aMjfmy guilsqF ikaf hogf
ijs isWKI dy bfg df iek iek bUtf gurU nfnk ny cfr AudfsIaF
rfhIN sMsfr ivc ivcr ky dysF prdysF qoN ZUNz ZUNz ilaFdf hovy. gurU sihbfn dy
pivqr AupdysL gurbfxI nfl isMijaf igaf hovy puqrF dy lhU dI Kfd pf ky pfilaf
igaf hovy ies bfg nUM AujfVn leI afeI hr jLulm dI aMDyrI nUM rokx leI hux qk
lwKF sLhId gurisK sUrbIr XoiDaF ny afpxy isrF dI vfV kIqI hovy. aj qk jyhVf bI
pMCI jLulm dIaF grm hvfvF qoN bcx leI ies dI sLrn afieaf ies hry Bry isWKI dy
bfg ny apxIaF TMzIaF hvfvF piqaF dI CF aqy imTy PlF rfhIN Aus nMU jIvx prdfn
kIqf.
pr awj ies bfg dIaF Dfrmk aqy isafsI sLfKf qy bYT ky qfkq dy
hulfry ivc msq hoie aqy iesy bfg ivc afhlnf pfeI bYTy iehnf pMCIaF vloN hI ies
bfg dy isDFqk KyVy aqy hirafvl nUM AujfVf pfieaf jf irhf dyKdf hF, qKqF dI mfn
mrIXfdf df qihsL nihsL Dfrmk pdvIaF df afpxI kurpsLn afpxIaF kmjLorIaF Cupfx aqy
pdvIaF qy kbjLf rwKx leI isafsI lokF dI muTI df mohrf ho jfxf, aj hflq ieh hY
isafsI lIzr Dfrmk pdvIaF nUM apxIaF isafsI loVF leI hr QFvyN vrq rhy hn jdoN qk
koeI jQydfr isafsI sLkqI nfl imlky rhy bysLk kOm df Dfrmk aqy isDFqk nuksfn
ijqnf mrjLI kr lvy koeI aYksLn nhI pr ijs idn iehnf dI mrjLI agy jLrf aVy, isK
sMgqF aqy isK sMprdfvF nfl ivcfr kIqy ibnf Ausy vkq bdl idqf jFdf hY rfqo rfq
mrIXfdf bdl idqIaF jFdIaF hn . ijvyN awj Bnx GVn smrQ gurU nf ho ky sfzy ieh
isafsI lIzr hI ho gey hn. pRo: mnjIq isMG jQydfr kysgV sfihb qy kurpsLn dy aqy
hor keI dosL lgy akfl qKq dy jQydfr ny kOmI srmfey df ihsfb mMigaf pr koeI
aYksLn nhI ilaf igaf aqy hr moV qy Aus nUM bcfieaf igaf . BfeI rxjIq isMG jI ny
jdoN lMgr aqy bYNkt hflF sbMDI kfhlI ivc hukmnfvyN jfrI kIqy ijhnf kfrn kOm ivc
vzI pwDr qy bgfvq aqy kqlF qk dI nObq afeI qF koeI aYksLn nhI, pr ijs idn pRo:
mnjIq isMG smyq ieh isafsI lIzr BfeI rxjIq isMG vloN jfrI kIqy gey hukmnfivaF dy
Gyry ivc afAux lgy qF BfeI rxjIq isMG jI nUM mKx ivcoNN vfl vFgU rfqo rfq kwZ
idqf igaf aqy ieko idn ivc pihlF BfeI mohx isMG jI dI inXukqI aqy sLfm qwk Aus
nMU htf ky BfeI pUrx isMG jI nUM inXukq kIqf igaf. BfeI pUrx isMG jI jdoN qk
isKF nUM lv kusL dI sMqfn sfbq krn ivc lgy rhy koeI aYksLn nhI ilaf igaf, ijs
idn pRo: mnjIq isMG smyq iehnf isafsI lIzrF dI GMzI nUM hwQ ipaf iehnf ny pl ivc
igafnI pUrx isMG nUM qKq qoN sVk qy ilaf KVf kIqf aqy qKq sfihb qy igafnI
joigNdr isMG ivdFqI jI dI inXukqI hoeI. iek vfr hor afpxf hiQafr vriqaf, ivdFqI
jI ny mUMh qy loeI vI nf rwKI aqy afANidaF Ausy idn iehnf lIzrF dy hukm nfl ibnf
Cfx bIx kIiqaF sB inXm iCky tMg ky ipCly kuC smy dy sfry hI Auh hukmnfvyN rwd kr
idqy jyhVy isafsI lIzrF nfl sbMD rKdy sn. sRI akfl qKq sfihb dI mfx mrIXfdf nfl
kI mjLfk ho irhf hY . awj hr isK aMdr bYT ky lhU dy awQrU ro irhf hY pr iehnf
nfm inhfd isK lIzrF nUM koeI puCx vflf nhI hY. kdI pMQ dy isrjn hfr ny afiKaf sI
.
ien puqrn ky sIs pr vfr dIey suq cfr] cfr mUey qA ikaf huaf
jIvq keI hjLfr ]
pr awj df nfm inhfd isK lIzr apxy puwqrF qoN pMQ vfr irhf hY.
blky isK ivroDI soc df BfeI vfl bx ky isKI srUp bfxI bfxy aqy isKI BivK leI Gfqk
rfhF qy cl irhf hY . awj afr: aYWs: aYWs: isKI dy kyNdr pMjfb qy amr vyl vfNgU
Cf rhI hY. rfsLtrIX isK sMgq nfm dIaF sfjsLI jQybMdIaF KVIaF ho geIaF hn. rfm
rfey aqy DIr ml nUM isKF df igaFrvF aqy bfrvF gurU prcfiraf jf irhf hY. 1978 qoN
isK kOm nfl vfpr rhy iBafnk GlU Gfry ivcoN kOm nUM kMUdn bx ky inklnf cfhIdf sI
iehnf lIzrF vloN kOm dy sO kroV rupey lf ky kIqy ivsLv isK smyln ivc AucIaF bfhF
krky kIqy dfvy ky 1999 dI ivsfKI qk sfrI kOm nUM aMimRq DfrI kr idaFgy, smyln
ivc bxfeI geI ivsLv isK kONsl awj iks hsLr ivc aqy ikQy hY . kI isWK pMQ nUM
apxI muTI df mfl smJ ky pMQk nfm aqy qKqF dI sLkqI nuM apxI jLfqI isafsq leI
vrqn vfly ieh lok afp sfry aMimRq DfrI aqy gurbfxI gurmq nUM smJdy hn? 1999 dI
ivsfKI nUM kOm AuzIk rhI sI ky ieh idn isKF leI sMsfr dIaF iejLqdfr kOmF dI kqfr
ivc hmysLF leI gOrv nfl bYTx df idn hovygf . kOm df byaMq srmfieaf aqy smf Krc
ho igaf pr vkq isr iehnf KudgrjL lIzrF ny jo kVI GolI iksy koloN CupI hoeI gl
nhIN . afKr iqMn sO sfl bfad afieaf ieh mhfn idn asIN kyvl, mQy itkf qyV DoqI
kKfeI, dI prCfeI bxky hI mnfieaf, sfzf BivK kI hY gurU hI jfxdf hY . sfzI aglI
jnrysLn dy isKI srUp nUM bfhrilaF dysLF ivc AuQoN df klcr Kfh irhf hY aqy
ihMdusqfn ivc sfjsL aDIn Kqm kIqf jf irhf hY. bdiksmqI nfl sfzIaF bhuqIaF Dfrmk
sMprdfvF aqy jQybMdIaF bI isafsI prBfv hyT jI hjLUrI nfl Auhnf dy duafly prkrmf
kr rhIaF hn. AuTo jfgo BivK iBafnk Kqry ivc hY sfzIaF Dfrmk pdvIaF, Drm asQfnf
aqy Dfrmk sMsQfvF qy isK ivroDI soc df kbjLf ho irhf hY, isK sLkqI KyrUN KyrUN
kIqI jf rhI hY . qKqF dI mfx mrIXfdf kfiem rKx leI jrUrI hY ky ijhnf ijhnf
jQydfrF qy smfjk jF Dfrmk koeI BI dosL hY Auhnf nUM ibnf dyr syvf mukq kIqf jfvy
aqy agy qoN Dfrmk pdvIaF dI vrqoN bMd kIqI jfvy . iksy bI isafsI pfrtI dy mYbr
nUM gurduafrf coxf ivc Bfg lYx df hwk nf hovy gur duafrf coxf ivc Bfg lYx vfly
hr kYNzI zyt dy gurisKI ipCokV, Dfrmk aqy ividak kuaflIPkysLn dI jFc jLrUrI
hovy, ieEN gurduafrf prbMD aqy Dfrmk pdvIaF nUM isafsI hQ kMizaF qoN mukq
krfieaf jf skdf hY .iek vfr hux ies isafsq dy kfly isafh hwQF nUM gurU nfnk dy
inrml pMQ dy Drm sQfnk prbMD qoNN vwK krnf pvygf qF ik inrml pMQ bydfg riKaf jf
sky nhIN qF awj jdoN ies bfg qy CfeI AudfsI dyKdf hF qF idl kMb jFdf hY. aqy
muhmd iekbfl df kihxf Xfd afANdf hY.
hr sLfK py AulU bYTf hY aMjfmy guilsqF ikaf hogf.
gurU pMQ df dfs,
drsLn isMG Kflsf.
(not:-
Aupr vflf lyK ieMdr jIq isMG kfnpur ny pRo: drsLn isMG dy vYWb pyjL qoN lY ky
Byijaf hY aqy hyT iliKaf pRYws not srvjIq isMG ny spoksmYn ivcoN tfeIp kr ky
Byijaf hY. aKIr qy iek lyK srvjIq isMG df afpxf hY-sMpfdk))
vydFqI Auqy ‘jQydfr’ bxn mgroN do kroV rupey iekwTy krn df
dosL
vydFqI dy kfrnfmy arUV isMG nMU vI mfq dyx vfly.
tOhVf qy vydFqI Auqy kOmI mukwdmf clfieaf jfxf cfhIdf hY
( zf: hirijMdr isMG idlgIr vloN akfl qKLq bfry nvIN ikqfb
rlIjL krn smy jfrI kIqf pRYs not)
iswK ivdvfn zfktr hrijMdr isMG idlgIr ny afpxI nvI ikqfb ‘iswK
qvfrIKL ivc akfl qKLq sfihb df rol’ eyQy rlIj kr idqI hY. AunHF ny ies dIaF
pihlIaF kfpIaF "akfl qKLq sfihb dy pujfrIaF dI byiensfPLI df isLkfr"
hoey iswKF nMU Byt kIqIaF. ienFH ivc isLkfgo dy sfD dljIq isMg dI pqnI rimMdr
kOr, joigMdr isMG spoksmYn, ig: Bfg isMG aMbflf, DnvMq isMG dy blfqkfr dI isLkfr
bIbI qy KLlsf pMcfieq sLfiml hn.
zf: idlgIr dI ies nvI ikqfb dy 640 sPLy hn qy ies qoN ielfvf
ies ivc 25 rMgIn qsvIrF hn. ienHF qsvIrF ivc akfl qKLq dI 1860 dI iek pyNitMg,
1880 dI iek kYmrf qsvIr, 1984 bfry iegMlYNz dIaf do ByxF vloN iqafr kIqI iek
pyNitMg, bfdl dI hvn krfANdy dI PLoto, suirMdr kOr bfdl dI Binafry dy pYrF ivc
bYiTaF dI PLoto, swucf isMG lMgfh dy rfmfiex pfTF dIaF PLoto vI sLfiml hn. ies
ikqfb ivc 80 sPLy akfl qKq sfihb dy PlsLPy vfry, 500 sPLy ieqhfs bfry aqy 60
sPLy kImqI dsqfvyjLF dy hn. ies ikqfb ivc sLurU qo apRYl 2005 qk dy 220 qoN vwD
aKOqI hukmnfvy, icwTIaF qy noits sLfiml hn. ies qoN ielfvf mukMml ieMzYks aqy
300 dy krIb hvflf pusqkF dI ilst vI ies ivc idqI hoeI hY. ieh pusqk ipCly 300
sflF df vyrvy nfl ieqhfs hY. ies nMU akfl qKLq sfihb df aYnsfeIklopIzIaf vI ikhf
jf skdf hY. ies ikqfb ivc lyKk ny bybfk ho ky itpxIaF idqIaF hn ijnHF ivcoN kuJ
aihm hyT ilKIaF hn:
- iswK PLlsPLy ivc pujfrI kfls hI koeI nhIN (sPNf 27).
- ‘isMG sfihb’ pwd dI vrqoN gLlq qy aiswK kfrvfeI hY. ieh pujfrIaF dI
nvIN qfkq pYdf krn dI sfijLsL hY.
- vydFqI ny ‘jQydfr’ bxn mgroN do kroV dy krIb rupey iekwTy kr ley hn
(26).
- sfDU isMG BOrf ny ig: Bfg isMG nMU, pUrn isMG ny bIbI jgIr kOr nMU, qy
joigMdr isMG vydFqI ny kflf aPLgfnf qy joigMdr isMG spoksmYn nMU pwKpfqI
ho ky aKOqI sjLfvF idqIaF (37)
- 1979 qoN mgroN isafsI afgUaF aqy puujfrIaF ny qnKLfh nMU isafsI,
irafieqI qy DwkysLfhI bxf ky ies mhfn ieMstIicAUsLn dI burI qrHF byadvI
kIqI hY. awj ies mhfn PLlsLPLy Auqy cfVHI geI grd qy icwkV nMU lfhux dI
bVI vwzI loV hY (38)
- joigMdr isMG spoksmYn dI pMQ qoN brKLfsqgI asl ivc gurcrn isMG tyOhVf dI
iewCf anusfr sI, pMQ dI iewCf anusfr nhI (43).
- pMQ coN Kfrj krn dI rvfieq 100% vIhvI sdI dy aKLIr ivc sLurU hoeI hY
(72).
- po: mnjIq isMG afpxy afp nMU pop dy brfbr df hI nhIN, ieslfm dy KLlIPy
qoN vI AuWcf smJdf sI (559).
- akfl qKLq sfihb dI ijMnI byadbI vydFqI dy aihd ivc hoeI, EnI ipCly 300
sfl ivc kul imlf ky vI nhI hoeI (564).
- vydfqI dy qF drjnF kfrnfmy arUV isMG nMU vI mfq pfAux vfly hn (564).
- po: mnjIq isMG nMU mUMh qy icwkV ml ky kysgVH sfihb coN kiZaf igaf
(559).
- BfeI rxjIq isMG ny akfl qKLq sfihb nMU Tfxy ivc qbdIl kr riKaF sI (513).
- ieh muK syvfdfr (jQydfr) afpxy afp nMU kOm dy syvfdfr smJx dI QF izktytr
smJdy rhy. Auh apxy afp nMU rwb df numfieMdf, nIm-gurU, kOm df mflk (isMG
sfihb) vgLYrf smJdy rh y(529).
- vydFqI afpxIaF gLlq hrkqF kfrn bihs gocrf ho cuikaf hY. koeI vwzI gwl
nhIN ik ies ikqfb dy CpidaF jF CyqI mgroN hI Auh PLfirgL vI ho cukf
hovy(535).
- ieh hY hsqI iekbfl isMG qy joigMdr isMG (vydFqI) dI. mYN ienHF nMU ajy
‘Dfrmk vysvfvF’ nhI ilK irhf (603).
- ikqfb rIlIjL krn vyly zf: idlgIr ny ikhf ik aKOqI jQydfr df nvF KVf kIqf
ieh ahudf KLqm kr idqf jfxf cfhIdf hY. AunHF ieh vI ikhf ik akfl qKLq
sfihb dI qOhIn krn dy swB qoN vwzy gunhgfr tOhVf qy vydFqI hn. ienHF dohF
qy kOmI mukwdmf (ieMpIcmYNt) clfieaf jfxf cfhIdf hY.
(spoksmYn julfeI 2005 coN DMnvfd sihq)
hukmnfimaF dI
isafsq
srvjIq isMG
ipCly idnI ieMglNYz ivc vfprIaF axsuKfvIaF GtnfvF ny knyzf
ivc vfprIaF GtnfvF dI Xfd qfjf kr idqI hY. iehnF dovF GtnfvF ivc jo sFJ hY, Auh
hY BfeI rxjIq isMG vlo jfrI kIqy hukmnFmy. knyzy df qwpV-kursI vfd-ivvfd sfzy
ieqhfs df iek kflf pMnf bx cuwkf hY. awj vI dovyN iDrF afmxy sfmxy ztIaF hoeIaf
hn. ieMglYNz `c hotlF ivc anMd kfrj krn jF nF krn dyx df mslf vI pUrI qrF grmf
cwukf hY. iehnf qo ielfvf BfeI rxjIq isMG vloN hor vI keI hukmnfmNy jfrI kIqy
gey sn jo crcf df ivsLf bxy rhy. ijvy ky BfeI mnjIq isMG aqy igafnI kyvl isMG
bfry hukmnfmy.
1978 ivc iek hukmnfmF jfrI hoieaf sI jo nklI inrMkfrIaF vfry
sI. ijs vfsqy soLmxI kmytI ny pMQ dy ivdvfnF dI iek knvYnsLn bulf ky mqf pfs
kIqf sI ky inMrkfrIaF nMMU pMQ ivco Cyk idqf jfvy. ies AuprMq s: kpUr isMG ny
mqf iliKaf sI aqy akfl qwKq dy muK syvfdfr ny ies nMU jfrI kIqf sI. sfry pMQ ny
ies nMU mMinaf sI pr pMQ rqn jQydfr gurcrn isMG tOrVf jI ny ies dI AulMGxf kIqI
sI, aqy BfeI rxjIq isMG ny tOhVy nMU bf-iejwq brI kIqf sI.
keI hukmnfmNy ajyhy vI hn jo afpxI pihlI styj ivc hI dm qoV
gey. ijvy BfeI rxjIq isMG vlo jlMDr dy iek sMpfdk vfry aqy BfeI joigMdr isMG
vydFqI vlo knyzf dy iek pwqrkfr vfry hukmnfmF. BfeI joigMdr isMG vydFqI vlo isMG
sBf ietrnYsLln dy srgrm mYbr nMU vI swdf pwqr Byijaf igaf sI pr awgo koeI
kfrvfeI nhI kIqI geI. iesy qrF hI ptnF sihb dy gMRQI BfeI iekbfl isMG dI vI
ipCly sfl nvMbr ivc Xubf istI `c kursIaF vfly gurdvfry ivc jfx krky vydFqI jI
vlo swdf ByijaF igaf sI, aqy igafnI iekbfl isMG vwlo vydFqI vfry hukmnfmf. ieh
hukmnfmyN vI rfgmflf dI isafsq hI sfbq hoey hn.
keI hukmnfmy ajyhy vI hn jo vfps ley gey hn. pRo: gurmuK isMG
vflf hukmnfmF ies dI muK imsfl hY. aqy kuJ ajyhy vI hn jo rwd kIqy gey hn, ijvy
igafnI pUrn isMG vlo BfeI rxjIq isMG df bfdl vfry aqy vydfqI jI vlo, igafnI pUrn
isMG dy bIbI jgIr kOr vfry jfrI kIqy hukmnfmy. iek pfsy ptnf sfihb dy muK
syvfdfr iekbfl isMG ny mihMdr isMG romfxf nUM qnKLfhIaf krfr dy ky pMQ coN Cykx
df ibafn idqf qy dUjy pfsy vydFqI jI vlo akfl qKLq sfihb qoN aYlfx kr ky ptnf
sfihb dy hukmnfmy nUM rwd krn dI gwl vI hoeI hY. iek hukmnfmf hor vI hY jo
kIrqnIaF vfry jfrI hoieaf sI, ik koeI vI kIrqnIaf kwcI bfxI nhI pVH skdf. pr sfD
bfibaf qy ieh lfgU nhI huMdf. iek hukmnfmF ajyhf vI hY jo ies nMU jfrI krn
vfilaf dy gly dI hwzI bx cwukf hY. ieh hY vydFqI vlo joigMdr isMG spoksmYNn
vfry. hukmnfmy injI kfrnF krky vI jfrI hoey hn. ijvy gurbKLsL isMG kflfaPgfnf
vflf.
keI vyrf ajyhf smf vI afieaf jdo aKoqI jQydfrf ny awKI vyK ky
vI mwKI ingl jfx ivc hI Blf smiJaf. (bfdl qy Aus dy sfQIaf dy gurmiq ivroDI
kfry) . iek hukmnmF jo imqI 29[03[2000 nMU jfrI hoieaf sI, ‘‘ mYN ÈoRmxI
kmytI nUM hukm idMdf hF ik jQydfr lfAux htfAux afid df ivDI ivDfn iqafr kIqf
jfvy. jQydfr dy aiDkfr aqy ividak Xogqf inÈicq kIqI jfvy . hukmnfmf jfrI krn dy
ZMg qrIky suJfey jfx. Drm asQfnF nUM rfjsI lokF dI jkV ivcoN afjfd krfieaf
jfvy[[[``. pMj sfl bIq cuky hn, Kud ÈomxI kmytI ny ies aKOqI hukmnfmy qy koeI
aml nhI kIqf.
ieQy ieh vI vrnx Xog hY ik 15 akqUbr 2004 nMU iek mYirjL
pYils ivc aKMz pfT dy Bog AuprMq po: drsLn isMG jI, sfbkf muK syvfdfr akfl qKq,
ny kIrqn kIqf sI. iek vylf ajyhf vI afieaf sI jdo vydfqI jI ny iek dosLI nUM Aus
dy Gr jf ky ieh puiCaf igaf sI ky afp jI nMU kI qnKfh lfeI jfvy. aqy 3 meI 2005
nMu bIbI jgIr kOr ny iek lMgr hfl df nINh pwQr rwKx vyly, ijQy sjy idvfn ivc
pMgq ivc Qwly bYT ky lMgr Ckx dI vkflq kIqI sI, Ausy hI idvfn dI smfpqI ipCo
lMgr kursI (soPy) qy bYT ky Cikaf sI.
imqI 20-4 98 nMU BfeI rxjIq isMG vlo iek hukmnfmf jfrI kIqf
igaf sI ky lMgr df pRsLfdf kyvl pMgq ivc jLmIn qy bYT ky hI Cikaf jfvy. ijs ivc
ieh vI drj hY ik ies AudysL dI AulGxf hox qy sbMDq rfgI, gRMQI, ZfzI, pRcfrk qy
pRbMDk brfbr dy jLMumyvfr hoxgy. aqy AunHF sbMDI sRI akfl qKLq sfihb vlo pMQk
mrXfdf Nanusfr kfrvfeI kIqI jfvygI. pr hYrfnI dI gwl ieh hY ky ies qy kfrvfeI
isrP iewk sImq smy vfsqy hI hoeI sI, jdo ky ieh vI swc hY ky ptny sfihb df muK
gRMQI igafnI iekbfl isMG 7 nvMbr 2004 nMU XUbf istI (kYlyPornIaf) dy gurdvfry
igaf sI aqy ies df aKbfrf ivc ijkr hox qy igafnI joigMdr isMG vydFqI ny igafnI
iekbfl isMG NnMU sMmx (ajIq -8 dsMbr) vI Byjy sn. pr krfvfeI?
pfTkf dI jfxkfrI vfsqy bynqI hY ky kursIaF vfry pMQ dy
ivdvfnf ny 1935 ivc iek mqf pfs kIqf sI jo hyT ilKy anUsfr hY
Dfrimk slfhkfr kmytI dI dUjI iekwqrqf jo 25 apRYLl 1935 nMU
idn dy 11:30 vjy ‘sLhId iswK imsLnrI kflj’ dy gurduafry ivKy hoeI aqy ijs
ivwc hyT ilKy mYbrF ny Bfg ilaf sI.
1:-sR: b: sR: kfhn isMG jI nfBf .
2:-pRo: joD isMG jI .
3:-pRo: qyjf isMG jI .
4:-pRo gMgf isMG jI .
5:- jQydfr mohx isMG jI .
ijs ivwc kursIaF vfry pfs kIqf igaf mqf hyT ilKy anusfr hY.
guru pRkfsL qy kursIaF
(s) XUrp jF amrIkf afid dysLF ivwc ijWQy ik Dfrimk asQfnF
ivwc kursIaF `qy bYTx df irvfj hY aYsI QFeI jy gurU gRMQ sfihb df pRkfsL AucI QF
krky jy hyTF kursIaF `qyN bYiTaf jfey qF koeI hrj nhIN. (pMQk mqy pMnf 14 ‘coN
DMnvfd sihq)
dUjy pfsy pMQ dy ivdvfnf ny jo iswK rihq mrXfdf bxfeI sI Aus
ivc ieh drj hY,
sodru rihrfs- sLfm vyly sUrj zuby pVHnI . ies ivc ieh bfxIaF
sLfml hn:-
sRI gurU gRMQ sfihb jI dy ivc ilKy hoey nON sLbd (‘sodru
qoN lY ky sirx pry kI rfKhu srmf’ qk), bynqI cOpeI pfqsLfhI 10 (hmrI kro hfQ
dy rwCf’ qoN lY ky ‘dust doK qy lyhu bcfeI’ qk), sÍYXf (‘pfie ghy jb qy
qumry’ aqy dohrf ‘ sgl duafr kAu Cfiz kY’) aNMnd dIaF pihlIaF pMj pAuVIaF
qy aMqlI iek pAuVI, muMdfvxI qy slok mhlf 5 ‘qyrf kIqf jfqo nfhI’.
Auprokq drj bfxIaf pMQ dy ivdvfnF df PYslf hY. ieQy mY jo
bynqI krnI hY Auh ‘bynqI cOpeI pfqsLfhI 10’ nfl sbMDq hY. ieh bfxI hmrI kro
hfQ dy rwCf’ qoN lY ky ‘dust doK qy lyhu bcfeI’ ‘KSzy dI puhl’ sMskfr
vyly vI pVHI jFdI hY. pr ieh bfxI guru gRMQ sfihb jI ivc drj nhI hY. ieh aKoqI
dsm gRMQ ivco hY jo cirqRo pKXfn dy cirqR
404 ivc 377 qoN 400 pdy qwk drj hY. pMQ dy
ivdvfnf dy ies PYsly vfry afAu isMG sfihb jI dy ivcfr jfx leIey.
cirqRo pKXfn dsLmysL bfxI nhI
isMG sfihbfn df PLqvf: cUMik pMQ ivwc sfry "dsm
gRMQ" nUM gurU jI dI ikRq mMnx aqy n mMnx vfly, do vIcfrF dy lok hn. ies
leI smyN smyN aYsy sLMky sLRo: gu: pRbMDk kmytI,aMimRqsr, aQvf Aus vloN inwXq
Dfrimk slfhkfr kmytI pfs sfmfDfn leI afAuNdy rihMdy hn. iek vfr imqI 6[7[73 nUM
"rfj krygf KLflsf" aqy "cirqRo pKXfn" vfry puwC puwjI.
jQydfr sRI akfl qKLq sfihb aqy sRI drbfr sfihb, sRI aMimRqsr dy hYz gRMQI
sfihbfn ny iehnF puwCF df jo AuWqr idwqf, Aus dI nkl hyTF hfjLr hY:-
ÃÄvfihhurU jI kI PLqh]
dPLqr-sLRomxI gurduafrf pRbMDk kmytI, qyjf isMG smuMdrI hfl, sRI aMimRqsr nM:
36672 3/4-8-73,
sR: sMqoK isMG
kftyj, loar mfl, ksfAulI ( ih:pR )
pRXojn: Dfrimk puC sbMDI
sRI mfn jI,
afp jI dI pwqrkf imqI 6-7-73 dy sbMD ivc isMG sfihbfn, sRI drbfr sfihb aqy
jQydfr sfihb sRI akfl qKLq sfihb, sRI aMimRqsr jI dI rfey hyT ilKy anusfr afp jI
nUM ByjI jFdI hY:-
1[ "rfj krygf Kflsf" jo sRI akfl qKLq sfihb aqy hor gurduafiraF ivwc
piVHaf jFdf hY, ieh gurmiq dy anukUl hY, ikAuNik dohry pVHny pMQk PLYslf hY. ies
PLYsly qy sLMkf nhIN krnI cfhIdI.
2[
"cirqRo pKXfn"
jo dsm gRMQ ivwc hn, ieh
"dsLmysL bfxI" nhIN. ieh purfqn
ihMdU imiQhfsk sfKIaF df Auqfrf hY.
sLuB icMqk,
shI-mIq skwqr
(gurbKLsL isMG)
Drm pRcfr kmytI, sLRomxI gurduafrf pRbMDk kmytI sRI aMimRqsr.
hux svfl pYdf huMdf hY ky jy isMG sfihbfn dy PLqvy muqfbk ‘cirqRo
pKXfn’ bfxI hI nhI hY qF ies df kuJ Bfg sfzy inqnym dI bfxI ikvy ho skdf hY.
Auprokq kursIaf vfly PYsly vFg hI pMQ dy ivdvfnf df ieh PYslf aqy isMG sfihbfn
df PYslf afpf ivroDI hn. ieh dovy PYsly TIk nhI ho skdy.
jy asI ieh cfhuMdy hf ky akfl qKq dI mfx mrXfdf kiem rhy qF
sfnUM koeI ajyhf pRbMD krnf hI pvygf, ky jy koeI pMQk mslf pYdf hMudf hY qF pMQ
dy suihrd ivdvfnf df iekwT swidaf jfvy aqy Aus ivc gurU gRMQ sfihb jI dI bfxI dI
prK-ksvwtI qy pUrf Auqrdf PYslf ilaf jfvy. akfl qwKq dy muK syvfdfr rFhI Aus nMU
lfgU krvfieaf jfvy. aqy hux qwk jfrI kIqy gey hukmnfmy aqy pMQk PYNsly jo guru
gRMQ sfihb jI dI prK-ksvwtI qy pUry nhIN Auqrdy, Eh rwd kIqy jfx. ijnf icr pMQ
koeI Tos pRbMD nhI krdf Audo qwk ieh isafsqdfnf dy ieh hwQ Toky bxy rihxgy, aqy
sfnMU lv-kusL dI Aulfd dy Pqvy aqy guriblfs pfqsLfhI 6 vrgIaF gurmiq ivroDI
ilKqF rfhI gurmiq aqy gurmXfdf df Gfx krn vfly PYsly suxny hI pYxgy.