JUTu n boil pfzy scu khIaY
kfPI sflF qoN iek aKbfr ivwc aijhy joqsLIaF dIaF pUry-pUry
sPLy dIaF msLhUrIaF vyKdf af irhf hF, ijnF ivwc iliKaf huMdf hY ik ijMdgI dI hr
KusLI kuJ hI idnF ivwc pUrI hovygI qy isr peI musIbq iek hI rfq ivwc Kqm ho
jfvygI afidk. sfmIaF nUM PsfAux leI hor vI bhuq sfry sbjLbfg ivKfey huMdy hn.
ipCly idnI ieMtrnNYt rfhIN pMjfb qoN Cwpx vflI iek aKbfr pVH irhf sI qF Ausy
aKbfr vfly Auqy puls vwloN kys drjL krn dI KLbr pVHI sI. mYN soc irhf sF ik kI
ijhVy joqsLIaF, bfibaF jF pIraF dIaF msLhUrIaF lokF vfsqy ies aKbfr ivwc lfeIaF
huMdIaF hn Auh joiqsL jF jfdU tUxy ies aKbfr vfly nUM ibpqf pYx qoN ikAuN nf bcf
sky ? kI Auh lok, jo aijhy joqsLIaF, aKOqI sMqF sfDF, pIrF jF pUjfrIaF afid dIaF
sfmIaF bxy hn, AuhnF nUM kuJ sbk imlygf ? kfsL ! do-cfr hI ienFH dy ivCfey
aMDivsLvfs dy jfl ivwcoN inkl afAux .
ijQy asIN vwK vwK nfvF hyT krfmfq jF cmqkfr ivwKf ky lokF nUM
luwtx vfilaF dIaF keI aKbfrF ivwc msLhUrIaF vyKdy hF, AuQy ies smyN iswK Drm dy
pysLfvr pRcfrk, (BfeI) qy zyrydfr aKOqI sMq bfby vI ies kMm ivwc ipwCy nhIN hn .
Prk isrP ieh hY ik iksy ny pwqrI, tyvf jF hwQ vyK ky afpxy dPqr ivwc swd ky iksy
nUM Twg ilaf qy iksy ny styjL qy bYT ky mMnGVHq krfmfqI kQf khfxIaF suxfky Twg
ilaf. afKr TwgI qF jnqf hI geI isrP pihrfvf hI bdilaf.
ieh iswKI pihrfvy ivwc idwsx vfly lok vI gurbfxI nUM mMqrF
vFgU smJdy hox krky iek hI hfl ivwc 31, 51 jF 101 iewkTy sRI guru gRMQ sfihb dy
aKMz pfT arMB krdy hn qy keI qrIikaF nfl sRI gurU gRMQ sfihb df pfT krvfAuxf
dwsdy hn. ijvyN iksy qrIky nUM sMpt pfT afKdy hn, ijhVf vI pfTI sRI gurU gRMQ
sfihb dI qfibaf ivwc bYTy Auh hryk vfrI sxy kysI iesLnfn kry afidk. ieh pysLfvr
pRcfrk lok ieh vI nhIN dwsdy ik ieh qrIky gurbfxI ivwcoN iswKy hn, pMQk rihq
mrXfdf ivwcoN ley jF mnmwq hn ? gurU nfnk sfihb ny qF ivKfvy vfly kMmf qoN
lokfeI nUM bcfAux vfsqy iswK Drm dI nINh rwKI sI pr iswKI pihrfvy ivwc sfzy BfeI
sfihb ny suwc iBwt qy krmkFz krn ivwc qF ihMdU Drm dy pMzqF nUM vI mfq pf idwqI
hY. aijhy ivKfvy vfly krmkFz krn vfilaF df gurU sfihb ny KMzx kIqf hY:
krm Drm
pfKMz jo dIsih iqn jmu jfgfqI lUtY ]
inrbfx kIrqnu gfvhu krqy kf inmK ismrq ijqu CUtY]( m:5, pMnf
747)
srIr dI sPfeI vfsqy iesLnfn krnf jF hwQ pYr Doxy hor gwl hY
pr iesLnfn krky srIr nUM suwcf smJxf aigafnqf dI insLfnI hY. ies bfry gurbfxI df
Purmfn hY:
socY
soic n hoveI jy socI lK vfr ]( jup jI )
gurU nfnk sfihb PurmfAuNdy hn ik jy mYN lwK vfrI vI iesLnfn
krn nfl mn dI suwc rwKF qF vI mn dI suwc nhIN rih skdI.
afnIly
kuMB, BrfeIly AUdk, Tfkur kAu iesnfnu krAu ]
bieaflIs lK jI jl mih hoqy, bITlu BYlf kfie krAu ]( Bgq
nfmdyv, pMnf 485)
ijAu
jorU isrnfvxI afvY vfro vfr ] jUTy jUTf muiK vsY inq inq hoie Kuafru ] sUcy eyih
n afKIaih bhin ij ipMzf Doie ] sUcy syeI nfnkf ijn min visaf soie ( m:1,pMnf
472)
piq ivxu pUjf sq ivxu sMjmu jq ivxu kfhy jnyAU ]
nfvhu Dovhu iqlku cVfvhu suc ivxu soc n hoeI ]6]( m:1, pMnf
903 )
mnmuiK hukmu n buJy bpuVI inq hAumY krm kmfie ] vrq nymu suc
sMjmu pUjf pfKMiz Brmu n jfie ] aMqrhu kusuDu mfieaf moih byDy ijAu hsqI Cfru
Auzfey ]
ijin Aupfey iqsY n cyqih ibnu cyqy ikAu suKu pfey ] nfnk
prpMcu kIaf Duir krqY pUrib iliKaf kmfey ] ( m: 4,pMnf 1423)
kI sfzy pysLfvr pRcfrk qy aKOqI sMq bfby gurbfxI bfry nhIN
jfxdy jF iswKF nUM jfxbuJ ky aMDivsLvfsF qy krmkFzF ivwc pf rhy hn ? pr iswK
aijhy BfeI bfibaF nUM cVHdI klf vfly qy akfl purK nUM phuMcy hoey smJdy hn.
ijhVf vI vihmF BrmF ivwc afp Pisaf qy iswKF nUM gurmiq dy igafn qoN vFJf rwKdf
hY, kI Auh bMdf cVHdI klf vflf ho skdf hY ?
iek hor gwl vI afm hI vyKx ivwc afAuNdI hY ik ijs pysLfvr
BfeI (kuJ nUM Cwzky) dy hwQ ivwc mfeIk huMdf hY Auh afpxI hI mrXfdf lfgU krn dI
koisLsL krdf hY. aijhI iek Audfhrx pysL krdf hF, ipCly idnI iek jfxn vfly dy Gr
pfT df Bog sI, AuQy sRI gurU gRMQ sfihb dI qfibaf qy bYTf BfeI jdoN pRsLfid
vrqfAux lwgy qF boilaf ik iksy ny AunF icr pRsLfid mUMh ivwc nhIN pfAuxf ijnF
icr sfiraF nUM vMizaf nF jfvy. ieh suxky hYrfnI hoeI ik kI Gr ivwc pRsLfid Kfx
dI mrXfdf hor hY aqy gurduafry jF iksy vwzy iewkT ivwc hor hY ?
iek hor vI hYrfnI vflI gwl hY, asIN bVy PLKr nfl ‘vihgurU
jI kf Kflsf] vfihgurU jI kI Pqih’] afKdy hF qy afKxf vI cfhIdf hY; pr kI sfnUM
ieh vI pqf nhIN hoxf cfhIdf ik ies df mqlb kI hY ? ijs iswK nUM ies dy mqlb df
pqf hovygf Auh kdI vI akfl purK dI AupfsLnf krn dI bjfey awg (joq) nfrIal, lfl
kpVf, molI afidk dI pUjf nhIN krygf aqy nF hI Auh iswK iksy idn nUM sLuwB qy
iksy nUM asLuwB smJygf. aijhf kuJ sfzy ivwc Drm bfry aigafnqf hox dy kfrn ho
irhf hY. iesy leI iswK kOm aMDivsLvfsF qy ivKfvy vfly krmkFzF ivwc PsI hoeI hY.
ijs dI bhuqI jumyvfr sfzI pysLfvr pRcfrk jmfq hY, ikAuNik gurduafry sfzy Drm
pRcfr dy muwK kyNdr hn. AuQy iswK sMgq iehnF dI hI gwl suxdI hY.
sfzy bhuqy pysLfvr pRcfrk iksy dy Gr jd kIrqn kr rhy huMdy hn
qF AuQy Gr vfilaF nUM KusL krn leI gurbfxI df ieh sLbd afm hI pVHdy hn:
ijQY jfie bhY myrf siqgurU so Qfnu suhfvf rfm rfjy ]
gurisKI
so Qfnu Bfilaf lY DUir muiK lfvf ]
gurisKf kI Gfl Qfie peI ijn hir nfmu iDafvf ]
ijnÙ nfnku siqguru pUijaf iqn hir pUj krfvf] ( m:4, pMnf
451)
pr jdoN gurU sfihb dI svfrI lY ky jfxI huMdI hY qF sihjy ijhy
afKdy hn, "iglfs ivwc pfxI lY afE". Aus smyN hYrfnI huMdI hY ik kI
sfrI dunIaF dy mnf nUM pivwqr krn dI sLkqI rwKx vfly sfzy "sLbd gurU"
vfsqy pfxI dIaF cfr bUMdF rsqf pivwqr jF sfP krngIaF ? ieh inrol bRhmx mwq hY qy
pMQk rihq mrXfdf dI vI AulMGxf hY. ies ivwc vI koeI sLwk nhIN hY ik ijQy sRI
gurU gRMQ sfihb jI df pRkfsL huMdf hY qy sfry gurbfxI suxn, pVHn jF ivcfr kr rhy
huMdy hn qF Auh jgfh pivwqr huMdI hY; pr koeI myrf vIr ies BuwlyKy ivwc nf rhy
ik gurU sfihb dy AuQoN jfx mgroN Auh Gr ivwc gurmiq dy Ault jo mrjLI krygf qF
Aus df Gr pivwqr hI rhygf . ies bfry gur sfihb df spsLt PLurmfn hY:
ijQY
nfmu jpIaY pRB ipafry ] sy asQl soien cAubfry ]
ijQY nfmu n jpIaY myry goiedf syeI ngr AujfVI jIAu ]1]( m: 5,
pMnf 105)
ijhVy kuJ lflcI pysLfvr pRcfrk hn, Auh iswKF nUM gurbfxI
ivcfr ky afpxy jIvn ivwc Zflx bfry nhIN afKdy. Auh gurbfxI nUM isrP pVHn jF suxn
qIkr hI afKdy hn bhuqy ieh hI kihMdy suxIdy hF ik "BfeI nfm jipaf kro"
hYrfnI huMdI hY Aus vyly jdoN keI kIrqn krn vfly gurbfxI df kIrqn kr rhy huMdy
hn pr ijQy sLbd ivwc nfm afAuNdf hY, AuQy hI kIrqn qoN hwtky
"vfihgurU-vfihgurU" dws-pMdrF imMt krn lwg pYNdy hn; pr kI sfrI
gurbfxI nfm nhIN hY ? ieh vI nhIN dwsdy ik nfm kI hY qy ies dI jigafsU dy aMdr
vwsx dI kI pihcfn hY qy Aus dI jIvn avsQf ivwc kI qbdIlI afAuNdI hY afidk. gurU
sfihb Aus cVHdI klf vfly jigafsU dI jIvn jfc ies qrFH dI dwsdy hn:
mn hT buDI kyqIaf kyqy byd bIcfr ] kyqy bMDn jIa ky gurmuiK
moK duafru ]
schu ErY sBu ko Aupir scu afcfru ]( m: 1, pMnf 62)
ieh lok qF cfhuMxgy hI ik hor kOmF dy pujfrIaF vFgU iswK vI
AunHF nUM hI bulfky pUjf pfT krvfAuNdy rihx. ies smyN iswK kOm pysLfvfrI Dfrimk
jmfq dI pUrI qrFH girPq ivwc hY . ijMnF icr kOm iehnF dI girPq ivwcoN inklky
gurU goibMd isMG jI dy khy AunF pivqr bcnF vwl nhIN prqdI, AunF icr aMDivsLvfsF
qy krmkFzF dI GumMxGyrI ivwc PsI rhygI. gurU sfihb ny iswKF nUM hukm kIqf sI:
pUjf akfl kI ] prcf sLbd kf ] iddfr Kflsy df] aqy iswK Drm dy iqMn muwK Qwm hn:
ikrq kro ] nfm jpo ] vMz Cwko ]
kI awj afpxy afp nUM iswK aKvfAux vfly pRcfrk vfikaf hI iehnF
gwlF dy DfrnI hn ? siqkfr Xog hn Auh pysLfvr pRcfrk isMG vI ijhVy pRcfr krdy
smyN iswKI isDFq nUM afpxI jyb nfloN pihl dyNdy hn. ijhVy pysLfvr pRcfrk afpxI
jyb nUM Brn KLfqr gurmiq isDFqF nUM ibpRnvfdI soc ivwc imlgoBf krdy hn AunFH nUM
pujfrI ilKx qoN koeI ihckcfht nhIN; BfvyN Auh ivakqI rfgI, pfTI jF iksy qKq df
jQydfr vI ikAuN nf hovy.
afpxy afp nUM gurU sfihb dy vjLIr aKvfAux dy cfhvfn ieh vI
iKafl rwKx ik lokfeI nUM ijs gurU dy pRcfrk dws ky afpxI rojLI-rotI clfAuNdy hn,
pRcfr vI Ausy dy isDFq anusfr krm nf ik iksy hor mwq df. rwb nf kry ! gurbfxI df
ieh sLbd iehnF nUM afpxy ‘qy Zuwkdf jfpy:
aMimRq rsu Kfvih Kfn pfn ] ijin dIey iqsih n jfnih suafn ]
khu nfnk hm lUx hrfmI ] bKis lyhu pRB aMqrjfmI ]( m: 5, pMnf
195 )
gurU nfnk dyv jI ny lokF nUM vihmF BrmF ivwc pfAux vfilaF leI
hI ‘sLbd’ pFzy vriqaf hY. Auh lok iksy vI Drm nfl sMbMDq ho skdy hn. gurU
sfihb vwloN ByKIaF bfry AucfrIaF ieh pivwqr pMgqIaF ies qrFH dy pysLfvr pRcfrkF,
zyrydfrF qy aKOqI sMqF bfibaF ‘qy pUrIaF ZuwkdIaF hn:
JUTu n boil pfzy scu khIaY ]
hAumY jfie sbid Gru lhIaY ] rhfAu ]( m:1, pMnf 904)
iswKI ivwc af cuwky inGHfr nUM rokx vfsqy aqI-jLrUrI hY ik
iswKI pihrfvy dI afVH ivwc lwuky pKMzI qy gurmiq isDFq dy ivroDI pRcfr krn vfly
pRcfrkF nUM nMigaF kIqf jfvy. ieh kMm hryk iswK nUM krnf cfhIdf hY. ieh vI bynqI
hY sRI akfl qKq vwloN pRvfinq pMQk rihq mrXfdf jLrUr pVHey.
myry ilKy sLbdF nfl jykr iksy nUM Tys phuMcI hovy qF mfP
krnf.
gurU pMQ df dfs,
gursLrn isMG ksyl
knyzf