. |
ipRM: igafnI surjIq isMG
|
dunIaf Br df
ieko-iek gRMQ ijs ivc 6
gurU ivakqIaF smyq 35
ilKfrI hn. 1430 pMinaF
dy ieWqny vwzy afkfr dy bfvjUd, ikwDry vI ivcfr jF isDFq ivroD nhIN. ieQy "iekf
bfxI ieku guru, ieko sbdu vIcfir] scf sAudf, htu scu, rqnI Bry BMzfr"
(pMnf 646)
df atwl isDFq kMm kr irhf hY.
ilKfrIaF nMU nfl lYx
lgy AuhnF dI jnm-jfq nMU muK nhIN riKaf. ibnF ivWqkrf aKOqI sUdrF, khy jFdy AuWc
jfqI bRfhmxF, muslmfn vIrF ivcoN vI hn. kyvl mnuwKqf aqy ielfhI sWc dy isDFq nMU
hI muwK riKaf igaf hY.
pMj sdIaF qoN Aupr
smF bIq cukf hY, dunIaf pwDr dy vwzy-qoN-vwzy ivdvfnF ny gurbfxI dI ajLmq agy
isr qF Jukfieaf hY pr sMsfr pwDr df koeI ivdvfn vI gurbfxI dy iksy ieWk isDFq
nMU vI nhIN JuWTlf sikaf.
gurU gRMQ sfihb
ivcoN iewk-iewk isDFq nMU lY ky jF AusdI kuvrqoN kr ky anykF
ny afpxIaF dukfnF-zyry cmkf ley hn. jykr iehI lok nyk-nIXqI nfl, ies KjLfny nfl
juV jfx qF-afpxy afp vfsqy vI AuWcf suwcf jIvn pRfpq krn aqy dunIaF ivc vI TMz
vrq sky.
ijs KjLfny ivWclI,
iewk-iewk pMkqI aqy isDFq ieWqnf qfkqvfr hY ik mnuwKqf iehnF dy ipCy lg turdI
hY. kfsL! Auprokq sWjx afp vI iesdf lfB AuTFdy aqy sMsfr iehnF qoN. PLurmfn hY "scY
mfrig clidaf Ausqiq kry jhfn" (pM:136)
sfieMs icrF dI Koj
qoN bfd ijnHF isitwaF dy ajy isrPL nyVy hI pujI hY gurU pfqsLfh ny byaMq sUrj,
cMd, DrqIaF ‘qy aqy anykF sOr mMzlF dI hoNd df PYslf pihlF hI dy idWqf df hY.
gurbfxI igafqf, sUrj-cMd-DrqI df pujfrI nhIN rih jFdf. Auh sUrj-cMdRmf dy gRihxF
aqy AunHF dy vfDU iesLnfnF dy BulyKy ivc nhIN pYNdf. sMgRFdF misaFvF,
pUrnmfsLIaF, nrfqy, srfD, asLtmIaF afid Aus vfsqy koeI ivsLysL idn jF iqAuhfr
nhIN rih jFdy.
sfieMs dIaF inWq ho
rhIaF KojF aqy qrWkI kfrx, sMsfr Br dy bhuqy Drm, drsLn aqy ivcfrDfrfvF pWqJV dy
piqWaF dI qrHF, PWVPVf rhIaF hn. apxI apxI hoNd nUM kfiem rKx vfsqy, inWq nvINaF
pRIBfsLfvF bdl rhIaF hn. ies sfry dy Ault, vfihd ‘sRI gurU gRMQ sfihb jI’ hI
iek ajyhI hWsqI hn, ijAuN ijAN sfeINs AuWnqI krdI hY, gurbfxI ivcfrDfrf hor aqy
hor inWKr ky sfhmxy af jFdI hY. gurbfxI dy asIm lfeIt hfAus dy snmuK, ivigafn dI
hr iek nvIN qoN nvIN Koj, mfqr ieWk dIvf hI sfbq huMdI hY.
CUaf-CUq,
AUc-nIc,jfq-pfq, vrx-vMz, mihlf-AuWQfn, dhyj-pRQf, sqI-pRQf, iPrkfpRfsqI,
vihm-Brm, jhflqF, tUxy-pRCfvyN aid aj Bfrq srkfr ajyhy anykF mWsilaF nfl do-cfr
hY. jykr nyk nIXqI nfl gurbfxI dI sLrx ivc af jfvIey qF sB df sdIvI hl kyvl ieQy
hI mOjUd hY.
rMg nsl dy ivWqkry,
hiQafrF dI hOV jurm-zrWg-nsLy, mfnsk qnfv qoN AuqpMn anykF kupRBfv ijvyN ihWpI
mslf, byaMq aYksIzYNt-mukdmybfjLIaF, srIrk aqy mfnsk rogF dI jWkV aqy dunIaF dy
pWDr hor anykF msly, gurU gRMQ sfihb jI dI bfxI df pRcfr-pRsfh hI ies sfry df
insLcq hwl hY.
sfihb sRI gurU gRMQ
sfihb jI df pRkfsL dunIaF dy iksy vI dysL jF kony ivc kr idE. ibnF ivWqkrf
rMg-nsl, ieWsqrI-purK, bwcf-ibrD, sQfn-idsLf, smF-vfr, AUc-nIc, bolI-BfsLf-Drm
gurbfxI dy isDFq; srb sMsfr dI ieko ijhI sdIvI loV aqy agvfeI krn dy smrwQ hn.
ieQoN sucwjf-sLFq aqy mnuwKI ipafr nfl BrpUr jIvn pRfpq huMdf hY.
gurbfxI df hI pRkfsL
hY ijs ny sB qoN pihlF spsLWt kIqf ik sIqlf (cyck) bImfrI hY, mfqf jF koeI dyvI
nhIN. iesdy ielfj dI loV hY. cyck dy tIky qF kl dI Koj hn. iesyqrHF iksy PrjLI
srsvqI dI pUjf nfl jhflqF dUr nhIN ho skdIaF. lwCmI pUjf jF hr sfl dIvflIaF mnf
ky kMgFlqf dUr nhIN kIqI jf skdI. dyvIaF dyvqy kyvl klpxf hn, aqy kuJ lokF dI
rotI-rojLI df vsIlLf hn. iek srbivafpI krqy qoN ibnF hor koeI Bgvfn nhIN. ies
sfry vfsqy gurbfxI rfhIN mnuwKI mn nMU amIr aqy jfgRq krn dI loV hY.
purK pRDfn smfj ny
sMsfr pwDr qy iek jF dUjy ZMg nfl ieWsqrI vrg nMU sdf qoN dboicaf hY. ieWsqrI
jgq nMU nkfr ky smfj dI awDI qoN vWD qfkq, mnuwK ny afp hI nsLt kIqI hY. mnuK ny
ieWsqrI nUM hr pKoN dubyl-jfihl riKaf aqy eysLo-iesLrq df sfDn hI bnfieaf hY.
ieWsqrI-sLkqI dI sMBfl aqy mihlf AuQwfn, sfihb sRI gurU gRMQ sfihb jI rfhIN pRgt
kIqy jIvn rfh Aupr cly ibnF kdy vI sMBv nhIN.
aj dI rYz krfs sMsQf
df mUl sroq sRI gurU gRMQ sfihb jI hI hn. Purmfn hY: "nf ko bYrI nhI
ibgfnf sgl sMig hm kAu bin afeI (pM:1299)
aqy "nf ko myrf dusmnu rihaf n hm iks ky bYrfeI ] bRhmu psfru psfirE
BIqir siqgur qy soJI pfeI" (pM:671).
rxBUmI ivc jLKmI ho ky izWg cukf ashfie
vI dusLmn jF jLflm nhIN rih jFdf. Auh vI mnuwKI hmdrdI df Ausy qrHF hI hWkdfr hY
ijvyN ik dUjy. ies df vwzf sbUq hY, dsvyN pfqsLfh rfhIN BfeI GnHeIaf (isMG) jI
dI syvf nMU pRvfngI aqy sLfbfsLI.
aj dy lYinnvfd,
mfrksvfd, sfmvfd, aKOqI kimAuinjLm df brfbrI vflf mUl isDFq ‘sfihb sRI gurU
gRMQ jI dI’ hI dyx hY. kfsL! ies dy pRcfrkF nMU ies Aupr ‘eyku sfihb’ vflI
aslIaq vI smJ ivc af geI huMdI. iPLr AunHF vfsqy mnuKI brfbrI df mqlb amIrF df
KUn Krfbf, lut-Koh jF BMn-qoV hI nf rih jFdI. gurbfxI mfrg qy cl ky, mnuwKI
ipafr aqy sFJ df suafd hI kuJ hor sI. swcI mnuwKI brfbrI ‘nfm jpo-ikrq
kro-vMz Cko’ qoN ibnF ho hI nhIN skdI. "Gfil Kfie ikCu hQhu dyie ]
nfnk rfhu pCfxih syie" (pMnf 1245)
pMj ipafiraF qoN
pfhul lY ky ‘sfihb sRI gurU gRMQ sfihb jI’ dI isiKaf nUM apxf jIvn arpx krn
vflf-ieWsqrI jF pursL ‘isWK’ aKvfAuNdf hY. ‘isWK’ df arQ hI bfxI dI ‘isiKaf’
df anusfrI. bfxI Aupr sLrDf rWKx vflf aqy ies mfrg qy sihjy-sihjy agy vWDx df
jWqn krn vflf sLrDflU vI AuWqnf hI siqkfr Xog hY.
gurU gRMQ sfihb dI
bfxI qoN AuqpMn hoey ‘sFJI sMgq, sFJI pMgq aqy sFJy srovr’ dy iesLnfn df
nIXm sfihb sRI gurU gRMQ sfihb jI dI hI dyx hn. iesy rfhINN swcy arQF ivc
vrx-vMz, CUaf-CUq, suwc-iBwt, Auwc-nIc, jfq-pfq, tUixaF-prCFivaF dy Pokt
vihmF-BrmF df mUl vI nfs ho jFdf hY aqy ies qoN swcf BrfqrI Bfv vI jnm lYNdf hY.
bfxI jIvn qoN ibnF ieh sB sMBv nhIN.
nisLaF dI lfhnq ijs
qoN aj sfrf sMsfr pRysLfn hY-qMmfkU, gFjf, aPIm, posq, smYk, brfAux sLUgr-‘sfihb
sRI gurU gRMQ jI’ qoN pRfpq gurbfxI igafn aqy nfm rMg dI msqI nfl, mnuK nUM
sihjy hI iehnF sfrIaF burfeIaF qoN CuWtkfrf iml skdf hY. ieh sB vI gurbfxI jIvn
ibnF nhIN.
‘ sfihb
sRI gurU
gRMQ sfihb jI’ qoN jIvn rfh pRfpq krn vflf guriswK, iksy mnuwK nfl nhIN blik
burfeI nfl nPLrq krdf hY. ibnF ivWqkrf Aus vfsqy ihMdU, muslmfn, eIsfeI, XhUdI
sB brfbr, ipafry qy siqkfrjog huMdy hn. gurbfxI qoN mnuK nUM ieh KulHidlI afp
muhfry imldI hY. iesy vfsqy gurbfxI df isWK jnmFdrU hI scf sYkulr iensfn huMdf
hY.
gurbfxI ivc
ieko iewk akfl purK dI hoNd aqy srb ivafpkqf dy isDFq nUM hI dirV krvfieaf igaf
hY. dyvI-dyviqaF dI pUjf, mUrqI pUjf, avqfr vfd, mVHIaF-kWbrF-pWQrF afid dI jF
sLKsI pUjf pUrI qrHF vrijq hn ieQy iewk akfl purK nMU Cwz ky, bdly ivc iksy hor
dI pUjf-arcf AuWkf hI pRvfn nhIN. krmkFzf nMU Pokt disaf hY. inrgux aqy
srgux-krqy dy hI do gux hn, iBMNn iBMn nhIN. ienHF df ieQy bVf Auwcf-suwcf, dlIl
BrpUr vrxn hY. pRBU qoN Cut, ieQy hr iek pUjf nMU kyvl aigafnqf mfqr sfbq kIqf
igaf hY.
sB qoN Aupr akflpurK dI
bKisLsL, AusdI ivafiKaf kmfl dI dyx hY. ies bKisLsL df pfqr bx cuWkf ‘rjLf
BrpUr jIvn’ hI sMsfr dIaF sfrIaF afDIaF-ivafiDaF df iek mfqr hWl hY. ajyhy
rWbI guxf nfl BrpUr jIvn vfsqy hI qF PLurmfieaf hY "schu
ErY sBu ko Aupir scu afcfru" (pM:62).
ieh qF "sfihb
sRI gurU gRMQ sfihb jI" dy kyvl tUk mfqr hI drsLn hn. aiBlfsLI sWjx
ies anMq guxF dy BMzfry ivcoN-bfxI soJI aqy bfxI jIvn lYky ijWQy afpxf jIvn sPl
krdy hn AuQy nfl hI anykF dy jldy jIvn ivc vI TMz vrqfAx df kfrx bxdy hn."mMnY
pfvih moKu duafru ] mMnY prvfrY sfDfru ] mMnY qrY qfry guru isK ] mMnY nfnk Bvih
n iBK" (bfxI jpu pAu:15)
ajyhy propkfrI aqy sMqoKI sWjx[ apxy
afp sfrI mnuwKqf dI srdfrI dy Xog bx jFdy hn aqy shI arQF ivc ‘srdfr jI’
aKvfAux dy hwkdfr huMdy hn.
sMpfdnf-pRkfsL aqy gurgwdI
sfihb sRI gurU gRMQ
jI dI sMpfdnf pMjvyN pfqsLfh ny afp kIqI, bIV BfeI gurdfs jI qoN ilKvfeI.
sMpfdnf df kMm Bfdro vdI eykm sMmq 1661
(sMn 1604)
nMU mukMml hoieaf aqy BfdroN sudI eykm (15
idn bfad) qWqkrf mukMml krn AuprMq sRI
drbfr sfihb aMimRqsr ivKy pRWQm pRkfsL kIqf.
bfbf buwZf jI nMU
pihly sMpUrx pfT dI syvf sONpI geI. pRkfsL
AuprMq pMjvyN pfqsLfh afp qKq Aupr nhIN blik afp jI hyTF
bYTdy jF cOr sfihb dI syvf krdyy. apxy ibsrfm sQfn (koTf
sfihb) ivKy gurU gRMQ sfihb jI df suKfsn afrMB kr idWqf aqy afp hyTF sOxF sLurU
kr idWqf. spwsLt kr idWqf ik srIr nhIN blik sMsfr df gurU, kyvl aqy kyvl,
gurbfxI aqy ies rfhIN pRfpq ielfhI igafn hY. srIr sdf bfxI dI qfibaf hI rvygf.
apxy pihly jfmyN ivc
hI gurU nfnk pfqsLfh ny spsLWt kr idWqf sI, ik bfxI vflf ‘ielfhI igafn’ hI
AunHF df apxf aqy iswKF df ‘ieko ieWk’ gurU hY. apxI rcI hoeI bfxI dI sMBfl
pihly pfqsLfh ny afp kIqI. gurU pfqsLfh nMU bfxI PurdI qF isr JukFdy, sLbd dI
smfpqI AuprMq iPr isr JukFdy. ies bfxI bfry ‘Dur kI bfxI’ hox df PYslf vI
pfqsLfh ny afp bfxI ivc idWqf hY.
afpxI bfxI dy nfl
nfl BgqF dI bfxI, gurU nfnk pfqsLfh ny afp, apxy pRcfrk doiraF (AudfsIaF) smyN
iekwqr kIqI aqy apxI poQI ivc brfbrI df sQfn dy ky afp sMBflI. gurgwdI sONpxf smyN
gurbfxI df iehI KjLfnf gurU nfnk pfqsLfh ny gurU aMgd sfihb nMU sONipaf. iPr dUjy pfqsLfh ny apxI rcnf smyq
qIjy AuprMq drjf b-drjf cOQy aqy pMjvyN pfqsLfh qIk puwjf. gurgwdI sOMpxF df
iehI nIXm sI. iqlk, nfrIal-gurUdr dIaF vsqF nhIN hn, nF hI gurgWdI sONpxf smy
kdy ienHF dI, vrqoN hI hoeI. gurbfxI igafn ho jfx qy iqlk, nfrIal vflIaF pRclq
khfxIaF apxy afp hI gLlq aqy imlfvtI sfbq ho jFdIaF hn.
drbfr sfihb aMimRqsr
srovr dI syvf cOQy pfqsLfh ny afp arMBI qF ik pihly jfmNy smyN, DuroN AulIky
pRogrfm anusfr poQI sfihb nMU qrqIb dy ky "poQI
prmysr kf Qfnu" (pM:1226)
df smF nyVy af cukf sI.
pMjvyN pfqsLfh
ny,ivroDIaF, jnUMnIaF aqy srkfrI ipTUaF dIaF sfjLsLF nUM bVI idRVqf nfl kitaf.
iesyqrHF sfjLsLIaF rfhIN Byjy gey pIlU, kfnHf, CwjU, sLfhhusYn afid dIaF kwcIaF
rcnfvF nMU TuWkrf ky, gurbfxI aMdr rWqI Br vI imlfvt mnjUr nhIN kIqI.
pMjvy pfqsLfh ny bIV sfihb dI sMpfdnf ajyhy dUrdrsLI ZMg nfl
kIqI qfik rihMdI dunIaF qIk ies ivc kdy koeI imlfvt sMBv nf ho sky. gurbfxI df
ivafkrx, isDFq, arQ aqy Aucfrx ZMg ies dy aMdr hI pro idWqy. iksy vI sLbd dy
ieWk qoN vwD arQ sMBv hI nhIN. rcnf ivc aMk nMbr Aucfrx sMbMDI rfg-qfl-Gr
hYrfxkun hn.
sfbo kI qlvMzI dy sQfn qy BfeI mnI isMG jI rfhIN dsvyN
pfqsLfh ny ies ivc nfvyN pfqsLfh dI bfxI afp drj krvfeI.
(nvIaF KojF anusfr ieh kfrj ivsfKI 1699 ‘KMzy
kI pfhul’ vfly smfgm qoN pihlF hI sMpn ho cuWkf sI)
6
kqwk sMmq 1765 (7 akqUbr
1708)
joqI joq smfAux smyN dsLmysL jI ny pMj ipafiraF nMU qfibaf KVy krky gurbfxI dy
sMpUrx ho cuWky srUp ‘sfihb sRI gurU gRMQ sfihb jI’ nMU bfkfiedf gurgwdI
sONp idWqI aqy hukm kIqf:-
pUjf akfl purK kI-prcf sLbd kf-dIdfr Kflsy kf
4 drasl ivsfKI 1699
‘KNzy dI pfhul’ vfly
smfgm smyN hI pfqsLfh ny gurU jugq vrqfAux vflI srIrk ijmyNvfrI, pMj ipafiraF dy
rUp ivc pfhul pRfpq pMQ nUM sONp idWqI sI.
1699 vflI
ieiqhfsk GWtxf rfhIN ieh gl vI pUrI qrHf dirV kr idWqI geI sI ik gurU jugq
vrqfAux vflI ijLmyNvfrI aWj qoN bfd iksy
iek ivakqI pfs nhIN. BFvyN koeI ikWqnf vWzf, Xog jF bRhmigafnI hI ikAuN nf hovy.
awj Ausy dyx Aupr
mohr vI lgf idqI. ieQy hI bs nhIN iesdy nfl do hor glF vI spsLWt kr idWqIaF (1)
pMQ ny gurU vflI ieh srIrk ijLmyNvfrI nUM
inBfAuxf qF hY pr Aupr idWqy dfiery aqy koz aMdr rih ky? (2)
BfvyN ik ‘bfxI dy sdIvI gurU hox vflI scfeI pihly jfmyN qoN hI dirV krvfeI jf
rhI sI. aj pMQ nUMM AusdI qfibaf KVf krky aqy Aus agy afp mWQf tyk ky AusdI
sMpUrxqf df aYlfn vI kr idWqf. qfik kl koeI sLrfrqI idmfg Aus aMdr vfDf-Gftf nf
kr sky. (3)
sMpUrxqf dyx df mqlb hI iehI hY ik gurU kIaF sMgqF ny ‘gurU gRMQ sfihb jI’
qoN bfhr iksy vI hor rcnf nUM bfxI quWl pRvfn nhIN krnf.
‘pMQk koz’ bfry:
(1) pUjf akfl purK kI:
pMQ pRvfxq pMj ipafiraF rfhIN kIqy afdysL, kyvl aqy kyvl krqy dy BX ivc rihky hI
hoxy hn; iksy dy dbfa, cfplUsI, mOkf pRsqI, mqlb pRsqI jF afpsI rMjsL dy dfiery
ivc nhIN. (2) prcf sLbd kf:
ajyhy pMQk afdysL kyvl aqy kyvl bfxI igafn
dy dfiery ivc rihky hI hoxy hn. spsLWt hY ajyhy pMj ipafiraF vfsqy kyvl ieWqnf
kfPLI nhIN ik Ah kyvl ‘pfhul pRfpq’ hox blik AunHF aMdr bfxI soJI ieWqnI
pRbl hovy ik AunHF df idWqf koeI vI pMQk PLYslf, bfxI afdysL qoN bfhr nf jFdf
hovy (3) dIdfr Kflsy kf:
ies pMQk syvf nUM inBf rhy sWjx; srUp pKoN pUrn kWkfr DfrI, ‘KMzy dI pfhul’
pRfpq, bfxI jIvn vfly hoxy jLrUrI hn. srUp pKoN kWcy, jIvn hIxy jF vWkq tpfAu
nhIN.
ivsfKI 1699,
AuprMq dfdU
dI kWbr nUM qIr nfl klfm vflI GWtxf, ‘cmkOr sfihb dI gVHI vflI GWtxf, bfbf
bMdf isMG jI bhfdur nUM pMQ df jQydfr Qfp ky Byjx smyN aMq 7
akqUbr 1708,
nfdyV sfihb vflI GWtxf rfhIN sfbq kr idWqf ik pMQk pWDr dy gurbfxI jugq nUM
vrqfAux vfly pMQ pRvfxq ‘pMj ipafry’
smyN anusfr bdlvyN vI ho skdy hn. ies syvf vfsqy iksy ivsLysL ahudy jF pWikafeI
df sMbMD nhIN. smyN anusfr ieh PLYslf kyvl aqy kyvl ‘pfhul pRfpq’ kyvl ‘gurU
gRMQ dy pMQ’ ny hI krnf hY iksy sMq, sLfD, zyhrdfr dy pMQ ny nhIN .
‘ bfxI gurU’ vflf
isDFq qF pihly jfmyN qoN hI idRV krvfieaf jf irhf sI.‘pMQk jugq’ nUM vrqfAux
vfsqy sLKsI agvfhI vflI pRQf vI ivsfKI 1699
qoN, hmysLF vfsqy Kqm kr idWqI geI sI. ieh ijLmyvfrI ‘pfhul pRfpq’ pMj
ipafiraF dy rUp ivc pMQ nUM sONp idWqI geI sI. ies pKoN hux qIk pMQ dI iqafrI vI
dsmysL jI ny afp hI krvfeI sI. aj bfxI dI sMpUrxqf df aYlfn aqy bfkI spWsLtqf vI
kr idWqI geI.
gurU gRMQ sfihb jI
sMpUrn aqy sdIvI gurU hn:
isWtf ieh ik sfihb sRI gurU
gRMQ sfihb jI sMpUrn aqy sdIvI gurU hn. nf hI koeI rcnf jF pMkqI drj hox qoN
CuwtI hY aqy nf hI ieQy koeI vfDU hI drj hoeI hY.
shMsrnfmf, pYNqI
aKrI, vzf dwKxI ENkfr, pRfx sMglI afid anykF rcnfvF, ipRQI cMd, myhrbfn aqy hor gurU-doKIaF rfhIN rcIaF,
kwcIaF rcnfvF hn. nf hI qF ieh gurbfxI hn aqy n hI gurbfxI qul. sMgqF nMU tWplf
dyx vfsqy ivroDI sLrfrqF hn. iehnF ivcfly ‘nfnk’ pd kyvl DoKf dyx vfsqy hY.
ies bfry gurdyv df PYslf bfkfiedf anMd sfihb ivc vI drj hY. PLurmfn hY "siqgurU
ibnf hor kcI hY bfxI ] bfxI q kcI siqgurU bfJhu hor kcI bfxI ] khdy kcy suxdy
kcy kcˆI afiK vKfxI" (pM:920)
spsLWt hoieaf ik bfxI aQvf gurbfxI kyvl AuhI hY jo siqgurF afp rcI jF pRvfn krky
gurbfxI dy KjLfny ‘sfihb sRI guru gRMQ sfihb’ ivc drj kIqI.
sfbq hoieaf ik ‘sRI
gurU gRMQ sfihb’ jI qoN bfhr iksy vI rcnf nMU gurbfxI qul mMxn, siqkfrn jF
pRcfrx vfly sfry kcy hn. Auh sfrIaF rcnfvF vI kwcIaF hn ijhVIaF gurbfxI df
BulyKf pfAux vfsqy hn pr hYx gurU gRMQ sfihb qoN bfhr. ies vfsqy jdON qIk isWK
gurbfxI afdysLF anusfr clygf kdy DoKf nhIN Kfvygf. cyqy rhy! bfxI kivqf jF gIq
nhIN ‘sdIvI aqy scf gurU hY, PLYslf hY "logu jfnY iehu gIqu hY iehu
qAu bRhm bIcfr" (pM:335)
sYNcIaF-bfbf mohn jI
dy cubfry qoN, sMglf dIp qoN, bfbf sRI cMd afid qoN ilafAux dIaF aqy hor ajyyhy
pRclx, bfxI iekwqr krn sMbDI inrmUl khfxIaF hn, ieh sfKIaF nhIN. pVcol
AuprMq ieh
inrol kwcIaF sfbq ho cukIaF hn. iehnF sfrIaF df ieko hI mksd sMgqF nUM tpwlf
dyxf hY ik kfPI bfxI bfhr CuWt geI aqy bIV aDUrI hY. ies bfry sfnUM sucyq hox dI
loV hY.
sMpfdnf sMbMDI
pMjvyN pfqsLfh ny nf hI koeI rcnf iekwqr kIqI aqy nf hI ies dI loV sI. m:5 dI
bfxI pMjvyN pfqsLfh ny afp rcI aqy BgqF dI bfxI smyq, pihly cfr gurU ivakqIaF dI
bfxI, afp jI nMU gurgwdI pRfpqI smyN pRfpq hoeI sI. ies sMbMDI gurbfxI aMdr
anykF sbUq mOjUd hn.
‘gurbfxI df
ieiqhfs’ aqy ‘afid bIV bfry’ dovyN pusqkF-ricq poRPysr sfihb isMG jI zI[
ilt[ ies ivsLy Aupr pMQ pfs bVf vwzf srmfieaf hn. afE! ghu nfl ieh rcnfvF pVHIey
aqy hor vI KojIey.
igafnI igafn isMG,
kvI sMqoK isMG jI afid ieiqhfskfrF rfhIN sMpfdnf sMbMDI Auprokq kwcIaf khfxIaF svY-ivroDI hn. pr AuhnF
rfhIN ieiqhfs nMU imlI sMBfl vfsqy pMQ AuhnF df sdf irxI rvHygf. agy hor Koj dI
loV sI, kfsL! asIN apxf Prj pCfxIey.
sMpUrx sfihb sRI
guru gRMQ sfihb jI aMdr "ÃÄ " qoN afrMB hoky "qnu mnu QIvY hiraf" qIk 1430
pMinaF ivc gurbfxI df ieko hI isDFq "iekf bfxI ieku guru ieko sbdu
vIcfir ] scf sAudf htu scu rqnI Bry BMzfr" (pMnf 646)
kMm kr irhf hY. sfnUM ies bfry iksy qOKly ivc rihn dI loV nhIN.
akflpurK-gurU-gurU nfnk sfihb- sRI gurU gRMQ sfihb jI ieko hn
*"sfihb sRI gurU gRMQ sfihb jI" dI ielfhI scfeI aqy
iesdI aslIaq nUM smJx vfsqy sfnUM insLcy kr lYxf jLrUrI hY ik: gurbfxI anusfr-
sfry sMsfr df ‘gurU’ "ieko aqy kyvl ieko hI hY" vWK vWK ‘gurU’
nhIN.
* gurbfxI anusfr ‘gurU’-‘akfl purK’ qoN iBMn jF vWKrI
hWsqI nhIN. ijvyN rMg jF KusLbU iksy Pul qoN iBMn nhIN huMdy. gurU-krqy akfl
purK dy apxy hI srb ivafpk, sdIvI gux df pRgtfvf hY ijsqoN ibnF mnuK- mnuKI jIvn
dI scfeI nUM nf hI smJ skdf hY, nf apxf skdf hY, nf mfx skdf hY aqy nf hI Aus
akfl purK dI bKisLsL df pfqR hO ky Aus ivc aByd hI ho skdf hY.
* gurU nfnk pfqsLfh, akfl purK dy Ausy hI ielfhI, srb ivafpk
aqy sdIvI gux df "srIr rUp pRgtfvf hn" aqy iesy qrHF AuhnF rfhIN pRgt
bfxI aqy gurbfxI df srUp "sfihb sRI gurU gRMQ sfihb jI" ieko iek aqy
sdIvI ‘gurU’ aqy akfl purK dy hI inj df pRgtfvf hn. 09s79.12s030
Including this Gurmat Lesson No 09
ieko iewk gurU - sfihb
sRI gurU gRMQ sfihb jI
For all the Gurmat Lessons written by ‘Principal Giani Surjit Singh’ Sikh
Missionary, Delhi, all the rights are reserverd with the writer, but easily
available for Distribution within ‘Guru Ki Sangat’ with an intention of
Gurmat Parsar, at quite a nominal printing cost i.e. mostly Rs 200/- to 300/- (in
rare cases upto 500/-)per hundred copies . (+P&P.Extra) From ‘Gurmat
Education Centre, Delhi’, Postal Address- J-IV/46- II Fl. Old D/S
Lajpat Nagar.-4 New Delhi-110024 Ph. 91-11-26487315 Cell 9811292808
web site- www.gurbaniguru.com
|
. |