gurbfxI ivc
pOrfxk kQfvF
(iksLq nM: 11)
pRo: ieMdr isMG ‘Gwgf’
sudfmf :-
iewk
kMgfl bRfhmx jo ikRÈn df bcpn df imwqr sI. ieh pqnI df pRyiraf hoieaf ikRÈn
kol dvfrkf phuMicaf. (m: ko: pMnf-213)
ivcfr :- sudfmy kMgfl bRfhmx bfry iswKF dIaF
Dfrmk styjF qy bVIaF sMG pfV pfV ky qkrIrF kIqIaF jFdIaF hn. pr hYrfnI dI gwl
ieh hY ik ies bfry ihMdU imiQhfs koÈ ivc koeI ieMdrfj nhIN hY. ijMnF ihwsf
sudfmy vfly KMz ivc idwqf igaf hY, mhfn koÈ ivc isrP ieqnf hI hY jo ik aDUrf
ijhf pRqIq huMdf hY. sudfmy bfry lMmIaF cOVIaF bnfvtI gwlF iswKF dy Dur afqmf
qwk Dsf idwqIaF geIaF hn. BfeI gurdfs dI iewk pAuVI ƒ glq qrIky piVHaf gfieaf
jf irhf huMdf hY. ieh ihMdU mq dI pOrfxk khfxI hY. swcfeI df koeI aMÈ ies ivc
Èfied hI hovy ikAuNik sudfmf ikRÈn df bcpn df sfQI hY. ies leI jdoN kdI sudfmy
ny afpxI grIbI df roxf roieaf qF Aus dI pqnI ieh nhIN kihMdI ik jfh idhfVI jF
mjdUrI kr, jF koeI hwQIN kMm iswK qy pirvfr dIaF loVF pUrIaF kr. ieAuN pRqIq
huMdf hY ik sudfmf qF iksy mMdr df pujfrI BI nhIN lwgxf cfhuMdf. mMdr ivc BI
QoVHI bhuq Kycl qF krnI pvygI. bs Aus ƒ iewko gwl df mfx hY ik mYN bRfhmx hF.
sfry Dn pdfrQF df (mƒ isimRqI muqfbk) DrqI afkfÈ df, rfj drbfr df kudrqI mflk
hF. jy mYN grIb hF qF afpxI mUrKqf krky nhIN sgoN rfjy dI nflfiekI kfrn grIb hF.
ies leI rfjy ƒ cfhIdf hY ik Auh bRfhmx dI hr qrIky syvf shfieqf kry. pqnI dy
afiKaF aMqrIv jigafsf lY ky ikRÈn dy rfj ivc duvfrkf puwj jFdf hY. Pty purfxy
qy mYly kwpVy, kmËor srIr vyK ky pihrydfrF ny mihl ivc dfKl hox qoN rok idwqf.
pCfx dwsx leI ikhf. sudfmy ny ikhf ‘‘jfE, afpxy mhfrfj ikRÈn ƒ ieMnf kih
dyxf ik Aus df purfxf imwqr sudfmf afieaf hY``. nOkrF ny jf ky Kbr kr idwqI ikRÈn
jI isMGfsn qoN Jwt AuWT pey, nMgy pYrIN bfhrly gyt qwk afdr nfl sudfmy ƒ lYx
vfsqy phuMcy. glvkVI ivc ilaf. iPr crnF qy mwQf tyikaf. afpxy nfl aMdr lY gey,
sfry krmcfrIaF ny BI nmÈkfrF kIqIaF. ikRÈn jI ny sudfmy dy crn Do ky aMimRq
jfx ky Auh pfxI pIqf. nvyN bsqr pihnf ky afpxy isMGfsn qy ibrfjmfn kIqf. Kud
nIvyN QfvyN bYT gey. jdoN ikRÈn ny awq inmrqf aqy ipafr ivc puwiCaf ik ‘‘ds
myry leI GroN kI lY ky afieaf hYN ? BfbI jI ny kI cIË iqafr krky ByjI hY, CyqI
dws``? qF ÈrmFdy hoey sudfmy ny Aubly cOl ikRÈn awgy rwK idwqy. ik ‘‘bs
grIbI ieMnI iËafdf hY ik afh cOl hI msF ilaf sikaf hF, hor kuJ BI Gr ivc nhIN
sI``. ikRÈn jI ny cOl ley qy Pwky mfrny ÈurU kr idwqy. iewk, do, iqMn bs KfeI
jf rhy sn. ieqny ƒ rukmxI ny hwQ PV ky rok idwqy. ‘‘suafmI jI kuwJ afpxy
leI BI bcf ky rwK lE. sfrf rfj Bfg, pYsf, tkf sudfmy ƒ hI bÉÈ idEgy``. qF
ikqy ikRÈn jI ruk sky. sudfmy dI sfrI kMgflI kwt idwqI. sony cFdI nfl lwd idwqf
igaf. nvyN mihl koTIaF Ausfr idwqIaF geIaF. sfry pfsy sudfmy dI DMn DMn ho geI.
lokIN pUjf krn lwg pey [[[[[.
pfTk jnoN ! iewk vfrI sfrI khfxI vwl iPr JfqI mfro. hY nf
kmfl dI cqurfeI CupI hoeI ies ‘‘Drm`` khfxI ivc. bRfhmx avfrf hovy, Twg cor
hovy, ivBcfrI hovy, byeImfn, irÈvqKor hovy, Aus ƒ koeI sËf nhIN idwqI jf
skdI. Aus ivhlV bRfhmx ƒ koeI isafxf purK ieh slfh BI nhIN dy skdf ik BfeI
hwQIN kMm DMdf kiraf kro, mMg ky Kfxf jfieË nhIN hY. lokF qy Bfr nhIN bxINdf.
pr nhIN kih skFgy sgoN ‘‘prm pivwqr`` AupdyÈ ieh hY ik Gr afey dirwdrI
bRfhmx dy crnF qy isr rwK idE. qusIN BfvyN rfjy BI ikAuN nhIN ho, iPr BI bRfhmx
qoN nIvyN ho. iPr bRfhmx dy crn Do ky Aus gMdy mYly pfxI ƒ aMimRq jfx ky pIE.
Aus qoN bfd afpxf bYWz, kursI, mMjf jF rfj qKq, sB kuJ ibpr dy hvfly kr idE qy
hwQ joV dy hukm dI AuzIk kro. bRfhmx quhfzy Gr afieaf hY ies leI Aus dI hr qrIky
syvf kro. bRfhmx prvfr dIaF sfrIaF loVF puUrIaF kro. koTIaF, mihl JUgy ivc pf ky
hI dfn kr idE. Auh quhfnuUM kuwJ BI nf dyvy qF koeI gwl nhIN hY. bRfhmx dy pYrF
df mYlf pfxI jF ilaFdy hoey cOl hI quhfzy leI aMimRq smfn hn. hor iksy cIË dI
afs nf kro. jy qusIN kuwJ aOKy ho ky BI bRfhmx dI KuÈI pRfpq krn ivc kfmXfb ho
gey qF ‘‘jnm mrx`` dy sfry duwK kwty jfxgy. ies khfxI ivc ieh mnoivigafn kMm
kr irhf spÈt nËr afAuNdf hY. jF koeI isafxf vIr, smJdfr BYx dwsx dI Kycl kr
dyvy ik hor kI iswiKaf iml rhI hY ies khfxI ivcoN ? ikRÈn ƒ iewk bRfhmx
dI kMgflI hI ikAuN nËr afeI, iksy ÈUdr dI grIbI ikAuN nhIN idsI ? iksy ÈUdr
dy pYr Do ky ikRÈn ny nf pIqy, nf Aus ƒ afpxy isMGfsn qy ibTfieaf. iehnF
khfxIaF duafrf afm iensfn dy mn ivc iehI gwl TosI jFdI hY ik hor sfry iensfn
kyvl bRfhmx dI syvf leI hI bxfey gey hn. jfnvrF vFg isr suwt ky jUuwly ivc afpxI
grdn PsfeI rwKx, ibprF dI vgfr ZoNdy rihx. bRfhmx kol iewk bVf Ëbrdsq ÈÈqr hY
‘‘srfp``. ies lfjuafb cIË nfl iksy ƒ BI Bsm kr skdf hY. iPr ikAuN nf
ivcfry lokIN Qr Qr kMbx. iehI cflF iswKF dy pujfrIaF qy sMq aKvfAux vfly
lutyiraF ny PVIaF hoeIaF hn. gurbfxI qF ieAuN pukfr rhI hY :-
bydu pukfrY muK qy pMzq kfmf mn kf mfTf..
monI hoie bYTf iekfqI ihrdY klpn gfTf..
hoie AudfsI igRhu qij cilE CutkY nfhI nfTf.. 1003)
hy bRfhmx, qyry bydF dI iswiKaf qYƒ imhnq krn qoN vrj rhI
hY. ies leI qUM sfry kMmkfr iqafg idwqy. aflsI (mwTf) kMmcor bx ky lokF dI kmfeI
qy inrBr ho igaf.
BfvyN qUM sfDU bixaf monI ho igaf. pr aMdroN qyry klpxf nf
muwkI, Btkdf hI irhf. hy bRfhmx jy quUM AudfsI bfxf Dfr ilaf, Gr prvfr iqafg
idwqf, qF kI hoieaf. qyry aMdr Ausy qrHF bycYnI mOjUd hY. quUM kdI ÈFq nhIN ho
sikaf.
DoqI Koil ivCfey hyiT.. grDp vFgU lfhy pyit.. [[[[
pUjf iqlk krq iesnfnf.. CurI kfiZ lyvY hiQ dfnf..
bydu pVy muiK mfTI bfxI.. jIaF kuhq n sMgy pRfxI..
khu nfnk ijsu ikrpf DfrY.. ihrdf suDu bRhmu bIcfrY.. (201)
hy bRfhmx prfey GrF ivc Bojn Ckx vkq ieh DoqI ËmIn qy ivCf
ky bYT jFdf hYN. iPr Koqy vFg pyt Br lYNdf hYN. AuÖ ivKfvy leI mUrqI pUjf krdf
hY, iqlk lfAuNdf hY, qIrQF qy ieÈnfn BI krdf hY. pr qyrIaF krqUqF bhuq mMdIaF
hn. jjmfn ƒ Dmkf ky zrf ky dfn vwD qoN vwD lYx dI qFG ivc rihMdf hY. bVI imTfs
BrI nftkI Ëubfn duafrf vyd bfxI pVHdf hY. pr jIvF df, iensfnF df Gfx krn lwigaF
kdI Èrm nhIN krdf. hy nfnk afK ! ijs ivakqI qy gurU imhrbfn hovy Aus ƒ pRBU
crnF nfl joV idMdf hY. ihrdy ivcoN ivkfrF ƒ kwZ ky nyk jIvn vfly bxf idMdf hY.
sudfmy bfry iewk prmfx :-
ginkf AuDrI hir khY qoq.. gj ieMdR iDafieE hir kIE moK..
ibpR sudfmY dfldu BMj.. ry mn qU BI Bju goibMd.. (1192)
siqgurU jI pOrfxk khfxI df hvflf dy ky smJfAuNdy hn ik, hy
BfeI ! ginkf vrgI duhcfrxI aOrq qoqy ƒ pVHfAuNdI (rwb ƒ Xfd krdI) qr geI.
ieMdr df hfQI qyNdUey dI jkV ivcoN inkl mukq ho igaf ikAuNik Aus ny hrI ƒ Xfd
kIqf sI. sudfmy bRfhmx ny jdoN inrMkfr ƒ Xfd kIqf qF Aus df dildr (grIbI afriQk
qy mfnisk) Kqm ho igaf. hy myry mn qUM BI pRmfqmf ƒ Xfd kr. qyry sfry ivkfr
kwty jfxgy.
BfeI gurdfs jI dI iewk pAuVI lY ky bhuqy lyKk qy bulfry ikRÈn
sudfmy dI khfxI aiqaMq lMmI krky suxfAuNdy hn. jdoN ik ieh pOrfxk gRMQF ivclI
kflpink kQf hY. aslIaq nfl ieiqhfs vrgI iksy ÈYa nfl ies df koeI sbMD nhIN hY.
ieh khfxI ikAuNik ihMdU smfj ivc sdIaF qoN suxI suxfeI jf rhI sI. ihMdU smfj ƒ
cMgI lwgdI sI. Aus df kyvl hvflf idwqf hY. BfeI gurdfs jI dI ilKI dsvIN vfr dI
nOvIN pAuVI ieh hY:-
ibpu sudfmf dfildI bfl sKfeI imqR sdfey..
lfgU hoeI bfmHxI imil jgdIs dildR gvfey..
cilaf gxdf gtIaf ikAu kir jfeIaY kAuxu imlfey..
phuqf ngir duafrkf isMG duafirKloqf jfie..
dUrhu dyiK zMzAuiq kir Ciz isMGfsxu hir jI afey..
pihly dy prdKxf pYrI pY ky lY gil lfey..
puCy kuslu ipafru kir gur syvf dI kQf suxfey..
lY ky qMdul cibAun ivdf kry agY phucfey..
cfir pdfrQ skuc pTfey.. (Bfg: 10-9)
ieh bRfhmxF vwloN ilKI bRfhmxF vwloN pRcfrI qy bRfhmx dy hwk
ivc jfx vflI khfxI hY. koeI nvIn Koj vflf ivdvfn ies ivcoN mnuwKqf leI srb sFJI
kQf ikvyN lwB skygf ? ies df mqlb hY ik jMqf qoN tYks ivc vsUilaf igaf pYsf lok
BlfeI dy kMmF qy Krc krn dI QfvyN ikRÈn afpdIaF dosqIaF pfl irhf sI. iewk ax
aiDkfrI ivakqI ƒ bhuq vwzI rkm dy idwqI ikAuN ? kI DrmI purK guxF qoN swKxy
lokF ƒ ies qrHF invfj skdy hn ? aijhy nfjfieË kMm krn krfAux vfly DrmI iensfn
aKvfx dy hwkdfr ho skdy hn ? ieh khfxIaF ivhlV pujfrIaF aqy sfDlfxy ƒ KUb
rfs afAuNdIaF hn. acyq rUp ivc afm jn smUMh ƒ mMgqy bxfAux leI aiswDI pRyrnf
idwqI geI hY, ies sfKI ivc. ieh khfxIaF dI bdOlq axKI qy imhnqI iswK awj vwzI
pwDr qy iBKfrI bxy vyKy jf skdy hn. myrI gwl BfvyN hYrfnI jnk pRqIq hovy pr
gurduvfiraF dIaF iblizMgF leI AugrfhI asl ivc afpxIaF keI pusqF leI rotI df
pRbMD kIqf jf irhf hY. Drm pRcfr qF krn dy hor bQyry ZMg hn. gurdvfry dy bhfny
afpxI aflIÈfn koTI bxdI hY, kfr GUkdI hY. jy sMBv hovy qF afly duafly kuwJ
dukfnF bxf ky cMgf coKf ikrfieaf vsUilaf jf skdf hY. ieAuN smJ lE, Aus sudfmy
vflI khfxI ivc qF pqf nhIN ikMnI ku swcfeI hY. pr awj swcfeI ieh hY ik gurU nfnk
sfihb jI df nfm vrq ky bhuq sfry lokF dI kMgflI grIbI dUr ho geI hY. gurbfxI ƒ
iqafg ky qulsI rfmfiex ivcoN iewk dohf bVf lmkf ky arQF smyq bfr bfr suxfieaf
jFdf hY. jdoN ik gurbfxI dfn nhIN isKfAuNdI dsvMD isKfAuNdI hY. dohf pVHo :-
jnnI jxY qf Bgq jn kY dfqf kY sUr.
nhI qf jnnI bFJ rhy kfhy gvfey nUr. (qulsI)
AuWdm bfry qy vMz Cwkx bfry gurbfxI qF ieh sfrQk syD bÉÈ rhI
hY -
igafn ivhuUxf gfvY gIq.. BUKy mulF Gry msIiq..
mKtU hoie kY kMn pVfey.. Pkr kry horu jfiq gvfey..
gur pIru sdfey mMgx jfie.. qf kY muUil n lgIaY pfie..
Gfil Kfie ikCu hQhu dyie.. nfnk rfhu pCfxih syie..
(mhlf-1-1245)
ihrdY kptu inq kptu kmfvih muKhu hir hir suxfie..
aMqir loBu mhf gubfrf quh kUtY duK Kfie.. (1199)
sukdyv :- ‘‘ivafs munI df puwqr iewk irÈI
ijsdf pRiswD nfm sukdyv hY. mhFBfrq ivc kQf hY ik ivafs hvn krn leI arxI (awg
pYdf krn vflI lwkVI) lwkVI Gsf ky agnI pYdf krn dI koiÈÈ kr irhf sI. iesy smyN
duhrfn iGRqfcI apsrf (suMdr jvfn aOrq) af geI. ies ƒ dyKidaF hI ivafs df mn
bykfbU ho igaf. irÈI df vIrj inkl ky arxI ivc izwg ipaf. iGRqfcI apsrf irÈI dy
srfp qoN zrdI qoqI df rUp Dfrn krdI AuQoN AuWz geI. irÈI ivafs dy vIrj qoN
sukdyv arxI (lwkVI) ivcoN hI pYdf hoieaf. ipqf ivafs ny suk (sukdyv) nfAuN ies
leI rwiKaf ik irÈI dI kfm vfsnf ƒ mihsUs krky iGRqfcI qoqI bx geI sI. ies leI
qoqI ƒ sukdyv dI mF mMinaf igaf. sukdyv ƒ ivafs ny bRhm ivwidaf pRfpq krn leI
rfjf jnk pfs Bijaf. AuQoN pVHky ieh pRiswD igafnI mMinaf jfx lwgf. (m: ko: 207)
iewk hor kQf sukdyv bfry QoVHy vwKry ZMg dI BI imldI hY. mhfn
koÈ ivc aqy ihMdU imiQhfs koÈ ivc Auh khfxI nhIN iml skI. Aus df ieÈfrf mfqr
BfeI gurdfs jI ny afpxIaF vfrF ivc BI kIqf hY. khfxI jo ihMdU iswK sfDF qoN suxI
geI sI ieAuN hY :- iewk idn pfrbqI ny pqI iÈv ƒ bynqI kIqI amr kQf suxfAu. clo
ikqy iekFq ivc cldy hF. ihmflf prbq cly gey. rfq smyN iÈv khfxI suxfAux lwg
pey. pfrbqI suxdI hoeI sqbcn sqbcn bolI jf rhI sI. amr kQf jy koeI sMpUrn sux
lvy qF ‘‘amr`` ho jFdf hY. rfq dy ipCly pihr pfrbqI sON geI. ruwK qy bYTf
qoqf amr hox dI iewCf kfrn kQf iDafn nfl sux irhf sI. jdoN pfrbqI sON geI qF Aus
dI afvfË vFg qoqy ny sqbcn kihxf jfrI rwiKaf. khfxI muwkI svyr hoeI, pfrbqI
suwqI vyK ky iÈv ƒ guwsf afieaf. soicaf iPr kAux sqbcn kih irhf sI. AuWpr
iDafn igaf kI vyiKaf iewk qoqf ruwK qoN AuzfrI mfr igaf. iÈv BI ipwCy dOV ipaf.
bhuq lMmyy sPr qoN bfd qoqf hMB igaf. iÈv qoN zrdf lukx leI QF lwBdf awgy igaf
qF vyd ivafs dI pqnI ny suwqI AuWT ky AubfsI leI mUMh KoilHaf. ivcfrf qoqf Aus
dy mUMh ivc vV bYTf. iÈv mfrn leI JeIaF lY lY pvy. vyd ivafs AusdI pqnI qy hor
lokF ny iÈv dy qrly krky mMnfieaf. guwsf TMZf kIqf qF ikqy vfps muiVaf. iewDr
ivcfrf qoqf ieMnf Gfbiraf ik bfrF sfl qwk Aus jnfnI dy pyt ivc hI bYTf irhf.
Bfxf aijhf vriqaf ik pyt ivc hI qoqy qoN muMzf bx igaf. bfrF sfl mgroN kfkf jI
bxky jnmy df nfm sukdyv (qoqf) hI rwK idwqf igaf. iPr ieh jnk dy skUl ivc pVHfeI
krky vwzf Drmfqmf bixaf.
ivcfr - ies lfimsl axivigafnk aqy gYr kudrqI khfxI ivc
cMgf cMd cfhiVaf igaf hY. vyd ivafs ijs bfry ikhf jFdf hY ik Aus ny mhFBfrq vrgf
byjoV gRMQ ilK ky afpxf nfm amr krvf ilaf. kuwJ lokF df ieh BI mMnxf hY ik gIqf
BI ivafs ny hI ilKI sI. BfvyN afm mnOq muqfbk ieh ikRÈn dI ilKI mMnI jFdI hY.
ies ƒ mhfn ivdvfn hI nhIN sgoN mhfn irÈI munI, qpwsvI, Xwg krn krfAux vflf
svIkfiraf jFdf hY. ies khfxI muqfbk BI ivafs Xwg krn leI awg bflx dI koiÈÈ kr
irhf sI. pqf nhIN ikwQoN acncyqI iewk jvfn iesqrI ivafs jI ƒ ivKfeI dy geI. ieh
jfx buwJ ky puwqr pRfpqI leI sfD dy zyry qy JfVU lfAux afeI sI jF kyvl sfD ƒ drÈn
dyx, ieh qF AuhI dws skdI hY. pr iewk gwl jo prqwK hY Auh ieh ik irÈI ivafs jI
jvfn ijsm ƒ vyKidaF hI bykfbU ho gey. afpxI bypwqI qoN zrdI iGRqfcI dOVI, hfl
pfhiraf kIqI. pr sB ivarQ. Aus nfl ivgVy sfD ny kukrm kr ilaf sI. Èfied lukf
Cupf ky ies sfD ny kfPI smF Auh afpxy zyry rwKI hovy. smF afAux qy lVkf jnmy qoN
bfd Auh nws geI, nsf idwqI geI jF mfr idwqI geI. khfxI ivc nhIN dwisaf iga. mfqf
ipqf (nr-mfdf) dy sbMDF qoN bgYr bwcf pYdf hoxf sMBv nhIN hY. ieh jo sfD lybl lf
ky BgvyN jF icwty coly pfeI sfhn nËr afAuNdy hn afm krky ivafh nhIN krfAuNdy.
srIr ivc sfrIaF ikirafvF nflo nfl cwldIaF hn. srIr vwDdf hY ijQy hwz cMm KUn
sihj qrIky bxdf hY, iesy qrHF aOrqF purÈF ivc jnx aMg sikiraf ho jFdy hn. purÈ
dy aMdr jvfnI ivc vIrj vDyry mfqrf ivc bxdf hY. mfdf sfk leI mn mcldf hY. iewDr
vfsnf gRsq jF aAulfd pRfpqI dIaF cfhvfn aOrqF zyiraF ivc afm hI jFdIaF hn. aksr
hI Èrmnfk GtnfvF kdI kdfeI bfhr inkl afAuNdIaF hn. jo kuwJ zyiraF ivc pfp krm
huMdy hn, AuhnF df Èfied iewk zyZ pRqIÈq Byq KulHdf hY. bfkI sB kuwJ smfjk
BYa, iewËq df svfl, qy prvfrk JgiVaF qoN bcx leI ‘‘Drm dI sPYd pr aMdroN
bdbUdfr cfdr`` nfl Zwk ilaf jFdf hY.
vyd ivafs dI khfxI ƒ BI kuwJ aMnHy ÈrDflUaF ny ‘‘Drm
pVdy`` ivc rwKx df jqn kIqf hY. iehnF awKrF dy lyKk ƒ akfl qKq dy iewk syvfdfr
BfeI mnjIq isMG nfl inwjI shfiek bx ky krIb iqMn sfl qwk sB kuwJ vyKx prKx df
mOkf imilaf. Bry mn nfl ilKx leI mjbUr hoieaf hF. jQydfr vwl jo Kq iswK mfeI
BfeI vwloN afAuNdy sn AunHF ƒ pVHnf qy jvfb dyxf myrI hI ijMmyvfrI sI.
‘‘pRiswD
qy pUjnIk`` zyiraF ivc pVH rhy mfsuUm bwcy ikvyN zyrydfr ‘‘sfhnF`` dI hvs df
iÈkfr huMdy hn, pVH sux ky rUh kurlfAuNdI hY. klyjf ptdf hY. iehnF mfsUm, msl
idwqy gey PuwlF dI cIk BI bfhr suxfeI nhIN idMdI. kdI kdfeIN iehnF dy aBfgy mF
bfp afpxI grIbI , lfcfrI jF bybsI qoN vkq kwZ ky ‘‘akfl qKq`` vwl PirafdI
huMdy. ‘‘jQydfr jI ! PlF zyrydfr ny sfzy bwcy nfl ‘‘mUMh kflf`` kIqf hY.
Aus idn qoN Auh mfsUm sdmy qoN AuWBr nhIN sikaf. iehnF pfpIaF ny sfzy bwcy dI
iËMdgI brbfd kr idwqI. asIN grIbI kfrn zyry qy gurbfxI pVHx, kIrqn iswKx Byijaf
sI. pr AuQy qF hor hI vrqfrf vrq igaf[[[[[ kuJ kro``. jdoN mYN jQydfr ƒ puwCxf
ik hlPIaf ibafn lY ky kys puls dy hvfly kr deIey ? qF jQydfr mnjIq isMG ny
‘‘Drm`` df vfsqf pfAuNidaF mUMh bMd rwKx leI ‘‘hukm`` kr dyxf [[[[[.
Aus qoN mgroN qF keI sfry zyrydfr ‘‘bRhmigafnI`` rfq idn ‘‘bRhm igafn``
vMzdy jyhl dIaF slfKF ivc bMd ho cuwky hn. ajy bhuq kuwJ aijhf hY jo zUMGI pVqfl
dI mMg krdf hY. mfPIaf dy Kqrnfk gYNg ijvyN apxIaF srgrmIaF ƒ isry lfAuNdy hn,
iehnF zyiraF df aMdrlf rUp lwgBg Ausy qrHF df hY.
KYr ! Aus ivÈy bfry socx smJx dI loV hY ik vyd ivafs vrgy
irÈI munI df afpxy afp qy kfbU nf irhf. ivcfrI iGRqfcI ƒ hI hor Kqrf pYdf ho
igaf. ikqy irÈI nfrfË ho ky koeI srfp nf dy dyvy. glqI ivafs dI kFbf iCV igaf
iGRqfcI ƒ. hY nf qkVy df sqIN vIhIN sO. Auh BfvyN vyd ivafs dI pqnI nf bx skI,
hF puwqr ivafs dI JolI suwt ky vfps clI geI. ivafs ny hor ikhVI aOrq dI shfieqf
nfl bwcy sukdyv dI pflxf kIqI ? koeI puwCx dI gusqfKI nf kry.
AuWpr idwqI geI dUsrI khfxI muqfbk iswDf hI qoqf ivafs dI
pqnI dy mUMh ivc dfKl ho igaf. iÈv vwloN BYa BIq hoieaf bfrF sfl qwk grB ivc hI
luikaf irhf. sfry kudrqI inXmF ƒ iCwky tMg ky ieh BfgÈflI qoqf aMdr bYTf lVkf
bx igaf. bfrF sfl mgroN jnm lY ky jnk rfjy kol pVHny pf idwqf igaf. AuQy ies ny
KUb dwb ky pVHfeI kIqI. afm zyrydfr sfDF dy pRbMD vFg AuQy rih ky BFzy mFjy,
lMgr bxfieaf. iemiqhfn lYx vfsqy sfiraF ny afpxI jUT BI ies dy isr ivc pfeI, pr
ieh azol syvf krdf irhf. pfTk jnoN iswKI Bys vfly pRcfrk iswK syvfdfrF ƒ Buwl
gey. ijhnF ny afpxf afpf Aumr Br syvf ivc lyKy lf idwqf, Auh cyqy nf rhy.
axhoey, axjMmy ivakqI sfrIaF iswK styjF df iÈMgfr bxfey jf rhy hn. ‘‘svf
svf mx pIsxy pIsy, iewk ipaflf pfxI, awDI awDI rotI qy gujfrf kIqf. bwcy ivlHkdy
rhy, ipafsy, BuwKy qVPdy rhy. mfvF dy sfhmxy pRfx iqafgdy rhy. nyiËaF ivc proey
jFdy rhy, tukVy kr ky mfvF dIaF JolIaF ivc suwt idwqy jFdy. mfvF isdk ivc azol
rhIaF. AuhnF sB dI bhfdrI qy syvf Buwl geI. jo kdI BI nhIN jnmy Auh iswKF dIaF
KoprIaF ivc quMn idwqy gey. gurbfxI ivc jF BfeI gurdfs dIaF vfrF ivc iehnF df
iËkr kyvl Audfhrx leI afieaf hY. ijvyN axigxq hor jIvF, jMqF, pÈUaF, pMKIaF df
hvflf afieaf hY. ies df ieh mqlb nhIN ik siqgurU kF, kuwqy jF mor, hMs dy Aupfsk
bx gey hn. Audfhrx kdI BI asUl nfloN AuWqy jF brfbr nhIN hoieaf krdI. afAu
gurbfxI aqy BfeI gurdfs jI dy hvfly pVHIey :-
jfq nf jfiq dyiK mq Brmhu ‘‘suk`` jnk pgI lig iDafvYgo..
jUTn jUiT peI isr Aupir iKnu mnUaf iql n zulfvYgo.. (mhlf -
4-1309)
AuWcI nIvIN jfq df Brm nf krnf, sukdyv bRfhmx sI Aus ny hr
qrHF dI hwQIN syvf kIqI. jnk BfvyN KwqrI rfjf sI, pr skdyv ny Aus qoN igafn lYx
qoN sMkoc nf kIqf. Aus dI inmrqf prKx vfsqy isr AuWqy jUTIaF pwqlF suwtIaF
geIaF. sukdyv azol rih ky igafn lYNdf irhf qy syvf krdf irhf. Aus dy jnm bfry jF
hor gYr kudrqI vrqfiraF bfry siqgurU jI ny iewQy koeI iËkr nhIN kIqf. aijhIaF
AudfhrxF hor BI anyk iml jFdIaF hn. BfeI gurdfs jI ny pRclq pOrfxk sfKI df hvflf
idwqf hY. ieh nhIN ikhf ik ieh khfxI ieMn ibMn swcI hY.
bfrh vrHy grBfis vis jmdy hI sik leI AudfsI..
mfieaf ivic aqIq hoie mn hT buiD n bMid KlfsI..
ipaf ibafs prboiDaf gur kir jnk shj aiBafsI..
qij durmiq gurmiq leI isr Dir jUiT imlI sfbfsI..
gur Aupdysu avsu kiq grib invfir jgiq gur dfsI..
pYrI pY pf Kfk hoie gurmiq BfAu Bgiq prgfsI..
gurmuiK suK Plu shj invfsI.. (vfr -25 -10)
ies pAuVI ivc pihlF kuJ Audfhrx hn afKrI pMkqI ivc gurmq
isDFq pyÈ kIqf igaf hY. sukdyv qoqy qoN afdmI bixaf hovy gurbfxI jF BfeI gurdfs
ny ikqy nhIN iliKaf. AuNÖ bhuq sfry iensfnF dy nfm awj BI mor, qoqf, sUrj, cMd
jF rfm hn. ieh kyvl nfm hn. AuhnF ÈKsIaqF nfl nfvF df koeI qflmyl nhIN hY.
phfVf isMG phfV nhIN hY. boqf isMG (AUT) jfnvr boqf nhIN hY, guriswK hY. Bfv ieh
bxdy hn- sukdyv ƒ bfrF sfl qwk pUrI sKqI dy nfl pVHfeI krvfeI. apxy Ausqfd jnk
dI ingrfnI ivc mn vfÈnfvF qy kfbU pfAuxf iswiKaf. ipqf ibafs ny pihlF mq idwqI
iPr jnk ƒ gurU Dfrn kIqf. mn df hMkfr (AuWcI jfq) iqafg ky inmrqf nfl syvf
kIqI. gurU AupdyÈ svIkfr kIqf, hMkfr iqafg ky jgq df syvk bxnf prvfn kIqf. hr
iewk dy pYrF dI Kfk vFg inmfxf hoxf prvfn kIqf. gurmiq lY ky inrml BAu ivc
rihMidaF BgqI kIqI. ies qrHF gurmuiK pdvI ƒ pRfpq hoieaf, suwKF dI pRfpqI hoeI,
sihj ivc itk igaf. jy ies qrHF arQ ivcfr krFgy qd qF gurmq dy nyVy rih skFgy,
vrnf ihMdU mq vfly Kfry sfgr ivc qF zuwby hI pey hF.