| . |
|
☬ ਸੂਹੀ
ਕੀ ਵਾਰ ਮਹਲਾ ੩ ☬
( ਪੰ:
੭੮੫ ਤੋਂ੭੯੨)
ਸਟੀਕ, ਲੋੜੀਂਦੇ
ਗੁਰਮੱਤ ਵਿਚਾਰ ਦਰਸ਼ਨ
ਸਹਿਤ
(ਕਿਸ਼ਤ-ਨੌਂਵੀਂ)
ਪ੍ਰਿਂਸੀਪਲ ਗਿਆਨੀ ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਸਿੱਖ ਮਿਸ਼ਨਰੀ, ਦਿੱਲੀ, ਪ੍ਰਿਂਸੀਪਲ
ਗੁਰਮੱਤ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ ਸੈਂਟਰ, ਦਿੱਲੀ,
ਮੈਂਬਰ ਧਰਮ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕ: ਦਿ: ਸਿ: ਗੁ: ਪ੍ਰ: ਕਮੇਟੀ, ਦਿੱਲੀ: ਫਾਊਂਡਰ
(ਮੋਢੀ) ਸਿੱਖ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਲਹਿਰ ਸੰਨ 1956
ਪਉੜੀ ਨੰ: ੨ ਦਾ ਮੂਲ ਪਾਠ ਸਲੋਕਾਂ ਸਹਿਤ:-
ਸਲੋਕੁ ਮਃ ੩॥ ਸੂਹਬ ਤਾ ਸੋਹਾਗਣੀ, ਜਾ ਮੰਨਿ ਲੈਹਿ ਸਚੁ ਨਾਉ॥ ਸਤਿਗੁਰੁ
ਅਪਣਾ ਮਨਾਇ ਲੈ, ਰੂਪੁ ਚੜੀ, ਤਾ ਅਗਲਾ ਦੂਜਾ ਨਾਹੀ ਥਾਉ॥ ਐਸਾ ਸੀਗਾਰੁ ਬਣਾਇ ਤੂ, ਮੈਲਾ ਕਦੇ ਨ
ਹੋਵਈ ਅਹਿਨਿਸਿ ਲਾਗੈ ਭਾਉ॥ ਨਾਨਕ ਸੋਹਾਗਣਿ ਕਾ ਕਿਆ ਚਿਹਨੁ ਹੈ, ਅੰਦਰਿ ਸਚੁ ਮੁਖੁ ਉਜਲਾ ਖਸਮੈ
ਮਾਹਿ ਸਮਾਇ॥ ੧ ॥
ਮਃ ੩॥ ਲੋਕਾ ਵੇ ਹਉ ਸੂਹਵੀ ਸੂਹਾ ਵੇਸੁ ਕਰੀ॥ ਵੇਸੀ ਸਹੁ ਨ ਪਾਈਐ, ਕਰਿ
ਕਰਿ ਵੇਸ ਰਹੀ॥ ਨਾਨਕ ਤਿਨੀ ਸਹੁ ਪਾਇਆ, ਜਿਨੀ ਗੁਰ ਕੀ ਸਿਖ ਸੁਣੀ॥ ਜੋ ਤਿਸੁ ਭਾਵੈ ਸੋ ਥੀਐ, ਇਨ
ਬਿਧਿ ਕੰਤ ਮਿਲੀ॥ ੨ ॥
ਪਉੜੀ॥ ਹੁਕਮੀ ਸ੍ਰਿਸਟਿ ਸਾਜੀਅਨੁ, ਬਹੁ ਭਿਤਿ ਸੰਸਾਰਾ॥ ਤੇਰਾ ਹੁਕਮੁ ਨ
ਜਾਪੀ ਕੇਤੜਾ ਸਚੇ ਅਲਖ ਅਪਾਰਾ॥ ਇਕਨਾ ਨੋ ਤੂ ਮੇਲਿ ਲੈਹਿ, ਗੁਰ ਸਬਦਿ ਬੀਚਾਰਾ॥ ਸਚਿ ਰਤੇ ਸੇ
ਨਿਰਮਲੇ, ਹਉਮੈ ਤਜਿ ਵਿਕਾਰਾ॥ ਜਿਸੁ ਤੂ ਮੇਲਹਿ ਸੋ ਤੁਧੁ ਮਿਲੈ, ਸੋਈ ਸਚਿਆਰਾ॥ ੨ ॥
(ਸਟੀਕ- ਪਉੜੀ.
੨ ਸਲੋਕਾਂ ਅਤੇ
ਲੋੜੀਂਦੇ
‘ਗੁਰਮੱਤ ਵਿਚਾਰ ਦਰਸ਼ਨ’ ਸਹਿਤ)
ਸਲੋਕੁ ਮਃ ੩॥ ਸੂਹਬ ਤਾ ਸੋਹਾਗਣੀ, ਜਾ ਮੰਨਿ ਲੈਹਿ ਸਚੁ ਨਾਉ॥ ਸਤਿਗੁਰੁ
ਅਪਣਾ ਮਨਾਇ ਲੈ, ਰੂਪੁ ਚੜੀ ਤਾ ਅਗਲਾ ਦੂਜਾ ਨਾਹੀ ਥਾਉ॥ ਐਸਾ ਸੀਗਾਰੁ ਬਣਾਇ ਤੂ, ਮੈਲਾ ਕਦੇ ਨ
ਹੋਵਈ, ਅਹਿਨਿਸਿ ਲਾਗੈ ਭਾਉ॥ ਨਾਨਕ ਸੋਹਾਗਣਿ ਕਾ ਕਿਆ ਚਿਹਨੁ ਹੈ, ਅੰਦਰਿ ਸਚੁ ਮੁਖੁ ਉਜਲਾ, ਖਸਮੈ
ਮਾਹਿ ਸਮਾਇ॥ ੧॥ {ਪੰਨਾ ੭੮੫}
ਪਦ ਅਰਥ :
—ਸੂਹਬ—ਹੇ
ਸੂਹੇ ਵੇਸ ਵਾਲੀ ਜੀਵ ਇਸਤ੍ਰੀ,
ਹੇ ਪ੍ਰਭੂ ਪਤੀ ਦੇ ਨਾਮ-ਰੰਗ `ਚ ਰੰਗੀ
ਹੋਈ ਜੀਵ ਇਸਤ੍ਰੀ! ਅਗਲਾ—ਬਹੁਤਾ।
ਅਹਿ—ਦਿਨ।
ਨਿਸਿ—ਰਾਤ।
ਭਾਉ—ਪ੍ਰੇਮ।
ਚਿਹਨੁ—ਲੱਛਣ,
ਪਹਿਚਾਣ। ਅੰਦਰਿ ਸਚੁ-
ਜੀਵਨ ਅੰਦਰ ਸਦਾ ਥਿਰ ਪ੍ਰਭੂ
ਦੀ ਸਿਫ਼ਤ ਸਲਾਹ ਵਾਲੇ ਸੱਚੇ ਨਾਮ ਦਾ ਰੰਗ।
ਮੁਖੁ ਉਜਲਾ-
ਚਿਹਰੇ `ਤੇ ਸਦਾ ਨਾਮ ਰੰਗ ਦੀ ਮਸਤੀ, ਲਾਲੀ ਤੇ ਖੇੜਾ।
ਅਰਥ :
—
"ਸੂਹਬ ਤਾ ਸੋਹਾਗਣੀ, ਜਾ ਮੰਨਿ ਲੈਹਿ
ਸਚੁ ਨਾਉ" - ਹੇ ਸੂਹੇ ਵੇਸ
ਵਾਲੀ! ਹੇ ਪ੍ਰਭੂ ਪਤੀ ਦੇ
ਨਾਮ-ਰੰਗ `ਚ ਰੰਗੀ ਹੋਈ ਜੀਵ ਇਸਤ੍ਰੀ!
ਜੇ ਤੂੰ ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਚਰਣਾਂ
ਤੋਂ ਆਪਣਾ ਆਪ ਨਿਛਾਵਰ ਕਰ ਦੇਵੇਂ ਤਾਂ ਤੂੰ ਸਦਾ ਲਈ ਸੁਹਾਗ ਭਾਗ ਵਾਲੀ ਹੋ ਜਾਵੇਂ ਗੀ।
ਭਾਵ
ਜੇ ਤੂੰ ਮਨ-ਚਿੱਤ ਕਰਕੇ ਸੁਆਸ ਸੁਆਸ
ਸਦਾ ਥਿਰ ਪ੍ਰਭੂ ਪਤੀ ਦੀ ਸਿਫ਼ਤ ਸਲਾਹ
ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਰਵੇਂ ਤਾਂ ਤੂੰ
ਜੀਂਦੇ ਜੀਅ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਦਰ `ਤੇ ਸਦਾ ਲਈ ਕਬੂਲ ਹੋ ਜਾਵੇਂਗੀ; ਤੇਰਾ ਮਨੁੱਖਾ ਜਨਮ ਸਫ਼ਲਾ ਹੋ
ਜਾਵੇਗਾ; ਤੈਨੂੰ ਮੁੜ ਭਿੰਨ-ਭਿੰਨ ਜਨਮਾਂ-ਜੂਨਾਂ-ਗਰਭਾਂ ਵਾਲੇ ਗੇੜ `ਚ ਨਹੀਂ ਪੈਣਾ ਪਵੇਗਾ।
"ਸਤਿਗੁਰੁ ਅਪਣਾ ਮਨਾਇ ਲੈ, ਰੂਪੁ ਚੜੀ ਤਾ ਅਗਲਾ, ਦੂਜਾ ਨਾਹੀ ਥਾਉ" -
ਮਨੁੱਖਾ ਜੀਵਨ ਦੀ ਇਸ ਸਫ਼ਲਤਾ ਲਈ ਤੂੰ
"ਸ਼ਬਦ ਗੁਰੂ"
ਦੀ ਕਮਾਈ ਕਰ ਜਿਸ ਤੋਂ ਤੇਰਾ ਜੀਵਨ,
ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਸਿਫ਼ਤ ਸਲਾਹ ਦੇ ਰੰਗ `ਚ ਰੰਗਿਆ ਜਾਵੇ।
ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਇਹ ਵੀ ਉਤਨਾ ਹੀ ਵੱਡਾ ਸੱਚ ਹੈ ਕਿ
"ਸ਼ਬਦ ਗੁਰੂ"
ਦੀ ਕਮਾਈ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਮਨੁੱਖਾ ਜਨਮ ਦੀ
ਸਫ਼ਲਤਾ ਲਈ ਹੋਰ ਕੋਈ ਵੀ ਦੂਜਾ ਰਾਹ ਅਥਵਾ ਢੰਗ ਨਹੀਂ।
ਭਾਵ
ਮਨੁੱਖਾ ਜੀਵਨ ਦੀ ਸਫ਼ਲਤਾ ਲਈ
"ਗੁਰਪ੍ਰਸਾਦਿ" ਦਾ ਅਧੀਕਾਰੀ
ਹੋਣਾ, ਦੂਜੇ ਲਫ਼ਜ਼ਾਂ `ਚ ਜੀਵਨ ਨੂੰ
"ਸ਼ਬਦ ਗੁਰੂ"
ਦੇ ਆਦੇਸ਼ਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਢਾਲਣਾ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰੀ
ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਤੋਂ ਬਿਨਾ ਮਨੁੱਖਾ ਜਨਮ ਦੀ ਸਫ਼ਲਤਾ ਹੀ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ।
"ਐਸਾ ਸੀਗਾਰੁ ਬਣਾਇ ਤੂ, ਮੈਲਾ ਕਦੇ ਨ ਹੋਵਈ, ਅਹਿਨਿਸਿ ਲਾਗੈ ਭਾਉ" -
(ਤਾਂ ਤੇ ਐ ਜੀਵ ਇਸਤ੍ਰੀ! ਤੂੰ ਸ਼ਬਦ-ਗੁਰੂ ਦੀ ਸ਼ਰਨ `ਚ ਰਹਿ ਕੇ) ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦਾ ਅਜਿਹਾ ਸੋਹਣਾ
ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਬਣਾ ਜਿਹੜਾ ਕਦੇ ਮੈਲਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਤੇ ਤੇਰਾ ਪਿਆਰ ਹਰ ਸਮੇਂ ਪ੍ਰਭੂ ਪਤੀ ਨਾਲ ਹੀ ਬਣਿਆ
ਰਵੇਗਾ। ਇਸ ਲਈ ਤੂੰ ਆਪਣਾ ਜੀਵਨ ਨਿਰੋਲ
"ਸ਼ਬਦ ਗੁਰੂ"
ਦੇ ਆਦੇਸ਼ਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਹੀ ਬਤੀਤ ਕਰਣਾ
ਹੈ।
"ਨਾਨਕ ਸੋਹਾਗਣਿ ਕਾ ਕਿਆ ਚਿਹਨੁ ਹੈ, ਅੰਦਰਿ ਸਚੁ ਮੁਖੁ ਉਜਲਾ, ਖਸਮੈ ਮਾਹਿ
ਸਮਾਇ"॥ ੧॥ - ਹੇ ਨਾਨਕ! ਇਸ
ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਸੁਹਾਗ ਭਾਗ ਵਾਲੀ ਜੀਵ-ਇਸਤ੍ਰੀ ਦਾ ਭਲਾ ਹੋਰ ਕੀ ਲੱਛਣ ਤੇ ਪਹਿਚਾਣ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ
ਕਿ ਉਹ ਸੁਆਸ-ਸੁਆਸ ਪ੍ਰਭੂ-ਪਤੀ ਦੇ ਰੰਗ `ਚ ਹੀ ਰੰਗੀ ਰਵੇ?
ਅਜਿਹੀ ਜੀਵ ਇਸਤ੍ਰੀ ਦੇ ਜੀਵਨ ਅੰਦਰ ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਸਿਫ਼ਤ ਸਲਾਹ ਵਾਲੇ
ਸੱਚੇ ਨਾਮ ਦਾ ਰੰਗ ਚੜ੍ਹਿਆ ਰਵੇ ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਚਿਹਰੇ `ਤੇ ਵੀ ਸਦਾ ਨਾਮ ਰੰਗ ਦੀ ਮਸਤੀ, ਖੇੜਾ ਤੇ
ਲਾਲੀ ਹੀ ਡਲਕਾਂ ਮਾਰੇ।
ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਜਿਹੀ ਜੀਵ ਇਸਤ੍ਰੀ ਜੀਦੇ-ਜੀਅ ਪ੍ਰਭੂ-ਪਤੀ `ਚ ਅਭੇਦ ਹੋ
ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸੁਰਤ ਕਰਕੇ ਪ੍ਰਭੂ `ਚ ਹੀ ਸਮਾਅ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਪ੍ਰਭੂ ਨਾਲ ਇਕ-ਮਿੱਕ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੇ।
੧। ਯਥਾ:-
() "ਗੁਰਮਤੀ ਹਰਿ ਪਾਈਐ ਜੋਤੀ ਜੋਤਿ ਮਿਲਾਇ॥
ਅਨਦਿਨੁ ਨਾਮੇ ਰਤਿਆ ਨਾਨਕ ਨਾਮਿ
ਸਮਾਇ" (ਪੰ: ੩੬)
() "ਹਰਿ ਹਮਰਾ, ਹਮ ਹਰਿ ਕੇ ਦਾਸੇ ਨਾਨਕ
ਸਬਦੁ ਗੁਰੂ
ਸਚੁ ਦੀਨਾ ਜੀਉ"
(ਪੰ: ੧੦੦)
() ਇਹੁ ਸਰੀਰੁ ਮਾਇਆ ਕਾ ਪੁਤਲਾ
ਵਿਚਿ ਹਉਮੈ ਦੁਸਟੀ ਪਾਈ॥
ਆਵਣੁ ਜਾਣਾ ਜੰਮਣੁ ਮਰਣਾ ਮਨਮੁਖਿ ਪਤਿ
ਗਵਾਈ॥ ਸਤਗੁਰੁ ਸੇਵਿ ਸਦਾ
ਸੁਖੁ ਪਾਇਆ ਜੋਤੀ ਜੋਤਿ ਮਿਲਾਈ
(ਪੰ: ੩੧)
() "ਸਰਬ ਜੀਆ ਮਹਿ ਏਕੋ ਰਵੈ॥
ਮਨਮੁਖਿ ਅਹੰਕਾਰੀ ਫਿਰਿ ਜੂਨੀ ਭਵੈ॥
੫ ॥
ਸੋ ਬੂਝੈ
ਜੋ ਸਤਿਗੁਰੁ ਪਾਏ॥
ਹਉਮੈ ਮਾਰੇ
ਗੁਰ ਸਬਦੇ ਪਾਏ"
(ਪੰ: ੨੨੮)
() "ਸਬਦੁ ਗੁਰ ਪੀਰਾ
ਗਹਿਰ ਗੰਭੀਰਾ, ਬਿਨੁ ਸਬਦੈ
ਜਗੁ ਬਉਰਾਨੰ" (ਪੰ: ੬੩੫) ਆਦਿ
ਮਃ ੩॥
ਲੋਕਾ ਵੇ! ਹਉ ਸੂਹਵੀ ਸੂਹਾ ਵੇਸੁ
ਕਰੀ॥ ਵੇਸੀ ਸਹੁ ਨ ਪਾਈਐ, ਕਰਿ ਕਰਿ ਵੇਸ ਰਹੀ॥
ਨਾਨਕ ਤਿਨੀ ਸਹੁ ਪਾਇਆ, ਜਿਨੀ ਗੁਰ ਕੀ
ਸਿਖ ਸੁਣੀ॥ ਜੋ ਤਿਸੁ ਭਾਵੈ
ਸੋ ਥੀਐ, ਇਨ ਬਿਧਿ ਕੰਤ ਮਿਲੀ॥
੨ ॥
ਪਦ ਅਰਥ: —
ਲੋਕਾ ਵੇ—ਐ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ
ਲੋਕੋ। ਹਉ—ਮੈਂ
ਜੀਵ ਇਸਤ੍ਰੀ। ਸੂਹਵੀ —ਭਾਵ
ਹਉਮੈ ਭਰਪੂਰ ਦਿਖਾਵੇ ਦੇ ਬੇਅੰਤ ਅਤੇ ਭਾਂਤ-ਭਾਂਤ ਦੇ ਧਾਰਮਿਕ ਕਰਕਾਂਡਾਂ `ਚ ਮਸਤ।
ਸੂਹਾ ਵੇਸੁ ਕਰੀ
—ਮੈਂ
ਹਉਮੈ ਯੁਕਤ ਦਿਖਾਵੇ ਦੇ ਧਾਰਮਿਕ ਕਰਕਾਂਡ ਹੀ ਕਰਦੀ ਰਹੀ।
ਅਰਥ: —
ਲੋਕਾ ਵੇ! ਹਉ ਸੂਹਵੀ ਸੂਹਾ ਵੇਸੁ ਕਰੀ" -ਐ
ਦੁਨਆਂ ਦੇ ਲੋਕੋ! ਮੈਂ ਨਿਰੀ) ਸੂਹੇ ਵੇਸੁ ਵਾਲੀ ਹੀ ਹਾਂ ਤੇ ਨਿਰੇ ਸੂਹੇ ਕੱਪੜੇ ਹੀ ਪਾਂਦੀ ਹਾਂ
ਭਾਵ
ਮੈਂ ਸਦਾ
ਦਿਖਾਵੇ ਦੇ ਹਊਮੈ ਭਰਪੂਰ
ਧਾਰਮਿਕ ਕਰਕਾਂਡ ਕਰਣ `ਚ ਹੀ ਮਸਤ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ।
"ਵੇਸੀ ਸਹੁ ਨ ਪਾਈਐ, ਕਰਿ ਕਰਿ ਵੇਸ ਰਹੀ" - ਪਰ
ਨਿਰੇ ਵੇਸਾਂ ਭਾਵ ਹਉਮੈ
ਭਰਪੂਰ ਦਿਖਾਵੇ ਦੇ ਧਾਰਮਿਕ ਕਰਕਾਂਡ ਕਰਣ ਨਾਲ, ਜੀਵ ਇਸਤ੍ਰੀ ਦਾ
ਪ੍ਰਭੂ ਪਤੀ ਨਾਲ ਮਿਲਾਪ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ।
ਇਹੀ ਕਾਰਣ ਹੈ ਕਿ ਜੀਵਨ ਭਰ ਅਜਿਹੇ ਬਹੁਤੇਰੇ ਧਾਰਮਿਕ ਕਰਕਾਂਡ ਕਰ ਕਰ ਕੇ
ਥੱਕ ਗਈ (ਪਰ ਮਾਨਸਿਕ ਤਲ `ਤੇ ਪ੍ਰਭੂ-ਪਤੀ ਨਾਲ ਅਜੇ ਤੀਕ ਇਕ-ਮਿੱਕਤਾ ਨਹੀਂ ਹੋ ਪਾਈ)।
ਯਥਾ:-
() "ਭਾਦੁਇ ਭਰਮਿ ਭੁਲਾਣੀਆ ਦੂਜੈ ਲਗਾ ਹੇਤੁ॥ ਲਖ ਸੀਗਾਰ ਬਣਾਇਆ ਕਾਰਜਿ
ਨਾਹੀ ਕੇਤੁ" (ਪੰ: ੧੩੪)
()
"ਵਸਤ੍ਰ ਪਖਾਲਿ ਪਖਾਲੇ ਕਾਇਆ ਆਪੇ ਸੰਜਮਿ ਹੋਵੈ॥
ਅੰਤਰਿ ਮੈਲੁ ਲਗੀ ਨਹੀ ਜਾਣੈ ਬਾਹਰਹੁ
ਮਲਿ ਮਲਿ ਧੋਵੈ॥ ਅੰਧਾ ਭੂਲਿ
ਪਇਆ ਜਮ ਜਾਲੇ॥ ਵਸਤੁ ਪਰਾਈ
ਅਪੁਨੀ ਕਰਿ ਜਾਨੈ ਹਉਮੈ ਵਿਚਿ
ਦੁਖੁ ਘਾਲੇ" (ਪੰ: ੧੩੯)
() "ਕੋਟਿ ਕਰਮ ਕਰੈ ਹਉ ਧਾਰੇ॥ ਸ੍ਰਮੁ ਪਾਵੈ ਸਗਲੇ ਬਿਰਥਾਰੇ॥ ਅਨਿਕ ਤਪਸਿਆ
ਕਰੇ ਅਹੰਕਾਰ॥ ਨਰਕ ਸੁਰਗ ਫਿਰਿ ਫਿਰਿ ਅਵਤਾਰ"
(ਪੰ: ੨੭੮)
() ਹਰਿ ਬਿਨੁ ਅਵਰ ਕ੍ਰਿਆ ਬਿਰਥੇ॥ ਜਪ ਤਪ ਸੰਜਮ ਕਰਮ ਕਮਾਣੇ ਇਹਿ ਓਰੈ
ਮੂਸੇ॥ ੧ ॥
ਰਹਾਉ॥ (ਪੰ: ੨੧੬)
() "ਕਰਮ ਕਾਂਡ ਬਹੁ ਕਰਹਿ ਅਚਾਰ॥ ਬਿਨੁ ਨਾਵੈ ਧ੍ਰਿਗੁ ਧ੍ਰਿਗੁ ਅਹੰਕਾਰ"
(ਪੰ: ੧੬੨)
ਆਦਿ
"ਨਾਨਕ ਤਿਨੀ ਸਹੁ ਪਾਇਆ, ਜਿਨੀ ਗੁਰ ਕੀ ਸਿਖ ਸੁਣੀ" -
ਹੇ ਨਾਨਕ! ਪ੍ਰਭੂ ਪਤੀ ਵਾਲਾ ਮਿਲਾਪ
ਕੇਵਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਜੀਵ-ਇਸਤ੍ਰੀਆਂ ਨੂੰ ਹੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਹੜੀਆਂ
ਸ਼ਬਦ-ਗੁਰੂ
ਦੀ ਕਮਾਈ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਹੜੀਆਂ
ਸ਼ਬਦ-ਗੁਰ
ਦੇ ਅਨੁਸਾਰੀ ਜੀਵਨ ਬਤੀਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।
"ਜੋ ਤਿਸੁ ਭਾਵੈ ਸੋ ਥੀਐ, ਇਨ ਬਿਧਿ ਕੰਤ ਮਿਲੀ॥ ੨॥" -
ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਦੋਂ ਜੀਵ-ਇਸਤ੍ਰੀ ਗੁਰਮੁਖ ਜੀਵਨ ਵਾਲੀ ਅਵਸਥਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਲੈਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ
ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਬਖ਼ਸ਼ਿਸ਼ ਸਦਕਾ, ਉਹ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਦਰ `ਤੇ ਕਬੂਲ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਸਫ਼ਲ ਮਨੁੱਖਾ ਜੀਵਨ ਦੀ
ਅਧੀਕਾਰੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ੨।
ਯਥਾ:-
() "ਬਾਝੁ ਗੁਰੂ ਗੁਬਾਰੁ ਹੈ
ਬਿਨੁ ਸਬਦੈ ਬੂਝ ਨ ਪਾਇ॥
ਗੁਰਮਤੀ ਪਰਗਾਸੁ ਹੋਇ ਸਚਿ ਰਹੈ ਲਿਵ
ਲਾਇ॥ ਤਿਥੈ ਕਾਲੁ ਨ ਸੰਚਰੈ
ਜੋਤੀ ਜੋਤਿ ਸਮਾਇ"
(ਪੰ: ੫੫)
() "ਸਾਸਿ ਗਿਰਾਸਿ ਨ ਵਿਸਰੈ ਸਫਲੁ ਮੂਰਤਿ ਗੁਰੁ ਆਪਿ॥ ਗੁਰ ਜੇਵਡੁ ਅਵਰੁ ਨ
ਦਿਸਈ ਆਠ ਪਹਰ ਤਿਸੁ ਜਾਪਿ॥ ਨਦਰਿ ਕਰੇ ਤਾ ਪਾਈਐ ਸਚੁ ਨਾਮੁ ਗੁਣਤਾਸਿ (ਪੰ: ੫੩)
() "ਮੈ
ਜੁਗਿ ਜੁਗਿ ਦਯੈ ਸੇਵੜੀ॥ ਗੁਰ
ਕਟੀ ਮਿਹਡੀ ਜੇਵੜੀ॥ ਹਉ
ਬਾਹੁੜਿ ਛਿੰਝ ਨ ਨਚਊ, ਨਾਨਕ ਅਉਸਰੁ ਲਧਾ ਭਾਲਿ ਜੀਉ"
(ਪੰ: ੭੪)
() "ਸਬਦਿ ਮਰੈ ਸੋ ਮਰਿ ਰਹੈ, ਫਿਰਿ ਮਰੈ ਨ ਦੂਜੀ ਵਾਰ"
(ਪੰ: ੫੮) ਆਦਿ
ਪਉੜੀ॥ ਹੁਕਮੀ ਸ੍ਰਿਸਟਿ ਸਾਜੀਅਨੁ, ਬਹੁ ਭਿਤਿ ਸੰਸਾਰਾ॥ ਤੇਰਾ ਹੁਕਮੁ ਨ
ਜਾਪੀ ਕੇਤੜਾ ਸਚੇ ਅਲਖ ਅਪਾਰਾ॥ ਇਕਨਾ ਨੋ ਤੂ ਮੇਲਿ ਲੈਹਿ, ਗੁਰ ਸਬਦਿ ਬੀਚਾਰਾ॥ ਸਚਿ ਰਤੇ ਸੇ
ਨਿਰਮਲੇ, ਹਉਮੈ ਤਜਿ ਵਿਕਾਰਾ॥ ਜਿਸੁ ਤੂ ਮੇਲਹਿ ਸੋ ਤੁਧੁ ਮਿਲੈ, ਸੋਈ ਸਚਿਆਰਾ॥ ੨ ॥
ਪਦ ਅਰਥ :
—ਸ੍ਰਿਸਟਿ—ਜਗਤ,
ਸੰਸਾਰ। ਬਹੁ ਭਿਤਿ—ਭਾਂਤ-ਭਾਂਤ
ਦੀ, ਬੇਅੰਤ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀ।
ਸਚਿ—ਸੱਚ `ਚ, ਜੀਂਦੇ ਜੀਅ
ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪ੍ਰਭੂ `ਚ ਅਭੇਦ ਹੋ ਕੇ।
ਤਜਿ—ਤਿਆਗ
ਕੇ। ਸਚਿਆਰਾ—ਸੱਚ
ਦਾ ਵਪਾਰੀ, ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਰੰਗ `ਚ ਰੰਗਿਆ ਹੋਇਆ।
ਅਰਥ :
— "ਹੁਕਮੀ ਸ੍ਰਿਸਟਿ
ਸਾਜੀਅਨੁ, ਬਹੁ ਭਿਤਿ ਸੰਸਾਰਾ" -ਪ੍ਰਭੂ
ਨੇ ਇਹ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ, ਇਹ ਸੰਸਾਰ ਆਪਣੇ ਹੁਕਮ ਚ ਕਈ ਰਗਾਂ, ਰੂਪਾਂ ਤੇ ਭਾਂਤ-ਭਾਂਤ ਦਾ ਬਣਾਇਆ ਹੋਇਆ
ਹੈ। ਜਿਵੇਂ:-
() "ਕੀਤਾ ਪਸਾਉ ਏਕੋ ਕਵਾਉ॥ ਤਿਸ ਤੇ ਹੋਏ ਲਖ ਦਰੀਆਉ॥ ਕੁਦਰਤਿ ਕਵਣ ਕਹਾ
ਵੀਚਾਰ" (ਬਾਣੀ ਜਪੁ)
() "ਅਨਿਕ ਪ੍ਰਕਾਰੀ ਮੋਹਿਆ ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਇਹੁ ਸੰਸਾਰੁ॥ ਜਿਸ ਨੋ ਰਖੈ ਸੋ ਰਹੈ
ਸੰਮ੍ਰਿਥੁ ਪੁਰਖੁ ਅਪਾਰੁ"
(ਪੰ: ੫੦) ਆਦਿ
() "ਤੇਰਾ ਹੁਕਮੁ ਨ ਜਾਪੀ ਕੇਤੜਾ, ਸਚੇ ਅਲਖ ਅਪਾਰਾ" - ਹੇ
ਸੱਚੇ ਤੇ ਸਦਾ ਥਿਰ ਪ੍ਰਭੂ! ਹੇ ਅਲੱਖ ਪ੍ਰਭੂ! ਹੇ ਬੇਅੰਤ ਪ੍ਰਭੂ! ਇਹ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦੀ ਕਿ ਤੇਰਾ
ਹੁਕਮ ਕੇਡਾ ਕੁ ਬਲਵਾਨ ਹੈ।
ਜਿਵੇਂ:-
() "ਹੁਕਮੀ ਹੋਵਨਿ ਆਕਾਰ ਹੁਕਮੁ ਨ ਕਹਿਆ ਜਾਈ॥ ਹੁਕਮੀ ਹੋਵਨਿ ਜੀਅ ਹੁਕਮਿ
ਮਿਲੈ ਵਡਿਆਈ" (ਬਾਣੀ ਜਪੁ)
() "ਅਗਮ ਅਗੋਚਰੁ ਸਾਹਿਬੁ ਮੇਰਾ॥ ਘਟ ਘਟ ਅੰਤਰਿ ਵਰਤੈ ਨੇਰਾ॥ ਸਦਾ ਅਲਿਪਤੁ
ਜੀਆ ਕਾ ਦਾਤਾ, ਕੋ ਵਿਰਲਾ ਆਪੁ ਪਛਾਣੈ ਜੀਉ"
(ਪੰ: ੧੦੬) ਆਦਿ
() "ਇਕਨਾ ਨੋ ਤੂ ਮੇਲਿ ਲੈਹਿ, ਗੁਰ ਸਬਦਿ ਬੀਚਾਰਾ" -
ਕਈ ਜੀਵਾਂ ਨੂੰ ਤੂੰ ਗੁਰ-ਸ਼ਬਦ `ਚ ਜੋੜ
ਕੇ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਮਿਲਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈਂ। ਯਥਾ:-
()
"ਕਰਮੁ ਹੋਵੈ, ਸਤਿਗੁਰੂ
ਮਿਲਾਏ॥ ਸੇਵਾ ਸੁਰਤਿ ਸਬਦਿ ਚਿਤੁ ਲਾਏ॥ ਹਉਮੈ ਮਾਰਿ ਸਦਾ ਸੁਖੁ ਪਾਇਆ ਮਾਇਆ ਮੋਹੁ ਚੁਕਾਵਣਿਆ"
(ਪੰ: ੧੦੯)
() "ਆਪੇ ਦਾਤਿ ਕਰੇ ਦਾਤਾਰੁ॥
ਪੂਰੇ ਸਤਿਗੁਰ ਸਿਉ ਲਗੈ ਪਿਆਰੁ॥
ਨਾਨਕ ਨਾਮਿ ਰਤੇ ਤਿਨ ਕਉ ਜੈਕਾਰੁ"
(ਪੰ: ੧੬੦) ਆਦਿ
"ਸਚਿ ਰਤੇ ਸੇ ਨਿਰਮਲੇ, ਹਉਮੈ ਤਜਿ ਵਿਕਾਰਾ" -
ਹੇ ਪ੍ਰਭੂ ਜਿਹੜੇ ਸ਼ਬਦ-ਗੁਰੂ ਦੀ ਕਮਾਈ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਉਹ ਹਉਮੈ ਆਦਿ ਵਿਕਾਰਾਂ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾ
ਕੇ ਅਥਵਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਤਿਆਗ ਕੇ ਤੇਰੇ ਨਾਮ-ਰੰਗ `ਚ ਹੀ ਰੰਗੇ ਰਹਿੰਦੇ ਤੇ ਵਿਕਾਰ ਰਹਿਤ ਪਵਿਤ੍ਰ
ਜੀਵਨ ਵਾਲੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਜਿਵੇਂ:-
() "ਪੰਚ ਬਿਕਾਰ ਮਨ ਮਹਿ ਬਸੇ
ਰਾਚੇ ਮਾਇਆ ਸੰਗਿ॥
ਸਾਧਸੰਗਿ ਹੋਇ ਨਿਰਮਲਾ ਨਾਨਕ ਪ੍ਰਭ ਕੈ
ਰੰਗਿ" (ਪੰ: ੨੯੭)
"ਜਿਸੁ ਤੂ ਮੇਲਹਿ ਸੋ ਤੁਧੁ ਮਿਲੈ, ਸੋਈ ਸਚਿਆਰਾ"॥ ੨ ॥
ਹੇ ਪ੍ਰਭੂ! ਜਿਸ ਨੂੰ ਤੂੰ ਆਪ
ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਮਿਲਾਂਦਾ ਹੈਂ ਭਾਵ ਜਿਸ `ਤੇ ਤੂੰ ਆਪ ਬਖ਼ਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈਂ ਉਹੀ ਤੈਨੂੰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ;
ਉਹ ਮਨੁਖ ਜੀਂਦੇ-ਜੀਅ ਤੇਰੇ ਅੰਦਰ ਸਮਾਅ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤੇਰੇ `ਚ ਅਭੇਦ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ
"ਗੁਰ ਸਬਦਿ ਬੀਚਾਰਾ"
ਅਜਿਹਾ ਗੁਰਮੁਖ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦੌਰਾਨ
ਕੇਵਲ ਸੱਚ ਦਾ ਹੀ ਵਪਾਰੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਫ਼ਲ ਮਨੁੱਖਾ ਜਨਮ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ੨।
(ਪੰ: ੭੮੫-੮੬) ਯਥਾ:-
() "ਅਲਖ
ਅਭੇਉ ਹਰਿ ਰਹਿਆ ਸਮਾਏ॥ ਉਪਾਇ ਨ ਕਿਤੀ ਪਾਇਆ ਜਾਏ॥
ਕਿਰਪਾ ਕਰੇ ਤਾ ਸਤਿਗੁਰੁ ਭੇਟੈ,
ਨਦਰੀ ਮੇਲਿ ਮਿਲਾਵਣਿਆ"
(ਪੰ: ੧੨੭) ਆਦਿ
(ਚਲਦਾ)
#Instt. 2-09v.--Suhi ki.Vaar M.3--03.18#
ਸਾਰੇ ਪੰਥਕ ਮਸਲਿਆਂ ਦਾ ਹੱਲ ਅਤੇ ਸੈਂਟਰ ਵੱਲੋਂ ਲਿਖੇ ਜਾ ਰਹੇ ਸਾਰੇ
‘ਗੁਰਮੱਤ ਪਾਠਾਂ’, ਪੁਸਤਕਾ ਤੇ ਹੁਣ ਗੁਰਮੱਤ ਸੰਦੇਸ਼ਾ ਵਾਲੀ ਅਰੰਭ ਹੋਈ ਲੜੀ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰਿਆਂ ਦਾ
ਮਕਸਦ ਇਕੋ ਹੈ-ਤਾ ਕਿ ਹਰੇਕ ਸੰਬੰਧਤ ਪ੍ਰਵਾਰ ਅਰਥਾਂ ਸਹਿਤ ‘ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ’ ਜੀ ਦਾ
ਸਹਿਜ ਪਾਠ ਸਦਾ ਚਾਲੂ ਰਖ ਕੇ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਗੁਰਬਾਣੀ ਸੋਝੀ ਵਾਲਾ ਬਣਾਏ। ਅਰਥਾਂ ਲਈ ਦਸ ਭਾਗ
‘ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਦਰਪਣ’ ਪ੍ਰੋ: ਸਾਹਿਬ ਸਿੰਘ ਜਾਂ ਚਾਰ ਭਾਗ ਸ਼ਬਦਾਰਥ ਲਾਹੇਵੰਦ ਹੋਵੇਗਾ ਜੀ।
ਸੂਹੀ ਕੀ ਵਾਰ ਮਹਲਾ ੩
(ਪੰ: ੭੮੫ ਤੋਂ੭੯੨)
ਸਟੀਕ,
ਲੋੜੀਂਦੇ
ਗੁਰਮੱਤ ਵਿਚਾਰ ਦਰਸ਼ਨ
ਸਹਿਤ
(ਕਿਸ਼ਤ-ਨੌਵੀਂ)
For all the Self Learning Gurmat Lessons ( Excluding
Books) written by ‘Principal Giani Surjit Singh’ Sikh
Missionary, Delhi-All the rights are reserved with the writer himself; but
easily available in proper Deluxe Covers for
(1) Further Distribution within ‘Guru Ki Sangat’
(2) For Gurmat Stalls
(3) For Gurmat Classes & Gurmat Camps
with intention of Gurmat Parsar, at quite nominal printing
cost i.e. mostly Rs 400/-(but in rare cases Rs. 450/-) per hundred copies
(+P&P.Extra) From ‘Gurmat Education Centre, Delhi’, Postal Address- A/16
Basement, Dayanand Colony, Lajpat Nagar IV, N. Delhi-24
Ph 91-11-26236119, 46548789 ® Ph. 91-11-26487315 Cell
9811292808
Emails- [email protected]
& [email protected]
web sites-
www.gurbaniguru.org
theuniqeguru-gurbani.com
gurmateducationcentre.com
|
. |