ipafry vIr isrdfr mwKx isMG jIE!
vfihgurU jI kf KLflsf]
vfihgurU jI kI PLiqh]
afs hY afp jI cVHdI klf ivc hovogy. ieh sLbd jo afp jI nUM
Byijaf hY iesdf tRYkt Cpvf ky sMgqF ivc vMizaf igaf hY. ies sLbd dy arQ
ijLafdfqr kuwJ krfmfqI ijhy hI kIqy imldy hn, so ies krky ik sLfied koeI gurmuiK
ipafrf ies sLbd dy arQF nUM hor vDIaf ZMg nfl pysL kr sky. ieh Auprflf kIqf igaf
hY. afp jI ny ‘iswK mfrg’ qy pfAux dI Kycl krnI jI.
gruV cVy goibMd afielf
(pMnf-1166)
pRkfsLk:
inafrf KLflsf nOjvfn jwQybMdI
2050-bI, arbn ivhfr, duwgrI-1, luiDafxf-141002
mobfeIl:-98146-73395, 98156-20398
ikqfbcy bfr
y
DMn siqgurU gurU gRMQ sfihb jI dI pfvn bfxI agfD boD hY. jo
mnuwK mfqr nUM afpxI kilafxkfrI ivcfrDfrf nfl srbwq df Blf krn df AupdysL idRV
krfAuNdI hY. mnuwK nUM sucwjI jIvn jfc bKsL ky "mfxs qy dyvqy" qwk dI AupfDI
bKsLx ivc iCn mfqr df smF vI nhIN lgfAuNdI.
gurU gRMQ sfihb jI dI akflI bfxI dI Aupmf kridaF gurmiq dy mfhn
ivafiKafkfr BfeI gurdfs jI ny ikhf hY gurbfxI dy sfry KjLfny, nAu inDIaF,
hIry-rqn, jvfhr, mfxk AuplwbD hn. pr pRfpq AusnUM hI huMdy hn jo afpxf jIvn ies
Koj ivc lgf dyvy:
qYsy gurbfnI ibKY skl pdfrQ hY
joeI joeI KojY soeI soeI inpjfvhI.õôö. BfeI gurdfs
jI
BfeI sfihb dy ienHF bcnF nUM mMnidaF gurmuK ipafry pRo[ ieMdr
isMG 'Gwgf', pRo[ suKivMdr isMG jI dy Audm nfl sLbd "gruV cVY goibMd afielf…"
bfry vIcfr jigafsU sMgqF sfhmxy rwKy gey hn. ikAuNik gurbfxI aQfh hY koeI vI Qfa
nhIN pf skdf. gurbfxI arQ krn lwigaF bhuq sfry pwKF nUM sfhmxy rwKxf pYNdf hY,
ijvy: pRsMg kI hY, ieiqhfs kI hY, alMkfr ikhVy-ikhVy vrqy gey hn, afpf ivroDI
arQ vI nf ho jfx, gurbfxI ivafkrn afidk sfrIaF gwlF df iDafn rwKky hI arQ krny
pYNdy hn.
ies sLbd bfry bhuq sfry ivdvfnF nfl vI vIcfrF kIqIaF geIaF hn.
ieh iek Cotf ijhf Xqn hY. kIqy gey Bfv arQ aKIrI swc nhIN hn. ieh qF iek Auprflf
hY ies sLbd bfbq sMgq ivc KojI ibrqI pYdf krn df.
sMgq nUM bynqI hY ik rih geIaF glqIaF, AUxqfeIaF vwl iDafn
idvfAuNdy hoey afpxy kImqI suJfa jLrUr sFJy kro jI qF jo nvyN azIsLnF ivc soD
krky sucwjy rUp ivc sMgqF dI syvf kIqI jf sky.
gurU gRMQ aqy pMQ df dfs
(kMvr mihMdr pRqfp isMG)
ipRMsIpl
gurmiq igafn imsLnrI kflj,
pMjfbI bfgL, luiDafxf.
suJfa Byjx leI pqf:
inafrf KLflsf nOjvfn jwQybMdI
2050-bI, arbn ivhfr, duwgrI-1, luiDaxf-141002
mobfeIl:-98146-73395, 98156-20398
gruV cVy goibMd afielf[[[
(pMnf-1166)
pRo: suKivMdr isMG, pRo: ieMdr isMG 'Gwgf'
(BUimkf)
iswK smfj df aflf-duaflf bRhfmxI krmkFzf nfl Biraf ipaf hY. ies
mnmwq df rMg iswK pirvfrF qy ciVaf sihjy hI vyK skdy hF. siqgurU sfihbfn aqy
bfxI rcYqf Bgq sfihbfn, ikAuNik eysy hI BfrqI iKwqy ivc pRgty sn, ies leI AunHF
dI ilKq ivc eyQoN dI sLbdfvlI vrqI jfxI suBfvk sI. ijvyN Bgq kbIr jI ny afpxy
ikwqy KwzI, qy ielfky dI sLbdfvlI vrqI hY iesy qrHF Bgq PrId jI ny vI muslmfnI
Audfhrxf qy sLbdfvlI vrqI hY ijvyN muswlf, gor, msIq, bFg, inmfjL, afidk aqy
bfkI sfry mhfpursLf ny afpxy ielfky aqy smfj dIaF pRcwilq Audfhrxf nUM gurmiq dI
rMgq dy ky sfzy sfhmxy rwiKaf hY. ihMdU dyvI-dyviqaF dy nfm, AunHF vwloN kIqy
kuwJ cMgy, kuwJ mMdy kMmF df BI ijLkr hY. iesy qrHF nrk-surg, curfsI lwK jUnF,
cfr juwg afidk jn sfDfrx dI jLubfn qy cVHy hoey sn. so iswK pMQ dy pYgMbrF iesdI
dI Auicq vrqoN kr leI. BfvyN ik AuhnF iksy KLfs nukqy nUM smJfAux leI ieh qrIkf
vriqaf sI. pr iswK pRcfrkF dI koeI AucyrI pVHfeI nf hox krky, Auh ihMdU pOrfixk
khfxIaF nUM hI gurmiq df lybl lf ky styjF qy suxfeI jf rhy hn. jdoN Aupr vrixq
khfxI nUM rwd krn vflf mYtr BI gurbfxI ivc hI mOjUd huMdf hY. iPr kI kIqf jfvy
ienHF khfxIaF df? gurbfxI dy sfry pihlU ivcfr-prK ky "¡ " dI kyNdrI
vIcfrDfrf nUM snmuK rwK ky, KMzn aqy mMzn vfly sLbdF nUM smJ ky hI pfvn gurbfxI
dy arQ krny Auicq hn. cyqy rhy ik KLflsf pMQ iewk akfl purK nUM mMnx vflf hY,
iksy klpq dyvI-dyviqaF df pujLfrI nhIN hY. gurbfxI dy hI pivwqr bcnF duafrf ies
scfeI nUM pRgt kIqf jf skdf hY. vfk hn:- "iekf bfxI ieku guru ieko sbdu vIcfir]" (pMnf-646) ieh BI sdf Xfd rhy ky gurbfxI ivc drsfieaf prmysLr "ajUnI"
hY, inr akfr hY". iPr srIr Dfrn krky, Cotf ijhf iKlOxf bxky, sfzy sfhmxy ikvyN
af skdf hY? jdoN ik sfrI kfienfq hI Ausdf afpxf jLhUr (srgux rUp) hY. jy koeI
ieh afKy ik rwb jnm lYNdf hY qF Aus prQfie siqgurU jI dI sKLq qfVnf ieAuN hY
"so muKu jlAu ijqu khih Tfkuru
jonI" (pMnf-1136) ienHF pRcwlq kQf khfxIaF ivc
afm krky ivMgy tyZy ZMg duafrf bRfhmx vwloN pRcfiraf kUV kbfV hI mnuwK dy pwly
pYNdf hY. sdIaF qoN Bfrq vrsL gLulfmI dIaF jLMjLIrF ivc jkiVaf irhf, afjLfdI
vfsqy pRyrnf dyx vflLIaF kQfvF dI QF qy gAU ijAuNdI krnI, bRfhmx dI musIbq dUr
krnI, iksy gLYbI sLkqI vwloN duwK dUr krny, vr dy ky mflf-mfl kr dyxf, srfp dy
ky BsmfBUq kr dyxf, Dfgy-mMqrF, jfdUgrIaF ivc hI kul mnuwKqf nUM pfgl bxf ky rwK
idwqf igaf. nfmdyv jI dI sLfndfr dlyrI aqy idRVHqf nUM Gwty rol idwqf igaf hY.
pihloN kuwJ bhuq hI pRiswD khfxIaF dy drsLn kro, pVHo, vIcfro qy iPr nfmdyv jI
dy sbd nUM ivigafnk njLrIey qoN vfcIey:-
siqgurU nfnk sfihb jI df ivcfrDfrk tkrf qF bRhfmx nfl AudoN hI
sLurU ho igaf jdoN bfl Aumry pRoihq hiridafl jMÖU pfAux dI rsm inBfAux lwgf sI.
ies prQfey sLbd afsf kI vfr ivc mOjLUd hY:-
dieaf kpfh sMqoKu sUqu jqu gMZI squ vtu ] eyhu jnyAU jIa kf heI
q pfzy Gqu ]
nf eyhu qutY n mlu lgY n eyhu jlY n jfie ] DMnu so mfxs nfnkf
jo gil cly pfie ] (pMnf-471)
iPr bfad ivc BI siqgurU jI ny hr qrHF dy pfKMz jflL nUM
lIro-lIr krn ivc koeI ksr bfkI nhIN CwzI. axigxq qrIikaF nfl Boly lokF nUM jo
sLRyxI luwtdI af rhI sI. aYsL vflI ijLMdgI bqIq kr rhI sI aqy AunHF syvkF koloN
pUjf vI krvf rhI sI, Blf Aus muPLq dI kmfeI qy plx vfly prjIvI nMU gurU nfnk
sfihb jI df "swco-swc" ikvyN sMGoN Auqrdf? ies sLRyxI nUM sdIaF qoN jnmjLfq gwdI
KuwsdI mihsUs hoeI. ivhilaF nUM pRfpq ho irhf hlvf-mMzf bMd huMdf sfPL njLr
afieaf. "pUjxXog dyvqy" dI mhfn pdvI iKskdI sfPL ids peI. ieh BI spwsLt hY ik jy
ieh rfKvIaF pdvIaF qoN Drm df lybl AuWqr igaf qF KyqF ivc hwz-BMnvIN musLwkq
krnI pvygI. rotI dy lfly alwg pY jfxgy, igxqI "nIvyN lokF" ivc hox lwgygI. ieh
sLRyxI BivwK bfry bhuq cyqMn sI. ies leI ienHF jQybMdk rUp ivc gurU Gr ivrwuD
jMg CyV idwqI. ies jMg dy rUp jF idsLfvF alwg-alwg sn/hn.
AunHF simaF ivc awKr igafn qF nFh dy brfbr hI sI. ijMnf ku hYsI
Auh "rfKvyN Drm" duafrf bRhfmxI mlkIaq sI. gurU sfihbfn bfry jdoN BI kuwJ iliKaf
igaf qF pVHI ilKI sLRyxI hox krky bRhfmx vwloN hI iliKaf igaf. jy iksy hor
sLryxI dy ivakqI ny iliKaf BI qF AusnUM "anpVH gvfr" afKky qfnHy mfry gey. jF
iPr afpxI ilKq "bRfhmx ivdvfnF qoN pRvfn" krfAuxI peI. iswKF ivcoN ies mfr qoN
BfeI sfihb gurdfs jI qy BfeI nMd lfl isMG jI hI mukq ho sky hn. jnm sfKIaF ivc
"sB aWCf nhIN hY". bhuq sfrf aMsL gurbfxI dI rOsLnI ivc soDy jfx dI mMg krdf hY.
ies qoN bfad BfvyN ivkloqry qOr qy keI iewk pusqkF ilKIaF geIaF, ijnHF ivc
bRfhmxI qwq KLqrnfk hwd qwk BfrU hn. ies mfmly ivc BfeI sMqoK isMG, gur pRqfp
sUrj gRMQ (pRcwlq nfm sUrj pRkfsL) vrgf vwz afkfrI gRMQ ilKky sfiraF qoN awgy
inkl igaf. ies ivc iksy nUM koeI sLwk nhIN ik BfeI sMqoK isMG AuWc kotI df kvI,
qy igafn df mflk sI. AusdI ivdvqf kfrn hI bhuq sfry gurU-GrF ivc awj qwk sUrj
pRkfsL dI kQf inrMqr ho rhI hY. pr ies gRMQ ivc ajyhf mYtr vwzI qfdfd ivc pRqwK
ids pYNdf hY, jo gurmiq dI ksvwtI, gurbfxI qy Krf nhIN Auqrdf. ieh BI sMBv hY ky
BfeI sfihb dy akfl-clfxy (1843) qoN bfad, pMQ doKIaF ny rly pf idwqy hox. ies
ilKq df qwqsfr ieh hY ik pfTkF nUM aihsfs krfieaf jf sky ik ikvyN bRfhmxF aqy
gAUaF qy musIbqF afAudIaF hn. iswK ikvyN AunHF dI rwiKaf vfsqy jfnF inCfvr krdy
hn. bs ieho iewk nukqf KolHx df Xqn kIqf jfvygf. peI gAU qy musLkl afAuNdI hY,
kI kdI mwJ jF GoVI qy koeI ksLt nhIN afAuNdf? bRhfmxIaF dI iewjLq nUM KLqrf ho
jFdf hY, (bhuqIaF sfKIaF) kI iksy hor sLryxI dI aOrq qy musIqF nhIN afeIaF? kI
sfry iensfn qy sfry psLU (zMgr) iewko ijhy nhIN? agly pMinaF qy ies ivcfr nUM
KoilHaf jf irhf hY:-
gurU nfnk sfihb jI dy afgmn dI pMizq ny BivwK-bfxI kIqI. aKy
ienHF dy crnF qy dunIaF JukygI, bfdsfh BI nmsLkfrF krngy, nfm ienHF df nfnk
rwKo[[[ pr kI swc-muwc bRfhmx lok BivwK bfry jfxdy sn/hn? iPr jdoN sdIaF qwk
Bfrq lutINdf irhf, bIbIaF tky-tky nUM inlfm huMdIaf rhIaF, mMdr ZihMdy rhy,
kqlo-gfrq huMdI rhI[[[ kI ienHF duwKF-musIbqF df BI bRfhmxF nUM pihlF pqf lwg
igaf sI? iPr bcfAu df koeI pRbMD ikAuN nf kIqf igaf? asl gwl ieh hY ik purfqn
jnm sfKI (sfiraF qoN purfxI) sMn 1630 dy nyVy, iksy iswK vwloN ilKI geI hY.
AudoN qwk jo gwlF gurU nfnk sfihb jI bfry pRcwlq sn, AunHF nUM hI qrqIb dy ky
ilK idwqf igaf hY. keI iewk bfad vflIaF sfKIaF nUM BivwK ivc AucfrIaF ilK idwqf
hY, jo Auicq nhIN hY.
siqgurU amrdfs jI dy pYr ivc "pdm" vyK ky pMizq durgf dwq ny
BivwK-bfxI kIqI ik "qusIN vwzy ckrvrqI rfjy jF siqkfrXog Dfrmk sKsLIaq bxogy."
agr pMizq BivwK-bfxI nf krdf iPr kI bxdf? gurU aMgd sfihb iksy pMizq dI
BivwK-bfxI qoN ibnF hI gurU dr qy pRvfn ho gey. siqgurU nfnk sfihb jI ny AunHF
nUM afpxI gwdI dy vfirs iksy bRfhmx dy afKy qF nhIN bxfieaf?
cOQy pfqsLfh siqgurU rfmdfs aiq dI gLrIbI ivc ply, iksy bRfhmx
ny AunHF bfry BivK-bfxI nhIN kIqI. siqgurU arjn sfihb jI bfry BiwvK-bfxI krn leI
koeI bRfhmx nF bhuiVaf. pr CyvyN siqgurU jI nUM bRfhmxI gRihx lf idwqf igaf. vr
duafrf AunHF df jnm qy iPr bflk hirgoibMd jI nUM bRfhmx vwloN dhIN ivc jLihr
imlfky KuafAux df Xqn kIqf igaf, pr kfmXfbI nf imlI. iPr iewk dfeI nUM Byijaf
igaf pYsy dy ky. dfeI ny afpxIaF duDIaF nUM jLihr lf ilaf, pr jLihr bVf qyj sI.
bfl hirgoibMd nUM duwD cMuGfAux (iplfAux) qoN pihlF hI jLihr dy mfrU asr kfrn
dfeI dI mOq ho geI. vfr KLflI igaf.
siqgurU hirgoibMd sfihb jI df bytf bfbf atwl jI bfl avsQf ivc
hfxIaF nfl koeI Kyz Kyzdy sn. hnyrf pY jfx qy, sLfm nUM sfry sfQI GrF nUM cly
gey. ijs isr vfrI sI bRfhmx df lVkf mohx, Auh BI Kyz aDUrI Cwzky clf igaf. agly
idn bflk atwl jI Aus nUM GroN swdx vfsqy cly gey. mfqf-ipqf ny disaf ik mohx
rfqI swp lVky mr igaf hY, atwl jI afKx nhIN qusIN JUT boldy ho, myrI Kyz dI vfrI
dyx qoN zrdf aMdr luk igaf hY. qy atwl jI ny jLordfr afvfjL idwqI mohx Eey! Eey
mohx[[[. qy miraf ipaf mohx Tumk-Tumk turdf bfhr af igaf ies Gtnf dI KLbr sfry
ikqy PYl geI ik atwl jI ny moieaf mohx ijMdf kr idwqf[[[ vwzI krfmfq[[[. jdoN
siqgurU hirgoibMd sfihb jI nUM pqf lwgf qF AunHF Ausy vkq atwl jI nUM bulfieaf.
sfrI hoeI bIqI suxI, qy PYslf suxfieaf: "bytf! qUM rwb dI brfbrI kIqI hY, krfmfq
krky mohx nUM ijAuNdf kIqf hY, hux mohx dI jgHf qUM pRfx iqafg dyh[[[". bflk
atwl jI cfdr lY ky lMmy pY gey, pRfx iqafg idwqy. khfxI df qwqsfr ieh peI
siqgurU hirgoibMd sfihb jI dy byty dI mOq ho jfvy, koeI gwl nhIN, pr bRfhmxF df
bytf nhIN mrnf cfhIdf. jy mr igaf qF ijAuNdf ho jfxf cfhIdf hY. qIr itkfxy
vwjf.
siqgurU hirgoibMd sfihb jI dy puwqr bfbf guridwqf jI sfQIaF
smyq isLkfr Kyzx gey. ihrn jfxky qIr clfieaf pr qIr iek gAU nUM jf vwjf qy gAU
qVP-qVP ky mr geI. nyVy rih irhf gAU df mflk bRfhmx sx pirvfr afx puwijaf. gAU
mrI vyK ky sfiraF bhuq ivrlfp kIqf. qrs ivc Brky bfbf guridwqf jI ny mrI hoeI gF
jIvq kr idwqI. jdoN ies anhoxI Gtnf df, siqguru hirgoibMd sfihb jI nUM pqf lwgf
qF Auh bhuq nrfjL hoey qy afiKaf " qUM rwb df sLrIk bx igaf hYN jIvn qy mOq
afpxy vws ivc kr leI, mYN qYnUM afdysL dyNdf hF ik srIr iqafg dyh. bfbf guridwqf
jI cfdr lY ky lyt gey qy colLf Cwz idwqf. iewk gAU dI jfn kImqI hY, gurU spuwqr
dI jfn ssqI hY. gAU jIvq krn bdly guridwqf jI nUM srIr iqafgxf ipaf. qIr insLfny
qy bYTf.
kIrqpur sfihb ivKy iewk bRfhmx qy AusdI pqnI afpxy jvfn byty dI
lfsL (murdf srIr) cuwk ilafey. afky lwgy ivlkx "siqgurU jIE! qusIN smrwQ ho, rwb
nUM puwjy hoey ho, ikrpf krky sfzy hoxhfr puwqr nUM jIvq kro. "siqgurU jI afKx
lwgy "BfeI Bfxf mMno mry ivakqI kdI jIvq nhIN hoieaf krdy". qF bRfhmx ny qfnHf
JfiVaf "siqgurU jIE! iPr qusIN aYvyN gurU hox df aYlfn kIqf hoieaf hY? quhfzy
iswK qF rojL afKdy hn ik siqgurU moieaF nUM ijAUNdf kr skdf hY,
"siqgur myrf mfir ijvflY[[[" jF iPr svIkfr kr lvo ik quhfzy kol koeI sLkqI nhIN[[[?
jfxI-jfx siqgurU jI sFq icwq bYTy aMqr iDafn ho gey. kuJ smyN qoN bfad nyqr
KolHy afKx lwgy "pMizq jI quhfzf puwqr jIvq ho skdf hY, pr iewk sLrq qy [[[ "kI
sLrq mhfrfj jI[[[?" quhfzy ivcoN jo koeI ies nUM bhuq ipafr krdf hY, ies dI
QfvyN Auh afpxI jfn dyvo, jy mnjLUr hY qF[[[". pMizq pMzqfxI nUM afKy qUM jfn
dyh qy pMzqfxI pMzq nUM huwjF mfry, qyrf lfzlf sI". qusIN jfn dy dyvo, aMq
jko-qwkI qoN bfad bRfhmx afKx lwgf ky mYN iesLnfn kr afvF, iPr jfn vfr idaFgf.
Auh igaf qy vfps nf priqaf. bRfhmxI afKx lwgI, pfiqsLfh jI! mYN AusnUM bulfa ky
huxy afeI, QoVI AuzIk kro. Auh BI vfps nf prqI. lMmI AuzIk krn qy BI AunHF ivcoN
koeI vfps nf bhuiVaf. siqgurU jI afKx lwgy BfeI vyK ilaf, ienHF df puwqr nfl
ipafr, ieh asl ivc puwqr vwty sfnUM mfrnf cfhuMdy sn jF iksy gurisK dI blLI lYxI
cfh rhy sn. pr awj iehnF df ieh vfr vI KLflI igaf qy Aus mry lVky dI lfsL Xog QF
qy pucf idwqI geI lyKy lf idwqI geI. gwl nf bxI.
awTvyN siqgurU hirikRsLn jI kol pMjoKry (aMbflf) dy sQfn qy
iewk bRfhmx afieaf guwsy ivc Biraf. kOVy bcnF dI buCfV kridaF afKx lwgf "qusIN
afpxf nfm hirikRsLn rKvfieaf hY, ikRsLn jI ny mhfn Dfrmk gRMQ gIqf dI rcnf kIqI.
pr qusIN qF sMsikRq dy do awKr BI nhI pVH skdy, gIqf ilKxI qF dUr dI gwl, hF
qusIN ies dy arQ hI krky ivKf idAu[[[". siqgurU jI sFq icwq afKx lwgy "pMizq jI
gIqf vrgy gRMQ dy arQ qF sfzf iqafr kIqf sfDfrx qoN sfDfrx iswK BI sihjy hI kr
skdf hY. ieh qF quhfzy vzyiraF df kIqf hoieaf pfp sI ik iksy aKOqI CotI jLfqI
vfly nUM ividaf nhIN pVHn idwqI jFdI sI. gurU nfnk sfihb jI dy Gr qF sfiraF nUM
brfbr jfxky siqkfr kIqf jFdf hY, ividaf pVHfeI jFdI hY. sLwk hovy qF pMizq jI
iksy vI iswK nUM afK vyKo AuhI gIqf dy arQ ivvyk pUrn kr dyvygf" pMizq ny anjfx
smJky BfeI CwjU jI nUM ilaFdf. siqgurU jI df iesLfrf pf ky CwjU jI ny puwCy gey
svflF dy pUrI inzrqf aqy ivvyk pUrn juafb idwqy. pMizq siqgurU jI dy crnIN
Juikaf. vfr KLflI igaf.
siqgurU qyg bhfdr sfihb jI ihMdU qIrQF qy gey, koeI burfeI nhIN
sI, agr siqgurU nfnk sfihb vFg BuwilaF nUM rfh pfAux vfsqy gey iliKaf huMdf.
ikAuNik lMmy arsy qwk nOvyN siqgurU jI dy Gr bflk nf jnimaf. iPr qIrQF qy jF ky
bRfhmxF nUM anykF gAUaF dfn kIqIaF, rupey, cFdI-sonf, bsqr afid dfn kIqy. "qIrQF
dy iesLnfn, idwqf igaf (iswKF dI KLUn psIny vflI Bytf kIqI kmfeI) bRfhmx nUM
dfn, AunHF vwloN pVHy gey mMqrF dI bdOlq, pRXfg ivKy hI bfl goibMd rfey mfqf
gujrI jI dy grB ivc pRvysL kr gey[[[" kI siqgurU qyg bhfdr jI nUM vfihgurU dy
Bfxy jF inaf df Brosf nF irhf qy zol gey? kI AunHF aMdr gurU nfnk sfihb jI dI
akflI joiq nhIN sI? iPr aOlfd pRfpqI vfsqy sfry bRfhmxI krm ikAuN kIqy? sfzy
bhuqy igafnI qy mhFpurK iehI kUV pRcfr byKLOPL kr rhy hn qy sMgqF ivcfrIaF[[[rwb
rfKf.
siqgurU qyg bhfdr sfihb jI dy drbfr anMdpur sfihb ivKy kyvl
bRfhmx hI afx PirafdI hoey "sfzf Drm bcfE[[[" ijs bRfhmxI Drm nUM siqgurU nfnk
sfihb, Bgq sfihb rwd kr cuwky hn, Ausy nUM bcfAux df mqlb[[[? kI ies Bfrq dysL
ivc Drm kyvl bRfhmxf dI hI mlkIaq sI? kI hor iksy Drm vfly qy hkUmq vwloN jLulm
nhIN kIqf igaf? bs iesy "iqlk jMÖU" dI rfKI vfsqy nOvy pfiqsLfh sLhId ho gey?
ijs bRfhmxI Drm ny hjLfrF sfl qoN Bfrq nUM qbfh kun isstm idwqf. jfqpfqI nPLrq
idwqI, aOrq nUM pYrF hyT roilaf. dysL nUM gLulfm huMdf vyK msq mMqr pVHdy rhy.
hfkmF dy jI hjLUrIey jf bxy. DIaF dy ky suwK shUlqF pRfpq krn vfly kfierF df Drm
bcfxf bhuq jLrUrI sI? jdoN ik asl ivc ieh koeI Drm hI nhIN hY, Drm dy nfm qy
klMk hY. pr iPr vI ienHHF dI qrsXog hflq vyK ky siqgurU jI ny mwdd krn df PYslf
kIqf.
siqgurU dsm pfqsLfh hjLUr nUM bRfhmx kyso rfm ny hvn krfAux dI
nyk slfh idwqI. hvn dI sMpUrnqf qy dyvI mfqf pRgt hovygI iPr qusIN jo vr mMgxf
cfho mMg lYxf. sfKI muqfbk siqgurU jI ny nYxf dyvI dy asQfn qy hvn sLurU kr
idwqf. iswKF dI ikrq kmfeI hvn rUpI awgnI ivc by ikrkI nfl sfVI jfx lwgI. aQfh
smwgrI KLqm ho jfx qy vI dyvI pRsMn nf hoeI. kyso rfm jI afKx lwgy, iksy mhFpurK
nfm rsIey dI blI dyxI pvygI, qF dyvI mfqf pRgt hovygI. iesfrf sfPL sI ik nftkI
ZMg nfl dsvyN nfnk nUM KLqm kr idwqf jfvy. dsm pfqsLfh afKx lwgy "pMizq kyso rfm
jI! quhfzy nfloN vDIaf nfm rsIaf mhFpurK hor kOx ho skdf hY"? qusIN vydF sLfsqrF
dy igafqf, hvn jwg krfAux ivc inpuMn, sB qoN AuWcI kuwl dy bRfhmx[[[. iPr qusIN
hI kurbfnI idAu." kyso rfm dy pYrF hyToN jLmIn iKskdI pRqIq hoeI. psIny Cut pey.
"siqgurU jI mYN iesLnfn krky CyqI af irhf hF[[[". pr kyso rfm jI kdI BI vfps nf
prqy. vfr KLflI igaf.
anMdpur sfihb ivKy siqgurU jI dy drbfr ivc iek hor bRfhmx afx
PirafdI hoieaf "sfihb jIE myrI ipafrI nv-ivhuaqf pMzqfxI (pqnI) hrn kr leI geI
hY. pfpI hfkmF ny sfzIaF kUkF qy koeI qrs nf kIqf. bhuVI kro, myrI gLrIb dI
bRfhmxI vfps idvfE[[[". sfKI muqfbk dsm pfqsLfh hjLUr ny sfihbjLfdf ajIq isMG qy
BfeI AudY isMG dI kmfx ivc, iewk vwzf iswKF df jwQf ivdf kIqf. AunHF acncyqI
Dfvf boilaf. hfkmF nUM krfrIaF sjLfvF idwqIaF.bRfhmxI Cuzf ky anMdpur sfihb
ilaFdI qy siqkfr sihq pMzq jI dy hvfly kIqI qy puwiCaf "pMNizq jI koeI hor syvf
hovy qF dwsxf" ies hmly ivc kuJ ku iswK sLhId hoey, kuwJ jKLmI hoey, qy keI sfry
muslmfn mfry gey. kfhdy vfsqy bRfhmxI vfsqy??? kyvl iewk bRfhmx dy afKy lwg ky
ieh kMm ? gwl cwl geI[[[.
ksUr dy hfkm Ausmfn KLfn (pRiswD nfm jflm KLfn) ny iewk bRfhmx
dI nv-ivhuaqf bRfhmxI jLbrI Koh leI. afpxy mihlIN lY puwijaf. pMizq jI cuwp-cfp
nIvIN pfeI sYkVy mIlF df pYNzf qih krky, aMimRqsr sRI akfl qKLq sfihb snmuK juVy
isMGF dy iekwT ivc af PirafdI hoey" jI myrI ipafrI suMdr pqnI, Ausmfn KLfn, ksUr
df nvfb Koh ky lY igaf hY. bhuVI jy, gurU nfnk gurU goibMd isMG jI dy nfm dI,
myrI mwdd kro[[[. srdfr hrI isMG BMgI, jwsf isMG afhlUvflIaf, afid isMG sUrmy
hiQafr sFB ky GoiVaf qy svfr ho ky cwl pey. Ausmfn KLfn nUM jf dboicaf. bVI
iBafnk jMg hoeI, bhuq isMG lyKy lg gey, bhuq sfry jKLmI ho gey. pr iPr BI sB qoN
vwzI pRfpqI kr leI, kI? bRfhmxI Cuzfa ilaFdI qy ivcfry ivlk rhy pMzq jI dy hvfly
krky asIrvfd pRfpq kIqf[[[ ikMnI kImq qfr ky [[[?[[[?[[[?
ieh kuwJ ku kQfvF pfTkF snmuK rwKIaF hn, ienHF sfrIaF khfxIaF
ivc iswKF, jF siqgurU sihbfn df lyKy lgxf prqwK ids irhf hY. qy bRfhmxIaF qy
bRfhmxF df bcfieaf jfxf hI srb AuWqm kfrj mMinaf igaf hY. kI gurmiq ivcfrDfrf
kyvl bRfhmxF dI hI rfKI krdI hY? jF hor iksy iensfn qy kdI musIbq hI nhIN pYNdI?
ijnHF bRfhmxF ny jfqI hMkfr iqafg
ky siqgurU jI dI iswKI Dfrn kIqI. siqgurU jI dI iswKI Kfqr srbwq dy Bly ihq
afpxf afpf kurbfn kIqf, Auh DMnqf dy Xog hn. AunHF dI dyx amul hY. pMdrF bRfhmx
BgqF dI bfxI gurU gRMQ sfihb ivc suBfiemfn hY, iqnHF nUM inwq nmsLkfrF huMdIaF
hn. pr ies bRfhmxI Brm jflL qoN sdf cOkMny rihx dI jLrUrq hY. ieiqhfs nUM soDky
ilKx pRcfrn dI loV hY. siqgurU sfnUM sfiraF nUM gurmiq igafn bKisLsL
krn.
"gruV cVy goibMd afielf[[["
(Bfv arQ)
sulqfnu pUCY sunu by nfmf ] dyKAu rfm qumfry kfmf ]1]
(muhMmd ibn quglk) bfdsLfh puwCdf hY, hy nfmdyv sux! mYN qyry
rfm dI sLkqI vyKxI cfhuMdf hF.
nfmf sulqfny bfiDlf ] dyKAu qyrf hir bITulf ]1] rhfAu ]
bfdsLfh ny mYnUM (nfmdyv nUM) igRPqfr kr, bMn ilaFdf. qy afKx
lwgf, ijs rwb qy qYnUM ieqnf Brosf hY, qYN qyrf Auh bITl (rwb) vyKxf cfhuMdf
hF.
ibsimil gAU dyhu jIvfie ] nfqru grdin mfrAu TFie ]2]
(ibsiml qoN Bfv mMqR pVH ky sihjy-sihj mfrnf) Drm dy nf qy dyr
qoN huMdy af rhy jLulm kfrn sihmy hoey lok ijhVy muridaF smfn ho cuwky sn,
bfdsLfh ny afiKaf hux ienHF nUM kho jo kRFqI leI qyry nfl rl ky smfj ivc kMm kr
rhy hn hux sfhmxy aAux nhIN qF qYnUM iesy vkq mfr idaFgf.
bfidsfh aYsI ikAu hoie ] ibsimil kIaf n jIvY koie ]3]
mYN juafb idwqf ik aijhI axhoxI ikvyN ho skdI hY? kdy koeI mrky
BI ijMdf hoieaf hY?
myrf kIaf kCU n hoie ] kir hY rfmu hoie hY soie ]4]
bfdsLfh! myrf kIqf kuC nhIN hMudf, sgoN jo prmfqmf krdf hY AuhI
huMdf hY.
bfidsfhu ciVE ahMkfir ] gj hsqI dIno cmkfir ]5]
myrI swcI gwl sux ky rfjf guwsy ivc af igaf. Ausny hukm dy ky
mYnUM hfQI dy pYrF hyT ilqfV dyx leI afK idwqf. ikAuNik kwtV bRfhmx qy kfjLI,
mulfixaF dI cuwkxF ivc kuwJ vI nf sux ky isrP sfzI afvfjL dbfAuxI cfhuMdf
sI.
rudnu krY nfmy kI mfie ] Coiz rfmu kI n Bjih Kudfie ]6]
aijhI hflq vyK, myrI mfqf zr geI, qy ivrlfp krn lwgI. qy afKx
lwgI puwqr rfm df nfm Cwz zy, KLudf afK ky jfn bcf lY. Bfv ienHF dI bolI
bol.
n hAu qyrf pUMgVf n qU myrI mfie ] ipMzu pVY qAu hir gun gfie
]7]
aijhI glq iswiKaf dyx vflI qUM myrI mfqf nhIN hYN. mYN qyrf
puwqr hox qoN ienkfr krdf hF. myrf srIr BfvyN tukVy ho jfvy pr asUl nhIN
CwzFgf.
krY gijMdu suMz kI cot ] nfmf AubrY hir kI Et ]8]
hfQI suMz nfl cot krdf hY, pr nfmdyv prmfqmf dI ikrpf nfl bc
jFdf hY.
kfjI mulF krih slfmu ] iein ihMdU myrf milaf mfnu ]9]
bfdsfh afKdf hY ik myry hm DrmI kfjLI-muwlF mYnUM nmsLkfrF krdy
hn. pr iewk ihMdU PkIr Juwkx qoN ienkfrI hY. ies qrHF qF myrI bhuq byiewjLqI ho
rhI hY.
bfidsfh bynqI sunyhu ] nfmy sr Bir sonf lyhu ]10]
myry (nfmdyv dy) hmdrd lok iekwTy ho ky afx puwjy. AunHF rfjy
awgy inmrqf nfl bynqI kIqI ik asIN nfmdyv dy brfbr sonf qol ky dyx nUM iqafr hF
pr iesnUM Cwz idAu.
mflu lyAu qAu dojik prAu ] dInu Coiz dunIaf kAu BrAu ]11]
rfjy afiKaf nhIN, myrf mjLhb mYnUM irsLvq lYx dI afigaf nhIN
idMdf. ies qrHF mYN Drm Cwzky nrkF ivc nhIN pYxf cfhuMdf. myrf eymfn kyvl pYsf
iekwqr krnf nhIN hY.
pfvhu byVI hfQhu qfl ] nfmf gfvY gun gopfl ]12]
mYnUM byVIaF hwQkVIaF nfl jkiVaf hoieaf sI. iPr BI ijvyN hwsky
byKOPL rwb dI rjLf ivc Ausdy gux gfAuNdf irhf.
gMg jmun jAu AultI bhY ] qAu nfmf hir krqf rhY ]13]
gMgf jmnf qF bysLwk Ault pfsy vgx lwg pYx, pr mYN iksy qrHF dy
zrfivaF awgy nhIN JukFgf, quhfzI eIn nhIN mMngf.
sfq GVI jb bIqI suxI ] ajhu n afieE iqRBvx DxI ]14]
bfdsLfh ny mYnUM sq GVIaF muhlq dy ky hor socx df vkq idwqf.
ies qoN bfad hor vkq nhIN dyxf, ijsdI qUM arfDnf krdf hYN, vyKF Auh ikvyN af ky
qYnUM bcfAuNdf hY.
not: gurmiq isDFq muqfbk pRBU inr afkfr (inrMkfr) hY srIr Dfr
ky nhIN afAuNdf. pr afpxy syvkF dI rwiKaf iksy bdlvyN ZMg nfl srgux sUrp rfhIN
krdf hY.
pfKMqx bfj bjfielf ] gruV cVy goibMd afielf ]15]
mYnUM ies vkq iewk KLfs anuBv hoieaf, grjvIaF afvfjLF suxfeI
idwqIaF. ievyN pRqIq hoieaf ijvyN prmysLr KLud myrI shfieqf vfsqy af phuMicaf
hY.
not: pfvn gurbfxI ivc bhuq sfry aijhy sLbd hn, ijnHF dy awKrI
arQ ho hI nhIN skdy. Bfv arQF nfl hI gwl smJ ivc afAuNdI hY. ijvyN
ik:-
PIlu rbfbI bldu pKfvj kAUaf qfl bjfvY ]
pihir colnf gdhf nfcY BYsf Bgiq krfvY ]1]
ies sfry sLbd nUM kdI pVH vyKo! sLfrf sLbd Bfv arQF duafrf hI
smJ af skygf, vrnf awKrI arQ qF ies qrHF hn:-
"hfQI rbfb bjfAuNdf hY, bld joVI vjf irhf hY, kF KVqflF
vjfAuNdf hY. Koqf colLf pihn ky nwc irhf hY, Jotf BgqI ivc lIn hY." kI ieh jfnvr
ies qrHF dI ikiraf kr skdy hn?
"sO hwQ rwsf isry qy gMZ"! pihlI gwl qF ieh peI vfihgurU srIr
Dfrky kdI nhIN afAuNdf. ieh inrol klpxf hY ik rwb koeI avqfrI pursL jF jIv jMqF
dy rUp ivc afAuNdf hY. iPr gruV iewk Cotf ijhf pMCI hY, akfl-purK kuwl kfienfq
df mflk, mfmUlI ijhy inky pMCI dI svfrI krdf af igaf. iPr Auh ikhVf gruV sI ijs
rfhIN rwb bhuiVaf?
not: 1[ gruV pMCI 2[ sLwp df jLihr Auqfrn vflf gfruVI mMqR 3[
mfieaf nfgxI df jLihr Auqfrn leI sLbd rUpI gruV mMqR, ijvyN:-
(1) ibKu kf mfrxu hir nfmu hY gur gruV sbdu muiK pfie ]
(pMnf-1415)
(2) gruVu sbdu muiK pfieaf hAumY ibKu hir mfrI ]
(pMnf-1260)
(3) chu ids PUil rhI ibiKaf ibKu gur mMqRü mUiK gruVfrI ]
(pMnf-1209)
(4) ibsIar ibsU Bry hY pUrn guru gruV sbdu muiK pfvYgo ]
(pMnf-1310)
(5) hir pRB afin imlfvhu guru sfDU Gis gruVu sbdu muiK
lITf](pMnf-171)
(6) BfeI kfnH isMG nfBf ny mhfn kosL ivc srkfrI mfmlf, sLkqI
prdrsLn afid BI gruV pd dy arQ kIqy hn (mhfn kosL)
ies sLbd dy Bfv arQ kIqy qoN ibnF mslf hwl ho hI nhIN skygf.
nfmdyv jI dI nykI qy qdoN cfry bMny zMky vwj cuwky sn. bRfhmxF aqy mOlfixaF nUM
Auh pihlF BI keI vfr vMgfr cuwky sn. ies qrHF ienHF dI nykI prAupfr inzrqf sc qy
pihrf dyx vflf, gLrIbF df smrQk hox krky byaMq lok iehnF dy iewk iesLfry qy hI
jfn vfrn vfly pYdf hox lwg pey sn. jdoN hmYqIaF nUM pqf lwgdf igaf ik nfmdyv jI
nUM bgYr ksUr qoN bMn ky hfQI awgy suwitaf igaf hY, qF Auh vI vhIrF Gwq ky AuDr
nUM cwl pey. gurbfxI ivc byaMq jgHf sMgq dI mihmf gfeI geI hY. ijvyN "ivic sMgiq
hir pRBu vsY jIAu]" (pMnf-94) jdoN nfmdyv jI df Cwpr bxfAux sbMDI sLbd pVHdy hF
qdoN EQy BI sqsMgI jnF ny, nfmy dy ipafr ivc iBjky bhuq CyqI AunHF df suMdr mkfn
iqafr kr idwqf. ies sohxy Gr nUM vyK ky guafZx BYx puwCdI hY ik ikvyN iqafr kIqf
ieh mkfn? qF nfmdyv jI dwsdy hn:-
pfV pVosix pUiC ly nfmf kf pih Cfin CvfeI ho ]
qo pih dugxI mjUrI dYhAu mo kAu byZI dyhu bqfeI ho ] 1 ]
rI bfeI byZI dynu n jfeI ] dyKu byZI rihE smfeI ]
hmfrY byZI pRfn aDfrf ] 1 ] rhfAu ] (pMnf-657)
hy BYx! mYN aijhf byZI (imsqrI) qYnUM dy nhIN skdf. Auh qF
jLry-jLry ivc ivafpk hY. myry pRfxf df afsrf BI EhI hY. qUM dwugxI (zbl) mjLdUrI
dyx dI pysksL kIqI hY. pr BYx! myrf ipafrf rupieaF dI mjLdUrI nhIN lYNdf. Auh qF
ipafr, afpf Bfv gvf dyx dI mjLdUrI lYNdf hY. qUM ies qrHF kr skygI?
smJo iesy qrHF nfmdyv jI df mkfn iqafr krn vkq ijvyN sqsMgI jn
AuqsLfh nfl puwjy sn. bxdf srdf Krcf BI pwilEN kIqf, syvf BI hwQIN kIqI. sohxf
mkfn vyKidaF hI iqafr ho igaf. bfdsLfh dI kcihrI ivc BI nfmdyv jI dy hmYqI vwzI
igxqI ivc puwjy.
apny Bgq pir kI pRiqpfl ] gruV cVy afey gopfl ]16]
pRBU jI afey qy afpxy syvk dI rwiKaf kIqI.
khih q Drix iekozI krAu ] khih q ly kir AUpir DrAu ]17]
pRBU ipafr vfly sqsMgIaF ny ikhf nfmdyv jy iejLfjq idAu qF DrqI
tyZI kr deIey? afKyN qF hyTlI Auwpr kr deIey?
khih q mueI gAU dyAu jIafie ] sBu koeI dyKY pqIafie ]18]
jy afKyN qF gYrq rUpI gAu ijAUNdI kr ivKfeIey? sfiraF dI qswlI
krvf deIey, ik nfmdyv jI dy inrgux srUp pRBU dy isDFq ikqny blsLflI hn?
nfmf pRxvY sylm syl ] gAU duhfeI bCrf myil ]19]
nfmdyv ny ikhf BfeI bYT ky vIcfr kro, ivdroh krn dI loV nhIN.
ies qrHF sihj df vwCf Cwz ky (gLrIb gAU vrgy lokF) ny dlIlF dyxIaF arMBIaF.
dUDih duih jb mtukI BrI ] ly bfidsfh ky afgy DrI ]20]
nfmdyv jI dy sqsMgIaF vwloN pUrI vIcfr krky qswlI ho jfx qoN
bfad bfdsLfh awgy irport pysL kIqI.
not: mslf nfmdyv awgy (sfKI muqfbk) kyvl gAU ijvflx df sI, duwD
cox dI koeI sLrq nhIN rwKI geI sI. pr ieQy gurmiq df anmol isDFq sI: ik ijsnUM
prmysLr iek vfrI mfr dyvy, mnuwK jIvq nhIN kr skdf. bcn hn:- ibsimil kIaf n jIvY
koie ] (pMnf-1165) kudrq nfl iKvfV krnf, mdfrIaF vFg qmfsLy krny gurmiq df asUl
nhIN, Bgq jn rjLf ivc rfjLI rihMdy hn, rwb nfl afhzf nhIN lfAuNdy.
bfidsfhu mhl mih jfie ] aAuGt kI Gt lfgI afie ]21]
ies sfry Gtnf kRm qoN bfad rfjf afpxy mihl ivc clf igaf, pr
Ausdf mn bhuq pRysLfn sI. rfq Br nINd nf afeI.
kfjI mulF ibnqI Purmfie ] bKsI ihMdU mY qyrI gfie ] 22]
rfjy ny afpxy slfhkfrF rfhIN nfmdyv kol inmrqf pUrn sunyhf
Gwilaf ik aY Bgq jI! mYQoN bhuq ijLafdqI hoeI hY. mYnUM dwso mYN awgoN quhfzI
aqy quhfzy sfQIaF dI ikvyN syvf kr skdf hF. mYnUM BI afpxI gLrIb gAU hI
smJo.
not: jdoN gF jIvq ho geI duwD dI mtkI rfjy awgy pysL kr idwqI
geI qF bfdsLfh nUM zr kfhdf? jy krfmfq rfhIN nfmdyv jI gAU jIvq kr skdy hn, moeI
gF qoN duwD co skdy hn, qF krfmfq duafrf jLflm bfdsLfh nUM hI KLqm ikAuN n kr
idwqf? kfjLIaF, mOlfixaF nUM sjLf hI dy idMdy? iewk gAU ijvflx qy nfmdyv jI
ikqny ku mhfn bx gey? kI AusqoN mgroN kdI iPr koeI gAU hlfl nhIN kIqI geI? AudoN
qoN lY ky awj qwk hr rojL lgpg iewk lwK gfvF vwZIaF jf rhIaF hn. bMbeI, kfnpur,
lKnAU, klkwqf aqy zyrfbwsI pMjfb ivc kfrKfny mOjLUd hn. Kud ihMdU kfrKfinaF dy
mflk hn, ijWQy gfvF kql krky mfs zwibaF ivc bMd krky dunIaF dy kony-kony ivc
Byijaf jFdf hY. afstRylIaf qoN hjLfrF twn gAUaF dI crbI anykF vrqoN vflIaF cIjLF
ivc imlfAux leI Bfrq ivc af rhI hY. ienHF nUM ilafAux vfly vI ihMdU hn. prjrb
kIqIaF jfx vflIaF anykF KLrfb hox vflIaF cIjF nUM bcfAux leI gAU dI crbI imlfeI
jFdI hY. gMny dIaF imwlF ivc KMz dI mYlL kwtx leI gAUaF dy hwzF df cUrf imlfieaf
jFdf hY. nfmdyv jI kyvl iewk gF ijAuNdI krn leI dunIaF qy nhIN afey sgoN, ihMdU
rUpI gAU mnuwKqf nUM ijvflx afey sn.
bfdsLfh dy zrn df kfrn ieh sI ik nfmdyv jI dy hwk ivc qmfm
nr-nfrI AuwT Kloey, jbrdsq ros pRgt kIqf. bgfvq huMdI vyK ky Gfbrf igaf. ikqy
swcIN-muwcIN ieh guwsy nfl awg bbUlf hoey lok, prlo hI nf ilaf dyx, ijvyN nfmdyv
ny ikhf sI "khih q Drix iekozI krAu ] khih q ly kir AUpir DrAu ]" (pMnf-1166)so
iehy ijhy roh Bry sbdF qoN spwsLt ho jFdf hY ik DrqI AultI-tyZI iksy dy afiKaF
nhIN hoieaf krdI. asl ivc lokIN eykqf dy sUqr ivc proey jfky, isafxy rihbr dI
agvfeI ivc bgfvqF krdy hn, rfj plty ilafAuNdy hn hyTlI AuWpr krdy hn, jLulm dI
jV puwt idMdy hn, jLflm hfkmF nUM mOq dy Gft Auqfr idMdy hn.
sLbd arQF nfl ijWQy gwl spwsLt nf hovy AuWQy Bfv arQ krny hI
pYNdy hn. ieho muhMmd quglk pihlF nfmdyv nUM hfQI awgy suwt ky kuclx df hukm
idMdf hY qy hux afK irhf hY bVI aDIngI ivc "bKsI ihMdU mY qyrI gfie" nfmdyv
mYnUM muafPL kr dyh afpxy sfQIaF nUM afK sLFq ho jfx, mYN awgoN aijhf Purmfn
nhIN krFgf. mYN qyrI gAU hF.
nfmf khY sunhu bfidsfh ] iehu ikCu pqIaf muJY idKfie ]23]
nfmdyv ny afiKaf bfdsfh ies qrHF jbfnI-klfmI muafPLI mMgx nfl
kuwJ nhIN bxnf. sfnUM ivsLvfs qF afvygf jy ilKqI rUp ivc muafPLI mMgyN, Bry
iekwT ivc jf ky iKmf jfcnf kryN.
ies pqIaf kf iehY prvfnu ] sfic sIil cflhu suilqfn ]24]
ies muafPLI nfmy df asl mksd ieh hY, bfdsfh! ik awgoN qUM iksy
qy jLulm nf kryN, prjLf nUM suKI rwKyN, scfeI dy rfh qy Kud quryN qy iensfP vflf
scf DrmI rfj kryN.
nfmdyAu sB rihaf smfie ] imil ihMdU sB nfmy pih jfih ]25]
ies sLfndfr mfx BrI ijwq qoN bfad nfmdyv dI Gr-Gr sLoBf hox
lwgI. sLihrF-ipMzF dy hmdrd sqsMgI jn KusLI ivc afey qy afky nfmdyv jI nUM
imly.
jAu ab kI bfr n jIvY gfie ] q nfmdyv kf pqIaf jfie ]26]
sfry sqsMgI Brf af ky vDfeI dyx lwgy aqy afiKaf Bgq jI! bVf
vwzf iemiqhfn sI quhfzf, jy aYqkIN qusIN ieMnI dlyrI qy isafxp nF idKfAuNdy qF
awgoN pqf nhIN hor ikMnf kihr Zfhuxf sI bfdsLfh ny. quhfzI nykI kfrn jn smUh ny
quhfzf sfQ idwqf. iesy leI sFJy roh nUM vyK ky rfjf Jukx leI mjLbUr ho igaf. jy
awj afpxI eykqf nf huMdI pqf nhIN ikMnf julm hoxf sI bydosLy (gAUaF vrgy) lokF
qy.
nfmy kI kIriq rhI sMsfir ] Bgq jnF ly AuDiraf pfir ]27]
ies isafxp aqy dlyrI kfrn nfmdyv dI sLoBf sfry bMny PYl geI,
lok DMn nfmdyv DMn Bgq jI afKx lwgy.
sgl klys inMdk Bieaf Kydu ] nfmy nfrfien nfhI Bydu ]
(pMnf-1166)
nfmdyv jI nUM rfj drbfr vwloN koeI sjLf nf imlx krky
inMdkF-cuglF nUM bhuq duwK hoieaf. sgoN rfjy ny aqy kfjLIaF ny nfmdyv jI qoN
muafPLI mMgI, awgoN kdI BI jLulm krn qoN qObf kIqI. ieh sux ky ivroDIaF nUM BfrI
duwK hoieaf ikAuNik Auh nhIN sn cfhuMdy ik nfmdyv jI nUM DrmI purK svIkfr kIqf
jfvy. sgoN Auh qF bgfvq dI JUTI sLkfieq lf ky kql krvfxf cfhuMdy sn. blik hfkmF
ny svIkfr kr ilaf ik nfmdyv aqy KLudf ivc koeI aMqr nhIN, ieh BI Esy dI aMsL hY,
kfPLr df Pqvf lfAuxf jfiejL nhIN hY. not: (ies pMkqI vwl iDafn dyx dI loV hY)
inMdk kOx sn ijnHF nUM "ihMdU aMnf, qurkU kfxf" "pFzy qumrf rfm cMd" vflf sfrf
sLbd aqy ieh atwl isDFq nhIN sI pcdf qy nfmdyv nUM mrvfAuxf cfhuMdy sn. hux awj
qwk vI iswK aqy iswKI eysy leI imlgoBf krn df jLor lwg irhf hY qF ik kRFqIkfrI
soc bMd ho sky. bcFgy qF jy gurU gRMQ sfihb jI dy JMzy hyT eykqf krFgy
sfrMsL:- ies sLbd dI awKrI bxqr qoN EprI njLry vyiKaF
aijhf pRqIq huMdf hY ik prmfqmf srbsLkqImfn, iewk inwky ijhy pMCI qy svfrI
kridaF nfmdyv jI dI shfieqf vfsqy afx puwjf. AusdI shfieqf nfl afKy lwg ky
nfmdyv jI ny moeI hoeI gAU jIvq kr idwqI. blik duwD coa ky rfjy awgy jf rwiKaf.
pr kI nfmdyv aijhy rwb dy pujfrI sn? kI gurbfxI krfmfqF ivc ivsLvfs rwKdI hY?
gurU sfihbfn qy axigxq aOkVF afeIaF kI AunHF ny krfmfqF nfl musLklF qy PLiqh
pfeI? iswKF df rwb '¡ ' srUp vflf hY. Auh jnm-mrn qoN rihq hY. Auh akfl mUrq hY,
ajUnI hY, sYBM hY.
sMkit nhI prY
join nhI afvY nfmu inrMjn jf ko ry ]
kbIr ko suafmI aYso Tfkuru jf kY mfeI n bfpo ry ]
(pMnf-339)
nfmdyv jI df ivcfr aDIn sLbd ijWQy smfpq huMdf hY AuQoN hI aglf
sLbd vfihgurU dI ikrpf vflf sLurU huMdf hY. ijs ivc Bgq jI ny prmysLr dI ikrpf
duafrf sfry kfrj rfs hoxy ilKy hn. rwbI rihmq sdkf mMdr ivc soBf hoeI, rwbI
ikrpf rfhIN sohxf mkfn bixaf. rwb dI ikrpf nfl sMsfr ivc sLoBf hoeI, aMimRq nfm
pIqf[[[.
jAu gurdyAu q
imlY murfir ] jAu gurdyAu q AuqrY pfir ]
jAu gurdyAu q bYkuMT qrY ] jAu gurdyAu q jIvq
mrY](pMnf-1166)
awcl btfly ivKy iswDF ny guwsy ivc Brky gurU nfnk sfihb jI nUM
qnj kwsI sI ik qusIN krfmfq ivKfE. dyrI ikAuN lfeI hY? jo juafb gurU nfnk sfihb
jI ny idwqf, BfeI gurdfs jI ilKdy hn:-
isiD bolix suix nfnkf quih jgno ikaf krfmfq idKfeI?
kuJ ivKflo asF no quih ikAuN iZl avyhI lfeI?
bfbf boly nfQ jI! asF qy vyKx jogI vsqu (krfmfq) nf kfeI.
gur sMgiq bfxI ibnf dUjI Et nhI hih rfeI. (vfr1 pAuVI
42)
siqgurU jI jpujI ivc vI Purmfn krdy hn:- "iriD isiD avrf sfdu"
siqgurU pMjvyN nfnk nUM krfmfqF ivKfAux leI afiKaf igaf, AuhnF ny nFh kr idwqI.
sqvyN pfqsLfh ny krfmfqF dy ivruwD Pqvf idwqf. aTvyN siqgurU jI awgy iehI svfl
afieaf AunHF kfrfmfqF qoN ienkfr kIqf. gurU qyg bhfdr sfihb jI nUM kfrfmfq jF
mOq kbUlx leI ikhf, AuhnF mOq pRvfn kIqI. krfmfqF qoN ienkfrI hoey. sfrf iswK
ieiqhfs lfsfnI bhfdrI vflIaF GtnfvF nfl lbryj hY. isMGF-isMGxIaF ny anykF qsIhy
Jwly, mOq pRvfn kIqI pr Juky nhI. isdk qy aVy rihxf hI asl krfmfq hY. Bfrq ivc
lgpg pMjfh lwK ivhlV sfD krfmfqI hox df dfhvf krdy hn. pr iehnF lutyiraF ny dysL
dI afjLfdI ivc koeI Xogdfn nhIN pfieaf. dysL dI jnqf df krfmfqF nfl ienHF kuwJ
nhIN sMvfiraf. sgoN rotI kpVf BI dUijaF qoN lY ky vrqdy hn. krfmfqF nfl kuwJ bx
skdf huMdf qF iksy iensfn nUM koeI Kycl krn dI loV nhIN sI. gLYbI-sLkqIaF nfl hI
sfry kMm krvf lYxy sn. pr ieh krfmfqF inrf iewk Pryb hY, TwgI hY.
rfjnIqI, pYsf qy igafn aijhy sLkqIsflI hiQafr hn ijnHF awgy hr
aYrf-gYrf Juk jFdf hY. pr pRBU pRIq vfly mrjIvVy siqgurU jI vwloN vrosfey iswK
Bgq jLflm df mUMh qoV juafb dy skdy hn. gMgf jmnf AultIaF vg pYx bysLwk, sUrj
rfh bdl lvy bysLwk, pr "jn prAupkfrI" afpxy asUl qoN pYr ipCFh nhIN htfAuNdy.
AuhnF dI ibrqI huMdI hY "mn n izgY qn kfhy kAu zrfie] crn kml icqu rihE smfie"]
(pMnf-1166) gurbfxI dy ienklfbI qwq nUM KLqm krky afm lyKkF/pRcfrkF vwloN iswK
smfj nUM krfmfqF dy ckrivAU ivc AulJf ky, aijhf kurfhy pfieaf igaf hY ik vfps
muVnf asMBv hoieaf lgdf hY.
gLYbI
sLkqIaF dI JUTI tyk kfier qy zrpok lok rwKdy hn. Auh Kud BI brbfd huMdy hn qy
afpxy sMgI sfQIaF nUM vI glq iswiKaf duafrf kurfhy pf ky mrvf idMdy hn. bfbr,
jhFgIr, sLfh jhfn qy aOrMgjLyb bhuq jLflm sn. siqgurU sfihbfn bhuq isafxy sn, pr
kI ieh jfbr rfjy rwq pIxy jrnYl, krfmfqF nfl KLqm kIqy jf sky? sO sfl qwk iswKF
qy Gor sMkt df smF irhf, isrF dy muwl pey, srbnfsL dI kgfr qy puwj gey. qdoN
bhuq nfm rsIey BjnIk iswK sn. kI AunHF krfmfq rfhIN iswKF qy jLulm hoxo roikaf?
kI ieh sMBv hY? awj vI axigxq aKOqI sMq bRhm igafnI qury iPrdy njLr afAuNdy hn.
pr iswK pMQ jF mnuwKI smfj df iehnF kuwJ sMvfiraf hY/ hux iehnF dIaF krfmfqF
KuMZIaF ho geIaF hn?
gurU nfnk sfihb jI kol goibMd gruV qy svfr ho ky nhIN afieaf.
pMjvyN pfqsLfh, CyvyN pfqsLfh, nOvyN, dsvyN pfqsLfh jI kol kdI goibMd gruV qy
svfr ho ky nhIN afieaf. kI ienHF ivc Gwt sLkqI sI? ieh rwb dy ipafry nhIN sn?
siqgurU jI ny klIar kwt jo sfnUM iswiKaf idwqI hY, Auh hY pIrI qy mIrI. BgqI qy
sLkqI, sMq qy ispfhI, bfxI qy bfxf. sLfsqr qy sLsLqr df sumyl bKisLsL kIqf hY.
siqgurU jI ny iewk akfl dy pujLfrI bxf ky eykqf dy sUqr ivc proieaf sI qy iesy
dI bdOlq iswK sB brkqF qfkqF qKLqF dy mflk bx gey sn. jdoN qoN bRfhmxI rIqF
kfrfmfqF dI tyk rwKx lwgy hF hor invfxf ivc, zUMGI dldl ivc Dwsdy jf rhy hF. jy
nfmdyv jI vkq AuhnF dI rwiKaf vfsqy Bgvfn gruV qy svfr ho ky af puwijaf sI. kI
awj iewk BI aijhf iswK, sMq, bRhm igafnI nhIN ik KLflsf pMQ rUpI byVy nUM zuwbxo
bcf lvy? vIro BYxo! vylLf hY jfgx df gurbfxI nUM smJx df jIvn nUM gurU afsLy
anusfr guxvfn bxfAux df. iPr sBy KYrF hoxgIaF.
Pfhy kfty imty gvn Piqh BeI min jIq ]
nfnk gur qy iQq pfeI iPrn imty inq nIq ]
(pMnf-258)
Ç