inMdrf
ipRMsIpl siqnfm isMG
hmrfjL ibn hmrfjL
1186/18sI cMzIgVH
sMsfr ivwc do pRkfr dI inMdrf hY . iewk Auh inMdrf hY ijs
ivwc mnuwK df sucyq mn bfhrI dunIaF qoN acyq ho jFdf hY, sAuN jFdf hY, duinafvI
kMm kfj qoN byKbr ho jFdf hY. vyKx, socx aqy inrxf krn dIaF sLkqIaF siQr Bfv
zormYNt
(Dormant)
ho afpxI ikiraf nhIN inBfAuNdIaF. iewk qrFH nfl ieh bfhrI ieMdiraF dI vI inMdrf
hY. gurmwiq anusfr iswK nMU qfkId hY ik Auh ‘QoVf Kfvy QoVf svyN’. dsvyN
pfqsLfh sIR gurU goibMd isMG jI df alwp afhfr sulpsI inMdrf df Purmfx guriswK
leI iewk atwl syD hY. aMimRq vylf Auh suBfgf smF hY jdoN mnuwK df mn iekfgr ho
ky prmfqmf dI Xfd ivwc juV skdf hY. jgq gurU bfbf nfnk jI dy iswK nMU Jflfgy Bfv
aMimRq vyly AuWT ky nfm jpx qy Pyr sfrf idn hwQ kfr qy icwq krqfr anusfrI ajpf
jfp jpx df afdysL hY. gur Purmfx hY, ‘aMimRq
vylf scu nfAu vizafeI vIcfru’ aQvf ‘Jflfgy
AuWT nfm jp ins bfsr afrfD’ - qy Pyr kI hovygf, ‘kfrf
quJy nf ivafpeI nfnk imtY AupfD’. ismrn
nfl hr pRkfr dI afDI, ibafDI qy AupfDI imwt jFdI hY. mn qy muWK ivwc swcy nfm df
vfsf pfAux leI siqgur PurmFAuNdy hn-
cAuQY phir sbfh kY, suriqaf AupjY cfAu ]
iqnfÙ dirafvf isAu dosqI, min muiK scf nfAu] (pM[ 146)
BfeI nMd lfl ‘goieaf’ aMimRq vyly dy jfgx dI mhqwqf ibafn
krdy hoey ilKdy hn ik svyr df jfgxf hI pRBU-BgqF dI ijLMdgI hY. eysy krky mYN
goibMd sLrn ‘c afAux qoN bfhd aMimRq vyly df sOxf afpxy afp AuWqy hrfm kr
idwqf hY. subfh vyly dI aiq ipafrI inMdrf dI pRym lorI nMU koeI vwzBfgf DrmI
sUrf hI iqafg ky, asLnfn krdf hY qy bfxI pVdf, vIcfrdf aqy idn Br bfxI dI syD
anusfrI clx leI kmr-bsqf huMdf hY. afp jI dI sqfrvIN gjLl df afKrI isLar hY:
bydfrI asq ijLMdgI-ie afrPfin sLOk.
‘goieaf’ hrfm krdm, ajL afieMdf KLfib subfh. (dIvfin-goieaf)
ieh vylf, hir-Dn Kwtx df hY. ijs joq srUp qoN ivCuVy hF Aus
nfl imlx df avsr hY; nfnk swc mfrg hI vizafeI vIcfrn aqy shI arQF ivwc guriswK
bxn df mfrg hY. jo ieh suBfgf smF KMuJdy hn AuhnF leI Bgq sLRomxI PrId jI df bVf
sKq Purmfx hY-
PrIdf, ipCl rfiq n jfigEih, jIvdVo muieEih] (pM[ 1383)
awDI rfqIN cUnf mMzI lfhOroN, grmf grm krfrIaF GuMGxIaF iqafr
kr, gur-mfrg dI pFDI sMgq nMU CkfAux vflf bflk, AudmIN ho qy Blky pRBfqI AuWT,
iesLnfn kr, aMimRqsr nhf, hirnfm jp, jd gur siqgur df isWK aKvfieaf aqy nfnk gdI
df cOQf hwkdfr bixaf qF afpxI ies pRfpqI df rfjL kuJ ieNJ ibafinaf:
hir Dnu rqnu jvyhru mfxku,
hir DnY nfil aMimRq vyly vqY
hir BgqI hir ilv lfeI ]
hir Dnu aMimRq vyly vqY kf bIijaf,
Bgq Kfie Kric rhY, inKutY nfhI] (pM[ 734)
qQf
gur siqgur kf jo isKu aKfey, su Blky AuiT hirnfmu iDafvY]
Audmu kry Blky prBfqI, iesnfn kry aMimRqsir nfvY] (pM[ 305)
sLfqI dy puMj sLhIdF dy isrqfj dy ihrdy isMGfsn AuWqy jd afmd
qy bfxI afeI qF afp bysfKqf gf AuWTy:
iBMnI rYnVIaY cfmkin qfry]
jfgih sMq jnf, myry rfm ipafry] (pM[ 459)
qQf
icVI cuhkI phu PutI vgin bhuqu qrMg ]
acrj rUp sMqn rcy nfnk nfmih rMg ] (pM[ 319)
phu-Putfly dI iekFq smyN pMCIaF dy bol suhfvxy lgdy hn. kudrq
icVIaF dy cUhkx rfhIN iensfn nMU pRyrdI hY ik ieh smF gPlq dI inMdrf df nhIN
blik sqsMgIaF nfl sFJ bxf afpxy aMdr vsdy prmfqmf dI Bfl df hY. iehI vylf hY jd
rwbI ipafr dy qrMg mnuwK dy ihrdy ivwc AuWT skdy hn.
aMimRq vyly svwKqy jfgxf, mnwuK nMU syhq-mMd, isafxf qy Dnvfn
bxfAuNdf hY. aqy aMimRq vyly AuhI jfgygf jo rfqIN svwKqy svYNgf. isafixaF df kQn
hY:
Early to bed and early to rise,
Makes a man Healthy, Wealthy and Wise.
dUjI nINd Auh hY jo sucyq mn afdmI dy jfgidaF Aus ivwc af
vfprdI hY. ieh mfieaf dy cmqkfrF aQvf mfieaf ivsmfd dI nINd hY. aYsI inNdrf ivwc
afdmI jfgdf hoieaf vI aslIaq nMU nhIN jfxdf qy smJdf. ies dy nyqr bjfihr dyKdy
hoey vI hkIkq nMU nhIN vyKdy. kfdr dI kudrq ivwc rwbI jlvf vyKx dI QF ieh
pr-iqRaf, pr-Dn qy prfie-rUp nMU mfVI njLr qy nIXq nfl vyKdf hY. mn ipCy
ieMdiraF dI ies nIXq qy gPlq df gurU arjn dyv jI ieNJ ibafn krdy hn:
nYnhu nId pr idRsit ivkfr ] sRvx soey suix inMd vIcfr ]
rsnf soeI loiB mITY sfid ]mnu soieaf mfieaf ibsmfid ]
iesu igRh mih koeI jfgqu rhY ] (pM[ 182)
aKF nMU mfVI njLr nfl vyKx df dosL ivkfr, kMnF nMU prfeI
inMidaf suxn df cskf, jIBf rog qy ivkfr pYdf krn vfly suafdF ivwc ruwJI hoeI hY
aqy mn mfieaf mohF ivwc Pisaf hY. ijhVf ies afpxy ihrdy Gr ivwc ies nINd qo
sucyq rihMdf hY AuhI afpxI jIvn pMUjI nMU sPl qy sfbq rK skdf hY. nOvyN gurdyv
jd jfgx qy gfPl ho ky nf sOx dI gl krdy hn qF Bfv dohF qrHF dI inNdrf qoN jfgx
df hY. afp jI PurmfAuNdy hn:
jfg lyhu ry mnf jfg lyhu khf gfPl soieaf]
jo qnu Aupijaf sMg hI so BI sMig n hoieaf] (pM[ 726)
hy BfeI, jfg AuWT, mfieaf qy gPlq dI inMdrf nMU iqafg! vyK
ikhVf srIr mnuwK dy pYdf hox smyN nfl afAuNdf hY Auh vI mrn smyN nfl nhIN jFdf.
ijMnHF mF, bfp bicaF qy BfeI bMDUaF leI qMU ieh sfry moh mfieaf dy pRpMc krky
prfieaf Dn afid ilafAuNdf hY, ijMd inkl jfx AuWqy, Auh hI qyry srIr nMU agnI Byt
kr dyxgy. gurdyv qfkId krdy hn:
mfq ipqf suq bMD jn ihqu jf isAu kInf ]
jIAu CUitE jb dyh qy zfir agin mY dInf]
jIvq lAu ibAuhfru hY jg kAu qum jfnAu ]
nfnk hir gun gfie lY sB suPn smfnAu]
(AuhI)
aMimRq vyly AuWT ky ismrn df aiBafs krn vfly sMq jn mfieaf dy
hwilaF vloN sucyq rihMdy hn aqy AuhnF nMU aYsf ‘pRym-ptolf’ imldf hY ijs dI
brkq nfl AuhnF nMU kudrq ivwc hr pfsy prmfqmf hI idsx lgdf hY. ijs mnwuK nMU
Auprokq dohF qrHF dI inMdrf dI soJI pY jfvy Auh iewk aYsI afqmk avsQf ivwc phMc
jFdf hY ijQy koeI gLm poh nhIN skdf. EQy koeI icMqf nhIN ivafpdI, EQy koeI
Gbrfht jLor nhIN pFdI. Aus afqmk avsQf nMU jo jo apVdy hn Auh sdf Ayus pBU crnn
nfl juVy rihMdy hn qy lok suKI pRlok suhyly ho QINdy hn.