dUsry pfsy iswK kOm dI bhu-igxqI nUM ieh vI nhIN pqf ik iswK
rihq mrXfdf anusfr "iswK kOx hY". afm qOr qy asIN hryk Aus afdmI nUM
iswK smJdy hF ijhVy vI mrd aOrq dy nFa nfl "isMG, kOr" lwgf huMdf hY,
pwg dfVI hovy jF Aus df ipCokV iswK Grfxy nfl irhf hovy. ies smyN Auh BfvyN
dyhDfrI gurU-zMmH rfDf suafmI df Bgq, BfvyN nklI inrMkfrI, nfmDfrI (kUkf
gurU-zMmH) jF rwb dI hoNd qoN hI munkr kfmryz hovy; asIN iswK hI smJ lYNdy hF.
ieh dyhDfrI gurUaF dy pujfrI swjx jo vyKx nUM iswKI pihrfvy ivwc huMdy hn, ieh
lok afpxI loV krky ivafh krvfAux vfsqy sRI gurU gRMQ sfihb dI god ivwc afAuxf
mMn jFdy hn; pr ivafh qoN qurMq bfd iPr ‘igrgt’ vFgU rMg bdl ky afpxy
dyhDfrI gurU dy gux gfAux lwg pYNdy hn. iswK pRvfrF dI iehnF gYr iswKF nfl
irsLqydfrI hox krky ieh lok irsLqydfrI dy prBfv nfl AuhnF nUM vI afpxy dyhDfrI
gurU vwl lY jFdy hn. ies vyly ies qrFH vI iswK Drm ivwc KuspYT ho rhI hY .
ajy QoVf hI smF pihlF bhuq sfiraF ny "nirMdr
gryvfl" dy gurU-zMmH dI vIzIE ieMtrnYt rfhIN vyKI hY, ik ijhVy lok Aus dy
cuMgl ivwc Pwsy sn AuhnF ivcoN bhuqy sfbq sUrq hn. keI qF pMj kkfrI vI rhy sn.
vyKx nUM ieh lok iksy vI guriswK sLrDflU qoN Gwt nhIN lgdy hn; pr kI ieh lok qy
ieMnHF df gurU, gurbfxI dIaF qukF gurU jI dy siqkfr vfsqy boldy sn ? aijhy hI
pMjfb ivwc vI keI zyry hn. ijvyN: ipafrf Binafrf, afsLUqosL aqy srsy vflf swcf
sOdf afid. ijnFH ny gurbfxI dI Gor byadbI aqy afpxI mrjLI anusfr gurbfxI dy arQ
krky iswK kOm dy idwl vlUhMdry hn. iehnF dy cyly vI iswKI pihrfvy vfly hn; kI
AunFH nUM vI iswK ikhf jf skdf hY ? iesy qrFH hI rfDf suafmI jF keI hor gurU–zMmH
vfly hn. ieho ijihaF df rUp qy pihrfvf vyK ky hI iswK smJ lYxf vwzI Buwl hY; ijs
qrFH afm krky smiJaf jf irhf hY.
pMQ pRvfinq iswK rihq mrXfdf ivwc spsLt iliKaF hY ik
"iswK kOx hY" ies bfry hr iswK nUM jfxkfrI hoxI cfhIdI hY :
iswK dI qfrIPL: jo iesqrI jF pursL iek akfl purK, ds gurU
sfihbfn ( sRI gurU nfnk dyv jI qoN lY ky sRI gurU goibMd isMG sfihb qk), sRI
gurU gRMQ sfihb aqy ds gurU sfihbfn dI bfxI qy iswiKaf aqy dsmysL jI dy aMimRq
Auwqy insLcf rwKdf hY aqy iksy hor Drm nUM nhIN mMndf, Auh iswK hY.
gurmiq dI rihxI :( A) iek akfl pruK qoN Cut iksy dyvI dyvqy
dI AupfsnF nhIN krnI .
(a) afpxI mukqI df dfqf qy iesLt kyvl ds gurU sfihbfn, sRI
gurU gRMQ sfihb aqy gurU sfihbfn dI bfxI nUM mMnxf.
2[anMd sMskfr :
( a ) iswK dI puqrI df ivafh iswK nfl hI hovy.
(c) anmq vfilaF df ivafh ‘anMd’ rIqI nfl nhIN ho skdf.
kuJ smF pihlF sRI akfl qKq sfihb vwloN hukmnfmf jfrI krky
iswKF nUM sucyq kIqf igaf hY, ik sRI gurU gRMQ sfihb jI dy srUp df pRkfsL
pfrtIaF vfly hflF jF hotlF ivwc nf kIqf jfvy. ieh TIk hY, ijQy gurU sfihb df
mrXfdf anusfr siqkfr nhIN sI huMdf Aus nUM roikaf igaf hY; pr keI jgfH ies
hukmnfmy df lfB dyhDfrI gurU-zMm vfly lY rhy hn. ies gwl df sbUq ieh hY, myrf
dosq iek ivafh qy aMimRqsr igaf sI. Aus ny dwisaf ik hfl ivwc jdoN cfh pI leI qF
mYNnUM vI ijQy anMd kfrj dI rsm hoxI sI AuQy lY gey. Auh rfDf suafmIaF df zyrf
sI (doburjI dy lfgy). AuhnF iek kmry ivwc sRI gurU gRMQ sfihb jI dI bIV rwKI hY.
ies nfl iek qF AuhnF nUM iswKF dI kmfeI iml rhI hY, dUjy AuQy iswKF dy jfx nfl
iswK isDFqF qoN anjfx CyqI hI AuhnF dy ies pKMzI pRcfr ivwc Pws jFdy hn ik,
"vyKo jI, asIN vI sRI gurU gRMQ sfihb dI bfxI hI pVHdy hF". jd ik ieh
sfrf iswKF nUM BrmfAux df hI qrIkf hY. Auh gurbfxI dy mqlb afpxI mrjLI anusfr
kwZdy hn, ijnFH nfl Auh afpxy afp nUM gurU aKvf skx. ijvyN ies sLbd dy arQ kIqy
hn.
pfTkF dI jfxkfrI leI igafnI pRqfp isMG jI vwloN ilwKI ikqfb
"rfDf suafmI mq drpx" ivwcoN iek sLbd vwl iswKF df iDafn idvfAuNdf
cfhuMdf hF:
"sfr bcn ivwc hI rfDf suafmI nfm nUM sLbd suriq ibafn
kIqf igaf hY. Aus leI kbIr sfihb df ieh bcn pysL kIqf igaf hY:
kbIr Dfrf agMm kI, siqgur deI lKfie.
Ault qfih sumrn kro, svfmI sMg imlfie.
Bfv: agMm dI Dfrf siqgurU ny dws idwqI hY. Aus Dfrf nUM Aultf
ky ‘rfDf’ bxf lAu aqy Aus nfl suafmI imlf ky ‘rfDf suafmI’ df jfp kro.
ieh gwl bVI polI, hfso-hIxI qy by-dlIlI hY.jy ‘Dfrf’ df
arQ ‘rfDf’ huMdf qF kbIr sfihb ny KLud afpxI bfxI ivwc ‘rfDf suafmI’
sLbd ikAuN nf vriqaf ? AunFH dy cfr sO sfl bfad ‘Dfrf’ nUM Aultf ky rfDf
bnfAux dI ikAuN loV pY geI" ?(hvflf: rfDf mq drpx, pMnf 20 )
hor jfxkfrI leI pVoH ipMglvfVy dy bfnI Bgq pUrn isMG jI vwloN
pRkfsLq kIqI ikqfb, " rfDf suafmI bfibaF dy kfly lyK" .
ies smyN jrUrI hY ik sRI akfl qKq sfihb, sLRo: gu: pR: kmytI
qy pMQ drdI iswK Drm ivwc dyhDfrI gurU-zMmH vwloN ho rhI GuspYT nUM rokx df koeI
Auprflf krn. iswKF df vI PLrj hY, ik Auh QoVI ijhI shUlq vyK ky gurduafry dI
bjfey, iksy dUsry Drm vfilaF dy zyry ivwc jf ky anMd kfrj dI rsm nf krn.
afm iswKF nUM ies gwl df sLfied pqf nhIN hY, ik jd koeI iswK
iksy dyhDfrI gur-zMmH vfly nUM gurU Dfrn kr lYNdf hY, qF iPr Auh iswK nhIN
rihMdf. vyKx ivwc bhuq afAuNdf hY ijhVy swjx iswK pRvfrF ivwcoN dyhDfrI
gurU-zMmH vwl cly gey hn, Auh gurduafry dy lMgr hfl ivwc afm hI vyKI dy hn; AuNJ
afpxy bxfey nvyN dyhDfrI gurU kol ‘siqsMg’ krn jFdy hn.
ies smyN lwgI pYsy dI doV ivwc keI iswK pRvfr ivdysLF ivwc
jfx dI KLfhsL jF pYsy dI cmk vyK ky dyhDfrI gurU-zMmH nUM mMnx vfilaF nfl iswKI
pihrfvf qy ipCokV ivwc iswK pRvfr hox df bhfnf bxf ky afpxy DI, puqr dI sLfdI
AuhnF pRvfrF ivwc kr rhy hn. ies qrFH ijQy Auh gurU vwloN bymwuK huMdy hn, AuQy
iswK kOm df vI vwzf nuksfn krdy hn. ijs dI dyKf-dyKI hor iswK vI dyhDfrI
gurU-zMmH dy sLrDflU bxdy jf rhy hn. ieh vI iswK Drm ivwc GUspYT df muwK kfrn
hY.
sfzf iehnF dyhDfrI gurU-zMmH vfilaF dI ivroDqf krn df muwK
kfrn sRI gurU gRMQ sfihb jI dI bfxI nUM curf ky, iPr Aus dy gwlq arQ krky iswKF
nUM hI gumrfh krn df dosL hY. jykr ieh gurU-zMmH vfly eynHI hI akfl purK dI soJI
vfly hn qF afp bfxI df Aucfrn krn aqy afpxy cyilaF nUM Aus df pfT pVHfAux.
iswK Drm nUM bydfvf dy ky dyhDfrI gurU-zMmH vwl jfx vfly
swjxo ! iek gwl jLrUr Xfd rwKIE, iswK Drm dI inafrI hoNd dI iqafrI krn vfsqy
gurU sfihbfn ny lgpg 239 sfl lfey hn; ijs ivwc AuhnF afpxy jIvn ivwc sKq Gflxf
GflIaF aqy loV pYx qy afpxIaF aqy afpxy pRvfr dIaF sLhIdIaF vI idwqIaF . jo vI
isiKaf AuhnF ny iswKF nUM idwqI, Auh afpxy ipMzy qy pihlF afp hMzfeI ; iesy krky
hI gurU sfihbfn nUM kihxI qy krnI dy sUry ikhf jFdf hY. ies smyN swB qo vwD
mnuwKqf dy Bly leI sfdf aqy pivwqr isDFqF vflf sRI gurU gRMQ sfihb jI hY jo ky
" sLbd gurU" sfzy pfs mOjUd hY. jykr Aus pivwqr bfxI dy afsLy anusfr
afpxy jIvn nUM Zflky vI quhfnUM mn dI sLfqI nhIN imlI qF iPr iksy dyhDfrI
gurU-zMmH kolo vI nhIN imlygI ? qusIN ies mhfn Drm nUM Cwz ky ies dy doKIaF df
sfQ dy rhy ho; pr Xfd rwKIE ! aYsL pRsq dyhDfrI gurU-zMmH vfly gurU kolo svfey
inrfsLqf dy quhfnUM kuJ vI nhIN imlygf.
sRI gurU gRMQ sfihb jI nUM gurU mMnx vfly hr iswK df PrjL
bxdf hY, ik Auh dyhDfrI gurU-zMmH vfilaF dIaF mn BrmfAU cflF qoN afp sucyq rhy
aqy hornF iswKF nUM vI iehnF dIaF momo TwgxIaF gwlF qoN jfgrUk kry; qF hI asIN
afpxIaF afAux vflIaF pusLqF nUM "sLbd gurU" dI ivcfrDfrf smJf ky iswK
Drm ivwc ho rhI dyhDfrI gurU-zMmH vwloN GuspYT qoN bcf skdy hF.
myry ilwKy sLbdF nfl iksy df idl dwuiKaf hovy qF mfPL krnf.