bfxI sooihlf bfry
ipRMsIpl igafnI surjIq isMG, isWK imsLnrI, idWlI
bfxI soihlf-
inWqnym
dIafF bfxIaF ivcoN rfq nMU sox smyN pVHx vflI bfxI hY. ies bfxI ‘c kul pMj
sLbd hn. iqMn sLbd gAuVI rfg ivcoN, iek rfg afsf aqy iek sLbd rfg DnfsrI ivcoN
ilaf igaf hY. ieh rcnf sfihb sRI gRMQ sfihb jI dy pMnf nM 12 ‘qy 13 Aupr drj
hY.
pMQk ‘rihq mirafdf’ anusfr hriek isWK ‘qy gurU nfnk nfm
lyvf leI jLrUrI hY ik Ausny idn rfq Bfv cOvI GMitaF dohrfn, GtoGt pMj bfxIaF df
pfT jLrUr krnf hY. iqMn bfxIaF jpu, jfpu aqy q
çÍpRsfid
svXy pf: 10vIN (sRfvg suWD smUh isDfn ky—)’ pRBfqy, sodru sLfmF vyly sodru
aqy soihlf rfq nMU sOx smyN. iesnMU isWK df ‘inWqnym’ vI ikhf jFdf hY.
inWqnym df arQ hY ‘inqfpRqI, idn-rfq nUM imlfky cOvI GMitaF ivc nIXm nfl krn
vfsqy’. ies df ieh mWqlb vI nhIN ik iesqoN vWD bfxI nhIN pVHxI. sRI gurU gRMQ
sfihb jI dy 1430
pMny hI isWK vfsqy jIvn jfc hn. ieWk-ieWk sLbd qy AusdI pMkqI dI stWzI krnI hY
qfik sfzy vfsqy gurU pfqsLfh jI dy kI huukm hn, sfnUM smJ af sky ‘qy AusnUM
apxy jIvn ‘c vsf skIey.
kuWJ juVvyN suafl-
Aucycy
soihly dI bfxI nMU hI sOx smyN nfl sMbMDq ikAuN kIqf igaf? ieh bfxI pMQ dy
inWqnym df aMg kdoN bfxI? iesdf rcnf kfl kI hY? ieh smJxf vI jLrUrI hY ik
asF inWqnym krnf ikAuN hY? inWqnym df mOjUdf srUp pMQ aMdr kdoN qoN kfiem
hoieaf? gurU nfnk pfqsLfh dy smyN qoN sfzy vfsqy inWqnym pRqI kI syD hY? bfxI df
sfzy pfs ieMnf vWzf smuMdr "sfihb sRI gRMQ sfihb jI" mOjUd hn, qF iPr
rojL rojL AuhI bfxIaF pVHx df nIXm ikAuN? jdoN gurUdr qy iksy vI krmkFz nMU koeI
QF hY hI nhIN, qF kI rojL rojL kuJ bfxIaF df bfr-bfr pVHxf qoqf rWtx jF krmkFz
qF nhIN? asl ivsLy nMU smJx vfsqy sMKyp ‘c kuJ ajyhy ivisLaF qy vI Jfq mfrx df
jWqn krFgy. jykr ajyhf nf kIqf qF hWQly gurmWq pfT df mUl ivsLf AuGV nhIN skygf.
inWqnym aqy bfxI
soihlf- ieQy
inWqnym ivsLf nhIN ies leI, ies bfry asF kyvl AuMnI hI gwl krnI hY, ijMnI ik
hWQly pfT nfl iesdf sMbMD hY jF iPLr ijsqoN ibnF ivsLf spWsLt hI nhIN ho skdf.
cyqy rhy! isWK dy jIvn df afDfr hI gurbfxI hY. sfihb sRI gurU gRMQ sfihb jI aMdr
ÃÄ qoN arMB hoky ‘qn mn QIvY hiraf’ qIk gurbfxI dI ieWk ieWk rcnf, hr iek
gurU nfnk nfm lyvf vfsqy-gurU pfqsLfh vloN afdysL, cyqfvnI ‘qy jIvn jfc hY.
mnuWK sMsfr pWDr qy ieMjInIar, zfktr, vWDIaf iksfn, cMgf pRbMDk kuJ vI ho skdf
hY pr cMgf sdfcfrI mnuWK nhIN ho skdf. gurbfxI jIvn qoN ibnf nf hI Aus aMdr
mnuWKI kWdrF kImqF pYdf ho skdIaF hn ‘qy n hI afqmk soJI. AusnMU ies bfry
AuWkf pqf nhIN lg skdf ik asl ‘c Auh hY kOx? ikQoN afieaf hY? Byjx vfly nfl
Ausdf irsLqf kI hY?
ibnF soJI, ibnF jIvn dy mWksd nUM jfxy, Ausdy jIvn df cln
ieAuN hMudf hY ijvyN psLU-pMCI df jIvn. sOxf, Kfxf, afrfm, nWsl vDfAuxI ‘qy
sMsfr qoN cldy bnxf, iesqoN vWD hor kuJ nhIN. ijWDr iksy moiVaf muV pey, ijWDr
mn afieaf jIvn nMU tor idWqf. iPr BfvyN krmkFzI, aKAuqI DrmI, hMkfrI bx jfey jF
cor-zfkU-smWglr-ivWBcfrI jF kuJ hor. ajyhy afp muhfry jIvn bfry gurbfxI df PYslf
hY "rYix gvfeI soiekY idvsu gvfieaf Kfie] hIry jYsf jnmu hY kAuzI
bdly jfie] (pM:
156)
aqy "Eie mfxs jUin n afKIain psU Zor gfvfr" (pM: 1418)
jF iPLr "krqUiq psU kI mfns jfiq ] lok pcfrf krY idnu rfiq"
(pM:267).
spWsLt hY mnuWK mfqr df gurbfxI igafn nfl ivsLysL irsLqf hY. Auh irsLqf ijs dI
loV ies srIr ‘c vI hY aqy srIr iqafgx qoN bfd vI. bWs iehI mWksd hY inWqnym df
ik mnuWK df jIvn ikWDry gurbfxI qoN tuWtf hI nf rih jfvy. inWqnym rfhIN mnuWK
nMu mfnoN pUry idn ‘c iqMn vfrI cyqfvnI imldI hY ik Ausny gurbfxI qoN ibnF
jIvn nMU ‘psLU-Zor-gfvfr’ bxfky bqIq nhIN kr dyxf.
bfxI soihlf dy
nfl ivsLf ‘inWqnym’ ikAuN? iehI
kfrx hY ik pMQk qOr qy inWqnym df srUp ajyhf GiVaf igaf hY, ijs qoN sfzy jIvn df
rotIn bfxI nfl bixaf rhy aqy ies qoN syD vI imly. mnuWK-mnuWK aMdr Ausdy kMm
kfr, ikWqy ‘qy jIvn inrbfh dy ZMg ‘c iBMnqf df hoxf kuWdrqI hY. iksy mnuWK
pfs ieMnf KuWlf smF hY ik smyN nMU DWky dy irhf hY, dUjf Auh hY ijs ivcfry nMU
cYn nfl bYTxf-sOxf vI nsIb nhIN ikAuNik jIvn ruJyivaF Biraf hY. iek bhuq amIr
hY, anykF nOkr cfkr Auus hyTF kMm kr rhy hn, dUjf Auh hY ijs nMU dUjy vWkq dI
rotI vI nhIN. inWqnym qF hr iksy ny krnf hY ‘qy hr iksy dI jIvn loV hY. Ausdy
jIvn dI vI, ijs kol sOx-Kfx dI PursWq vI nhIN.
iehI kfrx hY ik svyr vyly inWqnym lgBg cflI imMt df hY ‘qy
sOx smyN kyvl pMj imMt df. qWVky dIaF bfxIaF hn jpu, jfpu ‘qy dWs aMimRq svyXy
(sRfvg suD smUh isDfn ky). iesqoN bfd sLfmF smyN ‘sodru’ hY ijs Aupr kul
pMdrHf imMtF qoN vWD nhIN lgdy. AuprMq rfq nMU jdoN mnuWK QWikaf-hfiraf sOx vl
vWDdf hY qF inWqnym ‘c ‘soihly’ dI bfxI hY ijs vfsqy kyvl pMj-swq imMt dI
hI loV hY. kul imlfky cOvI GMitaF ‘coN kul smF bxdf hY iek GMtf. jy kr sWcmuc
asIN sfry idn ivcoN iek GMtf inWqnym vfly pfsy vI pRyrq nhIN ho skdy qF sfnMU
ieh vI pqf nhIN lg skdf ik bfxI nfl sfzf irWsLqf kI hY? jF inWqnym krnf ikAuN
hY? ajyhI avsQf ‘c sfzI soihly bfry lfprvfhI df vI AuMnf hI mWqlb hY ijMnf ik
sMpUrn inWqnym qoN lfprvfh rihxf. iehI kfrx hY ik bfxI soihly bfry ivcfr krdyy
sfnMU kuJ iDafn inWqnym dy ivsLy Aupr vI dyxf jLrUrI ho igaf.
inWqnym, smyN dI vMz
‘qy bfxI soihlf- bfxI
df koeI vI aMg pUry idn ‘c kdoN vI piVHaf jf skdf hY. iPr vI inWqnym vfsqy
smyN dI jo vMz hY ies ‘c bVI dUr aMdysLI qoN kMm ilaf igaf hY. mnuWK qWVky
afrfm krky AuTdf hY qF Auh qro-qfjLf hMudf hY. AusdI ipWCly idn vflI srIrk ‘qy
mfnsk dovyN QWkfvtF muWk cukIaF hMudIaF hn. srIr ‘c hWlkfpwx ‘qy mMn ‘c
qfjLgI hMudI hY. iesLnfn-pfxI AupRMq Aus smyN bfxI jpu-jfpu ‘qy ‘aMimRq
svyXY’ hn. ienHF rcnfvF df mqlb hY ‘krqy df ismrn’. ies ismrn qoN pRBu dI
byaMqqf qy bKisLsLF dI pihcfx, mnuWKf jIvn bfry soJI, jIvn dI sPlqf leI AuWdm,
idn Br ‘c kIqy jfn vfly kfr ivhfr vfsqy gurU pfqsLfh qoN syD aqy afdysL dI
mMg. sLfm nUM jdoN idn ‘qy rfq df imlvF smF hMudf hY-Aus smyN kyvl mnuWK hI
nhIN, sfrI rcnf ‘c kuWdrqI Auprfmqf ‘qy AudfsI Cf jFdI hY. dUjy pfsy pRBu
ipafiraF dy mnF ‘c iesy AudfsI ivcoN pRBu ivCoVy dI JWlk, pRBu imlfp dI
byhblqf ‘qy cfh huMdI hY. ies smyN ‘‘sodru’’ df mUl ivsLf pRBu crxF
‘c ardfs –bynqI df hY joik apxy afp ‘c hI iek kmfl hY.
AuprMq sfry idn dI QWkfvt qoN bfd, smF ho jFdf hY sOx df.
QWikaf hfiraf mnuWK sOx nMU Auqfvlf hMudf hY. ies nMU afrfm dI sKLq loV hMudI
hY. ies ‘c smrQf nhIN hMudI ik bhuqI dyr bYT sky. iPr ieh vI pqf nhIN ik ies
suWqy mnWuK ny, svyry AuTnf vI hY jF nhIN. ajyhI avWsQf ‘c sMsfr dI
kWqr-ibAuNq cqurfeIaF qF iksy kMm afAuxIaF nhIN. ‘nr cfhq kCu aAur, aAurY
kI aAurY BeI’ (pM:
1428)
vflI avsQf iksy vI mnuWK nfl bx skdI hY. iesy vfsqy sOx lgy Auh cyqf krky sONdf
hY ‘Gir Gir ieho pfhucf, sdVy inq pvMin] sdxhfrf ismrIaY nfnk sy idh
afvMin] (pM: 12)
Ausdy mMn dI avsQf GVI jFdI hY ‘aAuD GtY idnsu rYxf ry] mn gur imil kfj
svfry" (pM: 13).ies
bfry ieQy kyvl ieMnI gl hI smJxI hY ik mnuWKI suBfa hY-jy kr bWcf sOx smyN roNdf
jF ijLWd krdf sON jFdf hY qF cfr-pMj GMty nINdr lYx qoN bfd, AuTx smyN vI Auh
apxI Ausy rOx jF ijLWd dI avsQf ‘c hI hMudf hY. Bfv AusdI mfnsk avsQf bdldI
nhIN. iehI kfrx hY ik sOx smyN bfxI soihlf leI sLbdF dI cOx hI ies qrHF dI hY ik
soihly dy pMjF sLbdF ‘coN jIvn dI asiQrqf dI pihcfx ‘qy pRBU imlfp dI qWVp
pYdf hMudI hY.
bfxI soihlf
inWqnym vfsqy kdoN qoN?- bfxI
soihlf, pihly pfqsLfh dy smyN qoN hI isWK dy jIvn df aMg hY. iesdy sbUq BfeI
gurdfs jI, BfeI mnI isMG dIaF rcnfvF ‘coN spWsLt imldy hn. BfeI gurdfs jI
PurmFdy hn "sodr afrqI gfvIaY, aMimRq vyly jfpu Aucfrf" (vfr
1/38) aqy "aMimRq vyly nHfvxf, gurmuK jpu gurumMq jpfXf] rfq
afrqI soihlf, mfXf ivc Audfs rhfXf"(vfr 26/4) iesy qrHF igafn rqnfvlI
pAuVI nM[ 45 ‘c BfeI mnI isMG jI df Purmfn hY ‘‘krqfrpur ivc aMimRq
vyly svf pihr idn cVHidaF qIkr bfxI dI crcf hovy, AuprMq kIrqn hovy, iPr afrqI
pVHIey, qIsry pihr rfq geI soihlf pVHIey ar Pyr ipClI rfq jpu pVHIey ar afsf dI
vfr pVHIey.’’
cyqy rhy! ieQoN kuJ glF hor vI spWsLt ho jFdIaF hn. pihlf-
isWK Drm ‘c inWqnym ‘qy svyry-sLfm dy siqsMg df nIXm pihly pfqsLfh ny afp
arMB kIqf. dUjf- soihlf inWqnym df aMg pihly jfmyN qoN hI sI aqy iesnMU
‘afrqI’ jF soihlf donF pdF nfl sMboDn kIqf jFdf sI. Ausdy kfrx hn sLbd ‘c
afieaf ‘rhfAu’ df bMd ‘‘kYsI afrqI hoie] BvKMznf qyrI afrI
…’’ aqy ies sLbd df ieiqhfsk ipCokV vI jgMnnfQpurI dI afrqI nfl juiVaf
df hY. qIjf- ARpRokq igafn rqnfvlI vfly vyrvy qoN spWsLt ho jFdf hY ik
bfxI soihlf ivclf sLbd ‘‘ggn mY Qflu—-’ aMimRq vyly, sLbd cOkI
vyly Aucycf vI gfieaf jFdf sI. sLfied iesy leI ik bRfhmxI pRBfvF aDIn mUrqIaF
vflI afrqI Auqfrx vflf krm jo lokF ‘c pRpWk sI, Aus vloN ivsLysL cyqfvnI imldI
rvy.
mOjUdf bfxI ‘afrqI’ ‘qy
Ausdf kIrqn?- dyKx dI gl hY ijs pMQ ny
lokfeI nMU mUrqIaF vflI afrqI qoN sucyq krnf sI, Auh aj afp hI iek nvIN ‘afrqI’
GWV ky bYT igaf hY. hflFik ies ‘afrqI’ df rcnfkfl vI nhIN imldf pr GfVq qo
aMdfjLf lFdy dyr nhIN lgdI ik ivWcly smyN jdoN pMQ pUrI qrHF bRfhmxI jwkV ‘c
af cuWkf sI, iesdI rcnf ‘qy pRclx vI kIqf igaf. vWzf sbUq hY ik ies ‘c
gurbfxI qoN ielfvf kuJ rcnfvF Auh vI hn, ijnHF bfry pMQ iek mwq nhIN aqy gurbfxI
arQ boD-isDFq nfl vI myl nhIN KFdIaF. aigafnqf vws iesy dI tyk lYky aWj qKq sRI
nFdyV sfihb smyq anykF ieiqhfsk ‘qy sQfnk gurduafiraF ‘c bRfhmxI afrqI dy hI
ZMg nfl sBkuJ kIqf jf irhf hY. ‘sodru’ qoN bfd qF pMQ ies nMU, ies qrHF joVI
bYTf hY ijvyN ieh pMQ dI mirafdf hI hovy. AuNJ ‘afrqI’ vflf ivsLf iblkul
iBMn hY ieQy iesdy sMKyp ijLkr dI loV peI ikAuNik sMbMDq pRmfxf ‘c soihlf ‘qy
afrqI dovyN sLbd smarQI afey hn pr aslIaq nUM smJy ibnF asIN iksy hor pfsy tur
rhy hF ijQoN sucyq hox dI loV hY.
sLbd ‘ggn mYN
Qflu’- bRfhmxI ivsLvfsF aDIn jgMnnfQ
purI ivcoN hr sfl rwQ Xfqrf inkldI ‘qy afrqI df mylf lgdf hY. gurU nfnk
pfqsLfh ies myly smyN Aucycy jgMnnfQ purI pujy. pUrf vyrvf aqy sLbd ‘ggn mY
Qflu…’ dy pUry arQ vI dyxy hox qF ieh afpxy afp ‘c lmF mjLmUn hY. bfxI
sooihly dy hwQly ivsLy nfl ieQy kyvl ieMnf hI sMgq hY ik ies dy ieqhfs bfry
sMKyp pqf hovy. KYr! ijvyN kfjLI nfl nmfjL vyly GWtxf GWtI, Ausy qrF jgMnnfQ
purI dy pFizaF ny afp jI nMU afrqI ‘c sLfml hox vfsqy bynqI kIqI. pfqsLfh ny
hF qF BrI pr afp BfeI mrdfny ‘qy hor sMgqF smyq bfihr KuWly mYdfn ‘c bYT
gey. AuQy afpxyy, apxy muKfrbMd qoN pihlI vfrI, bfxI soihly ivWcly AupRokq sLbd
df kIrqn afp kIqf.
pMizq lok qF AuQy jgMnnfQ dI mUrqI dy snmuK, lmF smF afrqI
Auqfrdy rhy. BrvIN cWtK-mWtK, rosLnIaF, sMK-GMty; Qfl ‘c kImqI hIry, jvfhrfq,
vWDIaf smgRI, cMdn ‘qy PulF dI idWl iKWcvIN KusLbU, ieh sB aKOqI surg df
njLfrf pysL kr rhI sI. jgMnnfQ dI ieh mUrqI ‘qy iesdI afrqI nMU mhWqv pUrn
dWsx leI ies nfl kuJ imiQhfsk khfxIaF nMU lMmy smyN qoN joiVaf sI. imsfl vjoN
ies mUrqI ‘c ikRsLn jI dIaF aslI aWsQIaF hox dI gl, rfjf idAumn dI bynqI qy
ies nMMU pihlF ivsLkrmF ny GiVaf, AuprMq Ausdy nfrfjL ho jfx qy bRhmF ny ies ‘c
afqmf ‘qy nyqr pfey, iPLr vI hWQf pYrf qoN ibnF sMpUrx kIqf afid. ienHF
khfxIaF df isWtf hY ik lokfeI dUroN dUroN, aMD ivsLvfs lY ky iesdI afrqI Auqfrx
Aucycy AuQy pujdI hY. kuJ lok rWQ Xfqrf dOrfn, isWDy surg dy ivsLvfs kfrn ies
rWQ agy lytky apxy jIvn dI afhUqI vI dy dyNdy rhy. ies qoN pihlF apxf DMn-mfl,
dfn dy rUp ‘c bRfhmxF nMU arpx krnf huMdf sI. lokF nUM ies aigafnqf ‘coN
kWZx leI hI gurU nfnk pfqsLfh Aucycy AuQy pujy sn. kfsL! asF apxy ivrsy nMU
sMBfilaf huMdf aqy iemfndfrI nfl gurbfxI vfly sWc df pRcfr vI kIqf hMudf.
afrqI qoN bfd pMzqF ny isLkfieq kIqI ik vfiedy muqfbk
gurdyv afrqI ‘c sLfml nhIN hoey qF pfqsLfh ny smJfieaf: ieh pMzqo! "sB
mih joiq joiq hY soie" pRBu qF sfrI rcnf ‘c ivafpk hY. ienHF mUrqIaF
agy sMKF, GMitaF, sugMDIaF, rosLnIaF nfl nhIN blik pRBU dI byaMq rcnf coN jykr
asmfn nMU Qfl mMn ilaf jfvy, sUrj cMd nMU dIvy, byaMq qfrfgx hIry moqI, smsq
Pul-bnspqI nUM Pul ‘qy milafcl prbq vloN cMdn dI Coh lY ky af rhI hvf nMU
sugMDIaF ‘qy Pul afid. qF hI pqf lgygf ‘‘kYsI afrqI hoie]
BvKMznf qyrI afrqI] anhqf sLbd vfjMq ByrI’’ ik pRBu dI afrqI qF hr smyN
AusdI kudWrq ‘c afpmuhfry Auqr rhI hY ijs ivc ibnf cot (anhd) sLbd rUpI sMK vI
vwj irhf hY. iesdy Ault koeI vI mUrqI jgMnfQ jF sMK afid pUr ky AusdI afrqI
Auqfrx vfly krm, Pokt hn.
‘soihlf’ df
rcnf kfl- hux qIk dI ivcfr qoN jLfihr
hY ik gurU nfnk pfqsLfh dy smyN qoN bfxI soihlf ‘c ‘ggn mY Qflu’
vflf iekwlf sLbd hI sI ‘qy iesy nMU ‘afrqI’ jF ‘soihlf’ df nfm vI
idWqf jFdf sI. spWsLt hY ik lPLjL ‘afrqI’ lokfeI nMU mUrqIaF vflI afrqI ‘coN
kwZn vfsqy hI sI, nf ik ‘gurU gRMQ sfihb’ dy afdysLF dy Ault nvIN ‘qy
byjoV afrqI GWVHky, Auqfrx qy pVHx vfsqy. pihly pfqsLfh qoN bfxI soihlf ‘c
iekWly sLbdu vflI gwl ieQoN vI spWsLt hMudI hY inWqnym vjoN soihly dI bfxI df
ijLkr qF pihly pfqsLfh qoN hY pr mOjUdf soihly dI bfxI ‘c pMj sLbd hn. ienHF
‘coN iqMn pihly, iek cOQy ‘qy iek sLbd pMjvyN pfqsLfh df hY. Bfv ienHF pMjF
coN do sLbdF dI qF rcnf hI bfd ‘c hoeI. pMjvyN pfqsLfh ny gurU gRMQ sfihb dI
sMpfdnf smyN ‘sodru’ ‘qy ‘soihlf’ do nvIaF rcnfvF Aucycy rcIaF. ienHF
donF rcnfvF ‘c soihly vfsqy pMj ‘qy sodru vfsqy nO sLbd, vWK-vWK rfgF qoN
ley. iDan dyx dI gl hY ik gurbfxI aMdr lg mfqrf dy adl bdl nfl, arQ ‘qy isDFq
Ault jFdy hn aqy iesdf iksy nMU koeI hWk nhIN. iesdy Ault AupRokq cOdHF sLbdF df
hI sQFqr jLfihr krn leI, hriek sLbd ‘c gurdyv ny afp qbdIlIaF qF kIqIaF ijs
vfsqy gurU sfihb nUM hWk vI sI. kmfl ieh hY ik ienF krky vI arQF jF isDFq ‘c
aMqr nhIN afAux idWqf. hor lvo! inWqnym df nIXm qF pihly jfmyN qoN hI sI, pMjvy
pfqsLfh ny sMpfdnF smyN soihlf ‘qy sodru nMU Aucycf nvF rUp pRdfn kIqf. nhIN
qF, ieh cOdHF sLbd bfxI df aMg qF pihlF qoN hI sn.
bfxI soihlf df
srUp- bfxI soihlf aMdr pMj sLbd hn.
pihly iqMny sLbd nMbrvfr rfg gAuVI dIpkI, rfg afsf qy rfg DnfsrI coN gurU nfnk
pfqsfh Bfv mhly pihly dy hn. cOQf sLbd cOQy pfqsLfh df qy pMjvF, pMjvyN mhly df,
ieh dovyN sLbd rfg gAuVI purbI ‘coN hn. sLbdF df kRm ies qrHF hY : pihlf sLbd-
"jY Gir kIriq afKIaY[[[". dUjf-"iCa Gr iCa gur iCa
Aupdys" … . qIjf- "ggn mY Qflu riv cMdu dIpk bny …" cOQf-
"kfim kroiD ngru bhu Biraf …" aqy pIjvF " krAu bynMqI
suxhu myry mIqf … . ieh rcnf "sRI gurU gRMQ sfihb" jI dy pMnf
12-13 qy drj hY. pMQ pRvfxq rihq mirafdf ‘c inWqnym vjoN pVHIaF jfx vflIaF
bfxIaF coN ies nUM rfq sOx smyN pVHx df afdysL hY.
vWzI
BuWl ‘qy byadbI- bfxI
soihlf dy srUp vjoN vfrqf krdy sfnMU ies dy iek hor pWK vl iDafn dyx dI vI loV
hY. pMQ ‘c ajy vI kuJ zyry ‘qy sWjx mOjUd hn jo ies bfxI nUM inWqnym dy qOr
qy pVHx qo pihlF qy bfd ‘c kuJ hor sLbd ijvyN ‘‘gurU kf sLbd rKvfry, cOkI
coigrd hmfry", ‘qfqI vfAu n lfgeI’ afid, bfxI soihlf df aMg jfxky pVHdy
qy pRcfrdy hn. bfxI ijMnI vWD pVHI ‘qy ivcfrI jf sky, cMgf hY. pr ‘bfxI
soihlf’ df aMg jfx ky aqy inWqnym vjoN jLrUrI qor qy pVHxf jF pRcfrnf BuWl
vI hY aqy byadbI vI. BuWl ies leI ik pMQ iek jQybMdI hY, pMQ dy PYsilaF df mWksd
pMQ ‘c ieksfrqf nMU kfiem rKxf hY, sLrq ieh ik PYslf ‘‘prcf sLbd kf"
hovy. ajyhf vfDf krnf inWqnym dy mWksd nfl vI myl nhIN KFdf. byadbI ies vfsqy
ik bfxI soihlf df mOjUdf srUp pMcm ipqf ny afp kfiem kIqf, ies leI ies nfl
CyV-CfV df hWk iksy kol nhIN. kI aYsf krnf ieh pRBfv dyxf qF nhIN ik asIN
pfqsLfh qoN vI vWD isafxy ho cuky hF?
suafl pYdf hMudf hY
afiKr srUp bfry ieh gVbVH hoeI kdoN aqy iks qrHF? drasl ieh vfDf Gftf kyvl bfxI
soihlf nfl hI nhIN, bfxI sodru nfl vI hoieaf hY. kfrx ieko sI, ivWcly smyN pRcfr
df somF bhuqf krky zyry afid hI sn. cNUik AunHF dy afgUaF aqy anigxq sMgqF ijnHF
df jIvn hI zyiraF nfl juiVaf hoieaf sI AunHF kol KuWlf smF huMdf sI. keIaF df qF
rihx-sihx sWB AuQy hI sI aqy vWD qoN vWD smF pfT kr skdy sn. ies qrHF Aus smyN
inWqnym dy asl mWksd nMU smJy ibnf, mn mrjLI dy vfDy-Gfty kIqy gey. nqIjf sfzy
sfhmxy hY. ieQoN qIk ik ‘sodru’ df srUp qF bhuq ijLafdf ivgfiVaf igaf, BfvyN
ik pMQk rihq mirafdf ivc bfxI sodru df srUp pWkf kIqf jf cuWkf hY. iesdy bfvjUd
ajy qIk anykF ieiqhfsk ‘qy sQfnk gurduafiraF-zyirHaF ‘c vWKo vWKry ZMg dI
‘sodru’ pVHI jf rhI hY. iehI gl bfxI soihlf ‘qy inWqnym dIaF bfxIaF Aupr
vI lfgU huMdI hY, ijsqoN sMgqF ivWckfr vfDU dy sLMky-suafl pYdf hMudy hn.
"kIrqn soihlf" nhIN
"soihlf"- sMgqF
ivc lMmy smyN qoN bfxI df nfm ‘soihlf’ dI bjfey ‘kIrqn soihlf ’ pRclq ho
cWukf hY, jo glq hY. bfxI df isrlyK sfihb sRI gurU gRMQ sfihb ‘c kyvl ‘soihlf’
hI hY ‘kIrqn soihlf’ nhIN.
bfxI soihlf,
sLbdF dy kRmvfr Bfv arQ- rfq nMU sOx
smyN inWqnym dI bfxI ‘soihlf’ bKsLI hY ies bfxI ’c iqMn pWK pRDfn hn. pihlf-
bfxI aqI sMKyp hY. dUjf- mnuWK sOx smyN jIvn dI sWcfeI Bfv mOq nMU cyqy
rKy aqy sMsfrk ruJyivaF qoN apxy afp nMU sMkoc ky sONvy, pqf nhIN aglLI BWlk
sMsfr nfl sFJ hY vI jF nhIN? qIjf- mnuWK ijs krqy df aMsL hY AusdI Xfd
nMU qfjLf krky Ausdy crxF ‘c ardfsIaF bx ky sONvy qfik afAux vflI svyr jd Auh
jfgy qF Ausdy mn ‘c pRBu ipafr vflI mWsqI kfiem hovy. AuMJ vI sOx smyN pRBu
rWs ‘c juiVaf mn, mnuWK supinaF qoN vI bicaf rihNdf hY ‘qy jykr supnf af vI
jfvy qF zrfAyuxf nhIN hovygf.
kRm anusfr sLbdF dy Bfv iesqrHF hn: phlf sLbd- mnuWK
dy cyqy ‘c rhy ik ihrdf AuhI AuWqm ho ijWQy krqy dIaF isiPqF ‘qy ismrn hY.
ies leI asF Aus pRBu nMU hrdWm cyqy rKxf hY ijsdf asIN aMsL hF. mnuWK nMU
suWqy-suWqy jF iksy smyN vI srIr CWzx df huWkm af skdf hY qF qy sdf ajyhy sMgI
bxfey jo ies sWcy mfrg dI hI cfh rKdy hox ‘qy AunHF dIaF asIsF vI pRfpq rihn.
sLbd hY ‘‘jY Gr kIriq afKIaY…’’ dUjf sLbd- ‘iCa Gr iCa gur
iCa AupdysL[[[" pfqsLfh iDafn duafAuNdy hn ik mnuWK ny BFq BFq dy Drm-ivcfr
GVy hoey hn aqy anykF pRBfvF ‘c ivcr irhf hY. ijvyN iCaF sfsqrF dy Cy hI
ilKxhfry (gurU) hn pr AunHF ‘c ivcfrF aqy jIvn syD dI vI sFJ nhIN blik Cy
pRkfr dI hI ivcfrDfrf hY. hflFik guruaF df gurU Bfv akflpurKu, ijsny ieh rcnf
GVI hY Auh ieko hI hY. TIk Ausy qrHF ijvyN sUrj apxI Dup-rosLnI dyx ‘c qF
ivWqkrf nhIN krdf iPr vI hr sQfn AusqoN ieko ijhf lfB nhIN lY skdf. iesy qoN
anykF iQWqF vfrF ‘qy idn rfq df cwkr bx jFdf hY. mnuWK ivWckfr PYlI byaMq qrHF
dI ivcfrDfrf qoN sMsfr rMg ibrMgf bx jFdf hY. jLrUrI hY ik jIv gurU sLbd rfhIN
afqmk igafn nfl juVy aqy jIvn dI sWcfeI vl vwDy. qIjf sLbd ‘ggn mY Qfl
riv cMd dIpk bny…’ bfry sMKyp vyrvf af cuWkf hY. cOQf sLbd- ‘kfim
kroiD ngru bhu Biraf[[[" aigafnqf ‘c TokrF Kf rhy mn nMU smJfieaf hY ik
sfkq Bfv nfsqk mnuWK hAumY dI jwkV ‘c hI Pisaf hMudf hY. AusnMU pRBu ipafr
vflf rws pRfpq nhIN hMudf, Ausdf sfrf jIvn ivCoVy ‘qy pRysLfnIaF ‘c hI bqIq
ho jFdf hY. mnWuK nUM jdoN sfDsMgq ‘c afky gursLbd rfhIN ies bfry soJI hMudI
hY qF Auh pRBU dr df ardfsIaf bx jFdf hY. AusnMU krqy dI bKisLsL pRfpq ho jFdI
hY aqy bfr bfr dy jnm mrn dy gyV ‘coN inkl jFdf hY. aMqm pMjvF sLbd- ‘krAu
bynMqI suxhu myry mIqf’- inrol ardfs rUp ho. mnuWKf jUnI akflpurKu vloN sfD
sMgq rsqy lfhf KWtx vfsqy avsr imilaf hY qfik jnm-mrn dI dWldl coN inkl skIey.
pr ieh sB-gurU igafn rfhIN, pRBu bKisLsL df pfqR bxky hI sMBv hY. ies qrHF pMjy
hI sbd ieko ivcfr lVI ‘c aqy aMqm (sox) smyN nfl sMbMDq hn.
ieko hI bfxI df inWq
Aucfrx aqy krmkFz- kuJ
lok suafl krdy hn ik isWK Drm ivc iksy krmkFz nMU koeI QF hY hI nhIN. jdik ieh
Drm, kyvl jIvn jfc ‘qy iesdI sMBfl vfsqy hI hY qF iPr kuJ bfxIaF ijvyN ‘soihlf’
jF bfkI inWqnm vI rojL rojL qy ivsLysL smyN qy Aucycf pVHx vflf nIXm ikAuN hY?
AuWqr vjoN, krmkFz qoN Bfv hY Auh kMm ijsdf sMbMD mnuWK dy mn
jF jIvn dI sMBfl nfl nhIN huMdf. hux qIk dI ivcfr qoN asIN BlI BFq smJ cuky hF
ik isWK Drm ‘c inWqnym AuWkf hI krmkFz nhIN. smyN dI vMz nfl ijhVIaF bfxIaF dI
vMz hY, Auh rcnfvF vI cOvI GMitaF ivcoN iksy smyNN vI pVHIaF jFdIaF hn. iesdy
bfvjUd smyN dI vMz nfl vI ienHF rcnfvF df ivsLysL sMbMD hY. mnuWK df jIvn afqmk
igafn qoN ibnF KoKlf hY, hr smyN bfhr vl dOVdf qy sMsfrk rMgf-rsF ‘c KWcq
rihNdf hY. ies aMdr hAumY-ivkfrF df ickWV inWq vWDdf hY. TIk Ausy qrF ijs qrHF
afpxy Gr mkfn nMU sfP rWKx vfsqy sfnMU bfr bfr JfVU-sPfeI dI loV huMdI hY.
mnuWKI mMn ijhVf hr smyN ‘qy bfr-bfr, bfhrI pRBfvF kfrx gumrfh hMudf hY iesnMU
bfxI igafn rfhIN hr smyN cyqfvnI dI loV hMudI hY. gurU pfqsLfh ny iesy leI mnuWK
nUM bfxI nfl joiVaf hY iksy krmkFz nfl nhIN. inWqnym vfsqy bfxIaF dI cox vI Ausy
qrHF hY qfik iesdy nfl nfl smyN dI vMz df lfB vI AuTf sWkIey. sWcfeI qF ieh hY
ik AupRokq sLMky ‘qy suafl bhuqf krky AunHF vloN hI huMdy hn ijhVy jF qF afp
krmkFzF dI jWkV ‘c Psy hn, jF iPr bfxI qF pVHdy hn pr arQ-boD-jIvn vfsqy nhIN
pVH rhy, kyvl rotIn pUrf krdy hn. inWqnmy df sB qoN vWzf lfB hY ik sMsfrk
ruJyivaF ‘c Psy rihky vI mnuWK nUM iqMny smyN cyqfvxI rhy ik Ausdf jIvn bfxI
syD qoN ibnF aDUrf ‘qy ajLfeIN hY. *1s95.2s05*
Including this Gurmat Lesson No 62
bfxI sooihlf bfry
For all the Gurmat Lessons written by ‘Principal Giani
Surjit Singh’ Sikh Missionary, Delhi, all the rights are reserverd with the
writer, but easily available for Distribution within ‘Guru Ki Sangat’ with
an intention of Gurmat Parsar, at quite a nominal printing cost i.e. mostly Rs
200/- to 300/- (in rare cases upto 500/-)per hundred copies .
(+P&P.Extra) From ‘Gurmat Education Centre, Delhi’, Postal Address-
J-IV/46- II Fl. Old D/S Lajpat Nagar.-4 New Delhi-110024 Ph. 91-11-26487315 Cell
9811292808
web site-
www.gurbaniguru.com