ibnu nfvY pUj n hoie
gurÈrn
isMG ksyl, knyzf
iswK Drm dy isDFq anusfr iswK iksy srIr ƒ gurU nhIN mMndy.
ieh gwl gurU nfnk dyv jI ny Aus smyN hI dws idwqI sI jdoN isDF ny gurU jI qoN
ieh puwiCaf sI ik quhfzf gurU kOx hY,"kvx mUlu, kvx miq vylf ] qyrf kvxu
gurU, ijs kf qU cylf"] qd gurU nfnk dyv jI ny jvfb ivwc ikhf sI, "pvn
arMBu, siqgur miq vylf ] sbdu gurU, suriq Duin cylf" ](ùôò) gurU
jI ny AuWqr idwqf sI: pRfx hI hsqI df muwZ hn . (ieh mnuwKf jnm df) smf
siqgurU dI iswiKaf lYx df hY . Èbd (myrf) gurU hY, myrI suriq df itkfAu (Aus
gurU df) iswK hY. socx vflI gwl ieh hY ik kI awj asIN vfikaf hI sRI gurU gRMQ
sfihb jI vwloN dwsy ‘igafn’ ƒ afpxI ‘surq’ ivwc soc ivcfr krn dI koiÈÈ
krdy hF jF ik isrP srIrk pihrfvy aqy gurbfxI ƒ pVHn suxn qIk hI sIimq hF. ieh
cIj hryk iswK afpxy igryvfn ivwc afp Jfk ky vyK skdf hY.
gurbfxI dy ies Èbd ivwc vI gurU sfihb sfƒ smJf rhy hn ik
‘ibnu nfvY pUj n hoie’. ijvyN afp swB ƒ pqf hY ik afm gRihsqI iswKF
nfloN vwKry iksm dy pfey pihrfvy vfly keI ivhlV sfD sMq dy kihx anusfr qF isrP
vfihgurU, vfihgurU, hI gurmiq anusfr ‘nfm’ hY pr ies dy nfl sRI gurU gRMQ
sfihb jI dI sfrI bfxI vI ‘nfm’ hY. jfxI ik Auh afqimk igafn ijs ƒ smJky
asIN afpxf jIvn suwcjf bxf skdy hF. aigafnI iensfn bfry Bgq PrId jI df bVf hI
srl slok hY. Auh afKdy hn aigafnI iensfn kdI DrmI nhIN ho skdf:
kbIrf
jhf igafnu qh Drmu hY, jhf JUTu qh pfpu ] jhf loBu qh kflu hY jhf iKmf qh afip ]
(pMnf ñó÷ò)
pr awj asIN "Èbd gurU" ƒ pVHn, smJx dI QF AunFH
aKOqI sfDF bfibaF koloN gurmiq smJx dI koiÈÈ krdy hF ijhVy afp ies qoN kory hn
aqy pYr-pYr, qy JUT boldy hn aqy afpxIaF hI ilKqI qy rIkfrz hoeIaF gwlF qoN vI
gurU dI hËUrI ivwc mukr jFdy hn. sfƒ ‘Èbd gurU’ dy igafn dI soJI nF hox
jF Gwt hox dy kfrn hI aijhy sMqF sfDF dy bxy ajMt jdoN ienFH df ieh pRcfr krdy
hn ik "Plfxy sMq jI buhq phuMcy hoey hn", aqy AunFH dy pihrfvy qy kuJ
AunFH ny gurbfxI aqy kwcI bfxI dIaF rtIaF hoeIaF pMgqIaF ijMnF ivwcoN kuJ shI qy
kuJ glq-mlq vI huMdIaF, jdoN Auh boldy hn qF iswK hor vI AunFH dy pRBfv hyT af
jFdyy hn. ijvyN gurbfxI dI ieh pMgqI hY: jo dIsY gurisKVf iqsu iniv iniv
lfgAu pfie jIAu ] (m:5,÷öó) asIN Jwt AunFH dy pYrF ‘qy mwQf tykx lwg
pYNdy hF. ieh qF ivcfr hI nhIN krdy ik ieh ivakqI vfikaf hI ‘gurisKVf’ hY vI
jF nhI.
dUjy pfsy pMjfb ivwc qF ieh bfby AugrfhI dy nFa hyT iswKF ƒ
luwt hI rhy hn pr keI sfzy vIr qF afpxI PokI cODr vws pY ky Aucycy qOr qy aijhy
bfibaF ƒ ivdyÈF ivwc vI mMgvfAuNdy hn . ijQy aijhy swjx afpxI lhU psIny dI
kmfeI AunFH ƒ dfn krdy hn aqy nfl lwgdy hor vfkPkfrF dy GrF qoN vI syvf
krvfAuNdy hn. ijQy ienFH bfibaF ny kfrsyvf dy nFa hyT iswK kOm dI koeI purfxI
Dfrimk Xfdgfr nhIN rihx idwqI; AuQy ienHF afpy bxy sMqF sfDF ny gurmiq dy igafn
qoN vI iswKF ƒ kohf dUr kr idwqf hY. aijhy sfDF bfibaF ƒ dfn dyxf vI gurmiq dy
igafn dI Gft df kfrn hY. ienFH sMqF sfDF dIaF myhrbfnIaF krky hI awj bhuqy iswK
gurbfxI anusfr jIvn jIx nfloN gurbfxI ƒ mMqrF vFgU smJdy hn. iesy krky qF keI
gurduafiraF ivwc ‘Èbd gurU’ dI ivcfr krn dI QF lwmF smF ismrn dy nFa hyT
awKF mIt ky isrP ‘vfihgurU, vfihgurU, hI krn vfsqy sMgq ƒ lf idwqf jFdf hY;
jdoN ik Èbd dI ivcfr krn nfl gurmiq igafn dI pRfpqI huMdI hY.
iek afm iswK ijs nMU gurmiq df pRcfr krky koeI pYsf jF iksy
Dfrimk sMsQf df ahudf hfsl krn dI KfihÈ nf hovy aqy dUsry pfsy pyÈfvr pRcfrkF
vwloN pRcfr krn ivwc kuJ Prk ËrUr rihMdf hY. ijvyN gurvfk hY: Bgqf qY
sYsfrIaf, joVu kdy n afieaf ](m:3,pMnf ñôõ) ievyN hI sfzy keI imÈnrI jF
pihlF imÈnrI pRcfrk hox df dfhvf krn vfly sjx pyÈfvr pRcfrk hn jo ik gurmiq df
cMgf pRcfr qF krdy hn pr iswKF ƒ Bfvuk krn vflIaF sfKIaF ƒ iKwc-DUh ky gurU
sfihbfn dy jIvn jF BgqF afidk nfl joVHn jF pujfrIaF vflI ÈrDf pRcfrn dI QoVI
bhuq koiÈÈ kr hI lYNdy hn. ievyN hI bhuqy zyiraF dy pRcfrk hn jo sRI akfl qKq
sfihb vwloN pRvfinq iswK rihq mrXfdf dy Ault pRcfr krdy hn aqy ihMdU Drm dy mMny
jFdy dyvI dyviqaF dIaF khfxIaF sMgq ƒ suxfAuNdy rihMdy hn pr afKdy hn iswK Drm
df pRcfr qF isrP asIN hI krdy hF. ijvyN koeI vI pyÈfvr afpxf pyÈf Kqm nhIN hox
dyxf cfhuMdf qF iPr sfzy BfeI jI ieh ikvyN sihx kr skdy hn. ies leI Auh iswKF ƒ
aMDivÈvfsI qy krmkFzI bxfeI rwKxf cfhuMdy hn . ies leI nrol gurmiq igafn dI gwl
nhIN krdy.
iek idn sfzy jfxU siqkfr Xog pyÈfvr pRcfrk jI iksy gurduafry
kQf kr rhy sn. AuQy hI myry iek imqr bYTy sn. Auhnf dwisaF ik awj quhfzy Plfxy
kQfvfck gurU nfnk jI bfry iek nvIN ihstrI dws rhy sn jo ky pihlF suxn pVHn ivwc
nhIN afeI. Auh kih rhy sn ik, "jdoN gurU nfnk jI ƒ jnyAU pfAux lwgy qF
AunFH ny ikhf ik jy mYNƒ jnyAU pfAuxf hY qF myrI BYx nfnkI jI ƒ vI pfvo;
ikAuNik myrI BYx mYNƒ bhuq ipafrI hY. ieh kihx krky pMzq ny jnyAU ipCFh iKwc
ilaf sI". ievyN hI sfzy smfj ivwc cMgy-cMgy jfxy jFdy pyÈfvr pRcfrkF dIaF
gurmiq dy Ault keI mnGVHq khfxIaF suxn ƒ imldIaF hn. jdoN kdI AunF vwloN
pRcfrIaF jf rhIaF khfxIaF bfry puwiCaf jFdf hY qF AuhnF kol svfey iKJx dy kuJ
nhIN huMdf.
gurU goibMd isMG jI ny iswKF ƒ hukm idwqf sI: pUjf akfl dI,
prcf Èbd df, dIdfr Kflsy df. pr awj kI asIN vfikaf hI ies isDFq dy DfrnI hF. kI
awj asIN byrIaF, ipplF, qlfbF, QiVHaF, sUrj, (sMgrFd) cMd, (misaf, puinaF,
pMcmI) nrIal, mOlI, joq, kuMB, joqÈ afidk dy pujfrI nhIN ho gey ? kI ienFH ƒ
pUjxf aqy imrqk dIaF asQIaF ƒ sRI goiedvfl jF kIrqpur lY ky jfxf inafry Kflsy
dy kMm hn ? gurU sfihbn ny qF sfƒ akfl purK dI AupfÈnf krn leI ikhf sI nf ik
Aus dI ikrq dI . kI sfzy vwloN aijhf kuJ kIqf jfxf ‘Èbd gurU’ dy igafn dI
nF smJI qy pMQk rihq mrXfdf ƒ nF mMnx df kfrn nhIN hY ?
keI iswK inÈfn sfihb dy QVy ƒ hI mwQf tykI jFdy jF AusdI
pRdKxf krdy qF afm hI vyKx ivwc afAuNdy hn pr iek idn Èfm vyly mYN gurduafry dI
pfrikMg ivwc iksy dI AuzIk kr irhf sI. iek bIbI dy hwQ ivwc kuJ cIj vyKI QoVI
dyr bafd iek afdmI vI af igaf. iehnF ny lPfPy ivwcoN dIvy kwZy qy jgfAux dI
koiÈÈ krn lwgy. Aus idn hvf kfPI qyË sI ivcfry bhuq dwuKI ho rhy sn aKIr iewk
iewt df pVdf krky mfVf ijhf dIvf jgfieaf qy CyqI CyqI cly gey. myry nfl iek hor
sfQI sI asIN soc rhy sI ieh Brm BulyiKaF ivwc pey jF pfey gey lok ‘Èbd gurU’
dy igafn dI joq ƒ nf smJdy hoey dIvy vflI joq ‘qy ijafdf XkIn bxfeI bYTy hn.
ieh swB kuJ ‘nfm’ dI nF soJI hox df kfrn hI qF hY. asl ivwc sfƒ bfibaF
vwloN pfey aMDivÈvfsF qy krmkFzF ivwcoN inËfq hfsl krn dI loV hY. awj sfƒ loV
hY ‘Èbd gurU’ dy igafn vfly dIvy dI ijs dI roÈnI nfl sfzf aigafnqf df
hnyrf dUr ho skdf hY. ijs ƒ koeI vI hnyrI buJfa nhIN skdI aqy nF hI Aus leI
iksy qyl iGAu dI loV hY, isrP loV hY afpxy mn ivwc gurU jI df igafn lYx dI KfihÈ
pYdf krn dI :
aigafn aMDyrf imit gieaf gur igafnu dIpfieE ] (m:5, õMnf
241)
vyKdy hF ies Èbd rfhI gurU sfihb sfƒ
kI smJfa rhy hn:
qyrf nfmu krI cnxfTIaf jy mnu Aursf hoie ] krxI kuMgU jy rlY
Gt aMqir pUjf hoie ]ñ] pUjf kIcY nfmu iDafeIaY ibnu nfvY pUj n hoie ]ñ] rhfAu
] bfhir dyv pKflIaih jy mnu DovY koie ] jUiT lhY jIAu mfjIaY moK pieafxf hoie
]ò] psU imlih cMigafeIaf KVu Kfvih aMimRqu dyih ] nfm ivhUxy afdmI iDRgu jIvx
krm kryih ]ó]nyVf hY dUir n jfixahu inq sfry sMmÙfly ] jo dyvY so Kfvxf khu
nfnk sfcf hy ](m:1,pMnf ôøù)
arQ:—(hy pRBU!) jy mYN qyry nfm (dI Xfd)
ƒ cMnx dI lwkVI bxf lvF, jy myrf mn (Aus cMdn dI lwkVI ƒ Gsfx vfsqy) isl bx
jfey, jy myrf AuWcf afcrn (iehnF dy nfl) kysr (bx ky) rl jfey, qF qyrI pUjf myry
ihrdy dy aMdr hI peI hovygI .ñ.
(hy BfeI !) prmfqmf df nfm ismrnf cfhIdf hY, iehI pUjf
krnI cfhIdI hY . prmfqmf df nfm ismrn qoN ibnf hor koeI pUjf (aYsI) nhIN (jo
prvfn ho sky) .ñ.rhfAu.
ijvyN bfhr dyv-mUrqIaF dy ieÈnfn krfeIdy hn, iqvyN jy koeI
mnuwK afpxy mn ƒ (nfm-ismrn nfl) Dovy, qF Aus dy mn dI ivkfrF dI mYl lih jFdI
hY, Aus dI ijMd suwD-pivqR ho jFdI hY, Aus df jIvn-sÌr ivkfrF qoN afËfd ho
jFdf hY .ò.
(ies DrqI Auqy mnuwK, pÈU pMCI afidk sB df isrdfr mMinaf
jFdf hY, pr) pÈUaF ƒ ÈfbfÈy imldIaF hn, Auh Gfh KFdy hn qy (duwD vrgf) AuWqm
pdfrQ dyNdy hn . nfm qoN swKxy mnuwKF df jIvn iPtkfr-jog hY ikAuNik Auh (nfm
ivsfr ky hor hor) kMm hI krdy hn [3[
hy nfnk! (afK—hy BfeI!) sfzI qy pRBU dI bVI nyVy dI sFJ hY
(ieqnI nyVy dI ik) jo kuJ Auh sfƒ dyNdf hY AuhI asI KFdy hF (Kf ky jIvn-inrbfh
krdy hF), Auh (dfqf) hY BI sdf (sfzy isr Auqy) kfiem . Aus ƒ afpxy qoN dUr nfh
smJo, Auh sdf sfzI sfr lYNdf hY sMBfl krdf hY (mUrqIaF dI pUjf krn dy QF Aus hfËr-nfËr
pRBU df nfm iDafvo) . tIkfkfr: pRo[ sfihb isMG jI[
gurUbfxI dy ies Èbd qoN vI ieh hI isD huMdf hY ik ‘nfm’ jfxI ik gurU dy
igafn dI soJI qoN bgYr nF qF gurU jI dI syvf ho skdI hY aqy nF hI akfl purK dI.
gurU sfihb ny gurmiq dy Ault krmkFz krn vfilaF iswKF (igafnhIn) nfloN pÈUaF ƒ
cMgf jfixaF hY. ies leI ËrUrI hY ik hryk iswK jo gurmiq dI jfxkfrI lYxI cfhuMdf
hY Auh iksy sfD bfby jF pyÈfvr pRcfrk qoN sux suxf ky iswKx dI bjfey afp
gurbfxI aqy gurmiq isDFq vflIaF ikqfbF iDafn nfl pVHy.