gurU arjn dyv jI
dI sLhIdI jLF lwsI vflf gurpurb. TIk kI?
1994 ivc mYN ‘vrlz tryz sYNtr’ idwlHI vflf dPqr vyc ky
bfbf KVk isMG mfrg idwlIH, bMglf sfihb gurduafry dy iblkul njLdIk af igaf.
gurduafrf sfihb dy iblkul sfhmxy ihMdosqfn pYtrOlIam df pMp do srdfr BrvF df hY
qy ipCly pfsy sfzf dPqr ijQoN asIN afpxf tYksIaF df kfrobfr krdy sI.
jnm asLtmI afeI, AugrfhI mMgx vfly afey, asIN ienkfr kr
idwqf, Auh rfq nUM sfzIaF gwzIaF dy qfly vgYrf qoVdy rhy jfxI bhuq nuksfn kIqf
pr asIN iblfvjHf iksy kMm vfsqy pYsy dyxy jfiejL nhI smJy.
lwsI vflf gurprb afieaf, srdfr jI AugrfhI mMgx afey, asIN iPr
jvfb dy idwqf, srdfr jI nrfjL hoey pr asIN pRvfh nhI kIqI qy afpxf kMmkfr krI
gey. Auh lwsI df zolxf Br ky dPqr ivc dyx afey asIN lYx qoN vI ienkfr kr idwqf.
Aus idwn Auh pUry jor-sLor nfl lokF dy qpdy sLrIr nUM GMty do GMty leI TMzf kr
rhy sn pr AunHF nUM lokF dy ihridaF nfl koeI vfsqf hI nhI ies krky Auh lokF nUM
bdfmF, rUh aPjLf, duwD, pfxI, sLwkr-cInI aqy TMiZafeI vflI lwsI ipaf ipaf ky,
iswKI asUlF dy iblkul Ault gurU arjn dyv jI dy awD-jly sLrIr nUM vI iesy lwsI dy
shfry TMzI sLrDFjlI Byt kr rhy lwgdy sn.
vfh myryy gurU aih qyry iswK jo qyrI iewqnI vwzI kurbfnI df
mwul kwcI lwsI pf rhy hn. sLhIdF dy isrqfjL, iswKF dy pihly sLhId, murdf rUhF
ivc jfn Brn vfly sLhId, kOm dI GfVq GVn leI afpxy hwQIN ‘poQI prmysr kf Qfnu’
ilKx vfly sLhId, AujVdy Bfrq nUM muV vsfAux vfly sLhId, qrn qfrn, krqfrpur aqy
aMimRqsr vsfAyx vfly sLhId, lokF nUM ijLlq BrI ijMdgI ivcoN kwZ ky vpfr ivc
pfAux vfly pihly sLhId dy iswK lokF nUM TMzI lwsI ipaf ipaf ky afpxy ipafry qy
siqkfry sLhId dI awD-jlI dyh nUM TMzI lwsI nfl TMzf kr rhy hn. vfh myrI qkdIry
bIjIaF sI mUlIaF qy Aug pey KIry.
jy PrjL kro ies kMm nUM mnuwKqf dI syvf hI mMn ilaf jfvy qF
gurU sfihfbn dy hukm muqfbk sfnUM gurU gRMQ sfihb ivcoN dyKxf peygf ik gurU
sfihbfn syvf iksnUM kihMdy hn.
pAuVI] hir kI syvf sPl hY gurmuiK pfvY Qfie] ijsu hir BfvY
iqsu guru imlY, so hirnfmu iDafie] gur sbdI hir pfeIaY hir pfir lGfie] mn hiT
iknY n pfieE puChu vydf jfie] nfnk hir kI syvf so kry, ijsu ley hir lfie] 10]
{pMnf 86}
arQ :—pRBU dI bMdgI hr iek leI hI sPl hY (Bfv, mnuwKf
jnm ƒ sPlf krn vflI hY, pr) pr kbUl Aus dI hMudI hY (Bfv, pUrn sPlqf Aus ƒ
hMudI hY) jo siqgurU dy snmuK rihMdf hY, Ausy mnuwK ƒ hI siqgurU imilaf dwisaf
igaf hY aqy Ausy AuWpr hI ikRpf hoeI khI jFdI hY aqy Eho hI hrInfm df ismrn krdf
hY. jIvF ƒ sMsfr-sfgr qoN pRBU hI pfr lMGFdf hY, Auh imldf hI siqgurU dy sLbd
duafrf hY . vyd (afidk Dfrmk pusqkF) ƒ BI jf ky puwC vyKo (Bfv, purfqn
Drm-pusqk BI iehI gwl dwsdy hn) ik afpxy mn dy hT nfl iksy ny rwb nhIN
lwBf.pRmfqmf dI soJI gurU dy sLbd rfhIN hI huMdI hY . hy nfnk ! hrI dI syvf
AuhI jIv krdf hY ijs nUM gur sLbd dI soJI nfl hrI imlfp ho jFdf hY. .10.
slok mÚ 3] siqgur kI syvf sPl hY jy ko kry icqu lfie] nfmu
pdfrQu pfeIaY aicMqu vsY min afie] jnm mrn duKu ktIaY hAumY mmqf jfie] Auqm pdvI
pfeIaY scy rhY smfie] nfnk pUrib ijn kAu iliKaf iqnf siqguru imilaf afie] 1]
{pMnf 552}
arQ :—jy mnuwK mn itkf ky siqgurU dI (dwsI hoeI) kfr
kry, qF Auh syvf jLrUr Pl dyNdI hY—nfm Dn iml jFdf hY qy icMqf qoN rihq (pRBU)
mn ivc af vwsdf hY, hAumY mmqf dUr ho jFdI hY . qy ieh sfrI Aumr df duwK kwitaf
jFdf hY . (hjLUrI ivc) vwzf ruqbf imldf hY, mnuwK swcy hrI ivc smfieaf rihMdf hY
.
hy nfnk ! muwZ qoN (kIqy hoey cMgy kMmF anusfr) ijnHF dy
ihrdy ivc (cMgy sMskfr) AuWkry hoey hn, AuhnF ƒ hI siqgurU af imldf hY (Bfv,
AuhI siqgurU ƒ pCfx lYNdy hn) .1.
pAuVI] sf syvf kIqI sPl hY ijqu siqgur kf mnu mMny] jf siqgur
kf mnu mMinaf qf pfp ksMml BMny] Aupdys ij idqf siqgurU so suixaf isKI kMny] ijn
siqgur kf Bfxf mMinaf iqn cVI cvgix vMny] ieh cfl inrflI gurmuKI gur dIiKaf suix
mnu iBMny] 25] {pMnf 314}
awj-kwlH siqgurU jI qF sfzy kol nhI hn iPr ikvyN pqf cwly ik
siqgurU jI df mn pqIjL igaf hY jF nhI? dUsrf svfl ieh hY ik awj sfzy gurU hn sRI
gurU gRMQ sfihb jI qy Eh hn sLbd rUp ivc qy AunHF df mn qf hY hI nhI. ies krky
pRcwlq ivafiKaf qoN QoVf hwt ky ies slok nUM smJxf pvygf. Auh syvf kIqI sPl hY
ijs nfl gurU dy hukm/inXm nUM mMinaf jf irhf hY. jdoN mnuwKf jIv ny siqgurU dy
hukm nUM mMn ilaf qF pihlF dy byhosLI dI hflq ivc kIqy sfry mfVy kMm (pfp) Kqm
ho jFdy hn. ijnHF ny siqgurU dy AupdysL nUM afpxy kMnF nfl sux ilaf qy AunHF ny
siqgurU dy Bfxy/hukm/inXm nUM mMn ilaf qF AunHF nUM ies ijLMdgI dy asl mnorQ dI
dUxI/cOxI rMgx cVHdI hY. gurU df AupdysL sux ky mn ivc vsf ky aml krn vflf rsqf
hI dUsry rsiqaF nfloN inrflf aqy aslI hY.
pAuVI] ZfZI iqs no afKIaY ij KsmY Dry ipafru] dir KVf syvf
kry gur sbdI vIcfru] ZfZI dru Gru pfiesI scu rKY AurDfir] ZfZI kf mhlu aglf hir
kY nfie ipafir] ZfZI kI syvf cfkrI hir jip hir insqfir] 18] {pMnf 516}
arQ :—jo mnuwK afpxy mflk-pRBU nfl ipafr pfAuNdf hY,
AuhI pRBU df ZfZI aKvf skdf hY (Bfv, pRBU dI isPLiq-sflfh AuhI bMdf krdf
hY). ijhVf mnuwK pRBU dI hjLUrI ivc itk ky gurU dy sLbd rFhI Aus dy guxF dI
vIcfr krdf hY.pRBu dy sLbd nUM ipafr krn nfl mnuwK dy mn dI avsQf AuWcI ho jFdI
hY..18.
juqIaF JfVnIaF, pwKf Jwlxf, lMgr dI syvf, rotIaF pkfAuxIaF,
pfxI ipafAuxf afid aslI syvf vwl nUM vwDx df rsqf hY aqy aslI syvf hY
‘aiq
inrmlu gur sbd vIcfr] nfnk nfim svfrxhfr ]4]4]43] {pMnf 361-362} siqguru syvin
afpxf gur sbdI vIcfir (pMnf 1415) gurU dy
sLbd dI vIcfr hI aslI syvf hY pr sfnUM ies qoN vFJy krky lwsI ipafAux dy lV lf
ky gurU nfnk sfihb dI avfjL nUM lwsI dy twb Qwly dwb idwqf hY.
ienHF slokF dI ivafiKaf nUM mwdy njLr rwKidaF iehI ikhf jf
skdf hY ik iqMn mhIny lgqfr grmI dy idnF ivc jy ikqy iksy ny iewk idwn TMzI lwsI
pI vI leI qF kI Prk pYx lwgf hY. bfkI dy 89 idn ikvyN lMGxgy? vpfrI lok iswKF dI
ies hUVmwqI syvf df rwj ky Pfiedf AuTfAuNdy hn. rUh-aPjLy dI boql dI kImq 35
rupY qoN vDf ky 50 rupY kr idwqI jFdI hY ikAuNik TMzI lwsI dy gurpurb vfsqy
iswKF ny hr kImq nUM njLr aMdfjL krky CbIlF qF lfAuxIaF hI hn. hy gurU/ akfl
purK vfihgurU qUM hI iswKF nUM sumwq bKsL. ihMdU BrvF ny qF ikqy iek vfrI gnysL
dI mUrqI nUM duwD ipaf ky kroVF rupY gMdI nflI ivc roVH idwqy pr iswK qF ieh kMm
hr sfl krdy hn. ieh lok iehI pYsf Krc ky qyry bKsLy hoey isDFq nUM lokF ivc
phuMcfx ivc sPl ho jfx. lokF nUM soJI afvy qy ieh lok sfDUaF/ sMqF dy cuMgl
ivcoN inkl ky qyry isDFq nfl juV ky afpxf jIvx sPlf krn.
awj gurU nfnk sfihb dI avfjL/isDFq/inrml pMQ lwiBaF vI nhIN
lwBdf qy jo ids irhf hY ieh inrml pMQ nhI. lwsI dI CbIl lfAux vfsqy AugrfhI nUM
jfE pYsy iml jfxgy, nvF gurduafrf Ausfrnf hovy AugrfhI iml jfvygI. pr gurU bfby
dy sMdysL nUM sMsfr ivc PYlfAux leI iswK iek zflr lfAuxf vI PjLUl smJdy hn. vfh
myry dfqf vfh myry dfqf ajLb qyrI ieh lIlf ho.
gurU arjn dyv jI dI sLhIdI dy kfrx?
1[ swB qoN pihlF ihMdU phfVI rfjy sYNtr srkfr kol sLkfieq
krdy sn ky jfq-pfq rihq smfj jo iswK gurU sfihbfn isrj rhy hn sfzy leI Kqry dI
GMtI hY.
2[ srhMd df ieslfmk skUl idwlHI dI hkUmq qy bhuq hI ijLafdf
pRBfv rwKdf sI qy ‘drasulfm’ df nfhrf idMdf sI. jhFgIr dy qwKq qy bYTx qoN
pihlF hI mujwdd ny sLihjfdf slIm qoN pRx lY ilaf sI ik gwdI qy bYTidaF sfr hI
bhu-kyNidRq smfj pRcfrx vfly iswK mwq df Kurf-Koj imtf dyvygf. jhFgIr ‘qojLik’
ivc ilKdf hY, "bVy icr qoN myrf vIcfr sI ik ies JUT dI dukfn (iswK mwq) nUM
Zf ZyrI krF Xf gurU nUM ieslfmIaF dy toly ivc sLfml kr lvF"
ies hukm ivcoN ieh sMkyq imldf hY ik gurU jI nUM ieslfm Drm
ivc imlfx leI keI iksm dy lflc qy srdfrIaF dyx dI vI pysLksL kIqI geI hovygI. pr
mnuwKqf nUM ipafr krn vfilaF nUM srdfrIaF qy hUrF jF nvfbIaF dI kI jLrUrq? ijnHF
nuM mnuwKqf nfl ipafr hovy Auh rwb dy ipafry afpxI jfn nUM ipafr nhI krdy. ies
asUl nUM mwdy njLr rwKdy hoey gurU arjn dyv jI gurU nfnk sfihb dy clfey inrml
pMQ dy asUlF anusfr sLhfdq df jfm pI gey.
"suKu
duKu qyrI afigaf ipafry dUjI nfhI jfie" m:5, pMnf 431] aqy "qyrf kIaf
mITf lfgY ] hir nfmu pdfrQu nfnku mFgY ]2]42]93] {pMnf 394}
dy muK vfkF anusfr gurU jI afpxy isDFq qy aVy rhy, sih aqy asih ksLt shfrdy hoey
jnqf dy Bly leI afpxf blIdfn dy gey. pr asIN hr sfl lwsI vflf gur purb mnf ky
AunHF dI sLhfdq nUM TMzI lwsI nfl qulxf dy rhy hF.
ÃÄ siqgur pRsfid] afsf kfPI mhlf 1 Gru 8 astpdIaf] jYsy
goieil goielI qYsy sMsfrf] kUVu kmfvih afdmI bFDih Gr bfrf] 1] jfghu jfghu
sUiqho cilaf vxjfrf ]1] rhfAu
]
pMnf 418]
iswK Brfvo!! gurU dy hukm muqfbk jfgo. smyN dI njLfikq nUM
smJo. cMgy qy mfVy dI pCfx krn dy Xog hovo. iesnUM hI gurbfxI ivc bbyk buD ikhf
hY qy gurU arjn dyv jI akfl purK / pRmfqmf qoN mMg vI bbyk buDI dI hI krdy hn
.
‘hfir pirE suafmI kY duafrY dIjY buiD ibbykf’ pMnf 641]
iswK kOm df srmfieaf lwsI dy hV ivc nf roVo. ies srmfey nUM gurU bfby dy isDFq
dy pRcfr dy hV ivc lfE. iPr ieh hV sfrI kolfeI dy Bly dI gwl krygf. iPr ieh hV, ‘jgqu
jlµdf riK lY afpxI ikrpf Dfir’ pMnf 853] dI
gwl krygf. sfrI lokfeI ivc TMz vrqygI.
gurU pMQ dy dfs,
isMG sBf kYnyzf brYNptn,
gurcrn isMG (ijAux vflf)