. |
ipRM: igafnI surjIq isMG
|
sLqfbdIaF Bry sfl 2004
vyly ivsLysL
ivsfKI 1999
qoN bfd
lyKf joKf- iqMn sO sflf
ipRMsIpl igafnI
surjIq isMG, isWK imsLnrI, idWlI
byaMq Auqsfh pr asIN ikQy pujy?- ivsfKI
sMn 1999 afieaf
aqy clf igaf. sMsfr Br dy isWKF ivc byaMq josL, jjLbf aqy Auqsfh sI. ijvyN ik
hriek gurisWK pRIvfr dI idlI iewCf sI ik anMdpur sfihb dI DrqI aqy qKq sRI kysgV
sfihb dI crx DUV apxy msqk qy lgfAuxI hI hY. Dwky-DuWpF Cy-Cy GMty df ieMqjLfr
sihky vI sMgqF, pfqsLfh dy crxF ivc sIs JukfAux vfsqy apxy aMdr qwVp leI bYTIaF
sn. BBC lMzn
dI irport anusfr GWt qoN GWt 70 lK
sMgqF anMdpur sfihb pujIaF. keIaF ny ieh igxqI zyVH kroV qIk vI dsI sI. kysgVH
sfihb dI pMJI eykV DrqI Aupr smfgm pMzfl apxI imsfl afp sI. ieWqny vWzy pMzfl
ivc vI iqWl sutx dI jgHf nhIN sI. iPLr Aus pMzfl dy aMdr jo ieMqjLfm kIqf igaf
aqy AusdI idwK, iliKq ivc afAuxI soKI nhIN.
pMQk afgU cUMik do ihisaF ivc vMzy pey sI, ies vfsqy smfgm
pMzfl vI do sn. dUjy pMzfl ivc vI bYTx df pRMbD Gwt nhIN sI. ajyhy hflfq ivc hr
iksy nMU qoKlf sI ik anMdpur pujxf Kwqry qoN KflI nhIN. ansuKfvI GWtxf vI vfpr
skdI sI. iPr vI ieWqnI BfrI igxqI ivc sMgqF AuQy pujIaF. kmfl qF ieh hY ik AuQy
pujx vfilaF ivc kyvl bjLurg hI nhIN sn. nOjuafn bWcy aqy bWcIaf vI byaMq sn. kI
mjfl ik ikDroN koeI iksy sLrfrq dI koeI iBMnk vI peI hovy. spsLt hY ik sMgqF
AuWcI sucI ibrqI aqy Dfrimk jjLby nfl BrpUr sn. iksy nMU lMgr jF irhfiesL vfsqy
vI koeI isLkfieq nhIN sI. jgHf-jgHf qy zyiraF sosfeItIaF aqy pRbMDkF vloN ,
sMgqF vfsqy cfh pfxI, pkOVy, jlybIaF df ieMqjLfm. byaMq sQfnF qy ‘gurU kf lMgr’.
afvfjLF mfr-mfr ky sMgqF nMU Br pyt lMgr Cwkfieaf igaf. rfq dy afrfm vfsqy iksy
nMU koeI byafrfmI nhIN hoeI. jMgl pfxI, iesLnfn pfxI vfsqy vI ikwDry koeI idwkq
nhIN sI.
gl kyvl anMdpur sfihb dI hI nhIN sI. sMsfr Br ivc byaMq josL
Auqsfh aqy sMsfr Br dIaF srkfrF ny ienHF smfgmF ivc vwD cVH ky apxf apxf ihwsf
pfieaf sI. ieiqhfs dy pMinaF qy iesdI imsfl imlnI sOKI nhIN. iPLr vI ieh qF ajy
ivsfKI sMn 1999 dy
iqMn sO sflf jsLnF df arMB sI, smfpn qF hoxf sI ivsfKI sMn 2000
nMU. iesqrHF ieh smfgm sfl Br cly vI.
iPr vI pMQ aj ikWQy KVf hY? ieWqny vWzy smfgm[ ieWqnf vWD
josL. iesqy lgI hoeI kOm dI byaMq qfkq-sBkuJ ikQy igaf? ies sfry df sLMsfr qy
vWzf aqy dUrgfmI pRBfv pYxf cfhIdf sI. anykF nUM isWK Drm ivc pRvysL krnf cfhIdf
sI. pr iesdy Ault iek aMdfjLy muqfibk pMQ Gto Gt sO sfl ipCy clf igaf, ikAuN?
ienHF smfgmF nfl ijhVf nuksfn hoieaf, sLfied afAuNdy sO sflF ivc vI pUrf nf ho
sky. kuJ ivcfrn dI loV hY qfik agy vfsqy qF sMBl skIey.
iqMn sO sflf ikAuN? -iqMn
sO sflf qoN Bfv hY, ivsfKI sMn 1999
aqy iesdf afDfr hY ieiqhfsk GWtxf ivsfKI 1699
jdo dsmysL jI ny kysgVH sfihb dI DrqI qy imafn ivcoN nMgI qlvfr kwZI aqy
iewk-iewk krky pMj isrF dI mMg kIqI. sRI kysgVH sfihb, isWK pMQ dy mny jf rhy,
pMj qKqF ivcoN qIsrf qKq hY. iesqrHF klgIDr jI ny ieQy pMQ nMU Aujfgr kIqf,
ivsfKI 1699
vfly idn.
pMQ Aujfgr kIqf (sfijaf) ivsfKI sMn 1699
nUM?- pMQ qF pihly jfmyN ivc clfieaf
sI, gurU nfnk sfihb ny. qF iPLr ieh pMQ nMU sfjnf kI sI?
ieh sI,
hux qIk ijhVI srIrk ijLmyNvfrI iek gurU
ivakqI kol sI AusnMU ivsLysL sImF ivc bMnky pfhul pRfpq smucy pMjF dy rUp ivc
‘pMQ’ nUM sOp idqf igaf. iehI sI pMQ df Aujfgr krnf jF sfjnf. iesdy Ault ieh
kihxf vwzI aigafnqf hY ik gurU dr qy srIr df koeI mhqv nhIN. sc qF ieh hY ik pMQ
ivc iksy ieWkly srIr nMU aj vI ajyhf koeI hwk nhIN, BfvyN koeI ikwqnf vwzf
bRhmigafnI hI ikAuN nf hovy. sMn 1699
dI ivsfKI nMU ieh hwk imilaf smucy qOr qy pfhulDfrI pMjf dy rUp ivc ‘pMQ’
nMU. ieh kihxf vI gLlq hY ik ivsfKI 1699 nUM
Kflsy df jnm hoieaf. isWK aqy Kflsf do
nhIN hn.
gurbfxI qoN, jIvn jugq Auqwpn hMudI hY. ieh jIvn jugq hY hI
mnuKI srIr vfsqy aqy ies nUM vrqfAuxf vI mnuKI srIr ny hI hY. ibnF srIr dy qF
ieh vrqfeI hI nhIN jf skdI. iesy vfsqy PYslf hY "joiq Ehf jugiq sfie sih
kfieaf Pyir pltIaY (pMnf 966)
qIsrI cIjL hY, kfieaF Bfv srIr ijhVf ik nfsLvfn hY sdIvI nhIN. srIr sdf bdldf
hY. srIr qoN ibnF nf hI, gurU joq pRgt ho skdI hY aqy nf hI AusdI jugq (jIvn
ZMg) vrqfeI hI jf skdI hY. ies ieiqhfisk idhfVy qy gurdyv ny jugq vrqfAux vflI
ijLmyvfrI iek gurU ivakqI qoN bdlky smUihk pMjf dy rUp ivc ‘pMQ’ Aupr pf
idqI. ieh ijLmyvfrI hux hmysLF hmysLF vfsqy pMj ipafiraF dy rUp ivc ‘pMQ’
kol hY aqy rvygI vI. iesy df nfm sI ‘pMQ df sfjnf’. iehI sI mnuKI ieiqhfs
ivc ivsfKI 1699
vflf iek vwzf moV. aMq ies ‘jugq’ dy vrqfAux Aupr kuMzf vI lgf idqf sMn 1708
ivc qfik iesdI kuvrqoN nf ho sky.
pMQ Aupr, kI sI ieh kuMzf?-
ieh pMj ipafry ‘gurU kf pMQ’ kdoN
hn ? aqy ienHF Aupr kuMzf kI hY?- Cy akqUbr sMn 1708 vfly
idn, nfdyV sfihb dy sQfn qy pMj ipafirafF nMU qfibaf KiVaF krky klgIDr jI ny,
sRI gurU gRMQ sfihb jI dy snmuK mWQf tyk idqf aqy nfl hI hukm kIqf "pUjf
akfl purK kI’ ‘prcf sLbd kf’ ‘dIdfr Kflsy kf" vflf kuMzf
vI pMQ Aupr lgf idqf. iesdy arQ hn pMQ dy aMdr bfxI gurU vflI ijhVI jugq nMU
vrqfAux dI ijLmyvfrI ivsfKI 1699 nMU
pMjf ipafiraF qy pfeI geI sI, ies ijLmyvfrI nMU vrqfAux vfsqy, pMjf ipafiraF ny
pMQ dI agvfhI ‘gurU ky numfiedy’ jF ‘gurU ky pMQ’ dy qOr qy Auprokq
dfiery ivc rihky hI krnI hY. arQ ies pRkfr hn-pihlf- ‘pUjf akfl purK kI’
Bfv ik pMjF ny PLYsly (jF pMQk syD) iksy dbfa pfrtIbfjLI, injI KuMdk, ivWqkry dI
Bfvnf jF svfrQ nMU muK rKky nhIN blik kyvl aqy kyvl akflpurK dy Et afsry aqy BX
ivc rihky hI krny hn. dUjf - ‘prcf sLbd kf’, Bfv - pMj ipafry
kyvl AuhI ho skdy hn jo afp gurbfxI ivcfrDfrf bfry pUrI qrHF spsLt hox aqy AunHF
rfhI idqf PYslf jF agvfhI inrol gurbfxI ivcfrDfrf dy dfiery ivc hI hovy ikAuNik "poQI
prmysr kf Qfnu ]sfDsMig gfvih gux goibMd pUrn bRhm igafnu." (pM:1226)
drasl iesqoN ibnF pUjf akflpurK vflI gl sfrQk nhIN ho skdI. qIjf- ‘dIdfr
Kflsy kf’ Bfv pMQk pwDr dy ienHF pMj ipafiraF ivc sLfiml hox vfsqy inrf
purf pfhulDfrI hoxf vI kfPI nhIN. ajyhy pMj ipafry dIdfr (srUp) aqy jIvn (rihnI)
pKoN gurbfxI anusfr jIvn jIAux vfly hoxy vI jLrUrI hn.
gurU aqy srIrk agvfhI?-
srIr gurU aqy srIrk agvfhI ieh dovyN alg alg glF hn, iek nhIN. srIr, kdy vI ‘gurU’
nhIN huMdf. ‘gurU’ qF krqy df apxf hI sdIvI gux hY ijsqoN ibnF mnuK
aMdr jIvn dI jugq pRgt hI nhIN ho skdI. sMsfr, ijnHF nUM ‘gurU’ kihNdf jF
mMxdf af irhf hY, gurbfxI dI ksvWtI qy AunHF ivcoN kooeI vI gurU nhIN blik ‘gurU’
bfry aigafnqf df sUck hn. ijvyN ‘pRmfqmf’ sfry sMsfr df ‘prm-ipqf’ ieko
hI hY iesyqrHF sfry sMsfr df ‘gurU’ vI ieko hI hY. ieh PLYslf vI gurbfxI df
hY. gurUnfnk pfqsLfh, iesy hI ielfhI igafn ‘gurU’ df srIrk pRgtfvf hn. AunHF
ny iesy hI ielfhI igafn qoN pRgt hoeI ‘jIvn jugq’ nUM vrqfAux vflI ijLmyvfrI
drjf-b-drjf, dUjy qIjy cOQy aMq dsvyN pfqsLfh qIk inBfeI pr bdilaf kyvl srIr ‘sih
kfieaf Pyir pltIaY’. ‘gurU’ qF AuhI rWbI igafn sI ijhVf gurUnfnk
pfqsLfh rfhIN, bfxI rUp ivc pRgt hoieaf jF pRvfx kIqf igaf sI. bfkI gurU
ivakqIaF ny qF Ausy ‘nfnk igafn’ df hI pRsfr kIqf. Auh sfry qF, Ausy
dy hI ivafiKafkfr sn. gurU qF kyvl ieko hI sI aqy Auh sI-gurU nfnk.
iPLr iesy ‘rWbI gurU’ nUM, gurU nfnk pfqsLfh ny ‘bfxI-aWKrF’
dy rUp ivc sdf vfsqy pRgt vI kr idqf. iesy ielfhI igafn ‘gurU’ nUM pfqsLfh
ny ‘sLbd’ kihky vI afiKaf hY. mUlL rUp ivc ieh afqmk igafn jdoN qoN sMsfr
bixaf hY iesdI hoNd vI arMB qoN hI hY aqy hmysLF rvygI vI, ieh sdIvI hY. pfqsLfh
ny mhfn bKisLsL krky iesy ielfhI igafn nMU, jugo jug atl ‘sfihb sRI gurU gRMQ
sfihb jI’ dy rUp ivc sMpUrxqf vI afp hI bKsLI. AuMJ ies sLbd rUp ielfhI igafn
nMU aWKrF dI vI muhqfjI nhIN. ieh loV qF sfzy vfsqy sI. iesy ielfhI igafn qoN
mnuK nMU jIvn jIAUx dI jugq (jfc) pRfpq honI sI.
gurU ibnF hnyrf- iehI
kfrx hY ik jdoN asIN jIvn syD, ies ielfhI igafn qoN pRfpq nhIN krdy qF sfzy jIvn
dy aMdr pRvysL kr jFdy hn anykF pRkfr df ivgfV. vihm-sihm,
Brm-BulyKy-jhflqF-ivwqkry, nsLy-ivWBcfr, jfq-pfq, lut-Ksut, Dwkf-Pryb, anykF
krmkFz. sfzy anykF srIrk rog, iBaMkr ibmfrIaF, mukWdmy, jflsfjLIaF, zfky, kWql,
jurm, skYNzl, smgilMg aqy hor bhuq kuJ, ‘gurU’ qO axjfx hon kfrx mnuKI mn dI
hI Aupj hn. ieh sfry ivgfV iPLr cfhy Drm dy lybl hyT
rsmF-rIqF-sgnF-apsgnF-iqAuhfrF-krmkFzF jF smfijk krUpqf aqy burfeIaF hn; pr ieh
sfry iesy ielfhI ‘igafn gurU’ qoN anjfx hon kfrx hn. ieh pRmfqmf dy pYdf
kIqy nhIN blik sdIvI ‘gurU’ qoN duryyzy hox kfrx mnuKI mn df ivgfV (Human
Eror) hn. cyqy rhy! jIvn df sWc Bfv ‘jIvn
dI jugq’ kdy nhIN bdldI. ies Aupr smyN, sQfn afid df vI pRBfv nhIN pY skdf.
ieh jIvn ZMg (jugq) rwbI joq-gurbfxI qoN pRgt hMudI hY aqy sdIvI huMdI hY
"joiq Ehf jugiq sfie" (pM:966).
srIr df mhqv, apxf hY- jykr
asIN iehI rwtf lfeI jfvIey ik gurU dr qy srIr df koeI mhqv hY hI nhIN qF koeI
dsy ik afiKr "afip nrfiexu klf Dfir jg mih prvirXAu] inrMkfir afkfru
joiq jg mMzil kirXAu" (pMnf 1395)
qF gurU nfnk srIr rUp hoky ies sMsfr ivc ikAuN ivcry? aqy jykr nf ivcrdy qF sfzy
jIvn ivc ies rwbI igafn-‘sLbd’ aQvf ‘gurU’ df pRkfsL kox krdf? "jh
kh qh BrpUru sbdu dIpik dIpfXAu"? (pMnf 1395).
ieqnf hI nhIN, jy kr gurU nfnk pfqsLfh iBMn iBMn dWs jfmyN Dfrn krky ies bfxI
vfly igafn ‘gurU’ rfhIN sfzI agvfhI nf krdy qF AuWcf-suwcf isWK ieiqhfs ies
sdIvI igafn dI pihcfx ikvyN bxdf? ieh gurU nfnk pfqsLfh rfhIN, ds srIr Dfrn krny
hI sn, ik ‘sfihb sRI gurU gRMQ sfihb jI’ vrgI sLbd rUp jugo jug atl joq,
sMsfr ivc pRgt ho skI. iPr vI asIN khI jFdy hF ik gurUdr qy srIr df koeI mhqv hI
nhIN.
pMj ipafry hn ‘gurU kf pMQ’ ivsfKI 1699
qoN- kfsL! ik ivsfKI 1699
nMU klgIDr jI rfhIN pMj ipafiraF dy rUp ivc
‘pMQ’ nMU Aujfgr krn vflI ies ieiqhfsk Gtxf nMU hI asF smiJaf huMdf. iPLr
ies nUM sMBfilaf aqy iesdy TIk sMdrB ivc ies nUM pRcfiraf hMudf. dsm
pfqsLfh ny qF iek hor kmfl vI kr idqI jdoN afp jI ny sMn 1699
qoN sMn 1708
qIk lgfqfr nO sfl pMQ nMU pMj ipafiraf dI agfvfhI ivc cln vflI iqafrI vI afp
krvfeI . ieiqhfs dy pMinaF ivcoN hI, sfnMU iesdy do vwzy sbUq imldy hn. pfqsLfh
ny sfzf ieimiqhfn ilaf-cldy,cldy dfdU dI kWbr nMu qIr nfl klfm kr idqI. pMj
ipafiraF dy rUp ivc, ivsfKI sMn 1699 nMU
pRgt kIqy jf cuky ‘gurU ky pMQ’ ny, dsmysL jI nMU qnKfhIaF krfr dy
idqf. BIVf smyN iesy hI ‘gurU ky pMQ’ ny klgIDr jI nMU cmkOr sfihb dI
gVHI Cwzx df hukm kr idqf. cyqy rhy!- isWK gurU nMU qnKfhIaF krfr nhIN dy skdf.
blik ivsLysL sImF ivc rihky jugq vrqfAux vflI aQfrtI ivsfKI 1699
nUM, pMQ kol af cukI sI . loV qF sI Aus sImF ivc rihky pMQ dI agvfhI krn dI. pMQ
Aupr lfgU, Aus kuMzy nUM smJx dI. pr asF qF ieh kihxf sLurU kr idqf ik pMQ ivc
srIr df koeI mhqv hY hI nhIN. asF kdy ienHF ieiqhfsk GtxfvF nMU hI GoK ilaf
hMudf. scfeI ieh hY ik gurU ipqf ny ivsfKI sMn 1699 nMU
‘gurU kf pMQ’ Aujfgr kIqf sI. ‘gurU’ nUM Aujfgr nhIN sI kIqf.
gurU qF sdIvI hY aqy gurU ny hI pMQ dI hONd nUM GiVaf sI; pMQ ny ‘gurU’ nUM
nhIN GiVaf aqy nf hI pMQ kdy ‘gurU’ hI ho skdf hY.
‘gurU
pMQ’ nhIN-‘gurU kf pMQ’- sfnUM
ieh
vI cyqy rKx dI loV hY ik sfzy boilaF ivc vWzf PLrk afAuNdf jf irhf hY ijsdf ik
asIN BrvF nuksfn vI AuTf rhy hF. ‘gurU’ kyvl ‘gurU’ hY aqy pMQ ‘gurU
kf pMQ’ hY. kyvl ‘pfhul pRfpq’- ‘pMj ipafry’ jF iPLr ‘pfhul pRfpq’
sMgqF dy iekWT df nfm hI pMQ hY. hriek iekWT ‘gurU kf pMQ’ nhI. asF qF ies
ivcoN ‘kf’ df Aucfrx hI Bulf idqf aqy kihxf sLurU kr idqf ‘gurU pMQ’ jF
‘pMQ gurU’ jo mUloN hI gLlq hY. pMQ dI hoNd qF hY hI ‘gurU’ dy kfrx,
gurU qoN ibnF qF ieh pMQ vI nhIN. iesdy Ault, jykr scmuc pMQ hI ‘gurU’ hY qF
iPLr AuQy gurU dI loV hI kI rih geI. iesyqrHF asIN ieh sMboDn vI afp hI GV ilaf
‘gurU rUp sfD sMgq jI!’ kmfl qF ieh hY ik ‘sfD sMgq’ qF iekqR hoeI hY
‘gurU’ qoN jIvn lYx vfsqy aqy jykr ‘sfD sMgq’ afp hI ‘gurU’ hY qF
Auh ‘gurU’ dy crxF ivc pujI hI ikAuN?
jugq GWVxI aqy jugq vrqfAuxI?-
ieQy sfnUM ‘gurU’ aqy ‘gurU ky pMQ’ dy ivcly PLrk nUM smJx dI vI loV hY.
gurU qF jugq nUM GVx vflf aqy vrqfAux vflf vI hY. iesdy Ault ‘gurU kf pMQ’
kyvl gurU df numfieNdf aqy gurU rfhIN GVI jf cukI jugq nUM imWQI hoeI sImF ivc
rihky vrqfAux vflf hY- pMQ guru qoN bfihr nhIN jf skdf. imsfl vjoN- ‘KMzy kI
pfhul’ vfly pihly bfty nUM afp iekilaF hI iqafr krn vflf aqy pihly pMjF nUM
afp iekilaF hI CkfAux vflf hWk kyvl ‘gurU’ pfs hI sI-ieh hWk vI kyvl ‘gurU’
pfs hI sI ‘crxpfhul’ nUM ‘KMzy kIO pfhul’ ivc bdl dyvy. ieh hWk vI kyvl
‘gurU’ kol hI sI sfzy nfvF dy nfloN jfq-pfq vflf kohV Auqfrky, sfnUM ‘isMG
aqy kOr’ vfly sohny pRIvfr df rUp dy sky. pr ‘gurU ky pMQ’ kol ieh sfry
hWk kdy vI nhIN hn .‘gurU ky pMQ’ny qF kyvl ieh sB cflU rKxf hY ies ivc
qbdIlI df hWk ‘gurU ky pMQ’ pfs nhIN. hor lvo-Cy akqUbr sMn 1708
nUM dsmysL jI ny ‘ÃÄ qoN qnu mnu QIvY hiraf’ qIk ‘sRI gurU gRMQ sfihb’
jI Aupr sMpUrxqf dI mohr lgfeI aqy iesnUM gurgWdI bKsL idqI. iesqO pihlF gurU ny
afp hI ies ivc nOvyN pfqsLfh dI bfxI vI afp hI drj krvfeI sI. hux ‘gurU ky pMQ’
kol ieh hWk nhIN ik ies ‘gRMQ’ ivc kuJ vfDf-Gftf kr sky. pMQ qF kyvl ‘gurbfxI’
qoN pRfpq jugq nUM vrqfAux leI gurU kf kyvl iek numFiedf hY, ieh afp gurU nhIN
aqy nf hI ies pfs gurU vfly sfry hWk hn aqy nf hI kdy hoxgy vI. iesny qF kyvl
‘gurU’ rfhIN bKsLI hoeI sImF "pUjf akfl purK kI’ ‘prcf sLbd kf’
‘dIdfr Kflsy kf" ivc hI clxf hY. pMQ, ies sImF qoN bfihr nhIN
jf skdf.
joq gRMQ ivc, srIr pMQ ivc-
ieh sLbdfvlI pMQ aMdr pRclq hY aqy
mOjUdf iqMn sO sflf pMQk lihr ivc ies df BrvF pRcfr vI hoieaf hY. sLbdfvlI glq
nhIN, pr ijnHF arQF ivc ies sLbdfvlI df zWtvF pRcfr hoieaf hY Auh arQ glq
hn. pMQ nMU idsdf kfPI nuksfn vI hoieaf hY. pqf nhIN kdoN ies nuksfn dI BrpfeI
ho vI skygI jF nhIN. drasl TIk pRcfr pRbMD n hox kfrx lgBg aj sfzI sfrI bolI hI
kwcI aqy pMQ vfsqy nuksfn dyh bnI peI hY. gurmWq pfTF dI ies lVI ivc iesdf kuJ
vyrvf nfl nfl af vI irhf hY. hwQlI sLbdfvlI hI lY lvo. hux qIk dy vyrvy anusfr
ieh gl qF spsLt hY ik pfqsLfh rfhIN ivsfKI 1699 dI
jo vwzI dyx hY, Auh hY dsmysL jI rfhIN ‘gurU ky pMQ’ df Aujfgr krnf aqy arQ
hY iek ivsLysL sImF ivc rihky, jugq vrqfAux vflI srIirk ijLmyvfrI, hmysLF hmysLF
vfsqy pMj ipafiraF dy rUp ivc ‘gurU ky pMQ’ nMu soNp dyxf. jykr ieh vI
afphudry ho jfx aqy apxI sImF dI prvfh krn qF iehvI gurU ky ‘pMj ipafry’
aKvfAux dy hWkdfr nhIN rih jFdy. iesdy Ault, asIN qF ieh vI pRcfrI jf rhy hF
sfrf ‘pMQ’ jF ‘sMgq’ hI ‘gurU rUp’ hY. ikwqnI vwzI glqI asIN kr rhy
hF.
smJx vflI pihlI gl qF ieh hY, ik isWK hox vfsqy ‘KMzy dI
pfhul’ df DfrnI honf jLrUrI hY. ‘gurU kf pMQ’ Bfv gurU jugq ivclI ‘pMj
ipafiraF’ dI ijLmyvfrI BugqfAux vfsqy qF AunHF Aupr ‘pUjf akfl purK
kI-prcf sLbd kf-dIdfr Kflsy kf’ izispln vI lfgU hMudf hY, kyvl KMzy dI
pfhul df DfrnI hoxf vI kfPI nhIN. dUjf- aj asIN Aus sfrI lokfeI nMU ijhVI
ik sMgq dy rUp ivc gurU qoN kuJ lYx vfsqy afeI hY, ‘gurU kf pMQ’ hI nhIN
blik ‘gurU pMQ’ jF ‘gurU rUp sfDsMgq’ qIk khI jf rhy hF. ies sfDsMgq ivc
kyvl isWK jF pfhul pRfpq sWjx hI nhIN hn blik ienHF qoN ielfvf ieQy anykF
gLYrisWK sLrDflU vI hn. hor qF hor AunHF sMgqF ivc kysF dfVHI dI kwtvwz krn
vfly, gurUzMmf df isLkfr, sLrfbF pIx vfly aqy ivBcfrI qIk vI bYTy hn. ieQy qF
sMgq juVI hY, gurU pfqsLfh qoN kuJ isWKx vfsqy. sfD sMgq dy ies smucy iekwT
vfsqy asIN khI jf rhy hF ‘joq gRMQ ivc aqy srIr pMQ ivc’. sMboDn kr
rhy hF ‘gurU pMQ’ jF ‘gurU rUp…’, ikwqnf vwzf anrQ kr rhy hF. ikWqnI
AuWcI suwcI arQ BrpUr sLbdfvlI nMU asIN ikqny Coty arQF ivc lY rhy hF. guMJlF qF
pYxgIaF hI. sfnMU ‘gurU ky pMQ’ vfly arQF nMU cMgI qrHF smJx dI loV hY. hr
koeI ‘gurU kf pMQ’ nhIN hY. ‘gurU ky pMQ’ vfly pMj ipafiraF dI
pRIBfsLf asIN dy cuky hF. ‘gurU kf rUp’ kyvl 'gurU gRMQ sfihb hI hn, sMgq
nhIN. ieh vWzf Prk sfnMU smJx dI loV hY. ---cldf
|
. |