. |
|
pAuVI ‘‘eykf mfeI……’’ bfry
ipRMsIpl
igafnI surjIq isMG, isWK imsLnrI, idWlI
ies ivsLy dI AucycI loV
ikAuN?- bfxI
‘jpu’ aMdr kul aTwqI pAuVIaF aqy do slok hn. arMB ivc ÃÄ qoN lY ky
gurpRsfid’ qIk ‘mMglfcrx’ aQvf ‘mUl mMqr’ hY. iPr vI pAuVI nM: 30
‘eykf mfeI…’ bfry Aucycy ivcfr dI
loV peI, qF ikAuN? iesdy muWK do kfrx hn iek qF ieh ik gurbfxI arQ boD dy nIXm
dI TIk soJI n hox kfrx sfzy kuJ ilKfrI-pRcfrk vI ies pAuVI dy arQ spWsLt nhIN kr
sky. dUjf-aqy muWK kfrx- jdoN kuJ dyvI jfgrx mMzlIaF vfly jfxy jF axjfxy
jgrfiqaF smyN ies pAuVI nUM lfAzspIkrF qy AuWcf AuWcf pVHdy aqy kiNhdy vI suxy
jFdy hn ik "dyKo jI! gurU nfnk pfqsLfh vI Purmfa rhy hn ik sB qoN pihlF
mfqf hoeI Ausny iqMn dyvqy bRhmf, ivsLnMU, mhysL jnmy qy isRsLtI cwkr clfieaf.
dyKx dI gl hY, ik iek qF AunHF lokF nMU ieh hI nhIN pqf ik gurbfxI df afDfr hI
‘ÃÄ‘ hY. Bfv "rcnf df krqf kyvl aqy kyvl ieko akfl purK hY, jo jLry
jLry ivc iewk rws ivafpk hY aqy ijsdf aMq nhIN pfieaf jf skdf"
dyvI dyvqf vfd- iesyqrHF
dyvI-dyviqaf dI hoNd bfry qF gurbfxI df PYslf hY ieh kyvl apxy afhr vfsqy bRfhmx
vrg dI klpxf mfqR hn aqy iehnF dI AuqpqI isimRqIaF-sLfsqRF qoN hY. Purmfn hY- "dyvI
dyvf mUlu hY mfieaf] isMimRiq sfsq ijMin Aupfieaf"(pMnf 129)
iesy qrHF bRhmf, ivsLnUM, mhysL aqy hor sfry dyvIaF-dyviqaF bfry gurdyv PurmFdy
hn- "mihmf n jfnih byd ] bRhmy nhI jfnih Byd ] avqfr n jfnih aMqu ]
prmysru pfrbRhm byaMqu ] 1 ] apnI giq afip jfnY ] suix suix avr vKfnY
] 1 ] rhfAu ] sMkrf nhI jfnih Byv ] Kojq hfry dyv ] dyvIaf nhI jfnY
mrm ] sB AUpir alK pfrbRhm" (pMnf 894)
gurbfxI rfhIN hI kbIr sfihb pMnf 1162
Aupr PurmFdy hn –"koit sUr jf kY prgfs ] koit mhfdyv aru kiblfs ]
durgf koit jf kY mrdnu krY ] bRhmf koit byd AucrY ] 1 ] jAu jfcAu qAu
kyvl rfm ] afn dyv isAu nfhI kfm" hor lvo bfxI aMdr hI Bgq nfmdyv jI
apxf PYslf dyNdy hn-"hAu qAu eyku rmeIaf lYhAu ] afn dyv bdlfvin dYhAu
] 1 ] rhfAu ] isv isv krqy jo nru iDafvY ] brd cZy zAurU ZmkfvY
] 2 ] mhf mfeI kI pUjf krY ] nr sY nfir hoie
aAuqrY ] 3 ] qU khIaq hI afid BvfnI ] mukiq kI
brIaf khf CpfnI" (pM: 874)
asl ivc ijAuN ijAuN gurbfxI dI stWzI kro ieh gl spWsLt hMudy
dyr nhIN lgdI ik bRfhmx vrg ny krqy dIaF iBMn-iBMn ieWsqrI ilMg sLkqIaF nMU
dyvIaF aqy puilMg sLkqIaF nMU dyviqaF df rUp dy idWqf. ieQoN qIk ik hvf, pfxI,
aWg, cMdrmF, sUrj afid nMU vI dyvqy pRclq kr idWqf igaf. iehnF dy klipq anoKy
rUp aqy iehnF bfry anykF klipq khfxIaF GVIaF aqy pRclq kIqIaF geIaF. ieh qF kyvl
kuJ pRmfx hn, gl nUM smJx vfsqy. gurbfxI smMudr ivcoN qF ajyhy byaMq pRmfx idWqy
jf skdy hn.
sMsfr rcnf aqyy
gurbfxI- sMsfr rcnf bfry gurbfxI df
PYslf hY "afip siq kIaf sBu siq ] iqsu pRB qy sglI Auqpiq" (pM:
294) iesy qrHF
bfxI ‘jpu’ ivc vI pfqsLfh PurmFdy hn "kIqf psfAu eyko kvfAu ]
iqs qy hoey lK drIafA" (pAu:16 pM:3) Bfv ieh byaMq rcnf qF krqy dy kyvl
iek Purny dI Kyz hY. Aus nMU ieh loV nhIN ik iksy ‘mfqf’ jF bRhmf, ivsLnMU,
mhysL afid nMU jnm dy ky sMsfr dI rcnf jF sMBfl kry jF iPLr Aus dI AuqpqI, pflxf
jF sMGfr afid vfsqy koeI vWKry vWKry ahudy kfiem kry.
KYr! ieh dovyN afpxy afp ivc vwKo vWKry aqy sMpUrx ivsLy hn.
ieQy qF sfzf mksd kyvl Auprokq pAuVI bfry idWqy jf rhy tWply qoN sMgqF nUM sucyq
krnf aqy pAuVI dy arQ BfvF qoN sMgqF nMU jfxU krvfAuxf hY. bfxI ‘jpu’ jI dI
pAuVI nM: 30 df
pUrn srUp ies pRkfr hY :
pAuVI aqy iesdy
aKrIN arQ-
pAuVI "eykf mfeI jugiq ivafeI iqin cyly prvfxu ] ieku sMsfrI ieku BMzfrI
ieku lfey dIbfxu ] ijv iqsu BfvY iqvY clfvY ijv hovY Purmfxu ] Ehu vyKY Enf ndir
n afvY bhuqf eyhu ivzfxu ] afdysu iqsY afdysu ] afid anIlu anfid anfhiq jugu
jugu eyko vysu"]30]
(pMnf7)
pfqsLfh PurmFdy hn ik ajyhf mMinaf jFdf hY ik sB qON pihlF
kyvl iek mfieaf (mfqf jF mF) sI jo iksy ZMg nfl pRsUqI geI. Bfv mfqf ipqf dy
imlfp vfly kudrqI nIXm nfl nhIN blik iksy jugiq pRsUqI (ivafeI) geI aqy sMsfr
pwDr qy Ausdy iqMn cyly mMny jFdy hn ijnHF ivcoN iek sMsfr rcnf kr irhf hY, dUjf
AusdI pflnf sMBfl (BMzfrI) aqy qIjf, nflo nfl sMGfr (dIbfxU) df kMm inBf irhf
hY.
pAuVI ivc agy kuJ hor
vyrvf- iesqoN agy pfqsLfh ies gl df
inbyVf ies qrHF krdy hn- scfeI ieh hY ik ijs krqy akfl purK ny ieh rcnf rcI hY,
Auh qF sfry nIXm nMU sUqrbMD qrIky nfl clf irhf aqy ies sfry dI sMBfl vI afp hI
kr vI irhf hY (Eh vyKY)- ascrjqf qF ieh hY ik ijnHF lokF ny ajyhIaF vfDU
khfxIaF GV GV ky lokfeI nMU ipWCy lfieaf, AunHF nU pRBU bfry soJI hI nhIN "Enf
ndir n afvY, bhuqf eyhu ivzfxu".
pfqsLfh agy PLurmFdy hn ik mYN qF kyvl Ausy nUM hI nmskfr (afdysu)
krdf hF jo sMsfr rcnf dy afid qoN hY, ijs df Qhu nhIN pfieaf jf skdf, jo
smyN dy pRBfv aqy cot qoN pry hY aqy sdf iek rs mOjUd hY.
pAuVI 30
df Bfv- ies pAuVI rfhIN gurdyv sfnMU
smJfAuNdy hn, mnuWK ny kyvl krqy akflpurK agy hI isr JukfAuxf hY. ajyhIaF
khfxIaF dy cWkrF ivc PLs ky, klipq dyvIaF-dyviqaF dy BulyKy ivc jIvn brbfd nhIN
krnf. mnuWK nMU krqy bfry soJI hoxI jLrUrI hY. ieh nhIN iksy jo ikhf, Ausy ipWCy
lg tury jF ivsLvfs kr lvy. pfqsLfh qF ies pAuVI rfhIN ieWqnf spWsLt kr rhy hn ik
pRBu rcnf bfry ijhVy lok ajyhIaF by-isr pYr dIaF khfxIaF GWV GWV ky AulJFdy hn,
asl ivc AuhnF nMU rWb dI hWsqI bfry AuWkf hI igafn nhIN hMudf.
iDafn rhy, bfxI jpU ivc ieko hI lVIbWD mjLmUn cl irhf hY aqy
ieh hY "ikv sicafrf hoeIaY". iesy qrHF jykr bfxI ‘jpu’ dI
hI pAuVI nM: 28
qoN 32 dy
drsLn kro! iehnF pMjF pAuVIaF ivc vI ieko hI lVIbWD mjLmUn cl irhf hY. pAuVI nM:
28 "muMdf
sMqoKu…" qoN pAuVI nM:32
"iek dU jIBO lK hoih…" qIk iehnF pMjF hI pAuVIaF ivc jog mq
dy ivsLvfsF nUM AuGfiVaf igaf hY. spWsLt kIqf hY ik asl ivc Drm koeI krmkFz jF
ivKfvf nhIN. Drm iek AuWcy-suWcy, sdfcfrI jIvn df nfm hY. ies bfxI rfhIN ‘jpu’
Bfv ismrn aqy ‘jog’ Bfv pRBu imlfp dI sWcI jfc smJfeI
hY.
pOrfixk kQf ‘mfqf
qoN sMsfr dI rcnf?’- jog mq df,
isRsLtI rcnf bfry ivsLvfs df afDfr iek pOrfxk khfxI hY. dyvI Bgq vI lgBg QoVy
bhuq aMqr nfl iesy hI khfxI df pRcfr krdy hn aqy jwgrfiqaF smyN suxFdy vI hn.
Prk df kfrx, iBMn iBMn purfnF ivc ies khfxI df vwK-vwK ZMg nfl vrxn hY. muWK qOr
qy ieh kQf ies pRkfr hY:
‘‘sB qoN pihlF ies sMsfr ivc kyvl ieko hI mfqf aQvf mfeI
dI hoNd sI. iek vfrI mfqf apxy iewklypx qoN Audfs ho geI. AudfsI ivc Aus aMgVfeI
leI aqy qwlIaF nMU mwsilaf. qlIaF nMU mwslx qy AusdI hWQylIaF ivclI rWgV nfl iek
‘Cflf’ bx igaf. Ausny Aus Cfly nMU Pyh idWqf. Cfly nMU Pyhx qy Aus Cfly
ivcoN ieWk mnuWK ny jnm ilaf. iesdf nfm sI ‘bRhmf’. Ausny bRhmf nMU hukm
kIqf ik Aus nfl sLfdI kr lvy. ijs qoN Auh iekWlfpx Kqm krky sMsfr cwkr nMU agy
clf sky aqy rOxk bx jfvy. AuWqr ivc bRhmf ny AusdI ies mMg nMU pRvfn nF kIqf
ikAuNik Auh mfeI qF AusdI jnnI sI aqy jnnI nfl sLfdI, apxy afp ivc kukrm hY.
mfeI nMU bRhmf dI ieh avigaf cMgI nf lwgI. mfqf ny bRhmf nMU pwQr dI jUn ivc pY
jfx df srfp dy idWqf. ies qrHF bRhmf pWQr dI jUn nMU pRfpq ho igaf.
mfeI (mfqf) ny hux apxI Cfly vflI pihlI ikiraf nMU dohrfieaf
ies qrHF dUsry Cfly dy Pyhx qoN iek hor mnuWK ny jnm ilaf-ies nMU ivsLnMU df nfm
idWqf igaf. mfeI ny Aus nfl vI apxf AuhI suafl riKaf. ivsLnMU ny vI bRhmf vflf
hI AuWqr dohrfieaf aqy Aus nMU vI Ausy qrHF pWQr dI jUnI pRfpq hoeI.
qIjI vfrI Ausy Cfly vflI ikiraf nMU kIqy jfx qoN qIjy mnuWK
ny jnm ilaf. ies nMU isLvjI df nfm idWqf igaf. ies nfl vI, sLfdI aqy sMsfr
AuWqpqI vflI gl sfhmxy afeI. khfxI anusfr ieh qIjf mnuWK pihly donF dy mukfbly
qIbr buWDI vflf sI. ies ny mfeI nMU bynqI kIqI "mfqf! ies qoN pihlF ik mYN
qyrI mMg nMU pUrI krF, mYN qyry qoN do vrdfn cfhMudf hF" mfqf dy vcn dyx qy
Aus ny apxy do vrdfn mMgy. pihlf- myry iehnF donF BfeIaF nUM ijMnHF nUM ik qUM
pwQr dI jUnI ivc pfieaf hY vfps AuhnF dy aslI rUp ivc ilaFdf jfvy. dUsrf- ieh
jnnI! ijs ZMg nfl qUM sfnUMU jnm idWqf hY iesy qrHF iek lVkI nMU vI jnm dy ky,
Aus lVkI nUM sfzy ivcoN iksy iek nfl pRxfa dy. qF qy mfqf nfl ivafh krn vflf
dUsLq kukrm vI nhIN hovygf aqy qyrI isRsLtI cwkr nMU cflU krn dI loV vI pUrI ho
jfvygI"
mfeI (mfqf) kol iehnF qjvIjLF df koeI AuWqr nhIN sI. Ausny
isLvjI dIaF donF gWlF nMU mMn ilaf. mfqf (mfeI) ny iek vfrI iPr Ausy Cfly vflI
ikiraf nUM kIqf. ies vfrI iek lVkI nMU jnm dy ky, Aus lVkI nMU bRhmf nfl pRxf
idWqf. AuprMq bRhmf nMU sMsfr dI AuqpqI dI ijLmyvfrI sONp idWqI geI. iesdy nfl
hI nvyN bnx vfly sMsfr dI sMBfl aqy pflnf dI ijLmyvfrI ivsLnMU nMU aqy
sMGfr-dIbfx df kMm isLvjI nUM soipaf igaf. ies qrHF khfxI anusfr ieh iqMny mfqf
dy aDIn apxI apxI ijLmyvfrI inBf rhy hn aqy sMsfr cWkr cl irhf hY.
QoVy QoVy Prk nfl ieh khfxI purfxF ivc alg-alg sQfnF qy afeI
hY prMqU mfeI dI srbAucWqf aqy bRhmf, ivsLnMU, mhysL (isLvjI) dIaF Auprokq
ijmyNvfrIaF sihq, iehnF iqMnF nUM mfqf dy aDIn disaf jFdf hY.
ajyhIaF khfxIaF anusfr, pYdf krn vflf bRhmf, pflnf krn vflf
ivsLnMU aqy mfrn vflf isLv jI hY. iesy kfrx ieh ivsLvfs; ihMdU GrfixaF ivc afm
bixaf hoieaf hY ik pYdf krn vflf hor hY (bRhmf) aqy mfrn vflf hOr (isLvjI). ies
sfry dy Ault, bRhmf, ivsLnMU, mhysL iqMnf dy apxy-apxy jnmf bfry vI svY-ivroDI
anykF khfxIaF purfnF aqy purfqn bRfhmxI rcnfvF ivc BrIaF peIaF hn, pr ieh sB
khfxIaF df afps ivc AuWkf myl nhIN. iek hor pWK- jdoN sRI rfm cMdr jI aqy ikRsLn
jI hYn hI ivsLnUM dy avqfr qF qy ieh vI apxy afp ivc Aus mfeI aQvf mfqf dy hI
aDIn bx jFdy hn. sLfied iesy kfrx dyvI jgrfiqaF smyN AunHF nUM Aucycy qOr qy
idKfieaf jFdf hY.
khfxI mnoklpq ikAuN?-
Auprokq khfxI nMU ijAuN ijAuN GoiKaf
jfvy iesdf KoKlfpx aqy mnoklpq hoxf apxy afp hI spWsLt huMdf jFdf hY. imsfl vjoN
(A) ijs jnnI nMU sfrI isRsLtI dI jnnI imWQ ilaf igaf Aus nMU qF ieh vI pqf nhIN
ik AusdI nsl hor vI agy vWD skdI hY. pihlf mnuWK qF acfnk Cfly dy PWtn qoN hI
pYdf hoieaf. (a) jy ieh vI mMn ilaf jfvy, mnuWKI nsl Aus mfeI qoN hI afrMB hoeI
qF iPr Aus mfeI df krqf kOx sI? (e) kI bRhmf aqy ivsLnUM nMU apxy jnm dy nfl hI
pqf lg igaf-Xog kI hY aqy aXog kI? (s) pYdf hMudy sfr hI EnHF nMU apxI jnnI nfl
ivafh nf krn vflI gl dI soJI pRfpq ikvyN hoeI? (s) hor qF hor, jnm lYNdy sfr hI
bRhmf, ivsLnMU, mhysL kI ieh sfry pUrn mnuWK sn? pYdf huMdy smyN Auh iknHy vWzy
qy isafxy sn? (h) jnnI nfl ivafh n krn dI soJI qF sI, pr AunHF ny hI BYx nfl
sLfdI nMU ikvyN Xog mMn ilaf? (k) iksy kfrx jykr, hWQylI qy iek vfrI iek Cflf ho
jfvy aqy AusnMU Pyh idWqf jfvy jF iPWs jfvy qF Aus jgHF qy jldI dobfrf Cflf ho
hI nhIN skdf. Cflf qF AuprlI cWmVI Aupr, rWgV kfrx hMudf hY aqy Cflf iPsn qy Auh
cWmVI PWt jFdI hY. iPr jdoNN qIk cWmVI df Auh Bfg dobfrf TIk nf ho jfvy, dobfrf
AuQy Cflf hox df qF suafl hI pYdf nhIN hMudf. (K) jy sMsfr dI AuqpWqI
iesqrI-purK dI srIrk ikRaf rfhIN hI krnI sI qF ies byaMq rcnf dI AuqpWqI, Auh
dovyN iks qyjLI nfl aqy iks qrHF kr rhy sn? jdoN ik iek qoN bfd dUjy srIr dy jnm
vfsqy, ivckfr lMmF smF cfhIdf hY. (g) jy iek joVy qoN hI gl agy turnI sI qF pRBU
dI rcnf ivc qF byaMq jIv sLyRxIaF ivc vMzI hoeI hY "jIa jfiq rMgf ky
nfv" (bfxI jpu pM:3)
ieQy gl qF kyvl iek iesqrI-purK dI hI kIqI geI hY. bfkI anyk pRkfr dI jIv rcnf
ikvyN aqy iks qrHF hoeI? aqy hor anykF ikMqU.
"rkq bUMd kf
gfrf"(pM:659)-
gurbfxI dI ksvWtI qy qF ieh PLYslf hY hI ik iesqrI purK dy imlfp qoN ibnF bWcy
df jnm nhIN huMdf. iesdy nfl ieQy qF KuWd khfxI anusfr ieh gl afp hI khI jf rhI
hY ik iesqrI aqy purK dy imlfp qoN ibnf sMsfr agy cl hI nhIN skdf. iesy krky qF
Aus khI jf rhI mfqf "eykf mfeI"
nUM vI sMsfr cWkr nUM clfAux vfsqy purK srIr dI hI loV sI.
ies qoN awz suafl qF ieh pYdf huMdf hY ik ies sfry dy bfvjUd
khfxI dy arMB ivc Cfly vflI khfxI ikQoN af juVI. Auh Cfly aqy mnuWK kyvl ieko
mfeI qoN pYdf aqy iPLr iesqrI vI. iesdy Ault, bfxI df spWsLt PLYslf hY "jYsy
mfq ipqf ibnu bflu n hoeI" (pM: 872)
iPLr iesy sWc dI pROVqf ivc gurbfxI KjLfny
ivcoN hI anykF hor pRmfx vI idWqy jf skdy hn. imsfl vjoN kuJ hor pRmfx "mw
kI rkqu ipqw ibdu Dwrw" (pM:1022)
‘rkqu ibMdu kf iehu qno, agnI pfis iprfxu
] pvxY kY vis dyhurI msqik scu nIsfxu" (pM:63)
"rkqu ibMdu kir inMimaf" (pM:706)
"rkqu ibMdu kI mVI n hoqI[[" (pM:925)
aqy "rkq bUMd kf gfrf"(pM:659).
ies dy bfvjUd mojUdf sfieMs dI qrWkI dy afDfr qy jykr koeI sWjx ies khfxI nUM
‘klon’ isWstm anusfr sfbq krnf cfhvy qF vI mfqf ("eykf
mfeI") qoN kuVIaF qF jMm skdIaF sn nf ik
purK. iPLr ieh vI sMBv nhIN jy cfhy qF purK pYdf kr lvy aqy loV smJyy qF ‘iesqrI’
"eykf mfeI jugiq ivafeI".
"afpInÙY afpu
sfijE"- ‘afsf kI vfr’ dI pihlI
pAuVI ivc vI gurdyv ny iesy "eykf mfeI" vfly ivsLy nMU
hI dUjy ZMg nfl smJfieaf hY. pAuVI ies pRkfr hY :"pAuVI ]afpInÙY afpu
sfijE afpInÙY ricE nfAu ] duXI kudriq sfjIaY kir afsxu izTo cfAu ] dfqf krqf
afip qUM quis dyvih krih psfAu ] qUM jfxoeI sBsY dy lYsih ijMdu kvfAu ] kir
afsxu izTo cfAu ]1]"(pM:463)
pfqsLfh ny ies pAuVI rfhIN vI Ausy pRclq khfxI vfly ivsLvfs
nMU kWitaf hY. afp PurmFdy hn (1)
akfl purK afpxy afp qoN ho (afpInÙY afpu sfijE). (2)
Aus df nfmnf Bfv AusdIaF byaMq vizafeIaF-isiPLqF nMU rcn vfsqy vI iksy hor dI
loV nhIN, blik ieh nfmnf vI Aus dI rcnf ivcoN afp muhfry pRgt huMdf hY (afpInÙY
ricE nfAu). (3) sfrI rcnf (kudWrq) df rcnhfrf vI Auh afp hY Bfv ieh byaMq
rcnf krqy dI hI GVI hoeI kyvl iek Kyz hY. "duXI kudriq sfjIaY"
Y. (4) pRBU afp hI krqf hY, koeI bRhmf nhIN aqy dfqF dyx vflf vflf vI pRBu afp
hI hY koeI ivsnMU nhIN-"dfqf krqf afip qUM". (5) iesyqrHF
ijLMdgI vfps lYx vflf vI koeI isLvjI-mhysL nhIN, pRBu afp hI hY-"dy
lYsih ijMdu kvfAu"(6) ies jgq qmfsLy df krqf afp iesdy jLry jLry ivc
ibrfjmfn ho ky bVI mOj ivc rihdf hY y"kir afsxu izTo cfAu", Bfv
jo ieh ivsLvfs idWqf igaf hY ik bRhmf-bRhmpurI ivc, isLvjI- isLvpurI ivc-
ivsLnMU, ibsLn purI ivc rihMdf hY. ies qrHF PLYslf hY ik ieh sfry ivsLvfs Pokt
hn; krqf srb ivafpk hY aqy iksy dy aDIn vI nhIN. Auh afp hI iesdI sMBfl kr irhf
hY. (7) sB qoN vWzI gl ik pRBu qruT ky, apxI mOj ivc ies sfry psfry dI Kyz nUM
clf irhf hY iksy dI aDIxgI-hukm-gulfmI jF muhqfjI ivc nhIN. ijvyN ik Aus pRclq
khfxI anusfr bRhmf, ivsLnMU, mhysL- iqMny mfeI dy hukm ivc kMm kr rhy dsy jFdy
hn "quis dyvih krih psfAu".
spWsLt hY ik jdoN akflpurK afp hI sB kuJ hY qF iPr iksy mfeI
jF bRhmf, ivsLnUM, mhysL (isLvjI) vflI gl afpy hI muWk jFdI hY. bfxI ‘jpu’
dI hI pMjvIN pAuVI "gurmuiK nfdM gurmuiK vydM gurmuiK rihaf smfeI ] guru
eIsru guru gorKu brmf guru pfrbqI mfeI" ivc pihly pfqsLfh qF, ieQoN qIk
icqfvnI dyNdy hn ik isWK vfsqy vyd, Xog sfDnfvF aqy anhd nfd dI pRfpqI, bRhmf,
ivsLnMU mhysL aqy pfrbqI afid dyvIaF- kyvl gurU dy hukmF dI pflnf hI hY aqy isWK
ny iehnF iksy pRkfr dy idWqy gey ivsLvfsF qy apxf insLcf nhIN ilafAuxf. bfxI ‘jpu’
dI hI pAuVI nM: 21
ivc gurdyv PurmFdy hn."suasiq afiQ bfxI brmfAu ] siq suhfxu sdf min
cfAu" (pMnf 4) Bfv, hy myry sohxy akfl purK! qUM sdf hI KyVy dI avsQf
ivc rihNdf hYN. hy krqy! qyrI sdf jY hovy, myry vfsqy qMU hI mfieaf hYN, bfxI
aqy bRhmf vI qUM hI hY". dUjy sLbdF ivc, gurdyv sfnMU smJfAuNdy hn ik pWk
cuky ivsLvfsF dy Ault-mfieaf, bfxI aqy bRhmf koeI vWK hsqIaF nhIN. krqf afp hI
krn kfrx hY, hor koeI nhIN. gurbfxI ivc hI kuJ QfvyN pRBU dI mfrn, ijvfln aqy
pflnf krn vflIaF ienHF iqMnf sLkqIaF nMU hI bRhmF, ivsLnMU, mhysL afid dy nfm dy
ky vI, ies sWc nUM smJfieaf hY. spWsLt kIqf hY ik pRBU nMU ajyhI koeI loV nhIN
ik Auh alg alg izAUtIaF qy kuJ lokF nMU lgfvy. ieh sfrI rcnf Ausy dy hukm dI Kyz
ivc, hr smyN afp muhfry sdf cl rhI hY.
dyvI mfqf dy jF
isLvjI Bgq isWK?- bVf duWK hMudf hY
jdoN kuJ ajyhy sWjx vyKx ivc afAuNdy hn jo sLkl sUrq qoN qF isWK njLr afAUNdy
hn. apxy afp nMU khlvFdy vI isWK hI hn, pr PotoaF ltkfeIaF hMudIaF hn ikWDry
isLvjI dIaF aqy ikWDry lWCmI-durgf afid dyvIaF dIaF. iesy qrHF keI isWKI srUp
ivc jgrfqy krvFdy hn, dyvI dy jgrfiqaF ivc sLfml huMdy jF dyvI drsLn vfsqy jFdy
vI njLr af jFdy hn. jdoN glbfq df mOkf bxy qF AuqWr imldf hY ‘jI asIN qF dyvI
Bgq isWK hF.’ jF iPr ‘asIN isLv Bgq isWK hF’
jy scmuc hI Auh isWK hn aqy gurU nfnk pfqsLfh nMu apxf
gurU-rihbr mMxdy hn qF ajyhy sWjxF nUMu apxI rihxI vl rWqf Jfq mfrnI cfhIdI hY.
gurU nfnk pfqsfh ny qF mnuKWqf nMU iehnF Pokt ivsLvfsF ivcoN kWZky, ieko ieWk
krqy akflpurK nfl joiVaf hY. gurmWq-gurbfxI anusfr qF ieh sfry dyvIaF dyvqy kyvl
mnoklpq hn. ajyhy dyvI-dyviqaF dy BulyKy ivc Pisaf mnuWK apxI qsWlI vfsqy qf
BfvyN kihMdf iPry ik ‘mYN isWK hF’ pr gurU nfnk pfqsLfh nMU qF Auh kdy vI
mnjLUr nhIN.
ajyhy sWjxF nUM sLfied ieh vI pqf nhIN ik lPLjL ‘isWK’
bKisLaf hI gurUnfnk pfqsLfh ny hY ies qoNN pihlF iksy vI sfihq ivc ieh lPLjL
mojUd hI nhIN sI. iesdy arQ vI kdy do nhINM, ieko hI hn aqy Eh hn "gurbfxI
isiKaf df isWK". iPr dyvI jF isLvjI ny qF kdy koeI isWK Drm clfieaf hI
nhIN, ijhVf ik Auh apxy afp nMU ‘dyvI Bgq isWK’ jF ‘isLv Bgq isWK’ khI
iPrdy hn. ieQy iPLr duhrfa dyxf jLrUrI smJdy hF ik isWK Drm qF pRgt hI gurU nfnk
pfqsLfh ny kIqf hY aqy isWK df mqlb vI ieko hI hY-gurU gRMQ sfihb jI dI isiKaf
df isWK aqy jo iek akflpurK qoN ibnF hor iksy vI ikrqm jF klpq df pujfrI hY, Auh
hor kuJ vI hovy pr GWt qoN GWt Auh isWK nhIN.
iek hor anrb-
hWQly gurmWq pfT dI bhuqI loV ies vfsqy vI vWD jFdI hY jdoN ik gurbfxI dy arQ
BfvF nUM smJy ibnF kuJ anjfx isWK afp hI ieh pRcfrI jF khI jf rhy huNdy hn-dyKo
jI! gurU nfnk sfihb ny vI PLurmfieaf hY ‘iek sMsfrI, iek BMzfrI, iek lfey
dIbfxu’. asl ivc ajyhIaF glF vI gurbfxI arQF dI soJI dI Gft kfrx hI hn. iPLr
jdoN dyvIaF dy jWgrfiqaF vfly anjfxy jF jfx-buJky, Boly Bfly isWKF nMU gumrfh
krn vfsqy, AuWcI-AuWcI lfAuz spIkrF qy iesy hI pAuVI dI kuvrqoN krdy hn, qF ies
ivsLy qoN sMgqF nMUN sucyq hox dI loV hor vI vWD jFdI hY.
ieQy hI bs nhIN, kYsf ajIb mfhol bixaf huMdf hY, ikWDry koeI
ibmfr hY, koeI sfry idn df QWikaf rfq nMU afrfm cfhuMdf hY, iksy ny iemiqhfn dI
iqafrI krnI hY-afiKr sfry qF dyvI Bgq nhIN-pr ieh jgrfiqaF vfly sfrIaF mnuWKI
kWdrF, kImqF nMU iCWky qy tMgky sfrI sfrI rfq lfAuz-spIkrF nMU vI sfh nhIN afAux
dyNdy. krqf hI jfny, iehnF jfcy dyvI mfqf idn nMU suWqI rihMdI hY aqy rfqI vI
afihsqf nhIN sux skdI-jF iPLr iehnF dy apxy hlvy-mFzy qy PLrk afAuNdf hY, ieh sB
qF dyvI Bgq hI jfnx. pr jdoN sB kuJ jfxdy buJdy hoey ik gurU pfqsLfh ny sMsfr
nMU kyvl ÃÄ nfl hI joiVaf hY iPr vI kih rhy hMudy hn ik gurU nfnk pfqsLfh ny
vI dyvI nMU mMinaf, jF dyvI nMU mMndy sn; ies qoN bfd lokfeI nUM Auprokq pAuVI
vI Ausdy Aulty Bfv arQF ivc suxfAunf sLurU kr dyNdy hn. pAuVI dy arQ qF asIN dyK
hI cuWky hF, qFqy sWc nUM smJx dI loV hor vI vWD jFdI hY. 045s81.9s040
Including this Gurmat Lesson No 45
pAuVI ‘‘eykf mfeI……’’ bfry
For all the Gurmat Lessons written by ‘Principal
Giani Surjit Singh’ Sikh Missionary, Delhi, all the rights are reserverd with
the writer, but easily available for Distribution within ‘Guru Ki Sangat’
with an intention of Gurmat Parsar, at quite a nominal printing cost i.e. mostly
Rs 200/- to 300/- (in rare cases upto 500/-)per hundred copies .
(+P&P.Extra) From ‘Gurmat Education Centre, Delhi’, Postal Address-
J-IV/46- II Fl. Old D/S Lajpat Nagar.-4 New Delhi-110024 Ph. 91-11-26487315 Cell
9811292808
web site- www.gurbaniguru.com
|
. |