gurmiq rmjF isrlyK hyT gurmiq lyK dy pMnf 109 ‘qy BfeI
rxDIr isMG ilKdy hn qd gurbfxI dy anumfn mfqr arQF df iDafn Drnf jfp ismrn pRqI
kI shfeI ho skdf hY. ies qwq alwK srUp ƒ siqgurF ny hI sfgo pFg liKaf aqy
ies qwq lKqf dI sFgo pFg ÈfKÈfq kfrqf aMdr hI gurbfxI ÈfKÈfqkfr hoeI.
qFqy gurbfxI akfl purK df sfiKafq igafn hY. ies Dur kI bfxI dy qq ÈfiKafq
arQ Dur dI phMuc vfly purK hI smJ skdy hn. ies qq vfsqvI arQF dI ÈfKÈfq
lKqf qoN ibhUn arQF df iDafn kI arQ rwKdf hY.
gurmiq lyK, pMnf 109
ivcfr—BfeI sfihb kihMdy hn ik Dur kI bfxI dy qq sfiKafq
arQ Dur dI phuMc vfly purK hI smJ skdy hn. qdy rMg lf idwqy hn iehnF aKOqI
bRhmigafnIaF ny arQ smJ ky, ijMny arQ iehnF ny kIqy hn arQ krdy smyN hor iksy ny
nhIN kIqy. JUTIaF khfxIaF joV joV ky arQF dy anrQ krI jf rhy hn.
sfry df sfrf bRfhmxvfdI krmkFz iswK Drm ivc iehnF sfDF df hI PYlfieaf hoieaf
hY. bRfhmx vI kihMdf sI ik gIqf dy arQ myry qoN ibnHF hor koeI nhIN kr
skdf. ÈUdr ƒ mMdr ivc hI nhIN sI vVn idMdf. sfry aiDkfr bRfhmx ny
afpxy vfsqy rfKvyN rwKy hoey sn. iesy qrHF dI Êlq ibafnI ieh iswK kOm dy
aKOqI sfD kr rhy hn ik sfry aiDkfr iehnF sfDF kol hI hn. ieh sfry sfD
bRfhmxI mwqF df hI pRcfr kr rhy hn aqy nfm ismrn dI gwl ƒ gurmiq dy Ault aYnI
guMJldfr bxf ky pyÈ krky ieh iswD krn dy koJy Xqn ivc hn ik ieh nfm ismrn kyvl
BfeI sfihb hI kr skdy hn. ‘‘gurU nfnk dyv jI’’ ny sfiraF ƒ brfbrI
dy hwk idMidaF ‘BfeI’ lkb nfl invfijaf. ijsdf mqlb hY Brf. ik
asIN sfry Brf hF. pr iehnF sfDF ny kdy vI iksy hor ƒ brfbrI ‘qy afAux
hI nhIN idwqf. ieh plMiGaf ‘qy cVH ky bYTdy hn dUjI sMgq Qwly ËmIn ‘qy
bYTdI hY. nfm dfn dIaF gwlF krky iehnF keI gurU dy ÈrIk dyhDfrI pYdf kr
idwqy hn. jy pRo: sfihb isMG, igafnI idwq isMG aqy hor ivdvfn isMG sUrmy
nf huMdy qF ieh sfD afp hI gurU bx jFdy aqy iswK gurduafiraF aMdr ihMdU
dyvI-dyviqaF dIaF mUrqIaF rwKIaF hMudIaF aqy twl KVkdy. iehnF suihrd
ivdvfnF dI gurbfxI gurmiq anusfr soc imÈnrI kfljF dy rfhIN sMgqF ivc PYlI jo
hux vI gurmiq iswDFqF dI pihrydfrI dI syvf kr rhy hn aqy gur ikrpf sdkf krdy
rihxgy.
BfeI sfihb awgy ilKdy hn ik sRI akfl purK dI bKÈI hoeI KMzf
KVgyÈI klf df nfm hI BgEuqI hY. BgEuqI dy arQ dyvI dy krny inrHy mnmqI
aigafnI purÈF df kMm hY.
gurmiq lyK, pMnf 191
ivcfr—iesdf mqlb ik BfeI sfihb vI dsm gRMQ dy pwky hfmI
hn. irwJ rhI dfl dI dyg ivcoN iek dfxf toihaF hI pqf lwg jFdf hY.
ieQy tUk mfqr vMngIaF, ijsnUM ieh dsm gRMQ aqy hux afr:aYs:aYs: dy afKy lg ky
dsm gurU gRMQ sfihb vI kihx lwg pey hn. pr aKOqI dsm gRMQ ivcly hyT ilKy
qRIaf cirwqr afpxy pirvfr ivc bYT ky arQF smyq ieh sfD suxfAux-svYXf-afsn aOr
ailMgn cuMbn afj Bly qumry kis lY hY.. rIJ hY jon Aupfie gumfnI hY qfih
Aupfie so qoih irJ hY.. posq, BFg aPIm, Èrfb Kuvfie qumY qb afp cVY
hY. koit Aupfv kro n mIq pY kyl kry ibnu jfn n dY hY..13..
arQ—awj Guwt Guwt ky mYN quhfzy nfl jwPIaF pfvFgI aqy
cuMbn lvFgI aqy qusIN ijs Aupfv nfl vI KuÈ hovogy mYN AuhI Aupfa krFgI.
posq, BMg, aPIm aqy Èrfb afid df quhfnUM syvn krfvFgI. iPr afp Éud
pIvFgI. pr awj Bog kIqy qoN ibnHF mYN quhfnUM jfx nhIN dyvFgI..13..
posq BFg aPIm imlfie.. afsn qf qr idEu bnfie..
cuMbn ley ailMgn ley.. ilMg qy iqh Bg mo
Bey..28..
arQ—posq, BMg aqy aPIm Kf ky, Ausny keI pRkfr dy afsn
bxfey. rfjy ny cuMmx ley aqy jwPIaF pfeIaF aqy nfl hI AusdI Bg ivc ilMg
vfV idwqf.
Bg mo ilMg idEu rfjf jb.. ruic AupjI qrunI ky ijX
qb..
lpit lpit afsn qr geI.. cuMbn krn BUpn ky
BeI..15..
arQ—jdoN rfjy ny iesqrI dI jonI ivc ilMg vfiVaf qF
iesqrI bhuq KuÈ hoeI. rfjy dy hyTF peI Auh Guwt Guwt ky jwPIaF pfAux lwgI
aqy rfjy dIaF cuMmIaF lYx lwgI.
so 405 cirwqrF ivcoN kyvl vMngI mfqr ieh iliKaf hY. keI
dsm gRMQ dy hfmI ieh vI kihMdy hn ik klgIDr ny iehnF cirwqrF duafrf ivBcfrn
aOrqF dy mkr PrybF qoN sfvDfn rihx leI Éflsy ƒ icqfvnI idwqI hY.
pr iehnf ivdvfnF aqy sfDF ƒ ieh pqf hoxf cfhIdf hY ik iehnF
cirwqrF ivc qF quhfzI mnOq dy Ault sgoN kfm pUrqI ihq QFvy QFvy kok ÈfsqR dy
hvfly dy ky posq, BMg aqy aPIm afidk niÈaF dI KuwlHm KuwlHI vrqoN dwsI hY qy
nfl hI ivBcfr smyN koeI mnuwK AuproN af jfvy qF AusqoN mukrn dy keI qrIky dwsy
hoey hn. blik rom nfÈk pfAuzrF rfhIN kyshIn ho ky mrd qoN qINvIN bx ky bc
jfx dy suJfa vI idwqy hoey hn, ijs qoN ieh rcnf aMimRq dfqf gurU pfqÈfh vwloN
iswD krnI AuhnF dI AuWcI suwcI Èfn ƒ vwtf lfAux aqy smuwcy iswK pMQ dI sUJ-bUJ
aqy isdk ƒ iswDI vMgfr hY. ijhVy sfD aqy ivdvfn PokIaF aqy kwcIaF ipwlIaF
dlIlF rfhIN dÈmyÈ bfxI iswD krnoN nhIN sMgdy. AuhnF koloN zUMGy BfvF
vflIaF rcnfvF dy XQfrQ dI kI afs ho skdI hY.
ijQoN qk BgEqI dy arQ df sMbMD hY. ies pEuVI ivc kvI ny
afpxy ieÈt BgvqI dyvI ƒ hI mMgl rUp ivc sMboiDaf hY. ikAuNik dyvI BgvqI
dI pUjf ihMdU Drm ivc iek ivÈyÈ aMg hY. purfxF ivc dyvI BgvqI bVI
ÈkqIÈflI mMnI hY ijs df kfrx iksy vI sMkt smyN dyviqaF ƒ AusdI shfieqf nfl hI
afey sMkt qoN Cutkfrf pfAuNidaF drsfieaf igaf hY.
skMp, pdm aqy mwqsX afid purfxF ivc dyvI BgEuqI dy anykF
pRsMg hn. dyvI Bfgvq, mfrkMzy aqy kflkf purfx qF ilKy hI BgEuqI dI mhwqqf
drsfAux leI hn. blik ieh vI iliKaf hY ik aijhf koeI pdfrQ nhIN jo durgf
sqRoq qoN pRfpq nf hovy. ihMdU mwq dy purfx muqfibk dyvI BgvqI hI bRhm,
iÈv aqy ivÈnUM ƒ jnm dyx vflI hY.
ijs qrHF hux vI afr:aYs:aYs: ieh kih rhI hY ik dsvyN pfqÈfh
dyvI pUjk hoey hn, jfpdf hY BgEuqI jI shfie qoN ieh iswD ho irhf hY ik ieh kih
dyxgy ik nON iswK gurUaF dI shfieqf krn vflI vI ieh BgEuqI durgf hI hY.
ieh gurU dy iswK kdy vI brdfÈq nhIN krngy. iksy Kfx vflI cIË ivc rqf ku
vI Ëihr df Èwk pY jfvy Auh prHF vgHf suwtI dI hY. KfeI dI nhIN.
ieh gurU pMQ ƒ hwk hY ik Auh inrpwK ivdvfnF dIaF goÈtIaF (ivcfr) krvf ky bVy
sucwjy ZMg nfl PYslf ilaf jfvy ik dsm gRMQ ivclIaF ikhVIaF rcnfvF ‘‘sRI gurU
goibMd isMG’’ ikRq hn aqy ikhVIaF kvIaF dIaF hn.
BfeI rxDIr isMG ny afpxI pusqk ‘axizwTI dunIaF’ ivc
BUqF-pRyqF dI, mnuwKF dI jfn kwZx afey iBafnk jmdUqF dI, Drmrfj dy dÌqr dI,
surg nrk dI, iprqlok afid dI awzrI hoNd bfry bVI Ëordfr vkflq kIqI hoeI
hY. bRfhmxI gRMQF vfly ies kUV kubfVy ƒ swc iswD krn leI BfeI sfihb ny vI
gurbfxI ivcoN 200 ÈbdF dy hvfly idwqy hoey hn. ijs ‘‘gurU gRMQ sfihb’’
ƒ asIN sMsfr Br dy Drm gRMQF nfloN inafry aqy sdIvI swc vfly bRhm igafn df aQfh
BMzfr mMndy hF. Aus ‘‘gurU sfihb’’ dI bfxI ieko smyN do ivroDI
iswDFq krn leI BfeI sfihb vrq rhy hn, ieho hI iehnF sfDF dI gurmiq iswDFq pRqI
aigafnqf df pwkf sbUq hY. ipwCy vI arj kr afieaf hF ik iswK kOm ivcly ieh
afpUM bxy sfD awj qk bRfhmxvfdI ivcfrDfrf df hI pRcfr krdy af rhy hn. BfeI
rxDIr isMG Éud afpxIaF ilKIaF gwlF ƒ afp hI kwt rhy hn dyKo—pusqk ‘axizwTI
dunIaF’ dy 55 sÌy ‘qy ilKdy hn—eysy kIrqn soihly dI bfxI ivc aglyrI quk
ieh inÈcf vI krfAuNdI hY ik
‘‘inj Gir mhlu pfvhu suK sihjy bhuir n hoiegy
Pyrf..’’
(pMnf 13)
ieh vfk dwsdf hY ik gurmiq nfm arfDx vfilaF ƒ afpxy inj Gr,
afpxI inj kfieaf aMdr hI mhlI vfihgurU dy mihl df suK sihj CyqI hI pRfpq ho jFdf
hY. aYsy suK sihj syqI inj Gr ivc vfihgurU mhlIÈr df mhl pfvx hfiraF df
jnm mrn sglf imt jFdf hY. Auhnf df Pyr ies sMsfr ivc afAuxf nhIN
hMudf. gurU krqfr dI ikrpf nfl hI ieh afAuxf jfxf imtdf hY. gurU
krqfr dy pRqfp krky hI vfihgurU df qy vfihgurU dy mihl df mn ivKy bsyrf huMdf
hY, ijs dI Kfiqr ieh mnuwKf dyh jnm Dfr ky eyQy afey hF.
so ieh gwl gurmiq anusfr krky, BfeI sfihb iPr dyh qoN bfhr
iksy ‘awgy’ df aQvf pRBU dI swcI drgfh dI awzrI hoNd df iËkr lY qurdy hn
aqy gurbfxI ÈbdF dI aXog vrqoN krdy hn aqy ies qrHF afpxy khy ƒ afp kwtdy hn.
iswD hoieaF ik swcI drgfh hY. ies swcI drgfh dI hoNd
hsqI qoN koeI iswK mfqr ienkfr nhIN kr skdf. ieh swcI drgfh pRlok ivc hY
qy eys lok dy pryzy agly lok ivc hY. so gurmiq iswDFq aMdr ‘awgf’ iswD
hoieaf qy ËrUr iswD hoieaf.
so BfeI sfihb ies pfvn gurvfk ‘‘hY hjUr kq dUir bqfvhU’’
dI KMznf krdy hoey kih rhy hn ik Auh swcI drgfh bhuq dUr hY, bhuq dUr hY.
BfeI sfihb afpxI mnmuKqfeI df sbUq dy rhy hn ikAuNik gurbfxI hY ‘‘mnmuKf no
hir dUr hY myrI ijMduVIey..’’
pRmfqmf dI klf, pRmfqmf afp hY, Ausdf hukm Auh afp hY.
AusdI kudrq Auh afp hY ‘‘kudriq kr kY visaf soie’’.. aqy ‘‘krqy
kudrqI musqfk’’.. ieh idsdf sMsfr Auh vfihgurU afp hY, ijhVy guriswK
hfËrf hËUr jfhrf ËrUr df anBEu pRkfÈ, aMqr afqmy mfxdy hn, AuhnF ƒ iksy
asmfnI drgfh, drbfr dI loV nhIN hY. aglI drgfh df BY bRfhmxvfd hY.
bRfhmxvfdI drgfh nfl gurmiq df dUr df vI sMbMD nhIN hY. gurU dy iswK gurU
dy ies bcn ‘qy pihrf idMdy rihxgy—