joiqsL, vr srfP aqy mMqr qMqr
(JUTu n boil pFzy scu khIaY)
gursLrn isMG ksyl ‘knyzf’
gurU nfnk pfqsLfh jI ny ies sLbd rfhIN joiqsLI pMzq dy nFa
hyT jnqf nUM Twgx vfilaF nUM sMboDn kIqf hY. Aus smyN TwgF vwloN keI qrFH dy
Dfrimk Bys Dfrky jnqf nUM TwigaF jf irhf sI. Aus smyN nUM qF asIN anpVHqf dy
prdy hyT Zwkx dI koisLsL krdy hF; pr ies smyN ijMnF ividaf df psfr hoieaf qy
ivigafn ny isKrF nUM CoihaF hY asIN Auhny hI aMD-ivsLvfsI, vihmI BrmI qy krmkFzI
ho gey hF . iesy kfrn hI asIN hux purfqn smyN nfloN vI vwD aKOqI pMzqF, pujfrIaF
sMqF sfDF dy koloN Twgy jf rhy hF. ies smyN keI aKOqI pujfrIaF, pMzqF ny afpxf
pihrfvf qy nfm bdnfm hox krky bdl ilaf hY pr soc Auh hI hY ijhVI purfqn smyN
vfly Twg pujfrIaF, mhMqF dI huMdI sI, jnqF nUM aMD-ivsLvfsI, vihmI BrmI qy
krmkFzI bxf ky AunFH dI kmfeI ‘qy aYsLF krnIaF.
hux qF asIN iswKI srUp ivwc vI pMzq nUM hwQ dIaF ryKfvF vyKx
qy Augl ivwc ng pfAux nfl BwivwK bdlx dIaF grMtIaF krdy dIaF msLhUrIaF mIzIey
rfhIN vyK, pVH qy sux skdy hF. afpxy afp nUM swcf suwcf hox df lokF ivwc pRBfv
pfAuNx leI gurbfxI suxn dI gwl vI krdy hn; nf ik gurbfxI nUM ivcfrn dI; ikAuNik
ieh cqr pMzq jfxdy hn ik ijhVf iswK gurbfxI nUM ivcfrn lwg ipaf Auh sfzy jfl
ivwc kdI vI nhIN Psygf.
hYrfnI huMdI hY aijhy pVHy ilwKy iswKI srUp vfly bMidaF nUM
vyK ky, ijhVy gurU goibMd isMG jI vwloN bKLsLI dsqfr sjf ky gurmiq dy hI Ault
pRcfr krdy hn. lokF dI kmfeI ‘qy aYsLF krn vfsqy JUT dy plMdy bolky mfnisk
msIbq ivwc Pwsy ivakqIaF df gwlq Pfiedf AuTfAuNdy hn. ieh isKI srUp ivwc ivcrn
vfly sMq mhMq ijhVy puwCxf dwsdy, ng qy tyvy lfAux df ryzIE, tI[vI[ qy pyprF
ivwc msLhUrIaF dyNdy hn kI kdI iehnF gurbfxI dIaF ieh pivwqr pMgqIaF nhIN suxIaF
jF suxnIaF nhIN cfhuMdy :
sfhf gxih n krih bIcfru
]
sfhy AUpir eykMkfru ]
ijsu guru imlY soeI ibiD jfxY ]
gurmiq hoie q hukmu pCfxY ]1]
arQ: hy pMzq ! qUM (ivafh afidk simaF qy jjmfnF vfsqy) sLuB
lgn muhUrq igxdf hY, pr qUM ieh ivcfr nhIN krdf ik sLuB smF bxfx nfh bxfx vflf
akfl purK (afp) hY. ijs mnuwK nUM gurU iml pey Auh jfxdf hY (ik ivafh afidk df
smf iks) ZMg (nfl sLuB bx skdf hY. jdoN mnuwK nUM gurU dI isiKaf pRfpq ho jfvy
qdoN Auh akfl purK dI rjLf nUM smJ lYNdf hY qy rjLf nUM smJdf hI sLuB muhUrq df
mUl hY .
joiqsL dy nfa hyT iksy df BivwK dwsx vfly aKOqI pMzq nUM gurU
sfihb afKdy hn hy pMzq! afpxI rojLI rotI dI KLfqr afpxy jjmfnf df mn ijqx leI
ivafh sLfdIaF dy sLuB jF asLuB muhUurq lwBx df JUT nfh bol. swc bolxf cfhIdf hY.
jdoN gurU dy sLbd dI ivcfr krky aMdroN hAumY dUr ho jFdI hY qF Auh akfl purK df
Gr lwB pYNdf hY. ijQy afqmk qy sMsfrk sfry hI pdfrQ iml pYNdy hn;
JUTu n boil pfzy scu khIaY ]
hAumY jfie sbid Gru lhIaY] rhfAu]( m: 1, pMnf 904 )
iesy sLbd ivwc gurU sfihb dwsdy hn ik ijAuN ijAuN sLuB asLuB
muhUrqF dy lyKy igxdy rhIey iqAuN iqAuN ijMd nUM sdf sihm df rog lwgf rihMdf hY.
jdoN mnuwK gurU dI sLrn pYNdf hY qdoN ies nUM afqmk afnMd imldf hY. pfp aprfD kr
ky BI jdoN asIN akfl purK dI srn afAuNdy hF, qF akfl purK sfzy pUrbly kIqy krmf
anusfr gurU nUM imlf dyNdf hY qy gurU shI jIvn-rfh ivKFdf hY:
gxq gxIaY shsf duKu jIaY
]
gur kI srix pvY suKu QIaY]
kir aprfD srix hm afieaf]
gur hir Byty purib kmfieaf ]5]
lokfeI nUM aMD-ivsLvfsF qy krmkFzF ivwc pfAux vfly aijhy
aKOqI pMzq nUM gurU sfihb smJfAuNdy hn ik, hy pMzq ! jy qUµ igafnvfn bxnf hY qF
gurU df afsrf-prnf lY ky ieh gwl smJ lY ky (jgq ivc) cfhy koeI Blf hY cfhy burf
hY hryk ivc sdf-iQr pRBU hI mOjUd hY . AuhnF ivrly bMidaF ny hr QF iek prmfqmf
ƒ hI ivafpk smiJaf hY jyhVy gurU dI srn pey hn . (gur-srn dI brkiq nfl) Auh
afpxf jnm mrn imtf ky pRBU-crnF ivc lIn rihMdy hn .8.
eyku burf Blf scu eykY ]
bUJu igafnI sqgur kI tykY ]
gurmuiK ivrlI eyko jfixaf ]
afvxu jfxf myit smfixaf]8]
gurU sfihb ies sLbd rfhI hI afpxy iswK qy lokfeI nUM aijhy
joiqsL vrgy pKMz krn vfly TwgF qoN
hmysLF hI dUr rihx df AupdysL dyNdy hn qy
sLbd gurU dI isiKaf rfhIN akfl purK ‘qy hI Et rwKx leI hukm krdy hn . gurU
sfihb bcn krdy hn:
ijn kY ihrdY eykMkfru]
srb guxI sfcf bIcfru ]
gur kY BfxY krm kmfvY]
nfnk sfcy sfic smfvY ]9]
arQ-: gurU dI ikrpf nfl) ijnHF mnuwKF dy ihrdy ivc iek
prmfqmf vwsdf hY, sfry jIvF df mflk sdf-iQr pRBU AuhnF dI suriq df sdf insLfnf
bixaf rihMdf hY . hy nfnk ! jyhVf mnuwK gurU dI rjLf ivc qur ky (afpxy)
sfry kMm krdf hY (qy sLuB asLuB muhUrqF dy Brm ivc nhIN pYNdf) Auh sdf-iQr
prmfqmf ivc lIn rihMdf hY (qy Aus ƒ afqmk qy sMsfrk pdfrQ Aus dr qoN imldy
rihMdy hn) .
jdoN bfbr eymnfbfd pTfxF ‘qy hmlf krn afieaf sI qF aijhy hI
joiqsL dy kuJ igafnvfnF aqy vr srfP dyx vfilaF aKOqI sMqF pIrF ny afiKaf sI ik
asIN mMqrF -qMqrF qy srfP dy ky bfbr dI PojF nUM aMinaF krky BfjVF pf dyvFgy.
Aus smyN gurU nfnk pfqsLfh afp AuQy sn, AunFH vyiKaf ik ieh pKMzI lok kuJ vI
nhIN kr sky. Aus smyN ieh sLbd gurU jI ny Aucfiraf sI :
kotI hU pIr vrij rhfey jf mIru suixaf Dfieaf]
Qfn mukfm jly ibj mMdr muiC muiC kuier rulfieaf]
koeI muglu n hoaf aMDf iknY n prcf lfieaf]4]( m:1, pMnf 418 )
arQ-: jdoN pTfx hfkmF ny suixaf ik mIr bfbr hwlf kr ky (vgf
qg) af irhf hY, qF AuhnF anykF hI pIrF ƒ (jfdU tUxy krn leI) rok rwiKaf . (pr
AuhnF dIaF qsbIaF iPrn qy BI) pwky QF mukfm pwky mhl (mugLlF dI lfeI awg nfl) sV
(ky suafh ho) gey . AuhnF ny pTfx sLfhjLfidaF ƒ toty kr kr ky (imwtI ivc) rol
idwqf . (pIrF dIaF qsbIaF nfl) koeI iewk BI mugLl aMnHf nf hoieaf, iksy BI pIr
ny koeI krfmfq kr nf ivKfeI .
tIkfkfr: pRo[ sfihb isMG zI[ ilwt[
duwK dI gwl hY ik bhuqy iswK vI afpxy gurU sfihb nfloN iksy
joiqsLI, afpy bxy sMqF sfDF ‘qy vwD XkIn krdy hn. ies df sbUq ieh hY ik afm hI
vyKx ivwc afAuNdf hY ik jdoN iksy kQf, kIrqn krn vfilaF dy nFa nfl sMq, sfD jF
bfbf lPj lwgf hovy ijnHF ivwc bhuqy icwmty CYxy vjfAuNdy hn Aus idn gurduafry
ivwc kfr KVHI krn jogI QF nhIN imldI . jdoN ik Auh Bwdr pursL gurbfxI nfloN
ijLafdf mnGVHq krfmqI sfKIaF suxfAuNdy qy kwcI bfxI pVHdy huMdf hn qy Aus nUM
bfxI afKdy hn. sRI gurU gRMQ sfihb jI dy Aupr idwqy sLbd nUM pVH ky vI jykr koeI
afpxy afp nUM iswK aKvfAux vflf joiqsL, vr srfP jF mMqr qMqr ivwc XkIn krdf hY
qF kI Aus nUM iswK smiJaf jf skdf hY ?
hux vyKdy hF sRI akfl qKq vwloN pMQ pRvfinq iswK rihq mrXfdf
anusfr iswKF nUM kI hdfieq hY:
2[ gurmiq dI rihxI:
A[ iek akfl purK qoN Cut iksy dyvI dyvqy dI Aupfsnf nhIN
krnI.
a[ afpxI mukqI df dfqf qy iesLt kyvl ds gurU sfihbfn, sRI
gurU gRMQ sfihb aqy ds gurU sfihbfn dI bfxI nUM mMnxf.
s[ jfq-pfq, CUq-Cfq, jMqR-mMqR, sLgn, iqwQ, mhUrq, gRih,
rfsL, sLrfD, ipwqr, dIvf, ikiraf krm, hom, jwg, qrpx, isKf, sUq, Bwdr, iekfdsI,
pUrnmfsLI afidk dy vrq, iqlk, jMJU, qulsI, mflf, gor, mwT, mVHI, mUrqI pUjf
afidk Brm-rUp krmF Auqy inscf nhIN krnf.gurU asQfn qoN ibnF iksy an-Drm dy qIrQ
jF Dfm nUM afpxf asQfn nhIN mMnxf.
pIr, bRhfmx, puwCxf, suwKxf, sLIrnI, vyd sLfsqr, gfieqRI,
gIqf, kurfn, aMjIl afid Auqy insLcf nhIN krnf. hF, afm vfkPI leI anmqF dy gRMQF
df pVHnf Xog hY.
Aupr idwqy iswK dI rihxI qy afpF jLrf iDafn mrIey qy socIey
ik asIN iswK aKvfAux vfly vfikaf hI ienFH vihmF BrmF qy krmkFzF qoN rihq hF ?
ies smyN iswKI isDFqF nUM hor DrmF ivwc imlgoBf krn leI iswKI
srUp vfilaF nUM vriqaf jf irhf hY. aijhy lok hI gurmiq ivroDIaF dy kMm afAuNdy
hn ijhVy lok rfqo rfq amIr bxn dy suPny lYNdy hn. jrfH soco, jykr aijhy
joqsLIaF, sMqF sfDF kol swc huMdf qF ieh lok quhfzy awgy hwQ ikAuN awzdy iPrdy.
ieh lok afpxf qy afpxy bicwaF df cMgf BivwK joiqsL, ngF qy jnqRF-mMqrF dI qfkq
nfl Bfrq ivwc ikAuN nf bxf sky? hux ieh lok vihmF BrmF df plUsLn PYlfAux vfsqy
ivdysLF ivwc vI DVHf DVH af rhy hn. ijs nfl iswK " sLbd gurU" nfloN
tuwt ky mfnisk rogI ho rhy hn.
ies smyN iswK PlsPy nUM KLqm krn leI iswK doKIaF vwloN hr
hIlf vriqaf jf irhf hY. sfnUM Bulxf nhIN cfhIdf ik jykr iswK aKvfAux vfly ‘iswK
isDFqF’ qy kfiem nf rhy qF sfzI bfhrI idK dI kdr vI nhIN rihxI. msfl dy qOr qy
jykr koeI iswKI pihrfvy ivwc idsx vflf dyvI dyviqaF dy mMdrF ivwc pUjf kr irhf
hovy jF hvn kr irhf hovy jF koeI iswK Grfxy ivwc jnm lYx vflI bIbI krvf cOQ df
vrq rwKI bYTI hovy; qF kI aijhy vyKx ivwc iswK lwgx vfilaF nUM vI iswK khFgy ?
afE ! sRI gurU gRMQ sfihb jI qoN afp jIvn jfc lY ky akfl purK
‘qy Et rKIey aqy aijhy iswKI srUp vfly aKOqI pMzqF, sMqF sfDF qoN iswK
BfeIcfry nUM jfgrUk krky gurU sfihbfn dIaF KusLIaF pRfpq krIey. .