. |
|
dsmysL ipqf aqy isWK ieiqhfs ivc rWl gWz
ipMRsIpl
igafnI surjIq isMG, isWK imsLnrI, idWlI
isWK ieiqhfs df sB qoN vWzf duKFq hY ieh ik isWK ieiqhfs nUM
aj ijs qrHF pysL kIqf jf irhf hY, anykF pWKF qo gurU ieiqhfs nUM ibnF GoKy-ibnF
smJy bhuqf krky mWKI qy mWKI mfrn vrgI gWl bxI hoeI hY. isWK ieiqhfs Aupr koeI
vI klm cWukx qoN pihlF sfnUM kuJ glF iDafn ivc rKxIaF aiq jLrUrI hn ijvyN:
0 gurU ieiqhfs-duinafvI
rfijaF-mhfrfijaF, bfdsLfhF, zyhry dfrF, gWdIdfrF, jfgIrdfrF jF gurUzMmF df
ieiqhfs nhIN ijs Aupr koeI vWkq jF iksy dy injI suBfv df pRBfv pY skdf hovy.
0 gurU nfnk pfqsLfh qoN
dsmysL ipqf qIk-gurU kyvl ieko hI hY aqy Auh hY akfl purKI ielfhI-bRhmMzI igafn.–
sfzy gurU, ds nhIN kyvl srUp, jfmyN aWQvf pfqsLfhIaF ds hn.
0 gurU nfnk pfqsLfh arMB
qoN hI Aus ielfhI igafn df hI pRgt rUp sn. aMq Ausy hI rWbI aqy sdIvI sWcy igafn–
nUM sfihb sIR gurU gRMQ sfihb jI dy srUp ivc sMsfr sfhmxy sdIv kfl vfsqy pRgt
kIqf. ieh sLbd rUp ielfhI igafn, akfl purK df hI dUsrf nfm hY-Aus qoN iBMn nhIN.
0 gurU nfnk pfqsLfh dy
pRkfsL bfry BWtf ny "afip nrfiexu klf Dfir jg mih prvirXAu ] inrMkfir
afkfru joiq jg mMzil kirXAu" (pM1395)
aqy pMcm ipqf ny ‘sB qy vzf siqguru nfnku ijin kl rfKI myrI. (pM:750)
kih ky ies rWbI scfeI qy afp mohr lgfeI.
0 iksy hor vWzy sbUq dI
loV nhIN ik apxy qoN bfd ijs vI isWK Aupr gurU nfnk pfqsLfh jF AunHF dy iksy
jfnsLIn ny bKisLsL kIqI, Auh Ausy hI ielfhI gurU vflI avsQf nUM pRfpq hoieaf.
bfkI dy nO srUp iesy hI sWc df pRgtfvf hn.
0 iehI kfrx hY ik
gurbfxI igafn rfhIN pRgt sWcfeIaf hI "afid scu jugfdu scu] hY BI scu, nfnk
hosI BI scu" (bfxI jpu) df pRqK srUp hn. ieWqnI agy vWD cuWkIaF ivigafnk
KojF, gurbfxI dy ies ielfhI sWc qoN aWj vI hjLfrF sfl ipWCy KVIaF hn.
0 gurU nfnk pfqsLfh qoN
ijhVf pRogrfm mnuWK mfqr vfsqy AulIikaf igaf, dWsF hI srUpF ivc AusdI lVIvfr
pRpWkqf hoeI. sMsfrk GWtnfvF Aus lVI dI sMpUrnqf ivc rukfvt nf bx skdIaF sn aqy
nf hI bx skIaF. gurU nfnk pfqsLfh ny hI apxy dsvyN srUp ivc Aus nUM afp hI
sMpUrnqf vI bKsLI aqy sMsfr sfhmxy ‘gurU gRMQ sfihb’ dy rUp ivc ies sdIvI
sWc nUM pRgt kIqf.
0 gurU nfnk pfqsLfh aqy
klgIDr dsmysL ipqf gurU goibMd isMG jI iBMn iBMn nhIN, ijvyN ik aj gurU goibMd
isMG jI nUM isWK ieiqhfs ivc iblkul vWKry qOr qy pysL kIqf jf irhf hY. jF iPr
sMn 1469 (afgmn
gurU nfnk pfqsLfh) aqy sMn 1699
(kul smF 230 sfl)
nUM iblkul vWK-vWK rRUp ivc pysL kIqf jf irhf hY. jdik iehnF 230
sflF ivc dsmysL jI dy gurgWdI kfl dy vI 24
sfl sLfml hn-1675
qoN 1699.
0 asF ieh vI iDafn rKnf
hY ik, gur-ieiqhfs kyvl AuhI hY jo gurbfxI dI ksvWtI qo pUrf Auqrdf hovy. bfkI
kyvl rl-gWz hY ijs qo pMQ nUM sucyq ho ky clx dI loV hY. jF iPr imlfvtI GWtxfvF
dI qih qIk pujx vfsqy hMs ibrqI mnuWKF dI loV hY. ajyhI hMs ibrqI vfsqy sMbMDq
sWjxf aMdr gurbfxI dI soJI aqy gurbfxI jIvn hoxf vI jLrUrI hY.
0 gurU dr dIaF ivroDI
qfkqF, gurU nfnk pfqsLfh dy smyN qoN hI apxy pr mfr rhIaF sn. dsmysL ipqf dy
joqI joq smfAux dy smyN qIk iehnF bfhro qF hmly bhuq kIqy pr isWKI dy mjLbUq
ikly aMdr dfKl hoxf qF dUr, iek surfK vI nhIN kr skIaF.
0 ivrODI qfkqF nUM sMn 1716,
bfbf bMdf isMG dI sLhfdq qoN bfd isWK isDFq aqy ieiqhfs dI BMn qoV krn vfsqy
KuWlf smF iml igaf. sfzy sfry ieiqhfsk gurduafiraF aqy isWKI rihxI-isDFq Aupr
ieh, iek jF dUjy rUp ivc pUrI qrHF kfbj ho gey. ienHF ny sfzI rihxI ivc vI BrvIN
rWl gWz kIqI.
0 aj qIk ies ivroDI hmly
Aupr rok nhIN lg skI aqy hr smyN hmlf jfrI hY. isWK ny sLsqRF dIaF jMgF qF
ijWqIaF hn pr klm dI jMg ivc gurbfxI jIvn qoN dUr ho jfx kfrn pUrI qrHF hfr KfDI
hY aqy Kf vI irhf hY.
ieh gl sMsfr pWDr qy mMnI hoeI hY ik ijs kOm nUM Kqm krnf
hovy Aus dy ieiqhfs ivc imlfvt kr dyvo, kOm apxy afp muWk jfvygI. aj isWK kOm
nfl ies qoN vI bhuq vWD ho irhf hY. sfzy ieiqhfs ivc imlfvt vflI gl qF sLfied
bhuq ipWCy rih geI hY-ieQy qF sfzf 230 sflF df ieiqhfs hI imtf ky hr iek gl nUM
sLurU hI ivsfKI 1699 qoN kIqf igaf hY.
hux asIN muVdy hF afpxy asl nuWkqy vWl. vyrivaF ivc jfx vfsqy
hor bhuq avsr hn. ieQy sfzI koisLsL hY QoVy qoN QoVy aqy aiq sMKyp aWKrF ivc
afpxy ivrsy nfl juV skIey. kuJ glF ivsLysL iDafn mMgdIaF hn:
1[ isWK Drm df pRkfsL, gurU nfnk pfqsLfh dy afgmn qoN hY. ieh
Drm sMpUrn mnuWK mfqr df mUl Drm hY. DrmF dI igxqI ivc kyvl vfDf krn vfsqy nhIN.
"mfiraf iskf jgq ivc, nfnk inrml pMQ clfieaf" (Bf:gurdfs).
2[ isWK dy rUp ivc mnuWKI jIvn df ivkfs, gurbfxI igafn ivc
pihly jfmyN qoN kIqf igaf. iesy ielfhI igafn nUM hI sfry mnuWK mfqr df ieko ieWk
gurU hox dI gl smJfeI geI. srIrk gurUaF vflI gl pUrI qrHF nWkfr idWqI geI.
3 mnuWK nUM Aus dy ielfhI aqy sMpUrx kysfDfrI srUp ivc gurU
nfnk pfqsLfh dy smyN qoN hI pRgt kIqf igaf. pRBu dI rjLf ivc clx vflf mnuWK,
srUp dI kWt vWZ nhIN krdf. ajyhf mnuWK jogI, sMinafsI, nFgy, ibBUq DfrI, Bgq,
sfD, sMq afid dy vfDU ByKF jF gurUzMmF afid ivc nhIN pYNdf.
4[ isWK nUM pihly jfmyN qoN hI sMpUrx kysfDfrI srUp
ivWc pRgt kIqf igaf sI. iesy qrHF kysF dI sMBfl-siqkfr vfsqy isWK kMGfDfrI aqy
dsqfr DfrI vI gurU nfnk sfihb dy smyN qoN hI sI.
5[ bRfhmx vflf jIvn mfrg pihly jfmy qoN hI jMjU nf pfky pUrI
qrHF iqafg idWqf sI. ikAuNik ieh srIrk pUjf df Drm sI. rWbI igafn rfhIN mnuWKf
jIvn dI jfgRqI df Drm nhIN sI. pihly jfmy qoN isWK nUM kCihrf vI iesy sWc dI
cyqfvnI sI ik ‘isWK ny bRfhmx dy mfrg qy nhIN clnf’. ikAuNik sfry dy sfry
bRfhmxI sMskfr, ibnF sINqy kpVy pfky huMdy hn, pr kCihrf sINqy ibnF bxdf nhIN.
6[ crx pfhul lY ky isWK Drm ivWc pRvysL gurU nfnk sfihb dy
smyN qoN hI sI. crx pfhul df mqlb vI "pUrn srUp ivc rihxf aqy jIvn Br
gurbfxI gurU dI agvfeI df pRx hY". pMj ipafiraF qoN ‘KMzy dI pfhul’ df
vI AuhI mqlb hY.
7 "jAu qAu pRym Kylx kf cfAu] isru Dir qlI glI myrI
afAu] iequ mfrig pYru DrIjY] isru dIjY kfix n kIjY" (pM: 1412
"hukim mMinaY hovY prvfxu qf KsmY kf mhlu pfiesI"(pM:471)
aqy "qnu mnu Dnu sBu sAuip gur kAu hukim mMinaY pfeIaY" (pM:918)
iswK dI ieh sfrI iqafrI pihly jfmyN qoN hI krvfeI geI sI.
8[ dsmysL ipqf ny ivsfKI 1699
nUM pMj ipafiraF dy rUp ivc ‘pMQ dI
sfjnf’ kIqI. ieh pMQ dI sfjxf sI-‘iswK mfns dI gurbfxI jugq anusfr pMQ dI
agvfeI, jo hux qIk iek gurU ivakqI rfhIN sI, hux sdIvkfl vfsqy pfhul pRfpq pMjF
ipafiraF dy rUp ivc pMQ dy spurd kr idWqI geI.
9[ ‘pMQ’ rUp ienHF pMjF Aupr jo kuMzf lgfieaf igaf Auh
sI-‘pUjf akfl purK kI…prcf sLbd kf…dIdfr Kflsy kf’…[. arQ
hn-ienHF pMjF dy PYsly smUhk hoxy hn. iek akfl purK dy BX-siqkfr ivc rih ky
inrol bfxI jugq anusfr aqy iswKI srUp-isWKI jIvn rihxI dy DfrnI sWjxF ny hI krny
hn.
10[ ‘prcf sLbd kf-dIdfr Kflsy kf’ afpxy afp ivc ivafiKaf
hY ik pMQk PLYsilaF vfsqy ‘pfhul pRfpq jIvn vfly aqy gurbfxI dy DurMDr ivdvfn
pfhul pRfpq mnuWK hoxy jLrUrI hn. kyvl pfhul pRfpq (aMimRqDfrI) hoxf kfPI nhIN.
iesdy nfl nfl AunHF pMjF df gurbfxI soJI jIvn dy pRpWk hoxf vI jLrUrI hY.
11[ ieiqhfs gvfh hY ‘gurU ky MpMMQ’ pMjF dI iqafrI
vI smyN smyN dsmysL jI ny afp krvfeI. dfdU dI kWbr nUM qIr nfl klfm, pMjf dy
hukm nfl cmkor dI gVHI df CWzxf, bfbf bMdf isMG bhfdur nUM pMjF dI kmfn ivc
Byjxf, sMn 1708
ivc gurU gRMQ sfihb jI agy mWQf tykx qoN pihlF pMjF nUM qfibaf KVf krnf, iesy
kVI ivc afAuNdy hn. ieh vI cyqy rhy—hr smyN pMj ipafry bdlvyN sn.
12[ pfhul lY ky isWK Drm ivc pRvysL df nIXm gurU nfnk sfihb
qoN hI cldf af irhf sI. ivsfKI 1699
nUM pMQ vfsqy ieh koeI nvIN gl nhIN sI.
nvIN gl qF sI ‘crx pfhul’ nUM hmysLf-hmysLF vfsqy ‘KMzy dI pfhul’ ivc
bdl dyxf, pRvysL krvfAux dI ijLmyNvfrI pMQ dy spurd kr idWqI, nfvF ivc isMG kOr
dI ieksfrqf.
13[ ‘KMzy dI pfhul’ vfsqy ‘aMimRq Cwkxf’ lPLjL bhuq
dyr bfd Bfv lgBg sMn 1970 qoN pRclq hoieaf. ieh ieiqhfsk imlfvt hY aqy sfzI
lfprvfhI vI. asl lPjL ‘KMzy dI pfhul’ lYxf hI hY. iesdf mWksd hY bfxI aMimRq
nUM CWkx vfsqy pRx lYxf. asl ivc ‘aMimRq CWkx’ dI ijLmyvfrI qF pfhul lYx qoN
bfd hI afAuNdI hY. asIN qF pihlF hI mMn lYNdy hF ik asF aMimRq CWk ilaf hY?
14[ ‘crx pfhul’ rfhI, iswK Drm ivwc pRvysL krvfAux dI gl,
hux qIk iek gurU ivakqI jF aiDkfrI sWjx dI sI. ivsfKI 1699
qoN ieh ijLmyvfrI ‘gurU ky pMQ’ pMj ipafiraF kol clI geI. hux iekWlf ‘KMzy
kI pfhul’ nhIN dy skdf.
15[ dsmysL jI ny ivsfKI 1699
nUM pMjF ipafiraF agy smUhk mWQf Ausy qrHF tyikaf ijvyN gurbfxI agvfhI dI
ijLmyvfrI gurU aMgd sfihb pfs afAux qy, AuhnF agy gurU nfnk pfqsLfh ny. gurU
amrdfs jI kol afAux qy gurU aMgd pfqsLfh ny. iesy qrHF drjf bdrjf. pMQ vfsqy ieh
koeI nvIN gl nhIN sI. "guir cyly rhrfis kIeI nfnik slfmiq QIvdY ] sih itkf
idqosu jIvdY"] (pM:966)
16[ dsmysL ipqf, gurU nfnk pfqsLfh df hI dsvF srUp hn, iPr
AuhnF ny pMjF koloN pfhul ikAu leI? ikAuNik, pfqsLfh ny jdoN ‘crx pfhul’ nUM
‘KMzy dI pfhul’ df sdIvI rUp pRdfn kIqf qF sfrI kOm nUM nvyN isirEN pfhul
lYx vfsqy afp jI ny afp hI hukm kIqf. ies vfsqy ies nvyN ZMg df afrMB vI apxy
afp qoN hI kIqf.
17 pihly pMjF vfsqy dsmysL jI ny bftf iekilaF hI iqafr kIqf
aqy Ckfieaf vI iekilaF hI, ikAuN? ikAuNik pfqsLfh pihlF qoN hI kyvl pfhul pRfpq
hI nhIN blik gurU vI sn.
18[ pMQ pihly pfqsLfh dy smyN qoN hI bkfiedf ‘pfhul’
pRfpq sI. iehI kfrx sI ik kyvl qrIkf bdlx qy pihlIaF pMkqf ivc hI 80,000
pRfxIaF ny ‘KMzy dI pfhul’ leI. sMsfr dy ieiqhfs ivc ieh kysfDfrIaF df sB
qoN vWzf aqy pihlf ieWkT sI. iesy kfrn DrqI nUM ‘kysgVH sfihb’ df nfm pRfpq
hoieaf.
19[ ieWko smyN 80,000
hjLfr pRfxIaF df kyvl ivcfr AuTdy kysfDfrI, kMGfDfrI, ikRpfnDfrI, kCihrfDfrI ho
jfxf sMBv nhIN. nisLaF df iqafg suWqy isWD kdy sMBv nhIN. iesy qrHF mnuWK ivcfr
AuTdy kysfDfrI nhI ho jFdf. kOm pihlF qoN bfkfiedf pfhul pRfpq (aMimRqDfrI) sI.
20[
80,000 pRfxIaF nUM pfhul CWkfAuxf kyvl
pMj ipafiraF dy ieWk jWQy dy vWs df nhIN sI. spWsLt hY ik sMgqF pihlF qoN hI
inWqnymI aqy iqafr-br- iqafr sn. isrF dI mMg vyly inWqnymI jF kysfDfrI hoxf sLrq
nhIN sI. iPr vI pihly inWqrx vfly pMjy isWK kysfDfrI aqy inWqnymI sn.
21[ pMQ pihly jfmyN qoN hI inWqnymI sI. pRBfqy- jpu , sLfmF
vyly sodru (kyvl iek sLbd), rfq nUMN sOx smyN soihlf (kyvl iek sLbd). inWqnym df
ieh nIXm gurU nfnk pfqsLfh dy smyN qoN hI sI.
22[ AupRMq pMjvyN pfqsLfh ny soihlf, sodru nUM Aucycy pMj aqy
nON sLbdF nfl sMpUrxqf idWqI. AuNJ ieh sfry sLbd qF apxy-apxy rfgF ivc pihlF qoN
hI mojUd sn. kyvl inWqnym vfsqy, spWsLt hY inWqnym df nIXm ivsfKI 1699
qoN lfgU nhIN hoieaf. bfxI qF isWK
sMgqF df jIvn hY, kdy vI aWj vflI hflq nhIN sI.
23[ sMsfr dy ieiqhfs ivc pihlI vfrI hoieaf, jdoN iksy afgU
nUM afpxI Aumq Aupr ieWqnf XkIn sI ik isWK gurU hukmF vfsqy ieWqny iqafr ho
cuWky hn ik nMgI qlvfr dI Dfr qy isr mMgy qF Auh isr vI Byt krxgy. ieh acfnk
nhIN sI, afiKr iehI iqafrI qF pihly jfmy qoN krvfeI geI sI. isWK vI, ies XkIn qy
pUry Auqry. ieh qF isWKF df iemiqhfn sI.
24[ pMj qIk isr mMgy, pMjy inWqry. gurU ny hor isr mMgy hI
nhIN. isWKF ny isr arpx krny qF bMd nhIN sn kIqy. kfsL! ik asF sMsfr nUM dsxf kI
sI, pr asIN qF hor hI JWgiVaF ivc AulJ gey. ieimiqhfn df mqlb hI sfzI smJ ivc
nhIN afieaf, afps ivc hI lVxf sLurU kr idWqf.
25[ "jAu qAu pRym Kylx kf cfAu ] isru Dir qlI glI myrI
afAu ] iequ mfrig pYru DrIjY ] isru dIjY kfix n kIjY" (pM: 1412)
ieh sI Auh iqafrI ijhVI pihly jFmy qo hI krvfeI geI sI.
26[ pMQ CyvyN jfmyN qoN sLsqRDfrI vI ho cuWkf sI. Aus smyN
dIaF cfr jMgF ies df sbUq hn. ivsfKI 1699
qoN pihlF isWK dWsvyN pfqsLfh dI kmfn
hyT vI lgBg 12-13
jMgF lV cuWky sn. isr mMgx smyN BWgdV dIaF gWlF kyvl isWKI jIvn bfry aigafnqf
aqy kpol klpxf hn.
27[ pMQ qF pihly jfmyN qoN hI pRgt kIqf jf cuWkf sI. ivsfKI 1699
nUM qF pMQ dI sfjnf hoeI sI. Bfv bfxI
anusfr jugq vrqfAux dI srIrk ijLmyvfrI iek gurU ivakqI qoN pMQ rUp pfhul pRfpq
smUihk pMjF qy pf dyxf."crx pfhul" nUM "KMzy dI pfhul" ivc
hmysLf vfsqy bdl dyxf. mqlb AuhI sI jo pihly jfmyN qoN sI. nfvF aMdr isMG-kOr dy
nfl ieksfrqf lY aFdI jo aj qIk nhIN sI. inwqnym df nIXm aqy cfr kkfr vI pihlF
qoNN hI sn. kVy vflf iek nvF kkfr joiVaf.
28[ ieh kihxf glq hY ik KMzy dI pfhul ley ibnF vI sfry isWK
hI hn aqy pfhul lY ky koeI isWK qoN isMG jF Kflsf sWjdf hY. drasl pfhul DfrI
hoxf hr iek isWK vfsqy pihly pfqsLfh qoN hI jLrUrI sI. gurU gRMQ sfihb jI dI
isWiKaf agy afpxy jIvn nUM sONpy ibnF koeI mnmqIaf, isWK aKvfAux df hWk hI nhIN
rKdf. aj bhuiqaF df pfhul hIx hoxf, pMQ dI aDogqI df sUck hY. isMG jF Kflsf vWK
vWK nhIN. isMG-nFvF ivc qbdIlI kfrx hY aqy Kflsf ‘guxvfck’.
29[ aj asIN pfhul vflI lkIr dy tutx df hI KuimafjLf Bog rhy
hF-pihlF kOm inWqnym qoN tutI. inWqnym qoN geI qF bfxI qoN dUr hoeI, iPLr bfxI
jIvn qoN. AupRMq sLrfbF aqy ivWBcfr ivc zuWbdI geI, hux srUp qoN vI jf rhI hY.
afiKr iehI qF ivroDI cfhuMdf sI. ijLmyvfr kOx? ijLmyvfr sI sfzf pfhul hIx ho
jfxf.
30[ drasl Kflsy df mqlb hI ÃÄ vfly jIvn df rfhI bx jfxf hY,
aqy ‘gurpRsfid’ qoN ibnF ieh sMBv hI nhIN. bfxI anusfr jIvn jIAux df nfm hI
‘Kflsf’ jIvn hY. iehI sMklp gurU nfnk pfqsLfh ny pihly jfmy qoN sMsfr nUM
idWqf sI. ivsfKI 1699
nUM ieh nvIN gl nhIN sI."khu kbIr jn Bey Kflsy pRym Bgiq ijh jfnI"
(pM:655).
aj qF ies iKqfb nfl isWK nUM invfijaf igaf sI.
31[ jdoN sMsfr sfhmxy gurU vloN, pMQ dy rUp ivc iesdf pRgtfvf
kIqf igaf, qF sfnUM bolf pRfpq hoieaf "vfihgurU jI kf Kflsf] vfihgurU jI kI
Pqih]" Drm qF sfzf pihlF vI ‘iswK’ sI aqy hux vI. Kflsf qF sfnUM iKqfb
sI jo gurUU jI ny sfzI sPlqf qoN KusL ho ky sfnUMM bKisLaf.
32[ Cy akqUbr sMn 1708-gurgWdI
bfxI nUM nhIN blik bfxI dy srUp ‘gurU gRMQ sfihb’ jI nUM pRfpq hoeI. bfxI qF
pihly jfmyN qoN hI sfzf gurU sI. srIr qF bfxI dI jugq vrqAux vfsqy sdf qoN bfxI
dI qfibaf hI sI.
33[ ieh qF dsvyN nfnk df sfzy Aupr mhfn Aupkfr sI-pMj
ipafiraF nUM qfibaf KVy krky bfxI dy srUp ‘gurU gRMQ sfihb’ jI nUM gurgwdI
df sNopxf. asl ivc ieh bfxI srUp dI sMpUrxqf df aYlfn sI qfik bfxI dy ies srUp
ivc koeI vfDf-Gftf nf kr sky.
34[ bfxI dy gurU hox bfry PYslf qF bfxI ivc hI hjLfrF vfrI
mOjUd hY. bfxI sLbd rUp ivc hr smyN afid kfl qoN hI sfry bRhmMz ivc aqy jLry
jLry ivc mOjUd hY. blik iehI sLbd rUp igafn, akfl purK dy pRgtfvy df dUjf nfm
hY, Aus qoNN iBMn nhIN. aWKrF rfhIN qF pfqsLfh ny mnuWKqf dy kilafn vfsqy ies
nUM pRgt kIqf. vYsy ‘sLbd’ nUM apxy afp ivc awKrF dI loV nhIN.
36[ ieh kihxf gLlq hY ik ivsfKI 1699
qIk isWK
ihMdU hI sn-isWK kysfDfrI nhIN sn-pfhulDfrI nhIN sn. ieh kihxf vI gLlq hY ik
pfhul lYky koeI isMG jF Kflsf sWjdf hY aqy pfhul ibnF hr koeI isWK hI huMdf hY
afid. AupRokq vyrvf pVHky sfnUM ienHF gWlF bfry apxI aigafnqf dI smJ af jfxI
cfhIdI hY.
37[ cldy vyrvy anusfr, ieh iDafn puaf dyxf vI jLrUrI smJdy hF
ik gurU nfnk sfihb dy smyN qoN vrqy jf rhy ‘crx pfhul’ df mqlb kdy vI crx Do
ky ipafAuxf nhIN sI. ‘crxpfhul’ dy arQ vI bfxI ivcoN hI lYxy hn-bfxI dy crxF
nfl joVxf Bfv bfxI afigaf ivc jIvn jIAux df pRx. pYr Doky ipafAux vflIaF glF
gurbfxI ksvWtI qy kdy vI pUrIaF nhIN AuqrdIaF.
ies sMbMD ivc hor vyrvy vfsqy gurmWq pfT nM:
92, 63, 67-20, 14 nMbrvfr "nfnk
aMimRqu eyku hY[[" "ivsfKI 1469"
"lyKf joKf iqMn sO sflf"
"KMzy dI pfhul-iek pRx" aqy "KMzy kI pfhul sMbDI sLMikaF dy
AuWqr" afid gurmWq pfT gu: aY: sYNtr idWlI pfsoN mMgvf ky pVHo aqy gurmWq
pRsfr ihWq sMgqF ivc vMzky ienHF df pUrf pUrf lfB pRfpq kro jI. ieWQy sfzf mWksd
kyvl QoVy qoN QoVy sLbdF ivc, pMQ nUM Ausdy ivrsy nfl joVxf hY, aqy isWK ieiqhfs
ivc kIqI geI BrvIN rl-gWz bfry kuJ iesLfrf dyxf aqy pMQ nUM sucyq krnf hY.
buWD mWq ‘qy AuhI kdm isWK mWq vl-afE jLrf jfgIey!!!
buWD mWq df jnm Bfrq ivc eIsvI sMn qoN 600
sfl pihlF hoieaf. mhfrfjf asLok ‘qy
hrsLvrDn smyN ieh Bfrq df rfjsI Drm vI bx cuWkf sI. Bfrq ivc hI pYdf hoey pRvfx
cVHY ies Drm nUM lgfqfr qyrHF-cOdf sO sfl apxIaF jVHF Bfrq ivc jmfAux df pUrf
pUrf mOkf imilaf ‘qy cMgf vWiDaf-Puilaf. iehI nhI ivdysLF ivc vI ies dy
iBWksLU rfjsI pWDr qy Byjy gey. Ausy df nqIjf hY ik aj vI lMkf, brmf, iqWbq,
cIn, jfpfn, QfeIlYNz, isMGfpur, jrmn afid ies dy kyNdr hn. ies sfry dy Ault apxI
hI jnm BUmI Bfrq ivcoN ies dIaF jVHF hI puWtIaF jf cuWkIaF hn ikAuN? iesdIaF
Bfrq ivcoN jVHF kWtx vflI koeI hor sLkqI nhIN, bRfhmxI soc hI sI, ijsdf apxf
koeI dlIl isDFq nhIN. iesdf pUrx afDfr hI vihm-sihm-krmkFz, aMD ivsLvfs, vrxvfd
aqy anHI-sLrDf hn. ieQy qF sfrf rsqf hI rWb df BulyKf dyky sMpUrx sLrIr pUjf df
hY. iehI kfrx hY ik ies socxI nUM koeI vI dlIlL ivsLvfs jF sWcI-sLRrDf-soJI vflI
gl hI rfs nhIN aAuNdI.
afiKr kI hoieaf buWD Drm nfl-ijhVf Drm ieQy jMimaf[
pRvfx cWiVHaf, rfj-pft df mflk bixaf. ivdysLF ivc aWj vI iesdIaf jVHF pfqfl qIk
gihrIaF hn, pr apxI jnm BUmI ivc lgBg iesdf bIj hI nfs ho cuWkf hY. ieiqhfsk
gihrfeI ivc jfvIey qF ies sWc nUM pihcfxdy dyr nhIN lgdI. ieQy ies nUM inglx
vflf koeI hor nhIN blik bRfhmxvfd df KIr smuMdr hI sI.
aWTvIN sLWqfbdI dy arMB ivc afid sLMkrfcfiraf hoieaf. buWD
mWq Aupr kfm-sfm-dfm dMz nfl pfisAuN bRfhmxI kutlnIqI dy qfbV qoV hmly kIqy gey.
boDIaF dy vWzy vWzy DrmsQfn kbjLy ivc krky AunHF dy rUp-ieiqhfs-nfm bdl idWqy jF
sfV idWqy gey. rih cuWky bhuqy DrmsQfnF dy nfl apxy DrmsQfn KVy krky AunHF nUM
JWgiVaF ivc AulJf idWwqf igaf. lWKF boDIaF df kqlyafm hoieaf jF jfn bcfAux vfsqy
dysL Cwzx vfsqy mjbUr ho gey. jLfihrf qOr qy mhfqmf buWD dy vWzy AupfsLk qy
pRsLMsk vI bx bYTy kyvl Aus ivcfrDfrf nUM nysqo nfbUd krn vfsqy. mhfqmf buWD nUM
ivsLnUM df dWsvF avqfr GosLq krky AusdIaF mUrqIaF nUM mMdrF ivc itkfa idWqf
igaf. AunHF dI rihq mirafdf aqy ieiqhfs ivc BrvIN rWl-gWZ kIqI geI. afbfdIaF ivc
bcy-Kucy boDIaF vfsqy rWl-gWZ sihq boDI iltRycr pRclq kIqf igaf. afm bODIaF nUM
bRfhmxI rMg ivc rMgx ivc koeI kWsr nhIN rihx idWqI. iesy qrHF ijs Coty mOty
Drm jF ivcfrDfrf ny isr cuWikaf Aus df vI iehI hsLr hoieaf.
aj isWK Drm nfl kI ho irhf hY?- ‘nfnk dIaF mWJIaF
myrf Kyq AujfV geIaF hn’ ies qrHF ieh hrkqF qF gurUnfnk sfihb dy pRkfsL nfl hI
arMB ho cuWkIaF sn. iPLr vI dsvy pfqsLfh qIk isWKI dy mjLbUq ikly ivc ieh qfkqF
surfK vI nf kr skIaF. ieh kfrf sMn 1516
bfbf bMdf isMG bhfdur qoN bfd sLurU hoieaf. vyrvy vfsqy gurmWq pfT nM: 77
‘gurbfxI qoN PLfslf’ pRfpq hY. ies qrHF
aj isWKF df ieiqhfs, iesdy pRcfrk, pRbMDk, gurduafry, kIrqn drbfr, sLqfbdIaF,
zyrHfvfd, ilKfrI qy ilKqF pUrI qrHF bRhmxI pWkV ivc rMgy pey hn. idn dIvIN isWKF
df kqlyafm ajy kl dI gl hY. isWKF dIaF jfiedfdF luWtIaF-sfVIaF geINaF. jfnF bcfx
vfsqy anykF isWK ivdysLF vWl dOVx nUM mjbUr ho gey. ikaf KUb! hjLfrF dy kfiqlF
aqy arbF dI qbfhI vfsqy iek vI muljLm nhIN. isWKF Aupr vI Ausdf ieh vfr
kfm-dfm-sfm hr pfisAuN ho irhf hY? Kflsf jI! ivcfro qy soco, kI AuhI hWiQafr aj
isWKF Aupr nhIN vrqy jf rhy? isWKF df ksUr kyvl ieWqnf hY ik Auh gurbfxI bKsLy
inafrypx ivc jIAUxf cfhuMdy hn, sLKsI pUjf nUM mnjLUr nhIN krdy pr bRfhmxvfd nUM
ieh sB mnjLUr nhIN 075s0..3s040
Including this Gurmat Lesson No 75
dsmysL ipqf aqy isWK ieiqhfs ivc rWl gWz
For all the Gurmat Lessons written by ‘Principal Giani Surjit Singh’ Sikh
Missionary, Delhi, all the rights are reserverd with the writer, but easily
available for Distribution within ‘Guru Ki Sangat’ with an intention of
Gurmat Parsar, at quite a nominal printing cost i.e. mostly Rs 200/- to 300/- (in
rare cases upto 500/-)per hundred copies . (+P&P.Extra) From ‘Gurmat
Education Centre, Delhi’, Postal Address- J-IV/46- II Fl. Old D/S
Lajpat Nagar.-4 New Delhi-110024 Ph. 91-11-26487315 Cell 9811292808
web site- www.gurbaniguru.com
|
. |