qIrQ iesLnfn qy gurmiq
BfeI kfhn isMG nfBf ‘mhfn kosL’ dy pMNnf 594 qy qIrQ dy
isrlyK hyT ilKdy hn: ijs dvfrf pfp qoN bwc jfeIey, pivqR asQfn, ijwQy DrmBfv nfl
lok pfp dUr krn leI jfx. sMsfr dy sfry mwqF ny afpxy afpxy insLcy Anusfr pivqR
QF qIrQ mMn rwKy hn, ikqinaF ny drsLn qy sprsL mfqR qoN hI qIrQF nUM mukqI df
sfDn inscy kIqf hY.
ikqinaF ny aqy iswKF ny vI srovr ivc cuBI lfAux nUM hI qIrQ
mMn ilaf hY jdoN ik ieh gurmiq ankUl nhI. ieh crcf afpF awgy cwl ky krFgy.
mnuwKqf dy ieqhfs nUM ghu nfl vfcIey qF pqf cwldf hY ik mnuwK ny, jdoN qoN
siBawk qrIky (ijs nUM awj asIN mMndy hF) nfl vsxf arMB kIqf hY, afpxy afp nUM
pfxI dy kudrqI soimaF dy afs pfs hI vsfieaf hY. ieh gwl gurbfxI dy vfk,
‘pihlf
pfxI jIAu hY ijqu hiraf sBu koie’ anusfr
hY vI TIk. pfxI mnuwKI jIv dI pihlI loV hY. irst-pusLt sLrIr rotI qoN bgYr 40-45
idn ijAuN skdf hY pr pfxI qoN bgYr isrP cfr idn ijAuN skdf hY. mnuwKI siBawqf
ivc cor vI vsy qy sfD vI. cMgy mnuwKF ny lokF dy Bly leI pfxI dy kMiZaF qy
iekwqRqf krnIaF sLurU kIqIaF qy ienHF lokF df nfm qIrQ ipaf. ijvyN svfmI rfm
qIrQ dMzI df nfm iswKF ivc vI bhuq msLhUr hY. ‘mhfn kosL’ pMnf 594 BfeI kfhn
isMG nfBf ilKdy hn: sMnXfsIaF dI iewk Kfs jmfq, ijs dy nfm dy ipwCy qIrQ sLbd
lfieaf jFdf hY.‘ qirQn bIc jo iswK kIn. qIrQ su nfm iqn ky pRbIn’. ieh ikAuN
pRcwlq hoieaf ? Eh lok jo smfj dy Bly dI gwl krdy sn, qIrQ smJy jfx lwg pey.
jIvF ivc mnuwKI jIv swB qoN lflcI qy sOKy qrIky lwBx ivc
XqnsLIlL irhf hY ijsdy nqIjy vjoN mnuwKI qIrQF dI gwl sux ky aml ivc ilafAux dI
bjfey pfxI ivc cuBI lfAuxI hI qIrQ mMn ilaf igaf. gurU nfnk sfihb swB qoN
ijLafdf ihMdUaF qy muslmfnF dy qIrQ asQfnF qy jFdy hn pr afpxf vwKrf qIrQ asQfn
iewk vI sQfpwq nhI krdy. krqfrpur (awjkwHl pfiksqfn) rfvI dy kMZy vfsieaf jFdf
hY. pfxI dI loV kudrqI qrIky nfl pUrI ho rhI hY srovr bxfAux dI loV nhI smJI
geI. gurU arjn dyv jI pfxI dI loV nMU pUrf krn leI aqy vwKrIaF vwKrIaF jfqIaF
ivc iBMnqf nUM Kqm krn leI gurU kf cwk, rfmdfs cwk qy awj-kwHl aMimRqsr ivc pMj
srovr kfiem krdy hn. pr iswKI ivc pRvysL kr cuwky iswKI dy vYrI ny gurU sfihbfn
dI Bfvnf nUM Kqm krn leI iswKI qoN nf vfikP iswKF dy gl pfxI ivc cuBI lfAuxI hI
mVH idwqI jo gurU gRMQ sfihb dy ivprIq qy afrIaF-smfjIaF dy ankUl kMm krdI hY.
afE hux gurU dy hukm, gurU bfxI muqfbk dyKIey ik pfxI ivc
iesLnfn krn nfl kI bMdf pivqR ho skdf hY?
iewQy ieh vIcfr vI kr lYxI kuQFvyN nhI hovygI ik kI iswKI df
koeI sbMD sLrIr dy mfs-cMm nfl hY?
mÚ 1 ] nfvx cly qIrQI min KotY qin cor ] ieku BfAu lQI
nfiqaf duie Bf cVIasu hor ] bfhir DoqI qUmVI aMdir ivsu inkor ] sfD Bly ax
nfiqaf cor is corf cor ]2] pMnf 789]
arQ :- jy Koty mn nfl qIrQF qy nHfAux qur pey qy srIr ivc
kfmfidk cor BI itky rhy, qF nHfAux nfl iek ihwsf (Bfv, srIr dI bfhrlI) mYl qF
lih geI pr (mn ivc ahMkfr afidk dI) dUxI mYl hor cVH geI, (quMmI vflf hfl hI
hoieaf) quMmI bfhroN qF DoqI geI, pr Aus dy aMdr inrol ivsu (Bfv, kOVwqx) itkI
rhI . Bly mnuwK (qIrQF qy) nHfAux qoN ibnf hI Bly hn, qy cor (qIrQF qy nHf ky
BI) cor hI hn .2.
isKI isiKaf gur vIcfir] ieh pMgqI afpxy afp sfnuM ieh dwsdI
hY ik iswKI df iswDf sbMD idmfg nfl, soc nfl qy vIcfr nfl hY. hux svfl pYdf
hoieaf ik iPr asIN sLrIr Dox vfly pfsy nUM ikAuN cwl pey? pRo[ iksLn isMG idwlHI
vfly ieh ilKdy hn ik ieqhfs ivc ieh pihlI vfr nhI hoieaf ik iksy mhfn sfihq dy
arQ bdly gey hox. bfeibl, kurfx sLrIP, gIqf, rmfiex dy arQ bdly gey qy ievyN hI
gurU gRMQ sfihb nfl hoieaf hY. awj dI iswKI dIaF sfrIaF dIaF sfrIaF pRMprfvF qy
rvfieqF gurU isKsLF muqfbk nhI sgoN ieh bRfhmxI pRQfvF hn. bRfhmx ny ihMdU smfj
puTy pfsy nUM, afpxIaF rotIaF nUM muwK rwK ky, qoiraf qy iswK smfj dy pMizq,
ijsnUM awj-kwHl jwQydfr vI kihMdy hF vI iehI kuwJ kr rhy hn. zf[ hrijLMdr isMG
dlgIr jI afpxI pusqk ‘ iswK qvfrIK ivc akfl qKq df rol’ ivc igafnI joigMdr
isMG AuWpr do kroV rpY lYx df dosL lfAuNdy hn. ienHF dy puTy pfsy nUM qory hoey
iswK vI awj srovrF ivc cuBIaf lf lf ky afpxy pfp Auqfr rhy drbfr sfihb aMimRqsr
qy hor sfry ieqhfisk QFvF qy dyKy jf skdy hn. awj jo vI gurbxI dy ivpRIq ho irhf
hY ies dy jLumyvfr iswKF dy Dfrmk lIzr hI hn.
ijs kOm dy ilKfrI/ buDIjIvI ivkfAu ho jfx Auh kOm df byVf grk
hoieaf hI hoieaf, ijs kOm dy rfjsI lIzr byeImfn qy KudgrjL ho jfx Aus kOm df nfs
hoieaf hI hoieaf aqy ijs kOm dy Dfrmk afgU iBRsLtfcfr dy aDIn kMm krn Aus kOm df
swiqaf-nfs hoieaf hI hoieaf. awj iswK ies siQqI vwl afp njLr mfrn ik AunHF dI
hflq ikqy iehI qF nhI?
kir sMgiq qU sfD kI aTsiT qIrQ nfAu] jIAu pRfx mnu qnu hry
sfcf eyhu suafAu] aYQY imlih vzfeIaf drgih pfvih QfAu]3] m:5, pMnf 47]
(hy BfeI !) gurU dI sMgiq kr—iehI aTfhT qIrQF df iesLnfn hY
. (gurU dI srn ivc irhF) ijMd pRfx mn srIr sB afqmk jIvn vfly ho jFdy hn, qy
mnuwKf jnm df asl mnorQ BI iehI hY . ies jgq ivc (sB iksm dy) afdr-mfx imlxgy,
prmfqmf dI drgh ivc BI afdr pfeyNgf .3.
ihMdU mwq Anusfr 68 (aTsiT) qIrQF qy iesLnfn krn nfl
pfrAuqfrf ho jFdf hY pr gurbfxI iesnUM inkfrdI hY.
ByKDfrI ByK kir Qky aiTsiT qIrQ nfie] mn kI sfr n jfxnI hAumY
Brim Bulfie] {m:3, pMnf 644}
arQ :-ByK krn vfly mnuwK (Bfv, sfDU lok) keI ByK kr ky qy
aTfhT qIrQF qy nHf ky Qwk gey hn; hAumY qy Brm ivc Buwly hoieaF ƒ mn dI sfr
nhIN afeI .
mÚ 3 ] aMdrhu JUTy pYj bfhir dunIaf aMdir PYlu ] aTsiT qIrQ
jy nfvih AuqrY nfhI mYlu ] pMnf 473]
ies
sLbd ivc gurU amrdfs jI bVy sOKy lPgLF ivc ieh kih rhy hn ik jy mnuwK aMdroN
JUTf hY qy dunIaF ivc Asny afpxI iejLq vI bxfeI hoeI hY qF vI 68 qIrQF qy
iesLnfn krn nfl vI mn dI mYl nhI AuWqrdI. iswKI bfr bfr mn nuM sfP krn leI pukfr
pukfr ky afK rhI hY.
iehu mnu kfsI siB qIrQ isimRiq siqgur dIaf buJfie] aTsiT qIrQ
iqsu sMig rhih ijn hir ihrdY rihaf smfie]4] m:3, pMnf 491]
BfeI ! ijs mnuwK ƒ siqgurU ny (afqmk jIvn dI) sUJ bKLsL
idwqI (Aus dy vfsqy) ieh mn hI kFsLI hY, ieh mn hI sfry qIrQ hY ieh mn hI sfrIaF
isimRqIaF hY, Aus mnuwK dy nfl aTfhT hI qIrQ vwsdy hn .
hy BfeI ! ijnHF mnuwKF dy mn ivc sdf prmfqmf vwisaf
rihMdf hY (AuhnF vfsqy ieh mn hI kFsLI hY) .4.
mÚ 5] piqq punIq asMK hoih hir crxI mnu lfg] aTsiT qIrQ nfmu
pRB ijsu nfnk msqik Bfg ]2] {pMnf 518}
arQ :- (ivkfrF ivc) izwgy hoey BI byaMq jIv pivq® ho
jFdy hn jy AuhnF df mn pRBU dy crnF ivc lwg jfey, pRBU df nfm hI aTfhT qIrQ hY,
pr, hy nfnk! (ieh nfm Aus mnuwK ƒ imldf hY) ijs dy mwQy qy Bfg (ilKy) hn .2.
lAukI aTsiT qIrQ nÙfeI] kAurfpnu qAU n jfeI]2] kih kbIr
bIcfrI ] Bv sfgru qfir murfrI ]3]8] { kbIr, pMnf 656}
(vyK,) jy qUµbI aTfhT qIrQF AuWqy BI iesLnfn kr ley, qF BI
Aus dI (aMdrlI) kuiVwqx dUr nhIN huMdI .2.
(ies aMdrlI mYl ƒ dUr krn leI) kbIr qF soc ivcfr ky (pRBU
awgy hI ieAuN) ardfs krdf hY—hy pRBU ! qUµ mYƒ ies sMsfr-smMudr qoN pfr
lMGf lY .3.8.
sLbd df Bfv :—mn dI mYl qIrQ-iesLnfn jF igafn-crcf nfl
dUr nhIN huMdI . ies df ielfj iewko hI hY—pRBU dy dr qy Zih pYxf .8.
goNz ] jy Ehu aTsiT qIrQ nÙfvY ] jy Ehu duafds islf pUjfvY ]
jy Ehu kUp qtf dyvfvY ] krY inMd sB ibrQf jfvY ]1] sfD kf inMdku kYsy qrY ] srpr
jfnhu nrk hI prY ]1] rhfAu ]Bgq rvIdfs jI, pMnf 875]
sfDU gurmuiK dI inMdf krn vflf mnuwK (jgq dIaF invfxF ivcoN)
pfr nhIN lMG skdf, XkIn nfl jfxo Auh sdf nrk ivc hI ipaf rihMdf
hY .1.rhfAu.
jy koeI mnuwK aTfhT qIrQF df iesLnfn (BI) kry, jy bfrF
isLvilMgF dI pUjf BI kry, jy (lokF dy Bly leI) KUh qlfb (afidk) lvfey; pr jy Auh
(gurmuKF dI) inMidaf krdf hY, qF Aus dI ieh sfrI imhnq ivarQ jFdI hY .1.
qIrQ nfie n Auqris mYlu ] krm Drm siB hAumY PYlu ] lok pcfrY
giq nhI hoie ] nfm ibhUxy clsih roie ]2] m:5, pMnf 890]
(hy BfeI ! mfieaf dy moh dI ieh) mYl qIrQF Auqy iesLnfn
kr ky nhIN AuqrygI . (qIrQ-iesLnfn afidk ieh) sfry (imQy hoey) Dfrimk kMm
hAumY df iKlfrf hI hY . (qIrQ-iesLnfn afidk krmF dI rfhIN afpxy Dfrimk hox
bfry) lokF dI qswlI krfieaF AuWcI afqmk avsQf pRfpq nhIN ho skdI . prmfqmf
dy nfm qoN swKxy sB jIv (ieQoN) ro ro ky hI jfxgy .2.
aTsiT qIrQ jh sfD pg Drih] qh bYkuMTu jh nfmu Aucrih] srb
anµd jb drsnu pfeIaY ] rfm guxf inq inq hir gfeIaY ]3] m:5, pMnf 890]
(hy BfeI !) ijwQy gurmuK mnuwK (afpxy) pYr Drdy hn Auh
QF aTfhT qIrQ smJo, (ikAuNik) ijwQy sMq jn prmfqmf df nfm Aucfrdy hn Auh QF
swcKMz bx jFdf hY. jdoN gurmuKF df drsLn krIdf hY qdoN sfry afqmk afnMd pRfpq ho
jFdy hn, (gurmuKF dI sMgiq ivc) sdf prmfqmf dy gux gf skIdy hn, sdf pRBU dI
isPLiq-sflfh gfeI jf skdI hY .3.
qIrQ dyiK n jl mih pYsAu, jIa jMq n sqfvAugo] aTsiT qIrQ gurU
idKfey, Gt hI BIqir nÙfAugo]3]Bgq nfmdyv jI, pMnf 973]
nf mYN qIrQF dy drsLn krdf hF, nf AuhnF dy pfxI ivc cuwBI
lfAuNdf hF, qy nf hI mYN Aus pfxI ivc rihx vfly jIvF ƒ zrAuNdf hF . mYƒ qF
myry gurU ny (myry aMdr hI) aTfhT qIrQ ivKf idwqy hn . so, mYN afpxy aMdr hI
(afqm-qIrQ AuWqy) iesLnfn krdf hF .3.
sfnUM axpVH iswKF nUM koeI pqf nhI sI ik qIrQ iesLnfn kI
huMdf hY. iesdf koeI lfB huMdf hY jF nhI. myry ipMz ivc GrF ivcoN lgdy qfieaf
jI, sfDU isMG qrn qfrn 18 mwisaf pYdl qur ky nhfAux igaf. hfl AuWsdf vI Eho hI
hoieaf jo ipMz dy dUsry lokF df aKIrly vyly huMdf hY sgoN rotI nUM qrsdf hI
miraf hY.
pihlI gwl qF ieh ik iswKI ivc suKxf qy mMnq mMnx nUM koeI QF
nhI. ikAuN? ikAuNik suKxf suwK ky qy mMnq mMn ky pRmfqmf qoN asIN afpxI mrjLI
muqfbk koeI kMm krvfAuxf cfhuMdy hF. pr iswKI isDFq qF iesdy iblkul Ault hY.
rMku rfAu jf kY eyk smfin] kIt hsiq sgl pUrfn] bIE pUiC n
msliq DrY] jo ikCu krY su afpih krY]2] goNz m:5, pMnf 863]
(hy BfeI ! Aus pRBU df iDafn Diraf kr) ijs dI ingfh ivc
iek kMgfl mnuwK aqy iek rfjf iewko ijhy hn, jo kIVy hfQI sBnF ivc hI ivafpk hY,
jyhVf iksy hor ƒ puwC ky (koeI kMm krn dI) sflfh nhIN krdf, (sgoN) jo kuJ krdf
hY Auh afp krdf hY .2.
ies sfrI vIcfr qoN bfad iswK sMgq nUM afp hI PYslf krnf
cfhIdf hY ik qIrQF qy jfxf qy iesLnfn krnf cfhIdf hY jF nhI. jy qIrQF qy jf ky
iesLnfn krn df koeI lfB huMdf qF gurbfxI iesdf ivroD/KMzn nf krdI.
gurU pMQ dy dfs,
isMG sBf ieMntrnYsnl kYnyzf,
gurcrn isMG (ijAux vflf) brYNptn.