. |
![](images/p-g-s-s-d.jpg)
ipRM: igafnI surjIq isMG
|
dUjy pfqsLfh dy pMj sO sflf qy ivsLysL
pVHfeI pMjfbI dI aqy gurmWq?
ipRNMsIpl
igafnI surjIq isMG, isK imsLnrI, idWlI
pMjfbI BfsLf dI ivlWKxqf-
gurbfxI rfhIN bKsLI jIvn syD, sfry mnuK mfqr vfsqy hY, nfik kuJ lokF vfsqy. gurU
pfqsLfh ny dWs jfmyN Dfrn krky mnuK mfqr dy vwzy ihWsy qIk ies rwbI sc nMU
phMucfieaf. ies sc dI TMzk pRfpq krky, mnuK nMU apxy mUl mnuKI srUp dI smJ lgI.
vfhodfhI lokfeI isWK swj ky gurbfxI nMU apxf jIvn gurU Dfrn krn lg peI. hmdrdF
aqy gurbfxI sLrDflUaF dI igxqI ivc byaMq vfDf hox lgf. pihlF sLrDflU aqy hmdrd
bxdy, iPr isWK sjdy. jnUMnI jLflm aqy pfKMzI ibrqI dy lok jF qF suDrn lg pey jF
iPr apxy afp nMU bybs mihsUs krn lg pey.
drasl, ijhVI ivlWKxqf pMjfbI BfsLf dI pYNqI aWKrI ivc hY Auh
ivlKxqf sMsfr Br dI iksy vI hor bolI jF BfsLf ivc hY hI nhIN. zfktrI ividaf
anusfr bWcf ijs vWkq jnm lYNdf hY Ausdy gly ivc iek bolcfl dI nflI huMdI hY
ijsnUM zfktrI BfsLf ivc ‘vokl kfrz’ ikhf jFdf hY. ieh vokl kfrz kyvl pMj sfl dI
Aumr qIk ijWqxI vI Kul jfvy, AuprMq iesdf hor ivkfs nhIN ho skdf. gurmuKI dI
pYNqI aWKrI ivc ieh sB qoN vWzf gux hY ik ieh pYNqI aWKrI, bWcy dI Aus vokl kfrz
nUM pUrf df pUrf Kol dyNdI hY. iehI kfrx ik jnm qoN pMjfbI BfsLf pVHx-bolx vflf
bWcf, sMsfr Br dIaF BfsLfvF nUM bolx dy pUrI qrHF smrQ huMdf hY. ieh gux sMsfr
Br dIaF BfsLfvF ivc ikWDry vI mojUd nhIN. iehI kfrx hY ik jnm qoN aMgRyjLI boln
vflf mnuK ikWqny hI aWKr nhIN bol skdf. Kfs qOr qy "q, D, Z, Õ, Ö, V, B afid.
iesy kfrx aMgRyjL lok dyKoy qF q, D, Z, B, V, Õ, Ö afid qoN bxy anykF lPjL bol
hI nhIN skdy. iesy qrHF Bfrq ivc hI XU:pI dy invfsI bHfeI, pfpf, bHfpf qF bol
lYNdy hn pr ‘B’ aWKr nfl "BfeI, BfBf" jF iPLr gL, jL, PL afid PLfrsI arbI dy
lPLjLF df sLuD Aucfrx nhIN kr skdy. ieh kmI sMsfr Br dIaF BfsLfvF ivc apxy apxy
ZMg nfl mOjUd hY. ies sfry dy Ault ijs bWcy ny afrMB ivc pMjfbI bol-pVH leI hY
Auh sMsfr Br dIaF BfsLfvF bolx dy smrQ hY. iesy krky iek ieh vI scfeI hY ik
sfihb sRI gurU gRMQ jI dy aMdr, pfqsLfh ny hr iek ielfky aqy vrg dI bolI nUM
kyvl gurmuKI ilpI vrqky, pUrf pUrf siqkfr vI idqf hY. sLfied dunIaF dI iksy hor
BfsLf ivc sMBv nhIN sI; gurbfxI dI trFsplItysLn qy ieh gl hor vI AuGVky sfhmxy
af jFdI hY.
gl bhuq purfxI nhIN. kyvl iqMn
cfr pusLqF ipCy cly jfeIey, isK pRIvfr hI nhIN, pMjfbI ilKxf aqy pVHxf gYr isK
pRIvfrF ivcoN vI bhuqy lok jfxdy sn. aj hflq ieWqnI bdl cukI hY ik ‘isK rihq
mirafdf’ ivc pMnf 17 ‘gurmiq dI rihxI’ dy isrlyK hyT
iliKaf hY ‘(K) isK leI gurmuKI ividaf pVHnI jLrUrI hY. hor ividaf vI pVy (g)
sMqfn nMU gurmuKI dI ividaf idvfAuxI iswK df PrjL hY.’
aj jdoN dfidaF qIk nMU pMjfbI pVHxI afp hI nhIN aFAuNdI qF
bicaF nMU pMjfbI kOx pVHfvygf? suafl kyvl pMjfbI BfsLf df vI nhIN. Gto-Gwt Bfrq
ivcly pMjfb pRFq dI qF srkfrI BfsLf hI pMjfbI hY. EQy qF sfry pMjfbI pVHy ilKy
hn. iPr EQy vI isWKI srUp-isWKI rihxI alop hMudI jf rhI hY, ikAuN? hflq qF ieh
bx cukI hY ik pMjfb ivc isWKI jIvn pKoN isWK mfns bhuq dUr jf irhf hY. kysF aqy
srUp dI kwt vwz hdoN vdI peI hY. hflFik pMjfbI sfry pVHy hoey hn. iesdy Ault
ijWqnf pMjfb qo dUr jfvo isWKI srUp dI icMqf aqy sMBfl krn vfly vwD iml jfxgy.
hor lvo-ivdysLf ivc, kYnyzf dy kuJ BfgF ivc qF pMjfbI BfsLf
srkfrI BfsLf vjoN mnjLUr hY. iekly vYnkUvr ivc pMjfbI dy swq skUl hn.
AuntyrIE-izWksI vfly pfsy af jfvIey, lgBg hr gurduafry ivc pMjfbI dI pVHfeI df
pRbMD hY, kuJ pMjfbI skUl vI hn. gurmwq pKoN AuQy vI koeI Kfs gl nhIN jF iPr kuJ
zyhrfvfd vflI gurmwq hY jo srIrk pUjf vl vDyry moV rhI hY aqy gurU dI gl AuQy
vI, nf dy hI brfbr hY. pMjfbI dI pVHfeI df iehI hfl XU-ky ivc hY, ieMqjLfm qF
bhuq hY pr asl gl AuQy dI AuQy hI hY.
sMn 1922 qoN sMn
1947- afAu! hun kuJ hor ipCy clIey, lgBg
sMn 1922 qIk, jdoN gurduafry mhMqF qo nvyN-nvyN afjLfd hoey qy pRbMD
afieaf sfzIaF apxIaf pRbMDk kmytIaF kol. gRMQI-syvfdfr, gurduafiraF ivc
EhidaF-nOkrIaF df rUp Dfrn krn lg pey. ies syvf ny nOkrI df rUp lY ilaf. iesqo
pihlF gurduafry afm qOr qy BfeI sfihbfn dy kMtrol ivc sn. AuhnF dI rotI-rojLI
isWDI ielfky dIaF sMgqF nfl juVI huMdI sI. aMdr huWb vI hY sI. lgBg Auh afp hI,
apxy ielfky dy bicWaf nMU pMjfbI pVHFdy sn aqy nfl dWs pfqsLfhIaF, cfr
sfihbjfidaF, pMj ipafiraF dy nfm vgYrf aqy QoVf bhuq ‘jpu’ jI afid df pfT, Xfd
krvFdy sn. ies sfry df nqIjf, kyvl isKF dy bWcy hI nhIN, gYrisK pRIvfrF dy bWcy
vI pMjfbI afid pVHy hoey hMudy sn. sMn 1922 qoN bfd ijAuN ijAuN gRMQI isMGF
dI ieh syvf, pysLy df rUp Dfrn krdI geI, iqAuN iqAuN aMdroN ieh huwb vI GWtdI
geI aqy shjy shjy jFdI rhI. Bfrq dI vMz Bfv sMn 1947 qIk qF
iPr vI, iesdf kuJ asr dyiKaf jf skdf hY pr AusqoN bfd nhIN.
iehI kfrx hY ik kyvl isWK hI nhIN afm pMjfbI vI BFvyN Auh
dunIaF dy iksy ihWsy ivc vI PYl cukf sI, bhuqf krky pMjfbI jfxdf sI. hF gurmwq
pKON isWKF dI sFJ vI BFvyN ‘jpu’ jI sfihb dy pfT jF dWs pfqsLfhIaF, cfr
sfihbjLfidaF, pMj ipafiraF dy nfm qIk hI mihdUd rih cukI sI. hux qF hflq ieQoN
qIk ivgV cukI hY ik pMjfb qo bfhr ipWClIaF do-do / iqMn-iqMn pusLqF qko, gurmwq
dI sFJ qF dUr pMjfbI vI isWKF nMU BuldI jf rhI hY.
pMjfbI dI pVHfeI aqy gurmWq dI afpsI sFJ?- hflFik iksy BfsLf df qfluk iksy Drm jF ielfky nfl kdy nhIN
hMudf. iPr vI gurU dr nfl sFJ rKx vfly hr iek pMjfbI aqy ivsLys kr isWK pRIvfr
vfsqy gurmuKI kyvl mfqrI BfsLf hI nhIN, sfihqk BfsLf vI hY. sfihq vI Auh ijhVf
sMsfr Br dI agvfhI-TMzk aqy BrfqrI Bfv df jLfimn hY. jy isWK hI Aus qoN tuWt
igaf qF sMsfr dI ies pKoN sMBfl kOx krygf? ieh iek apxy afp ivc icMqf df ivsLf
hY. aqy sMsfr pwDr qy ies pfsy Xog Auprfly dI loV hY. jy ghu nfl dyiKaf jfvy qF
asl ivc gurmwq rihnI pKoN, pMQ df bhuqf krky, ZYNhdIaF klf ivc jfxf lgBg sMn
1715 qoN hI sLurU ho igaf sI. pr ieh apxy afp ivc, iek vwKrf aqy lMmF ivsLf
hY. gurmWq pfT nM[ 77
"gurbfxI qoN PLfslf’ ivc ies ivsLy nUM ilaf
igaf hY.
kyvl pMjfbI BfsLf hI ikAuN?- sfihb sRI gurU gRMQ sfihb jI mUl rUp ivc sfry sMsfr dy mnuK mfqr vfsqy
jIvn jfc hn. sdIv kflI sc Drm dy pRkfsL df somF hn. mnuK mfqr dI ies mUl loV nMU
pUrf krn vfsqy, sMsfr Br dIaF BfsLfvF ivc gurbfxI df anuvfd aqy pRsfr, hmysLF
vfsqy bhuq vWzI loV hY. iPLr Gto-Gwt gurU dr nfl sMbMDq hr iek pRIvfr vfsqy qF
pMjfbI dI pVHfeI aiq jLrUrI hY. iPLr Auh BfvyN sMsfr Br dIaF vI BfsLfvF
ivc mfihr ikAuN n ho jfvy, pr pMjfbI BfsLf df igafn Aus vfsqy bhuq jLrUrI hY.
qfik gurbfxI nfl AusdI isWDI sFJ bx sky. iesqrHF Ausdy apxy jIvn ivc vI rosLnI
hovygI aqy dUijaF nMU vI gurmwq nfl joVx df kfrx bxygf.
iesdy Ault pMjfbI dI pVHfeI aj iek bVf vwzf mslf bixaf
ipaf hY. kyvl ieh kih dyxf ik ‘sfzy skUl ivc pMjfbI nhIN pVHfeI jFdI" ies msly
df hwl nhIN. aj pMjfbI aqy ivsLysL kr isWK qF sMsfr Br ivc PYl cukf hY. kI ieh
mMn ilaf jfvy ik sMsfr Br dIaF srkfrF aqy skUl pMjfbI dI pVHfeI nMU sMsfr pWDr
qy skUlI ividaf bxf dyxgy? bVf AuWdm krky jykr AuWqrI Bfrq dIaF hI kuJ stytF ivc
qF kdy ieh gl BfvyN sMBv ho vI jfvy. iesy qrHF ivdysLF ivc vI ikwDry ikwDry; pr
sfry sMsfr ivc qF ieh kdy vI sMBv nhIN. iPr isWK qF aj sfry sMsfr df vfsI hY.
ies sfry df nqIjf ieh hY ik aj gurUdr nfl sMbMiDq pnIrI pihlF pMjfbI qoN tutdI
hY, aqy iPr gurbfxI jIvn aqy isWKI qoN vI Ausdf irsLqf tut jFdf hY. iesqrHF
isWKI qoN dUr aqy piqWqpuxy vfsqy Aus leI rfh pWDrf ho jFdf hY.
drasl sfihb sRI gurU gRMQ sfihb jI dI mUl iliKq, Aus smyN dI
Bfrq dI sFJI ilpI pMjfbI Bfv gurmuKI ivc hY. ijs ivc arbI-PfrbI-sMsikRq aqy
AunHF qoN pRPulq hoeIaF jn-BfsLfvF nMU pUrn siqkfr pRfpq hY. ies vfsqy jLrUrI hY
ik gurbfxI nMU smJx aqy pRcfrn vfsqy sfry pMjfbI aqy ivsLysLkr isWK pirvfr,
pMjfbI BfsLf qoN jLrUr jfxU hox, BfvyN Auh sMsfr Br ivc ikQoN dy vI vfsI ikAuN n
hox.
BfsLf aqy mnuK dI
sFJ- BfsLf koeI vI hovy AusnMU bolx aqy
pVHn vfilaF dy jjLbfq vI Aus nfl juVy hMudy hn. iehI kfrx hY ik iksy vI BfsLf
nMU mfVf jF dUjI nMU vWD cMgf kihxf; apxy afp ivc iek bVI hI CotI socxI hY.
ajyhI socxI df gurbfxI isDFqF nfl AuWkf hI myl nhIN. sfihb sRI gurU gRMQ sfihb
jI apxy afp ivc, ies swcfeI df sB qoN vzf sbUq hn. gurU pfqsLfh ny gurbfxI rcnf
ivc ies pKoN iblkul hI kmfl kr idqI hY. afp jI ijs ielfky ivc vI ivcry AuQoN dI
BfsLf aqy sLbdfvlI nMU pUrf siqWkfr aqy ipafr bKisLaf. iek aMdfjLy muqfibk sfihb
sRI gurU gRMQ sfihb jI aMdr BfsLfvF dI igxqI do sO (200) dy afs
pfs hY.
Bfrq dI sB qoN purfxI BfsLf pMjfbI hI hY- BfsLf iviganIaF dy muqfibk pMjfbI BfsLf Bfrq dI sB qoN vWD
purfxI BfsLf hY. gurbfxI ivWc sLyK PLrId sfihb dI rcnf pVHo qF ieAuN mihsUs
huMdf hY ijvyN ik Auh aj dI pMjfbI bfxI rWc rhy hn. Bgq kbIr jI dI rcnf ‘ptI’
ies gl df sbUq hY ik gurmuKI ilpI dI aWKr mflf Bfv pYNqI aWKrI dy awKr, gurU
sfihbfn qoN pihlF vI pRclq sn. ieQoN qIk ik vpfrIaF df apxf sfrf ilKx-pVHx
lMizaF ivc hI huMdf sI. ijhVf ik ajOkI gurmuKI Bfv pMjfbI df hI iek rUp hn.
sulJy rUp ivc pMjfbI df pihlf ‘pMjfbI bfl bOD’ dUjy pfqsLfh, gurUu aMgd sfihb ny
iqafr krvfieaf. iesy vfsqy siqkfr vjoN iesdI ilpI nMU ‘gurmuKI’ nfm pRfpq
hoieaf. Bfv gurU pfqsLfh dy muKfribMd qoN Aucfrx kIqI hoeI BfsLf. ieQy iek hor
kmfl ho jFdI hY, pMjfbI aqy ies dI awKr mflf nMU suliJaf rUp pRdfn krn vyly,
gurU pfqsLfh ny, Bfrq dIaF sfrIaF AuhnF BfsLfvF aqy ilWpIaF nMU vriqaf ijhVIaF
ik lgfqfr sYNkVy sflF dI gulfmI kfrx lgBg mr hI cukIaF sn. iehI kfrx hY ik jdoN
pMjfbI dI pYNqI awKrI nMU ghu nfl dyiKaf jfvy qF Bfrq dIaF sfrIaF ilWpIaF aqy
BfsLfvF dy aiq nyVy dI ilpI sfibq hMudI hY. asl ivc, gurU pfqsLfh ny, iesnMU
Bfrq dI srbsFJI ilWpI bxfieaf, asIN ies scfeI dI pihcfx nhIN kr sky.
anykF BfsLfvF df sumyl hn
"gurU gRMQ sfihb jI"- Bfrq ivc arbI-PfrsI
qoN jnm lYx vflI BfsLf AurdU, srkfrI BfsLf hox kfrx, sfry BfrqI AusnMU pVHx
vfsqy mjbUr sn; pr mno-mUhoN iesnMU mlyC BfsLf kihky sWddy sn. gurU pfqsLfh ny
gurbfxI ivc ies AurdU-PfrsI nMU vI BrvF siqkfr bKisLaf. Aus smyN anusfr
sMsikRq-arbI dovyN ivroDI BfsLfvF mMnIaF jf rihaF sn. bRfhmxI pRBfvF hyTly BfrqI
lok-AurdU, PfrsI nMU mlyCF dI BfsLf pRclq kr rhy sn. iesy qrHF muslmfn vIr
sMsikRq afid nMU kfiPrF (nfsiqkF) dI BfsLf kihdy sn. dovyN iek dUjy qoN nPrq
krdy sn. gurU pfqsLfh dIaF njLrF ivc qF donF BfsLfvF nMU bolx-pVHx vfly sfry,
ieko hI akfl purK dI sMqfn sn. arbI-PfrsI-AurdU vI pfqsLfh dIaF njLrF ivc mlyC
BfsLf nhIN sI, rwb dy bMidaF dI hI BfsLf sI. TIk AusyqrHF, ijsqrHF sMsikRq,
ihMdI aqy Bfrq dIaF bfkI hor BfsLfvF. jdoN asIN gurbfxI dy aMdro drsLn krdy hF
qF ieh gl hor vI spsLt ho jFdI hY. gurbfxI ibnF ivWqkrf sfrIaF BfsLfvF nUM brfbr
df siqkfr bKsLdI hY. gurbfxI isiKaf anusfr qF ibnF ivWqkrf-BfsLf, bolI, dysL,
ilMg, jfq, Drm, rihxI- sMsfr Br dy hr iek mnuK mfqr vfsqyy jIvn dy isDFq hn. ies
vfsqy ieh iek scfeI hY, sMsfr Br dIaF BfsLfvF ivc gurbfxI df anuvfd hI, sfrIaF
mnuKI smisafvF df ieko-iewk hl hY.
pMjfbI BfsLf dI
ivlWKxqf- gurbfxI rfhIN bKsLI jIvn syD,
sfry mnuK mfqr vfsqy hY, nfik kuJ lokF vfsqy. gurU pfqsLfh ny dWs jfmyN Dfrn
krky mnuK mfqr dy vwzy ihWsy qIk ies rwbI sc nMU phMucfieaf. ies sc dI TMzk
pRfpq krky, mnuK nMU apxy mUl mnuKI srUp dI smJ lgI. vfhodfhI lokfeI isWK swj ky
gurbfxI nMU apxf jIvn gurU Dfrn krn lg peI. iesdy hmdrdF aqy gurbfxI sLrDflUaF
dI igxqI ivc byaMq vfDf hox lgf. pihlF sLrDflU aqy hmdrd bxdy, iPr isWK sjdy.
jnUMnI jLflm aqy pfKMzI ibrqI dy lok jF qF suDrn lg pey jF iPr apxy afp nMU bybs
mihsUs krn lg pey.
drasl, ijhVI ivlWKxqf pMjfbI
BfsLf dI pYNqI aWKrI ivc hY Auh ivlKxqf sMsfr Br dI iksy vI hor bolI jF BfsLf
ivc hY hI nhIN. zfktrI ividaf anusfr bWcf ijs vWkq jnm lYNdf hY Ausdy gly ivc
iek bolcfl dI nflI huMdI hY ijsnUM zfktrI BfsLf ivc ‘vokl kfrz’ ikhf jFdf hY.
ieh vokl kfrz kyvl pMj sfl dI Aumr qIk ijWqxI vI Kul jfvy, AuprMq iesdf hor
ivkfs nhIN ho skdf. gurmuKI dI pYNqI aWKrI ivc ieh sB qoN vWzf gux hY ik ieh
pYNqI aWKrI, bWcy dI Aus vokl kfrz nUM pUrf df pUrf Kol dyNdI hY. iehI kfrx ik
jnm qoNN pMjfbI BfsLf pVHx-boln vflf bWcf, sMsfr Br dIaF BfsLfvF nUM boln dy
pUrI qrHF smrQ huMdf hY. ieh gux sMsfr Br dIaF BfsLfvF ivc ikWDry vI mojUd nhIN.
iehI kfrx hY ik jnm qO aMgRyjLI boln vflf mnuK ikWqny hI aWKr nhIN bol skdf. Kfs
qOr qy "q, D, Z, Õ, Ö, V, B afid. iesy kfrx aMgRyjL lok dyKoy qF q, D, Z, B, V,
Õ, Ö afid qoN bxy anykF lPjL bol hI nhIN skdy. iesy qrHF Bfrq ivc hI XU:pI dy
invfsI bHfeI, pfpf, bHfpf qF bol lYNdy hn pr ‘B’ aWKr nfl "BfeI, BfBf" jF iPLr
gL, jL, PL afid PLfrsI arbI dy lPLjLF df sLuD Aucfrx nhIN kr skdy. ieh kmI sMsfr
Br dIaF BfsLfvF ivc apxy apxy ZMg nfl mOjUd hY. ies sfry dy Ault ijs bWcy ny
afrMB ivc pMjfbI bol-pVH leI hY Auh sMsfr Br dIaF BfsLfvF bolx dy smrQ hY. iesy
krky iek ieh vI scfeI hY ik sfihb sRI gurU gRMQ jI dy aMdr, pfqsLfh ny hr iek
ielfky aqy vrg dI bolI nUM kyvl gurmuKI ilpI vrqky, pUrf pUrf siqkfr vI idqf hY.
sLfied dunIaF dI iksy hor BfsLf ivc sMBv nhIN sI; gurbfxI dI trFsplItysLn qy ieh
gl hor vI AuGVky sfhmxy af jFdI hY.
ieQy hux asIN gl krdy hF Kfskr
AunHF isWK pRIvfrF dI ijnHF nUM apxy bicaF jF pRIvfr ivc pMjfbI bolx qy bVI sLrm
aFAuNdI hY- ijhVy ieho jhy lok pMjfbI vrgI sMsfr pWDr dI anykF rWbI guxF nfl
BrpUr BfsLf dI avhylxf krky aMgRyjLI ihMdI jF iksy vI hor BfsLf nUM pihl dyNdy
hn. ajyhy lok apxI qbfhI qF krdy hI hn nfl apxy bWicaF dy BivK ivc vI kMzy bIjx
df kfrx bxdy hn. jy XkIn nf hovy qF ajyhy kuJ sWjx amrIkf, kYnyzf, QfeIlYNz afid
jfky, kuJ AunHF pRIvfrF nUM imlx jF GoKx ijnHF ny apxy bWicaF nUM pMjfbI BfsLf
boln dI afdq hI nhIN pfeI aqy hux AunHF nUM pMjfbI isKfxf cfhuMdy hn. scfeI qF
ieh hY ik AunHF bWicaF dI pMjfbI vI iesqrHF aDUrI aqy tutI-PLutI hI iqafr ho rhI
ijsqrHF dI ik AunHF dI jLbfn qy aMgRyjLI jF koeI hor BfsLf Bfv nf smJI jfn jog
pMjfbI.
ajokI qrsXog hflq-
scfeI qF ieh ik aj asIN apxI hI nfsmJI kfrx,
gurbfxI siqkfr nMU vWD qoN vWD mUrqI pUjf vfly pfsy moVdy jf rhy hF. aj sfzy
aMdroN gurbfxI dI pUjf qF lgBg mukf idqI geI hY aqy sfnUM srUp dI vWD qoN vWD
pUjf ivc AulJfieaf jf irhf hY. nqIjy dy qOr qy, kyvl kuJ Xog aqy drdI soJIvfn
pRcfrkF-pRbMDkF nMU Cwzky; aj sfzy gurbfxI pRcfr aqy gurduafrf isWstm dI vrqoN
kyvl BolIaF BflIaF sMgqF dI lut-Ksut df sfDn bxf ky kIqI jf rhI hY. gurduaFrf
pRbMD, pRbMDkF vfsqy cODr df jWPf aqy jkwV; jF iPLr pMQ Aupr AunHF rfhIN apxI
ajLfrydfrI kfiem krn df rsqf bx cukf hY. pRcfrkf, kQfvfckF, ZfzIaF gRMQIaF
syvfdfrF vfsqy, gurmWq dy pRsfr leI nhIN, blik apxy bWcy pfln leI aqy
koTIaF-kfrF-bYNk bYlyNs KVy krn leI doV BWj. KUbI ieh ik ies sfry ‘sLuB kfrj’
vfsqy vriqaf jf irhf hY-bfxI dy srbAuqm srUp nUM hI . iesy df isWtf hY bhuqf
krky ajdf pRbMDk-rih cuky mhMqF-pujfrIaF qoN vI bhuq nINvf jFdf njLr af irhf hY.
AunHF mhMqF-pujfrIaF qoN, ijnHF qoN isMG sBf lihr rfhIN pMQ ny byaMq kurbfnIaF
dy ky gurduafry afjLfd krvfey sn. aj dI iesy qrsXOg hflq df hI isWtf hY ik aj
‘gurbfxI’ bhuqy lokF dI pyt-pUjf aqy cODr-jPLymfrI df sfDn bxdI jf rhI hY. nqIjf
pMjfbI BfsLf vI kyvl kuJ lokF dI BfsLf. aj dI iesy qrsXog hflq df nqIjf hY ik
bfxI aMimRq dy somyN gurduafry, aj pUrI qrHF nOjuafn pnIrI qoN KflI huMdy jf rhy
hn. Gr Gr ivc piqWqpuxy df quPLfn afieaf ipaf hY.
ÃÄ qoN lYky ‘qn mn QIvY hiraf’ qIk gurbfxI dy 1430
pMinaF ivWclIaF byaMq gvfhIaF aqy cyqfvxIaF sfnMU bfr bfr cyqf krvf rhIaF hn
ik "gurbfxI" kyvl mWQf tykx df ivsLf nhIN. ieh qF gurbfxI ivcfr soJI rfhIN, Aus
anusfr jIvn bqIq krn df ivsLf hY. sMsfirk pwDr qy koeI vI mnuK ieMjInIar, zfktr,
ikrsfn, dukfndfr, PLOjI, tYknIsLIan Bfv kuJ vI bx skdf hY pr mUl rUp ivc
cMgf-propkfrI, guxvfx iensfn bnx vfsqy gurbfxI soJI aqy jIvn jLrUrI hY. gurbfxI
soJI aqy jIvn jFc qoN ibnF mnuK-mnuK hI nhIN blik psLU qoN vI GtIaf Bfv lutyrf
zfkU, TWg kfiql aqy jLfilm aqy hor bhuq kuJ bx jFdf hY.
ijnHF dy pUrvjF ny kdy JolIaF twzky…[[- aj qF hflq ieh bx cukI hY,
kl qIk ijnHF dy pUrvjF df jIvn-gurbfxI isiKaf df jIvn sI. ijnHF ny kdy JolIaF
twzky, Gflxf Gfl ky isWKI dI dfq pRfpq kIqI sI. aj AunHF dI hI Aulfd kyvl
jjLbfqI qor qy, isWKI aqy gurbfxI qIk sImIq rih cukI hY. AuHnF df pMjfbI igafn
vI kyvl gurbfxI df pfT kr lYx qIk hI sIimq hY. iesy df nqIjf ik- agoN AunHF dI
hI apxI Aulfd Bfv aj dI isWK pnIrI pihlF qF pMjfbI BfsLf qoN tuWt rhI hY iPLr
apxy hI mfipaF aMdr ikrdfr qoN KflI, jjLbfq dI isWKI qoN vI avfjLfr hY. ajyhy
hflfq ivc gurbfxI dI sFJ ikQoN qy ikvyN bx skdI hY?
dUjy pfsy mfpy, ijhVy ik afp gurbfxI jIvn qoN kory ho cuky sn,
inrf purf jjLbfqI qOr qy hI bfxI nfl juVy hoey sn-apxI Aulfd dI ajokI bfgLI hflq
dy jF qF afdI hMudy jf rhy jF iPr aMdro aMdrI klp rhy hn pr vWs nhIN cldf. ies
bx cukI pycIdf hflq nMU dUr aMdysLI aqy TMzy idmfg nfl GoKx, ivcfrn aqy iesdy
hWl vl turn dI loV hY.
aMrBk pMjfbI aqy gurmwq klfsF; svY rojLgfr syvf dy afDfr
qy (Elementary
Punjabi & Gurmat Classes- based upon self employment basis) - mslf gMBIr hY. ies
sfry msly nMU muK rKdy hoey hWQly gurmwq pfT rfhIN ies sfrI smisaf df ivsLlysLn
krn dI vI koisLsL kIqI geI hY. afrMBk pMjfbI aqy gurmwq ividaf dIaF inXimq ZMg
nfl (systematically) klfsF df pRbMD krnf
aqy ies vfsqy Xog aiDafpkF df afp agy afAxf aiq jLrUrI hY. ienHF klfsF df kul
smF vWD qoN vWWD cfr jF Cy mhIny pRqI sYsLn hoxf cfhIdf hY. klfs hPqy ivc pMj
idn aqy rojLfnf zyVH GMty qoN vWD nhIN hoxI cfhIdI. ies vfsqy klfsF lYx vfly
sWjx afp jF iPLr ienHF klfsF df pRbMD krn vfly sWjx, bfkfiedf dfKlf Pfrm BrvfAux
aqy cfr-pMj mhIny bfd iesdy bfkfiedf PLyl-pfs dy afDfr qy pypr vI ley jfx. ienHF
pyprF dy bxfAux, lYx aqy nMbr lgfAux ivc sMbMiDq tIcr df AuWkf dKl nf hovy, qF
ijLafdf vDIaf rvygf. iesqrHF sMbMDq aiDafpk Aupr nf hI qF koeI AuNglI AuTf skygf
aqy nfl sMgqF rfhI AusdI Xogqf dI prK vI apxy afp hMudI rvygI. klfs vfsqy smF
aqy sQfn, ielfky dy tIcr aqy ividafrQIaF dI sihmqI qy inrBr hoxf cfhIdf hY aqy
ieh nIXm afp muhfry sMsfr pWDr qy iek pMQk lihr dy qOr qy lfgU krn dI loV hY.
ividafrQIaF dI Ayumr
(Age group of the Student)- 4 qoN
10 sfl dy ivc ivc hoxf jLrUrI hY. ijs ielfky ivcoN smyN dI vMz anusfr
Gto-Gwt ds-ds ividafrQIaF dy do grupF dy Pfrm pRfpq ho jfx AuQy ajyhIaF do klfsF
vfsqy iek gurmWq aiDafpk sWjx afp agy vWDky, klfsF df pRbMD kr lvy jF koeI Xog
sWjx agy vWD ky koeI ajyhf pRbMD krn df Auprflf krn. pypr rol nMbr dy afDfr qy
ley jfx aqy sPl ividafrQIaF nMU srtIiPkyt vI jfrI kIqy jfx. iesqrHF aiDafpk vrg
vfsqy, ieh afpxy afp ivc iek self
employment job hovygf. aiDafpk dI GtoGwt
Xogqf ds, jF-ds jmF do klfsF pfs aqy iksy gurmwq adfry df piVHaf hoxf jLrUrI hY.
tIcr vfsqy ieh vI jLrUrI hovy ik Auh imwT bolVf, imlxsfr aqy iKWcvIN idwK
(Attractive
Personality) vflf sWjx vI hovy. AuprMq
AunHF rfhIN leIaF jf rhIaf ieh arMBk pMjfbI aqy gurmwq klfsF (Elemenrty Punjabi & Gurmat
Classes) dy nqIijaF qoN hI AunHF dI qrwkI
jF aXogqf afp inrBr krygI. klfsF ivc ividafrQIaF qoN smyN smyN anusfr Krcf pUrqI
syvf, jF sMgqF vloN pRfpq mfiek syvf afid rfhIN, aiDafpk swjxF dI rotI-rojLI df
cMgf pRbMD hoxf vI jLrUrI hY. ividafrQIaF nMU kors vfsqy nIXq pusqkF, dfKly smyN
syvf-Bytf lYky nfl hI dy idqIaF jfnIaF jLrUrI hn. ienHF pusqkF ivc iek pMjfbI
pRfeImr aqy iqMn qooN cfr pusqkF arMBk jfxkfrI, gurbfxI, isWK ieiqhfs aqy isWK
ivcfrDfrf nfl sMbDq hoxIaF cfhIdIaF hn. ienHF pusqkF qoN ielfvf iek kfpI aqy iek
bfl pYn vI pusqkF dy nfl hI dy idqf jfvy. arMBk gurbfxI kIrqn dIaF klfsF df
pRbMD vI kIqf jf sky qF cMgf hY, pr ies vfsqy vI Xog, vyqn pRfpq tIcrF df pRbMD
hovy aqy bdly ivc isiKafrQIaF qoN loVINdI syvf-Bytf leI jfvy. ajyhIaF kIrqn
klfsF vfsqy dfKlf kyvl AunHF hI ividafrQIaF nMU idqf jfvy ijhVy pihlF ‘arMBk
pMjfbI aqy gurmwq klfsF’ ivc Gto Gwt do mhIny jF iek sYsLn dI isiKaf pRfpq kr
cuky hox, ienHF klfsF vfsqy bfhroN isDf ividafrQI lYxf kdy vI Xog nhIN rvygf.
ieh bhuq vWzf hWl hY
mOjUdf pycIdf msly df- akfl purK dI mhfn
bKisLsL sdkf, dfs nUM pUrn Brosf hY ik jykr ‘arMBk pMjfbI aqy gurmwq pVHfeI’ dI
ieh lihr kuJ smyN nfl sMsfr pwDr qy pIVHI dr pIVHI lihr df rUp Dfrn kr lvy qF
Auh idn dUr nhIN jdoNM kyvl isWK hI nhIN, gYrisK pRIvfr vI pMjfbI aqy gurmwq
pKoN soJIvfn hoxgy. ieh bhfnf vI nhIN rvygf ik ‘sfzy skUl ivc pMjfbI nhIN pVHfeI
jFdI, bWcy ikQoN isWKx’. iesdy nfl nfl anykF gurmWq soJI vfly bWcy-bWcIaF nUM
afp muhfry rujLgfr aqy iejLq mfx vI pRfpq ho skygf.
ibmfrI dI jVH qIk phuMcy ibnF, ibmfrI df ielfj kdy vI sMBv
nhIN. ieQy, ieh msly dI jVH qIk pujx df iek inmfnf ijhf jqn hY, aqy Ausdf smfDfn
vI, loV hY ies vfsqy sMgqF dy afpsI sihXog aqy sFJy AuWdm dI.
0 30s97.2s030
Including this Gurmat Lesson
"pVHfeI pMjfbI dI aqy gurmWq?"
gurmat Lesson No 30
For all the Gurmat Lessons written by ‘Principal Giani Surjit Singh’ Sikh
Missionary, Delhi, all the rights are reserverd with the writer, but easily
available for Distribution within ‘Guru Ki Sangat’ with an intention of Gurmat
Parsar, at quite a nominal printing cost i.e. mostly Rs 200/- to 300/- per
hundred copies. (+P.P.Extra) From ‘Gurmat Education Centre, Delhi’, Postal
Address- J-IV/46- II Fl. Old D/S Lajpat Ngr.-4 New Delhi-110024 Ph.
91-11-26487315 web site- www.gurbaniguru.com
|
. |