boql ivclf bMd swc kI hY?
sLrfb pIx dI mnfhI ijqnI isWK Drm ivc kIqI hoeI hY sLfied hI
iksy hor Drm ivc hovy. pr scfeI qF ieh vI hY ik sLfied sB qoN ijLafdf sLrfb pIx
vfly isWK Drm nfl hI sbMiDq hox. ipCly keI sflF qoN mIzIey ivc CpIaF rIportF
anusfr pMjfb ivc pRqI jIa sLrfb dI Kpq sB qoN ijLafdf hY. isWK qF qkrIbn hux
sfrI dunIaf ivc hI vsy hoey hn aqy sLrfb dIaF pfrtIaF vI sfry hI cwldIaF hn.
ivafh dI rsm qoN bfad ijqnI KusLI afm lokfeI nUM hfl ivc sLrfb dI pfrtI smyN BUq
cuVylF bx ky huMdI hY sLfied hI hor iksy smyN huMdI hovy.
sLrfb pI ky gwzI clfAux dy sKLq kfnUMn qF sfrI dunIaf ivc hI
hn pr scfeI qF ieh vI hY ik sÉqI hox dy bfvjUd vI sLrfb dy sLOkIn sLrfb pI ky
gwzI clfAuxoN nhIN tldy. afm lokF df qF kihxf hI kI hY keI vwzy ahuidaF qy
ibrfjmfn lok vI ieh glqI kr bYTdy hn aqy jdoN ikqy pulIs dy isLkMjy ivc Ps jfx
iPr qF AuhI jfxn ik AunHF nfl kI bIqdI hY. kuwJ smF pihlF sfzy ieQy knyzf dy
(bI[ sI[) sUby df pRImIar amrIkf dy iek tfpU ivc CuwtIaF kwtx igaf hoieaf sLrfb
ivc Duwq ho ik gwzI clfAuNdf pulIs dy aiVwky jVH igaf, bs iPr kI sI, mIzIey ny
KUb dPLf puwtI aqy hux vI ikqy ikqy Aus dI Auh Poto tYlIvIjLn qy ivKf idMdy hn
ijhVI ik Aus dI sLrfbI hoey dI Aus smyN pulIs stysLn iljf ky gly ivc qKLqI pf ky
iKwcI sI. kuwJ hPqy pihlF sprIm kort dI iewk jwj sLrfb dI sLOkIn bIbI vI sLrfb
pI ky kfr clfAuNdI pkVI geI aqy mIzIey ivc crcf hox qy asqIÌf dy geI. ies qrHF
dIaF anykF imsflF sfrI dunIaf ivcoN iml skdIaF hn.
sLrfb aqy ies nfl sbMiDq khfxIaF sdIaF qoN pVHn suxn nUM iml
rhIaF hn. iek imiQhfsk khfxI anusfr jdoN dyviqaF aqy rfKsLF ny rl ky smuMdr
irVikaf qF Aus ivcoN cOdF rqn inkly, ijnHF ivcoN sLrfb vI iek sI jo ik rfKsLF dy
ihwsy afeI. sLrfb nUM sLrfrq df pfxI vI ikhf jFdf hY. kihMdy hn ik pihlF bMdf
sLrfb nUM pINdf hY iPr sLrfb, sLrfb nUM pINdI hY aqy iPr sLrfb bMdy nUM pI jFdI
hY. ies ny GrF dy Gr brbfd kr idWqy pr lukfeI ny ies nUM GtfAux dI vjfey hor vI
vDf ilaf hY. koeI vI smfgm ies ibnHF aDUrf smiJaf jFdf hY. sLrfb pIx vfly ieh
afm hI kihMdy suxy gey hn ik ijhVf bMdf sLrfb nhIN pINdf Auh ijhf ies dunIaf qy
afieaf ijhf nf afieaf. sLrfbIaF dy sLrfb pIx dy bhfny vI kmfl dy hn. jy kr KusLI
df smf hovy qF kihxgy ik hux nhIN pIxI qF iPr kdoN pIxI hY aqy jy kr koeI gmI df
hovy qF kihxgy ik pIqI ibnHF idl nhIN Tihrdf. sLrfb dy kfrnfimaF bfry qF qusIN
pihlF hI bhuq kuwJ piVHaf suixaF hovygf ijs nUM bhuqf duhrfAux dI loV nhIN. pVHy
ilKy isafxy lok sLrfb bfry kI socdy hn ies dI iek imsfl dy ky gwl nUM agFh qordy
hF. idWlI dy rihx vfly pRisWD pwqrkfr aqy ieiqhfskfr KusLvMq isMG df iek lyK,
‘rojLfnf ajIq’ dy dsMbr 11, 2004 dy aMk ivc Cipaf sI, ijs df kuwJ ihwsf
ijhVf ik sLrfb vfry hY, asIN hU-b-hU Cfp rhy hF jo ik ies qrHF hY:
{
'mYN smJdf hF ik BfrqI
Èrfb sMsfr dI iksy vI Èrfb vFg srvoqm hY, myrf ivcfr hY ik PrFs dI sB qoN cMgI
Èrfb qoN ieh vDIaf hY`, ieh gwl pfiksqfn dI kOmI asYNblI dy mYNbr aqy AuQy bIar
aqy Èrfb dy ieko-iek inrmfqf mInU BMzfrf ny khI. rfvlipMzI ivc AunHF df Èrfb
df kfrKfnf hY ijs df nFa 'mrI brUeyrI` Auh pfiksqfnI sMsd mYNbrF dy vÌd nfl
cMzIgVH afey sn ijs df pRbMD iek ÊYr-srkfrI sMsQf ny kIqf sI.mYN AunHF dy
ÌYsly dI puÈtI krdf hF pr kdy vI KuwlH ky ieh gwl kihx dI ihMmq nhIN kr skdf
ikAuNik ienHF pRiswD ÈrfbF bfry myrI jfxkfrI bhuq sImq mMn leI jFdI. PrFsIsIaF
ny afpxI Èrfb df eynf iËafdf pRcfr kIqf hoieaf hY ik dunIaf dI sB qoN vDIaf
vfeIn bxfAux dy AunHF dy dfavy `qy svfl krnf bhuq muÈikl ho jFdf hY. ieqflvI,
jrmn, afstRylIan aqy amrIkf vI PrFs vFg vDIaf Èrfb bxfAuNdy hn. iesy qrHF
BfrqIaF ƒ vI jy AunHF ƒ afpxf vpfr PYlfAux df mOkf idwqf jfey qF Auh dunIaf dI
Èrfb mMzI ivc afpxf Êlbf kfiem kr lYxgy ijs nfl dyÈ ƒ bhuq lfB hovygf. BfrqI
Èrfb df myrf qjrbf bMglOr dy gRovrF, mhfrfÈtr dy nfrfiex ipMz ivc bxn vflI
irvyrIaf aqy ÈYNpyn qwk hI sImq hY. mYN ienHF dovF dI srvoqmqf dI gvfhI dy skdf
hF. ijMnF asIN ijn, rm, ivskI, PYnI aqy bRFzI Gtf ky bIar aqy vfeIn dI vrqoN
iËafdf krFgy, ieh sfzI ishq leI cMgf hovygf. vfeIn sfzI qrjIh hoxI cfhIdI hY.
sfzy dyÈ dy iËafdfqr ihwisaF ijvyN ik kÈmIr, ihmfcl, aFDrf, mhfrfÈtr ivc
bhuq vDIaf iksy dy aMgUrF dI KyqI huMdI hY, AuQy Èrfb bxfAux vflI aMgUrF dI
pYdfvfr kIqI jf skdI hY. sfƒ Èrfb swiBafcfr apxfAuxf cfhIdf hY aqy BlymfxsF
vFg pIxI isKxI cfhIdI hY, ijs ƒ ieh pqf hovy ik pIxf Aus leI ikMnf ku TIk hY,
nf ik Aus Aujwz ivakqI vFg jo pUrI boql Éqm kr dyvy aqy Èrfb dy nÈy ivc afpxf
jlUs kZfey.
BMzfrf dy kol pfiksqfn ivc Èrfb pIx dIaF
kuJ hor idlcsp dfsqfnF hn. srkfrI qOr `qy ies `qy pfbMdI lwgI hoeI hY aqy Èrfb
bxfAux leI koeI vI nvF lfiesMs nhIN idwqf jFdf. AuQoN dy mrI siQq Èrfb kfrKfny
dI dyÈ Br ivc ajfrydfrI hY aqy isrÌ dUjy mulkF ivc Byjx leI hI AuQy Èrfb bxdI
hY. jo vI hovy, AunHF df vpfr qyËI nfl vD irhf hY. kfPI mfqrf ivc ieh BfrqI
qskrF vwloN KrIdI jFdI hY, kuJ gvFZI musilm dyÈF vwloN KrIdI jFdI hY. bfkI dI
Èrfb dI Kpq pfiksqfn ivc ho jFdI hY. Auh pRImIam bRFz ivskI bxfAuFdy n. AunHF
ny mYƒ 12 vrHy purfxI 'isMgl mflt` ivskI dI iek boql ByNt kIqI, jo svfd dy
mfmly ivc skftlYNz dy iksy vI Auqpfdn qoN ikqy cMgI sI. mYN AunHF qoN 'gRovrs
rYWz vfeIn` dI awDI boql vI lY leI, jo AunHF ny afpxy leI rwKI sI. Auh bMglor jf
ky vyKxf cfhuMdy sn ik gRovr ikvyN vDIaf Èrfb bxfAuFdy n. mYN cfhuMdf sI ik Auh
gRovr ƒ jf ky kihx ik Auh afpxy AuqpfdnF ivc iËafdf Brosf pYdf krn aqy afpxI
Èrfb dy PrYNc aqy ivdyÈI nFa ijvyN ik 'ÈYvrnYWt Èrfj` rwKx dI QF Èrfb
pRymIaF leI ienHF ƒ BfrqI nFa dyx ijvyN ik 'avD rfiel` jF 'gfilb spYWÈl`.
(ajIq 11 dsMbr 2004 ivcoN DMnvfd sihq)}
jdoN gurU nfnk dyv jI BrQir jogI nUM imly qF sLfied Aus ny
gurU nfnk dyv jI nUM ikhf hovygf ik Guwt pI ky qF dyKo, surqI ikvyN juVdI hY aqy
srUr afAuNdf hY. gurU nfnk dyv jI kihx lwgy ik jogI jI, sLrfb asIN vI pINdy hF
lY sux Auh ikvyN kwZIdI hY:
afsf mhlf 1 ] guVu kir igafnu iDafnu kir DfvY kir krxI ksu
pfeIaY ] BfTI Bvnu pRym kf pocf iequ ris aimAu cuafeIaY ]1] bfbf mnu mqvfro nfm
rsu pIvY shj rMg ric rihaf ] aihinis bnI pRym ilv lfgI sbdu anfhd gihaf ]1]
rhfAu ] pUrf sfcu ipaflf shjy iqsih pIafey jf kAu ndir kry ] aMimRq kf vfpfrI
hovY ikaf mid CUCY BfAu Dry ]2] gur kI sfKI aMimRq bfxI pIvq hI prvfxu Bieaf ]
dr drsn kf pRIqmu hovY mukiq bYkuMTY krY ikaf ]3] isPqI rqf sd bYrfgI jUaY jnmu
n hfrY ] khu nfnk suix BrQir jogI KIvf aMimRq DfrY ]4]4]38] {pMnf 360}
arQ
:-jy jogI ! (qusIN
suriq ƒ itkfx leI sLrfb pINdy ho, ieh nsLf Auqr jFdf hY; qy suriq muV AuWKV
jFdI hY) asl msqfnf Auh mn hY jo prmfqmf dy ismrn df rs pINdf hY (ismrn df afnMd
mfxdf hY) jo (ismrn dI brkiq nfl) azolqf dy hulfiraF ivc itikaf rihMdf hY, ijs
ƒ pRBU-crnF dy pRym dI ieqnI ilv lgdI hY ik idn rfq bxI rihMdI hY, jo afpxy
gurU dy sLbd ƒ sdf iek-rs afpxy aMdr itkfeI rwKdf hY .1.rhfAu.
(hy jogI !) prmfqmf nfl zUMGI sFJ ƒ guV bxf, pRBU-crnF ivc
juVI suriq ƒ mhUey dy Puwl bxf, AuWcy afcrn ƒ ikwkrF dy swk bxf ky (iehnF ivc)
rlf dy . srIrk moh ƒ sfV—ieh sLrfb kwwZx dI BwTI iqafr kr, pRBU-crnF ivc
ipafr joV—ieh hY Auh TMzf pocf jo ark vflI nflI Auqy Pyrnf hY . ies sfry
imlvyN rs ivcoN (atwl afqmk jIvn dfqf) aMimRq inklygf .1.
(hy jogI !) ieh hY Auh ipaflf ijs dI msqI sdf itkI rihMdI hY,
sB guxF df mflk pRBU azolqf ivc rwK ky Aus mnuwK ƒ (ieh ipaflf) iplFdf hY ijs
Auqy afp myhr dI njLr krdf hY . jyhVf mnuwK atwl afqmk jIvn dyx vfly ies rs df
vpfrI bx jfey Auh (quhfzy vfly ies) hoCy sLrfb nfl ipafr nhIN krdf .2.
ijs mnuwK ny atwl afqmk jIvn dyx vflI gurU dI iswiKaf-BrI
bfxI df rs pIqf hY, Auh pINidaF hI pRBU dIaF njLrF ivc kbUl ho jFdf hY, Auh
prmfqmf dy dr dy dIdfr df pRymI bx jFdf hY, Aus ƒ nfh mukqI dI loV rihMdI hY
nfh bYkMuT dI .3.
hy nfnk ! (afK—) hy BrQrI jogI ! jo mnuwK pRBU dI
isPLiq-sflfh ivc rMigaf igaf hY Auh sdf (mfieaf dy moh qoN) ivrkq rihMdf hY, Auh
afqmk mnuwKf jIvn jUey ivc (Bfv, ajfeIN) nhIN gvFdf, Auh qF atwl afqmk jIvn dfqy
afnMd ivc msq rihMMdf hY .4.4.38.
gurbfxI ivcoN sLrfb bfry kuwJ hor sLbd:
pAuVI ] sflfhI scu sflfhxf scu scf purKu inrfly ] scu syvI
scu min vsY scu scf hir rKvfly ] scu scf ijnI arfiDaf sy jfie rly sc nfly ] scu
scf ijnI n syivaf sy mnmuKu mUV byqfly ] Eih aflu pqflu muhhu boldy ijAu pIqY
mid mqvfly ]19] {pMnf 311}
durmiq mdu jo pIvqy ibKlI piqkmlI ] rfm rsfieix jo rqy nfnk sc amlI
]4]12]114] {pMnf 399}
slok mÚ 3 ] mfxsu Biraf afixaf mfxsu Biraf afie ] ijqu pIqY
miq dUir hoie brlu pvY ivic afie ] afpxf prfieaf n pCfxeI Ksmhu Dky Kfie ] ijqu
pIqY Ksmu ivsrY drgh imlY sjfie ] JUTf mdu mUil n pIceI jy kf pfir vsfie ] nfnk
ndrI scu mdu pfeIaY siqguru imlY ijsu afie ] sdf sfihb kY rMig rhY mhlI pfvY
QfAu ]1] {pMnf 554}
awj qoN koeI 20-25 sfl pihlF jdoN mYN gurduafry pfT krn dIaF
rsmF ivc pUrI qrHF sLfml sI qF gurbfxI dIaF sLrfb bfry ilKIaF scfeIaF nUM smJ ky
ros vjoN AunHF ivakqIaF dy pfT ivc sLfm hox qoN ienkfr kr idMdf sI ijhVy ik bfad
ivc sLrfb dI pfrtI BI krdy huMdy sn. myry ies qrHF krn nfl koeI bhuqf Prk qF
nhIN ipaf pr keIaF dI inrfjLgI jLrUr shyV leI sI.
afE hux afeIey aslI gwl vwl ik sLrfb dI bMd boql ivc swc kI
hY aqy sfrI dunIaf ikAuN ies sLrfb dy smuMdr ivc zuwbdI jf rhI hY? gurduafiraF
dy pRbMDk BI (smyq sLRomxI kmytI dy) ikAuN grk ho rhy hn ies ivc? hor bhuq sfry
kfrnF qoN ibnHF iek vwzf kfrn hY mIzIey ivc ies dI KUb crcf df hoxf. ieh mIzIey
ivc qusIN afm hI suixaF hovygf ik QoVI ijhI sLrfb pIxI ishq leI guxkfrI hY. ies
dy pIx nfl hrt atYk hox df Kqrf kfÌI Gt jFdf hY aqy ieh keI ibmfrIaF nUM BI dUr
krdI hY. rYWz vfeIn (lfl sLrfb) dy sohly qF bhuqy hI gfey jFdy hn. ieh sfrf kuwJ
irsrc dy nfm Qwly ho irhf hY. ies qrHF dIaF vfr vfr duhrfeIaF gwlF qoN keI vfrI
QoVI smJ vflf isWK sLrDflU zol hI jFdf hY ik sLfied gurU nfnk sfihb dI khI hoeI
gwl pUrI swc nf hI hovy. ikAuNik gurU nfnk qF kihMdf hY ik ibwl kwul nhIN pIxI
pr ieh irsrc dwsdI hY ik QoVI ijhI pIxI guxkfrI hY.
lE jI, sux lE hux irsrc vflI gwl. ies irsrc vfly Prfz df BFzf
cOrfhy ivc BMn idWqf hY sI[ bI[ sI[ ryzIE aqy tYlIvIjLn ny jo ik 02 dsMbr 2004
nUM 9:05 svyry ryzIE qy aqy 05 dsMbr 2004 nUM 7:00 vjy sLfm nUM tYlIvIjLn qy
bRfzkfst kIqf igaf. sI[ bI[ sI[ knyzf df iek pbilk adfrf hY jo ik kfPI inrpwKqf
nfl KLbrF aqy hor pRogrfm pysL krdf hY. sLrfb vfry jo ies ny rIport bRfzkfst
kIqI hY Auh iek iksm df bMb hI sI. Aus rIport anusfr ieh jo rIsrc krdy hn ienHF
ipCy sfrf hwQ sLrfb kMpnIaF df hY. sfrf pYsf aisWDy ZMg nfl Auh hI idMdy hn aqy
rIsrc vI glq ZMg nfl kIqI jFdI hY. imsfl dy qOr qy iek QoVI ijhI sLrfb pIx vfly
dI qulnf Aus nfl kIqI jFdI hY ijs nUM ik zfktr ny sLrfb pIx qoN mnHF kIqf hovy.
ieh mnHF kIqy Auh ivakqI huMdy hn ijhVy ik iksy smyN awq drjy dy sLrfbI huMdy sn
aqy jF iPr iksy hor ibmfrI dy kfrx ienHF dI sLrfb pIxI bMd kIqI hoeI sI. ieho
ijhI glq rIsrc nfl sLrfb kMpnIaF dIaF qF pON bfrF ho geIaF hn. ienHF glq qwQF dy
aDfr qy sLrfb dI Kpq lgpwg 40% vwD geI hY. jo qwQF dy aDfrq aslI rIsrc hY Aus
nUM koeI nhIN puwCdf aqy ies nUM mIzIey ivc iblkul axgOilaf jFdf hY jF mfVI ijhI
KLbr nsLr kr ky dbf idWqf jFdf hY. ies aslI rIsrc muqfbk jo Gwto Gwt 50 vfrI
kIqI geI hY dy anusfr QoVI ijhI sLrfb pIxI vI ishq leI hfnIkfrk hY. ies dy pIx
nfl 60 qoN BI ijLafdf ibmfrIaF lwgdIaF hn. jIB qy glHy df kYNsr 10% ijLafdf
huMdf hY. iesqRIaF leI qF ieh bhuq hI mfVI hY. PrFs dy lok sB qoN ijLafdf sLrfb
dy sLOkIn hn aqy dunIaf ivcoN sB qoN vwD ilvr dI ibmfrI BI PrFs ivc hI hY. so
gurmuK ipafirE, kro gurU nfnk df kotfn kot DMnvfd ijs ny ik sfnUM ies lfhnq vfry
awj qoN sdIaF pihlF hI sucyq kr idWqf sI. so jy kr asIN sfrf kuwJ jfxdy buWJdy
vI KUh ivc Cfl mfr ky mrnf hI mrnf hY qF iPr qF koeI kuWJ nhIN kr skdf.
kbIr mnu jfnY sB bfq, jfnq hI aAugnu krY ] kfhy kI kuslfq,
hfiQ dIpu kUey prY ]216] {pMnf 1376}
mwKx isMG puryvfl,
dsMbr 12, 2004[