. |
|
nfrI purKu, purKu sB nfrI (pM:983)
KMzy dI pfhul Bfv aMimRq sMcfr smfgm
aqy
isWK bIbIaF
ipRMsIpl igafnI surjIq isMG, isWK imsLnrI, idWlI
gurU nfnk pfqsLfh dy Gr ivc "krmI afpo afpxI ky nyVY ky
dUir" (jpu pM:8) df isDFq hY. ieWQy iesqRI jF purK vfsqy vWKo-vWKrf mfpdMz
nhINN. ieQy qF bfxI df spWsLt PLYslf hY "nfrI purKu, purKu sB nfrI sBu
eyko purKu murfry" (pM:983) Bfv iesqRIaF hox jF purK sfiraF aMdr kyvl
iek akflpurKu df hI nUr vWs irhf. hor drsLn kro, PLurmfx hY "purK
mih nfir, nfir mih purKf bUJhu bRhm igafnI"
(pM:879) Bfv purK hovy jF iesqRI, ies ivc koeI Byd nhIN, pr nfl hI PLYslf hY ik
ies sWcfeI nUM smJx vfsqy pRBu igafn dI loV hY. Bfv afm mnuWK qF ies rWbI sWcfeI
nUM smJy ibnF vfDU dIaF glF ‘c hI PLisaf rih jFdf hY.
ieh gl krn dI loV ies vfsqy peI ikAuNik aj pMQ ivWc ieh iek
nvF vfvylf AuT KlOqf hY ijsnUM pMQ dI bWdiksmqI hI kihxf pvygf. ieh vfvylf hY ik
isWK bIbIaF drbfr sfihb ivKy kIrqn aqy bfkI syvfvF kr skdIaF hn jF ik nhIN?
iesyqrHF isWK bIbIaF (pfhul DfrI) KMzy dI pfhul Bfv aMimRq sMcfr smfgmF ivc pMj
ipafiraF dI syvf inBf skdIaF hn jF ik nhIN?
pihlI gl qF smJx dI ieh hY, jykr gurmWq anusfr isWK bIbI ny
vI vIrF vFÕ hI pfhul lYxI hY aqy qF hI Auh isMGxI hY. qF iPLr AusnUM pfhulL dyx
df hWk ikAuN nhIN ho skdf? dUjI gl ieh ik vWzI jdo-jihd qoN bfd sMn 1925
ivc sLRomxI gu:pR:kmytI[ aimRqsr hoNd ivWc afeI. Aus smyN dy afgU jfgdy sn. Ausy
df nqIjf sI ik AunHF vloN sMn 1932
‘c iek ‘roh rIq kmytI’ kfiem kIqI geI. AuprMq bfrHF sflF dI myhnq qoN
bfd mOjUdf ‘isWK rihq mirXfdf’ df kfrj isry ciVHaf aqy sMn 1945
‘c ieh ‘rihq mirafdf’ lfgU hOeI. pMQ pRvfxq iesy ‘rihq mirafdf’ dy
pMnf 27 dy ‘aMimRq
sMskfr’ isrlyK hyT ‘a’ Bfg ‘c bVf spWsLt drj hY ik "aMimRq CkfAux
leI pMj ipafiraF ivc isMGxIaF vI sLfml ho skdIaF hn".
ikWqnI ajIb gl hY, aj ijhVy vI sfzy afgU jF sWjx iek-dUjy
qoN vWD- cWVH ik ieh ibafn dy rhy hn, "isWK bIbIaF pfhul smfgmF smyN pMj
ipafiraF vjoN sLfml nhIN ho skdIaF jF iPLr muWK pMQk kfrjF ‘c ihWsf nhIN lY
skdIaF". mihsUs huMdf hY ik jF qF AunHF ny ‘isWK rihq mirXfdf’ nUM
iDafn dy ky kdy piVHaf hI nhIN. jF ieh vI ho skdf hY ik ajyhy sWjx kuJ ajyhy
zyiraF dy pRBfv hyT hn ijnHF ny iesqRI vrg dy iKlfPL apxI qUqI vjfxI hI vjfxI
hY.] ijnHF ny soNh Kf rKI hY ik AunHF isWKI srUp nUM Dfrn qF kIqf hY pr AunHF dI
soc AunHf dy pRcfr df afDfr bRhmx mWq ‘qy imiQhfs hI hY. gurbfxI df ies bfry
kI PLYslf kI hY, AunHF nUM ies nfl kuJ vI lYxf dyxf nhIN.
gurU ipafirE! jy kr asIN qno-mno, iemfndfrI nfl sfihb sRI
gurU gRMQ sfihb jI nUM apxf rihbr ‘qy gurU mMxdy hF qF sfnUM gihrfeI nfl smJx
dI loV hY ik bfxI anusfr iesqRI aqy pursL bfry kI PLYslf hY. bfxI df inrxf hY ik
sMsfr cWkr nUM clfAun vfsqy ieh kyvl mnuWKI srIr dIaF do bnfvtF hn. pr sMsfrk
pWDr qy donF ivcoN iek dI loV iksy pKoN vI dUjy qoN GWt nhIN aqy nf hI iek dI
loV nUM dUjf kdy pUrf hI kr skdf hY. dovyN hI iek dUjy dy pUrk hn. qFqy kyvl ies
krky iek nUM dUjy qON ipWCy pfAuxf ik iek iesqRI hY jF dUjf purK-ieh gl rWbI
nIXmF nfl myl nhIN KFdI. gurU nfnk pfqsLfh ny pihly jfmyN qoN ijHVf siqkfr byby
nfnkI jI nUM pRfpq hoieaf Auh iksy hor dy ihWsy nhI afieaf.
"BMiz jMmIaY BMiz inMmIaY"-
ieQy hI bWs nhIN gurU nfnk pfqsLfh ny
iek slok rfhIN pursL vrg dI ies pKoN BrvIN qfVxf krdy hoey AusnUM sucyq vI kIqf
hY ik aY mnuWK! krqy dI byaMq rcnf ivc sMsfr cWkr nUM clfAux vfsqy iesqRI aqy
purK Bfv donF dI loV ieko jhI hY. iek dI loV GWt qy dUjy dI vWD nhIN. loV qF iek
dUjy vfsqy afpsI siqkfr dI hY, nf ik iek rfhIN iksy vI dUjy Aupr hfvI hox dI jF
dUjy nUM iksy pKoN ipWCy pfAux dI. ies slok ivc pfqsLfh ny iesqRI srIr dIaF
inrol AunHF loVF df hI ijLkr kIqf hY ijhVIaF ik pursL df srIr kdy pUrIaF kr hI
nhIN skdf. afE drsLn krIey Ayus slok dy:
mÚ 1 ] BMiz jMmIaY BMiz inMmIaY BMiz mMgxu vIafhu ] BMzhu
hovY dosqI BMzhu clY rfhu ] BMzu muaf BMzu BflIaY BMiz hovY bMDfnu ] so ikAu
mMdf afKIaY ijqu jMmih rfjfn ] BMzhu hI BMzu AUpjY BMzY bfJu n koie ] nfnk BMzY
bfhrf eyko scf soie ] ijqu muiK sdf sflfhIaY Bfgf rqI cfir ] nfnk qy muK AUjly
iqqu scY drbfir ] 2 ] (vfr
afsf 19/2 pM:473)
iesdy arQ Bfv hn:
iesq®I qoN hI jnm leIdf hY, iesq®I
(dy grB) ivc hI pRfxI dy srIr dI sQfpnf huMdI h. iesq®I kfrx hI mnuWK dI
kuVmfeI qy ivafh huMdf hY. iesq®I kfrn hI AusdI irsLqydfrI-sfk sMMbMD bxdy hn.
iesq®I qoN hI (jgq dI AuqpWqI df) rsqf cWldf hY. jykr iesq®I mr jfey qF
(mnuWK) hor iesq®I dI Bfl krdf hY. iesq®I kfrn hI mnuWK (smfj ivc) bWJdf,
sdfcfrI aKvfAuNdf, sWiqkfiraf jFdf ‘qy iesdI iewjLq huMdI hY. ijs iesq®I qoN
smfj pWDr dy rfjfn Bfv rfjy, mhfrfjy, vlLI-AulIaf, rihbr ‘qy hriek KyqR dy
siqkfr jog afgU jnm lYNdy hn, aY mnuWK! Aus iesqRI ƒ qUM iks pRkfr mMdf afK
skdf hYN?
iesq®I qoN hI (dUjI) iesq®I pYdf huMdI hY. Bfv afpxI ijs mF
(iesqRI) dy kfrx qUM sMsfr ivc jnm ilaf, qyrI Aus mF nUM jnm dyx vflI vI iesqRI
hI sI. (qFqy sMsfr ivc) koeI vI mnuWK iesq®I qoN ibnf pYdf ho hI nhIN skdf.(aMq
‘c) gurU nfnk pfqsLfh PLurmFdy hn ik kyvl sdf iQWr rihx vflf akflpurKu hI
ajyhI hWsqI hY, jo iesq®I qoN nhIN jMimaf. qFqy mnuWK hovy jFN iesq®I, jo BI)
apxy mUMh nfl sdf pRBU dy gux gfAuNdf hY Bfv (iesqRI jF purK) AusdIaF sfrIaF
dfqF df ieko ijhf sWiqkfr krdf hY, AusnUM sMsfr pWDr dIaF sfrIaF KusLIaF pRfpq
ho jFdIaF hn. (ieMnF hI nhIN) pfqsLfh bVI idRVqf nfl PLurmFdy hn ik ajyhy
iensfn, sdf iQWr rihx vfly sWcy pRBu dy drbfr ivc vI sohxy lWgdy Bfv sWiqkfry
jFdy hn .2.
ieQy hI bWs nhIN pfqsLfh ny bfxI afsf kI vfr dy iek hor
sloK ivc PLrmfieaf hY slok hY "ijAu jorU isrnfvxI afvY vfro vfr ] jUTy jUTf
muiK vsY inq inq hoie Kuafru ] sUcy eyih n afKIaih bhin ij ipMzf Doie ] sUcy
syeI nfnkf ijn min visaf soie] 2 ]
(vfr afsf 17/2 pM 472)
arQ Bfv: ijvyN
iesqRI nUM mfsk Drm smyN anusfr aqy bfr bfr afAuNdf hY. iPLr vI ies kfrx "inq
inq hoie Kuafru" inwq
hI smfj ivc AusnUM jLlIl hoxf pYNdf hY. (pr ieh bhfv ijs nUM gMdgI kihky Aus
aMdr hIx Bfv pYdf kIqf jFdf hY) ieh qF "jUTy jUTf muiK vsY"
hr smyN iesqRIy srIr dy aMdr dI kuWdrqI
ikiraf hY (ikqoN bfhroN nhIN afeI ‘qy nf hI axhoxI hY. iPr jdoN kuJ idnF bfad
Auh kysI snfn (isrnfvxI) kr lYNdI hY qF, AusnUM muV pivwqR mMn ilaf jFdf hY.
(jdik Auys srIr dI ieh ikiraf qF snfn smyN ‘qy AusqoN bfd vI aruWk sI. bfv ies
mfsk Drm kfrn Auh kdy apivqR hoeI hI nhIN sI).
gurU nfnk pfqsLfh PLYslf dyNdy hn ik "sUcy eyih n
afKIaih bhin ij ipMzf Doie" Bfv
kyvl srIr dy Dox nfl koeI mnuwK suwcf
nhIN ho jFdf. asl ivwc "sUcy syeI nfnkf ijn min visaf soie"
suWcy qF Auh hn ijMnHF dy ihrdy Gr aMdr krqy dI isiPLq sflfh df vfsf hY. Bfv
ienHF vfDU dIaF glF ‘c jIvn jLfieaf nhI krdy.
iek hor AutMkx-
sfzy kuJ sWjx iek hor AutMkx vI krdy hn ‘dyKo jI! jykr pfhul sMcfr smyN pMj
ipafiraF ‘c bIbIaF nUM ilaf jf skdf hY qF gurU sfihb ny ajyhf ikAuN nf kIqf.
myry iek vIr df ies bfry bVf isafxf Auqr sI. Ausny puWC krn vfly qoN Aultf ky
suafl kIqf "Bolaf! gurU pfqsLfh ny ijhVy pMj ipafry ley sn Auh qF Bfrq dy
pMjF pRFqF ‘qy iBMn iBMn jfqF ‘coN sn. jykr hor sWcfeI toldy ho qF AunHF
ivco cfr qF aKOAuqI nIc jfqIaF ‘coN sn. qFqy quhfnUM vI pMj ipafiraF vfsqy
iesy nIXm df pfln krnf cfhIdf hY". asl ‘c ajyhy suafl qF aBuWl gurU qy
ikAuN, ikMqU nUM pRgtfAuNdy hn. gurbfxI dI isWiKaf ivcoN apxy ‘qy duuuijaf dy
jIvn leI rWs ZUNzx vfly[ gurU dI krnI qy ajyhIaF vfDU dIaF huWjqF ‘c nhI
pYNdy.
"jAu isKf mih
cUk"- gurU
pfqsLfh ny bffxI rfhIN sMsfr pWDr qy purK smfj vloN iesqRI jWgq nfl ho rhy DWky
nUM vMgfiraf aqy mnuWk mfqr nUM ies bfry sucyq kIqf. ieMnF hox dy bfvjUd jykr aj
dy ivigafnk ‘qy aYjukysLn dy jug ivc Kud isWK sMgqF jF isWK afgU vI ies
aigafnqf ivc PWsy hon qF kihxf pvygf- "kbIr sfcf siqguru ikaf krY jAu
isKf mih cUk ] aMDy eyk n lfgeI ijAu bFsu bjfeIaY PUk]158]
(pM:1372)
suafl pYdf huMdf hY ik ijs pMQ kol sfihb sRI gurU gRMQ sfihb jI vrgy aBul ‘qy
jugo jug atWl gurU dI agvfeI hovy, Aus dy anuXfeI vI jykr aigafnqf dy hnyry ivc
hI TokrF Kf rhy hox qF hYrfnI hMudI hY. XkInx jF qF Ausdy pRcfrk-pRbMDk aqy afgU
apxf PrjL nhIN inBf rhy jF iPr pVHfeI dy ies juWg ivc vI sMgqF KuWd bfxI igafn
pKoN lfprvfh hn jF iPr dovyN glF.
kbIr sfihb dy AupRokq slok aqy ies qoN pihly slok nM: 157
ivc gurbfxI rfhIN, kbIr sfihb ny spWsLt
PLYslf idWqf hY, PLurmFdy hn- mnuWK nMU aigaflqf ivcoN kyvl sdf iQWr rihx vflf
gurU (siqgurU) hI kWZ skdf hY Bfv Auh ielfhI igafn rUp gurU ijhVf kdy jnm-mrx
ivc nhIN afAuNdf. Aus sWcy gurU df ieWk ieWk aWKr bfx dI inafeI syvk ivcoN
aMhkfr ‘qy aigafnqf df nfs kr dyNdf hY pr sLrq hY jy kr syvk, gurU pfs smrpx
dI Bfvnf nfl jfvy qF Ausdf hIry vrgf mnuWKf jnm kAuzI bdly nfs nhIN hMudf. afE!
nfl lgdy Aus slok nM: 157
dy drsLn vI kr leIey- "kbIr sfcf siqguru mY imilaf sbdu ju bfihaf eyku ]
lfgq hI Buie imil gieaf piraf klyjy Cyku ]157]
(pM: 1372)
dUjy pfsy jykr gurU df aKvfAux vflf Auh syvk [ afp hI
ahMkfr, hujWqf, ikNAuN-ikNqU jF ‘mYN nf mfnU" vfly suBfa nUM vI kfiem rKy
aqy sWcy gurU pfs vI jfvy qF sWcf gurU vI Aus vfsqy kuJ nhIN kr skdf. ahMkfr ivc
anHy, huWjqbfjL Aus mnuWK dI hflq qF Aus bFs dI bMsrI vflI huMdI hY jo PUk mfrn
nfl vWjdI qF surIlI hY pr Aus ivc itWkdf kuWJ nhIN. PUk Aus aMdr, iek pfsy qoN
af ky dUjy pfsy pfr ho jFdI hY aqy bMsrI aMdro iPLr KflI dI KflI hI rihNdI hY.
TIk iesy qrHF ikAuN-ikMqU vflf ahMkfrI mnuWK cuMj igafnI qF BfvyN bx jfvy pr
cMgy jIvn vflf, igafn vfn syvk nhIN bx skdf. aj sfzI kOm dI hflq vI sLfied iehI
hY.
ivsLf kyvl smfjk pWDr qy iesqRI-purK ivWckfr pYdf kIqy gey
ivWqkiraF jF iek vloN dUjy vfsqy hIn Bfv df nhIN, blik kOm dI sMBfl df hY. ijvyN
iesqRI aqy purK, srIrk loVF vfsqy iek dUjy dy pUrk hn. iesy qrHF pMQk sMBfl vI
donF dI imlvIN qfkq qoN ibnF sMBv nhIN. smfjk qor qy donF dI imlvI qfkq ikWqnI
jLrUrI hY bfxI qoN hI asIN iek hor pRmfx lYky ies bfry agvfhI lYx df jWqn krdy
hF. gurbfxI df PLurmfn hY, "Dnu jnnI ijin jfieaf DMnu ipqf prDfnu ]
sqguru syiv suKu pfieaf ivchu gieaf gumfnu ] dir syvin sMq jn KVy pfiein guxI
inDfnu] (pM:32) Bfv sMsfr pWDr qy jnm dyx vflI mF vI DMnqf dy jog aqy ipqf
jo sfrI Kyz nUM inbfhuMdf hY DMnqf dy jog hy pr ieh qF hI sMBv hY jykr syvk gurU
dI isWoKaf qy clky aMdro hMkfr df nfs kry qF.
Please Contribute for Free Literature Distributions at Gurmat
Education Centre Delhi J-IV/46
D/Storey, Lajpat Ngr New Delhi-110024 Ph 091-11-26487315,
9811292808 by cheque, M.O. or Cash
|
. |