bicqR gurU dI bicqR gfQf/gurcrnjIq isMG lFbf
dI ieh ikrq vI iblkul JUTI hY
.
lFbf sfihb quhzI pRoVqf vfly dsm gRMQ dI hI
BfsLf vrq irhf hF ijs ivc iesqrI dIaF qyj Ausqry nfl JftF AuqfrIaF hox, swq vfr
kwZI sLrfb pIx nuM Auqm mMinaf igaf hovy, aPIm, BMg qy hor hr iksm dy nsLy krn
dI pRyrnf kIqI hovy, kI Auh gRMQ gurU ikrq ho skdf hY ? 1699 dI ivsfKI nUM Klfsy
leI kys rwKxy lfjLmI krfr dyx vfly gurU sfihb kI afpxy hI hwQIN kys Auqfrn vfly
pfAUzr vrqx dI KulH dsm gRMQ ivc dy skdy hn? gurUU nfnk
sfihb,
"so ikAu
mMdf afKIaY ijqu jMmY rfjfn" pMnf 473,
afKdy hn ik iesqrI nUM mMdf nhI kihxf cfhIdf
ikAuNik iehI iesqrI rfijaF nUM vI jnm idMdI hY. pr AunHF dI afpxI hI dsvIN joq
ieh afKy ik aOrq nUM bxf ik qF pRmfqmf afp hI pCqf irhf hY, dsm gRMQ dI ieh ilKq
pihlI aqy dsvIN joq nUM vwK vwK krdI hY,iehI ibpR cfhuMdf hY pr iswK isDFq nfl
iesdf koeI myl nhI hY?
"
aMq iqRXn
ky iknUM n pfXo] ibDnf isrij bhuir pCuqfXo]ijn ieh ikXo skl sMsfro]vhY pCfin Byd
iqRX hfro] dsm gRMQ pMnf 1267]"
ijsny ieh sfrf sMsfr bxfieaf hY jy Auh hI
iesqrI dy icRqrF nUM pCfnx ivc hfr igaf hY qF ieh sMsfr df krqf vI gurU gRMQ
sfihb dy krqy qoN koeI vwKrf krqf hY. ikAuUNik gurUbfxI df krqf qF sB qoN blvfn
hY.
ijsu Tfkru isAu nfhI cfrf]qf kAu kIjY sd nmskfrf]m:5, pMnf
268]
dsm gRMQ pMnf 1081, iqRXf icRqr 190]
iek iesqrI afpxIaF shylIaF nfl bfg ivc hws
hws ik gwlF krdI ieMJ afK rhI hY ik mYN pihlF rfjy qoN pfxI BrvAUN qy iPr
afpxIaF JftF munvfAUN qF mYN sLrq ijqFgI. ieh kih ky AuWs aOrq ny suMdr Bys Dfrn
kIqf qy rfjy nUM JroKy ivcoN dI idKfeI idwqf qF Jwt hI rfjf Aus aOrq qy mohq ho
igaf. pRIiq sihq rs rIqupjfeI qoN bfad Auh aOrq byhosL ho jFdI hY qy pfxI pfxI
krdI hY. iPr rfjf afp AuT ky pfxI Br ky ilafAuNdf hY. iPr cuMbn ( cMumx) cwtx
huMdf hY qy bfad ivc kfm kI kyl mcfeI, ijhVI dsm gRMQ dy pMnf 909 qoN sLurU ho
ky 1388 pMnf qk mwcdI hI jFdI hY, dovyN jvfn hn qy koeI ies kfm dI Kyz ivc hfrnf
nhI jfxdf. iPr ieh iesqrI rfjy nUM afKdI hY, "mYN bydF purxF ivcoN suixaf hY ik
iesqrI dIaF JftF munIaF nhI jf skdIaF"] ieh gwl sux ky rfjf afKdf hY ik qUM JUT
bol rhI hYN mYN qyrIaF JftF munFgf kih ky rfjy ny iewk qyj Ausqrf mMgvfieaf qy
AuWs iesqrI dIaF sfrIaF JftF muMn idwqIaF. ies qoN bfad Auh cMcl aOrq qfVI mfr
ky hwsdI hoeI ieh afKdI hY ik mYN rfjy qoN pfxI vI Brvfieaf hY qy JftF vI
muMnvfeIaF hn. ies krky mYN sLrq ijq geI hF. vydF purfxF df vfsqf pf ky kihxf ik
iesqrI dIaF JftF munIaF nhI jf skdIaF, ieh gurU sfihb dI ikrq nhI hY ikAuNik
iksy dUsry Drm dy gRMQF nUM ienHF burf kihxf iksy prm mnuwK df kMm nhI? lFbf
sfihb jy dsm gRMQ gurU sfihb dI ikrq hY qF quhfzy muqfibk qF gurU goibMd isMG jI
sfnUM isrP qy isrP vl-Pryb hI isKfAux afey sn. vMngI mfqr dsm gRMQ dI bolI jF
pMizq bolI ivc koksLfsLqr.
"
iqRX kI JFt n mUMzI jfeI] bydpurfnn mY suin pfeI] hiskir rfv bcn
XO TfnXo] mYN apuny ijX sfc n jfnXo] qYN iqRXf hm so JUT AucfrI] hm mUMzYNgy
JFit iqhfrI] qyj asqurf eyk mMgfXo] inj kr gihkY rfv clfXo] qF kI mUMiz JFit sB
zfrI] dYkY hsI cMclf qfrI]icRqr 190]"
gurcrnjIq isMG lFbf jIE, vMngI mfqr, dsm
gRMQ dI ieh bfxI pVH sux ky pfT krn vflf ies qoN kI isiKaf gRihx kr irhf hY agly
lyK ivc ilK Byjxf jI. myrI smJ, " vfirs sLfh rMin jd myhrbfn hovy kujf mUq vflf
kwZ vKFvdI ey" muqfbk ies iqRXf icRqr ivco iehI AuWqm isiKaf imldI hY ky aOrq
afpxy sYks dy bl qy, aqy afdmI dI ies kMmjLorI krky cfhy koeI afdmI hovy, rfjf
hovy jF koeI sfDfrx afdmI, Aus qoN hr qrHF df mn cfihaf kMm krvf skdI hY.
ijLafdf igxqI ivc afdmI Gr ivc klysL lVfeI qoN bcx leI iesqrI df kihxf vYsy hI
svIkfr kr lYNdy hn qy aOrq nUM koeI vl Pryb krn dI jLrUrq hI nhI pYNdI. ies
icRqr ivco NkoeI isiKaf imldI hovy qF dwsxf jI? dsm gRMQ dy pMnf 909 qoN 1388 qk
aYsIaF cMcl kfhxIaF nfl Bry pey hn. ienHF ivcoN anUp kuafir/kOr vrgIaF kuwJ
khfxIaF qF ipafrf isMG pdm qy igafnI nrYx isMG muqfbk qF gurU goibMd isMG jI nfl
Kud vfprIaF hn. svfl ieh pYdf huMdf hY ky jy Klfsy dI jIvn jFc, ijs qoN hr-vyly/
smyN dI srkfr nUM Kqrf ho skdf hY, qy vyly dI pVHI ilKI juMzlI ( bRfhmx) nUM
Kqrf sI, nUM Kqm krnf hY qF pihlF Kflsy dy gurU dI jIvn jFc nUM Kqm kIqf jfvy.
ies krky hI qF pMizq ny ieh khfxIaF GVIaF hn. iewk pfsy dsLmysL ipqf nUM
srbMsdfnI qy prm mnuwK afK rhy rhy hF qy dUjy pfsy aYsIaF icRqrhIx khfxIaF nUM
mMnI jf rhy hF. lFbf jiE quhzy dsm gRMQ muqfibk qF iewk vwKry Kflsy df jnm ho
igaf lwgdf hY?
dsm gRMQ pMnf 916 icRqr 82:
jhFgIr afidl mir gXo] sLfihjhF hjriq jU BXo]
dirXf KF pr aiDk irsfXo] mfrn chXo hfQ nih afXo]
afidl df mqlb hY inaFkfr. ijs gurU goibMd
isMG jI dy dfdy ipqf gurU hirgoibMd sfihb jI nUM 8-12 sfl qk jhFgIr ny jyl ivc
zwkI rwiKaf hovy, pV-dfdy ipqf gurU arjn dyv jI nuM qwqI qvI qy ibTf ky AuproN
qwqI ryq pf ky ijAUNdy jIa sfV idwqf igaf hovy, ies qrHF dy rfjy nUM gurU goibMd
isMG jI dI klm kdy vI inaFkfr nhI ilK skdI? bfkI jhFgIr ny qujky jhFgIr ivc iswK
lihr nUM JUT dI dukfn ikhf hY, qusIN afpxy lyK, " gurU gMRQ sfihb aqy dsm gRMQ"
ivc �dukfn ey bfqfl dukfn ey bfqfl� ilK rhy ho. ies dy bfvjUd vI qusIN iks dlIl
nfl ieh mMnx nUM iqafr ho ik gurU goibMd isMG jI jhFgIr nUM inaFkfr ilK skdy
hn?
swq vfr kwZI sLrfb dy rMg:
ho sfqbfr midXfn qyN mdih cuafie kir.5]
icRqr 296, pMnf 1244]
blI afT sY mihK mMgfXo] BwC Boj pkvfn pkfXo]
mdrf aiDk qhf lY Drf sfq bfr ju cuafiein krf]10] icRqr 330] pMnf
1286]
soeI md lY qhf isDfeI sfq bfr bhu BFq
cuafeI]icRqr 381, pMnf1337]
mYN ipMz dy rihx vflf hox krky sLrfb ivcoN
iek vfr hor sLrfb kwZx bfry qF suixaf sI pr swq vfr sLrfb ivcoN sLrfb kwZx dI
gwl qF dsm gRMQ ivcoN hI suxI hY. gurcrnjIq isMG lFbf jIE dsm gRMQ pVH ky qF
ieMJ lgdf hY ik gurU amrdfs jI df ies sLbd dI jLrUrq hI muk geI
hY:
mfxsu Biraf afixaf mfxsu Biraf afie] ijqu
pIqY miq dUir hoie brlu pvY ivic afie] afpxf
prfieaf n pCfxeI Ksmhu Dky Kfey] ijq pIqY Ksmu ivsrY drgh imlY sjfie] pMnf
554]
gurmiq hr iksm dy nsLy dI ivroDqf krdI hY qy
ies slok ivc Kfs krky sLrfb dI inKyDI kIqI geI hY. ieQoN qk ik gurUbfxI ivc cMcl
suBfE dI vI inKydI kIqI geI hY. cMcl suBfE nUM vI gurUbfxI QF QF kwtdI af rhI
hY. lFbf jIE qusIN zwt ky dsm gRMQ dI vkflq krdy af rhy ho, ienHF do afpf ivroDI
ivcfrDfrf vfly slokF bfry jLrUr ilK dyxf jI ik ienHF ivcoN ikhVf slok sMsfrI
jIvF vfsqy lfhyvMd hY? ikhVf sfnUM mMn lYxf cfhIdf hY qy iks nUM nkfr dyxf
cfhIdf hY ikAuNik ieh do vwKrIaF ivcfrDfrf iswK Drm df aMg nhI ho
skdIaF.
kys nfs isiKaf dsm gRMQ
ivcoN:
ijhVy gurU sfihb ny afpxy hwQIN Klfsy nUM
pMj krfrF dI bKisLsL kIqI hovy, EhI gurU sfihb iksy aOrq dy iksy afdmI nfl lMbf
smf sLrIrk sbMiD (njfiejL) bxfeI rwKx leI qy Ausy hI aOrq dy afpxy pqI dy awKF
ivc Gwtf pf ky kfm kRIVf krn leI, kys nfsk pfAuzr vrqx dI qjLvIj kdsy vI nhI kr
skdy.
dsm gRMQ dI bfxI ieMJ hY.
qFih kys air bkqR lgfXo] sb kysn kO dUir
krfXo] purK qy iesqRI kir zfrI] imq piq lY qIrQn isDfrI] icRqr 138, pMnf
1017]
Aus dy mUMh qy vfl sfP qyl lfieaf aqy Ausdy
vfl sfP kr idwqy. AusnuM purK qoN iesqrI bxf idwqf aqy imqr qy pqI nUM nfl lY ky
qIrQ Xfqrf qy cwl peI.
boil Byd sb ipXih isKfXo] romnfs iqh bdn
lgfXo] sB hI kys dUr kir zfry] purK nfir nih jfq ibcfry] icRqr 352,pMnf
1308]
hor vI keI aYsy slok dsm gRMQ ivc hn ijnHF
ivc kys nfs/ kys Auqfrn leI pfAuzr jF qyl lfAux dI pysLksL kIqI geI hY. kI ieh
gRMQ AusI gurU sfihb df ho skdf hY ijsny Klfsy nUM kys rwKx leI iqafr br iqafr
kIqf hovy? lFbf jIE quhzf ies bfry kI iKafl hY?
akfl purK df ibafn krdy gurU goibMd jI jfpu
sfihb ivc ibafn krdy hn ik Ausdf koeI rUp nhI rMg nhI jfq nhI pfiq nhI qy koeI
ieh nhI kih skdf ik pRmfqmf iks qrHF df hY.
cwkR ichn aru brn jfiq aru pfiq nihn ijh]
rUp rMg Aru ryK ByK koAU kih n skiq ikh]pMnf 1]
iehI iKafl bicqR nftk ivc vI duhrfieaf igaf
hY:
n rUpM n ryKM n rMgM n rfgM] n nfmM n TfmM
mhF joiq jfgM ]5] dsm gRMQ pMnf 39]
bMd 5 qoN 14 qk iehI vrnx hY qy CyqI hI bMd
nMbr 18 qoN bfad akfl purK dy hwQ ivc zmrU PVf idwqf igaf hY, gl ivc KopVIaF dI
mflf vI puaf idwqI geI hY. nflo nfl cfr bfhF vI lf idwqIaF geIaF hn qy isr qy,
32 nMbr CMd ivc, jUVf vI kr idwqf igaf hY. ijvyN ik:
zmfzm zAurU isqf syq CqRM] hfhf hUh hfsM Jmf
Jm aqRM]19]
isrM mfl rfjM] lKy rudR lfjM] suBM cfr
icqRM] prm pivqRM]22]
cqru bFh cfrM]injUt suDfrM]gdf pFs sohM.jmM
mfn mohM]32
hfly qF dsm gRMQ df ilKfrI pRBU nUM sLfrb
ivc msq hoieaF vFg hI msq idKf irhf hY QoVI dyr bfad dyKxf ik pRBU jI afp sLrfb
/ mdrf pI ky ikvyN BMbkdy hn.
md mwq ikRpfx krfl DrM] jX swd surf srXM
AucrM]55] surf mqlb sLrfb.
hux dyKo pRBU jI mdrf pIky afp ikvyN jMgl
ivc bVkF mfr rhy hn]
mdrf kr mwq mhf BBkM] bn mY mno bfG bcf
bbkM]53] dsm gRMQ pMnf 42]
lFbf jIE!ieh dwsx dI ikRpf krnI ik kI gurU
goibMd isMG jI BulV sn? jF iksy hor vjHf krky dsm gRMQ dy pMnf nMbr iek qy akfl
purK df koeI rUp nhI rMg nhI afid qy QoVy ijhy pMinaF dy bfad akfl purK rUp vflf
vI ho igaf hY rMg vI sFvlf hY. zrfAuxIaF dfhVF vI inkl afeIaF hn. akfl purK dy
pYrF ivc JfjrF puaf ky AusnUM ncfr vI bxf idwqf igaf hY qy pRBU jI dy mwQy qy
cmkdy cMn dy pRkfsL nUM vyK ky isLvjI nUM lwjf af rhI hY. ieh sfrf gorK DMdf dsm
gRMQ dy pMnf 39 qoN 43 qk hI ho inbVdf hY. ihMdU mwq dy gRMQF ivc aYsf kuwJ hox
krky hI qF afrIaf smfjI vIr purfqn gRMQF nUM JUTF df pulMdf GosLq kr cuky hn. kI
vjHf hY, lFbf jIE! qusIN iswKF nUM aYsy JUTF dy pulMdy dy ipCy lfAuxf cfhUMdy
ho?
quhfzy afpxy lPjL," ies qrHF jfpdf hY ik
ijvyN sfrI lokfeI, sfrf bRihmMz hI gurU sfihb dI ruhnI joq nUM afpxf Durf mMn ky
AusdI pRkrmf krn lg ipaf". lFbf sfihb Bfrq ivc bYTf aOrMgjyb qF iswK lihr nUM
Kqm krn qy quilaf hoieaf sI. pr iPr vI quhzy muqfibk qF aOrMgjyb vI ies sfry
bRihmMz ivc af hI jFdf hY. lFbf jIE ieh dwsx dI ikRpflqf krnI ik aOrMgjyb ny
gurU goibMd isMG jI dI ruhfnI joq dI kdoN pRkrmf kIqI sI? awj dunIaF df bwcf
bwcf kirscIan Drm dy bfnI jIiss kfrfeIst dy nfm qoN jfxU hY BFvy AusdI ruhfnI
joq dI pRIkrmf iksy bRihmMz ny nhI kIqI, pr gurU goibMd isMG jI dy iswKF ny
ieqnI vI imhnq nhI kIqI ik Auh goiraF jF kfilaF nUM, cIinaF jF jfpfnIaF nUM
afpxy Drm dy bfnIaF dy nfvF qoN hI jfxU krf pfAuNdy.
dsm gRMQ dy pMnf 1387 qy cOpeI:
afpu afpunI buiD hY jyqI] brnq iBMn iBMn
quih qyqI] qumrf lKf n jie psfrf] ikh ibiD sjf pRQm sMsfrf]
gurU sfihb ilKdy hn, ieh ikhf nhI jf skdf
ik, hy pRmfqmf! qUM ies sMsfr df psfrf ikvyN kIqf hY.afpxI afpxI buDI muqfibk
lok vwKrIaF vwKrIaF dlIlF dy rhy hn.
iehI ivcfr gurU nfnk sfihb dI ivcfrDfrf nfl
myl KFdf hY:
jf krqf isrTI kAu sfjy afpy jfxY soeI]
jpujI]pMnf 4]
pr hux AuprlI ivcfrDfrf dI ivroDqf dsm gRMQ
afp hI kr irhf hY.ijvyN:
KMzf ipRQmY sfj kY ijn sB sYsfru Aupfieaf]
vfr sRI BgAuqI jI kI] d[gRM[ pMnf 119]
hux dsm gRMQ df krqf ieh ilKdf hY ik pihlF
KMzf bxfieaf iPr sMsfr dI AuqpqI kIqI geI. pr lohy dy Xug qoN pihlF qF pwQr df
Xug cldf hY qy Aus qoN qF ikqy pihlF sMsfr dI AuqpwqI hoeI hoeI sI. lohy df Xug
qF msF 3000-4000 sfl purfxf hY qy sMsfr dI AuqpwqI qF kroVF sfl pihlF hoeI hoeI
hY. lFbf jIE gurU goibMd isMG jI ieh kdy nhI kih skdy ik KMzf bxn qoN bfad hI
sMsfr bxfieaf igaf. ieh JUT iksy bRfhmx df hI ho skdf hY.
eyk sRvx qy mYl inkfrf]qfqy mDu kItB qn
Dfrf]duqIa kfn qy mYlu inkfrI] qf qy BeI isRsLit ieh sfrI] d[ gRM[ pMnf
47]
ieQy iek kMn qoN mYl inkfl ky rfksL jIv jMqU
qy bnfspqI bxfeI qy dUjy kMn dI mYl qoN ieh sfrI isRsLtI bxf idwqI geI hY. lFbf
jIE! ieh dwsx dI ikRpflqf krnI jI ik jy sfry dsm gRMQ df krqf ieko hI hY qF Auh
afpxI jbfn df pwkf ikAuN nhI ikAuNik pMnf 1387 qy ies sMsfr dI AuqpqI bfry ilKdf
hY ik koeI nhI kih skdf ik ikvyN hoeI hY pr iesy gRMQ dy pMnf 119 aqy 47 qy ies
dy Ault kMnF dI mYl qoN hI sB kuwJ pYdf kIqf mMnI jf irhf hY. gurmiq muqfibk qF
akfl purK df koeI rUp nhI, koeI rMg nhI, koeI srIr nhI qF iPr kMn dI mYl iksdy
kMn ivcoN kwZI geI? jy quhzy muqfibk dsm gMRQ dy ilKfrI gurU goibMd isMG jI hn
qF dsm gMRQ dIaF ilKqF qF iehI iswD krdIaF hn ik gurU goibMd isMG jI kihxI qy
krxI dy sUry nhI sn. lFbf jIE! pr iswK pMQN qF gurU goibMd isMG jI nUM kihxI qy
krxI dy sUry pwky mMndf hY ies krky dsm gRMQ nUM sfnUM iswK Drm ivcoN bfhr kwZ
ky ijnHF df ieh gRMQ hY AunHF dy Gr iPr qoN vfVnf peygf.
vkfAU mfl! zf[
rqn isMG jwgI, pI[ aYc[ zI[ aqy zI[ ilt[ nUM ieh qF puCo, ik Aus ny iks qrHF dsm
gRMQ gurU goibMd isMG jI df nhI iliKaf iswDkrky pI[ aYc[ zI dI izgrI pRfpq kIqI
aqy Ausy dsm grMQ nUM gurU goibMd isMG jI dI ikrq sfbq krky zI[ilt dI izgrI
pRfpwq kIqI hY, ieh ikvyN sMBv ho igaf?
sLRo[ gu[ pRM[ kmytI dy 3 agsq 1973 dy pwqr
nMbr 36672 ivc, " cirqRopKXfn jo dsm gRMQ ivc aMikq hn, ieh dsLmysL dI bfxI
nhI," sfbq krn vfilaF ivc zf[rqn isMG jwgI vI sLfml sn. Quwk ky cwtxf vkfAU
mnuwK df hI kMm hY, iksy iswK df nhI?
BfeI kfhn isMG nfBf dI awK roeI sI qF hm ihMdU nhI, mhfn kosL
qy gurumq mfrqMz vrgIaF pusqkF df jnm hoieaf pr iswK jwQydfr bnfm pMizqF ny AuWs
nUM vI nhI bKisLaf sI. igafnI guridwq isMG qy pRo[ gurmuK isMG vrigaF dIaF awKF
roeIaF qF svfmI dieaf nMd nUM lhOr KulI styjL qy iqMNn vfr hrfieaf igaf qy iswK
Drm dI nuhfr bdlx leI isMG sBf lihr qy cIP Kflsf dIvfn jYsIaF sMsQfvF df jnm
hoieaf, pr jwQydfrF ny ienHF nUM vI nhI bKisLaf sI. BfeI rxDIr isMG dy kfrx pRo[
sLfihb isMG vrgy mhfn iswK ihqUaF qy XoiDaF nUM iswK Drm dy bRhfmxF ny nhI sI
bKisLaf. igafnI Bfg isMG aMbflf nUM sMq isMG mskIn dy nIcpuxy krky pMQ ivcoN Cyk
idwqf igaf sI qy hux gurbKsL isMG kflf aPgfnf, ijs dIaF dovyN awKF roeIaF hn,
ijnHF ivcoN " ibpRn kI rIq qoN swc df mfrg" ds pusqkF ny jnm ilaf hY qy iswK jgq
dIaF kroVF bMd peIaF awKF KoHl idwqIaF hn, nUM hux qusIN pMQ ivcoN Cykx leI quly
hoey ho. Auh smF dUr nhI jdoN pihly kuwJ isafxy jwQydfrF dI qrHF koeI hor
jwQydfr afvygf, nfly sMgqF qoN muafPI mMgygf nfly igafnI Bfg isMG aMbflf vFg hI
sR[ gurbKsL isMG kflf aPgfnf qy ies qrHF dy hor Cyky hoey krFqIkfrI iswKF nUM
iPr qoN pMQ ivc sLfml krygf.
zf: gurmIq isMG aOlK, zf: amrjIq isMG
vfisLMgtn vfly aqy lFbf jIE, quhfnUM �iswK builtn� vfly sR: hrdyv isMG sLyrigwl
ny, sfiraf nUM, icwTI rFhI afpxy bfry jfxkfrI dyx leI bynqI kIqI sI. ijs dy jvfb
ivc zf:gurmIq isMG aOlK jI ny qF afpxy bfry pUrI jfxkfrI iswK kichrI ivc rwK
idwqI sI pr qusIN qy zf: amrjIq isMG horF ny icwTI df koeI jvfb nhI idwqf. ikRpf
krky lFbf jIE sfnUM ieh jfxkfrI dyx dI Kycl krnI jI ik qusIN ikQoN aYl[ aYlL[
bI[ kIqI hoeI hY. afpxf purfxf isrnfvF qy ieh vI dwsx dI ikRpflqf krnI jI ik iks
qfkq ny quhnUM ibhfr ivcoN Kug ky pMjfb dI DrqI qy vwDx Pulx leI lfieaf hY qy
vwDx Pulx dI pfxI dI jLrUrq quhzI kOx pUrI kr irhf hY? iswKF nUM ieh qF pqf
cwlxf cfhIdf hY ik qusIN ho kOx?
gurU pMQ df dfs,
gurcrn isMG ( ijAux vflf)
brYNmtn.