. |
![](images/p-g-s-s-d.jpg)
ipRM: igafnI surjIq isMG
|
gurU dr qy iQwq vfr ?
sMgRFd, misaf, pUrnmfsLI ?
ipRNMsIpl
igafnI surjIq isMG, isWK imsLnrI, idWlI
vfh rI sMgRFd qyry rMg inafry- pfqsLfh
ny isWK nUM gurduafry vfsqy inWqnymI isWK bxfieaf sI. PLurmfn hY "gur
siqgur kf jo isKu aKfey su Blky AuiT hir nfmu iDafvY ] Audmu kry Blky prBfqI
iesnfnu kry aMimRq sir nfvY" (pMnf 305).
sfD sMgq dI hfjLrI BrnI AusdI inwq dI kfr sI. pr aWj kI ho irhf hY, isWK qF kyvl
sMgRFdI jF gurpurbI isWK bxky hI rih igaf hY- iesdy vfsqy ijLMmyvfr kox hY? lokl
gurduafrf sfihbfn qoN lY ky sRI drbfr sfihb, aMimRqsr qIk drsLnI izEVHI qy bfhr
hI iek kfly rMg df borz lWtikaf huMdf hY. ies borz Aupr moty awKrF ivc iliKaf
imlygf sMgrFd, misaf pUrnmfsLI aqy aMq ivc ‘ivcfrf’ gurpurb. iPr ienHF awKrF
agy………… (zYsL-KflI sQfn) hovygf aqy Aus ivc sMbiDq qfrIKF ilKIaF
hoxgIaF.
iek sMgRFd dy inkldy hI aglI sMgRFd dIaF aqy iek misaf dy
inkldy hI aglI misaf jF iPr pUrnmfsLI dIaF qfrIKF ilK idWqIaF jFdIaF hn. gurpurb
df Kfnf qF bhuqf krky KflI hI imlygf. ‘sLfied, AusdI koeI loV nhIN’ ieAuN
mihsUs hMudf hY ijvyN aWj sMgRFd, misaf, pUrnmfsLI qoN ibnF isWKF df gujLfrf hI
nhIN. iesdy bffvjUd hF asIN pWky iswK. ieh hY aWj dI sfzI isWKI kmfeI dI
mMUh boldI qsvIr. ijhVI hr nvyN pYdf hoey isWK bwcy nMU jnm qoN hI afsfnI nfl
pysL kr rhy hF.
ieh gl ilKx qIk qF mhdUd nhIN. aWj sfzf gurpurb mxfnf vI kyvl
iek krmkFz qoN vwD hor kuJ nhIN. iek rIq hI pUrI krdy hF. iek trYzIsLn hI
inBfAuNdy hF. pr sMgRFd qF sfnUM iksy vI gurduafry ivc BuldI hI nhIN. blik ardfs
ivc qF AucycI sLbdfvlI vrqI jFdI hY ijQoN dUijaF nMU cMgI qrHF smJ af jfvy ‘jy
kr aj koeI gurduafry nhIN afieaf, kVfh pRsLfid dIaF prcIaF nhIN ktvfeIaF qF
sLfied Ausny koeI bVf BfrI gunfh kIqf hY. pRbMDk vIr qF Aucycy kihMdy suxy jFdy
hn ‘jI iesy idn dI afmdn qy qF sfzy gurduafry df Krcf cldf hY’ bhuqy
gurduafiraF ivc iesqrHF dIaF AucycIaF kQfvF aqy aYlfn kIqy jFdy hn ijvyN ik
sWcmuc hI sfzy vfsqy ieh bVy ‘mhfqm vflf’ jF ‘BfgF Biraf’ idn hY.
drbfr sfihb ivc sMgRFd-
isWK Drm dy kyNdrI sQfn drbfr sfihb , aMimRqsr jf ky drsLn kro. iksy vI sMgRFd
vfly idn dUr dUr qIk AucycIaF sMgqF juVIaF imlxgIaF. iksy kQf-kIrqn dI iKwc ivWc
nhIN. ieh sMgqF AucycIaF drbfr sfihb pujIaF hn, ikAuNik aWj sMgRFd df ‘BfgF
Biraf’ idn hY. kVfh pRsLfid keI guxF vwD iqafr hMudf hY. ikAuNik ‘pivqR’
sMgRFd dy idhfVy sB ny dygL krvfAuxI hY. ‘vzf Pl imlygf’ ‘ieh vwzf puMn hY’.
afiKr sfrf mhInf gurduafry af ky krnf vI kI hY? bs sMgRFd nMU af gey, sfry pfp
DuWl gey. iek mhIny vfsqy srtIiPkyt iml igaf. agly mhIny iPLr iml lY lvFgy.
AuMJ qF hr iek gurduafry ivc, pr sMgRFd nMU ieh njLfrf drbfr
sfihb jfky vDyry dyiKaf jf skdf hY. kQf kI ho rhI hY, ikQy ho rhI hY? kIrqn iks
sLbd df ho irhf hY, bhuiqaF nMU ies nfl koeI mqlb nhIN. asl mqlb qF ‘bfrhmfhf
mfJ’ bfxI ivcoN sMbMDq mhIny dy nfm nfl hYY. suixaf aqy cl pey mUhoN kih rhy
hn ‘vfihgurU…vfihgurU’ ‘hy scy pfqsLfh! mhInf suK df bqIq krIN’ afid.
bs iehI rih cukf hY sfzf irsLqf gurduafry nfl. iehI ivrfsq asIN dy rhy hF apnI
aOlfd qoN bfd aOlfd nMU aqy pusLq-dr-pusLq.
sMgRfd dy idn dI kQf?- ieQy
hI bs nhIN. sMgRFd vfly idn qF Kfs qOr qy iksy kQfvfck, BfeI jF gRMQI dI ihMmq
nhIN ik sMgqF nMU iQwqF vfrF vflI ies bRfhmxI soc ivcoN kWZky gurU nfl juVx dI
gl smJf sky. kih sky ik sMgRFdF-misafvF pUrnmfsLIaF nfl gurU kIaF sMgqF df koeI
lYxf dyxf nhIN. ikAuNik pRbMDMkf-pRcfrkF dI sfrI dOV qF vwD qoN vwD sMgqF ivc
aMnHI sLrDf Brky not/ zflr/ pONz iekwTy krn dI hY. jF iPr pRbMDkF df zr hY, pr
gurU df zr iksy nMU nhIN. iehI scfeI qF asF smJxI hY ies gurmWq pfT rfhIN. iehI
qF ivsLf hY ies gurmWq pfT df qfik sfnUM pqf lg sky ik iQwqF vfrF df ipCokV kI
hY? ies dI buinafd ikWQy hY? ieh iQWq-vfr gurU drbfr ivc ikvyN dfKl hoey? hux
ies guMJl ivcoN asIN inklnf ikvyN hY? vyrvy ivc gl qF BfvyN asIN iPr kdy krFgy.
ieQy iewqnI jLrUr krFgy qfik gurU kIaF sMgqF hox dy nfqy sfnMU sWc dI smJ af
sky. ies cwkr ivAUh aqy mWkVI jfl ivcoN inkl skIey.
gurbfxI aqy iQWq vfr-
gurbfxI rfhIN pfqsLfh ny mnuK nMU iQWqF vfrF vflI aigafnqf ivcoN pUrI qrHF sucyq
kIqf hY. ieWqnf hI nhIN Drm nfl joVky luwt Ksuwt krn vfly bRfhmx dI BrvIN qfVnf
vI kIqI hY. ies scfeI nMU pRgt krn vfsqy gurbfxI KjLfny ivc anykF pRmfx mOjUd
hn. asIN ieQy kyvl do pRmfx hI dy rhy hF. ‘kbIr sfihb "gAuVI
iQqMØI" ivc pM: 343-344
Aupr PurmFdy hn’-"aMmfvs mih
afs invfrhu ] aMqrjfmI rfmu smfrh" aqy "pUinAu pUrf cMd akfs ]
psrih klf shj prgfs" … Bfv ieh BfeI! qMU apxy aMdr dI afsf
iqRsLnf vflI kflI mWisaf nMu Kqm kr aqy GWt GWt dI jfnx vfly pRBu dI pihcfx kr.
iesy qrHF pUrnmfsLI dy BulyKy ivc PisaF nMU pUrnmfsLI df nfm lYky dirV krvfieaf
hY ik pUrnmfsLI qF asl ivc qyry ihrdy akfsL aMdr rmy hoey pRBuU rUpI cMdRmf df
pRkfsL hY. jy kr qyrf jIvn sihj aqy itkfa ivc af jfvy qF ies rosLnI df qYnMU
apxy afp hI anuBv ho jfvygf. pMnf 970
Aupr rfmklI rfg ivc kbIr sfihb pMzq nMU ieQoN qIk AulHfmf dyNdy hn "cAuds
amfvs ric ric mFgih kr dIpku lY kUip prih" Bfv ieh pMizq qUM cAudsF aqy
amfvsF rWc rWc ky dfn puMn dy nfm hyT mMgdf iPLrdf hYN. sMsfr nMU dsdf hYN sfrf
igafn hI qyry pfs hY pr qUM afp aigafnqf dy KUh ivc izWgf ipaf hYN.
Purmfx hY "sfeI GVI sulKxI ismrq hir nfm" (pMnf
819)
aqy "mfh idvs mUrq Bly ijs kAu ndir kry" (pM:136)
arQ-mhInf, iQwq, vfr, mhUrq, smF EhI Blf hY jo pRBu ipafr ivc bqIq hovy. Bfv
smyN dI apxI koeI mhfnqf nhIN. mhfnqf qF smyN dI vrqoN-kuvrqoN ivc hY. jLrf
soco! smF BfvyN aKOqI sMgRFd df hI hovy pr Aus mnuK vfsqy iesdI kI mhfnqf hY jo
Aus idn ivwBcfr dy awzy jF sLrfb dy Tyky qy bYTf hY. iPr Auh smF Aus vfsqy BfgF
vflf ikvyN hY ijsdy pRvfr ivc Aus smyN koeI ansuKfvIN GWtnf vfpr geI hovy? PYslf
hY- "iQqI vfr siB sbid suhfey ] siqguru syvy qf Plu pfey" (pM:842)
"siqgur bfJhu aMDu gubfru ] iQqI vfr syvih mugD gvfr" (pM:843)
Bfv iQWqF vfrF dy BrmF ivc pYx vfly mnuK jfihl ‘qy mUrK hn. ajyhy pRmfx
gurbfxI KjLfny ivc byaMq hn. blik iQqI gAuVI m: 5 (pM:296),
iblfvl m: 1 iQqI (pM:838),
rfg gAuVI iQqI kbIr jI kI (pM:343),
bfhr mfhf mfJ m:5 (pM:132),
quKfrI CMq m: 1 bfrh mfhf (pM:1107)
afid. ieh sMpUrn rcnfvf hI iQWqF vfrF vflI ies aigafnqf aqy vihmF df nfs krn
vfsqy hI rcIaF geIaF hn. kfsL! asF kdy bfxI dy arQ boD vl vI iDafn idWqf hMudf.
mukdI gl ik gurU dr qy iksy vI iQWq vfr jF smyN dI apxI koeI vWKrI mhfnqf jF
Ausdf Brm nhIN.
iQWqF vfrF df ipCokV- akfl
purK dI byaMq rcnf ivc sUrj, DrqI aqy dUsry nKqRF dI cfl df nqIjf idn rfq,
mhIny-ruWqF afid smyN dI sfrI vMz bxdI hY. ies vMz ivc ielfky aqy dysL kfrx Prk
vI afAuNdf hY. hr iek BfsLf aqy dysL ivc ivcrn vfly mnuK ny afpxy jIvn nMU
inXimq syD dyx vfsqy, apxI apxI BfsLf ivc vfrF-mhIinaF-sflF afid nUM vWK vWK nfm
idWqy hn aqy ieh ZMg sfry sMsfr ivc vrq irhf hY.
pRBU vloN anjfx mnuK ny, pRBU dIaF byaMq dfqF sUrj, cMd, DrqI
afid nMU hI dyvIaF aqy dyvqy mMn ilaf. dyvqy sMsikRq df sLbd hY ijs dy arQ hn
‘dyx vflf’ Bfv kMtrolr. dyn vfly pRBu nMU Builaf ieh aigafnI mnuK, ienHF dI
hI pUjf arcf ivc guafc igaf. puilMg vfck sLkqIaF nMU dyvqy aqy iesqrI ilMg
sLkqIaF nMU dyvIaF mMn bYTf. ajyhI ivcfrDfrf nMU jnm dyx vfly mnuK ny apxy afp
nMU bRfhmx aKvfAuxf sLurU kr idWqf. bfkIaF nUM KwqrI, vYsL, sLudR dy nfm dyky
vrx vfd nMU jnm idWqf. iesqrHF mnuK-mnuK ivc vMzIaF pf idWWqIaF. smyN nfl jdoN
ies qrHF dUjy lokF ivc bRfhmx dI Bwl bxdI geI qF ienHF hI sLkqIaF dy vwKry vwKry
rUp GV idWqyy gey. anykF khfxIaF iek dI pUjf aqy dUjy dy ivroD ivc pRclq hMudIaf
geIaF. smyN smyN ienHF nfl iQWqF-vfrF nMU joV idWqf igaf. nqIjy dy qOr qy smyN
smyN, ienHF nfl byaMq mhfqm aqy vihm-Brm-jhflqF-mMgf juVdIaF geIaF. jF iPLr
sLrfrqI lokF ny apxI AudrpUrqI vfsqy joV idWqIaF. ieQoN hI jnm lYNdIaF hn
sMgRFdf, misafvF, pUrnmfsLIaF, nvrfqry, sLrfD aqy hor iQwq vfr. AuprMq ienHF dI
pUjf aqy vihm-Brm. bRfhmx ny sUrj, cMd dI pUjf nfl dWs mWuK iqAuhfr Bfv mhfqm
vfly idn kfiem kr idqy. ieh dWs idn hn-sMgRFd, misaf, purnmfsLI, do asLtmIaF,
sUrj gRihx, cMdR gRihx aqy do iekfdsLIaF.
sMgRFd, mfisaf, pUrnmfsLI kI hY?
kyvl iek klpxf dy afDfr qy sUrj jdoN
iek rfsLI ivcoN dUjI rfsLI ivwc pRvysL krdf hY qF BfrqI kYlyNzr muqfbk dysI
mhInf bdldf hY. sMsikRq ivc ies idn nMU sFkRFqI krky jfixaf jFdf hY. Ausy df hI
pMjfbI rUp hY sMgRFd. KUbI ieh hY ik ‘sMgRFd’ iek ajyhf sLbd hY ijhVf ik
sMpUrn sfihb sRI gurU gRMQ sfihb ivc ikWDry afieaf hI nhIN. iPLr vI aj sfrI isWK
sMgq ies ‘sMgRFd’ dI mqvflI hoeI peI hY jF kIqI jf cukI hY. asl ivc ieh smyN
dy qbdIlI df iek kuWdrqI ZMg hY. iesyqrHF jdoN cMdRmF apxI pUrI rosLnI aqy pUrx
golfeI ivc idKfeI dyNdf hY qF Aus idn nMU aMgRyjI BfsLf ivc full
moon day aqy Bfrq ivc pUrnmfsLI,
puMinaf jF pUrinmf kihaf jFdf hY. iesy nKqR cfl anusfr jdoN cMdRmF GWtdf GWtdf
iblkul njLr afAuxf bMd ho jFdf hY. iesdI rosLnI sfzI DrqI qIk nhIN puj skdI. rfq
kflI hnyrI ho jFdI hY qF Aus idn nMU Bfrq ivc mWisaf jF amfvs df nfm idWqf igaf
hY. asl gl kyvl ieWqnI hI hY ik dUjy dysLf ivc vI ieh sMgRFd, mWisaf afid dy idn
qF hn aqy vwK vwK BfsLfvF ivc ienHF dy vwK-vwK nfm vI hn. ijvyN full
moon day, 1st day of the month
afid. pr sMsfr Br ivc iksy ny ienHF nMU Drm aqy mnuKI jjLbfqF nfl ikwDry nhIN
joiVaf. nf hI ienHF idnF-vfrF nfl dfn-puMn dIaF PLrjLI khfxIaF hI joVIaF geIaF
hn. ieh bKisLsL bRfhmx vrg vloN kyvl Bfrq dI jMqf Aupr hI hoeI hY.
pRbMDkF aqy pRcfrkF ivWclf qflmyl- aj
qy hflq ieh bxI peI hY BfvyN sfry nhIN pr bhuqy pRbMDkF dI loV sMgqF nMU gurU dr
nfl joVn dI nhIN blik gurduafry dI afmdn vDfAux jF iblizgF bnfAux dI hY. pRcfr
qF hY hI pRbMDkF dI muwTI ivc aqy pRcfrk Ausdy aDIn. iPr bhuqy pRcfrkF dI bhuqy
pRbMDkF vFG gurmWq dI iqafrI hY hI nhIN. jy kr pRbMDkF dI dOV golkF vWzIaF krn
dI hY qF pRcfrkF dI dOV apxI rotI rojLI qoN twpky koTIaF-kfrF qy puj rhI hY.
gurU dI gl krky AunHF ny lYxf vI kI hY? AunHF ny qF AuhI gl krnI hY ijs rfhIN
vwD qoN vwD aMnHI sLrDf PYly aqy vWD qoN vWD not/zflr/pONz iekwTy ho skx, bYNk
bYlyNs bx jfx. hflq ieWqnI inwGr cukI hY ik ielfkfeI qF kI ieiqhfsk gurduafiraF
Aupr vI ieh PYsly lfgU hn ik sMgRFd nMU koeI ivdvfn nhIN blik kQf kyvl AuQoN df
gRMQI/hYz gRMQI hI krygf. gl kro qF AuWqr imlygf, ‘dyKo jI! AunHF ivcfiraF ny
vI qF apxy bwcy pflny hn’. ieh qF hun Ausdy Drm iemfn Aupr hY ik Ausny gl gurU
dI krnI hY jF iPr hor vwD sMgRFdF dI. soJI qF hY hI nhIN, iesqrHF bfkI rihMdI
ksr vI pUrI ho jFdI hY. aWj ijLafdf hflq iehI bnI peI hY. ieQoN qIk ik ieiqhfisk
gurduafiraF ivc vI sMgqF nMU sMgRFdF-iQWqF dy jfl ivc PsfAux vfsqy vwD qoN vwD
jLor lgfieaf jf irhf hY.
kI aWj asIN gurU ky isWK hF jF iPLr sMgRFdI isWK?-
pfqsLfh ny isWK dy jIvn dI bhuq sMudr
aqy invyklI GfVq GVI sI. ds srUpF rfhIN Aus aMdr Aus GfVq dI pRpkqf ilaFdI geI.
Purmfn hY- "gur siqgur kf jo isKu aKfey su Blky AuiT hir nfmu iDafvY ]
Audmu kry Blky prBfqI iesnfnu kry aMimRq sir nfvY" (pM: 305)
Bfv gurisWK dy jIvn df arMB hI ieQoN hY ik Ausny pRBfqy jfg ky iesLnfn krnf hY.
pRBu df gux-gfx krnf hY. iPr pRBfqy hI AuWdm krky gurU pfqsLfh dy crnF ivc, sfD
sMgq dI hfjLrI BrnI hY. cyqy rhy! ieQy aMimRqsr dy arQ hn aMimRq df srovr Bfv
sfDsMgq. gurU ky isWK vfsqy qF ijLMdgI df ieh nIXm mhIny dy 30
idnF vfsqy hY. iesdy Ault ienHF sMgRFdf
kfrx isWK pihlF qF sMgRFdF qIk sMuGV igaf. nqIjf hoieaf ik gurbfxI soJI Aus qIk
pujnI bMd ho geI. holy hooly Auh gurU qoN vI dUr hMudf igaf. Ausdf jIvn bfxI
soJI vloN KflI huMdf igaf. aMq jjLbfqI aqy krmkFzI isWK hI bx ky rih igaf. Ausdy
jIvn ivc bRfhmxmwq, axmWq, durmWq, mnmwq, hUVmfq, ivWBcfr sLrfb ny apxf awzf bxf
ilaf. iesy df isWtf hY ik AusdI Elfd AusqoN vI agy inkl geI. mfpy Gto GWt sMgRFd
nUM qF gurduafry jFdy hI sn pr Elfd ny gurduafry jfnf vI Cwz idWqf. ipqf qF kyvl
jjLbfqI isWK rih cukf sI pr Eulfd dy piqwq hox dI nObq af geI. mfpy kdy Eulfd
nMU, kdy tI vI nMU aqy kdy psLcmI siBaqf nMU dosL dy rhy hn, pr dosLI Auh afp
hn.
inwq dy gurU AupdysLF nMU Czwky pihlF sMgRFdI isWK bxy. huMdy
huMdy jjLbfqI isWK hI rih gey. asl ivc isWKI qF AunHF dy apxy aMdr nhIN sI bcI,
ijhVI ik Aulfd nMU dyNdy. AunHF ny Aulfd nMU idWqIaF koTIaF-kfrF, bYNk bYlyNs pr
gurU pfqsLfh qoN lY ky Auh sdfcfrk jIvn nf dy sky, ijs jIvn ny ieh sB kuJ kfiem
rKxf sI. jIvn df BFzf qF KflI ipaf sI. KVkwx lg ipaf, Aus ivc ivWBcfr, durfcfr,
anmwq, bRfhmxmwq ny apxIaF jVHF hor pWkIaF kr leIaF aqy iek idn… Auh bYNk
bYlyNs, kfrF vI ies hUVmqIey, durmqIey ivWBcfrI jIvn dI ByNt cVH geIaF. kfsL! ik
asIN sMgRFdI isWK nhIN, mhIny dy qIh idn hI gurU AupdysL aqy gurU crnF dy isWK
rihMdy. ijsqrHF ik kdy sfzy bjLurg huMdy sn. aj hflq ieh hY ik gurduafry sMgqF
qoN aqy isWK, isWKI qoN KflI hn.
gurduafiraF ivc iQWq vfr kdoN qoN?-
sMgRFdF qoN bfd gurduafiraF ivc
misafvF, pUrnmfsLIaF vI Ausy qrHF aWtkIaF peIaF hn. KUbI ieh hY ik ijs sMgRFd
vfly mfieaf jfl ivc aj sfrf pMQ AuliJaf ipaf aqy ijsdI pUjf mhfnqf df inkfs
drbfr sfihb qoN hoky sMsfr Br dy sfry hI gurduafiraF ivc puj irhf hY. sfihb sRI
gurU gRMQ sfihb jI dy pUry 1430 pMinaF
ivc ies sMgRFd lPjL jF iesdy mUl lPjL sFkRfq dI ikwDry vrqoN hY hI nhIN. asl ivc
isWK jdoN jMglF mfrUQlF ivc sn qF gurduafry mhMqf, pujfiraF dy kbjLy ivc af gey.
ieh mhMq-pujfrI koeI hor nhIN, kyvl bRfhmx df hI bdilaf rUp sn. gurmwq dy idno
idn vwD rhy pRkfsL kfrn bRhmx nMU apxI dukfndfrI dy bMd hox df Kwqrf sI. ieh
pihly jfmy qoN hI gurU drbfr ivruD apxy hwQ-pYr mfr irhf sI. BfvyN gurU pRvfrF
ivc GuspyYT krky jF hor hWQkMzy vrqky. hux qF ienHF kol smF Kulf sI. ies dOrfn
hriek gurbfxI ivroDI bRfhmxI ivcfrDfrf, krmkFz gurduafiraF ivc gurbfxI dI cfsLnI
cVHfky lfgU kr idWqy. ieQoN qIk ik mUrqI pUjf, awg pUjf (joqF), pfxI dI pUjf
afid vI gurduafiraF df aMg bx gey. ies smyN keI ieiqhfsk idhfVy vI agy ipCy kIqy
gey. gurU nfnk pfqsLfh df gurpurb ivsfK sudI dUj (15
apRYl) qoN bdlky kwqk dI pUrnmfsLI, mukqsr dI GWtnf meI mhIny qoN bdlky ‘mfGI
dI sMgRFd’, 15 idnF
dy hyr Pyr nfl gurU nfnk pfqsLfh df joqI joq purb ‘asU sudI dsvIN’ qoN asU
vdI dsvIN Bfv srfDF dy idnF ivc lY aFdf igaf. CyvyN pfqsLfh dI gvflIar dy ikly
qoN irhfeI agsq qoN bdlky idvflI (nvMbr) qy pucf idWqI. ieh lMmI ivWiQaf hY aqy
gurmWq pfT nM:77 "gurbfxI
qoN PLfslf" ivc iesnUM sMgqF dy arpx kIqf igaf hY. asl ivc ieiqhfsk pfx
cVHfky gurduafiraF ivc ieh iQWq vfr sMgRFdF, misafvF, pUrnmfsLIaF, sLrfD,
nOrfqy, idvflIaF vflf mWkVI jfl Ausy smyN dI hI dyx hY. gurbfxI ivcfrDfrf jF
gurU afsLy nfl iesdf AuWkf myl nhIN.
gurbfxI ivc ‘bfhr mfhf’ ikAuN?
keI swjx suafl krdy hn, ‘jykr isWK
Drm ivc sMgRFdF dI koeI mhfnqf hY hI nhIN, qF gurU pfqsLfh ny do-do bfrhmfhf afp
ikAuN rcy.’ asl ivc ajyhy suafl do pRkfr dy lok hI krdy hn. pihly Auh ijnHF
kdy bfxI nf pVHI hMudI aqy nf hI kdy pfT hI kIqf hMudf hY. vWD qoN vWD sMgRFd
vfly idn gurduafry jf ky mhIny df nfm hI suixaf hMudf hY. dUjy Auh ijhVy pfT qF
krdy hn pr bfxI dy arQ-ivcfr vl iDafn hI nhIN idWqf hMudf. ijnHF sWjxF ny bfxI
nMU ivcfr ky piVHaf huMdf hY, AunHF nMU ieh smJdy dyr nhIN lgdI ik ienHF donF
rcnfvF df mksd hI lokfeI nMU sMgRFdf afid iQWqF vfly bRfhmxI Brm jfl ivcoN kwZxf
hY. gl nMU TIk qrHF smJx vfsqy agy clky kuJ ivcfr ies bfry vI dy rhy hF. ieQy qF
kyvl ies scfeI nMu smJxf hY, pihlf- bfxI ivc ieh kyvl kfv rcnf df iek ZMg
hY ijvyN ptI- ieQy hriek bMd A, a nfl arMB huMdf hY. phry- ieQy
hriek bMd ‘pihly dUjy qIjy pihry’ nfl cldf hY. bfxI iQqI-ies bfxI dy
hriek bMd df arMB iekfdsLI, duafdsLI afid nfl hoieaf hY. bfxI iQWqI ivc hI iek
hor rcnf hY sfq vfr- iesdy bMd (aidq vfr) aYqvfr, somvfr afid Bfv vfrF dy
nfm nfl arMB hoey hn. dUjf kfrx hY- ijvyN ajkl aMgRyjLI mhIny pRclq hn
iesy qrHF Aus smyN Bfrq ivc dysI mhIny pRclq sn. ivsLysLkr bRfhmx vrg ny lMmy
smyN qoN ienHF iQWqF-vfrF dy nfm hyT kfPI lut-Ksut mcfeI hoeI sI. iesqrHF ieh
lut-Ksut, vihm-Brm, mhfqm aqy aKOqI ‘BfgF vfly’ idn lokfeI dIaF rgF ivc Dwsy
jf cuky sn. gurdyv ny bfxI dy pRkfs nfl lokfeI nMU ienHF jhflqF ivcoN kiZaf.
ieiqhfs ivc pihly qoN dsvyN pfqsLfh qIk, sMgRFd aQvf mhIny dy pihly idn Aucycy
smfgmF dI sUcnf ikwDry nhIN imldI. blik sMgqF, gurU dr dIaF hfjLrIaF rojLfnF
pRBfqy nIXm nfl BrdIaF sn. ieiqhfs ivc gurUdrbfr dI ieh dyx apxf ivsLysL sQfn
rKdI hY ijhVI ik aWj muWkI peI hY. gurU gRMQ sfihb ivcly dovyN bfrhmfhf nUM
ivcfr ky dyKo, bMd dy arMB ivc mhIny df nfm vrq ky vI ikwDry aKOqI sMgRFd vfly
idn dI gl nhIN. pUrf mhInf gurbfxI afsLy nfl juVx dI pRyrxf hY. ieh qF kyvl sMn 1716
qoN bfd jdoN anykF an-aiDkfrI pujfrI, AudfsI, inrmly gurduafiraF Aupr kfbjL ho
gey qF AunHF ny ieh sfrI Kyz KyzI.
gurbfxI KjLfny ivc do bfrh mfhf -
pfqsLfh ny gurU gRMQ sfihb ivc do
rcnfvF ‘bfrhmfhf’ dy isrlyK hyT bKLsLIaF hn. iek quKfrI rfg ivc phly pfqsLfh
dI pMnf 1107
Aupr aqy dUjI mfJ rfg ivc pMjvyN pfqsLfh dI pMnf 132
Aupr. ienHF rcnfvF ivc bMdf df arMB mhIinaf dy nfvF nfl kIqf igaf hY.
rfg quKfrI vfly bfrhmfhf dI iek Jlk- bfrhmfhf
rfg quKfrI dy kul sqfrHF bMd hn. pihly cfr bMd muK bMD vjoN hn. ieQy spsLWt kIqf
igaf hY ik pRBu qoN tuitaf mnuK, apnf jnm byarQ kr dyNdf hY. iesdy aMqm bMd ivc
pfqsLfh df PYslf hY ik bfrh mhIinaF ivcoN BfvyN koeI vI mhInf, idn, vfr, GVI,
pl, csf, mhUrq hovy jy kr jIv dI sFJ pRBu nfl nhIN afeI qF sfrf smF byarQ hY.
PLurmfn hY "by ds mfh ruqI iQqI vfr Bly ] GVI mUrq pl sfcy afey shij
imly" (pM:1109)
hux iesy rcnf ivcoN mfqr mhIinaF dy nfvF vfly, do pidaF ivcoN drsLn krdy hF sfrI
gl smJ ivc af jfvygI. Purmfn hY "nfnk cyiq shij suKu pfvY jy hir vru Gir
Dn pfey" aqy "BfdAu Brim BulI Bir jobin pCuqfxI" ieQy
cyq mhIny dy pihly idn Bfv sMgRFd dI gwl nhIN blik sfrf cyq df mhInf hI AunHF
jIvF vfsqy suhfvxf hY ijnHF dy ihrdy Gr ivc pRBu df vfsf hovy. iesyqrHF, mhInf
BfvyN Bfdhu df hovY aqy ruq ikWqnI vI suhfvxI hovy ijhVI jIv-iesqrI mfieaf dy
Brm ivc BulI hoeI pRBu dIaF bysLumfr dfqF vrq ky vI (Br jobn) jIvn ivarQ kr
lYNdI hY. Auh jnm mrn dy gyVH ivcoN nhIN bWc skdI. iesy qrHF jykr sfry hI sqfrHF
bMd arQ boD nfl smJ ivcfr leIey qF mnuK kdy vI ienHF sMgRFdF, mWisafvF afid dy
jfl ivc nhIN Psygf.
mfJ rfg ivcly bfrh mfhf dI iek Jlk- hun
drsLn krdy hF mfJ rfg ivcly bfrh mfhf df. ieh rcnf pMjvyN pfqsLfh dI hY
aqy ies rcnf dy kul 14 bMd hn. iesdy pihly hI bMd ivc disaf hY ik jIv afpxy
sMskfrF kfrx pRBu qoN ivCwiVaf hoieaf jnmF jnmF dy gyVH kwt irhf hY. mnuKf jnm
iesy gyVH ivcoN inklx vfsqy pRfpq hoieaf hY. ijvyN duD qoN ibnF gF df koeI mul
nhIN. pfxI qoN ibnF Psl sV jFdI hY, Ausdf mul nhIN vWitaf jFdf. sohfgx dy sfry
isLMgfr pqI qoN ibnF byarQ hn. iesyqrHf ijs ihrdy Gr ivc pqI pRmysLvr df vfsf
nhIN Aus jIvn ivc sMsfr dy sfry rs aqy pRfpqIaF, bldI BTI dI inafeI hn. iesqrHF
mnuK nMU mn dI sLfqI kdy vI pRfpq nhIN hMudI. pfqsLfh PurmFdy hn ik hy pRBu.
bKisLsL krky mYnMU hux jnm mrn dy gyVH ivcoN bcf aqy apxy ivc iek-imWk kr lY.
iesyqrHF aMqm bMd nM: 14 ivc
vI rfg quKfrI vfly bfrh mfhf dI qrHF ieQy pMjvyN pfqsLfh PurmFdy hn "mfh
idvs mUrq Bly ijs kAu ndir kry" (pMnf 136)
Bfv mhInf, idn, vfr, muhUrq AuhI cMgf hY jy pRBu dI bKLisLsL pRfpq ho sky.
hux ies rcnf ivcoN vI asIN vMxgI mfqr mhIinaF dy nfvF vfly
bMdF ivwcoN kuJ drsLn krdy hF. PLurmfn hY "hir jyTu rMgIlf iqsu DxI ijs
kY Bfgu mQMin" aqy "afsfVu qpMdf iqsu lgY hir nfhu n ijMnf pfis…
afsfVu suhMdf iqsu lgY ijsu min hir crx invfs" hor lvo "Bfduie
Brim BulfxIaf dUjY lgf hyqu ] lK sIgfr bxfieaf kfrij nfhI kyq … nfnk pRB
srxfgqI crx boihQ pRB dyqu ] sy Bfduie nrik n pfeIaih guru rKx vflf hyq"
(pM: 134)
Bfv jyT df mhIny ivc kVfky dI grmI bVI duKdfeI hMudI hY. pfqsLfh PurmFdy hn
ieh jyT dI grmI vI AunHF jIvF dy jIvn rs nMU nhIN ivgfV skdI jo pRBu bKLisLsL
nMU pRfpq hoey hn. iesyqrHF hfV dI iBaMkr grmI qy qwpsL vI AunHF nMU hI duKI
krdI hY ijnHF pfs pRBu df gux gfx nhIN. aMq PLurmFdy hn ik ijnHF dy ihrdy Gr ivc
pRBu krqy dI isPq slfh vsI huMdI hY, AunHF nMU hfV dI grmI ivc vI jIvn df suafd
hI pRfpq hMudf hY. Bfv sMsfr pWDr dy duK klysL vI AunHF dI mfnsk avsQf nUM nhIN
ivgfV skdy. iesyqrHF BfvyN BfdAu df bVf suhfvxf mhInf hovY aqy mnuK nUM sMsfr
pwDr qy hr pRkfr dy suK afrfm vI pRfpq hox, lokfeI ivc cMgI Bwl vI bxI hovy; qF
vI AunHF pRBu BuilaF nUM mfnsk sLFqI pRfpq nhIN huMdI. ies suhfny mOsm df sWcf
anMd AuhI jIv ieWsqrIaF mfxdIaF hn jo pRBu ipafr ivc gVuWc rihMdIaF hn. jo mfnsk
sLfqI nMU pRfpq kr lYdy hn AunHF dI iqRsLnF-BuK sB muWk jFdI hY aqy jnm mrn dy
gyVH ivc nhIN pYNdy.
duK qF ies gl df hY ik ies mhfn rcnf dy arQF ivruD, aWj lg-pg
hriek gurduafry ivc iesy bfrh mfhf dI tyk lYky, bfxI dI Gor byadbI kIqI jf rhI
hY. iek qF ajOky rfmreIaF vloN gurU pfqsLfh dy isDFq nMU dbfieaf jFdf hY.
dUjf-sMgqF dI BrvIN lut-Ksut vI iesy rcnf dI tyk lYky kIqI jf rhI hY. idn dIvIN,
sMgqF nUM iQwqF vfrF dy mWkVI jfl ivc PsfAux df bjr gunfh ho irhf hY. TIk
AusyqrHF ijvyN bRfhmx sdf qoN lokfeI nfl krdf af irhf sI.
mfGI dI sMgRFd aqy aj dy isWK-
mfGI dI sMgRFd df ivsLysL mhfqm lYx
vfsqy pMQ df vwzf ihWsf aj mukqsr sfihb dy iesLnfnF ivc ruwJf ipaf hY. TIk AunHF
hI lIhF qy, ijnHF qy bRhfmx ny ihMdU jnqf nMU pRXfg dy iesLnfnF vfly Brm jfl ivc
AulJfieaf hoieaf hY. sLrfrqI lokF ny qF rwlgwz krky, meI mhIny dI Gtnf sfkf
mukqsr nMU ilaf ieQy joiVaf hY. ikAuNik iek sMgRFd nfl joV ky sMgqF nMU bfkI
sMgRFdf ivc AulJfAuxf sOKf sI aqy Auh hoieaf ipaf hY.
kuJ mfGI dI sMgRFd bfry-
bfrhmfhf mfJ dy bfhrvyN bMd dy drsLn
krIey, gurU pfqsLfh AupdysL krdy hn ik ieh BfeI! pRXfg afid qIrQF dy iesLnfn aqy
AuQy jfky bRfhmxF nMU kIqy dfn puMn qyry iksy kMm nhIN afAuxy. qyry vfsqy ieko
hI kMm jLrUrI hY sfD sMgq ivc sLfml hoky gurU AupdysL rfhIN pRBu dI isPq slfh
nfl juVnf aqy Aus qoN pRfpq cMgy sMskfrF nUM lokfeI ivc vMzxf. iehI hY nfm df
iesLnfn aqy dUijaF vfsqy sWcf dfn. iehI hY asl ivc jIa dieaf ijs nfl qyrI jnmF
jnmF dI mYl vI Auqr jfvygI. iehI ieko ZMg hY, jIvn ivcoN ivkfrF nMU KLqm krky
propkfrI jIvn pRfpq krn df. hun iesy mfG vfly bMd dy rfg quKfrI ivcoN vI drsLn
krky dyK lvo, TIk iesy qrIky nfl iehI mjLmUn pihly pfqsLfh ny EuQy inBfieaf hY.
KUbI ieh hY ik bfrhmfhf ivcoN jyT, asfV, Bfduie aqy mfG dIaF ienHF imsflF ivc
pfqsLfh ny ikwDry vI mhIny dy pihly idn jF aKoqI sMgRFd dy mhfqm dI gl nhIN
mMnI. blik qIhF idnf vfsqy hI krnI dI gwl smJfeI hY.
bfxIaF bfrh mfhf aqy asIN-
hYrfnI qF ies gl dI hY ik bfxI dy ijs
‘bfrh mfhf’ vfly aMg dI rcnf krky pfqsLfh ny sfnMU sMgRFdF aqy iQWqF vfrF dy
bRfhmxI jfl ivcoN kwiZaf hY. Ausy hI rcnf nMU afDfr bxfky, gurU AupdysL dy Ault,
lokfeI nMU bRfhmxI lIhF qy lutx dy afhr ivc aj asIN vI lgy hoey hF. ieWqnf hI
nhIN blik ivrfsq dr ivrfsq iehI ivprn dIaF rIqF pusLqF nMU dy vI ky isWKI ivcoN
piqq krn df kfrx bxy hoey hF pr iPr vI scfeI nfl juVn nMU iqafr nhIN. ies avsQf
ivc asIN BfvyN apxy afp nMU ikwqny vwzy isWK kihMdy, pRcfrdy jF aKvfAuNdy
iPrIey, pfqsLfh df sfzy vfsqy iehI PYslf hY- "ijnf guru goipaf afpxf qy
nr buirafrI ] hir jIAu iqn kf drsnu nf krhu pfipst hiqafrI" (pM: 651)
ago dy jy cyqIaY qF… -
aj sMsfr dy hr ihWsy ivc pMQk drdI aqy sUJvfn swjx bYTy hn. aijhy drdI aqy
sUJvfn swjx sfzy pRbMDk, pRcfrk vIrF ivc aqy afm sMgqF ivc hr pfsy mOjUd hn.
afE! AuWdm krIey aqy pMQ dI ies krIm nMU iek dUjy dy nyVy afky vrqIey. iesqrHF
hornF nMU vI iKwwc pfAux df aqy iekdUjy dy nyVy ilafAux df kfrx bxIey. pMQ nMU
gurduafiraF ivcoNy ienHF sMgRFdF-misafvF-pUrnmfsLIaF dy kfly borzF dy koVH qooN
njfq duafeIeyy. ies sc vfly pfsy apxf kdm agy vDfE! pfqsLfh afp bhuVI krxgy.
jurawq, dlIl aqy ipafr nfl gurU dI gl nMU sMgqF qIk phuMcfx vfly imWTbolVy bxIey
aqy apxy vrgy hor nvyN iqafr krIey. hWQly gurmWq pfT nUM sYNtr pfsoN lfgq mfqR
Bytf qy mMgvfky sMgqF ivc vWD qoN vWD jfgirqI pYdf krIey. XkIxn Auh idn dUr nhIN
jdoN qIh idn hI sMgqF gurduafry, gur AupdysL sunx vfsqy pujx. sfnMU ieh cyqf hI
Bul jfvy ik sMgRFd kdoN, misaf kdoN aqy pUrnmfsLI kdoN hY. pMQ ienHF iQWqF vfrF
dI dldl ivcoN inkl jfvygf. ijhVIaF pRbMDk kmytIaF jF jQybMdIaf pUrnmfsLIaF,
misafvF dy lybl hyT apxf mhInf vfrI pRogrfm krdIaF hn AunHF dI syvf ivc vI bynqI
hY ik ies aigafnqf dy jUly ivcoN inklkyy pRclq aMgRyjLI mhIinaF dI koeI qfrIK jF
ivsLysL hWPqf pwkf kr lvIey qF ieh ijLafdf TIk rvygf. iesqrHF sMgqF nMU ivsLysL
smfgm vflf idn vI cyqy rKn ivc idwkq nhIN afvygI. pfqsLfh df PLurmfn hY "ago
dy jy cyqIaY qF kfiequ imlY sjfie" (pM:417)
0 66s98.4s040
Including this Gurmat Lesson
" gurU dr qy iQwq vfr -sMgRFd,
misaf, pUrnmfsLI ?"
Gurmat Lesson No 66
For all the Gurmat Lessons written by ‘Principal Giani Surjit Singh’ Sikh
Missionary, Delhi, all the rights are reserverd with the writer, but easily
available for Distribution within ‘Guru Ki Sangat’ with an intention of
Gurmat Parsar, at quite a nominal printing cost i.e. mostly Rs 200/- to 300/- (in
rare cases upto 500/-)per hundred copies . (+P&P.Extra) From ‘Gurmat
Education Centre, Delhi’, Postal Address- J-IV/46- II Fl. Old D/S
Lajpat Nagar.-4 New Delhi-110024 Ph. 91-11-26487315
web site- www.gurbaniguru.com
|
. |