rfibMdr isMG BMvrf dy ax-aqolvyN kptF dI lVI lokl tI[ vI[ qy
(iksLq dUjI)
pihlf kpt.
BMvrf jI ny ieh ikhf "siqgur isKF aMdr vrqY" gurU
df hukm hY. BMvrf jI ieh pMgqI sfry gurU gRMQ sfihb ivc ikqy drjL nhI. kI qusIN
ieh dwsx dI ikRpflqf krogy ik ieh pMgqI ikhVy pMny qy hY jI? gurbfxI rIsrcr nfl
KojL krn qy ieh pMgqI gurU gRMQ sfihb ivcoN nhI lwBI.
dUjf vwzf kpt.
gurbfxI pRmfqmf nUM imlx df rsqf dwsdI hY. rsqy df mqlb hY
iek QF qoN dUjI QF jfx leI koeI pwg zMzI jLF sVk jLF hor koeI ivDI. pRmfqmf nUM
imlx dI loV qF hI pvygI jy asIN ivCVy hovFgy. BMvrf jI ieh ivafiKaf purfxI ho
geI hY. awj iswK jgq afp gurU gRMQ sfihb nUM pVHn lwg ipaf hY qy swB nUM pqf hY
ik pRmfqmf sfzy aMdr vwsdf hY. gurUbfxI df Purmfx hY:
ÃÄ siqgur pRsfid ] DnfsrI mhlf 9 ] kfhy ry bn Kojn jfeI ]
srb invfsI sdf alypf qohI sMig smfeI ]1] rhfAu ] puhp miD ijAu bfsu bsqu hY mukr
mfih jYsy CfeI ] qYsy hI hir bsy inrMqir Gt hI Kojhu BfeI ]1] bfhir BIqir eyko
jfnhu iehu gur igafnu bqfeI ] jn nfnk ibnu afpf cInY imtY n BRm kI kfeI ]2]1]
{pMnf 684}
bfhir ZUMiz ivgucIaY Gr mih vsqu suQfie] mnmuiK hAumY kir
musI gurmuiK plY pfie]4]m:1, pMnf 63]
ijvyN sLIsLy ivc prCfeI qy Puwl aMdr sugMDI huMdI hY pRmfqmf
sfzy aMdr ies qrHF hI vwsdf hY. iehI iswK Drm dI ivlwKxqf hY. jy awj sfnuM koeI
ieh smJfvy ky mYN quhfnUM pRmfqmf nUM imlx df rsqf dwsdf hF qF Auh mnuwK iswK
Drm dI gwl nhI kr irh sgoN iksy vydFq mwq dI gwl kr irhf hY qy iehI gwl rfibMdr
isMG BMvrf jI krdy hn. ies krky gurU jI kihMdy hn ik BfeI pRmfqmf nUM afpxy aMdr
hI Kojo. ieho gwl Bgq kbIr jI vI afpxy slok ivc afKdy hn.
bMdy
Koju idl hr roj, nf iPru prysfnI mfih ] ieh ju dunIaf ishru mylf, dsqgIrI nfih
]1] rhfAu ] pMnf 727]
gurU gRMQ sfihb ivcoN hor vI bhuq sfry pRmfx iml skdy hn ik
rwb jI /pRmfqmf/jLf koeI hor nfm jo rwb jI leI vriqaf igaf hY, aMdr hI hn. jy
rwb jI aMdr hI hn qF imlx iks nUM jfxf hY. jy imlx hI nhI jfxf qF rsqy dI kI
jLrUrq? iPr gurbfxI sfnUM smJfAuNdI kI hY? gurbfxI sfnUM rwb jI dI hoNd nUM
mihsUs krnf sKfAuNdI hY. rwb jI qoN asIN sLrIrk qOr qy nhI ivCVy nhI sgoN
"ikriq krm ky vICuVy, kir ikrpf mylhu rfm ]"
rwb nfloN asIN isrP qy isrP afpxy kMmF/krmF krky ivCVy hoey hF.
mn ry iQru rhu mqu kq jfhI jIAu] bfhir ZUZq bhuqu duKu pfvih
Gir aMimRqu Gt mfhI jIAu] rhfAu] avgux Coiz guxf kAu Dfvhu kir avgux pCuqfhI
jIAu] sr apsr kI sfr n jfxih iPir iPir kIc buzfhI jIAu]2] aMqir mYlu loB bhu
JUTy bfhir nfvhu kfhI jIAu ]m:1, pMnf 598]
ieh qrIkf sfnUM iksy sMq jF sfD koloN puwCx dI loV nhI. ieh
qrIkf sfnUM gurU nfnk sfihb hI dws gey hn. 1925 qoN pihlF iswK Drm ivc koeI vI
sMq nhI sI qy jy iswK Drm ivc hoey sfry dy sfry sMqF dI aslIaq jfnxf cfhuMdy ho
qF ‘sMqF dy kOqk’ suKivMdr isMG swBrf dI ies ikqfb nUM pVH ky dyKo quhfzy
kpft KulH jfxgy.
bRhmigafnI kOx hY?
sDfrx lPjL ivc ijhVI smJ pYNdI hY Aus muqfbk qF Auh jIv,
ijhVf sfry bRhm df igafn rwKdf hY, nUM bRhmigafnI ikhf jf skdf hY. mhnf kosL dy
pMnf 896 qy bRhmigafnI: ‘bRhm dy jfnx vflf, bRhmigafnI sdf smdrsI’ hI iliKaf
hoieaf hY. kI koeI sfD jF sMq gurU arjn dyv jI dy hukmF dy Ault vI bRhmigafnI
kihlfAux df hwkdfr ho skdf hY? sihjy hI sfzy aMdroN avfjL AuTdI hY, nhI. qF iPr
hux sfnUM gurU arjn dyv jI df bRhmigafnI pRqI Purmfx ‘suKmnI’ dy aMdroN lwB
lYxf cfhIdf hY.
sloku] min sfcf muiK sfcf soie] avru n pyKY eyksu ibnu koie]
nfnk ieh lCx bRhmigafnI hoie]1] {pMnf 272}…
] bRhmigafnI sdf inrlyp] jYsy jl mih kml alyp] bRhmigafnI sdf
inrdoK] jYsy sUru srb kAu soK] bRhmigafnI kY idRsit smfin] jYsy rfj rMk kAu lfgY
quil pvfn]……
bRhmigafnI inrml qy inrmlf] jYsy mYlu n lfgY jlf ] bRhmigafnI
kY min hoie pRgfsu] jYsy Dr AUpir afkfsu] bRhmigafnI kY imqR sqRü smfin ]
bRhmigafnI kY nfhI aiBmfn ]…[[
gurU arjn dyv jI bRhmigafnI dy lwCx dwsdy dwsdy ieh vI spwsLt
kr idMdy hn ik ikqy iksy mnuwK nUM BulyKf hI nf pY jfvy qy aKIr qy ieh vI ilK
idMdy hn ik bRhmigafnI isrP qy isrP pRmfqmf hI ho skdf hY.
bRhmigafnI kf drsu bzBfgI pfeIaY] bRhmigafnI kAu bil bil
jfeIaY] bRhmigafnI kAu Kojih mhysur] nfnk bRhmigafnI afip prmysur] 6] {pMnf 273}
rfibMdr isMG BMvrf jI ieh dwsx dI ikRpflqf krnI ik gurU arjn
dyv jI dy ienHF hukmF dy bfvjUd vI qusIN iknHF kfrnF krky sMq, sfD qy Bgq nUM
bRhmigafnI afK rhy hn. jy qusIN JUT nhI bol rhy qF quhfzy khy nUM swc ikvyN mMn
ilaf jfvy?
‘pMc prvfx pMc prDfnu’ dy arQ krdy vI rfibMdr isMG BMvrf
jI gurU nfnk sfihb dy hukm dI adUlI krdy/JUT boldy hn.
pAuVI nM: 8 qoN 11 qk ieko hI iKafl dI lVI hY qy gurU nfnk
sfihb pRmfqmf dy nfm nUM suxn dI mhwqqf dsdy hn. pRmfqmf dy nfm nUM mn ivc
vsfAux nfl kI vfprdf hY bfry dwsdy hn. pAuVI nM:12 qoN 15 qk iPr ieko hI iKafl
cwl irhf hY ik pRmfmqf dy nfm nUM mMnNx nfl/ afpxI ijLMdgI ivc apnfAux nfl kI
vfprdf hY bfry dwsdy hn. solvIN pAuVI ivc ieh vI dwsdy hn ik Auh jn pRmfqmf dy
dr qy pRvfn hn ijnHF ny pihlIaF awTF pAuVIaF ivc dwsI jugqI nUM apnf ilaf hY.
pr BMvrf jI ‘pMc prvfx pMc prDfnu’ dy ieh arQ krdy hn ik
pRfmqmf dy dr qy pMc nfd:1[ bMsrI dI avfjL, 2[ mrdfngI dI avfjL, 3[ rbfb dI
avfjL, 4[ GUMGrUaF dI avfjL, 5[ bolI dI avfjL pRvfx hY.
hux kuwJ svfl pYdf huMdy hn.
- BMvrf jI ieh isRsLtI keI imlIan sfl purfxI hY qy pRmfqmf vI Auqnf hI jF
iek do sfl jF bhuq hor purfxf ho skdf hY pr isRsLtI qoN pihlF pRmfqmf jLrUr
sI. ‘lohf Xug’ do-cfr hjLfr sfl hI purfxf hY. iesdf mqlb ieh hoieaf ik
rbfb dI qfr, GUMGrU qy bMsrI qF hY hI lohy Xug dI Aupj. ies krky ieh dwsx dI
ikRpflqf krnI jI ik do=cfr hjLfr sfl qoN pihlF pRmfqmf nUM ikhVIaF pMj
avfjLF psMd sn?
- ikAuNik qusIN afp sLrIrk qOr qy qF pRmfqmf nUM kdy iml ky nhI afey ies
krky quhfnUM ieh iksny smJfieaf ik iehI pMj avfjLF hn ijhVIaF pRBU dy dr qy
prvfn hn?
- ies sbUq vfsqy mYnUM iksy ikqfbI pRmfx dI loV nhI jy quhfzy kol gurU gRMQ
sfihb ivcoN koeI slok ies gwl dI pusLtI krn leI hovy qF jLrUr jvfb dyxf jI.
- kI rwb jI nUM jLnfnI dI avfjL psMd nhI? ieh svfl ies krky pYdf hoieaf
ikAuNik qusIN mrdfngI avfjL df ijLkr kr rhy sI.
- jogIaF ny jLnfnI nUM biGafVn ikhf qy svIkfiraf vI nhI ies krky hI qusIN
mrdfngI avfjL df nfd mMndy ho. pr dUjy pfsy gurU nfnk sfihb df imsLn qF hr
aOrq nUM brfbr df drjLf pRvfn cVHAuNdf hY. ieh vI iewk hor sbUq hY ik qusIN
jog mwq df pRcfr krky gurU nfnk sfihb dy imsLn nUM iblkul ivgfVnf cfhuMdy ho
aorqF bfry sfry sMsfr ivc iPr qoN nPrq.
- mrdfngI avfjL qy bolI dI avfjL ivc koeI Prk huMdf hY? mrd qy jLnfnIaF
dovyN hI bolI boldy hn. ieQy qusIN jLnfnIaF nUM bolI bolx qoN vI vrjL rhy
ho?
gurU gRMQ sfihb nfdF df KMzn krdy hn.
koeI gfvY rfgI nfdI bydI bhu Bfiq kir nhI hir hir BIjY rfm
rfjy ] ijnf aMqir kptu ivkfru hY iqnf roie ikaf kIjY ] hir krqf sBu ikCu jfxdf
isir rog hQu dIjY ] ijnf nfnk gurmuiK ihrdf suDu hY hir Bgiq hir lIjY ] pMnf
450]
(hy BfeI !) koeI mnuwK rfg gf ky, koeI sMK afidk sfj vjf
ky, koeI Drm pusqkF pVH ky keI qrIikaF nfl prmfqmf dy gux gFdf hY pr prmfqmf ies
qrHF pRsMn nhIN huMdf (ikAuNik) krqfr (hryk mnuwK dy idl dI) hryk gwl jfxdf hY
aMdrly rogF Auqy bysLwk hwQ idwqf jfey (aMdrly ivkfrF ƒ lukfx df jqn kIqf jfey,
qF BI prmfqmf pfsoN luky nhIN rih skdy) . hy nfnk ! gurU dI srn pY ky ijnHF
mnuwKF df ihrdf pivq® ho jFdf hY, AuhI prmfqmf dI BgqI krdy hn, AuhI hrI df nfm
lYNdy hn .4.11.18.
squ sMqoKu vjih duie qfl] pYrI vfjf sdf inhfl] rfgu nfdu nhI
dUjf BfAu] iequ rMig nfchu riK riK pfAu] 2] m:1, pMnf 350]
(KLlkq dI) syvf, sMqoK (vflf jIvn)—ieh dovyN CYxy vwjx, sdf
iKVy-imwQy rihxf—ieh pYrIN GuMGrU (vwjx); (pRBU-ipafr qoN ibnf) koeI hor lgn n
hovy—ieh (hr vyly aMdr) rfg qy alfp (huMdf rhy) . (hy BfeI !) ies afqmk
afnMd ivc itko, ies jIvn-rsqy quro . bws ! ieh nfc nwco (Bfv, ies qrHF dy
jIvn df afqmk hulfrf mfxo) .2.
rfg nfd Coiz hir syvIaY qf drgh pfeIaY mfnu] nfnk gurmuiK
bRhmu bIcfrIaY cUkY min aiBmfnu] 2] {m: 4, pMnf 849}
BfeI! (sMsfrk) rfg rMg (df rs) Cwz ky prmfqmf dI BgqI
krnI cfhIdI hY, qdoN hI prmfqmf dI hjLUrI ivc afdr imldf hY. hy nfnk ! (afK—)
jy gurU dy snmuK ho ky prmfqmf dI Xfd mn ivc itkfeIey, qF mn ivc (itikaf hoieaf)
ahMkfr dUr ho jFdf hY 4]11]18]
afsf mhlf 5] Audmu krq hovY mnu inrmlu nfcY afpu invfry] pMc
jnf ly vsgiq rfKY mn mih eykMkfry]1] qyrf jnu inriq kry gun gfvY ] rbfbu pKfvj
qfl GuMGrU anhd sbdu vjfvY ]1] rhfAu ] pRQmy mnu prboDY apnf pfCY avr rIJfvY ]
rfmnfm jpu ihrdY jfpY muK qy sgl sunfvY ]2]
arQ :—hy pRBU ! (dyvI dyviqaF dy Bgq afpxy iesLt
dI BgqI krn vyly Aus dy awgy nfc krdy hn, pr) qyrf Bgq qyrI isPLiq-sflfh dy gIq
gFdf hY (ieh, mfno) Auh nfc krdf hY . hy pRBU ! qyrf Bgq qyrI isPLiq-sflfh
df sLbd-rUp vfjf (afpxy aMdr) lgfqfr vjFdf rihMdf hY (sLbd ƒ hr vyly afpxy
ihrdy ivc vsfeI rwKdf hY) iehI hY Aus dy vfsqy rbfb qblf CYxy GMuGrU (afidk
sfjLF df vwjxf) .1.rhfAu.
(hy BfeI ! prmfqmf df Bgq ijAuN ijAuN isPLiq-sflfh df)
AuWdm krdf hY Aus df mn pivq® hMudf jFdf hY, Auh afpxy aMdroN afpf-Bfv dUr krdf
hY (ieh, mfno, Auh prmfqmf dI hjLUrI ivc) nfc krdf hY . (prmfqmf df syvk) afpxy
mn ivc prmfqmf ƒ vsfeI rwKdf hY (ies qrHF) Auh kfmfidk pMjF ƒ kfbU ivc rwKdf
hY .1.
(prmfqmf dI isPLiq-sflfh dI brkiq nfl prmfqmf df Bgq) pihlF
afpxy mn ƒ (moh dI nINd ivcoN) jgFdf hY, iPr hornF dy aMdr (isPLiq-sflfh dI)
rIJ pYdf krdf hY, pihlF Auh afpxy ihrdy ivc prmfqmf dy nfm df jfp krdf hY qy iPr
mMUh nfl Auh jfp hornF ƒ BI suxFdf hY .2.
gurU gRMQ sfihb dy ienHF pRmfxF dy bfvjUd vI jy koeI iksy rfg
nfd nfl pRmfqmf dI pRfpwqI dI pRoVqf krdf hY qF Auh ‘aMDI rXiq igafn ivhUxI’
nUM lutx dy hI mnsUby iqafr kr irhf hY. bco BfeI ienHF qoN bco! iesdy bfvjUd vI
jy BMvrf jI ds guriswKF ivc bYT ky vIcfr krn leI iqafr hox qF sfnUM jLrUr sMprk
krn. bfkI JUTF df vyrvf agly lyK ivc.
gurU pMQ dy dfs,
isMG sBf ieMntrnYsnl brYNptn,
gurcrn isMG (ijAux vflf) brYNptn