"iswK ardfs"- ajoky
pRsMg ivc (iksLq dUjI)
(pRo[ ieMdr isMG
‘Gwgf’)
sinmr bynqI hY ik ijs
qrIky, awj pfT ho rhy hn, ienHF rfhIN kuwJ lokF nUM rujLgfr imilaf qF afiKaf jf
skdf hY, hor koeI afqmf df kilafx huMdf hovy jF pMQ dI cVHdI klf ho rhI hovy,
aijhf nhIN hY. pujfrIaF, sfDUaF-sMqF dIaF koTIaF, zyry, kfrF, TfT, cyly-cylIaF,
gogVF, KUb Ausr rhIaF hn. sLrDflU Dn krky BI, igafn krky BI, kMgfl df kMgfl hI
hY. gurU gRMQ sfihb dy aQfh BMzfr ivcoN iek sLbd qy Ausdy sMKyp arQ pfTkF dy
snmuK hn:-
qY nr ikaf purfnu suin
kInf ] anpfvnI Bgiq nhI AupjI BUKY dfnu n dInf ]1]rhfAu]
kfmu n ibsirE k®oDu n ibsirE loBu n
CUitE dyvf ] pr inMdf muK qy nhI CUtI inPl BeI sB syvf]1] bft pfir Gru mUis
ibrfno pytu BrY apRfDI ] ijih prlok jfie apkIriq soeI aibidaf sfDI ]2] ihMsf qAu
mn qy nhI CUtI jIa dieaf nhI pflI] prmfnµd sfDsMgiq imil kQf punIq n cflI]3]
(pMnf-1253)
hy mnuwK! Dfrimk pusqkF pVH ky qUM kI
kIqf? qyryy ihrdy ivc Auqm gux pYdf hoxy cfhIdy sn jo nhIN hoey. kyvl Dfrimk
gRMQ pVH-sux lYxy, kwuJ imQIaF rsmF pUrIaF kr lYxIaF hI Drm nhIN hoieaf krdf.
qyry aMdr vfihgurU qy pUrn Brosy vflI sLrDf pYdf nhIN hoeI. BuwKy afqur loVvMdF
nfl vMz ky Bojn nf Cikaf. kfm vfsLnf qy qUM kMtrol nf kr sikaf. qyry aMdr kRoD
dI agnI qF ltflt bldI njLr afAuNdI hY. loB vflI BYVI ibrqI qoN qUM Cutkfrf nhIN
pf sikaf. hr smyN qUM prfeI inMdf krdf rihMdf hYN. ies qrHF qyry ivKfvy vfly Drm
krmF vflI jIvn ikiraf byarQ jf rhI hY. qUM rfhgIrF aqy GrF nUM luwtx qoN BI
guryjL nhIN krdf. ies qrHF pfp dI kmfeI duafrf qUM pirvfr dI pyt pUrqI krdf
hoieaf vzf aprfDI bx igaf hYN. qyry vwloN kIqy gey ienHF pfp krmf kfrn, rwbI
drgfr ivc qYnUM ZoeI nhIN imlygI. BYVy kMmF qoN bfj af jfh, qUM qF bydoisLaF nUM
kql qk kr irhf hYN. qUM afpxy bolF qy afdqF duafrf dUjy mnuwKF nUM bhuq duwK
phuMcfAuNdf hYN. jIvF qy dieaf jF ipafr vflI BlI rIq qUM apxfeI nhIN. prmfnMd jI
Auqm bcnF duafrf ijLMdgI df shI ZMg smJfAuNdy hn. hy BfeI! qUM nyk pursLF dI
sMgq nhIN krdf, ijwQoN jIvn skfrQf krn vflI iswiKaf hfsl ho sky. vfihgurU jI dy
guxF nUM jIvn ivc Zflky, nfm jp ky, nyk kMm kridaF, ivkfrF nUM iqafg ky hI qUM
prmysLr dy dr qy pRvfn ho skdf hYN. sMsfr ivc scf suK mfx skdf
hYN.(1253)
amolk KjLfny, pfvn gurbfxI ivcoN ieh
hY kyvl iek sLbd df sfraMs. ies Bfvnf dy byaMq sLbd, gurU gRMQ sfihb jI ivc
mOjLUd hn. ienHF nUM iek sO vfrI pVHo, jF iek hjLfr vfrI. kyvl qoqf rtxI-pVHn
mfqr-nfl kfj nhIN isD hoxf. sgoN aslIaq ieh hY ik ienHF bcnF duarf idwqy gey
AupdysL hukm nUM ien-ibn mMn ky, dwsy gey ivkfrF nUM iqafg ky, pRvfn hoieaf jf
skdf hY. jIvn nUM guxF nfl BrpUr krnf hY. iehI hY gurbfxI df qwqsfr, mnmuwKF nUM
gurmuK, ivkfrIaF nUM prAupkfrI, pfKMzIaF nUM swcy DrmI bxf ky, sMq ispfhI df
ieko QF sumyl krvf ky, sohxy smfj dI isrjxf krnI.
awgy asIN siqgurU jI nUM gurbfxI
ivcoN kuwJ hor loVINdy mwsilaF bfry inmrqf sihq svfl puwCFgy. ikAuNik sfzI mq
QoVHI hY, ividaf Gwt hY, ijLMdgI df qjLrbf mfmUlI hY, ijLMdgI ijAux bfry asIN
nhIN jfxdy. qFqy siqgurU jI nUM puCIey, svfl-puwCF kr lYx df hwk, sfnUM siqgurU
jI ny bKLisLsL kIqf hoieaf hY. Purmfn hY:-
gur pUChu qum krhu
bIcfru ] qF pRB sfcy lgY ipafru ] (pMnf-1173)
guir pUrY scu kihaf ]
so suKu sfcf lihaf ] (pMnf-621)
hr pihlU bfry sucwjI agvfeI iswK ny
siqgurU gRMQ sfihb jI qoN pRfpq krnI sI. bVy aPsos nfl ilKxf pY irhf hY ik
bhu-igxqI iswK-smfj, gurbfxI dy srbdysI, srbkflI, smuwcI mfnvqf nUM gwlvwkVI ivc
lYx vfly Auqm AupdysLF qoN anjfx hY. sfDF-sMqF qoN, mMqrF, jfpF duarf kfrj iswD
krvfAux dI dOV ivc hY. Pokt pUjf-pfTF dy nfm hyT, afpxf kImqI smF aqy byihsfbf
Dn, BMg dy BfVy brbfd krI jf irhf hY. kbrF, mVHIaF, PotoaF jF aKOqI bfibaF awgy
inwq lMmIaF kqfrF nmsLkfrF krdIaF vyKIaF jf skdIaF hn. jdoN koeI duwK-suwK af
Zuwky, ivKfvy mfqr rsm pUrqI, gurU Xfd kr ilaf jFdf hY. vrnF nisLaF, krmkFzF aqy
hor ruJyivaF qoN ivhl hI ikQy hY? keI vfrI qF sfrf kfrj kyvl ardfs krky pUrf ho
igaf mMn ilaf jFdf hY. jrf afpxy aMdr Auqrn dI Kycl kro, ipCly smyN nUM awKF
awgy ilafAu. svf pMj sO sfl ivc jo kuwJ iswK pMQ ny pRfpqIaF kIqIaF hn,
Gflxf-GflIaF hn, siqgurU sfihb jI ny mfarky vfly kfrj kIqy hn, kI Auh sfry ardfs
kridaF hI awK-Por ivc ibnF srIr nUM Kycl idwiqaF pUry ho gey sn? iek pfsy ardfs
dI krfmfqI sLkqI duafrf, kfrj isDI df, ivsvfsL duafieaf jf irhf hY. dUjy bMny
smuwcf iswK ieiqhfs, GlUGfiraF, inwq dIaF kqlfmf, hfrF-ijwqF nfl lbryjL hY. dovF
gwlF ivcoN swc kI hY, krmfqI ardfsF jF siqgurU jI dI bKsLI AuWqm agvfeI qy
isMGF-isMGxIaF dIaF sUrmgqIaF? jrf soco! iPr pMQk dusLvfrIaF nUM dUr krn vfsqy,
sMkt hrn vfsqy, awj ardfsF ikAuN sLkqI hIx ho geIaF hn? iswK pMQ ivc afpUM bxy
bRhmigafnI, pUrn sMq, irDIaF-isDIaF dy mflk, hjLfrF pfTF dIaF lVIaF clfAux vfly,
qy mMqr mflf jfp krn vfly, sMqF-sfDF dI igxqI krnI aOKI hY. ienHF dIaF sLkqIaF
bykfr ikAuN jf rhIaF hn, kuJ sMvrn dI QfvyN, iswK pMQ rsfql vwl inGrdf jf irhf
hY? mOq isr qy kUk rhI hY qy iswK nUM ibwlI vyKky kbUqr vFg awKF mIt lYx df qbfh
kun AupdysL idwqf jf irhf hY. isafixaF df kQn hY ik jdoN Byz-bwkry nUM kqlgfh
vwl iljfieaf jFdf hY, qF Auh pYr aVfAuNdf hY, ivlkdf-cIKdf hY. mOq qoN bcx dI
pUrI vfh lfAuNdf hY. pr vyKo vwzf isqm, iswK jYkfry gjfAuNdf, kfPly bMn ky, jF
qF byeImfn rfjsI lIzrF vwloN iqafr kIqI kqlgfh vwl jf irhf hY. jF mMqr jfp qy
ardfs krvfky PfsIN cVHn leI sfDF dy zyiraF vwl hjLUm bxf ky dOiVaf jf irhf hY.
aijhI iBafnk avsQf ivcoN, prmfqmf dI koeI krfmfq hI bcf lvy qy bcf lvy, vrnf
sfhsq-hIx hoey, pMQ df mfs nocx leI BuwKIaF igrJF, Jurmt pfeI cfry bMny Gyrf Gwq
cuwkIaF hn.
dunIaF dy ijnHF lokF ny sKLq
Gflxf-GflLIaF ny, suwK arfm qoN by-pRvfh hoey ny, jQybMdk rUp ivc awgy vDx leI
sfrI qfkq Jok idwqI geI hY, kfmXfbIaF AunHF dy kdmF ivc huMdIaF ny. bfdsLfhq dy
sohxy qfj AunHF dy sIs qy sLoBdy ny. dunIaF Juwk-Juwk ky slfmF, AuhnF nUM hI
krdI hY. iesfeI lokF ny jy awDI dunIaF qy rfj kIqf hY, mwlF mfrIaF hn, kyvl mMqr
jfp krky nhIN, isrV-isdk nfl, jMg ivc sdf jUJdy rhy. muslmfnF ny hiQafrbMd ho ky
pUry hONsly nfl, ijDr DfeI kIqI, ijwq dy JMzy gwz idwqy. dunIaF dI by-sLumfr
dOlq qy husn luwtdy rhy, lokIN lMmy pY-pY zMzoAuqF krdy rhy. kI ieh sfrIaF
kfmXfbIaF, mMqr jfpF nfl JolI pfeIaF sn? hux BfrqI rfijLaF, sfDF-sMqF qy ieQoN
dy lokF dI kfrgujLfrI vyKo. ieQy bVy mMqr jfp, pfT, jwg kIqy jFdy sn. pr sdIaF
qwk gLulfmI dy sMgl, gl pey rhy. iksy mMqr pfT ny sLkqI nf ivKfeI. ies bcgfnI
hrkq qoN siqgurU nfnk sfihb jI ny, bhuq pihlF dysL vfsIaF nUM avgq krvfieaf sI.
iqafrI krn, ihMmqI bxn, eykqf dy sUqr ivc proey jfx, vihmF-BrmF qoN bcx dI
qfgLId kIqI sI. pr asIN awj qk ienHF Auqm AupdysLF nUM suixaf-ansuixaf hI krdy
af rhy hF. siqgurU jI df pfvn bcn hY:-
kotI hU pIr vrij rhfey
jf mIru suixaf Dfieaf ]
Qfn mukfm jly ibj mMdr
muiC muiC kuier rulfieaf ]
koeI muglu n hoaf aMDf
iknY n prcf lfieaf ] (pMnF-417)
siqgurU jI bVI bybfkI nfl smyN df swc
lokF dy snmuK rK rhy hn. peI jdoN bfbr Bfrq qy hmlf krn leI cVH ipaf, sUhIey ny
smyN dy hfkmF nUM hmly bfry KLbr idwqI. bjfie ies dy ik pUrI idRVqf nfl, PojI
iqafrI kIqI jFdI, BfrqI mukfmI hfkmF, rfijaF ny pIrF-PkIrF, sfDUaF, bRfhmxf nUM
bulf ky, mfrg drsLn leI bynqI kIqI. bfbr dy mukfbly leI kI ZMg apxfey jfx,
puwiCaf. PkIrF ny qvIq bxf ky POjIaF nUM vMz idwqy. ivsLysL iksm dy mMqrF df jfp
krn leI ikhf. nfl hI ikhf ik asIN BI ienHF mMqrF df jfp-pfT krFgy. sfzI sfiraF
dI ies mMqr sLkqI nfl bfbr dI sfrI POj, sfzy dysL ivc pYr rwKidaF hI aMnI ho
jfvygI. qusIN bs sfzI krfmfqI mMqr sLkqI qy Brosf rwKo. siqgurU spwsLt pukfr rhy
hn, ik ienHF mMqrF-jfpF, qvIqF nfl, bfbr dI POj df iek BI ispfhI aMnf nhIN
hoieaf, iksy df vfl ivMgf nhIN hoieaf. sgoN hmlfvr mugl POj awgF lfAuNdI, qopF,
bMdUkF dy goly vrHfAuNdI qbfhI mcfAuNdI, awgy hI awgy vDdI clI af rhI sI. ienHF
inkMmy BfrqI lokF dy, inkMmy sfDn qy ispfhI, lV hI nf sky. awgy Purmfn
hY:-
mugl pTfxf BeI lVfeI rx
mih qyg vgfeI ] EnI qupk qfix clfeI EnI hsiq icVfeI ] (pMnf-417)
afpxy PrjL inBfAux dI QF, rfjy-vjLIr,
amIr, cODrI, sfDU-PkIr, kI kr rhy sn, siqgurU jI dI jLubfnI suxo:-
ago dy jy cyqIaY qF
kfiequ imlY sjfie ] sfhF suriq gvfeIaf rMig qmfsY cfie ] (417)
awgoN jMgI iqafrI koeI nf kIqI. rfj
mihlF aMdr hI sdf rMg-rlIaF ivc mdhosL rihMdy sn. mMqrF dy shfry jMg ijqxI
kUVIaF afsF lfeI bYTy sn. tukVy=tukVy ho gey, pYrF hyT ilqfV idwqy gey. sfrf
dysL brbfd krvf idwqf. ijs dysL nUM afjLfd krvfAux vfsqy keI sdIaF qwk aQfh ksLt
Jwlxy pey. lwKF jfnF lyKy lwg geIaF, anyk sfDn jutfAuxy pey, mMqrF qy Brosf rwKx
vfilaF dI mUrKqf kfrn ieh sB duwK Bogxy pey.
awgy siqgurU jI qoN puwCIey, jI!
ikrpf krky sfnUM nf-smJF nUM ieh BI ds idAu ik ihMmq krnI cfhIdI hY ik nhIN? jo
lok pdfrQF nfl mflmfl ids rhy hn, ieh mMqr jfpF nfl amIr hoey hn ik Audm isafxp
nfl? jy iksy ivakqI nUM Audm krn dy bfvjLUd kfmXfbI nf imlx df isLkvf hY qF ieh
BI socxf pvygf Ausdf kIqf igaf Auprflf, gurmiq jugq anusfrI sI, jF afpxI hoCI
mwq muqfbk? jo ardfs rfhIN mMigaf igaf sI, Aus ivc aMqRIv Bfvnf kI sI, ikho ijhI
sI? akfl purK dI BY-BfvnI ivc rihMidaF, siqgurU dI bKsI ivDI muqfbk, iswK ny sdf
ikirafsLIl rihxf hY. afE! Audm bfry pfvn gurbfxI qoN syD leIey:-
Audmu krhu vzBfgIho
ismrhu hir hir rfie ]
nfnk ijsu ismrq sB suK
hovih dUKu drdu BRmu jfie ] (pMnf-456)
hy BfeI! ihMmq kro vwzy BfgF vfly
bxo, gurbfxI duafrf prmysLr dI Xfd ivc juVo. hy nfnk ijs vfihgurU dy Xfd kIiqaF,
sfry suKF dI pRfpqI huMdI hY, duwKF df KLfqmf ho jFdf hY, AusnUM kdI nf
ivsfro.
Audmu krq sIql mn Bey ]
mfrig clq sgl duK gey ] (pMnf-201)
hy BfeI! ihMmq krky gurU drsfey rfh
qy cl pAu. ies qrHF kridaF mn sIql ho jFdf hY. sfry duKF klysLF df Kfqmf ho jFdf
hY.
Audmu kIaf krfieaf
afrMBu rcfieaf ] nfmu jpy jip jIvxf guir mMqRü idRVfieaf ] (pMnf-399)
hy BfeI! jo Audm kIqf igaf hY,
vfihgurU ny ikrpf krky afp krvf ilaf hY. prmysLr qy Brosf rK ky kfrj afrMB kr
idwqf hY. awgoN mYN kfrj BI krdf jfvFgf aqy sdf prmfqfmf nUM ihrdy ivc vsf ky
rKFgf.
Audmu kryidaf jIAu qUM
kmfvidaf suK BuMcu ] iDafieidaf qUM pRBU imlu nfnk AuqrI icMq ]
(pMnf-522)
hy BfeI! sdf Audm krdf rhIN, ihMmq
krky Dn pdfrQ kmf leIN, srIrk loVF vfsqy aMn-Dn jLrUr kmfeIN. afqmf dy kilafx
ihq siqgurU jI df bKisLaf Auqm igafn, pRBU dy gux ihrdy ivc vsf lvIN. ieMj
kridaF icMqfvF qoN KlfsI imlygI qy suKF dI dOlq nfl JolIaF Br
jfxgIaF.
Audmu kir hir jfpxf
vzBfgI Dnu Kfit ] sMqsMig hir ismrxf mlu jnm jnm kI kfit ](pMnf-48)
hy BfeI! ihMmq krky prmysLr dI Xfd
ivc sdf juiVaf rhu. sB qrHF dIaF icMqfvF qoN Cutkfrf iml jfvygf. nfm Dn dI KwtI
Ktdf rvIN. sqgurU dI agvfeI ivc quridaF jnmF-jnmF dy ivkfrF dI mYl lwQ jfvygI.
jIvn pivwqr bx jfvygf. ivsQfr BY kfrx gurbfxI dy hor prmfx dyx qoN sMkoc kIqf
igaf hY. ies ivsLy nfl sbMDq sLbd bhuq hn. Kud vyKx dI Kycl krnI. kuwJ pMny
ijnHF qy aijhy sLbd hn: 705, 798, 927, 1219, 137, 405, 1223, 381, 99, 305 aqy
hor bhuq.
afE! hux ardfs bfry kuwJ crcf kr
leIey. ies ivc koeI swk nhIN ik sfzy ivdvfn bjLurgF ny ardfs rfhIN sMpUrn iswK
ieiqhfs sMBflx df pRsMsfXog jqn kIqf hY. ardfs dI sLurafq ivc vfihgurU jI dI
jYkfr kIqI geI hY. asIN AusdI aMs-bMsL hF ies leI afpxy ipqf qy pflk dI pRsMsf
krnI, aqI jLrUrI hY. jy vfihgurU nUM Buwl gey qF iPr, psLU-pMCI ruwK bnspqI jF
ivakqIaF pwQrF dI pUjf hI krFgy, jo inhfieq vrijq hY. ies qoN bfad ds gurU
sfihbfn jI ny, afpxy ds srUpF rfhIN, glpg 239 sfl sKq GflnfvF Gfl ky, srbwq dy
Bly ihq jo gfzI rfh AulIky, lfsfnI pUrny pfey, AunHF nUM smJxf hY. AunHF pd
icMnHF qy quridaF, ijLMdgI nUM kfmXfb bnfAux leI jIa jfn nfl Audm krnf hY. ies
qoN bfad gurU gRMQ sfihb jI nUM nmsLkfr kIqI geI hY. awKr hn:- dsF pfqsLfhIaF dI
joq, gurU gRMQ sfihb jI dy "pfT dIdfr" df iDafn Dr ky bolo jI! vfihgurU. iesdf
isDf ijhf Bfv hY, gurU gRMQ sfihb dy drsLn dIdfr, pfT duafrf hoxf svIkfiraf igaf
hY. gurbfxI ivc jo anmol ivcfr suBfiemfn hn, AunHF nUM pVHnf-suxnf, sLrDf nfl
ieMn-ibMn svIkfr krnf hY. jnm qoN afrMB krky aMqly suafs qwk, afpxI smuwcI jIvn
ikiraf, gurbfxI anusfr GVnI-qrfsxI hY. awgoN pMjF ipafiraF df siqgurU jI qy
isdk, afpf krbfn kr dyx dI siprt, iqMnF df cmkOr dI jMg ivc sUrmgqI dI isKr Coh
ky sLhId hoxf. pMjF ivcoN do df sdf siqgurU jI dy aMg-sMg syvf ivc rihxf. ienHF
lfsfnI XoiDaF vFg AuhI siptr aqy isdk pYdf krnf hY, afpxy aMdr. siqgurU jI dy
cONh sfihbjLfidaF nUM bfrMbfr nmsLkfr, ijnHF CotI Aumry, vwzy kOqk kr ivKfey.
BfvyN mYdfny jMg ivc dusLmx dy afhU lfhuMidaF sLhIdI pfeI, BfvyN sLfqmeI
rihMidaF srihMd ivc, jLflm dy isr ho ky sLhIdI pfeI. ienHF inwkIaF ijMdF qoN
AuqsLfh pRfpq krnf hY. qF ik sfzy aMdr BI AunHF vrgI gYrq aqy sUrmgqI pYdf ho
jfvy. ijnHF jIvn vfly isMGF-isMGxIaF ny vfihugurU jI df nfm jipaf, ruKI-imwsI
QoVHI ivcoN BI vMz ky Cikaf. "cflI mukqy" ijnHF lwKF jfbrF df byKOP mukfblf
kridaF, afhU lfhuMidaF jfnF lyKy lf idwqIaF. ienHF sBnF dy pfey pUrinaF qy cwlx
df Auprflf krnf hY. agly pYrHy ivc ijLkr hor jFbfj joiDaF df; ijnHF
isMGf-isMGxIaF ny Drm hyq sIs idwqy, bMd-bMd ktvfey, KoprIaF AuqrvfeIaF, crKIaF
qy cVHy… Drm nhIN hfiraf, iswKI isdk kysF suafsF sMg inBfieaf". aijhy bhfdrI dy
Auqm kfrnfmy ardfs ivcoN pVH-sux ky, aMdr JrnftF iCV pYx. AuhnF vrgf bhfdrI df
pivwqr jjLbf mn aMdr krvtF lYx lwgy. lKF musIbqF rfh rok lYx, duwK hovy suK
hovy, bfdsLfhq dI gwdI qy bYTIey, BfvyN mfmUlI iensfn hoeIey. hy siqgurU jIE!
quhfzI bKsLI hoeI iswKI dI dfq kysF-suafsF nfl inBvFgy. bs imhr Biraf hwQ isr qy
rwKxf jI, ikqy asIN zol nF jfeIey.
agly bMd ivc rfjsI TfT vflf, srbwq dy
Bly vflf, ibnF ivkqry qoN iensfP leI idRV sMklp, pMjF qKLqF dy jfho jlfl nUM sIs
Jukf ky pRxfm kIqI geI hY. ienHF pMkqIaF ivc Kflsy nUM Dur drgfhoN bfdsLfhq df
mflk hoxf drsfieaf igaf hY. Kflsf mn krky BI bfdsLfh hovy qy sMsfrI qOr qy BI
pRBU swqf sMpUrx hovy. asIN pihloN iksy smyN rfj dy mflk sF, awgoN rfjy bxn
vfsqy sdf cyqMn rihxf hY ihMmq krnI hY. awgy-pRQmy srbwq Kflsf jI kI ardfs hY
jI, srbwq KLflsf jI ko vfihgurU vfihgurU vfihgurU icq afvy, icq afvn kf sdkf srb
suK hovy…. ieh Auqm ivcfr ardfs kridaF AumV pvy, ik prmfqmf qoN isrP nfm dI dfq
mMgxI hY., duK ivc, suK ivc, sBnF df Blf mMigaf igaf hY. dyg qy qyg sdf vrqx leI
iqafr rhy. Bfv BuwKy jigafsU leI lMgr sdf cldf rhy. cVHky afAux vfly jrvfxy leI,
krfrf juafb dyx vfsqy qyg hovy (ikrpfn) dy muTy qy hwQ hovy. qyry sfjy ies sohxy
pMQ dI sdf jY jYkfr hovy. qusIN sfzI shfieqf krnI, asIN afpxy vwloN koeI ksr
bfkI nhIN CwzFgy, qn-mn-Dn sB Drm dy vfrny kr idaFgy. siqgurU jI imhr krnI, qFik
Kflsy dy sdf hI bol-bfly bxy rihx.
agly bMd ivc mMg kIqI geI hY ik iswK
nUM iswKI ivc hor pRpwkqf pRfpq hovy. iswK Xfd rwKx ik kys gurU kI mohr hn
bymuwlf qohPf hn. ies kImqI qohPy dI sdf ihPfjLq krnI hY. iswKI kysF-suafsF sMg
inBfAuxI hY. awgy iswKI rihq mMgI geI hY. ivvyk buwD dI Xfcnf kIqI hY, iek dUjy
qy ivsvfsL kr lYx dI pRyrnf. sfry dfnf qoN kImqI dfn, nfm dfn leI jodVI kIqI geI
hY. jdoN jLflm hkUmqF vwloN drbfr sfihb aMimRqsr ivKy, iswKF dy iesLnfn qy
pfbMdI lf idwqI geI sI, qdoN ieh awKr BI ardfs ivc sfml kr ley gey "sRI aMimRqsr
jI dy iesLnfn". pMQ vwloN smyN-smyN prvfn kIqIaF cOkIaF, KflsfeI sLfn dy pRqIk
insLfn sfihb, pMQk muKIaF (jQydfrF) dy irhfiesLF aqy dPqr, afid jugo-jug atwl
rihx. ienHF sB dI cVHdI klf vfsqy asIN pMQ df ainKVvF aMg bx ky rhFgy, pUrI
isdkidlI nfl, pMQk syvf sdf krdy rhFgy.
afrdfs dy afKrI pYrHy ivc iswKF nUM,
hMkfr rihq hox dI Xfcnf kIqI geI hY. AucI mq dI mMg kIqI geI hY. sRI nnkfxf
sfihb qy hor gurU Gr, jo pMQ qoN ivCV gey hn, iqnF iqMnHF dy KulHy dIdfr qy syvf sMBfl
pMQ nUM pRfpq hovy. ienHF mMgF nUM sMpUrn krvfAux leI asIN hr sMBv jqn krFgy.
hwkF dI pRfpqI leI jy loV peI qF sIs qk BI vfr idaFgy. iek aijhf gurmuKI jugq
vflf pRbMD Ausfrn dI koisLsL krFgy ijs rfhIN, dysL-ivdysL ivcly sfry gurDfmf,
guxvfn, ivdvfn, gurmuKI jIvn vfly, Bly guriswKF dI syvf sMBfl ivc af skx. ies
kfrj dI sPlqf vfsqy sdf AudmsIl rhFgy. hy inmfixaF dy mfx, inqfixaF dy qfx,
inEitaF dI Et, scy ipqf vfihgurU jI, ikrpf kro asIN mfx rihq hF quhfzy qoN
isvfey koeI Et afsrf nhIN hY. sfrI qfkq gvf cuwky hF. mnmqF dI ijlx ivc grk hoey
pey hF. bs quhfzy crnF ivc doie hwQ joV ky, inmrqf sihq bynqI hY ik bhuVI kro,
sfzI zubidaF dI bFh PVo. sfzIaF BuwlF bKsL lYxIaF, awgoN rfh pfAuxf jI. nfnk,
nfm cVHdI klf, qyry Bfxy srbq df Blf. hy siqgurU jIE! asIN cfhuMdy hF quhfzI
isKfeI ivDI, nfm dI brkq duafrf sBnF df Blf hovy. asIN Blf krn ivc koeI ksr nhIN
CwzFgy. burf iksy df BI nhIN krFgy. qusIN gurbfxI duafrf sfnUM mUrKF nUM agvfeI
bKsLdy rihxf jIAu.
vIro/BYxo! sLfnfmwqI ardfs nUM dubfrf ivcfr sihq
pVHo, isDy arQ BfvF nUM iekfgr icq ho ky smJx dI koisLsL kro. sfrI ardfs ivc
quhfnUM iek awKr BI aijhf nhIN imlygf, ijs ivc jigafsU nUM ieh ivsvfsL duafieaf
igaf hovy ik koeI afkfsL ivcoN gLYbI sLkqIaF pRgt ho ky, quhfzy sfry kfrj, ibnF
hwQ ihlfey rfs kr dyxgIaF. aijhf koeI lfrf nhIN lfieaf igaf. asl gwl ieh hY ik
Xfd kIqy gey ds gurU sfihbfn aqy hor jIvn vfly nyk jn, gurmuK ipafry, iqnF dI
jIvn sLYlI qoN, AUc pfey dI sUrmgqI qoN, AuqsLfhq qoN pRyrnf lYxI hY. AunHF vrgf
lfsfnI jIvn ijAux dI koisLsL krdy rihxf hY. prAupkfr vflf jIvn bnfAux qy afpxf
inj df qF Blf hoxf hI hY, sgoN pMQ dI cVHdI klf ivc BI sfzf Xog dfn afpxy afp pY
jfvygf. sYkVy sflF qoN ardfsF ho rhIaF hn. hux qwk qF sfry sMktF dI nivrqI ho
jfxI cfhIdI sI. pr aijhf nhIN hoieaf. kIqy gey mMqr pfT-jfp pRvfn nhIN hoey. jy
pRvfn hoey huMdy qF, isMGF dy bolbfly, rfjsI soBf, cVHdI klf, nyk jIvn, ho jfxf
sI. siqgurU nfnk sfihb jI df pRkfsL asQFn hr rojL svyry-sLfm lwKF hI gurU GrF
ivc ho rhIaF ardfsF duafrf mMgidaF nUM 55 sfl ho gey hn, hflI qwk syvf-sMBfl
nhIN imlI. pMjfb afm krky ‘qy iswK pMQ kfs krky anyk sfijsLF nfl AujfiVaf jf
irhf hY. keI iBafnk kqlfmF nslkusI dI hd qwk, vfpr cukIaF hn. akfl qKLq sfihb df
Zfh-ZyrI krnf, isDFqF nUM mlIaf myt krn vfsqy, anykF guwJy vfr krny, afm vrqfrf
hY. iks qrHF dI ardfs kIiqaF Twl pvygI? lLwgdy hwQ ieh kOVf Guwt sfnUM Br hI
lYxf cfhIdf hY ik smUh iswK pMQ ivc koeI sfD-sMq, bRhm igafnI, sRImfn 108 jF
sRImfn 1008 iek BI nhIN hY" ikAuNik pUrn mhFpurK vwloN kIqI geI ardfs jLrUr pUrI
huMdI hY" iehI pRcfr kIqf igaf hY. jy ardfsF pUrIaF nhIN hoeIaF, qF koeI mhFpurK
BI nhIN hY. nhIN qf lMmy smyN qoN ieh Bwdr-pursL lokF ivc kUVf qy gumrfhkuMn
pRcfr krdy af rhy hn ik jIvn vfly, nfm rsIey, bRhm igafnI, pUrn sMq vwloN kIqI
geI ardfs avwsL pUrI huMdI hY, inrMkfr dy drbfr ivc lfjLmI suxI jFdI hY. qurMq
hI sfry ivgVy kfrj rfs af jFdy hn. jy ikqy mMqr pfT jfp, ardfs…zyry ivKy krvfey
jfx qF sfry ivgVy kMm rfs af jfx dI pwkI grMtI. ---cldf