kysF dI sMBfl krn vfly mnuwK pRmfqmf dI pRfpqI df dfavf qF
nhIN kr skdy, pr ipafry dI idwqI dfq ƒ ipafr krn dI gwl qF kih hI skdy hn. sfry
Bgq sfihbfn gurU sfihbfn (gurbfxI dy rcyqf) qy hor gurU ky iswK, kysfDfrI sn.
afpxy ipafry dI KuÈI lYx vfsqy asIN Auh KFdy hF, jo ipafry ƒ Bfvy. Auh pihrfvf
pihndy hF, jo ipafry ƒ cMgf lwgy. Auh kMm krdy hF ijs ivwc ipafry dI KuÈI
hovy. Auh imwTy bcn boldy hF, ijnHF duafrf ipafry df mn moh leIey. ipafr ivwc
iBwjky sfzf pRymI sfƒ koeI qohPf dy dyvy, BfvyN Auh vwzI kImq df nf hI hovy. pr
qohPy ƒ sdf siqkfr nfl sMBfl ky rwKdy hF. qohPy dI byadbI pRymI df iqRskfr mMnI
jFdI hY. bws iesy qrHF akfl purK jI vwloN idwqf igaf ieh amuwlf qohPf, aqy
siqgurU jI vwloN ies dI sMBfl krn df idwqf igaf hukm, sfzy leI isr mwQy prvfn
hovy. siqgurU jI ny kysF dI sMBfl krn df afdyÈ idwqf hY, iPr asIN afpxy ipafry
dy hukm dI AulMGxf ikvyN kr skdy hF ?
jo lokIN iswK pMQ nfl sbMiDq nhIN hn, ijnHF ƒ AuhnF dy Drm
muKIaF ny kys rwKx dI sKq hdfieq nhIN kIqI, Auh BI afpo afpxy qrIky kysF dfhVI
ivwc kuJ qbdIlI ËrUr krdy hn. Ërf iewk iewk krky gYr iswKF dy kysF bfry vqIry
ƒ vyKIey -
sfzy guaFZI ihMdU Brf iksy ƒ afpxy Drm ivwc pRvyÈ krfAux
lwigaf ijwQy jMjU afid pfAuNdy hn, AuWQy kys kwt idMdy hn. isr dy ivckfr kuwJ
vfl rwKdy hn, ijsƒ isKf jF bodI ikhf jFdf hY. ihMdUaF ivwc hI kuwJ arsy qoN
bfad, nv jnmy bwcy ky kys kwtky iksy mMdr ivwc Byt kIqy jFdy hn. jdoN ihMdU
pRvfr ivwcoN koeI mYNbr clfxf (mrnf) kr jfvy qF Ausdy nyVly irÈqydfr aPsos ivwc
pUrI qrHF rgVvyN ZMg dfhVI kys ktvf idMdy hn. purfqn simaF ivwc vwzI glqI krn qy
byÈrmI dI isKr qy pucfAux vflI sËf idwqI jFdI sI, dfhVI kys kwt dyxy. vYsy
ihMdUaF dy purfqn bËurg avqfr sfry hI kysfDfrI hoieaf krdy sn. iesqrIaF df qF
kys kwtx df svfl hI nhIN sI. hF kyvl Aus aBfgx qIvIN dy kys kwt idwqy jFdy sn
jo ivDvf ho jfvy.
dUjy sfzy guaFZI Brf muslmfn hn. iehnF ivwc aOrqF kys nhIN
ktvfAuNdIaF. mrd isr dy kys ktvf idMdy hn. pr muwCF aqy dfhVI dI iewk ivÈyÈ
bxqr bxfAuNdy hn, ijs ƒ ‘‘ÈreI muwCF`` ikhf jFdf hY. Bfv muslmfnF
dI rihq rihxI dy ZMg dIaF muwCF. ieh inam Kfs krky Dfrmk muKIaF `qy lfgU huMdf
hY. iesy qrHF sfzy jYn Drm ƒ mMnx vfly Brf, jdoN iksy ƒ afpxy Drm ivwc dfÉl
krdy hn, qF imwQy hoey idn `qy Kfs smfgm rcfky, dfÉl hox vfly ivakqI (ijMny
hox) dy dfhVI kys, suafh pf ky Kurdry kr lYNdy hn. AupRMq iewk iewk krky sfry
vfl jVoN AuKfV idMdy hn. jYnI sfDUaF qy ieh asUl sfrI Aumr lfgU rihMdf hY jo BI
vfl AuWg pYx iesy qrHF jVoN AuKfV idwqy jFdy hn. iesfeIaF ivwc BfvyN kysF bfry
pwkI rvfieq qF koeI nhIN hY, pr ieh prqwK hY ik iehnF dy Drm gurU iXsU jI, dfhVI
kysF dI sMBfl krdy sn. purqfn simaF dy sfry iesfeI Drm muKI BI kysF dI sMBfl
krdy rhy hn. jogI lok dfhVI kys nhIN ktvfAuNdy sgoN kysF ivwc suafh pf ky jtF
bxfky, isr AuWpr jUVf krky rwKdy hn. ieh lok ikAuNik pRvfirk iËMdgI df iqafg kr
idMdy sn. ies leI aOrqF vfsqy iehnF df koeI ilKqI asUl nhIN hY. hor vyKo! bhu
igxqI vfly lyKk, iPlfsÌr, ivigafnI, Bjn bMdgI krn vfly, prAupkfrI lok dfhVI kys
nhIN ktvfAuNdy. AuhnF aMdro cMcl ibrqI ÈFq ho cuwkI huMdI hY, qy rwbI rËf ivwc
rihMdy hoey kysF dI sMBfl krdy hn.
hux dubfrf iswK mq ivwc kysF dy adb siqkfr vwl prq afAuNdy
hF. jdoN iswK KMzy dI pfhul Cwkdf hY qF pihlf pRmuwK ‘‘kkfr kys`` dwisaf
jFdf hY, Bfv Aus idn qoN bfad dfhVI kysF dI sMBfl krnI hY. jdoN pfhul lYx vfilaF
ƒ mirafdf dwsI jFdI hY qF qfVnf kIqI jFdI hY ik iehnF cfr vwzIaF BuwlF ivwcoN
koeI iewk Buwl BI jy ho jfvy qF iswKI mMzl ivwcoN Kfrj mMinaf jfvygf. Auh hn-‘‘kys
ktfAuxy, pr-qn gfmI, kuwTf mfs qy qMbfkU dI vrqoN.`` ieQy BI pihlI QfvyN vwzI
glqI (bwjr kurihq) kysF dI by-adbI ikhf igaf hY. awgoN ardfs ivwc kysF df do
vfrI iËkr krnf ies gwl df pwkf sbUq hY ik kys bhuq mhwqvpUrn hn. ‘‘[[[[[Drm
nhI hfiraf, iswKI kysF suafsF sMg inbfhI[[[[[[.`` awgy pVHo - ‘‘iswKF ƒ
iswKI dfn kys dfn[[[[[.`` kI ajy BI koeI Èwk suBf bfkI hY ?
jdoN asIN sfzf Èfnf mwqf ieiqhfs pVHdy hF qF pqf lwgdf hY ik
igRÌqfr kIqy gey iswKF awgy Èrq hoieaf krdI sI, ‘‘kys ktvf idE, jfn bÉs
idwqI jfvygI.`` BfvyN BfeI qfrU isMG ny KoprI Auqrvf leI, BfeI mnI isMG jI ny
bMd bMd ktvf ley, mfvF bwicaF dy tukVy krvf ky JolIaF ivwc pvf ley. hor aish qy
aikh qsIhy dy ky jflm hkUmqF vwloN iswKF ƒ mfiraf igaf. pr iswKF ny kys ktvfky
jfn bcf lYxI pRvfn nf kIqI. afpxI jfn qoN vwD kys ipafry sn. BfvyN kys ktfAux
qoN bfad iPr AuWg pYNdy hn, jfn clI jfvy vfps nhIN afAuNdI. pr iswKF ies qrHF
byiejqI vflf smJOqf kdI nf kIqf. AuhnF jfn qoN vwD kysF ƒ siqkfr idwqf.
hor mMgF mnfAux dy nfl iswKF ny dunIaF dIaF srkfrF qoN
afpxIaF Dfrmk mMgF BI mnvf leIaF hn. amRIkf, kYnyzf, ieMglYNz afid dyÈF ivwc,
srkfrF vwloN iswKF qy koeI pfbMdI nhIN hY. dfVHI kys ijvyN cfhux rwK skdy hn,
ikrpfn, kVf, dsqfr sjf skdy hn. puils aqy POj ivwc BI sfbq sUrq iswKF ƒ BrqI
hox dI kfƒnI pRvfngI imlI hoeI hY. bs kmËorI hY qF sfzI afpxI hY. PYktrIaF
ivwc, skUlF kfljF aMdr qy afm jn-jIvn ivwc iswKI icMnHF kkfrF qy koeI pfbMdI
nhIN hY. jy rok hY qF sfzy afpxy kmËor mn dI, iehnF srkfrF vwloN koeI rok nhIN
hY. bIbIaF ny ijQy afpxy kysF dI sMBfl krnI hY, AuQy nfl hI kuwJ smF bwicaF dy
kysF dI sMBfl vfsqy BI kwZxf hY. ‘‘afpy vwzy ho ky kys rwK lYxgy`` afKky
kMm nhIN srnf. jy pYsf af igaf, Gr ivwc iswKI nf rhI, KuÈI nf rhI iPr pYsf kI
kMm , bwicaF ƒ nyk iensfn bxfAux vfsqy aqI ËrUrI hY ik AuhnF ƒ gurbfxI,
ieiqhfs qy iswK mirafdf dI pUrI jfxkfrI idwqI jfvy. AuhnF vfsqy smF kwiZaf jfvy,
kysfDfrI bxn leI agvfeI idwqI jfvy. afpxy GrF/gurdvfiraF ivwc bwicaF dI smJ aqy
mfnisk pwDr muqfbk iltrycr rwiKaf jfvy. bwicaF ƒ gurbfxI aqy pMjfbI pVHfAux
vfsqy AuØwc ividak Xogqf vfly aiDafpk inXukq kIqy jfx. GrF dy mfhOl ƒ gurmiq
vflf bxfieaf jfvy. gurdvfiraF dIaF aflIÈfn iemfrqF bxfAux qy pYsf nf Kricaf
jfvy sgoN bwicaF qwk iswKI df sMcfr krn dy vwzy Auprfly kIqy jfx. vrnf afAux
vfly vIh qIh sflF qwk gurdvfry KflI hoieaf krngy. gurdvfiraF dy nfl bwicaF,
nOjvfnF, lVkIaF dI idlcspI aqy Aumr muqfbk afDuink Ëmfny vfly kfrj AulIky jfx.
ÈrDf siqkfr sihq gurU Gr idwqf igaf Dn, kOmI AusfrI leI isafxp aqy dUraMdyÈI
nfl vriqaf jfvy. iesy ivwc pMQ dI cVHdI klf hovygI, aqy gurU kIaF KuÈIaF dy
pfqr bx skFgy. ies srdfrI icMnH kysF bfry purfqn ivdvfnF dy ivcfr pVo -
ienhI sy pMizq AupjfAUN.. kQf krn kI rIq isKfAUN..
ienhI sy rfjy AupjfAUN.. rfj krn kI klf isKfAUN..
ienhI ko ‘‘isrdfr`` bnfAuN.. qbY goibMd isMG nfm khfAUN..
mnmuK kQnI hY pru rhq n hoeI.. nfvhu BUly QfAu n koeI.. (831)