pRo: AudY isMG, " ijs nfmu irdY iqsu vz prvfrf " dy arQ glq kr
rhy hn aqy gurbKsL isMG kflf aPgfnf qy lfey hoey ieljLfm vI JUTy
hn.
ies qoN pihlF ik pRo: AudY isMG dy nfl gwlbfq kIqI jfvy mYN
sR:srbjIq isMG df DMnvfd krnf cfhuMgf ijs ny AudY isMG nfl mwQf lfAux dI koisLsL
kIqI. quhzf PUun nMbr mYnUM Kbrnfmf aKbfr qoN vI pRfpq nhIN hoieaf ies krky ieh
lyK hI DMnvfd vjLoN svIkfr krnf jI.
pRo: AudY isMG jI qusIN afpxy lyK, "ijs nfmu irdY iqsu vz
prvfrf
" ivc ijLafdf
bwcy pYdf krky pRIvfr vwzf krn dI vkflq krdy hoey ieh afKdy ho ik vwzy pRIvfr qy
pRmfqmf KusL huMdf hY. quhfzy cfr bwcy qy BfeI rxDIr isMG dy vI cfr. kI quhzy qy
pRmfqmf KusL hY? ieh arQ ies pMgqI dy srf sr glq hn. jo afdmI srIrk ql qy
ijAuNdf hY Auh ds bwcy hox dy bfvjUd vI iekwlf hI huMdf hY. ikAuNik sLrIr hr iek
dy alwg alwg hn ies krky asIN iekwly iekwly hF. gurUbfxI df Purmfx ieMJ
hY:
myrY pRiB sfcY ieku Kylu rcfieaf] koie n iks hI jyhf
Aupfieaf]afpy Prku kry vyiK ivgsY siB rs dyhI mfhf hy] m:3, pMnf 1056]
keIaF dy pYdf hoey bwicaF ivcoN kuwJ mr jFdy hn qF ies df mqlb
ieh hoieaf ik gurU Aus vkq Aus jIv qy KusL nhI? keIaF dy ivafh qoN bfad bwcy
huMdy hI nhI jF iPr ieh kih lE ik bhuq dyr bfad huMdy hn qF kI pRmfqmf AunHF nfl
Aus vkq qk nrfjL hI rihMdf hY? jdoN ik gurU sfihb ieh afKdy hn ik sfihb sdf
dieafl hY.
afE hux ies nukqy vwl njLr mfrdy hoey afpF afpxy gurU sfihbfn
ivcoN gurU arjn dyv jI aqy gurU qyg bhfdr sfihb dy jIvn vwl Jfq mfrIey. gurU
arjn dyv jI dy vI sMqfn isrP iek hI puqr hY aqy gurU qyg bhfdr sfihb dy vI iek
hI puqr hY. gurU qyg bhfdr sfihb dy jdoN sMqfn huMdI hY qF AunHF dI AuWmr Aus
vkq 45-46 sfl dI aqy gurU arjn dyv jI dI Aumr 32 sfl dI sI. pRo: AudY isMG jI
quhfzy muqfbk qF ienHF iswK gurU sfihbfn qy pRmfqmf nrfjL hI hoxgy ikAuNik ienHF
dy pRIvfr bhuq Coty sn qy bwcy vI ivafh qoN 20-25 sfl bfad hI hoey? kI ieh TIk
hY? ikqy qusIN afpxI bolI ivc ieh qF nhI kihxf cfhuMdy ik pRmfqmf ny mugl
bfdsLfhF koloN ienHF gurU sfihbfn nUM ies krky hI sLhId krfieaf hovy ik ienHF ny
bwcy Gwt pYdf kIqy hn. vYsy qF gurU nfnk sfihb dy vI isrP do hI puqr sn ijnHF
nUM AunHF ny bydKl kr idwqf sI ienHF gurU sfihbfn bfry pRo: AudY isMG jI quhzf
kI iKafl hY?
jy ijLafdf bwcy pYdf krn nfl pRmfqmf KusL huMdf hY qF Bfrq qy
bMglf dysL, ijnHF dI abfdI pRqI iklomItr dy ihsfb nfl bfkI dunIaF dy dysLF nfloN
ikqy ijLafdf hY, ikAuN BuKy mr rhy hn? awj swB qoN ijLafdf grIbI bMglf dysL ivc
hY qy lok rotI nM vI qrs rhy hn? pRo: AudY isMG jI ikqy pRmfqmf dI iehI
KusLI qF nhI ik ies dunIaF ivc jfE qy jf ky BuKy mro?
pRo: AudY isMG jI qusIN pRo: sfihb isMG nfl sihmq hovo jF nf
myrf ies nfl koeI vfsqf nhI. pr iek gwl jLrUr sfP hY ik ijhVy mnuwK afqmk ql qy
ijAuNdy hn Auh sfrI dunIaF nUM hI afpxf smJdy hn qy AuhnF df hI pRIvfr vwzf
huMdf hY. iesy krky hI qF gurU nfnk sfihb sfry ihMdosqfn df Brmx krky muslmfn
lokF nUM smJfAux leI mwky mdIny qy bgdfd qk gey.mMgolsqfn (mMgolIaf) rFhI huMdy
hoey cIn vI gey qy gurU nfnk sfihb dy nfm qy nfnikMg sLihr vI cIn ivc visaf
hoieaf hY. ieh hY insLfnI vwzy pRIvfr dI. ijs dy idloN idmfg ivc nfm vwsdf hY
Ausdf hI ies qrHF df vwzf pRIvfr ho skdf hY. jy ieh vIcfr TIk hn qF pRo: sfihb
isMG dy kIqy hoey sB qoN AuprlI pMgqI dy arQ vI TIk hn.
pRo: AudY isMG jI hr afdmI dI afpxI afpxI injI ijMdgI huMdI hY.
qusIN iswKI leI kI kr rhy ho qy srbjIq isMG ny lokF leI jF gurUGrF ivcoN quhzy
muqfbk kohV nUM dUr krn df ikhVf Auprflf kIqf hY? aYsf svfl iksy pRqI jfiejL/
TIk nhI. jy qusIN iswKI leI kuwJ kr rhy ho qF qusIN afpxf svfd pUrf krn leI hI
kr rhy ho.
qusIN ijnHF ijnHF bwicaF nUM gurmuKI pVHf rhy ho AunHF AunHF
nUM gurU nfnk sfihb dI iswKI nfloN qoV ky BfeI rxDIr isMG dI iswKI nfl joV rhy
ho. kI ieh krnf TIk hY?
qusIN iswK Drm dy pihly afdmI ho ijnHF ny ieh iliKaf hY ik gurU
goibMd isMG jI vyly hI dsm gRMQ mOjUd sI, jo ik iblkul mnoklpq qy isvfey JUT dy
hor kuwJ nhI. BfeI kfhn isMG nfBf muqfbk qF BfeI mnI isMG jI ny mfqf suMdrI dI
afigaf anusfr �dsvyN pfqsLfh kf gRMQ� nfm krky iek bIV guru goibMd isMG jI dy
akfl clfxf krn qoN 15-18 vryH bfad ivc iqafr kIqI. iesy gwl dI pusLtI pRo:
ipafrf isMG pdm vI krdy hn. ies gRMQ df nfm pihly pihl vicqR nfitk hoieaf krdf
sI pr iswK pMQ ivroDIaF ny holI holI ies df nfm bdl ky dsm gRMQ qy awjkHl sRI
dsm gurU gRMQ sfihb rwK idqf hY. dsm gRMQ dIaF kuwl imlfky 18 vwKrIaF vwKrIaF
bIVF imldIaF hn. ikqy AunHvIN ( 19vIN) quhzy kol qF nhI peI ijhVI gurU goibMd
isMG jI vyly mOjUd sI?
pRo: AudY isMG jI qusIN Gto Gt afpxI izgrI df iKafl krky hI
cMgI qy jfndfr pMjfbI ilKx dI koisLsL kiraf kro. bUQf Bwjx vrgy lPjL quhzI klm
qoN soBdy nhI. zfktr isr ivc srjrI krky iesy srIr nUM dsvf bUhf qF lf skdy hn pr
mnuwK ivc smJ iksy vI drvfjLy rFhI nhI pf skdy. ijvy afpF pihlF gwl kr afey hF
ky srIrk ql qy ijAux dI gwl afdmI krdf hY qy soc ivcfr dy ql qy ijAux dI gwl
gurU krdf hY. soc mnuwKI srIr ivc iksy vI rsqy rFhI nhI pfeI jf skdI. ienHF gurU
PrumfxF muqfbk:
jy sAu cMdf Augvih sUrj cVih hjfr]eyqy cfnx hoidaf gur ibn Gor
aMDfr] m:2, pMnf 463] aigafnu aMDyrf kitaf gur igafn pRcMz blfieaf] m:4, pMnf
78]
mnuwK nUM igafn rUpI cfnx gurU ny hI krnf hY aqy mnuwK df
aMDyrf igafn ny kwtxf hY. bfkI dIaF nON ieMdrIaF (do awKF,do kMn, do nwk, iewk
mUMh, iewk ilMg qy iewk gudf) ies sMsfr dy pdfrQ Bogx, vfsLnf lYx, drgMD pYdf
krn, suxn qy sunfAux afidk dy kMm afAuNdIaF hn isrP qy isrP idmfg hI hY jo ies
sMsfr nUM mfnx qy gurU dI gwl smJx gocrf hY qy iehI hY dsvf duafr.
Bgq bYxI jI df ieh slok ies srIr ivc dsvF duafr ikwQy hY iblkul
spwsLt krdf hY qy iks nUM dsvF duafr gurUbfxI smJfAuNdI hY, ieh vI sfP huMdf hY.
pr jy qusIN Xogf aiBafs vflf hI dsvF duafr mMnxf hY qF quhfzI qswlI ies dunIaF
df koeI vI afdmI nhI krvf skdf. iek swcf iswK hox dy nfqy sfzf mUilk PrjL bxdf
hY ik asIN gurUbfxI nUM TIk TIk smJIey. afE vyKIey ik Bgq bYxI jI sfnUM kI smJf
rhy hn.
dsm duafrf agm apfrf prm purK kI GftI] AUpr hftu hft pir aflf
afly BIqir QfqI]��] cAumuK dIvf joiq duafr]plU anq mUlu ibckfr]�[[] msqik pdmu
duaflY mxI] mfih inrMjnu iqRBvx DxI] pMc sbd inrmfiel bfjy] Zulk cvr sMK Gn
gfjy] dil mil dYqhu gurmuiK igafnu bYxI jfcY qyrf nfmu] Bgq bYxI jI, pMnf
974]
dsm duafrf ikQy hY? afdmI dy srIr (
hftu ) dy Auprly ihsy nUM ikhf hY qy ies hftu BIqr hI QfqI hY. BfeI kfhn isMG
nfBf QfqI df mqlb pMUjI, rfis, QfqI pfeI hir ko nfm.2. jmHf kIqf Dn.3. QYlI.
krdy hn. ijs dy idmfg ( vIcfrF) ivc pRBU df itkfxf huMdf hY Aus nUM hI asIN
guriswK afK skdy hF nhI qF ByKI hI ikhf jf skdf hY. pr awjkHl asIN ByK nUM hI
iswKI afKx lwg pey hF, jo bhuq hI burf sfbq huMdf jf irhf hY. iswK Drm dy isrmOr
pMj jwQydfrF ivcoN iewk vI byeImfnI, corI ckfrI qy hyrfPyrI qoN nhI bicaf
hoieaf. gurU nfnk sfihb dy gurpurb smyN jwQydfr kyvl isMG ny jyHl ivc aKMz pfT
krvfieaf qy kYdIaF dy hI pYsy hjLm kr igaf. ienHF jwQydfrF ny sfDfrx jnqf nUM
kuwJ nhI idwqf qF afm jnqf swcy sOdy, rfDf suafmIaF qy BinafiraF dy ipCy lwg
qurI hY qF sfnUM hYrfnI nhI hoxI cfhIdI.
iesu kfieaf aMdir vsqu asMKf] gurmuiK
sfcu imlY qf vyKf]nAu drvfjy dsvY mukqf anhd sbdu vjfvixaf] m:3, pMnf
110]
aYsy keI hor vI pRmfx gurbfxI ivcoN
imldy hn jo idmfg nUM hI dsvF duafr pukfr pukfr ky afK rhy hn. gurbfxI mnuwKf
ajLfdI vfsqy ilKI geI hY. gurbfxI mnuwKF nUM iPr qoN jogIaF dy ipCy lfAux leI
nhI ilKI geI. pRo: sfihb isMG qy sR: gurbKsL isMG kflf aPgfnf vI dsm duafr df
mqlb idmfg krky koeI glqI nhI kr rhy.
pRo: AudYy isMG jI Eh vI koeI vylf sI
jdoN qusIN sR: gurbKsL isMG kflf aPgfnf dI isPq krdy nhI Qwkdy sI. "quhzy afpxy
lPjLF ivc gurbKsL isMG kflf aPgfnf swcmuc hI iswK Drm ivc iek sLyr pYdf hoieaf
hY ijs ny iswKI dI nuhfr nUM bRhfmxI glyPI ivcoN bfhr kwZx dI pUrI pUrI koisLsL
kIqI hY" quhnUM tYlIPUn qy sR:gurbKsL isMG kflf aPgfnf ny jdoN ieh puiCaf ik jy
koeI gurbfxI dI pMgqI, afpxI mrjLI nfl bdl lvy qF Aus nfl kI ivvhfr krnf cfhIdf
hY, qF qusIN bVf Tok vjf ky afiKaf sI ik AuWs nUM pMQ ivcoN Cyk dyxf cfhIdf hY.
pr jdoN AunHF ny quhfzy Gr bYT ky ieh afiKaf ik BfeI rxDIr isMG ny afpxI ikqfb,
"qq gurmiq inrxX" dy pMnf 119 qy gurbxI dI ies quk, "bfhr kf mfsu mMdf
suafmI Gr kf mfsu cMgyrf" dI QF, " Gr kf mfs mMdf suafmI bfhr kf
mfs cMgyrf" iliKaf hYqF iPr Aus qoN bfad qusIN pUrx rUp ivc bdl gey qy quhzy
leI EhI sR: gurbKsL isMG kflf aPgfnf jo iswK kOm df sLyr sI afpxy kfly lyK ilKx
vflf igdV ho inbiVaf qy Jwt hI qusIN AunHF ivruD iek ikqfb vI ilK mfrI. ieh
ikhVI isafxp dI insLfnI hY jI? ies sfrI gwlbfq dy gvfh sR: mnjIq isMG jI shoqf
hn. jy quhfzf gurU, BfeI rxDIr isMG, iswK jgq dy gurU sfihbfn dI pMgqI afpxI
mrjLI nfl bdl skdf hY qF alocnf krn vfilaF nUM vI, quhnUM pUrf pUrf mOkf dyxf hI
pvygf.
iesy ikqfb dy pMnf 118 qy BfeI rxDIr
isMG jI kukV nUM sINZ KFdy idKf ky ieh iswD krdy hn ik aYsI BYVI cIjL (sINZ) Bfv
bhuq hI koeI BirsLt cIjL nUM Kfx vfly kukV dy aFzy Kfxy koeI vYjItybl nhI sgoN
gMd hI ho skdf hY, ies krky aFzy Kfxy vI gurmiq muqfibk ivvrjLq hn. quhfzI ies
Audfhrx muqfibk qF Auh afdmI, ijs afdmI ny afpxy nwk ivcoN ieh sINZ suitaf hY,
vI bhuq hI mfVf hoxf cfhIdf hY. hux mYnUM ieh dwsxf jI ik smyq BfeI rxDIr isMG
quhnUM kdI jLukfm nhI hoieaf, qy qusIN kdI nwk ivcoN sINZ kwZ ky nhI
suitaf?
gurU nfnk sfihb muqfibk qF asIN
jIv hwiqaf qoN bwc hI nhI skdy ikAuNik gurU sfihb qF PumfAuNdy hn ik,
"pihlf pfxI jIAu hY ijqu
hiraf siB koie] m:1, pMnf 472" pfxI ivc jMmx mrn
vI huMdf hY. ieh iek vwKrI gwl hY ik sfDfrx awK nfl sINZ pfxI nfloN burf lwgdf
hY. mfeIkroskop nfl vyKIey qF sLfeId pfxI sINZ nfloN vI burf lwgy. bfkI gurU
gRMQ sfihb dy pMnf 1289 qy iksy pMizq nUM smJAuNdy hoey gurU nfnk sfihb iehI afK
rhy hn ik pMzq qYnUM pqf hI nhI ik mfs pYdf iks qoN huMdf hY, jy mfs Cwzx dI
vkflq krdf hYyN qF swB qoN pihlF qYnUM pfxI Cwzxf pvygf. ienHF slokF nUM qusIN
Buly nhI hoey, pr gwl qF isrP ienHI ku hY ik qusIN afpxf vwKrf, BfeI rxDIr isMG
vflf, pMQ KVf krx vfsqy koeI nf koeI gurU sfihbfn nfloN vwKrI gwl qF krnI hI
hoeI.
hux qusIN afpxy pfey hoey svlF dy
jvfbF vwl iDafn Drnf jI.
- qusIN puiCaf hY ik sR: gurbKsL isMG kflf aPgfnf
dy iqMNn Aup nfm ikAUN hn. jMjUaf goqr hY jo Aus ipMz ivc rihx vfly bfkI lokF
df vI goqr hY. KMzy-bfty dI pfhul qoN bfad Kflsy bxy qy ikqfbF dI CpvfeI vyly
Cfpx vfilaF ny AunHF dy ipMz df nfm AunHF dy Aup nfm vjoN vrq idwqf, ijs bfry
ienHF ny ieqrfjL vI kIqf sI. pr jLmfny muqfbk, pRkfsL isMG bfdl, surjIq isMG
brnflf, gurcrn isMG tOhVf, jy ienHF ny vI afpxy nfm dy ipCy afpxy ipMz df nfm
lf ilaf qF ikhVI afPq af geI hY?
- quhfzf svfl hY ik Eh pusqk, " ds idn ijnHF ny
dunIaF ihlf idwqI" df Cfpk sR: gurbKsL isMG jMjUaf hY. ikqy sR:gurbKsL
isMG kflf aPgfnf/ Kflsf vI AuhI jMjUaf qF nhI. pRo: sfihb quhfzI aigafnqf qoN
vfry vfry jfeIey. aYsI gwl ilKx qoN pihlF QoVf bhuq soc qF lYxf sI. "ds idn
ijnHF ny dunIaF ihlf idwqI" df Cfpk jMjUaf gwdrI bfibaf ivcoN sI bhuq
AuWcy pwdr df kOminst qy sI[ pI[ afeI df mYNbr vI sI, ijs df idhFq ho cuikaf
hY qy ieh sR: gurbKsL isMG kflf aPgfnf/ Klfsf hfly ijAUNdf hY.
- ivktorIaf dy tOpjL gurdvfry ivc gRMQI isMG dI
nOkrI krdy smyN sR: gurbKsL isMG kflf aPgfnf/ Kflsf qy iksy ny kys nhI kIqf sI
sgoN sR: kflf aPgfnf ny kys kIqf sI ijhVf dUsrI iDr vloN BugqfeIaF geIaF
JUTIaF gvfhIaF dy aDfr qy kort ny izsims kr idwqf sI qy ienHF nUM hoeI
pRYsLfnI dI vjHf krky gurduafrf sfihb dI kmytI vloN iliKaf muafPI nfmf vI iesy
lyK dy nfl quhzI jfxkfrI leI aKbfr nUM Byj rhy hF.
- awjkwHl hor vI keI qrHF dy hukmnfmy iml rhy hn,
ijnHF dI koeI pRmfxqf qF iswD nhI huuMdI, pr iksy nf iksy ivMgy tyzy qrIky nfl
iksy nf iksy gurU nfl jLrUr cMbyVy huMdy hn. jy qusIN ies qrHF dIaF khfxIaF qy
hI ivsLvfsL krnf hY qF iPr CyvyN gurU sfihbfn qoN pihlF vflI sfKI vwl jLrUr
njLr mfrnI pvygI, ijs ivc gurU aMgd sfihb dy vyly lMgr ivc mhF-pRsLfd ( iriJaf
hoieaf mfs) iqafr kIqf igaf sI, qy jdoN AunHF dy kuVm gurU amr dfs jI pRCfdf
Cwkx leI afAuNdy hn, qF gurU aMgd dyv jI vrqfvy nUM ieh afKdy hn, ik BfeI ieh
mhF-pRsLfd nhI KFdy qy ienHF nUM nf dyxf.
- "asMK glvz hiqaf
kmfih" qy BfeI gurdfs dI pMgqI,
"mfs Kfin gl vz kY hfl iqnfVf kAux hovsI". gurU nfnk sfihb qy
BfeI gurdfs jI aYsy kMm krn vfilaf dI Audfhrx dy ky sfnUM smJf rhy hn, pr mfs
Kfx dI mnfhI quhfnUM ikhVy awKrF ivcoN iml geI, myrI smJ qoN bfhr dI gwl hY.
- rhI vrMtF dI gwl. ieh qusIN KrV Qfxy jf ky
afpxIaF awKF nfl qsdIk kr skdy ho.
pRo: AudY isMG jI sYlP stfeIl
jwj vFgr hukm cfVHny bMd kro, aih dKfE Eh idKfE. QoVf bhuq gurU df iswK bxn dI
koisLsL kro jI, qy gurbfxI dIaF pMgqIaF dy glq arQ krny Cwz idE jI. "sfbq sUriq dsqfr isrf" df mqlb pwg jF kyskI isr qy bMnx nfl
afdmI sfbq sUrq nhI ho jFdf. pihrfvy ivc iswKI nhI, iswKI ivc pihrfvf hY. gurU
df sbMiD soc nfl hY qy hr mnuwK soc nfl cMgf mfVf bxdf hY iesy krky gurU nfnk
sfihb, " ikv sicafrf hoeIaY ikv kUVY qutY pfil" krn vfsqy afKdy hn. ijs
afdmI dy aMdr cMgy gux hn, " ijnH pt aMdir bfhir gudVu qy Bly
sMsfir]m:,pMnf 473" AuhI ies sMsfr ivc cMgy hn. ijhVy aMdroN inrml hn
AuhnF dI sfbq sUrq hY qy AunHF dy isr qy hI iejLq dI pwg bwjdI hY. bfkI eIrKf
vws ho ik afpxy kroD dI qlvfr sR: gurbKsL ismG kflf aPgfnf qy nF clfE, QoVHf
afpxI pIVHI hyT vI kdI kdI sotf Pyr ilaf kro jI. pRo: AudY isMG jI ieh lyK
quhnUM hjLm nhI hovygf, ies krky muafPI pihly hI mMg lYNdf hF
jI.
gurU pMQ df dfs,
gurcrn isMG ( ijAUx
vflf)