. |
ipRM: igafnI surjIq isMG
|
jIvn Jlk cOQy pfqsLfh
sRI gurU rfmdfs jI
ipRNMsIpl
igafnI surjIq isMG, isWK imsLnrI, idWlI
bWcpn-
cOQy pfqsLfh, sRI gurU rfmdfs jI df afgmn 24
isqMbr sMn 1534
nMU hoieaf. afpjI df jnm sQfn cUnf mMzI lfhOr sI jo ik hux pfiksqfn ivc hY. afp
jI dy ipqf jI df nfm BfeI hrdfs (KqRI) aqy mfqf jI df nfm mfqf dieaf kOr sI.
apxy Gr ivc plyTI Bfv sB qoN pihlf puwqr hox krky, bWcpn qoN afpjI df nfm hI ‘jyTf
jI’ krky pRiswD ho igaf sI.
afp ajy bhuq hI CotI Aumr dy sn jdoN afp jI dy mfqf jI clfxf
kr gey. afp jI sWq sfl dI Aumr dy hI sn, ik afp jI dy ipqf jI vI pRlok isDfr
gey. iesqrHF bfl Aumr ivc hI afp XWqIm aqy anfQ ho gey. kox jfxdf sI ik ijhVf
bWcf awj XqIm aqy anfQ njLr af irhf hY, klH cWvr-CWqr df mflk ho ky, anfQF df vI
nfQ sfbq hovygf.
lfhOr dIaF ijnHF glIaF ivc afp jI jMmy-ply sn, AunHF glIaF
nMU ieWk idn, Auh vI iksy vWzI mjbUrI kfrx, iekdWm CWz ky tur pYxf; aMdfjLf
lfAuxf sOKf nhIN ik mfsUm ijMdVI dy mn dI Aus vWkq kI avsQf ho skdI hY. ieWqnI
vWzI irsLqydfrI, pr XWqIm aqy grIb bWcy dI ijLmyvfrI lYx vfsqy koeI vI nhIN
bhuiVaf. afp jI nMU afp jI dy nfnI jI, jo bfsrkf (aMimRqsr) dy invfsI sn, apxy
nfl lY gey. afp jI, afpxI nfnI pfs rihMdy aqy GMugxIaF vyc ky gujLfrf krdy.
ieQoN ieh vI smJ afAuNdI hY ik afp jI dy nfnky pRvfr dI mflI hflq vI cMgI nhIN
sI.
(gurU) amrdfs jI nfl
imlfp- (gurU) amrdfs pfqsLfh, jo ik gurU qF
dUr ajy isWK vI nhIN sn sWjy, bfsrky dy hI invfsI sn. afp jI suBfa dy bVy
KuWdf-qrs sWjx sn. jdoN ajyhI hflq ivc ieWk XWqIm bWcy dy ipMz ivc afAux df pqf
lgf qF afpjI ienHF dy nyVy hoey. ies qrHF iek pfsy jyTf jI dI XWqImI aqy gLrIbI
kfrx AunHF dI drdBrI avsQf-dUjy pfsy, (gurU) amrdfs jI df hmdrdI Biraf suBf. afp
bhuq jldI jyTf jI dy sMprk ivc af gey aqy ieh nyVHqf idno-idn vWDdI hI geI.
(grU) rfmdfs jI df
gurUdr nfl sMprk- iekIvyN gMgf iesLnfn
vyly jdoN krqy dI bKisLsL hoeI qF qIjy pfqsLfh dI sFJ gurbfxI nfl bx afeI. bIbI
amro jI rfhIN ieh gurUdr qy puWjy aqy isWK Drm ivc pRvysL kIqf. AuprMq afp jI ny
bfsrky nUM iqafg, apxy sfk sMbMDIaF smyq KzUr sfihb, gurU aMgd pfqsLfh dy crnF
ivc jf ky hI rihxf sLurU kr idWqf. jyTf jI nfl afpjI dy vWD cuWky sMprk kfrx
afpjI bfsrky qoN, BfeI jyTf jI aqy AunHF dy nfnI jI nMU vI nfl lY gey. iesy qrHF
gurU aMgd pfqsLfh ny jdoN goieMdvfl sfihb dI DrqI vsfAux dI syvf (gurU) amrdfs
jI dy ijLMmy lfeI qF Aus smyN dy BfeI jyTf jI, bfd ivc cOQy pfqsLfh gurU rfmdfs
jI vI nfl hI sn. ieiqhfs ivc jyTf jI rfhIN goieMdvfl sfihb ivKy vI GMugxIaF vycx
df spWsLt ijLkr afAUNdf hY. pMj sfl bfsrky rihx qoN bfd afp jI 12
sfl dI Aumr ivc apxI nfnI jI aqy (gurU) amrdfs jI nfl goieMdvfl af ky vWs gey
sn.
ieQoN ieh vI spWsLt ho jFdf hY ik sWq sfl dI bfl Aumr qoN hI
(gurU) rfmdfs jI dI nyVHqf (gurU) amrdfs jI nfl bx afeI sI. AuprMq (gurU) amrdfs
jI dI nyVqf gurU aMgd sfihb nfl bxn kfrx ienHF dI vI gurUdr nfl sFJ CotI Aumr
qoN hI vWDdI geI. (gurU) amrdfs jI dy nfl nfl afp jI vI, gurUdr dI syvf ivc vWD
cVH ky ihWsf lYx lg pey. gurU aMgd sfihb ny afpxI jgHf qy gurgWdI df vfrs,
(gurU) amrdfs jI nMU Qfipaf. gurU aMgd dyv jI dy joqI joq smfAux AuprMq qIjy
pfqsLfh ny, KzUr sfihb qoN goieMdvfl sfihb nUM hI isWKI df nvF kyNdr kfiem kr
idWqf. (gurU) rfmdfs jI dI Aumr Aus smyN kyvl 18
sfl dI sI.
anMd kfrj aqy
pRvfr- gurU amrdfs pfqsLfh (gurU)
rfmdfs jI nMU ipWCly 12-13
sflF qoN pUrI qrHF jfxdy sn aqy AunHF dy sMprk ivc sn. gurgWdI pRfpqI qoN kyvl
iek sfl bfd, sMn 1553
ivc afp jI ny apxI spuqRI bIbI BfnI jI nfl (gurU) rfmdfs jI df anMd kfrj kr
idWqf. gurU rfmdfs jI dy iqMn spuWqR ipRQI cMd, mhfdyv aqy sB qoN Coty (gurU)
arjn pfqsLfh sn.
asIm inMmRqf aqy
imTfs- iek smyN qIjy pfqsLfh smyN jLfq
aiBmfnIaF ny gurU drbfr ivruWD akbr pfs isLkfieqF kIqIaF. afp jI ajy gurgWdI nMU
pRfpq nhIN sn aqy goieMdvfl vsfAux dI syvf inBf rhy sn. gurdyv ny isWK Drm df
pWK smJfAux vfsqy afp jI nMU akbr pfs Byijaf. afpjI rfhIN idWqIaf dlIlF, ivcfr
vtFdry dy ZMg aqy inmRqf-imTfs vfly suBfa qoN bfdsLfh bhuq pRBfvq hoieaf. iesy
glbfq df iWsWtf sI ik Ausny afp afky gurU drbfr dI hfjLrI BrI. sFJy lMgr aqy
sFJI bfAulI vfly iesLnfn nMU apxI aKIN dyiKaf aqy pMgq ivc bYTky pRsLfdf vI
Cikaf. Auh qF gurUdr df ieWqnf sLYdfeI ho cuWkf sI ik Aus afpxI KusLI dy pRgtfvy
vjoN, gurU drbfr nfl jfgIr vI lgvfAuxI cfhI pr gurU amrdfs jI ny ieh kih ky mnHF
kr idWqf ik "gurUdr dI jfiedfd kyvl sMgqF dI iqWl-PuWl dI Bytf nfl hI bx
skdI hY". aMq Ausny bIbI BfnI jI nUM apxI spuqRI mMndy hoey, AuhI jfgIr
AunHF dy nfm lgvf idWqI.
hQIN syvf aqy sfk sMbMDI-
goieMdvfl sfihb ivKy jLfq aiBmfnIaF ny isWK sMgqF nMU sFJy KUh qoN pfxI Brno
prysLfn krnf sLurU kr idWqf. qIjy pfqsfh nhIN sn cfhMudy, kuJ sLrfrqI idmfg,
hUVHmWqIey, hMkfrI, nfsmJ aigafnI, jLfq aiBmfnIaF kfrn afm lokF ivc iKWcoqfx
vDy. qIjy pfqsLfh ny iek bfAulI KudvfAux df hukm dy idWqf. hor sMgqF dy nfl nfl
(gurU) rfmdfs jI vI gfrf-cUnf-tokrI dI syvf kr rhy sn. sfkoN afp qIjy pfqsLfh dy
jvfeI sn. AunHIN idnIN hI afp jI dy soZI sLrIk lfhOr qoN hrduafr afid jFdy
goieMdvfl ruky aqy lWgy AuWcIaF-nIvIaF gWlF krn. Auh kI jfxn gurUdr dI AuWcqf
aqy syvf kmfeI nMU. AunHF dI mfnskqf qF bRfhmxI jUly vfly irsLiqaF ivWckfr hI
atWkI peI sI. AunHF Bfxy jvfeI, sohry Gr mjLdUrI kr irhf sI. drasl ieh AuhI soZI
sn-jdoN (gurU) rfmdfs jI lfhOr dy afpxy jWdI-pusLqI mkfn aqy glIaF ivcoN kyvl
sWq sflF dI mfsUm Aumr ivc XWqIm aqy anfQ ho ky inkly qF ienHF ivcON bFh pkVx
vflf vI koeI nhINN sI. aWj AunHF hI sLrIkF dI nWk vWZI jf rhI sI. ieQoN qIk ik
qIjy pfqsLfh df siqkfr krn dI QfvyN AunHF nfl guWsqfKI Bry kubol vI boly. inmRqf
dy pMuj (gurU) rfmdfs jI ny agy ho ky inmRqf sihq AunHF vloN muafPI mMgI aqy
Purmfieaf ‘pfqsLfh ieh anjfx hn, ienHF dIaF BuwlF nMU nf icqfrnf’.
gurgwdI pRfpqI- sMn
1574 ivc
qIjyy pfqsLfh gurU amrdfs jI ny iek bVf BfrI dIvfn sjfieaf. ies smfgm vfsqy
isWK-syvk, sMbMDI, gurUaMsL nfl sMbMDq sWjx-imWqr Bfv dUroN pfroN sB nMU
sdf-pWqr Byijaf igaf. ies ieiqhfsk iekWT ivc pfqsLfh ny gurU kIaF sMgqF vfsqy
‘imrqk sMskfr’ leI bfkfiedf vsIaq kIqI. Aus smyN ieh vsIaq vfrqk rUp ivc sI.
bfd ivc afp jI dy pVpoqy Bgq suMdr jI ny iesnMU kfiv rUp idWqf aqy pMcm pfqsLfh
ny ies vsIaq nUM ‘sdu’ bfxI dy isrlyK hyT rfmklI rfg ivc drj kIqf. mOjUdf
Cfpy vflIaF bIVF qy ieh rcnf pMnF 923
Ayupr drj hY. ies iekWT smyN qIjy pfqsLfh ny, rfmdfs jI (BfeI jyTf jI) agy mwQf
tyk ky, AunHF nUM gurgWdI dI sONpxf vI kr idWqI. gurgWdI soNpxf smyN bfxI df
sfrf KjLfnf afp jI dy spurd kIqf. ies KjLfny ivc Bgq bfxI smyq pihly, dUjy
pfqsLfh dIaF rcnfvF aqy afpjI dI apxI bfxI vI sI. AuprMq apxy spuqR bfbf mohrI
jI qoN arMB kr ky, sfrIaF sMgqF pfsoN afpjI nUM mWQf itkvfieaf. Aus smyN gurU
rfmdfs jI dI Aumr kyvl cflI ÖrHy aqy qIjy pfqsLfh dI
95 ÖrHy sI.
bfbf sRI cMd jI nfl
imlfp- iek
vfrI bfbf sRI cMd jI, bfrT qoN gurU rfmdfs jI dy drsLnF vfsqy afey.
gurdyv nMU pqf lgf qF siqkfr vjoN agoN ho tury ikAuNik Aus smyN bfbf jI kfPI
ibrD ho cuWky sn. afpjI ny, bfbf sRI cMd dIaF lWqF-bfhvF GuWtIaF. gurU rfmdfs
pfqsLfh dy ichry ‘qy bVf suMdr aqy lMmf dfhVf suBfiemfn sI. bfbf sRI cMd jI ny
ikhf, ‘afp df ieh dfhVf qF bhuq suMdr, pRBfvsLflI aqy bVf lMmF hY’. inmRqf
dy puMj gurdyv ny AuWqr idWqf "afp jI vrgy bjLurgF dy crn JfVn vfsqy"-
ijLkr afAuNdf hY, kyvl ikhf hI nhIN-sWcmuWc afpxy dfhVy nfl AunHF dy crx JfVxy
vI sLurU kr idWqy.
gurU kf cWk vsfAuxf-
gurgWdI pRfpqI qoN cfr sfl pihlF, sMn 1570
ivc, qIjy pfqsLfh ny afp jI dy ijLMmyN ‘gurU kf cwk’ vsfAux dI syvf lgfeI
sI. qIjy pfqsLfh df pRogrm, isWK Drm df kyNdrI sQfn kfiem krnf sI. ieh jLmIn
qIjy pfqsLfh ny iesy pRogrfm aDIn KrIdI sI. sLfied ies vfsqy vI ik afid bIV dI
sMpfdnf aqy pRkfsL df smF vI nyVy af irhf sI. pihly vsfey gey krqfr pur sfihb,
KzUr sfihb, goieMdvfl sfihb kyNdRF dI qrHF, ieh nvF kyNdR iksy ndI-diraf dy kMZy
nhIN sI. afp jI ny pfxI dIaF loVF nMU muWK rKky ‘sMqoKsr’ nfm df srovr
KudvfAuxf arMB kr idWqf. ieh syvf gurgWdI pRfpqI AuprMq vI cflU rhI. gurU kIaF
sMgqF dy idno idn vfDy kfrx mOjUdf jgHf bhuq GWt sI. ienHIN idnIN akbr pitafly
vl afieaf aqy sMn 1577
ivc pfqsLfh ny Aus pfsoN hor sO ibGy jLmIn, sWq so akbrsLfhI rupey dy ky KrId
leI. sMn 1578
ivc pfqsLfh ny iek hor nvyN srovr df twk lgvfieaf. afpjI ny ies srovr df nfm ‘aMimRqsr’
riKaf. bfd ivc pMjvyN pfqsLfh smyN ielfky df nfm ‘cWk rfmdfs’, ‘rfmdfs pur’
aMq ‘aMimRqsr’ srovr dy nfm Aupr pUrI ngrI df nfm hI ‘aMimRqsr’ pRclq ho
igaf. srovr dy ivWckfr ‘drbfr sfihb[ dI sQfpnf vI pMjvyN pfqsLfh ny hI krvfeI.
iesqrHF sMsfr Br ivc vWsdIaF ‘sMgqF’ leI ieh ieWk vWzf kyNdrI sQfn ho
inWbiVaf. ivdysLIaF ny iesnUM sMsfr dy ajUibaF ivcoN isrkWZ mMinaf hY.
msMd pRQf df afrMB- isWK
Drm dy pRcfr nMU muWK rKky qIjy pfqsLfh ny 22
mMjIaF aqy 52
pIVHy sQfpq kIqy sn. cOQy pfqsLfh ny
ies pRcfr pRbMD ivc ieWk hor vfDf kIqf. afp jI ny AunHF mMjIaF qoN ielfvf msMd
vI kfiem kIqy. ies isWstm nMU bfd ivc pMjvyN pfqsLfh ny bfkfiedf sMsQf df rUp
bKLisLaf aqy dys dy hr Bfg vfsqy msMd Qfpy gey. apxy smyN ieh pRcfrk sMsQf,
isWKI pRcfr df bVf vDIaf sfDn bxI. bfd ivc ies pRQf ivc nuks af jfx kfrn, dsmysL
jI ny ies pRQf nMU pWky qOr ’qy KLWqm kr idWqf. ieQy ieh gl bVf iDafn mMgdI hY
ik isWKI pRcfr, aj dI qrHF kdy vI ‘by pyNdy df lotf’ nhIN sI. pRcfrk Xogqf
dy afDfr qy nIXq kIqy jFdy sn. ijvyN pihly jfmy smyN BfeI mnsuK afid, iPLr 22
mMjIaf 52
pIVHy aqy hun ‘msMd pRQf’. ieQy hI bs nhIN jykr msMd pRQf ivc nuks afieaf qF
ies pRQf df hI aMq kr idWqf igaf. isWK Drm dy pRcfrk hmysLF pVHy ilKy, AuWc kotI
dy ivdvfn, gurbfxI BrBUr jIvn vfly huMdy sn. isWK pRcfrk vfsqy aj vI ieh gl
AuqnI hI jLrUrI hY ijWqnI ik AudoN sI.
AuWc kotI dy
sMgIqkfr- cOQy pfqsLfh ny bfxI dI rcnf kul 30
rfgF ivc kIqI. hux qIk dI bfxI rcnf kul 25
rfgF ivc mOjUd sI. ies ivcoN 19
rfgF ivc pihly pfqsLfh dI bfxI sI. ienHF 19
rfgF ivcoN hI 17
rfgF ivc bfxI, qIjy pfqsLfh ny rcI sI. ienHF pMjI rfgF ivc Cy rfg Auh sn ijhVy
Bgq bfxI ivc qF afey hoey sn pr pihly, qIjy pfqsLfh dI bfxI df ihWsf nhIN sn.
iesqoN ielfvf dyv gMDfrI, ibhfgVf, bYrfVI, nt nfrfiex aqy kilafx pMj nvyN rfg
pfqsLfh ny afp joVy. spWsLt huMdf hY ik cOQy pfqsLfh afp vI rfg-sMgIq ivc BfrI
inpuMxqf rKdy sn. ieQoN ieh vI sfbq hMudf hY ik Bgq bfxI smyq hux qIk dI sfrI
bfxI cOQy pfqsLfh pfs mOjUd sI.
anMd kfrj nMU
nIXmbWD krnf- jMjU pfx qoN ienkfr krky,
gurU nfnk pfqsLfh ny, isWK sMgqF vfsqy bRfhmx mWq df mUloN hI iqafg kr idWqf sI.
ijs qoN afp muhfry spWsLt ho jFdf hY ik gurUdr ivc ‘ÃÄ’ vflI gl hI srv
srysLt sI. ieQy dyvI-dyviqaF dI pUjf-arcf, vihm-Brm, iQwq-vfr, vrx-jfq afid sfry
hI bRfhmxI krm apxI mhfnqf guaf cuwky sn. ieQy agnI koeI dyvqf nhIN sI rih
cuWkf. ies vfsqy ieQy agnI dy Pyry jF agnI dI pUjf vflI gl ikWDry bfkI nhIN sI.
KojF anusfr pihly pfqsLfh ny vI apxy anMdkfrj smyN kyvl ‘ÃÄ ‘ ilKky hI Aus
agy isr Jukf idWqf sI. anMd kfrj, jnm sMskfr, pfhul lYky isWK Drm ivc pRvysL aqy
pRfxI dy clfxy sMbMDI, hriek sMbMDq ivsLf, pihly jfmyN dI bfxI aqy jIvn JfkIaF
rfhIN hI pUrI qrHF spWsLt kIqf jf cuWkf df sI. bfkI loV sI kyvl sWc Drm qy
afDfrq jIvn-jfc dy kuJ pRmuK ZMgF nMU nIXmq krx dI. qIjy pfqsLfh ny ‘sdu’
bfxI dy rUp ivc ‘aMqm sMskfr’ dy nIXm nUM vI nIXmq kr idWqf sI. AuprMq cOQy
pfqsLfh ny rfg sUhI pMnf 773 ivcly
‘cfr lfvF’ vfly bfxI dy rUp anMd kfrj dy nIXm nUM vI inXmq krky sfnUM bKLsL
idWqf.
cfr lfvF df pfT-
pfqsLfh ny iesnUM rUp vI aijhf bKLisLaf ijsdI imsfl dunIaF Br dy DrmF dy ieiqhfs
ivcoN imlxI sMBv nhIN. ieQy iek gl hor bVf iDafn mMgdI hY. ijhVy ilKfrI jF
pRcfrk ajy vI pihly pfqsLfh aqy pMjvyN pfqsLfh dy anMd kfrjF nMU bRfhmxI ivafh
dy rUp ivc pRcfrI jf rhy hn, AunHF vfsqy jLrUrI hY ik pihlF Auh sWjx apxI iqafrI
bfxI ivcoN krn. ieQy afDfr qF bixaf hY sMsfrk jIvn Aupr afDfrq anMd kfrj pr
mnorQ riKaf hY jIvn sPLlqf df. pfqsLfh ny ‘anMd kfrj’ rfhIN jIv iesqRI dy
aMdr Drm vl pRivrqI (qbdIlI) nUM dirVH krvfieaf hY. gurbfxI isiKaf aqy aml rfhIN
jIv aMdr moh mfieaf ivcoN bYrfg dI avsQf Auqpwn kIqI. aMq jIvfqmf df, pRBU
pRmysLvr nfl imlfp krvfky Ausdy jIvn nMU sPlqf dI afKrI hWd qIk phuMcf idwqf.
dUjy sLbdF ivc sUhI rfg ivWclIaF ienHF cfr lfvF rfhIN ajyhy sdfcfrk igRhsQ jIvn
dI syD bKsLI, ik mnWuK afpxy igRhsQ mfrg ivc ivWcrdf hoieaf, ibnF iksy bnfvtIy
krmkFzF dy, apxf jIvn sPLl kr skdf hY. kfsL! awj asIN ienHF ‘cfr lfvF’ dyy
pfT ivc bKLsLI syD qy cl ky apxy pRvfirk jIvn nMU suKwlf, suafdlf aqy rs Biraf
bxf skIey.
aihsfnmMd rihx dI
Bfvnf- jy koeI aOKy smyN kMm afieaf
hovy qF mnuWK smF bdl jfx ’qy, Aus aihsfn nMU kdy nf BuWly. ies scfeI dI AuWcI
suWcI imsfl sfnMU gurU rfmdfs pfqsLfh dy jIvn kfl ivcoN imldI hY. sWq sflF dI
mfsUm Aumry iek XWqIm aqy anfQ dI hflq ivc BfeI jyTf jI, apxy jWdI-pusLqI mkfn
qy glIaF ivcoN inkly sn. Aus vWkq AunHF dy mn dI avsQf kI hovygI!!! aMdfjLf
lgfxf sOKI gl nhIN. aWj AuhI BfeI jyTf jI, gurU amrdfs jI dy sMprk ivc afAux
kfrx, gurUdr dy sMprk ivc afey sn. aMq iesy gurUdr dI AuWcqf df sdkf, afpjI cWvr
CWqr dy mflk, do jhFvflI, sLihnsLfh cOQy pfqsLfh ‘gurU rfm dfs’ jI dy mhfn
ruWqby nMU pRfpq hoey sn. ieh mihmf gurUdr dI hI sI ijsnMU gurdyv ny gurgWdI
pRfpqI AuprMq; apxI bfxI rcnf ivc bVy vWjd ivc afky ibafinaf hY. ieh sLbd rfg
gAuVI bYrfgix pMnf 167
Aupr drj hY- sLbd hY :
"jo hmrI ibiD hoqI myry siqgurf sf
ibiD qum hir jfxhu afpy ] hm rulqy iPrqy koeI bfq n pUCqf gur siqgur sMig kIry
hm Qfpy ] DMnu DMnu gurU nfnk jn kyrf ijqu imilaY cUky siB sog sMqfpy"]4]
scmuWc sfD sMgq dI bKLisLsL sWdkf jIv jdoN gurbfxI dI isiKaf
afsry afpxf jIvn Zfl lYNdf hY qF Ausdy jIvn ivc ajyhf pltf aqy AuWcqf af jFdI hY
ijhVI ikWDroN hor sMBv nhIN.
gurgWdI soNpxf aqy
joqI joq smfAuxf- cOQy pfqsLfh pihlI sqMbr
sMn 1581
nMU joqIjoq smf gey. Aus vWkq afp jI dI afXU kyvl sMqflI sfl sI. apxy joqI joq
smfAux qoN pihlF afp jI ny gurgWdI dI soNpxf gurbfxI KjLfny smyq, afpxy sB qoN
Coty spuWqR (gurU) arjn pfqsLfh nUMu kr idWqI. vWzy bfbf ipRQI cMd ny, jo ik
apxy afp nMU gurgWdI dy vfrs mMnI bYTy sn, ies kfrj ivc keI qrHF dy ivGn pfAux
dy jWqn kIqy. gurdyv ny spWsLt kr idWqf ik guirafeI dI prK df pYmfnf nf qF
sMsfrk Xogqf hY aqy nf hI Coty-vWzy spuwqR df ihsfb. gurgWdI dI ijLMmyvfrI kuJ
ivsLysL guxF dI mMg krdI hY jo ik Aus smyN kyvl (gurU) arjn pfqsLfh ivc hI mOjUd
sn. AuMJ vI jykr ghu nfl GoiKaf jfvy qF ieh spWsLt huMdy dyr nhIN lgdI ik
gurgWdI dI ijLmyvfrI DuroN hI nIXq huMdI sI bfkI qF kyvl vWkqI kfrx hI huMdy sn.
dsqfrbMdI
aqy iqlk nfrIal?- ivWcly smyN isWK
ieiqhfs ivc kIqIaF anykF imlfvtF ivcoN ieh imlfvtF bVIaF AuWGV ky pRclq hoeIaF
hn. gurgWdI sOpxf smyN hr iek afAux vfly gurU ivakqI nUM pihly gurU pfqsLfh iqlk
lgf ky iPLr Aus agy ‘iek tWkf/pMj pYsy aqy nfrIal rKky mWQf tyk dyNdy sn. dUjI
ieh ik coQy pfqsLfh dy joqI joq smfAux AuprMq pMjvyN pfqsLfh dI ‘dsqfrbMdI’
hoeI. drasl ieh dovyN glF PLrjLI aqy isWK sMgqF nUM bRfhmxI jfl ivc PLsfAux
dIaF, cor drvfjLy qoN gWuJIaF cflF hn. gurgWdI sOpxf df ZMg qF sqy blvMz dI vfr
ivc aqy BtF dy svYXF ivc spsLt drj hY. iesyqrHF bfxI sWd dI pMjvIN pAuVI ivc "rfmdfs
soZI iqlku dIaf gur sbdu scu nIsfxu jIAu" (pM:923)
Bfv gurU amrdfs jI ny ‘soZI kul dy rfmdfs jI nUM gurgWdI dI ijLmyvfrI (iqlk)
sc dI rfhdfrI krn vfly gursLbd rfhIN sOp idqI. ieQy Bgq suMdr jI ny "sBu
jgqu pYrI pfie jIAu" dI gl qF bVI spWsLt ilKI hY pr dsqfrbMdI jF iqlk,
nfrIal df iesLfrf vI ikWDry nhIN. jykr sWcmuWc ienHF doonF ivcoN koeI iek GWtxf
vI hoeI huMdI qF iesbfry kuJ nf kuJ ijLkr qF jLrUr afAuNdf. iPr ajyhy smyN qy,
ienHF bRfhmxI rsmF df ijLkr ‘sWqf blvNz dI vfr’ aqy BWtF dy svyXF ivc vI
ikWDry nhIN. sMgqF nUM ajyhIaF bRfhmxI aqy isWK Drm ivroDIN imlfvtF qoN sucyq
hox leI gurbfxI igafn ivc jfgRq hox dI vDyry loV hY.
sfzIaF ieh
sLqfbdIaF?- dsqfrbMdI bfry ieQy iek hor
gl vI vDyry iDafn mMgdI hY. kI dsqfr bMdI kyvl pMjvyN pfqsLfh dI hI hoxI sI. ies
bfry bfkI iksy vI hor gurU ivakqI bfry ajyhf ikWDry koeI ijLkr nhIN. Kfskr
pMjvyN pfqsLfh qoN pihlF qF AuWkf hI nhIN. jy kr ieh bRfhmxI rsm gurUdr df vI
AunHF hI aMg sI ijnHF ik bRfhmxI nIXmF ivc. qF ies df ijLkr pihly pfqsLfh qoN hI
iksy nf iksy ZMg nfl jLrUr afAuxf cfhIdf sI. iPLr vI ieiqhfs qF ieiqhfs hI hY,
jykr mMn ivc af geI qF ivroDI aWj nhIN qF kWl sLfied ies vfsqy vI koeI rsqf kWZ
lYx. pr ieh hrkq bfxI afDfr Aupr kdy vI sfbq nhIN kIqI jf skygI. asl ivc iksy
scfeI dI qih qIk pujx vfsqy hr iek isWK vfsqy ksvWtI kyvl aqy kyxl gurbfxI hI
hY. qF qy jLrUrI hY ik hriek isWK bIbI aqy vIr apxy afp nUM gurbfxI soJI pKoN
ieqnf mjLbUq kry qfik pMQ jldI qoN jldI ienHF imlfvtF qoN CuWtkfrf pfky apxy
ivrsy nfl iPLr qoN juV sky. nhIN qF mWKI qy mWKI mfrIaF jfx vflIaF ieh sLqfbdIaF
dI cl rhI lVI sfnUM pUrI qrHF hI nysqo nfbUd kr skdI hY.
"bnfAutI
sfKIaF"- 1[ ieh kihxf jF ilKxf
iksy qrHF vI Xog nhIN ik bIbI BfxI jI vfsqy gl cldy jdoN mfqf jI dI njLr
GuMgxIaF vyc rhy BfeI jyTf jI qy peI qF AunHF ikhf ‘BfnI vfsqy koeI ieho ijhf
vr hovy’. qF AuWqr ivc gurU amrdfs jI ny ieh kih ky jyTf jI nfl anMd kfrj kr
idWqf ‘ijs vl iesLfrf kr idWqf igaf hY, hux dUjf nhIN ho skdf’. jdik asIN
dyK cuWky hF ik BfeI jyTf jI, qIjy pfqsLfh dy sMMprk ivc ipCWly 12
sflF qoN sn. blik AunHF dI pflnf hI bhuqf krky qIjy pfqsLfh dy apxI hWQIN hoeI
sI. ieQoN qIk ik jdoN qIjy pfqsLfh ny isWK Drm ivc pRvysL kIqf aqy bfsrky qoN
KzUr sfihb gey qF BfeI jyTf jI apxI nfnI smyq AunHF dy nfl hI sn. iPLr jdoN
afpjI dy ijLMmyN goieMdvfl sfihb vsfAux dI ijLmyvfrI afeI qF vI BfeI jyTf jI
AuQy AunHF dy nfl hI gey. pr khfxI kfrF ijs gl nUM ‘sfKI’ bxfky isWK ieiqhfs
df isLMgfr bnfAux dI Kycl kIqI AunHF Bfxy qIjy pfqsLfh ny BfeI jyTf jI nUM
sLfied mfqf jI dy kihx qy pihlI vfr hI dyiKaf sI.
2[ nWQ lf lE![[[nWQ
pf lE!- pRclq ieiqhfs anusfr iek vfrI
qIjy pfqsLfh bIbI BfnI jI nUM kihMdy hn "bytf! nWQ lf lE! rfmdfs jf irhf
hY" aqy iPLr nfl hI kihNdy hn "byytf! nWQ pf lE! mYN apxI bfkI Aumr
Aus nUM dy idWqI hY". cyqy rhy! gurbfxI df PLYslf hY-nf hI iksy dI Aumr
rWqI GWt skdI aqy nf hI rWqI vWD skdI hY. ieh qF sfiraF pfs apxI apxI svfsF dI
pUMjI hY. iPLr gurbfxI qF hY hI rjLf ivc jIvn jIAux vfilaF df Drm. KuWd gurdyv
AusqoN bfihr ikvNy jf skdy hn?
dUjf ‘nWQ’ qF hY hI bRfhmxI suhfg-isLMgfr’. gurbfxI jF
isWK isDFq nfl iesdf dUr df vI vfsqf nhIN. drasl ieiqhfs nMU ibnF GoKy ajyhIaF
anykF vfDU glF isWK eiqhfs ivc drj hoeIaF hn jF iPLr sLrfrqIaF ny pf idWqWIaF
hn. sMgqF nUM sucyq hoky afp gurbfxI isDFq nUM smJx ivcfrn dI loV hY.
cOQy pfqsLfh rfhI
bfxI rcnf- pRoPLYsr sfihb isMG jI anusfr
coQy pfqsLfh dI kul bfxI rcnf 30
rfgF ivc hY. ies ivc 246
sLbd 33
asLtpdIaF 28
CMq 183
vfrF dIaf pAuVIaF 135
slok 1
sLbd phry 1
sLbd vxjfrf 2
sLBd krhly 2
sLBd GoVIaF 2
sLBd solhy isrlyK hyT afey hn. 055s94.5s040
Including this Gurmat Lesson No 55
jIvn Jlk cOQy pfqsLfh gurU rfmdfs jI
For all the Gurmat Lessons written by ‘Principal Giani Surjit Singh’ Sikh
Missionary, Delhi, all the rights are reserverd with the writer, but easily
available for Distribution within ‘Guru Ki Sangat’ with an intention of
Gurmat Parsar, at quite a nominal printing cost i.e. mostly Rs 200/- to 300/- (in
rare cases upto 500/-)per hundred copies . (+P&P.Extra) From ‘Gurmat
Education Centre, Delhi’, Postal Address- J-IV/46- II Fl. Old D/S
Lajpat Nagar.-4 New Delhi-110024 Ph. 91-11-26487315 Cell 9811292808
web site- www.gurbaniguru.com
|
. |