BfeI bfly vflI jnm-sfKI (iswKF dy mwQy qy klMk!) dy ilKx df smf?
zf[ hrbMs lfl isafxp nfl JUT boldy hn. nvMbr 28 nUM dupihr dy
koeI zyZ ku vjy PUn KVikaf qF lihMdy pMjfb dI bolI dy Aucfrx krn vfly zf[ hrbMs
lfl, tYkiss qo, PUn qy sn. AunHF ny bVy sulJy hoey qrIky nfl ieh mMn ilaf ik mYN
qF bfly vflI sfKI pVHI hI nhI isrP zf[ ikrpfl isMG dI sfKIaF bfry ilKI ikqfb hI
pVI hY. ieh swc hY jF JUT ieh qF zf[ hrbMs lfl hI jfxdy hn pr awj qk dIaF
ijMnIaF vI kfnPrFsf ivc zf[hrbMs lfl jI boly hn, AunHF ny iswKF nUM aojVy pfAux
dI ksr nhI CwzI. mYN smJdf hF ik JUT swc dy sfhmxy nhI KV skdf qy gurU sfihbfn
df sfzy leI sunyhf vI ieho hI hY:
mÚ 1 ] nfnku afKY ry mnf suxIaY isK shI ] lyKf rbu mMgysIaf
bYTf kiZ vhI ] qlbf pAusin afkIaf bfkI ijnf rhI ] ajrfeIlu Prysqf hosI afie qeI
] afvxu jfxu n suJeI BIVI glI PhI ] kUV inKuty nfnkf EVik sic rhI ]2] {pMnf 953}
ik afKr nUM swc ny rihxf hY qy nflo nfl sfnUM gurU jI qfgId
vI iehI krdy hn ik BfeI isKo isiKaf vI shI hI lYxI cfhIdI hY.
awj qoN koeI iqMn ku sfl pihlF, zf[ mihMdr kOr igwl, ipRMsIpl
mfqf suMdrI kfljL, idwlI vfilaF bfry jdo mYN kuwJ lyK ilKy sn qF mYN vI bfly
vflI jnm sfKI pVHI nhI sI. pr BfeI gurdfs jI dIaF vfrF dy shfry hI mYN AunHF dI
ies dlIl, ‘jnm sfKI BfeI bfly ilKI hY’ nUM rwd krdf sF qF gwl cMgI qrHF bxdI
nhI sI ikAuNik mY AunHF nUM BfeI bfly vflLI sfKI ivcoN koeI pRmfx dy ky rwd nhI
sI kr sikaf. alocnf krn vfsqy aiDaYn aqIaMq jLrUrI hY. so sfry iswK vIrF qy ByxF
nuM myrI hwQ bMnky ieh bynqI hY ik jo vI iql-Pul qusIN gurU kI golk ivc pfAuNdy
ho, nUM afpxI swcI isiKaf leI Krc krnf arMBo iehI gurU dI syvf hY. isrP lMgr ivc
brqn sfP krI jfxy, joVy JfVI jfxy, rumfilaF nUM zrfeI klIinMg kr kr dyeI jfxf
jIvn sPly leI kfPI nhI blik cMgI jIvn jFc iswKx vfsqy iswK isDFq qoN jfxU hoxf
bhuq jLrUrI hY. ies nUM pVHn, smJx aqy ijLMdgI ivc lfgU krky hI asIN vDIaf iswKI
jIvn bqIq kr skdy hF. awj asIN iswK isDFq qoN kory hF ies krky hI dusLmx sfnUM
afpxI koJI cfl ivc Psf ky sfnUM gurbfxI nfloN qoVn ivc kfmXfb hoeI jf irhf hY.
bfly vflI jnm sfKI df ilKx smf?
CwqIvIN aYzIsLn sqMbr 2002, Cfpk Bf: cqr isMG jIvn isMG
aMimRqsr vfilaF dI ieh BfeI bfly vflI jnm sfKI mYN 2003 ivc dukfn ‘swcf sOdf’
brYNptn qoN KrId ilafieaf sI pr pihlf pMnf Bfv nMbr 7 dy awDivckfr jfx qy hI ieh
sfKI agFh pVHnI jfrI nf rwK sikaf. kfrn ieh sI ik iewk pfsy qF gurU aMgd dyv jI
gurU nfnk dyv jI kol gur gwdI imlx qoN swq ku sfl pihlF af ky rihxf sLurU kr
idMdy hn qy BfeI bflf vI nfl hY qy dUsry pfsy gurU aMgd dyv jI nUM ieh vI pqf
nhI ik gurU nfnk dyv jI nfl sfrI Aumr kOx ivcrdf irhf hY qy BfeI bfly nUM vI ieh
pqf nhI ik gurU nfnk dyv jI dy Auqr aiDkfrI kOx hn? ieh sfrI smJ pMnf pihlf Bfv
nMbr swq qy 713 qoN lY ky 792 pMinaF nUM pVH ky imlfAux nfl pY jFdI hY ik ieh
sfKI iksy smyN bfad ivc ilKI geI hY.
srsrI njLr mfiraF vI ieh pRqIq huMdf hY ik ieh jnm sfKI iksy
sfijLsL/ kUVy azMbr dy aDIn hI ilKI geI hY. pMnf 34 qy gurU nfnk dyv jI pMizq qy
ipqf kflU dy kihx qy jnyAU pfAuNdy hn ikAuNik jgq dI cfl ivc qF mhF purK BI cldy
hn qy pMizq jI dy kihx qy hI gurU nfnk dyv jI ieh slok Aucfrx krdy hn:
mÚ 1] nfie mMinaY piq AUpjY sflfhI scu sUqu] drgh aMdir
pfeIaY qgu n qUtis pUq ]3] {pMnf 471}
ieQo iehI sLwk pYdf huMdf hY ik jy ikDry bRfhmx jI guru nfnk
dyv jI nUM ieh slok Aucfrx bfry nf kihMdy qF kI huMdf? mqlb bRfhmx dI lwq hmysLf
Aupr huMdI hY vflf isDFq ieQy vI lfgU huMdf hY.
pMnf 18 qy gurU nfnk dyv jI spq slokI gIqf df Aucfrx krdy hn
qy AunHF dy mfqf ipqf jI sux ky KusL huMdy hn. pr gurU nfnk sfihb df ienHF vydF,
gIqf qy ismRqIaF bfry afpxf kI vIcfr hY:
pMizq vfcih poQIaf nf bUJih vIcfru] an kAu mqI dy clih mfieaf
kf vfpfru ] kQnI JUTI jgu BvY rhxI sbdu su sfru ]6]m:1, pMnf 56]
ienHF dy pVHn qy pVHfAux nUM qF gurU sfihb vpfr kihMdy hn qy
awj asIN vI gurU jI dI isKsLf dy Ault hI krI jFdy hF pr khfAuNdy hF afpxy afp
nUM pwky gurU dy iswK qy jwQydfr. jy ikqy myry vrgf ienHF nUM kuwJ puwC hI bYTy
ik jwQydfr jI qusIN afpxI gur iblfs pfqsLfhI CyvIN ivc CyvyN pfqsLfh, gurU
hrgoibMd sfihb, nUM kfjI dI nfbflg DI, Aumr 16 sfl, nUM corIN kwZky ilafAuNdy
iliKaf hY, kI ieh gurmiq hY? qF iPr Cy ku mhIinaF bfad pqf cwldf hY ik akfl qKq
qoN swdf afieaf hY ‘eIn nhI mMnogy qF pMQ ivcoN Cyky jfEgy’. iswKF nUM smJx
dI loV hY ik jwQydfr hI akfl qKq nhI sgoN srbwq Kflsy df pRvfn kIqf pMQk PYslf
pVH ky suxfAux vflf koeI swcf sucf mnuwK hI jwQydfr ho skdf hY. aKOqI sfD DnvMq
isMG qoN swqr hjLfr rupY lY ky PYslf krn vflf koeI vI ivafkqI akfl qKq df
jwQydfr aKvfAux dy kfbl nhI.
qqkry nUM sfDfrx ijhI njLr nfl hI vyKo. 762 pMny qoN 791 qk
qF dUjI pfqsLfhI qoN lY ky dsvIN pfqsLfhI dI sLhIdI qk df ijLkr hY. cmkOr dI
jMg, Coty sfihb jLfidaF dy blIdfn, bMdf isMG bhfdr dy pMjfb afAux df ijLkr qy
gurU goibMd isMG jI qy pTfxF vloN vfr krn df ijLkr hY. iswK BfrvoN!! ieh 30 pMny
kI ibafn krdy hn? ienHF 30 pMinaF qoN qF iehI pqf lwgdf hY ik iksy ilKfrI ny ieh
jnm sfKI iswK rfj dy Kfqmy qoN kfPI dyr bfad ilKI hY nf ky aKOqI BfeI bfly ny
ilKI hY ijs nUM asIN gurU nfnk sfihb nUM cOr krdf drsfieaf hY.
jy asIN ieh vI svIkfr kr leIey ky aKIrly 30 ku pMny hI iksy
ny bfad ivc cpkf idwwqy hoxy hn qF mYN ‘BfeI bfly vflI jnm sfKI’ dy aMdroN
hI hor pRmfx lwBx dI koisLsL krFgf. Auh sbUq ieh hn.
pMnf 492 qy gurU nfnk sfihb muKfr ibMd qoN jo bfxI ‘kfie
ptolf pfVqI, kMblVI pihryie] nfnk Gr hI bYiTaf shu imlY, jy nIaiq rfis
kryie]104]’ kZvfeI geI hY ieh qF qIsry pfqsLfh dI bfxI hY jo ies isrlyK hyT,{
m: 3 ] pMnf 1383}, gurU grMQ sfihb ivc drjL hY. ieh sbUq ieh sfbq krdf hY ik ieh
sfKI iksy hflq ivc vI qIsrI pfqsLfhI qoN pihlF nhI ilKI geI.
sfKI dy vwK vwK pMinaF qy njLr mfrn qoN ieh pqf cwldf hY ik
gurU arjn dyv jI dI Aucfrx kIqI hoeI bfxI vI gurU nfnk sfihb dy muKfribMd qoN
khfeI geI hY. ijvyN:
pMnf 703]nf hm ihMdU nf muslmfn] donoN bIc bsY sLYqfn]eyko
eykI eyk subhfn]
nf hm ihdU nf muslmfn] ieh pMgqI qF gurU gRMQ sfihb pMnf 1136
qy m:5 dy isrlyK hyTF drjL hY Prk isrP ienHF hY ik bfly vflI sfKI ivc nMny nUM
kMnf lgfieaf igaf hY qy ies qrHF dI koeI vI pMgqI gurU nfnk sfihb dI bfxI ivc
nhI afAuNdI. dUsrIaf dono pMgqIaF ilKfrI ny afpxy koloN bxfeIaF hn. iksy gurU dI
jF Bgq bfxI ivc ies qrHF dI bfxI nhI imldI.
dUsrf iksf ieh ik ‘sLyK’ lPjL swsy dy pYr ivc ibMdI lf ky
iliKaf igaf hY qy ‘syK’ gurU gRMQ ivc 29 vfrI afAuNdf hY qy swsy dy pYr ivc
ibMdI qoN bgYr hI afAuNdf hY. kuwJ AudfhrxF ies qrHF hn:
afsf syK PrId jIAu kI bfxI
siqgur pRsfid] idlhu muhbiq
ijMn, syeI sicaf] ijn min horu muiK horu, is kFZy kicaf]1][[[[[] qyrI pnh Kudfie
qU bKsMdgI ] syK PrIdY KYru dIjY bMdgI ]4]1] {pMnf 488}
KMinahu iqKI bhuqu ipeIxI ] Ausu AUpir hY mfrgu myrf ] syK PrIdf pMQu smfir
svyrf ]4]1] {pMnf 794}
sfKI pMnf 438]
hrn Brn jf kf nyqR Poru] iqs kf mMqR n jfnY
horu]
ieh bfxI qF suKmnI df ihsf hY jo gurU arjn dyv jI ny Aucfrx
kIqI hY qy gurU gRMQ pMnf 284 qy drjL hY.
sfKI pMnf 439] isrI rfgu mhlf 5] GVI muhq kf pfhuxf kfj
svfrxhfru ] mfieaf kfim ivafipaf smJY nfhI gfvfru ] AuT cilaf pCuqfieaf piraf
vis jMdfr ]1] aMDy, qµU bYTf kMDI pfih ] jy hovI pUrib iliKaf qf gur kf bcnu
kmfih ]1]rhfAu] [[[[] ijs qy soJI min peI imilaf purKu sujfxu] nfnk izTf sdf
nfil, hir aMqrjfmI jfxu]4]4]74]
‘isrI rfgu mhlf 5’ isrlyK ieh dwsdf hY ik ieh qF gurU
arjn dyv jI dI bfxI hY jo gurU grMQ sfihb dy{pMnf 43} qy drjL hY. ies df mqlb
ieh hoieaf ik gurU nfnk sfihb nfl koeI bflf nhI hoieaf jy hoieaf vI hY qF pMcm
pfsLfh dy vyly koeI hoieaf hY qy ies dI gvfhI BfeI gurdfs dI igafrvIN vfr dI
18vIN pAuVI BrdI hY.
sfKI pMnf 441] sRI gurU jI iek slok afiKaf Aus Blvfn dy
pRQfie] suKI bsY mskInIaf afpu invfir qly] bzy bzy ahMkfrIaf nfnk grib gly]1]
pr ieh slok qF gu[ gRM[ sLfihb dy pMnf 278 qy m: 5 dy isrlyK
hyT drjL hY.
sfKI pMnf 446] mfrU mhlf 5 ] alh agm KudfeI bMdy ] Coiz iKafl
dunIaf ky DMDy ] hoie pY Kfk PkIr musfPru iehu drvysu kbUlu drf ]1] scu invfj
XkIn muslf ] mnsf mfir invfirhu afsf ] dyh msIiq mnu mAulfxf klm KudfeI pfku Krf
]2] srf srIaiq ly kMmfvhu] qrIkiq qrk Koij tolfvhu ] mfrPiq mnu mfrhu abdflf
imlhu hkIkiq ijqu iPir n mrf ]3] kurfxu kqyb idl mfih kmfhI ] ds aAurfq rKhu bd
rfhI] pMc mrd isdik ly bfDhu KYir sbUrI kbUl prf ]4][[[[[] kudriq kfdr krx
krImf] isPiq muhbiq aQfh rhImf] hku hukmu scu Kudfieaf buiJ nfnk bMid Klfs
qrf]15]3]12] ieh sfrf slok gu[ gRM[ sLfihb dy pMnf 1083 qo sLurU ho ky 1084 qy
Kqm huMdf hY. ieh vI gurU nfnk bfxI nhI sgoN pMcm pfqsLfh dI bfxI hY.
AuprlI sfrI vIcfr ieh sfbq krdI hY ik ieh sfKI iksy vI hflq
ivc gurU arjn dyv jI qoN pihlF dI ilKI hoeI nhI ho skdI.
iesy BfeI bfly vflI jnm sfKI nUM hor ghu nfl vyiKaF kuwJ
pRmfx hor imldy hn jo ies sfKI dI aslIaq nUM jLfhr krn dI koeI ksr nhI Cwzdy.
Auh do pRmfx ies qrHF hn:
sfKI df pMnf 559] qF pIr ny afiKaf nfnk drvysL hux ‘lyt’
nfhIN qF gurU nfnk jI kihaf pIr jI mYN qF sgoN qusF QIN puCx afieaf hF] ‘lyt’
pMjbI df lPjL nhI ieh qF aMgryjI df lPjL hY. ieh ies gwl df sMkyq hY ik ieh sfKI
AudoN ilKI geI jdoN pMjfb ivc aMgryjL af cuky sn qy aMgryjLI pRcwlq hoo cuwkI
sI.
sfKI pMnf 674] gurbr akfl] siq sRI akfl] icwq crx nfm] Gr Gr
pRnfm] sB pr ikRpfl] jors jvfl]
siq sLRI akfl qF ‘jo boly so inhfl] siq sRI akfl]’ df
ihsf hY qy ieh jMgI nfhrf gurU goibMd isMG jI vyly pRcwlq hoieaf hY.iesy qrHF,
‘vfih gurU jI kf Kflsf. vfih gurU jI kI Piqh’ ieh jMgI nfhrf vI gurU goibMd
isMG jI vyly pRcwlq hoieaf hY. jdoN Kflsf vfih gurU jI df hY qy ijq vI vfih gurU
jI dI hY qF ijq XkInI hY. ieqhfs iesdf gvfh hY.
pMjfbI ivc ikDry vI iksy vI lPjL dy pYr ivc ibMdI lwgxI AudoN
sLurU hoeI hY jdoN pMjfbI qy arbI qy PfrsI df pRBfv pYx lwgf qy ieh muglF dy
pMjfb ivc afAux qoN bfad df smF ho skdf hY. drasl ‘sLyK’ ivc swsy dy pYr
ibMdI, siq sRI akfl, ‘lyt’ lPjL qy ies sfKI dy 762 qoN 792 pMny ies sfKI dy
ilKx df smF aMgryjLF dy pMjfb ivc afAux qoN bfad df smF inrDfrq krdf hY. iswKF
dI bhfdrI qy inrBYqf nUM Kqm krn leI ieh bhuq hI jLrUrI sI ik iswKF nUM gurU
gRMQ sfihb nfloN qoiVaf jfvy. ies leI ‘dsm gRMQ’, ‘Bgq mfl’ ilKfrI df
nfm BfeI mnI isMG hI vriqaf igaf ies nUM pRcwlq krn vfsqy,’jnm sfKI BfeI bflf’,
gur iblfs pfqsLfhI CyvIN qy dsvIN afid pusqkF aMgryjLF ny pVI ilKI jmfq ‘
bRfhmx’ koloN ilKvfeIaF geIaF. bRfhmx nUM hor kI cfhIdf sI. nfly copVIaf nfly
do do. jo kMm bRfhmx df sI Auh aMgryjL kr irhf sI nfly bRfhmx nUM jfgIrF dy irhf
sI. ieh qF EhI kMm hoieaf , ‘ aMnf kI Bfly do awKF’.
ies sfKI ivc ijqnI vI bfxI ilKI geI hY nUM gurU gRMQ sfihb dI
bfxI nfl imlfAux qy pqf cwldf hY ik ilKfrI ny qkrIbn qkrIbn 80%‘kwcI bfxI’
ilKI hY qy bhuq sfry slok jo gurU nfnk pfqsLfh dy mUMhoN kZfvey gey hn Auh jF qF
gurU arjn dyv jI dy hn jF iksy hor gurU dy jF iksy Bgq dy hn. hux pfTk afp PYslf
krn ik kI ieh jnm sfKI BfeI bfly dI Aucfrx qy BfeI pYVy moKy dI ilKI ho skdI hY?
ies df ilKx smF qF AunIvI sdI df awD ku df hI ho skdf hY. iswK ivdvfnF qy Kfs
krky iswK sMsQfvF dI ijmyvfrI bxdI hY Auh aijhIaF pusqkF df aiDaYn krvfAux jo
iswK isDFq nfl myl nhI KFdIaF AunHF nUM nst krvfAux qy jo iswK isDFq nfl myl
KFdIaF hn AunHF nUM qoN iswK jgq nUM jfxU krvfAux.
gurU pMQ dy dfs,
isMG sBf ieMntrnYsLnl kYnyzf,
gurcrn isMG (ijAux vflf) brYNptn