(11/02/09)
ਦਰਸਨ ਸਿੰਘ ਘਣਕਸ
ਪਿਆਰੇ ਸ: ਮੱਖਣ ਸਿੰਘ ਜੀ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਹੀ ਸਿੱਖ ਸੱਜਣੋ, ਗੁਰੁ ਜੀ ਦੀ ਫਤਿਹ
ਪਰਵਾਨ ਕਰਨੀ ਜੀ।
ਹੁਣੇ ਹੁਣੇ ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਦੀ ਚਿਠੀ ਪੜੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪਰੋਫੈਸਰ ਤਰਲੋਚਨ
ਸਿੰਘ ਤੋ ਪੁਛਪੜਤਾਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਕੇ ਕਿੰਨੀਆਂ ਕੁ ਜਮਾਤਾਂ ਪੜ੍ਹੀਆਂ ਹਨ, ਨੇ ਤੇ ਕਿਥੇ ਪੜ੍ਹੀਆਂ
ਹਨ ਅਤੇ ਪਰੋਫੈਸਰ ਵਾਲੀ ਡਿਗਰੀ ਝੂਠੀ ਹੈ ਜਾਂ ਸੱਚੀ। ਇਹ ਚਿਠੀ ਪੜ੍ਹ ਕੈ ਸਾਫ ਨਜ਼ਰ ਆ ਜਾਦਾਂ ਹੈ
ਕੇ ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਦੇ ਮੰਨ ਵਿੱਚ ਈਰਖਾ ਦੀ ਅੱਗ ਸੁਲਗ ਰਹੀ ਹੈ। ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਸ: ਤਰਲੋਚਨ
ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਦਿਮਾਗ ਦੀ ਬੜੀ ਚਿੰਤਾ ਹੈ, ਗੁਰੁ ਜੀ ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਖੋਜਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦੇ
ਹਨ।
ਮੈਨੂੰ ਤਾਂ ਬੜੀ ਖੁਸ਼ੀ ਤੇ ਮਾਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੋਵੇਗੀ ਜੇ ਸਾਰੇ ਹੀ ਸਿੱਖ
ਪਰੋਫੈਸਰ ਬਣ ਜਾਂਣ। ਚਲੋ ਅੱਜ ਤੋਂ ਮੈਨੂੰ ਵੀ ਪਰੋਫੈਸਰ ਜਾਂ ਸੰਤ ਜਾਂ ਦਾਸ ਬਣਾ ਦਿਉ, ਏਹ ਸੱਭ
ਤੁਹਾਡੀ ਕਿਰਪਾ ਤੇ ਹੈ ਕੇ ਸੰਤ ਠੀਕ ਲੱਗੂ ਜਾਂ ਪਰੋਫੈਸਰ ਜਾਂ ਦਾਸ, ਮੈ ਏਹ ਵੀ ਦੱਸ ਦੇਦਾਂ ਹਾਂ
ਕੇ ਜਮਾਤਾਂ ਮਂ ਮਸਾਂ ਮਸਾਂ ਹੀ ਦੱਸ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਫੇਰ ਨਾ ਕਿਹੋ ਕਿ ਮੈਂ ਪਹਿਲਾਂ ਨਹੀ ਦੱਸਿਆ।
ਮੈ ਹੁਣ ਇਸ ਦੁਬਧਾ ਵਿੱਚ ਹਾਂ ਕੇ ਇਸ ਤਰਾਂ ਦੀਆਂ ਚਿਠੀਆਂ ਨੂੰ ਕਿਸ
ਭਾਂਵਨਾ ਨਾਲ ਬਿਚਾਰਿਆ ਜਾਵੇ, ਕੀ ਏਹ ਕੋਈ ਸਿਖਿਆ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਜਾਂ ਕੋਈ ਗਿਆਨ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਲੇਖਣੀ ਹੈ
ਜਾਂ ਪੁਰਪੜੀਆਂ ਪਾਠ ਹੈ ਜਾਂ ਕੋਈ ਨਫਰਤ ਭਰਿਆ ਕਿੱਸਾ ਹੈ। ਆਪਾਂ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਏਹ ਸੋਚਣਾ ਪੈਂਣਾ
ਹੈ ਕੇ ਕਿਸ ਤਰਾਂ ਪਰੋਫੈਸਰ ਤਰਲੋਚਨ ਸਿੰਘ ਦਾ ਖਹਿੜਾ, ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਤੋਂ ਛੁਡਾਇਆ ਜਾਵੇ, ਸ਼ੁਕਰ
ਹੈ ਬਾਬੇ ਨਾਨਕ ਜੀ ਦਾ, ਏਹ ਦੋਵੇਂ ਜਣੇ ਇੱਕ ਦੁਜੇ ਤੋਂ ਸੱਤ ਸਮੁੰਦਰ ਦੂਰ ਹਨ।
ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਮੈਂ ਖੁਦ ਜਾਣਦਾਂ ਹਾਂ, ਅਸੀਂ ਇਕੱਠੇ ਹੀ ਸਿੰਘ ਸਭਾ ਨਾ
ਦੀ ਸੰਸਥਾ ਦੇ ਸਹਾਰੇ ਸਿੱਖੀ ਪਰਚਾਰ ਦੇ ਸੈਂਟਰ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਖੋਲਣ ਲਈ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ
ਪਰੇਰਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਕੇ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਪਾਨੀਰੀ ਅਸਲ ਸਿੱਖੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਨੂੰ ਜਾਣ ਸਕੇ।
ਸਾਡੀ ਦੋਹਾਂ ਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਵੀ ਮੇਲ ਨਹੀ ਖਾਂਦੀਂ, ਮੈ ਕਰਮਾਂ ਨੂੰ,
ਭਾਗਾਂ ਨੂੰ ਤੇ ਲੇਖੇ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਨੂੰ ਮੰਨਦਾ ਹਾਂ ਤੇ ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਕਰਮਾਂ ਦੀ ਤੇ ਲੇਖੇ ਦੀ
ਫੱਟੀ ਪੋਚ ਦਿੰਦਾਂ ਹੈ, ਭਾਵ, ਨਹੀਂ ਮੰਨਦਾ, ਪਰ ਫੇਰ ਵੀ ਹਾਲੇ ਤੱਕ ਇਕੱਠੇ ਚੱਲੇ ਆ ਰਹੇ ਹਾਂ।
ਮੈਂ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਤੋਂ 8 ਕੁ ਸਾਲ ਵੱਡਾ ਹਾਂ, ਤੁਸੀਂ ਏਹ ਹੀ ਕਹਿ ਲਵੋ ਕੇ ਮੇਰਾ
ਤਾਂ ਛੇਤੀਂ ਨਿਵੇੜਾ ਹੋਣ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੈ।
ਮੈ ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਫੂਨ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦਾ ਸੀ ਏਸ ਚਿਠੀ ਵਾਰੇ, ਪਰ ਮੈਨੂੰ
ਪਤਾ ਹੈ ਕੇ ਇਸ ਗੁਰੁ ਪਿਆਰੇ ਨੇ ਮੇਰੀ ਕੋਈ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਮੰਨਣੀ, ਉਲਟਾ ਮੇਰੇ ਵੱਲ ਹੀ ਨਾ ਕੋਈ
ਚਿਠੀਆਂ ਦੇ ਤੀਰ ਛੱਡਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦੇਵੇ, ਫੇਰ ਰੋਕੋਗਾ ਕੋਣ?
ਫੇਰ ਮੇਰੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਖਿਆਲ ਆਇਆ ਕੇ ਕਿਉਂ ਨਾ ਸਿੱਖ ਮਾਰਗ ਦੇ ਪਾਠਕਾਂ ਨੂੰ
ਬੇਨਤੀ ਕਰਾਂ ਕੇ ਕੋਈ ਸਿੱਖ ਭਰਾ ਇਸ ਤਰਾਂ ਦੀਆਂ ਨਿਕੀਆਂ ਨਿਕੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਖੱਤ ਪੱਤਰ
ਲਿਖੇ ਤੇ ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਦਾ ਧਿਆਨ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਮਸਲੇ ਵੱਲ ਮੋੜਿਆ ਜਾਵੇ।
ਚਲੋ ਅੱਜ ਦੀ ਗੱਲ-- ਬੁਲ੍ਹੇ ਸ਼ਾਹ ਤੇ ਮੁਕਾ ਦਿਦੇਂ ਹਾਂ।
ਬੁਲ੍ਹਾ ਮੈ ਥੀ ਬੇ ਮੁਹਤਾਜ ਹੋਆ। ਮਹਾਰਾਜ, ਮਿਲਿਆ, ਮੇਰਾ ਕਾਜ ਹੋਆ।
ਦਰਸਨ ਪੀਆ ਕਾ ਮੁਝੈ ਇਲਾਜ ਹੋਆ। ਆਪ, ਆਪ, ਮੈ, ਆਪ ਸਮਾਇਆ ਹੈ।
ਬੁਲ੍ਹੇ ਨਾਲੋਂ ਚੁਲ੍ਹਾ ਚੰਗਾਂ, ਜਿਸ ਤੇ ਤਾਮ ਪਕਾਈਦਾ। ਰਲ ਫਕੀਰਾਂ ਮਸਲਤ
ਕੀਤੀ, ਭੋਰਾ ਭੋਰਾ ਪਾਈਦਾ।
ਸਾਡਾ ਸਾਰਿਆਂ ਦਾ ਰਾਖਾ ਗੁਰੂ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਜੀ।
ਵਲੋਂ: ਪਰੋਫੈਸਰ—ਦਾਸ---ਸੰਤ—120ਵੇਂ ਮਾਹਰਾਜ ਟੋਰਾਂਟੋ ਵਾਲੇ—ਦਰਸਨ ਸਿੰਘ
ਘਣਕਸ।
*****************************************************
ਭਾਈ ਸਰਵਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਹੀ ਸਿੱਖ ਮਾਰਗ ਦੇ ਪਾਠਕ ਸੱਜਣੋ, ਪਿਆਰ ਭਰੀ ਗੁਰੂ ਫ਼ਤਿਹ।
ਮੈ ਸਰਵਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦਾ ਧੰਨਵਾਦੀ ਹਾਂ ਉਨਾ ਨੇ ਲੇਖੇ ਵਾਲੇ ਸਬਦਾਂ ਵਿੱਚ
ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਨਾਲੇ ਮੇਰੀਆਂ ਪੰਜਾਬੀ ਲਿਖਣ ਦੀਆਂ ਗਲਤੀਆਂ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਕਰਵਾਇਆ ਹੈ, ਪਰ ਨਾਲ ਹੀ
ਮੈਨੂੰ ਅਕਲੋਂ ਸੱਖਣਾਂ ਬਣਾ ਦਿਤਾ ਹੈ, ਇਸਦਾ ਵੀ ਧੰਨਵਾਦ। ਮੈਂ ਤਾਂ ਅਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਏਵੈਂ ਅਕਲ
ਪਰਧਾਨ ਮੰਨੀ ਬੈਠਾ ਸੀ। ਮੇਰੇ ਖਿਆਲ ਵਿੱਚ ਜੇ ਕਿਸੇ ਨੇ ਗੁਰਬਾਣੀ ਪੜ੍ਹੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਦੂਸਰੇ ਲੋਕ
ਵੀ ਗੁਰੁ ਸਵਾਰੇ ਨਜਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।
To understand the real essence of GGS (
ਤੱਤ
) we must be seasoned, we must have gained maturity from the school of life, it
can take more than half of our life, even than we have to have keen sense of
what is this life, who am I , what is my purpose here, what have I become, is
this real me or it is all fake, there are so many layers of (ਕੂੜ
ਦੀ ਪਾਲ) added to me by the society, from my parents and
their parents.
We have to undo tones of things before we embark on the path
of Guru Bani it is like climbing Mount Everest only few reach there, Guru jee
has said in GGS just a few (
ਕੋਟਨ ਮੇ ਕੋਓ)
(ਹੈਣ ਵਿਰਲੇ ਨਹੀ ਘਣੇ) will understand and they will be
called GRUMUKH when that level is reached than this happens
(ਕਬੀਰ ਤੂੰ ਤੂੰ ਕਰਤਾ ਤੂ ਹੂਆ, ਮੁਝ ਮਹਿ ਰਹਾ ਨ ਹੂੰ।। ਜਬ ਆਪਾ ਪਰ ਕਾ ਮਿਟਿ ਗਇਆ, ਜਤ ਦੇਖਉ ਤਤ
ਤੂ।।
I am 65 years old now, I am still searching GGS in Punjabi
and in English and I am reading many other writers on this subject, this is a
life long learning and becoming Gurmukh, Gurmukh is the only way out, only
Gurmukh knows the working of AKAL PRUKH. When ever it was all created and how
this drama of life and death and suffering began. It is not as simple as typing
few words and telling other’s that they are ignorant and asking other people to
explain what is not fitting in our own mindset.
The subject of ATMA, KARMA, LEKHA, TRANSMIGRATION is a very
serious and many people has written books to put more light on it, the
ENCYCLOPAEDIA OF SIKHISM (page 215) has good explanation. of ATMA (just few
people do not agree with this system) but very many are in agreement with
ਗਿਆਨੀ ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ਅਤੇ ਜੱਸਵੀਰ ਸਿੰਘ ਕੈਲਗਰੀ
ਵਾਲੇ। Canada.
Sarvjit Singh jee keep on reading GGS in Punjabi and in
English get help from Dr. Sahib Singh jee’s interpretation, if you read than you
will have no need to ask question from any body. Our realty changes with age and
experience but we humans don’t learn easily we keep on blaming others for
misunderstanding Guru Sabad.
ਆਓ ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਹੀ ਹੁਣ ਸਾਹਿਜ ਦੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਆ ਕੇ ਹੇਠਾਂ ਲਿਖੇ ਗੁਰੁ ਸਬਦ
(ਜੋ ਕੇ ਭਗਤ ਕਾਬੀਰ ਜੀ ਦੇ ਤੇ ਬਾਬਾ ਫਰੀਦ ਜੀ ਦੇ ਹਨ) ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੇ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਖੋ ਜਾਈਏ, ਹੋ
ਸਕਦਾ ਕੁੱਝ ਕੁ ਪਲ ਲਈ ਭੱਖਦੇ ਮੰਨਾਂ ਤੇ ਠੰਡਤ ਦਾ ਬੱਦਲ ਵ੍ਹਰ ਜਾਵੇ।
1.ਕਬੀਰ ਹਰਿ ਕਾ ਸਿਮਰਨੁ ਜੋ ਕਰੈ, ਸੋ ਸੁਖੀਆ ਸੰਸਾਰਿ।। ਇਤ ਉਤ ਕਤਹਿ ਨ
ਡੋਲਈ, ਜਿਸੁ ਰਾਖੇ ਸਿਰਜਨਹਾਰ।।
2 ਕਬੀਰ ਟਾਲੈ ਟੋਲੈ ਦਿਨੁ ਗਇਆ, ਬਿਆਜੁ ਬਢੰਤਉ ਜਾਇ।। ਨਾ ਹਰਿ ਭਜਿਓ ਨ
ਖਤੁ ਫਟਿਓ, ਕਾਲ ਪਹੂੰਚੋ ਆਇ।।
3 ਕਬੀਰ ਕੂਕਰੁ ਭਉਕਨਾ, ਕਰੰਗ ਪਿਛੈ ਉਠਿ ਧਾਇ।। ਕਰਮੀ ਸਤਿਗੁਰੁ ਪਾਇਆ,
ਜਿਨਿ ਹਉ ਲੀਆ ਛਡਾਇ।।
4 ਕਬੀਰਾ ਹਮਰਾ ਕੋ ਨਹੀ, ਹਮ ਕਿਸ ਹੂ ਕੇ ਨਾਹਿ।। ਜਿਨਿ ਇਹੁ ਰਚਨ ਰਚਾਇਆ,
ਤਿਸ ਹੀ ਮਾਹਿ ਸਮਾਹਿ।।
5 ਕਬੀਰ ਮਨੁ ਜਾਨੈ ਸਭਿ ਬਾਤ, ਜਾਨਤ ਹੀ ਅਉਗਨੁ ਕਰੈ।। ਕਾਹੇ ਕੀ ਕੁਸਲਾਤ,
ਹਾਥ ਦੀਪੁ ਕੂਏ ਪਰੈ।।
6 ਕਬੀਰ ਕੀਚੜਿ ਆਟਾ ਗਿਰਿ ਪਰਿਆ, ਕਿਛੂ ਨ ਆਇਓ ਹਾਥ।। ਪੀਸਤ ਪੀਸਤ ਚਾਬਿਆ,
ਸੋਈ ਨਿਬਹਿਆ ਸਾਥ।।
7 ਕਬੀਰ ਜੋ ਮੈ ਚਿਤਵਉ ਨ ਕਰੇ, ਕਿਆ ਮੇਰੇ ਚਿਤਵੇ ਹੋਇ।। ਆਪਨਾ ਚਿਤਵਿਆ
ਹਰਿ ਕਰੇ, ਜੋ ਮੇਰੇ ਚਿਤਿ ਨ ਹੋਇ।।
8 ਕਬੀਰ ਕੋਠੇ ਮੰਡਪ ਹੇਤੁ ਕਰਿ, ਕਾਹੇ ਮਰਹੁ ਸਵਰਿ।। ਕਾਰਜੁ ਸਾਢੇ ਤੀਨਿ
ਹਥ, ਘਨੀ ਤ ਪਉਨੇ ਚਾਰਿ।।
9 ਕਬੀਰ ਮਨੁ ਨਿਰਮਲੁ ਭਇਆ, ਜੈਸਾ ਗੰਗਾਂ ਨੀਰ।। ਪਾਛੈ ਲਾਗੋ ਹਰਿ ਫਿਰੇ,
ਕਹਤ ਕਬੀਰ ਕਬੀਰ।।
10 ਕਬੀਰ ਸੰਤ ਮੂਏ ਕਿਆ ਰੋਈਆ, ਜੋ ਅਪੁਨੇ ਗ੍ਰਿਹਿ ਜਾਇ।। ਰੋਵਹੁ ਸਾਕਤ
ਬਾਪੁਰੇ, ਜੋ ਹਾਟੈ ਹਾਟ ਬਿਕਾਇ।।
11 ਕਬੀਰ ਦੀਨੁ ਗਵਾਇਆ ਦੁਨੀ ਸਿਉ, ਦੁਨੀ ਨ ਚਲੀ ਸਾਥ।। ਪਾਇ ਕੁਹਾੜਾ
ਮਾਰਿਆ, ਗਾਫਲਿ ਅਪੁਨੈ ਹਾਥ।।
12 ਕਬੀਰ ਸਭ ਤੇ ਹਮ ਬੁਰੇ, ਹਮ ਤਜਿ ਭਲੋ ਸਭਿ ਕੋਇ।। ਜਿਨਿ ਐਸਾ ਕਰਿ
ਬੂਝਿਆ, ਮੀਤ ਹਮਾਰਾ ਸੋਇ।।
ਪਾਠਕ ਸੱਜਣੋ ਥੋਹੜੇ ਹੋਰ ਗੁਰੁ ਬਾਣੀ ਦੇ ਸਬਦ ਜੋ ਬਾਬਾ ਫਰੀਦ ਜੀ ਦੇ ਹਨ।
ਜੇ ਮੰਨ ਭਿਜਿਆ ਸਿਜਿਆ ਹੋਵੇ ਤਾ ਤੀਰ ਵਾਂਗੂ ਕਲੇਜੇ ਵਿਚੋਂ ਲੰਘ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।।
1 ਫਰੀਦਾ ਲੋੜੇ ਦਾਖ ਬਿਜਉਰੀਆਂ, ਕਿਕਰਿ ਬੀਜੈ ਜਟੁ।। ਹੰਢੈ ਉਂਨ ਕਤਾਇਦਾ,
ਪੈਧਾ ਲੋੜੈ ਪਟੁ।।
2 ਫਰੀਦਾ ਕੂਕੇਦਿਆਂ ਚਾਂਗੇਦਿਆਂ, ਮਤੀ ਦੇਦਿਆਂ ਨਿਤ।। ਜੋ ਸੈਤਾਨ ਵੰਵਾਇਆ,
ਸੇ ਕਿਤ ਫੇਰਹਿ ਚਿਤ।।
3 ਫਰੀਦਾ ਜੇ ਤੂ ਅਕਲਿ ਲਤੀਫੁ, ਕਾਲੇ ਲਿਖੁ ਨ ਲੇਖੁ।। ਆਪਨੜੇ ਗਿਰੀਵਾਨ
ਮਿਹ, ਸਿਰੁ ਨੀਵਾਂ ਕਰਿ ਦੇਖੁ।।
4 ਕਿਝੁ ਨ ਬੁਝੈ, ਕਿਝੁ ਨੁ ਸੁਝੈ, ਦੁਨੀਆ ਗੁਝੀ ਭਾਹਿ।। ਸਾਂਈ ਮੇਰੈ
ਚੰਗਾਂ ਕੀਤਾ, ਨਾਹੀ ਤ ਹੰਭੀ ਦਝਾਂ ਆਹਿ।।
5 ਫਰੀਦਾਂ ਜੇ ਜਾਣਾ ਤਿਲ ਥੋੜੜੇ, ਸੰਮਲਿ ਬੁਕੁ ਭਰੀ।। ਜੇ ਜਾਣਾ ਸਹੁ
ਨੰਢੜਾ, ਥੋੜਾ ਮਾਣੁ ਕਰੀ।।
6 ਫਰੀਦਾ ਦਰ ਦਰਵੇਸੀ ਗਾਖੜੀ ਚਲਾਂ ਦੁਨੀਆਂ ਭਤਿ।। ਬੰਨ੍ਹ ਉਠਾਈ ਪੋਟਲੀ
ਕਿਥੈ ਵੰਝਾ ਘਤਿ।।
9 ਜੇ ਜਾਣਾ ਲੜੁ ਛਿਜਣਾ, ਪੀਡੀ ਪਾਂਈਂ ਗੰਢਿ।। ਤੈ ਜੇਵਢੁ ਮੈ ਨਾਹਿ ਕੋ,
ਸਭੁ ਜਗੁ ਡਿਠਾ ਹੰਡਿ।।
10 ਫਰੀਦਾ ਚਾਰਿ ਗਵਾਇਆ ਹੰਡਿ ਕੈ, ਚਾਰਿ ਗਵਾਇਆ ਸੰਮਿ।। ਲੇਖਾ ਰਬੁ
ਮੰਗੇਸੀਆ, ਤੁੰ ਆਂਹੋ ਕੇਰ੍ਹੇ ਕੰਮਿ।।
11 ਬਿਰਹਾ ਬਿਰਹਾ ਆਖੀਐ, ਬਿਰਹਾ ਤੂ ਸੁਲਤਾਨੁ।। ਫਰੀਦਾ ਜਿਤੁ ਤਨਿ ਬਿਰਹੁ
ਨ ਊਪਜੈ, ਸੋ ਤਨੁ ਜਾਣੁ ਮਸਾਨੁ।।
ਪਿਆਰੇ ਸਿਖੋ ਗੁਰੁ ਸਬਦ ਦੇ ਰਾਹ ਤੇ ਚਲੋ, ਚਲਦੇ ਰਹੋ ਗੁਰੂ ਆਪੇ ਬੌਹੜੇਗਾ।
ਭੁਲ ਚੁਕ ਦੀ ਖਿਮਾ ਬਖਸ਼ ਦੇਣੀ। ---------
ਤੁਹਾਡਾ ਵੀਰ
ਦਰਸਨ ਸਿੰਘ ਘਣਕਸ
(ਵੀਰ ਸਰਵਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੇ ਮੈਂ ਰੱਬ ਦੀ ਕਚਿਹਰੀ ਵਿੱਚ ਔਖਾ ਸੌਖਾ ਹੋ ਕੇ
ਪਾਹੁੰਚ ਗਿਆ ਤਾਂ ਉਥੋਂ ਦੇ ਅਫਸਰਾਂ ਨੂੰ ਜਰੂਰ ਪੁੱਛਾਂ ਗਾ ਕੇ ਸਰਵਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ਹੁਣਾਂ ਦੀ
ਇੰਮੀਗਰੇਸ਼ਨ ਵਾਸਤੇ ਕਿਹੜੇ ਪੇਪਰ ਭਰਨੇ ਹਨ)
*********************************************************************
Dear Makhan Singh jee,
Sat Shri Akal to you and all other readers.
With great respect, admiration for your effort to manage this
website.
Please, please STOP showing the letters of Gurcharan Singh
Jiwanwala. ONLY those letters which are not concerning GURU BANI or Sikh History
or some other serious subject. His write ups must get some space on this site. I
don’t know why he keeps on writing these letters.
My reasons are simple and clear, his letters toward Prof.
Tarlochan Singh Jee or any other person do not matter who, are not making any
sense. There is nothing in his letters to say any good toward any body.
Gurcharan Singh Jiwanwal has got problem of EGO. He thinks he
has the best knowledge of Gurubani no other Sikh knows better than him that is
his pride which is making him write these silly letters.
We all know that we see things differently, even if we are
brothers and sisters and our own parents, our own children, that is how this
world is made, that is the beauty of Creator, otherwise we would be no different
than SHEEPS, therefore we must accept and respect other people the way they are.
Your website’s name is SIKHMARG the way of a Sikh, the way of
Gurmukh .This Website is to learn not poke fingers at others or insult other
people. This Site is to learn something new from Guru Bani or some other write
ups from learned people, not this kind of letters to waste time and get hurt
feeling when we visit Sikh Marg.
I sincerely hope that you will make sure this kind of letters
is not put up there.
With respect and love,
Darhsan Singh Ghankas
*****************************************************
ਸਿੱਖ ਮਾਰਗ ਦੇ ਪਾਠਕ ਸੱਜਣੋ ਅਤੇ ਭਾਈ ਸੁਰਜਣ
ਸਿੰਘ ਬਰਨਾਲੇ ਨੂੰ ਗੁਰੁ ਫ਼ਤਹਿ।
ਤੇਰੇ ਅੱਖਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਹੂਕ ਹੈ ਸੱਜਣਾ,
ਤੇਰੇ ਅੱਖਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਕੂਕ ਹੈ ਸੱਜਣਾ।
ਤੇਰੇ ਅੱਖਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਆਸ ਹੈ ਸੱਜਣਾ,
ਤੇਰੇ ਅੱਖਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਪਿਆਸ ਹੈ ਸੱਜਣਾ।
ਭਾਈ ਬਰਨਾਲੇ ਵਾਲਿਆ ਮੈਂ ਸੱਦਕੇ ਤੇਰੇ,
ਸਿੱਖਾ ਬਰਨਾਲੇ ਵਾਲਿਆ ਮੈਂ ਸੱਦਕੇ ਤੇਰੇ।
ਅੱਖਰਾਂ ਦਾ ਤੂੰ ਧਨੀ ਹੈ ਸੱਜਣਾਂ,
ਅੱਖਰਾਂ ਨਾਲ ਤੇਰੀ ਬਣੀ ਹੈ ਸੱਜਣਾ।
ਅੱਖਰ ਤੇਰੇ ਮੋਤੀ ਹੀਰੇ,
ਅੱਖਰੇ ਤੇਰੇ ਸੁਪਨੇ ਮੇਰੇ।
ਭਾਈ ਬਰਨਾਲੇ ਵਾਲਿਆ ਮੈ ਸੱਦਕੇ ਤੇਰੇ,
ਲੋਕਾ ਬਰਨਾਲੇ ਵਾਲਿਆ ਮੈ ਸੱਦਕੇ ਤੇਰੇ।
ਤੇਰੇ ਅੱਖਰਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਤੱਸਵੀਰ ਬਣਾਈ,
ਤੇਰੇ ਅੱਖਰਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਬਾਤ ਹੈ ਪਾਈ।
ਤੇਰੇ ਅੱਖਰਾਂ ਨਾਲ ਇੱਕ ਮੱਚੀ ਦੁਹਾਈ,
ਤੇਰੇ ਅੱਖਰਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਅੱਗ ਬੁਝਾਈ।
ਭਾਈ ਬਰਨਾਲੇ ਵਾਲਿਆ ਮੈ ਸੱਦਕੇ ਤੇਰੇ,
ਮਿਤਰਾ ਬਰਨਾਲੇ ਵਾਲਿਆ ਮੈ ਸੱਦਕੇ ਤੇਰੇ।
ਅੱਖਰ ਤੇਰੇ ਮਿਸ਼ਰੀ ਮਿਠੇ,
ਅੱਖਰ ਤੇਰੇ ਖੰਡੇਇਂਉਂ ਤਿਖੇ।
ਭਾਈ ਬਰਨਾਲੇ ਵਾਲਿਆ ਮੈ ਸੱਦਕੇ ਤੇਰੇ,
ਵੀਰਾ ਬਰਨਾਲੇ ਵਾਲਿਆ ਮੈ ਸੱਦਕੇ ਤੇਰੇ।
ਵਲੋਂ: ਦਰਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਘਣਕਸ
**********************************************************
ਆਤਮ ਮਹਿ ਪਾਰਬ੍ਰਹਮ ਲਹੰਤੇ।
ਗੁਰੁ ਗਰੰਥ ਜੀ ਵਿੱਚ 48 ਵਾਰ ਜਾਂ ਵੱਧ, ਆਤਮੁ, ਆਤਮ, ਆਤਮਾ, ਆਤਮੇ (ਲਫਜ)
ਅੱਖਰਾਂ ਨਾਲ ਗੁਰੁ ਜੀ ਨੇ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਆਤਮਾਂ ਖੋਜਣ ਲਈ ਹਦੈਤ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਅਪਣੇ ਮਨ ਤੋਂ ਉਪਰ ਉਠ
ਕੇ ਆਤਮਾਂ ਰਾਹੀ ਹੀ ਪਰਮਾਤਮਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮਨ ਦੇ ਜੋਰ ਨਾਲ ਕੁੱਝ ਵੀ ਹਾਸਲ ਨਹੀਂ
ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਏਹ ਸੱਭ ਮਨ ਦੀਆਂ ਚੁਤਰਾਈਆਂ ਹਨ।
ਮਨ ਹਮੇਸਾ 5 ਦਿਸਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਖਿਚਿਆ ਰਹਿਦਾਂ ਹੈ, ਕਾਮ, ਕਰੋਧ, ਲੋਭ, ਮੋਹ,
ਹੰਕਾਰ। ਏਹ ਕੁਦਰੱਤ (ਹੁਕਮ) ਦੇ ਨਿਜਮ ਵੀ ਹਨ, ਕਿਉਂਕੇ ਇਨ੍ਹਾ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਆਦਮੀ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੀ
ਕੋਈ ਲੋੜ ਨਹੀ ਸੀ, ਨਾ ਹੀ ਆਦਮੀ ਇਨ੍ਹਾ 5 ਤੋ ਬਿਨਾ ਰਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਆਤਮਾਂ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਸਾਹਿਜ ਵੱਲ ਪਰੇਰਦੀ ਹੈ, ਸਾਹਿਜ ਸਾਨੂੰ ਭਗਤੀ ਭਾਵਨਾ
ਨਾਲ ਮਨ ਨੂੰ ਠੰਡਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਨਾ 5 ਦੀ ਪਕੜ ਘੱਟ ਜਾਦੀ ਹੈ, ਉਸ ਅਵੱਸਤਾ ਵਿੱਚ ਆਤਮਾਂ ਦੀ
ਹੋਂਦ ਮਹਿਸੂਸ ਹੂੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਅਨੰਦ ਦਾ ਰੱਸ ਆਉਦਾ ਹੈ। ਆਤਮਾਂ ਦਾ (ਹੁਕਮ) ਕਰਤੇ ਨਾਲ
connection
ਹੈ, ਮਨ ਇਸ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਤੋੜਕੇ ਆਤਮਾਂ ਦੀ Awareness
ਖੱਤਮ ਕਰਦਾ ਹੇ।
ਆਤਮ ਚੀਨਹੁ ਰਿਦੇ ਮੁਰਾਰੀ।। ਪ- 1041
ਆਤਮ ਘਾਤੀ ਹੈ ਜਗਤ ਕਸਾਈ।। ਪ- 118
ਆਤਮ ਗੜੁ ਬਿਖਮੁ ਤਿਨਾ ਹੀ ਜੀਤਾ।। ਪ- 99
ਆਤਮ ਚੀਨੇ ਸੁ ਤੱਤ ਵਿਚਾਰੇ।। ਪ- 224
ਆਤਮੁ ਚੀਨਿ ਪਰਾਤਮੁ ਚੀਨਹੁ ਗੁਰ ਸੰਗਤ ਇਹੁ ਨਿਸਤਾਰਾ ਹੈ।। ਪ-1030
ਆਤਮਾ ਅਡੋਲੁ ਨ ਡੋਲਈ ਗੁਰ ਕੈ ਭਾਇ ਸੁਭਾਇ।। ਪ- 87
ਆਤਮੇ ਨੋ ਆਤਮੇ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੋਇ ਤਾ ਘਰ ਹੀ ਪਰਚਾ ਪਾਇ।। ਪ-87
ਆਤਮਾ ਦੇਉ ਪੂਜੀਐ ਗੁਰ ਕੈ ਸਹਜਿ ਸੁਭਾਇ।। ਪ 87
ਆਤਮ ਜੋਤਿ ਭਈ ਪਰਫੂਲਿਤ ਪੁਰਖੁ ਨਿਰੰਜਨੁ ਦੇਖਿਆ ਹਜੂਰਿ।। ਪ 1198
ਆਤਮੁ ਨ ਚੀਨੈ, ਭਰਮੈ ਵਿੱਚ ਸੂਤਾ।। ਪ-362
ਅਤੇ ਏਹ ਸਾਰੇ ਗੁਰੁ ਸਬਦ ਵਿਚਾਰ: 1353-1255, 375, 1070, 187, 415,
354, 973, 679, 299, 1325, 88, 661, 846,
661, 469, 607, 276, 252, 272, 1358, 1360, 1391, 1325, 764,
892, 275, 1415, 1039, 39, , 123, 755, 1030, 916, 343-ਜੋ ਲੋਕ ਆਤਮਾਂ ਨੁੰ ਨਹੀ ਮੰਨਦੇ,
ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਪਿਹਲਾਂ ਏਹ ਸਾਰੇ ਗੁਰੁ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੀ ਪੜਤਾਲ ਕਰ ਲੈਣ। ਪਰ ਏਹ ਵੀ ਗੁਰੁ ਦੀ ਖੇਡ੍ਹ
ਹੀ ਹੈ, ਕਿਉਕੇ ਆਪਣੇ ਅਪਣੇ ਸੁਭਾ ਹਨ।
ਗੁਰੁ ਜੀ ਸਾਨੂੰ ਸਰਿਆਂ ਨੂੰ ਸੁਮੱਤ ਬੱਖਸਣ।
(ਵਲੋਂ) ਦਰਸਨ ਸਿੰਘ ਗਣਕਸ।
(10/02/09)
ਗੁਰਮੀਤ ਸਿੰਘ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ
Dear Moderator, S. Makhan Singh jee, Website:
www.sikhmarg.com
Many thanks for sharing various valuable Articles and
Comments every week through your above-mentioned Website. The Sikh Marg and
Rozana Spokesman have been awakening the Sikhs all over the world, and we are
learning a lot. Please continue your voluntary Seva.
I have also read Article in Punjabi under Heading: "Janam
Maran Daa Jhameila" i. e. Entanglement of Birth and Death, which is the sole
prerogative of the Almighty God alone, but beyond our approach.
In the starting paragraphs, impression is given that after
death, the being in any form/specie goes on in the circle of transmigration. But
in concluding paragraph, no final picture is clear, how this procedure takes
place and in what order, if assumed that one has to undergo all the 84 lakh
joones as generally Hinduism imagines? For instance, they know about the
previous births of Bhagat Kabir jee and Bhagat Ravidas jee...!!
Gurbaani enshrined in the Guru Granth Sahib tells us that
body is made of five elements but it is not clear to me what about the "soul"
whether it is also made of Five elements or how it could be identified? Because
my understanding is that without 'body', "soul" itself has no separate entity.
Will you look into my unfounded doubts and guide me.
Also what is this "Brahmani Phobia" mentioned in the said
Article? When we read Gurbaani, Gurus Sahibaan and Bhagats have condemned the
brahminical doctrine and various other rituals performed by them. Will this term
"brahmani Phobia" would also apply to them as well or it only applies to those
persons, who may not be in agreement with the concepts of
Re-incarnation/transmigration/deeds in previous birth or heaven/hell after
death, etc.
Since said Article is too lengthy, I may not have adequately
understood and as such I am seeking your guidance.
With best wishes,
Gurmit Singh (Australia)
(10/02/09)
ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਲੰਡਨ
I have no intention to compare one learned writer with
another. One may or may not agree with the contents or approach of any writer on
Sikhmarg in spite of that their contribution has rendered something highly
valuable for the readers. There are always people who are keen learners and have
no difficulty to understand and learn. No writer can not hide his/her real
contention from such a vast number of readers worldwide. Prof.Gurbachan Singh
Thailand wale has beautifully presented his understanding about Gurmat
Sidhant/philosophy. He did not attack any one raising his finger towards any one
saying "today's scholars/wisemen" with whom he did not agree. Principal Surjit
Singh seems to be annoyed with those people who do not agree with him. It is not
a healthy approach of a person who is well respected among the Sikhs. I am his
admirer but I could not agree with his approach and interpretation about
Awagawan. The writing of S. Jarnail Singh Australia is very much convincing and
I have asked my friends to "must" read it. Prof.Gurbachan Singh Thailand wale's
writings about Awagawan have been widely discussed, appreciated and recommended.
It is not a phobia as branded by Principal. Surjit Singh but it remains a fact
that can be seen very clearly in Gurdwaras worldwide. I would request Principal
Surjit Singh ji to see the other side of the coin as well. I again acknowledge
that I have very high regards for his contribution to teach Gurmat.
Avtar Singh. London.
(09/02/09)
ਜਸਬੀਰ ਸਿੰਘ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ
Dear Sardar Makhan Singh jee,
Sardar Sarbjeet Singh Mumbai 's article is very good and is worth of praise. Sardar Gurmit Singh ji also educating people through Gurbani. A priceless job.
My main concern is Sardar Jagtar Singh Jachk 's article on Bhagat Ravidass. Why there is word Paramhans in front of Bhagat. Does it make any difference.
The story regarding Bhagat Ravidass's previous birth was originally mentioned in book Bhagat Maal from where Sikhs took it into Gur Bhagat Maal or Sikhan dee Bhagat Mala without putting through any test. It is time to awake. Let us consider scientifically and apply principal of Gurbani:
Is Milk of Chamari is bad than Brahmani. We can test fat percentage and SNF (solid not fat) or Chamari's milk is black and Brahmani's white. Bhagat Kabir's test if someone says I am Brahaman then he does not come through another way.
Do Bania's care who they dealing with. They only care for customers and making money. In general Bania rob people more than hard working chamars and thus they are dushats not chamars.
Another point here is Bhagat Ramanand whose Bani is in Guru Granth Sahib cursing Bhagat Ravidass for bringing things from the house of Bania who dealt with chamars and thus also believed in casteism. What Bani says about Bhagats, " Bhagats are always in state of Bliss" then how they curse people? What a shame on these story creators. Not only this God not happy over Rama Nand because the offerings were from a house who dealt with untouchables. Lakh lahnat on such brahmanship which even disrespects Lord. Anyways good on you Jagtar Singh for exposing this story.
Brahmans always created fake stories for his supermacy. Time is changing. Now one ashut's ruling in UP and another story is waiting.
Regarding on going discussion between various writers. I tell you a real story which my advisor told me. He went home with a box of laddoos and gave one laddoo to his mother and said, " Mother I have become professor". His mother said, " Congratulations, I am very happy, but what were you before?" He was assistant professor in university but as we all know everyone who teaches in colleges/university is a professor. For his mother, he lied to her for years. But why Inder Singh Ghagga is professor, I do not know. I request all of you to focus on subjects rather than persons. We all are full of ego. May Waheguru bless us to get rid of it.
(08/02/09)
ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ (ਜਿਉਣ ਵਾਲਾ) ਬਰੈਂਪਟਨ
ਲੈਕਚਰਾਰ ਤਰਲੋਚਨ ਸਿੰਘ ਮਹਾਜਨ
ਜੀ ਨੂੰ ਗੁਰ ਫਤਹਿ ਬੁਲਾਈ ਪ੍ਰੀਵਾਨ ਹੋਵੇ ਜੀ!
ਤੁਹਾਡੀ ਚਿੱਠੀ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਮੈਨੁੰ ਤਾਂ ਪਤਾ ਚੱਲ ਗਿਆ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਹਾਲੇ ਵੀ ਉਚੇ-ਪੱਧਰ ਦੇ ਲੈਕਚਰਾਰ
ਹੀ ਹੋ ਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਪਰੋਫੈਸਰ ਲਿਖਣ ਦੇ ਹੱਕਦਾਰ ਨਹੀਂ। ਪਰ ਇਸਦੇ ਨਾਲ
ਨਾਲ ਜਿਹੜੇ ਇਸ ਤਕਨੀਕੀ ਬਰੀਕੀ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਸਮਝਦੇ ਉਹ ਮੈਨੂੰ ਹੀ ਕੋਸ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਫਲਾਣੇ ਫਲਾਣੇ
ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਕਿਉਂ ਲਿਖਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਕਿਉਂ ਲਿਖਦੇ ਹਨ? ਗੱਲ ਫਲਾਣੇ ਫਲਾਣੇ
ਦੀ ਨਹੀਂ। ਗੱਲ ਸਿਰਫ ਤਰਲੋਚਨ ਸਿੰਘ ਮਹਾਜਨ ਦੀ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ।
ਯੂਨਵਰਸਿਟੀਆਂ ਨੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਬਣਨ ਬਾਰੇ ਜੋ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਡਿਕਸ਼ਨਰੀਆਂ ਦੀ ਪ੍ਰੀਭਾਸ਼ਾ ਹੈ ਉਸਦੀ
ਪ੍ਰਵਾਹ ਨਾ ਕਰਕੇ ਆਪਣੇ ਨਵੇਂ ਕਾਇਦੇ ਕਾਨੂੰਨ ਬਣਾਏ ਹਨ। ਅੱਜ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਦੀ ਉਚ ਪੱਧਰੀ ਡਿਗਰੀ
ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿਆਕਤੀ ਦਾ ਪੀ. ਐਚ. ਡੀ. ਹੋਣਾ ਜਰੂਰੀ ਹੈ ਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਕਿਤੇ
ਬਾਅਦ 20-25 ਸਾਲ ਦੇ ਲੰਮੇ ਅਰਸੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਵਿਆਕਤੀ ਲੰਮੀ ਘਾਲਣਾ ਘਾਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਨਾਮ
ਨਾਲ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਲਿਖਣ ਦੇ ਯੋਗ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਲਿਖ ਦੇਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸਕਝਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵੀ
ਕਾਲਜ਼ `ਚ ਕਿਸੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਦੀ ਨਿਯੁਕਤੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ।
ਸ੍ਰ. ਤਰਲੋਚਨ ਸਿੰਘ ਮਹਾਜਨ ਜੀ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਹਮਾਇਤੀ ਸਰਦਾਰ ਸੁਰਜਨ ਸਿੰਘ ਜੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ
ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਲਫਜਾਂ ਨਾਲ ਕਾਫੀ ਉਸਤੱਤ ਵੀ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਨੂੰ ਆਪ ਹੀ ਦੱਸ ਦੇਣਾ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਰਵਾਇਤੀ
ਤੌਰ ਤੇ ਹੀ ਆਪਣੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਲਿਖ ਰਹੇ ਹੋ। ਅਸਲੀਅਤ `ਚ ਸੀਨੀਅਰ ਲੈਕਚਰਾਰ ਹੀ ਹੋ।
ਤੁਹਾਡੇ ਦੋ ਲੇਖਾਂ, ਪੁਨਰਪ ਜਨਮ ਤੇ ਕਰਮ ਸਿਧਾਂਤ, ਬਾਰੇ ਸਿੱਖ ਮਾਰਗ ਤੇ ਕਾਫੀ ਚਰਚਾ ਹੋ ਚੁੱਕੀ
ਹੈ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ `ਚ ਗੁਰਮਤਿ ਮੁਤਾਬਕ ਤਾਂ ਕੱਖ ਵੀ ਨਹੀਂ ਪਰ ਬ੍ਰਾਹਮਣੀ ਸੋਚ ਦਾ ਪੱਖ ਜਰੂਰ ਪੂਰਿਆ
ਗਿਆ ਹੈ। ਸਰਕਾਰੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਨੇ ਤੁਹਾਡੀ ਕਿਤਾਬ ਨੂੰ 21000 ਰੁਪੈ ਦਾ ਇਨਾਮ ਬਖਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤਾ ਤੁਹਾਨੂੰ
ਮੁਬਾਰਕ ਹੋਵੇ। ਅਜੀਤ ਜਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਟਰਬਿਊਨ ਵਿੱਚ ਲੇਖਾਂ ਦਾ ਛੱਪ ਜਾਣਾ ਕਿਸੇ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਦੀ
ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਸਬੂਤ ਹੈ ਕਿ ਤੁਹਾਡੀ ਸੋਚ ਕੋਈ ਨਵੀਂ ਸੇਧ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ
ਪਿੱਛੇ ਬੈਠੀਆਂ ਇਜੰਸੀਆਂ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਹੈ ਤੇ ਤੁਸੀਂ ਸਰਕਾਰੀ ਢਾਂਚੇ ਵਿੱਚ ਬਿਲਕੁਲ ਫਿਟ ਬੈਠਦੇ ਹੋ।
ਡਾਰਵਿਨ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਨੂੰ ਚੈਲਿੰਜ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਲੇਖ ਵੀ ਸਿੱਖ ਮਾਰਗ ਤੇ ਪਾ ਦਿਓ। ਉਸ ਬਾਰੇ ਵੀ ਆਪਾਂ
ਚਰਚਾ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ।
ਹਿਲਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਬਾਰੇ ਇਲਾਜ ਦਾ ਕੀ ਬਣਿਆ?
ਗੁਰੂ ਪੰਥ ਦਾ ਦਾਸ,
ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ (ਜਿਉਣ ਵਾਲਾ) ਬਰੈਂਪਟਨ ਕੈਨੇਡਾ।
******************************************
ਸ੍ਰ. ਸੁਰਜਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਗੁਰ ਫਤਹਿ ਬੁਲਾਈ ਪ੍ਰੀਵਾਨ ਹੋਵੇ ਜੀ!
ਸ੍ਰ. ਸੁਰਜਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਮੈਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਪਤਾ ਚੱਲਿਆ ਕਿ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਕੌਣ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ?
ਕਿਉਂਕਿ ਮੈਂ ਵੀ ਜਰਮਨ ਦੀ ਬਰੈਮਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਸੱਤ ਕੁ ਸਾਲ ਦਾ ਸਮਾ ਬਿਤਾਇਆ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ
ਮੇਰੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਤੋਂ ਗਲਤ ਅੰਦਾਜਾ ਲਗਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ਾਇਦ ਮੇਰੀ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰੀ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਸ੍ਰ.
ਤਰਲੋਚਨ ਸਿੰਘ ਮਹਾਜਨ ਜੀ ਹੀ ਖੋਹ ਕੇ ਲੈ ਗਏ ਹਨ। ਨਹੀਂ ਅਸਲੀਅਤ ਇਹ ਨਹੀਂ। ਸਗੋਂ ਮੈਂ ਆਪਣੀਆਂ
ਐਸੀਆਂ ਡਿਗਰੀਆਂ ਨੂੰ ਲਾਂਬੇ ਕਰਕੇ ਜਾਣ ਬੁੱਝ ਕੇ ਇਹ ਲਿਖਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਮੈਂ ਟਰੱਕ ਚਲਾਉਂਦਾ ਹਾਂ
ਤਾਂ ਕਿ ਆਮ ਆਦਮੀ ਇਹ ਹੌਂਸਲਾ ਕਰਕੇ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਸਮਝ ਕੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ
ਸਾਹਿਬ ਵਲੋਂ ਦਿੱਤੀ ਸੇਧ ਨੂੰ ਲੈਣ ਵੱਲ ਨੂੰ ਤੁਰ ਪਵੇ। ਅਸਲੀਅਤ `ਚ ਮੈਂ ਟਰੱਕ ਡਰਾਈਵਰ ਹੀ ਹਾਂ।
ਮੈਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿਆਕਤੀ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਡਿਗਰੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪੱਤ ਕਰਨ ਕਰਕੇ ਈਰਖਾ
ਜਾਂ ਨਫਰਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਸਗੋਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਝੂਠ ਨੂੰ ਨੰਗਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਖੁਸ਼ੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਹਾਂ ਇੱਕ ਗੱਲ ਹੋਰ। ਸ੍ਰ. ਸੁਰਜਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਗੁਰਮਤਿ ਦੀ ਸਮਝ ਹੀ ਨਹੀਂ ਪਈ। ਗੁਰਮਤਿ
ਮੁਤਾਬਕ ਕੋਈ ਕਿਸਮਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਪਰ ਤੁਸੀਂ ਤਾਂ ਇਹ ਲਿਖ ਰਹੇ ਹੋ ਕਿ ਜੋ ਮੇਰੀ ਕਿਸਮਤ ਵਿੱਚ
ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਉਹ ਹੀ ਮਿਲਣਾ ਹੈ, ਓਹੀ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਜੇ ਕਰ ਤੁਹਾਡੀ ਸਮਝ ਮੁਤਾਬਕ ਓਹੀ ਮਿਲਣਾ ਹੈ ਜੋ
ਕਿਸਮਤ `ਚ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਬੁਕਲ ਮਾਰਕੇ ਘਰ ਹੀ ਬੈਠ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਬਾਹਰ ਬਿਲੁਕਲ
ਨਹੀਂ ਨਿਕਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ, ਕਿਸੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਹੱਥ ਨਹੀਂ ਲਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਬਿਲਕੁਲ ਵਿਹਲੇ ਤੇ ਨਖੱਟੂ ਬਣ
ਜਾਣ ਵਿੱਚ ਫਖਰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਜੋ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਓਹ ਤਾਂ ਮਿਲ ਹੀ ਜਾਣਾ ਹੈ। ਇਸ
ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਰਨ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਦੀ ਸੋਚ ਮੁਤਾਬਕ ਹੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋਵਾਂਗੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਦੇ
ਸਿਧਾਂਤ ਤੋਂ ਬਲਿਕੁਲ ਉਲਟ।
‘ਗੁਰੂ ਪੰਥ ਦਾ ਦਾਸ’ ਕੋਈ ਡਗਰੀ ਨਹੀਂ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕਿਸੇ ਯੁਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੇ ਹਾਲੇ ਇਸਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ
ਲਿਖਾਈ ਦਾ ਕੋਈ ਸਮਾ ਨਿਸਚਤ ਕੀਤਾ ਹੈ ਜਾਂ ਕਦੋਂ ਤੇ ਕਿਵੇਂ ਇਸਦੀ ਕੋਈ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਜਾ
ਸਕਦੀ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਤਾ ਹੋਵੇ ਤਾ ਲਿਖ ਦੇਣਾ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਵਾਧੂ ਢੁਚਰਾਂ ਡਾਹੁਣ ਤੋਂ ਗਰੇਜ ਕਰਨਾ
ਜੀ।
ਗੁਰੂ ਪੰਥ ਦਾ ਦਾਸ,
ਗੁਰਚਰਨ ਸਿਮਘ (ਜਿਉਣ ਵਾਲਾ) ਬਰੈਂਪਟਨ।
(06/02/09)
ਪ੍ਰੋ. ਤਰਲੋਚਨ ਸਿੰਘ (ਫਿਜਿਕਸ)
ਪ੍ਰੋ. ਤਰਲੋਚਨ ਸਿੰਘ (ਫਿਜਿਕਸ)
ਸਿੱਖ ਮਾਰਗ ਦੇ ਪਾਠਕ ਸਜਣੋ
ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕਾ ਖਾਲਸਾ॥
ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕੀ ਫਤਿਹ॥
ਅਜ ਕਿਸੇ ਸ਼ਾਇਰ ਦੀ ਕਹੀਆਂ ਇਹ ਪੰਕਤੀਆਂ ਯਾਦ ਆ ਰਹੀਆਂ ਨੇ:
ਕੁਝ ਕਹਿਆ ਤਾਂ ਹਨੇਰਾ ਜਰੇਗਾ ਕਿਵੇਂ
ਚੁਪ ਰਹਿਆ ਤਾਂ ਸ਼ਮਾਦਾਨ ਕੀ ਕਹਿਣਗੇ।
ਜਦੋਂ ਗਲ ਤੁਰ ਹੀ ਪਈ ਹੈ ਤਾਂ ਫਿਰ ਚੁਪ ਰਹਿਣਾ ਮੁਨਾਸਬ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਮੇਰੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ
ਨਾ ਲਿਖਣ ਨਾਲ ਜੇ ਕਿਸੇ ਦੇ ਹਿਰਦੇ ਨੂੰ ਠੰਡਕ ਪਹੁੰਚਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਗਲ ਕੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਦੇ ਕਹੇ ਅਨੁਸਾਰ ਕਿ ਅਸੀਂ ਸਰਦਾਰ ਮੱਖਣ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੂੰ ਲਿਖਾਂਗੇ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਪ੍ਰੋ. ਨਾ ਲਿਖਿਆ ਜਾਵੇ। ਮੈਂ ਆਪੂੰ ਹੀ ਕਹਿ ਰਹਿਆ ਹਾਂ ਮੇਰੇ ਵੀਰ ਮੱਖਣ ਸਿੰਘ ਜੀਓ ਮੇਰੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਸ਼ਬਦ ਹਟਾ ਦਿਓ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਰਨ ਨਾਲ ਕਈਆਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਨੂੰ ਸਕੂਨ ਮਿਲੇਗਾ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੁਨਿਆਵੀ ਡਿਗਰੀਆਂ ਦਾ ਉਸ ਮਾਲਕ ਦੇ ਦਰ ਤੇ ਕੋਈ ਮੁੱਲ ਨਹੀਂ। ਇਹ ਕਾਗਜ ਦੀਆਂ ਡਿਗਰੀਆਂ ਮਨੁੱਖ ਲਈ ਰੋਜੀ ਰੋਟੀ ਦਾ ਇੱਕ ਸਾਧਨ ਮਾਤਰ ਹਨ। ਰਿਟਾਇਰਮੈਂਟ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਨ੍ਹਾਂ ਡਿਗਰੀਆਂ ਦੀ ਚਮਕ ਫਿਕੀ ਪੈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤੇ ਇੱਕ ਦਿਨ ਇਹ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਸੁਆਹ ਦਾ ਢੇਰ ਬਣ ਜਾਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਫਿਰ ਅਸੀਂ ਕਿਉਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੇ ਮਾਣ ਕਰੀਏ। ਮੈਂ ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਜਾਣ ਪਹਿਚਾਣ ਦੇਣੀ ਚਾਹੁੰਦਾ ਇਸ ਲਈ ਨਹੀਂ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਡਿਗਰੀਆਂ ਤੇ ਮਾਣ ਹੈ ਕੇਵਲ ਇਸ ਲਈ ਕਿ ਕਿਉਂਕਿ ਗਲ ਤੁਰ ਹੀ ਪਈ ਹੈ ਤਾਂ ਫਿਰ ਮੈਂਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜਾਣ ਪਹਿਚਾਣ ਕਰਵਾਉਣੀ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
M.Sc (Physics) 1981 Punjabi University
Post M.Sc Diploma in Electronics
T.V.Engg
(Ist Class Ist)
1982 Punjabi University
- P.G.D.C.A 1999 Punjabi University
Published four research Papers in International Journals
TS Mahajan, S.P.S. Virdi (1993) Elimination of Wavefront distortion,Optics Communication France Volume 97
TS Mahajan, S.P.S. Virdi (1994) A straightforward numerical method for the solution of degenerate four wave mixing equations in photorefractives.Optik: International journal for light and electron optics,volume 96
TS Mahajan, S.P.S. Virdi (1995) Evolution of probe beam gain through wave mixing, ATTI Della Foondazione Giorgio Ronchi, Sept-Oct 1995
TS Mahajan, S.P.S. Virdi (1997) Effect of diffraction, ATTI Della Foondazione Giorgio Ronchi, Feb 1997
ਖਾਲਸਾ ਕਾਲਜ ਪਟਿਆਲਾ ਵਿਖੇ ਬਤੌਰ ਲੈਕਚਰਾਰ ਫਿਜਿਕਸ ਪਿਛਲੇ 24 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਜਿਥੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਵਿੱਚ ਲੈਕਚਰਾਰ, ਰੀਡਰ ਤੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਤਿੰਨ ਸਕੇਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਉਵੇਂ ਹੀ ਕਾਲਜਾਂ ਵਿੱਚ ਲੈਕਚਰਾਰ, ਸੀਨੀਅਰ ਲੈਕਚਰਾਰ ਤੇ ਸਿਲੈਕਸ਼ਨ ਗਰੇਡ ਤਿੰਨ ਸਕੇਲਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਮੈਂ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਕ੍ਰਿਪਾ ਨਾਲ ਸਿਲੈਕਸ਼ਨ ਗਰੇਡ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚ ਚੁਕਾ ਹਾਂ
ਜਿਥੇ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਭੌਤਿਕ ਵਿਸ਼ੇ ਨਾਲ ਮੇਰਾ ਸਬੰਧ ਹੈ ਉਥੇ ਮੇਰੀ ਪਹਿਚਾਣ ਪੰਜਾਬੀ (ਗੁਰਮਤਿ) ਲਿਖਾਰੀ ਵਜੋਂ ਵੀ ਹੈ। ਮੇਰੇ ਵਲੋਂ ਲਿਖੇ ਕਈ ਲੇਖ ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ ਅਤੇ ਅਜੀਤ ਵਿੱਚ ਬੇਹਦ ਚਰਚਿਤ ਹੋਏ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ‘ਡਾਰਿਵਨ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ’, ‘ਪੁਨਰ ਜਨਮ’, ‘ਕਰਮ ਥਿਊਰੀ’ ਆਦਿ।
ਮੇਰੀ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ ‘ਗੁਰਬਾਣੀ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨ’ ਨੂੰ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ ਪੰਜਾਬ ਵਲੋਂ ਸਰਵੋਤਮ ਕਿਤਾਬ ਦਾ ਦਰਜਾ ਦਿਤਾ ਗਿਆ। ਮੈਂ ਗੁਰਮਤਿ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਤਿੰਨ ਕਿਤਾਬਾਂ ਲਿਖੀਆਂ। ਤੀਜੀ ਕਿਤਾਬ ‘ਗੁਰਬਾਣੀ ਚ ਮੌਜੂਦਾ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖਤ ਵਿਗਿਆਨ’ 2006-2007 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਈ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਵਲੋਂ 21000/ ਰੁਪਏ ਦੇ ਇਨਾਮ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ ਮੈਂ ਕੰਮਪੀਊਟਰ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇ ਤੇ ਵੀ ਲਿਖ ਚੁਕਾ ਹਾਂ।
ਇਸ ਸਾਲ ਦੇ ਸ਼ੈਸਨ 2008-09 ਦੀ ਮੇਰੀ ਕਾਰਗੁਜਾਰੀ
ਮਾਣ ਸਨਮਾਨ
ਰੋਟਰੀ ਕਲੱਬ ਪਟਿਆਲਾ ਵਲੋਂ ਤਰਲੋਚਨ ਸਿੰਘ ਮਹਾਜਨ (ਲੈਕਚਰ ਫਿਜਿਕਸ ਵਿਭਾਗ) ਨੂੰ ਅਧਿਆਪਕ ਦਿਵਸ ਤੇ 2008 ਦਾ ਬੈਸਟ ਟੀਚਰ ਐਵਾਰਡ ਦਿਤਾ ਗਿਆ।
ਨੈਸ਼ਨਲ ਸੈਮੀਨਾਰ-ਕਾਨਫਰੰਸ
ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ 300 ਸਾਲਾ ਗੁਰਤਾ-ਗੱਦੀ ਦਿਵਸ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਖਾਲਸਾ ਕਾਲਜ ਵਿਖੇ 4 ਅਕਤੂਬਰ 2008 ਨੂੰ ‘ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਮਾਨਵਤਾ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਵਿਸ਼ੇ ਤੇ ਰਾਸਟਰੀ ਸੈਮੀਨਾਰ ਵਿੱਚ ‘ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਭਵਿੱਖਤ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿਸ਼ੇ ਤੇ ਆਪਣਾ ਪਰਚਾ ਪੜ੍ਹਿਆ।
ਮੁਲਤਾਨੀ ਮਲ ਮੋਦੀ ਕਾਲਜ ਵਿਖੇ 16-17 ਜਨਵਰੀ 2009 ਨੂੰ ‘
Recent Advances in Chemical & Environmental Sciences’ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇ ਤੇ ਹੋਈ ਐਨੁਅਲ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿੱਚ Electro-pollution ਤੇ ਆਬਸਟਰੈਕਟ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
ਸੈਨਟ ਹਾਲ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਖੇ ਹੋਈ ਤਿੰਨ ਰੋਜਾ ਸੈਮੀਨਾਰ ‘ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ, ਚਿੰਤਨ ਅਤੇ ਸਭਿਆਚਾਰ ਵਿਕਾਸ ਤੇ ਮੁਲਾਂਕਣ’ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਆਪਣਾ ਪੇਪਰ ‘ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪ੍ਰਤਿਸ਼ਠ ਵਿਗਿਆਨੀ’ ਪੜਿਆ (30-31 ਜਨਵਰੀ 1 ਫਰਵਰੀ 2009)
ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ-ਕਾਰਜ
ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਅਧਿਐਨ ਪੱਤਰ-ਵਿਹਾਰ ਕੋਰਸ (ਧਰਮ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਮੇਟੀ) ਵਲੋਂ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ 300 ਸਾਲਾ ਗੁਰਤਾ-ਗੱਦੀ ਦਿਵਸ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਸੋਵੀਨਰ ਵਿੱਚ ਤਰਲੋਚਨ ਸਿੰਘ ਮਹਾਜਨ ਦੇ ਆਰਟੀਕਲ ‘ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਵਿਗਿਆਨਕ ਪਰਿਪੇਖ’ ਨੂੰ ਜਗਾਹ ਦਿਤੀ ਗਈ ਤੇ ਛਾਪਿਆ ਗਿਆ।
ਐਚ. ਆਰ. ਡੀ ਮਨਿਸਟਰੀ ਆਫ ਇੰਡੀਆ ਨਾਲ ਸੰਬਧਿਤ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਤੇ ਲਿਖਣ ਲਈ ਤਰਲੋਚਨ ਸਿੰਘ ਮਹਾਜਨ ਨੂੰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
ਸੋਚ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਪੰਜਾਬੀ ਮਾਸਿਕ ਮੈਗਜੀਨ ਵਿੱਚ ਸਤੰਬਰ ਤੇ ਨਵੰਬਰ 2008 ਦੇ ਅੰਕਾਂ ਵਿੱਚ ਮੇਰੇ ਦੋ ਲੇਖਾਂ ਨੂੰ ਜਗਾਹ ਦਿਤੀ ਗਈ।
ਅਖਬਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਲੇਖ
ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ ਅਤੇ ਅਜੀਤ ਦੇ ਮੈਗਜੀਨ ਸੈਕਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਆਰਟੀਕਲ ਆਮ ਹੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੁੰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਜਿਵੇਂ:
ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ: 11 ਮਈ 2008
29 ਜੂਨ 2008
21 ਸਤੰਬਰ 2008
ਅਜੀਤ: 20 ਜੁਲਾਈ 2008
27 ਜੁਲਾਈ 2008
3 ਅਗਸਤ 2008
ਰਿਸੋਰਸਰ-ਪਰਸਨ ਵਜੋਂ ਲੈਕਚਰ ਦਿਤੇ:
1, ਸੀਨੀਅਰ ਸਿਟੀਜ਼ਨ ਵੈਲਫੇਅਰ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਪਟਿਆਲਾ ਦੀ ਇੱਕ ਸਭਾ ਵਿਚ
15-1-2009 ਨੂੰ
Spiritualism & Science ਦੇ ਵਿਸ਼ੇ ਤੇ ਲੈਕਚਰ ਦਿਤਾ
2. ਐਕਡਮੀ ਆਫ ਸਿਖ ਰਿਲੀਜ਼ਨ ਐਂਡ ਕਲਚਰ ਵਿਖੇ ਸਾਇੰਸ ਅਤੇ ਗੁਰਬਾਣੀ ਨਾਲ
ਸੰਬੰਧਿਤ ਕਈ ਲੈਕਚਰ ਦਿਤੇ
ਇਹ ਥੋੜ੍ਹਾ-ਬਹੁਤ ਕੰਮ ਜੋ ਵੀ ਮੈਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਇਹ ਸਭ ਤੁਹਾਡੇ ਵੀਰਾਂ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਸਦਕਾ ਹੈ। ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਸੋਚਦੇ ਹੋ ਕਿ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਸ਼ਬਦ ਮੇਰੇ ਲਾਇਕ ਨਹੀਂ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਮੇਰੇ ਨਾਮ ਨਾਲੋਂ ਹਟਾ ਦਿਤਾ ਜਾਵੇ, ਮੈਨੂੰ ਕੋਈ ਸ਼ਿਕਵਾ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ।
ਅੰਤ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਵੀਰ ਸੁਰਜਣ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦਾ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਤਹਿ ਦਿਲੋਂ ਰਿਣੀ ਰਹਾਂਗਾ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੇਰੀ ਤਰਫਦਾਰੀ ਕਰਦਿਆਂ ਆਪਣੇ ਦਿਲ ਦੀ ਵੇਦਨਾ ਨੂੰ ਜੱਗ-ਜਾਹਿਰ ਕੀਤਾ।
ਤਰਲੋਚਨ ਸਿੰਘ
09888169226
(05/02/09)
ਬੀਬੀ ਬਸੰਤ ਕੌਰ (ਫ਼ਰੀਦਾਬਾਦ)
ਹਿੰਦੀ ਦੀ
ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਵਿੱਚ ਛਪੇ ਗੁਮਨਾਮ ਲੇਖਕ ਦੇ ਲੇਖ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਤਰ ਨਾਟਕ ਅਖੌਤੀ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਦੇ ਹਵਾਲਿਆਂ
ਰਾਹੀਂ ਸਿੱਖ ਵਿਰੋਧੀਆਂ ਨੇ ਦਸਮ ਪਿਤਾ ਦੇ ਮੂੰਹੋਂ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੀ ਉਸਤਤ ਕਰਵਾਈ
ਸਿਖ ਭਾਵਨਵਾਂ ਨੂੰ ਠੇਸ ਪੁਹੰਚਾਉਣ ਸਦਕਾ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਣ ਦੀ ਗੱਲ `ਤੇ ਸੰਪਾਦਕ ਅਗਲੇ ਅੰਕ ਵਿੱਚ
ਮਾਫੀਨਾਮਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕਰਣ ਲਈ ਮੰਨਿਆ
(ਫ਼ਰੀਦਾਬਾਦ: ਬੀਬੀ ਬਸੰਤ ਕੌਰ)
ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਦਸਵੇਂ ਗੁਰੂ, ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਨੂੰ
ਗੰਦਲਾ ਕਰਣ ਲਈ ਕਵੀ ਰਾਮ ਕਵੀ ਸਿਆਮ ਦੀ ਪੁਸਤਕ ਬਚਿੱਤਰ ਨਾਟਕ ਅਖੌਤੀ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਦੀ ਰਚਨਾਵਾਂ ਦਾ
ਸਹਾਰਾ ਲੈ ਕੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇ ਨਿਰਮਲ ਤੇ ਨਿਰਾਲੇ ਪੰਥ ਦੇ ਵਾਰਸ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਮੁੱਖ
ਤੋਂ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੇ ਜਸ ਗਵਾਉਣ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਅਨਮਤੀ ਲੋਕ ਵੱਧ ਚੜ੍ਹ ਕੇ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਦਾ ਪ੍ਰਤੱਖ
ਪ੍ਰਮਾਣ ਅਨੰਤ ਸ਼੍ਰੀ ਵਿਭੂਸ਼ਿਤ ਮਹਾਂਮੰਡਲੇਸ਼ਵਰ ਸ਼੍ਰੀ ਸਵਾਮੀ ਗੁਰਸ਼ਰਣਾਨੰਦ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਦੀ ਦੇਖ-ਰੇਖ
ਹੇਠ ੨੨, ਕ੍ਰਿਸ਼ਣਾਪੁਰੀ, ਮਥੁਰਾ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਤੋਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਹਿੰਦੀ ਦੀ ਮਾਸਕ ਪਤ੍ਰਿਕਾ
“ਕ੍ਰਾਸ਼ਿਣ ਕਲਾਪ” ਦੇ ਜਨਵਰੀ ੨੦੦੯ ਵਿੱਚ ਛਪੇ ਇੱਕ ਲੇਖ ਤੋਂ ਜ਼ਾਹਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਉਤੇ ਲੇਖਕ ਦੇ
ਨਾਂ ਦਾ ਕਿਤੇ ਵੀ ਜ਼ਿਕਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸਿੱਖੀ ਸਿਧਾਤਾਂ ਤੋਂ ਅਣਜਾਣ ਲੇਖਕ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਲੇਖ ਵਿੱਚ
ਅਖੌਤੀ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਇਸ ਵਿੱਚ ਦਰਜ਼ ੨੪ ਅਵਤਾਰਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਅਵਤਾਰ ਦੇ
ਪ੍ਰਸੰਗਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕ੍ਰਿਸ਼ਣ ਦੇ ਵਿਆਹ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਬਿਆਨ ਕੀਤਾ ਹੈ “ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਣ ਜੀਵਨ ਚਰਿਤ੍ਰ
ਕਾ ਉਲੇਖ ਅਨੇਕ ਧਾਰਮਿਕ ਗ੍ਰੰਥੋਂ ਮੇਂ ਮਿਲਤਾ ਹੈ। ਇਨ ਮੇਂ ਸੇ ਏਕ ਗ੍ਰੰਥ ਹੈ ਸ਼੍ਰੀ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ
ਰਚਨਾ। ਸਿੱਖੋ ਕੇ ਦਸਵੇਂ ਗੁਰੂ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਇਸ ਕੀ ਰਚਨਾ ਕੀ ਹੈ। ਯਹ ਗ੍ਰੰਥ
ਸ਼੍ਰੀ ਨਾਂਦੇੜ ਕੇ ਸਚਖੰਡ ਸਾਹਿਬ ਸ਼੍ਰੀ ਪਟਨਾ ਸਾਹਿਬ ਵਾ ਭਾਰਤ ਕੇ ਕਈ ਅਨਯ ਗੁਰਦੁਆਰੋ ਮੇਂ ਸਥਿਤ
ਹੈ। …… ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਮਹਾਰਾਜ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਮੇਂ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਣ ਕੇ ਵਿਵਾਹ ਕੇ ਪ੍ਰਸੰਗ
ਕੋ ਬਹੁਤ ਸੁੰਦਰ ਢੰਗ ਸੇ ਬਤਾਤੇ ਹੈ ਕਿ ਜਬ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਣ ਦਵਾਰਕਾ ਆਏ ਤੋਂ ਉਨ੍ਹੋਂ ਨੇ ਵਿਧੀਵਤ
ਸ਼ਾਦੀ ਕੇ ਲਿਏ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਬੁਲਵਾਏ, ਸ਼ੂਰਵੀਰੋ ਕੋ ਨਿੰਮਤਰਣ ਦਿਯਾ ਆਦਿ…. . ਅਤੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਣ ਦੀ ਮਾਂ ਨੇ
ਉਸ ਦੇ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਖੁਸ਼ ਹੋ ਕੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣਾਂ ਨੂੰ ਦਾਨ ਦਿੱਤਾ।” ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ
ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਿਸ਼ਣ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦੀ ਅਨੇਕ ਜੀਵਨ ਲੀਲਾਵਾਂ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ ਹੈ
ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਲਿਖਦੇ ਹਨ “ਜੋ ਇਹ ਕਥਾ ਸੁਨ ਪਾਵੈ, ਤਾਕੋ ਦੁਖ ਦੂਰ ਹੋਏ ਜਾਵੇ, ਜੋ ਉਪਮਾ
ਬ੍ਰਿਜਨਾਥ ਕੀ ਗਾਈ ਹੈ ਅਵਰ ਕਬਿਤਨ ਬੀਚ ਕਰੇਂਗੈ। ਪਾਪਨ ਕੀ ਤੇਉ ਪਾਵਕ ਮੇਂ
ਕਬਿ ਸਿਆਮ ਭਨੈ ਕਬਹੂੰ ਨ ਜਰੈਂਗੇ। ਭਾਵ ਜਿਹੜਾ ਪ੍ਰੇਮ ਨਾਲ
ਕ੍ਰਿਸ਼ਣ ਦੇ ਗੀਤ ਗਾਵੇਗਾ ਉਹ ਪਾਪ ਦੀ ਅੱਗ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਸੜੇਗਾ, ਉਸ ਦੀ ਸਾਰੀ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਦੂਰ ਹੋ
ਜਾਣਗੀਆਂ ਅਤੇ ਖਿਨ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੇ ਪਾਪਾਂ ਦੇ ਢੇਰ ਮੁੱਕ ਜਾਣਗੇ।” ਇਹ ਸਭ ਹਵਾਲੇ ਇਸ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਦੇ
ਗੁਮਨਾਮ ਅਣਮਤੀ ਲੇਖਕ ਨੇ ਬੱਚਿਤਰ ਨਾਟਕ ਅਖੌਤੀ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਵਿਚੋਂ ਲੈ ਕੇ ਸਿੱਖੀ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਦਾ
ਮਾਖੌਲ ਉਡਾਇਆ ਹੈ। ਉਕਤ ਗੁਮਨਾਮ ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਜਿੰਮੇਵਾਰ ਸੰਪਾਦਕੀ ਮੰਡਲ ਨੂੰ ਸ਼ਾਇਦ ਇਹ ਨਹੀਂ ਪਤਾ
ਕਿ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਗੁਰੂ, ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਹਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਲੋਕ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ
ਸਿਖਿਆਵਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਜੀਵਨ ਬਿਤਾਉਂਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅਵਤਾਰਵਾਦ, ਦਾਨ-ਪੂਜਾ ਨੂੰ ਕੋਈ ਮਾਨਤਾ ਨਹੀਂ
ਇਸ ਕਰਕੇ ਇਹ ਲੇਖ ਸਿੱਖੀ-ਸਿਧਾਤਾਂ ਨਾਲ ਉੱਕਾ ਮੇਲ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦਾ। ਰਹੀ ਗੱਲ ਬਚਿੱਤਰ ਨਾਟਕ ਅਖੌਤੀ
ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਵਿਚੋਂ ਹਵਾਲਾ ਦੇਣ ਦੀ ਤਾਂ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦਾ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਇਸ ਗ੍ਰੰਥ ਨੂੰ ਅਪ੍ਰਮਾਣਤ
ਸਾਬਤ ਕਰ ਚੁੱਕਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖੀ ਸਿਧਾਂਤ ਤੋਂ ਉਲਟ ਭਰਪੂਰ ਅਸ਼ਲੀਲ ਰਚਨਾਵਾਂ ਹਨ ਇਸ
ਲਈ ਸਿੱਖੀ ਦੇ ਬਗੀਚੇ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਸੁਟਣ ਲਈ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦੀ ਕਈ ਜੱਥੇਬੰਦੀਆਂ ਲਗਾਤਾਰ ਇਸ ਸੰਘਰਸ਼
ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਰਚਨਾ ਨਹੀਂ
ਸਗੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਨੂੰ ਗੰਦਲਾ ਕਰਣ ਲਈ ਕਿਸੇ ਰਾਮ, ਸਿਆਮ ਕਵੀ ਦੀ ਰਚਨਾ ਹੈ ਜਿਸਦੀ ਛਾਪ
ਇਸ ਰਚਨਾ ਵਿੱਚ ਕਈ ਥਾਵਾਂ ਤੇ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਅਨਮਤੀ ਅਤੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣੀ ਸੋਚ ਦੇ ਧਾਰਨੀ ਇਸ ਦਾ ਜੋਰਾਂ
ਸ਼ੋਰਾਂ ਨਾਲ ਇਸ ਕਰ ਕੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਤੋਰੀ-ਫੁਲਕਾ
(ਪੂਜਾ-ਦਾਨ) ਦੇ ਜੁਗਾੜ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਹਾਸਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਇਸ ਬਾਬਤ ਖਾਲਸਾ ਨਾਰੀ ਮੰਚ ਦੀ ਕਨਵੀਨਰ ਬੀਬੀ ਹਰਬੰਸ ਕੌਰ, ਫਰੀਦਾਬਾਦ ਨੇ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀਆਂ
ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਠੇਸ ਪੁੰਹਚਾਉਣ ਵਾਲੇ ਇਸ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਵਿੱਚ ਛੱਪੇ ਲੇਖ ਕਰ ਕੇ ਮੈਗਜੀਨ ਦੇ ਸੰਪਾਦਕ
ਸ਼੍ਰੀ ਮੋਹਨ ਸਵਰੂਪ ਭਾਟੀਆ ਨਾਲ ਜਦ ਫੋਨ ਉਤੇ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਉਕਤ ਲੇਖਕ ਦਾ ਨਾਂ
ਪੁਛਿੱਆ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਸਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕੀਤਾ ਇਸ ਉਤੇ ਬੀਬੀ ਨੇ ਸੰਪਾਦਕ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇ ਇਸ ਲੇਖ
ਦਾ ਕੋਈ ਲੇਖਕ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਫਿਰ ਇਸ ਦੀ ਜਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸੰਪਾਦਕ ਦੀ ਬਣਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਗੱਲ
ਨੂੰ ਕਬੂਲਿਆ ਕਿ ਇਸ ਲੇਖ ਲਈ ਸੰਪਾਦਕੀ ਮੰਡਲ ਜਿੰਮੇਵਾਰ ਹੈ। ਸੰਪਾਦਕ ਨੂੰ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੇ ਮੁੱਢਲੇ
ਅਸੂਲਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਜਦ ਬੀਬੀ ਹਰਬੰਸ ਕੌਰ ਨੇ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਠੇਸ
ਪੁੰਹਚਾਉਣ ਵਾਲੇ ਇਸ ਲੇਖ ਖਿਲਾਫ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਠਾ ਦਾ ਨਾਂ ਲੈਂਦੇ
ਹੋਏ ਸੰਪਾਦਕ ਨੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਇਸ ਲੇਖ ਵਿੱਚ ਛੱਪੀ ਸਾਮਗਰੀ ਵਿੱਚ ਕੋਈ
ਦੁਖਦਾਈ ਅਤੇ ਭਾਵਨਵਾਂ ਨੂੰ ਠੇਸ ਪੁਜਾਉਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈ ਹੈ ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਪਾਠਕਾਂ ਵੱਲੋਂ
ਲ਼ਿੱਖ ਕੇ ਭੇਜਿਆ ਜਾਵੇ ਅਸੀਂ ਆਪਣਾ ਮਾਫੀਨਾਮਾ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਦੇ ਅਗਲੇ ਅੰਕ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕਰਣ ਲਈ
ਤਿਆਰ ਹਾਂ।
(04/02/09)
ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਸਿੱਖ ਮਿਸ਼ਨ
ਪਰਚਾਰਕਾਂ ਦਾ ਸਨਮਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ
ਲੰਡਨ - ਫ਼ੈਡਰੇਸ਼ਨ ਆਫ਼ ਗੁਰਮਤਿ ਸੋਸਾਇਟੀਜ਼ ਯੂ. ਕੇ. ਨੇ ਫ਼ੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਅਜੋਕੀ ਸਿੱਖ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਲਹਿਰ ਵਿੱਚ ਬਹੁਮੁੱਲਾ ਹਿਸਾ ਪਾਉਣ ਵਾਲੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਤੇ ਪਰਚਾਰਕਾਂ ਦਾ ਸਨਮਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਸਾਊਥਾਲ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਮਿਸ਼ਨ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ, ਭਾਈ ਲਾਲੋ ਫ਼ਾਊਂਡੇਸ਼ਨ, ਗੁਰਮਤਿ ਪਰਸਾਰ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ, ਗੁਰਮਤਿ ਪਰਚਾਰ ਸੋਸਾਇਟੀ, ਰਾਮਗੜ੍ਹੀਆ ਯੂਥ ਫ਼ਾਰ ਸਿੱਖਇਜ਼ਮ, ਭਾਈ ਮਨੀ ਸਿੰਘ ਰਾਜਪੂਤ ਸਿੱਖ ਸਭਾ, ਭਾਟ ਸਿੱਖ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ, ਗੁਰੁ ਨਾਨਕ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ, ਸਿੱਖ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ, ਮਾਈ ਭਾਗ ਕੌਰ ਸਿੱਖ ਮਿਸ਼ਨ ਦਰਬਾਰ, ਗੁਰਮਤਿ ਨਾਰੀ ਮੰਚ, ਸਿੱਖ ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ ਦੇ ਨੁਮਾਇੰਦੇ ਸਾਮਿਲ ਹੋਏ।
ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਮਤਾ ਪਾਸ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਕਿ ਅਜੋਕੇ ਸਮਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਫ਼ਲਸਫ਼ੇ ਦਾ ਪਰਚਾਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਆਰ. ਐਸ. ਐਸ. ਦੇ ਪਰਚਾਰ ਨੂੰ ਠੱਲ੍ਹ ਪਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸਿੱਖ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤਾਂ ਨੂੰ ਸਨਮਾਨਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਸਨਮਾਨ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸਿੱਖ ਪਰਚਾਰਕ ਗਿਆਨੀ ਜਗਤਾਰ ਸਿੰਘ ਜਾਚਕ (ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਡੇਰਿਆਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਮੁਹਿੰਮ ਵਿੱਢੀ), ਨਾਮਵਰ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਡਾ ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦਿਲਗੀਰ (ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਖੋਜ ਭਰਪੂਰ ‘ਸਿੱਖ ਤਵਾਰੀਖ਼’ ਪੁਸਤਕ ਲਿਖ ਕੇ ਤਾਰਕਿਕ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਲਿਖਣ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ), ਸ. ਜੋਗਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ‘ਸਪੋਕਸਮੈਨ’ (ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦਲੇਰੀ ਨਾਲ ਤੱਤ ਗੁਰਮਤਿ ਵਿਰੋਧੀਆਂ ਦੇ ਨਕਾਬ ਲਾਹੇ ਹਨ ਤੇ ‘ਸਪੋਕਸਮੈਨ’ ਵਿੱਚ ਡਾ ਦਿਲਗੀਰ ਦੀ ਪੁਸਤਕ ਲੜੀਵਾਰ ਛਾਪਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਹੈ), ਡਾ ਸੁਖਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਊਦੋਕੇ (ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਰ. ਐਸ. ਐਸ. ਨੂੰ ਲੰਮੇ ਹੱਥੀਂ ਲਿਆ), ਸ. ਸੁਖਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸਭਰਾਂ (ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਾਧਾਂ ਦੇ ਅਸਲ ਚਿਹਰੇ ਬੇਨਕਾਬ ਕੀਤੇ), ਸ ਇੰਦਰ ਸਿੰਘ ਘੱਗਾ (ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪਰਚਾਰ ਰਾਹੀਂ ਸਿੱਖ ਦੁਸ਼ਮਣਾਂ ਨੂੰ ਪਛਾੜਿਆ), ਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਖਾਲਸਾ ਪੰਚਾਇਤ (ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕੁਕਰਮੀ ਸਾਧਾਂ ਵਿਰੁਧ ਮੁਹਿੰਮ ਚਲਾਈ) ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਐਵਾਰਡਾਂ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਆ ਜਾਵੇਗਾ।
(04/02/09)
ਸੁਰਜਣ ਸਿੰਘ, ਬਰਨਾਲ਼ਾ ਕਲਾਂ
ਜਿਉਣਵਾਲ਼ਾ ਜੀਓ,
ਰੱਬ ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਤਮਿਕ ਤੌਰ `ਤੇ ਵੀ ਜਿਊਣ ਵਾਲ਼ਾ ਬਣਾਵੇ; ਮੇਰੀ ਅਰਦਾਸ ਹੈ!
ਤੁਸੀਂ ਇੱਕ ਨੇਕ ਆਤਮਾਂ, ਖ਼ੁਸ਼ਦਿਲ ਤਬੀਅਤ, ਸੁਘੜ ਅਤੇ ਗਿਆਨਵਾਨ ਹਸਤੀ ਪ੍ਰੋ: ਤਰਲੋਚਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਮਨ ਦੀ ਕਿਸੇ ਦੀਰਘ ਮਰਜ਼ ਦਾ ਚਿਰੋਕਣਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਬਣਾਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਉਸ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾ ਦੇ ਜਵਾਬ ਦੇਣ ਦੀ ਥਾਂ ਉਸੇ ਨੂੰ ਹੀ ਕੁਢੱਬੇ ਸਵਾਲ ਕਰਦੇ ਹੋ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ਼ ਤੁਹਾਡਾ ਕੋਈ ਵਾਹ ਵਾਸਤਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸਰ ਲਕਬ ਨਾਲ਼ ਇਤਨੀ ਨਫ਼ਰਤ ਸ਼ੋਭਾ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੀ? ਕੀ ਹੋਇਆ ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਇੱਕ ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸਰ ਨਹੀਂ ਬਣ ਸਕੇ! ਡਰਾਈਵਰੀ ਕੋਈ ਮਾੜਾ ਰੋਜ਼ਗ਼ਾਰ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਪੈਸੇ ਵੀ ਸੋਹਣੇ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਗੁਰਮਤ ਵਿੱਚ ਤਾਂ ਕਿਰਤ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਵਡਿਆਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਸਟੇਰਿੰਗ ਫੜ ਕੇ ਤਾਂ ਕਿਰਤ ਵੀ ਦਸਾਂ ਨਹੁੰਆਂ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਤੇ ਮਾਣ ਕਰਨਾ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਅਫ਼ਸੋਸ ਦੀ ਵਾਇਜ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜਿਹੜਾ ਜਿਹੜਾ ਕੰਮ ਕਿਸੇ ਦੀ ਕਿਸਮਤ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਉਹੀ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਤੁਹਾਡੇ ਹੱਥ ਸਟੇਰਿੰਗ ਫੜਾਉਣ `ਚ ਵਿਚਾਰੇ ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸਰ ਤਰਲੋਚਨ ਸਿੰਘ ਜਾਂ ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸਰ ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਦਾ ਕੋਈ ਦੋਸ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਸਭ ਕਰਮਾਂ ਦਾ ਖੇਲ ਹੈ। ਤੁਸੀ ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸਰ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿਸ ਬਲਾ ਨੂੰ ਸਮਝਦੇ ਹੋ। ਪਰ ਵੈਬਸਟਰ ਡਿਕਸ਼ਨਰੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸਰ ਦੇ ਇਹ ਮੈਨ੍ਹੇ ਲਿਖੇ ਹਨ:
"a person who professes something; one who openly declares his sentiments, religious beliefs, etc. ; a college or university teacher of the highest academic rank, usually in a specific field." ਇਸ ਮੁਤਾਬਕ ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸਰ ਤਰਲੋਚਨ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸਰ ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਦੋਨੋ ਹੀਂ ਸਹੀ ਹਨ। ਜੇ ਚਾਹੋ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਆਪਣੇ ਨਾਂ ਨਾਲ਼ ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸਰ ਲਗਾ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਕਿਹੜਾ ਕਿਸੇ ਨੇ ਡਿਗਰੀਆਂ ਦੇਖਣੀਆਂ ਹਨ। ਉਂਝ ਤੁਸੀਂ ਜ਼ਿੰਮੇਦਾਰੀ ਵੀ ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸਰ ਵਾਲੀ ਨਿਭਾ ਹੀ ਰਹੇ ਹੋ। ਪਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਸ ਤਰਾਂ ਦੇ ਸਵਾਲ ਵਾਰ ਵਾਰ ਕਰਨੇ ਸ਼ੋਭਾ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੇ।
ਭਲਾ ਜੇ ਕੋਈ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪੁੱਛੇ ਪਈ ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਾਂ ਨਾਲ਼ ਪੰਥ ਦਾ ਦਾਸ ਲਿਖਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਪੰਥ ਨੇ ਕਿਥੇ ਅਤੇ ਕਦੋਂ ਬਖ਼ਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਤੁਹਾਡੇ ਅੰਦਰਲੀ ਦਾਸਤਾ ਦਾ ਕਿਥੇ ਟੈਸਟ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਟੈਸਟ ਰਿਪੋਰਟ ਦੀ ਕੋਈ ਕਾਪੀ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਕੋਲ਼ ਰੱਖੀ ਹੋਈ ਵੀ ਹੈ? ਜੇ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਦੀ ਨਕਲ ਸਿਖ ਮਾਰਗ ਦੇ ਪਾਠਕਾਂ ਨੂੰ ਦਿਖਾ ਦਿਉ। ਕਿਉਂਕਿ ਪਾਠਕਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ੱਕ ਹੈ ਕਿ ਤੁਹਾਡੀ ਲਿਖਤ ਦਾ ਅੱਖਰ ਅੱਖਰ ਜਿਣਸੀ ਹੈਂਕੜ, ਘੁਮੰਡ, ਗਿਲਾਨੀ, ਨਿਰਲੱਜਤਾ, ਘਿਰਣਾ ਅਤੇ --- ਭਰਪੂਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਂ ਨਾਲ਼ ਪੰਥ ਦਾ ਦਾਸ ਲਿਖਿਆ ਸ਼ੋਭਾ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦਾ। ਆਪ ਜੈਸੀਆਂ ਸਿਫ਼ਤਾਂ ਦੇ ਧਾਰਣੀ ਲਈ ਤਾਂ ਇਹ ਲਿਖਿਆ ਜਚਦਾ ਹੈ: ਪੰਥ ਦਾ ਸਿਰੇ ਦਾ ਘੁਮੰਡੀ, ਪੰਥ ਦਾ ਅਤੀ ਹੈਂਕੜਬਾਜ਼, ਪੰਥ ਦੀ -- ਆਤਮਾ। ਗਿਲਾਨੀ ਉਪਜਾਊ, ਨਿਰਲੱਜਤਾ ਦੇ ਪੁਜਾਰੀ, ਘਿਰਣਾ ਦੇ ਮੁਜੱਸਮੇਂ ਨੂੰ ਦਾਸ ਲਕਬ ਨਹੀਂ ਫ਼ੱਬਦਾ।
ਤੁਸੀਂ ਥਾਈਲੈਂਡ ਵਾਲ਼ੇ ਗੁਰਬਚਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੂੰ ਹੀ ਪੁੱਛ ਲੈਂਦੇ ਕਿ ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸਰ ਲਿਖਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਕੌਣ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਦਿੱਲੀ ਵਾਲ਼ੇ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਜੀ ਨੂੰ ਹੀ ਪੁੱਛ ਲੈਂਦੇ ਕਿ ਗਿਆਨੀ ਲਿਖਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਕਿਥੋਂ ਮਿਲ਼ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜਾਂ ਫਿਰ ਸ੍ਰੀ ਸਰਵਜੀਤ ਜੀ ਨੂੰ ਹੀ ਪੁਛ ਲੈਂਦੇ ਕਿ ---- ਸਿੰਘ ਲਿਖਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਕੌਣ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਖਿਮਾਂ ਦਾ ਜਾਚਕ,
ਬੇਨਤੀਕਾਰ,
ਸੁਰਜਣ ਸਿੰਘ, ਬਰਨਾਲ਼ਾ ਕਲਾਂ
(03/02/09)
ਗੁਰਮੀਤ ਸਿੰਘ ਕਾਦੀਆਨੀ
ਸਤਿਕਾਰਯੋਗ ਸ. ਮੱਖਣ ਸਿੰਘ ਜੀ
ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕਾ ਖਾਲਸਾ
ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕੀ ਫਤਹਿ
ਆਪ ਜੀ ਵਲੋਂ ਚਲਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ “ਸਿੱਖ ਮਾਰਗ” ਤੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦੇ ਗੁਰਮਤਿ ਨਾਲ
ਸਬੰਧਤ ਬੇਅੰਤ ਲੇਖ ਸਾਂਭੇ ਪਏ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਲੇਖਾਂ ਵਿੱਚ ਤੱਤ ਗੁਰਮਤਿ ਦੀ ਦੁਹਾਈ ਅਤੇ ਕੁੱਝ
ਵਿਵਾਦਿਤ ਮੁੱਦਿਆਂ ਉਪਰ ਵਿਚਾਰ-ਚਰਚਾ ਵਾਲੇ ਉਸਾਰੂ ਲੇਖ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਬਹੁਤੇ ਲੇਖ
ਦਾਸ ਦੇ ਸਿੱਖ ਮਾਰਗ ਨਾਲ ਜੁੜਣ ਤੋਂ ਵੀ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਹਨ। ਮੇਰੀ ਇਹ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਹੈ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਲੇਖਾਂ
ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਸਾਂਭ ਕੇ ਰੱਖਿਆ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਲੇਖਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਿੰਟ ਕਰਕੇ ਹਮਖਿਆਲ
ਗੁਰਮੁੱਖਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਜਾਵੇ।
ਪਰ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੈਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਲੇਖ ਯੂਨੀਕੋਡ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਇਹਨਾਂ
ਨੂੰ ਕੱਟ-ਪੇਸਟ ਤਰੀਕੇ ਰਾਹੀਂ ਮਾਈਕਰੋਸਾਫਟ ਵਰਡ ਵਿੱਚ ਬਦਲਣਾ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਇਹਨਾਂ
ਲੇਖਾਂ ਨੂੰ ਕੰਪੈਕਟ ਕਰਕੇ (ਫੋਂਟ ਛੋਟਾ ਕਰਕੇ ਅਤੇ ਪੇਜ ਮਾਰਜਿਨ ਆਪਣੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਵਧਾ ਘਟਾ ਕੇ)
ਪ੍ਰਿੰਟ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ।
ਇਸ ਲਈ ਮੇਰੀ ਸਨਿਮਰ ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਗੁਰਮਤਿ ਲੇਖਾਂ ਦੇ ਇਸ ਅਨਮੋਲ ਖਜਾਨੇ ਨੂੰ ਹੋਰ ਪ੍ਰਚਾਰਨ ਲਈ
ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਉਪਰ ਪਾਇਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਕੰਪੈਟੀਬਿਲਟੀ ਆਸਾਨ
ਹੋਵੇ।
ਧੰਨਵਾਦ ਸਹਿਤ
ਗੁਰਮੀਤ ਸਿੰਘ ਕਾਦੀਆਨੀ, ਕਪੂਰਥਲਾ
(03/02/09)
ਗੁਰਨਾਮ ਸਿੰਘ
Dear Editor, Sat Sri Akal! can you please advise me how I can copy an article
from your site in Word program to print. When I do copy and paste, it comes out
garbled. I want to be able to increase or decrease font for easy reading and
printing.
Gurnam Singh.
ਸੰਪਾਦਕ ਵਲੋਂ ਜਵਾਬੀ ਨੋਟ:-
ਗੁਰਮੀਤ ਸਿੰਘ ਕਾਦੀਆਨੀ ਜੀ, ਗੁਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਜੀ, ਨਰਿੰਦਰਪਾਲ ਸਿੰਘ ਜੀ
(ਇਹਨਾ ਨੇ ਕੁੱਝ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਪੁੱਛਿਆ ਸੀ) ਅਤੇ ਹੋਰ ‘ਸਿੱਖ ਮਾਰਗ’ ਦੇ ਪਾਠਕ ਜੀਓ।
ਕਾਪੀ ਪੇਸਟ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਅਸੀਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਕਈ ਵਾਰੀ ਲਿਖ ਚੁੱਕੇ ਹਾਂ ਅਤੇ
ਹੁਣ ਫਿਰ ਦੁਬਾਰਾ 12/12/08 ਦਾ ਲਿਖਿਆ ਦੁਹਰਾ ਰਹੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਨਾਲ ਕੁੱਝ ਹੋਰ ਵਿਸਥਾਰ ਵਿੱਚ ਵੀ
ਲਿਖ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਜੋ ਅਸੀਂ ਕਹਿੰਦੇ ਹਾਂ ਉਹ ਕਰ ਕੇ ਦੇਖੋ ਅਤੇ ਜੇ ਕਰ ਕਿਸੇ ਗੱਲ ਦੀ ਸਮਝ ਨਹੀਂ
ਪੈਂਦੀਂ ਜਾਂ ਹੋਰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਸਹਾਇਤਾ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਛੇਤੀਂ ਦੱਸਣ ਦੀ
ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੋ ਤਾਂ ਕਿ ਤੁਹਾਡੀ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਹੱਲ ਹੋ ਸਕੇ।
1. ਕਾਪੀ ਪੇਸਟ ਕਰਨ ਦੀ ਬਿਜਾਏ ਤੁਸੀਂ ਕੋਈ ਵੀ ਲਿਖਤ ਸਿੱਧੀ ਹੀ ਵੈੱਬ
ਬਰਾਉਸਰ ਤੋਂ ਪਰਿੰਟ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਇਸ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਵੀ ਸਮੱਸਿਆ ਨਹੀਂ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ। ਜੇ ਕਰ ਤੁਸੀਂ
ਕਿਸੇ ਵੀ ਕੰਪਿਊਟਰ ਤੇ ‘ਸਿੱਖ ਮਾਰਗ’ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹ ਸਕਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਪਰਿੰਟ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।
2. ਜਨਵਰੀ 2007 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੇ ਸਾਰੇ ਲੇਖ ਯੂਨੀਕੋਡ ਵਿੱਚ ਹਨ।
ਜੇ ਕਰ ਇਹਨਾ ਵਿਚੋਂ ਕੋਈ ਲੇਖ ਮਾਈਕਰੋਸੋਫਟ ਵਰਡ ਤੇ ਕਾਪੀ ਪੇਸਟ ਕਰਨਾ ਹੈ ਤਾਂ ਤੁਹਾਡੇ ਕੰਪਿਊਟਰ
ਤੇ ਵਿੰਡੋ ਐਕਸ ਪੀ ਜਾਂ ਵਿਸਟਾ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਕੰਨਟਰੋਲ ਪੈਨਲ ਤੋਂ ਗੁਰਮੁਖੀ
ਪਰੋਗਰਾਮ ਪਾਇਆ ਹੋਵੇ।
3. ਜਨਵਰੀ 2007 ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਲੇ ਸਾਰੇ ਲੇਖ ਅਤੇ ਪਾਠਕਾ ਦੇ ਪੰਨਿਆਂ
ਵਾਲੀ ਲਿਖਤ, `ਚਾਤਰਿਕ’ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਚਾਤਰਿਕ ਅਤੇ ਡੀ ਆਰ ਚਾਤਰਿਕ ਇਕੋ ਫੌਂਟਸ ਦੇ ਦੋ ਵੱਖਰੇ ਨਾਮ
ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਇਹਨਾ ਲਿਖਤਾਂ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਪੇਸਟ ਕਰਨ ਲਈ ਇਹਨਾ ਦੋਹਾਂ ਫੌਂਟਸ ਵਿਚੋਂ ਕਿਸੇ ਦੀ ਵੀ
ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।
4. ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਦੇ ਹਜਾਰਾਂ ਹੀ ਫੌਂਟਸ ਹਨ ਪਰ ਉਹਨਾ ਦਾ ਕੀ
ਬੋਰਡ ਲੇ-ਆਉਟ ਇੱਕ ਹੀ ਹੈ। ਜੇ ਕਰ ਏ ਬਟਨ ਦੱਬਾਂਗੇ ਤਾਂ ਏ ਹੀ ਪਵੇਗੀ, ਸ਼ਕਲ ਭਾਵੇਂ ਉਸ ਦੀ ਕੋਈ
ਵੀ ਹੋਵੇ। ਸਾਡੇ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਸੈਂਕੜੇ ਹੀ ਫੌਂਟਸ ਹਨ/ਸਨ ਅਤੇ ਇਹਨਾ ਸਾਰਿਆਂ ਦੀ ਹੀ ਕੀ ਬੋਰਡ
ਲੇ-ਆਉਟ ਵੱਖਰੀ-ਵੱਖਰੀ ਸੀ। ਮਾਈਕਰੋਸੌਫਟ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਸਾਡਾ ਨੌਂ ਪੂਰਬੀਏ ਤੇ ਤੇਰਾਂ ਚੁੱਲੇ ਵਾਲਾ
ਮਸਲਾ ਹੱਲ ਕਰਦਿਆਂ ਪੰਜਾਬੀ ਨੂੰ ਯੂਨੀਕੋਡ ਵਿੱਚ ਲਿਆ ਦਿੱਤਾ। ਜਿਤਨੀਆਂ ਵੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਹਨ ਉਹਨਾ
ਸਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਯੂਨੀਕੋਡ ਵਿੱਚ ਲਿਆ ਕੇ ਹਰ ਇੱਕ ਅੱਖਰ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਵੱਖਰਾ ਕੋਡ ਦੇ ਦਿੱਤਾ। ਮਿਸਾਲ ਦੇ
ਤੌਰ ਤੇ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਦੇ ਏ ਦਾ ਕੋਡ 65 ਹੈ ਅਤੇ ਬੀ ਦਾ 66 ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ੳ (ਊੜਾ)
ਦਾ ਕੋਡ 2675 ਹੈ ਅਤੇ ਅ (ਐੜਾ) ਦਾ 2565 ਹੈ। ਹੁਣ ਅਸੀਂ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਜਿੰਨੇ ਮਰਜੀ ਯੂਨੀਕੋਡ
ਫੌਂਟਸ ਬਣਾ ਲਈਏ ਪਰ ਉਹ ਇਹ ਕੋਡ ਦੱਬਣ ਨਾਲ ੳ ਅ ਹੀ ਟਾਈਪ ਹੋਣਗੇ।
5. ਹੁਣ ਤੁਸੀਂ ਕਰਨਾ ਕੀ ਹੈ? ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਇਹ ਕਰਕੇ ਦੇਖੋ। ਮਾਈਕਰੋਸੌਫਟ
ਵਰਡ ਨੂੰ ਖੋਲੋ, ਆਪਣੀ ਕੀ ਬੋਰਡ ਤੇ ਏ-ਐੱਲ-ਟੀ ਨੂੰ ਦੱਬ ਕੇ ਰੱਖੋ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ 2675 ਦੇ ਬਟਨ
ਦੱਬੋ। ਹੁਣ ਦੇਖੋ ਕਿ ੳ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਨਹੀਂ। ਜੇ ਕਰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਕਾਪੀ ਪੇਸਟ ਕਰਕੇ ਜੋ
ਕੁੱਝ ਵੀ ਪੇਸਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਉਸ ਨੂੰ ਹਾਈਲਾਈਟ ਕਰਕੇ ਰਾਵੀ ਅੱਖਰ ਸਿਲੈਕਟ ਕਰੋ। ਜੇ ਕਰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ
ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਕੰਟਰੋਲ ਪੈਨਲ ਤੇ ਜਾਓ ਅਤੇ ਰੀਜ਼ਨਲ ਐਂਡ ਲੈਂਗੂਏਜ਼ ਨੂੰ ਸਿਲੈਕਟ ਕਰੋ। ਫਿਰ
"Regional and Language Options" click
on "Languages" tab. Put a check mark for "Install files for complex script and
right-to-left languages (including Thai)". Restart computer
ਹੁਣ ਦੇਖੋ ਕਿ ਕਾਪੀ ਪੇਸਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ
ਕਿ ਨਹੀਂ। ਜੇ ਕਰ ਹਾਲੇ ਵੀ ਕੋਈ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਲਿਖੋ।
(03/02/09)
ਪ੍ਰੇਮ ਸਿੰਘ ਬਰਨਬੀ (ਕਨੇਡਾ)
ਸੁਣ ਵੇ ਜੀਆ
ਸੁਣ ਜੀਆ ਕਿਉਂ ਘੂਕ ਪਿਆ ਹੈਂ, ਵੇਲਾ ਉੱਠ ਬਚਾ ਲੈ, ਨਾਮ ਧਿਆ ਲੈ
ਮਾਇਆ ਨਾਲ ਵਿਹਾਰ ਕਰੇਂਦੈਂ, ਇੱਕ ਗੱਲ ਪੱਲੇ ਪਾ ਲੈ, ਭਰਮ ਚੁਕਾ ਲੈ
ਜੋਬਨ, ਰਾਜ ਨਾਲ ਨੀ ਜਾਣੇ, ਰੰਗ ਕਸੁੰਭਾ ਲਾਹ ਲੈ, ਲਾਲ ਰੰਗਾ ਲੈ
ਸਤਸੰਗਤ ਹੈ ਸ਼ਰਨ ਗੁਰਾਂ ਦੀ, ਜਾ ਕੇ ਚਰਨ ਪਖਾ ਲੈ, ਗੁਰੂ ਮਨਾ ਲੈ
ਸੁਣ ਵੇ ਜੀਆ ਗੁਰ ਕੀ ਸਾਖੀ, ਸਮਝ ਪਏ ਜੇ ਤੇਰੇ, ਜੀਅੜੇ ਮੇਰੇ
ਲੱਖ ਚੌਰਾਸੀ ਜੂਨਾਂ ਵਰਗੇ, ਪੈਦੇਂ ਘੁੰਮਣ-ਘੇਰੇ, ਬਹੁਤ ਵਡੇਰੇ
ਮਾਨਸ-ਦੇਹੀ ਦੇ ਹੀ ਅੰਦਰ, ਜਨਮ ਮਰਨ ਦੇ ਫੇਰੇ, ਪੈਣ ਬਥੇਰੇ
ਵੇਲਾ ਹੈ ਹੁਣ ਚੱਲ ਗੁਰਾਂ ਦੇ, ਚਰਨੀਂ ਲਾਈਏ ਡੇਰੇ, ਬਣਕੇ ਚੇਰੇ
ਸੁਣ ਵੇ ਜੀਆ ਆਤਮ-ਭੌਰੇ, ਉੱਡ ਵਜੂਦੋਂ ਜਾਣਾ, ਪਲ ਨਾ ਲਾਣਾ
ਵਾਰੋ ਵਾਰੀ ਤੁਰ ਜਾਂਦੇ ਨੇ, ਨਾ ਕੋਈ ਰਾਜਾ ਰਾਣਾ, ਕਰੇ ਟਿਕਾਣਾ
ਧਨ ਸੰਪਤ ਰਹਿ ਜਾਂਦੇ ਜੋੜੇ, ਮਾਈ ਬਾਪ ਨਿਆਣਾ, ਸਭ ਛੱਡ ਜਾਣਾ
ਧਰਮਰਾਜ ਭੀ ਇੱਕੋ ਵਸਤੂ, ਦੇਊ ਨਾਲ ਲਿਜਾਣਾ, ‘ਮੰਨਿਆ ਭਾਣਾ’
ਸੁਣ ਵੇ ਜੀਆ ਸਤਿ-ਗੁਰੂ ਦਾ, ਪਰਮ-ਧਰਮ ਅਪਨਾਈਏ, ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਪਾਈਏ
ਆਪਾ-ਭਾਵ ਤਿਆਗ ਗੁਰੂ ਦੇ, ਚਰਨੀਂ ਸੀਸ ਚੜਾਈਏ, ਵਾਰੀਂ ਜਾਈਏ
ਮਹਾਂ ਪੁਰਖ ਦੀ ਬੋਲੀ ਬਾਣੀ, ਹਿਰਦੇ ਵਿੱਚ ਬਿਠਾਈਏ, ਅਨਦਿਨ ਗਾਈਏ
ਗੁਰੂ ਮਨਾ ਕੇ ਪ੍ਰੇਮ ਸਿੰਘਾ, ਹਰਿਚਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸਮਾਈਏ, ਬਹੁਰ ਨਾ ਆਈਏ
(02/02/09)
ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ (ਜਿਉਣ ਵਾਲਾ) ਬਰੈਂਪਟਨ, ਕੈਨੇਡਾ
ਪ੍ਰੋ. ਤਰਲੋਚਨ ਸਿੰਘ ਮਹਾਜਨ ਜੀ!
ਗੁਰ ਫਤਹਿ ਪਰਵਾਨ ਕਰਨੀ ਜੀ।
ਦੋ ਕੁ ਹਫਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਦੋ ਸਵਾਲ ਕੀਤੇ ਸਨ ਪਰ ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਕੋਈ ਜਵਾਬ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ।
ਚਲੋ ਫਿਰ ਤੋਂ ਇੱਕ ਵਾਰ ਓਹੀ ਸਵਾਲ:
ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਕਿਸ ਯੁਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੇ ਅਤੇ ਕਦੋਂ ਆਪਣੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਪਰੋਫੈਸਰ ਲਿਖਣ ਲਈ ਆਗਿਆ ਦਿੱਤੀ?
ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਤਸਵੀਰਾਂ ਹਾਲੇ ਵੀ ਹਿਲਦੀਆਂ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀਆ ਹਨ ਜਾਂ ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਆਗਰੇ ਤੋਂ ਆਪਣਾ
ਇਲਾਜ ਕਰਵਾ ਲਿਆ ਹੈ?
ਜੇ ਕਰ ਤੁਸੀਂ ਪਰੋਫੈਸਰ ਵਾਲੇ ਸਵਾਲ ਦਾ ਜਵਾਬ ਨਾ ਦਿੱਤਾ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਸਮਝ ਜਾਵਾਂਗੇ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਵੀ
ਫਗਵਾੜੇ ਵਾਲੇ ਫਰਜ਼ੀ ਪਰੋਫੈਸਰ ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਵਾਂਗਰ ਪਰੋਫੈਸਰ ਬਣੇ ਹੋਏ ਹੋ ਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸ੍ਰ. ਮੱਖਣ
ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੂੰ ਇਹ ਬੇਨਤੀ ਕਰਾਂਗਾ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲੋਂ ਪਰੋਫੈਸਰ ਲਫਜ਼ ਨੂੰ ਹਟਾ ਕੇ ਹੀ
ਸਿੱਖ ਮਾਰਗ ਤੇ ਪਾਇਆ ਜਾਵੇ। ਇਸ ਵੈਬਸਾਈਟ ਤੇ ਕਿਸੇ ਦੀ ਝੂਠੀ ਡਿਰਗਰੀ ਨੂੰ ਕੋਈ ਵੀ ਥਾਂ ਨਹੀਂ
ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਧੰਨਵਾਦ।
ਗੁਰੂ ਪੰਥ ਦਾ ਦਾਸ,
ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ (ਜਿਉਣ ਵਾਲਾ) ਬਰੈਂਪਟਨ, ਕੈਨੇਡਾ।
(01/02/09)
ਸਰਵਜੀਤ ਸਿੰਘ
ਸਤਿਕਾਰ ਯੋਗ ਗਿਆਨੀ ਗੁਰਬਚਨ ਸਿੰਘ
ਜੀ,
ਮੁੱਖ ਸੇਵਾਦਾਰ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਤਖਤ ਸਾਹਿਬ।
ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕਾ ਖਾਲਸਾ। ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕੀ ਫਤਿਹ।
ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਯਾਦ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਜਦੋਂ ‘ਰੋਜਾਨਾ ਸਪੋਕਸਮੈਨ’ ਦਾ ਅਰੰਭ ਹੋਇਆ ਸੀ ਤਾਂ ਅਕਾਲ ਤਖਤ
ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਮੁਖ ਸੇਵਾਦਾਰ ਭਾਈ ਜੋਗਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਵੇਦਾਂਤੀ ਦੀ ਰਹਿਨੁਮਾਈ ਹੇਠ ਸਿੱਖ ਸੰਗਤਾਂ ਲਈ ਇੱਕ
ਆਦੇਸ਼ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਜਿਸ ਰਾਹੀਂ ਸਿੱਖ ਸੰਗਤਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਅਖਬਾਰ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ
ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਹਿਯੋਗ ਦੇਣ ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਈ ਗਈ ਸੀ ਕਿਉਂ ਕਿ ਇਸ ਅਖਬਾਰ ਦਾ ਮੁਖ ਸੰਪਾਦਕ ਸ੍ਰ:
ਜੋਗਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਪੰਥ ਵਿਚੋਂ ਛੇਕਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਸ੍ਰ: ਜੋਗਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਪੰਥ ਵਿਚੋ ਛੇਕੇ
ਜਾਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਕੋਈ ਸਿਧਾਂਤਕ ਨਹੀ ਸੀ ਸਗੋ ਵੇਦਾਂਤੀ ਵਲੋ ਨਿਜੀ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਕੀਤੀ ਗਈ ਨਜਾਇਜ
ਕਾਰਵਾਈ ਸੀ।
ਹੁਣ ਜਦੋ ਸ੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਉਪ ਮੁਖ ਮੰਤਰੀ ਸ੍ਰ: ਸੁਖਬੀਰ ਸਿੰਘ
ਬਾਦਲ, ਜਿਸ ਦੀ ਕ੍ਰਿਪਾਦ੍ਰਿਸਟ਼ੀ ਕਾਰਨ ਹੀ ਆਪ ਜੀ ਇਹ ਮਹਾਨ ਤਖਤ ਦੇ ਮੁੱਖ ਸੇਵਾਦਾਰ ਦੇ ਅਹੂੱਦੇ
ਤੇ ਬਿਰਾਜਮਾਨ ਹੋ, ਵਲੋ ਇਸ ਅਖਬਾਰ ਦੇ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅੰਕ ਨੂੰ ਰਲੀਜ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਮੈ ਆਪ ਜੀ
ਤੋ ਇਹ ਜਾਨਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਸਧਾਰਨ ਸਿੱਖ ਸੰਗਤਾਂ, ਜੋ ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਡਾਂਗ ਰੂਪੀ ਹੁਕਮਨਾਂਮੇ ਤੋ
ਸਦਾ ਡਰਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਲਈ ਹੁਣ ਕੀ ਹੁਕਮ ਹੈ ਜੀ?
ਸਤਿਕਾਰ ਯੋਗ ਗਿਆਨੀ ਗੁਰਬਚਨ ਸਿੰਘ ਜੀ, ਨਿਮਰਤਾ ਸਹਿਤ ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕੇ ਜੇ ਕਰ ਆਪ ਜੀ ਪੰਥਕ
ਰਵਾਇਤਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਸ੍ਰ: ਸੁਖਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਨਹੀ ਹੋ ਤਾਂ
ਸਧਾਰਨ ਸਿੱਖ ਸੰਗਤਾ ਨੂੰ ਵੀ ‘ਰੋਜਾਨਾ ਸਪੋਕਸਮੈਨ’ ਪੜ੍ਹਨ ਦੀ ਪਾਬੰਦੀ ਤੋ ਮੁਕਤ ਕਰਨ ਦਾ ਇੱਕ ਹੋਰ
ਹੁਕਮਨਾਮਾ ਜਾਰੀ ਕਰ ਦਿਓ ਜੀ। ਤਾਂਕਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਤਖਤ ਸਾਹਿਬ ਜੀ, ਜਿਸ ਦੀ ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ ਨੇ
ਪੁਜਾਰੀਆਂ ਰਾਂਹੀ ਰੱਜ ਕੇ ਦੁਰਵਰਤੋ ਕੀਤੀ ਹੈ ਦੀ ਆਨ ਅਤੇ ਸ਼ਾਨ ਨੂੰ ਸਿੱਖ ਸੰਗਤਾਂ ਦੇ ਮਨਾਂ ਵਿੱਚ
ਬਹਾਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ।
ਮੀਡੀਆ ਤਾਂ ਸਭ ਲਈ ਹੈ। ਹਰੇਕ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਆਪੋ ਆਪਣੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਮੀਡੀਏ ਦੇ ਪਲੇਟ ਫਾਰਮ ਤੇ
ਪ੍ਰਗਟਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸਾਧਵਾਦ, ਪਾਖੰਡਵਾਦ ਅਤੇ ਅਗਿਆਨਵਾਦ ਵਿਰੁੱਧ ਰੋਜਾਨਾ ਸਪੋਕਸਮੈਨ ਵਲੋਂ
ਅਰੰਭੀ ਗਈ ਲਹਿਰ ਵਿੱਚ ਸਾਨੂੰ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਕੇ ਉਸ ਦਾ ਸਾਥ ਦੇਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਨਾਂ ਕਿ
ਉਸ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ ਦੀ। ਅਕਾਲ ਤਖਤ ਦਾ ਮੁਖ ਸੇਵਾਦਾਰ ਤਾਂ ਸਰਬਸਾਂਝਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਨਾਂ ਕਿ
ਕਿਸੇ ਇੱਕ ਧੜੇ ਦਾ। ਅਖਬਾਰਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਹੁਕਮਨਾਮੇ ਕੱਢਣੇ ਮੁਖ ਸੇਵਾਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਸ਼ੋਭਦੇ।
ਸਗੋਂ ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਤੋ ਵੀ ਸੰਗਤਾਂ ਇਸ ਮੀਡੀਏ ਰਾਹੀਂ ਹੀ ਜਾਣੂ ਹੂੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੀ
ਸਾਂਝ ਹੀ ਤਾਂ ਗੁਰਸਿੱਖੀ ਦਾ ਵਿਸੇਸ਼ ਗੁਣ ਹੈ।
ਮੈਨੂੰ ਪੂਰੀ ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਆਪ ਜੀ ਇਸ ਬੇਨਤੀ ਨੂੰ ਮਨਜੂਰ ਕਰੋਗੇ।
ਆਦਰ ਸਹਿਤ
ਸਰਵਜੀਤ ਸਿੰਘ
http://www.rozanaspokesman.com/fullpage.aspx?view=main&mview=jan&dview=31&pview=1
(01/02/09)
ਗੁਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਬਟਾਲਵੀ
ਪਿਆਰੇ ਵੀਰ ਸ੍ਰ ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਜੀ
ਮੈਂ ਆਪ ਜੀ ਦੀ ਇਜਾਜਤ ਲਏ ਬਗੈਰ ਹੇਠਲੇ ਦੋਹਰੇ
ਆਗਿਆ ਭਈ ਅਕਾਲ ਕੀ ਤਬੈ ਚਲਾਇਓ ਪੰਥ॥ ਸਭ ਸਿਖਨ ਕੋ ਹੁਕਮ ਹੈ ਗੁਰੂ ਮਾਨਿਓ ਗ੍ਰੰਥ॥
ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਜੀ ਮਾਨਿਓਂ ਪ੍ਰਗਟ ਗੁਰਾਂ ਕੀ ਦੇਹ॥ ਜੋ ਪ੍ਰਭ ਕੋ ਮਿਲਬੋ ਚਹੈ ਖੋਜ ਸ਼ਬਦ ਮੇਂ ਲੇਹ॥
ਦਾ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਅਰਥ ਦਸਣ ਲਈ ਆਪ ਜੀ ਦੀ ਸਾਈਟ ਦਾ ਲਿੰਕ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ।
ਧੰਨਵਾਦ ਸਹਿਤ
ਗੁਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਬਟਾਲਵੀ
www.khalsapanchayat.org
(31/01/09)
ਪ੍ਰੋ. ਤਰਲੋਚਨ ਸਿੰਘ (ਫਿਜਿਕਸ)
ਪ੍ਰੋ. ਤਰਲੋਚਨ ਸਿੰਘ (ਫਿਜਿਕਸ)
ਸਿੱਖ ਮਾਰਗ ਦੇ ਪਾਠਕ ਸਜਣੋ
ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕਾ ਖਾਲਸਾ॥
ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕੀ ਫਤਿਹ॥
ਸਰਵਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ਤੁਸਾਂ ਲਿਖਿਆ ਕਿ
ਮੇਰਾ ਇਸ ਨਾਲ ਵੀ ਕੋਈ ਸਬੰਧ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਕੌਣ ਇਸ ਜੀਵਨ ਤੋ ਪਿੱਛੋਂ ਸੱਪ, ਕੱਛੂ, ਸੂਰ, ਗਧਾ ਜਾਂ ਖੋਤਾ ਬਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਕਰ ਤੁਸੀ ਪਿਛਲੇ ਅਗਲੇ ਕਰਮ ਸਿਧਾਂਤ, ਲੇਖੇ ਜੋਖੇ ਨੂੰ ਮੰਨਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਇਸ ਨਾਲ ਕੋਈ ਫਰਕ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ।
ਸਰਵਜੀਤ ਸਿੰਘ ਤੁਸੀਂ ਕਮਾਲ ਹੋ। ਤੁਸੀਂ ਸੋਚਦੇ ਹੋ, ਜੋ ਅਸੀਂ ਸੋਚਾਂਗੇ ਉਹੋ ਹੀ ਅਸੀਂ ਹੋ ਜਾਵਾਂਗੇ। ਜੇ ਇਵੇਂ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਇਹ ਦੁਨੀਆ ਸੱਪ ਕੱਛੂ ਸੂਰ ਜਾਂ ਗਧਿਆਂ ਤੋਂ ਸਖਣੀ ਹੋਣੀ ਸੀ। ਕੋਈ ਵੀ ਨਹੀਂ ਬਣਨਾ ਚਾਹੇਗਾ ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ। ਪਰ ਇਹ ਵੀ ਸਚ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸਭ ਹਕੀਕਤ ਵਿੱਚ ਹਨ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਜਾਨ ਹੈ ਪ੍ਰਾਣ ਹੈ। ਸਰਵਜੀਤ ਜੀ, ਇਹ ਜਾਨ ਪ੍ਰਾਣ ਵੀ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਹੀ ਅੰਸ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਡੀ ਜਾਨ ਪ੍ਰਾਣ ਵਾਂਗੂੰ ਹੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਵੀ ਦਰਦ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਇਹ ਵੀ ਰੋਂਦੇ ਹਨ, ਕੁਰਲਾਂਦੇ ਹਨ, ਪਿਆਰ ਕਰਦੇ ਹਨ? ਤੁਸੀਂ ਕਹੋਗੇ ਨਹੀਂ ਇਹ ਜਾਨ ਪ੍ਰਾਣ ਸਾਡੀ ਜਾਨ ਪ੍ਰਾਣ ਵਰਗੇ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਸਾਡੇ ਤੋਂ ਭਿੰਨ ਹੈ ਜਾਂ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਨੇ ਸਪੈਸਲ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਚੇਤਨਾ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਹੈ ਜਿਹੜੀਆਂ ਚੇਤਨਾ ਦਾ ਕੰਮ ਕੇਵਲ ਤੇ ਕੇਵਲ ਸੱਪ ਜਾਂ ਸੂਰ ਜਾਂ ਬੈਲ ਜਾਂ ਮੁਰਗਾ ਬਣਨਾ ਹੀ ਹੈ। ਜੇ ਰੱਬ ਇਹ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਉਸ ਦੀ ਜਿਆਦਤੀ ਹੈ, ਉਹ ਇਕੋ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਚੇਤਨਾ ਨੂੰ ਹੀ ਕਿਉਂ ਬੈਲ ਬਣਾ ਕੇ ਉਸ ਦੀ ਨੱਕ ਵਿੱਚ ਨਕੇਲ ਪੁਆ ਕੇ ਕੋਹਲੂ ਦਾ ਤੇਲ ਕੱਢਣ ਲਈ ਖੂਹ ਦੇ ਇਰਧ ਗਿਰਧ ਚੱਕਰ ਲਗਵਾਂਉਦਾ ਹੋਇਆ ਉਸਨੂੰ ਚੱਕਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਬੇਹਾਲ ਕਰ ਕੇ ਮਾਰ ਦੇਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਮੁਰਗੇ ਨੇ ਕੀ ਕਸੂਰ ਕੀਤਾ ਹੈ? ਜਿਹੜਾ ਦੁਖ-ਦਰਦ ਇਨਸਾਨ ਵਲੋਂ ਉਸ ਮੁਰਗੇ ਨੂੰ ਦਿਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਉਹ ਨਾ ਬਿਆਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪਿੰਜਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਭੁਖੇ-ਪਿਆਸੇ ਰਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਥੇ ਦਸ ਮੁਰਗਿਆਂ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਉਥੇ 100-100 ਮੁਰਗੇ ਭਰੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਹਿੰਦੋਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਤੁਸੀਂ ਸਕੂਟਰਾਂ ਦੀ ਸਟਪਣੀ ਤੇ ਜਿੰਦਾ ਜੀ ਮੁਰਗਿਆਂ ਨੂੰ ਪੁਠਾ ਲਟਕਾ ਕੇ ਇੱਕ ਜਗ੍ਹਾ ਤੋਂ ਦੁਸਰੀ ਜਗ੍ਹਾ ਲਿਜਾਂਦੇ ਆਮ ਹੀ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਜਦੋਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੁਰਗਿਆਂ ਦੀ ਗਰਦਨ ਕਟੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਅਜੇ ਸਵਾਸ ਬਾਕੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਕਿਨ ਲਾਉਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਇਹੋ ਜਿਹਾ ਮੁਰਗਾ ਜਾਂ ਬੈਲ ਬਣਨਾ ਸਰਵਜੀਤ ਕੋਣ ਚਾਹੇਗਾ। ਅਸੀਂ ਚਾਹਾਂਗੇ ਰਾਜੇ ਮਹਾਰਾਜੇ ਬਣਨਾ। ਧਨ ਦੋਲਤ ਨਾਲ ਮਾਲਾ-ਮਾਲ ਹੋਣਾ। ਅਸੀਂ ਚਾਹਾਂਗੇ ਬੰਗਲੇ, ਨੋਕਰ, ਚਾਕਰ। ਅਸੀਂ ਚਾਹਾਂਗੇ ਆਪਣੀ ਹਕੂਮਤ। ਅਸੀਂ ਚਾਹਾਂਗੇ ਸਾਨੂੰ ਸਿਆਣਾ ਸਮਝਿਆ ਜਾਵੇ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਚਾਹੀਏ ਤਾਂ ਸੂਰਜ ਉਗੇ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਚਾਹੀਏ ਤਾਂ ਮੀਂਹ ਵਰੇ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਚਾਹੀਏ ਤਾਂ ਮੌਤ ਆਏ ਪਰ ਮੇਰੇ ਵੀਰ ਇਵੇਂ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ। ਮੇਰੇ ਤੁਹਾਡੇ ਹੱਥ ਕੁੱਝ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਸੁਣੋ ਫਰੀਦ ਜੀ ਕੀ ਕਹਿ ਰਹੇ ਹਨ:
ਫਰੀਦਾ ਲੋੜੈ ਦਾਖ ਬਿਜਉਰੀਆਂ, ਕਿਕਰਿ ਬੀਜੈ ਜਟੁ॥ ਹੰਢੈ ਉਂਨ ਕਤਾਇਦਾ, ਪੈਧਾ ਲੋੜੈ ਪਟੁ॥ 23॥ {ਪੰਨਾ 1379}
ਅਰਥ: — ਹੇ ਫਰੀਦ! (ਬੰਦਗੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਸੁਖੀ ਜੀਵਨ ਦੀ ਆਸ ਰੱਖਣ ਵਾਲਾ ਮਨੁੱਖ ਉਸ ਜੱਟ ਵਾਂਗ ਹੈ) ਜੋ ਜੱਟ ਕਿਕਰੀਆਂ ਬੀਜਦਾ ਹੈ ਪਰ (ਉਹਨਾਂ ਕਿਕਰੀਆਂ ਤੋਂ) ਬਿਜੌਰ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਦਾ ਛੋਟਾ ਅੰਗੂਰ (ਖਾਣਾ) ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ, (ਸਾਰੀ ਉਮਰ) ਉੱਨ ਕਤਾਂਦਾ ਫਿਰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਰੇਸ਼ਮ ਪਹਿਨਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। 23.
ਇਕੋ ਇੱਕ ਅਰਦਾਸ ਹੈ, ਜੋਦੜੀ ਹੈ, ਪ੍ਰਮਾਤਮਾਂ ਅਗੇ ਕਿ ਉਹ ਸਾਨੂੰ ਸੁਮਤਿ ਦੇਵੇ ਤਾਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਚੰਗੇ ਕਰਮ ਕਰੀਏ, ਕਿਸੇ ਦਾ ਦਿਲ ਨਾ ਦੁਖਾਈਏ, ਕਿਸੇ ਦਾ ਅਪਮਾਨ ਨਾ ਕਈਏ। ਜਿਹੜਾ ਕੋਈ ਮੇਰਾ ਵੀਰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸਿੱਖ ਮਾਰਗ ਤੇ ਲਿਖ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਤੇ ਉਹ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਸਾਡੇ ਤੋਂ ਸੀਨੀਅਰ ਵੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਵੀਰ ਨਾਲ ਸਾਨੂੰ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਆਉਣਾ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਚਾਹੇ ਉਸ ਵੀਰ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਮਿਲਦੇ ਹਨ ਚਾਹੇ ਨਹੀਂ। ਸ਼ੀਸੇ ਨੂੰ ਤੋੜਨਾ ਕੋਈ ਔਖਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਸੋਖ ਨਾਲ ਟੁਟ ਜਾਏਗਾ, ਪੱਥਰ ਮਾਰੋ ਤਾਂ ਟੁਟ ਜਾਏਗਾ ਪਰ ਸ਼ਿਸੇ ਨੂੰ ਜੋੜਨਾ ਬੜ੍ਹਾ ਔਖਾ ਹੈ। ਜੇ ਜੁੜੇਗਾ ਤਾਂ ਵੀ ਉਸ ਵਿੱਚ ਲਕੀਰ ਰਹਿ ਜਾਏਗੀ। ਅਸਾਂ ਜੋੜਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੀਏ ਨਾ ਕੇ ਤੋੜਨ ਦੀ।
ਤਰਲੋਚਨ ਸਿੰਘ
09888169226
(30/01/09)
ਪ੍ਰਿੰ: ਗਿਆਨੀ ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ
Respected Everybody concerned
Waheguru Ji Ka Khalsa Waheguru Ji Ki Fateh
Especially Veer Jarnail Singh Ji,
Very very humbly & carefully studied your response in detail but failed to
change my outcome & views upon the issue in the light of Gurbani
I take excuse to say that no doubt we are all the students & followers of
Gurbani & hence none of us can claim that I am ‘final’. Final is and will remain
Gurbani.
I agree with “There are two ways to arrive at a decision. One is deductive,
under which the decision is derived from the evidence available. The other is
inductive, under which evidence is collected for the decision already made” and
it is possible that unknowingly may some quotation out the particular Shabad is
not appropriate & dose not cling to real Ordain of Gurbani over the issue & of
the Shabad concerned otherwise I don’t see any thing wrong.
Veer Jeo, I have gone through and could not find myself wrong over my outcome,
further only the Guru Sahib Himself knows. Because, intentionally none of us can
be wrong or disobedient to Gurbani Ordains.
Again I take excuse to repeat that final Ahthority is Guru Sahib Himself & none
of us.
May Guru Sahib i.e SGGS Ji enlighten us every body as per His Ordain. With full
regards & thanks. Surjit Singh Dt 30th of Jan.09
(30/01/09)
ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ
Dear All
S Surjit Singh has written couple of articles on the subject
of reincarnation in Sikhism. Since this subject is of some interest to me, I
decided to spend some time and picked up his latest article for some close
examination. S Surjit Singh has quoted profusely from GGS; my first instinct was
to go back to GGS to find out whether the verses quoted by him corroborate his
views. To be honest I was shocked to find that the bulk of the quotes from GGS
do not support what he is saying. I never expected this from a person of his
stature. Given below is an account of my findings about his article. There are
two ways to arrive at a decision. One is deductive, under which the decision is
derived from the evidence available. The other is inductive, under which
evidence is collected for the decision already made. S Surjit Singh seems to
follow the second method. He has already made a decision and then stretches (to
the limit of distortion) the meaning of verses from GGS to support his decision.
Since I have reproduced in full each and every Shabad from
where every single line quoted by him is taken, this rebuttal has to be long. I
apologize to those who do not like lengthy responses.
S Surjit Singh starts with an introductory paragraph wherein
he states that concept of reincarnation in Sikhism is different from Hinduism.
Every supporter of theory of reincarnation or transmigration is keen to say
this, but ends up with old wine in new bottle. Further he is worried why some
scholars deny reincarnation in Sikhism. In the second para he agrees with the
view (presented as an argument by those who deny that GGS supports
transmigration or reincarnation) that creation of universe is like emergence
from and merging back of bubbles into the water. He gives these four quotes from
GGS to support this.
ਜਿਉ ਸੁਪਨਾ ਅਰੁ ਪੇਖਨਾ ਐਸੇ ਜਗ ਕਉ ਜਾਨਿ ॥ ਇਨ ਮੈ ਕਛੁ ਸਾਚੋ ਨਹੀ ਨਾਨਕ
ਬਿਨੁ ਭਗਵਾਨ ॥੨੩॥ ਨਿਸਿ ਦਿਨੁ ਮਾਇਆ ਕਾਰਨੇ ਪ੍ਰਾਨੀ ਡੋਲਤ ਨੀਤ ॥ ਕੋਟਨ ਮੈ ਨਾਨਕ ਕੋਊ ਨਾਰਾਇਨੁ
ਜਿਹ ਚੀਤਿ ॥੨੪॥ ਜੈਸੇ ਜਲ ਤੇ ਬੁਦਬੁਦਾ ਉਪਜੈ ਬਿਨਸੈ ਨੀਤ ॥ ਜਗ ਰਚਨਾ ਤੈਸੇ ਰਚੀ ਕਹੁ ਨਾਨਕ
ਸੁਨਿ ਮੀਤ ॥੨੫॥ ਪ੍ਰਾਨੀ ਕਛੂ ਨ ਚੇਤਈ ਮਦਿ ਮਾਇਆ ਕੈ ਅੰਧੁ ॥ ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਬਿਨੁ ਹਰਿ ਭਜਨ ਪਰਤ
ਤਾਹਿ ਜਮ ਫੰਧ ॥੨੬॥
{ਪੰਨਾ
1427}
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥ ਆਸਾ ਬਾਣੀ ਸ੍ਰੀ ਨਾਮਦੇਉ ਜੀ ਕੀ
ਏਕ ਅਨੇਕ ਬਿਆਪਕ ਪੂਰਕ ਜਤ
ਦੇਖਉ ਤਤ ਸੋਈ ॥ ਮਾਇਆ ਚਿਤ੍ਰ ਬਚਿਤ੍ਰ ਬਿਮੋਹਿਤ ਬਿਰਲਾ ਬੂਝੈ ਕੋਈ ॥੧॥ ਸਭੁ ਗੋਬਿੰਦੁ ਹੈ ਸਭੁ
ਗੋਬਿੰਦੁ ਹੈ ਗੋਬਿੰਦ ਬਿਨੁ ਨਹੀ ਕੋਈ ॥ ਸੂਤੁ ਏਕੁ ਮਣਿ ਸਤ ਸਹੰਸ ਜੈਸੇ ਓਤਿ ਪੋਤਿ ਪ੍ਰਭੁ ਸੋਈ
॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥ ਜਲ ਤਰੰਗ ਅਰੁ ਫੇਨ ਬੁਦਬੁਦਾ ਜਲ ਤੇ ਭਿੰਨ ਨ ਹੋਈ ॥ ਇਹੁ ਪਰਪੰਚੁ ਪਾਰਬ੍ਰਹਮ
ਕੀ ਲੀਲਾ ਬਿਚਰਤ ਆਨ ਨ ਹੋਈ ॥੨॥ ਮਿਥਿਆ ਭਰਮੁ ਅਰੁ ਸੁਪਨ ਮਨੋਰਥ ਸਤਿ ਪਦਾਰਥੁ ਜਾਨਿਆ ॥ ਸੁਕ੍ਰਿਤ
ਮਨਸਾ ਗੁਰ ਉਪਦੇਸੀ ਜਾਗਤ ਹੀ ਮਨੁ ਮਾਨਿਆ ॥੩॥ ਕਹਤ ਨਾਮਦੇਉ ਹਰਿ ਕੀ ਰਚਨਾ ਦੇਖਹੁ ਰਿਦੈ ਬੀਚਾਰੀ ॥
ਘਟ ਘਟ ਅੰਤਰਿ ਸਰਬ ਨਿਰੰਤਰਿ ਕੇਵਲ ਏਕ ਮੁਰਾਰੀ ॥੪॥੧॥
{ਪੰਨਾ
485}
ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੫ ॥ ਏਕੋ ਏਕੀ ਨੈਨ ਨਿਹਾਰਉ ॥ ਸਦਾ ਸਦਾ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਸਮ੍ਹ੍ਹਾਰਉ
॥੧॥ ਰਾਮ ਰਾਮਾ ਰਾਮਾ ਗੁਨ ਗਾਵਉ ॥ ਸੰਤ ਪ੍ਰਤਾਪਿ ਸਾਧ ਕੈ ਸੰਗੇ ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਧਿਆਵਉ ਰੇ ॥੧॥
ਰਹਾਉ ॥ ਸਗਲ ਸਮਗ੍ਰੀ ਜਾ ਕੈ ਸੂਤਿ ਪਰੋਈ ॥ ਘਟ ਘਟ ਅੰਤਰਿ ਰਵਿਆ ਸੋਈ ॥੨॥ ਓਪਤਿ ਪਰਲਉ
ਖਿਨ ਮਹਿ ਕਰਤਾ ॥ ਆਪਿ ਅਲੇਪਾ ਨਿਰਗੁਨੁ ਰਹਤਾ ॥੩॥ ਕਰਨ ਕਰਾਵਨ ਅੰਤਰਜਾਮੀ ॥ ਅਨੰਦ ਕਰੈ ਨਾਨਕ ਕਾ
ਸੁਆਮੀ ॥੪॥੧੩॥੬੪॥
{ਪੰਨਾ
387}
ਮਾਝ ਮਹਲਾ ੫ ॥ ਤੂੰ ਪੇਡੁ ਸਾਖ ਤੇਰੀ ਫੂਲੀ ॥ ਤੂੰ ਸੂਖਮੁ ਹੋਆ ਅਸਥੂਲੀ
॥ ਤੂੰ ਜਲਨਿਧਿ ਤੂੰ ਫੇਨੁ ਬੁਦਬੁਦਾ ਤੁਧੁ ਬਿਨੁ ਅਵਰੁ ਨ ਭਾਲੀਐ ਜੀਉ ॥੧॥ ਤੂੰ ਸੂਤੁ ਮਣੀਏ ਭੀ
ਤੂੰਹੈ ॥ ਤੂੰ ਗੰਠੀ ਮੇਰੁ ਸਿਰਿ ਤੂੰਹੈ ॥ ਆਦਿ ਮਧਿ ਅੰਤਿ ਪ੍ਰਭੁ ਸੋਈ ਅਵਰੁ ਨ ਕੋਇ ਦਿਖਾਲੀਐ ਜੀਉ
॥੨॥ ਤੂੰ ਨਿਰਗੁਣੁ ਸਰਗੁਣੁ ਸੁਖਦਾਤਾ ॥ ਤੂੰ ਨਿਰਬਾਣੁ ਰਸੀਆ ਰੰਗਿ ਰਾਤਾ ॥ ਅਪਣੇ ਕਰਤਬ ਆਪੇ
ਜਾਣਹਿ ਆਪੇ ਤੁਧੁ ਸਮਾਲੀਐ ਜੀਉ ॥੩॥ ਤੂੰ ਠਾਕੁਰੁ ਸੇਵਕੁ ਫੁਨਿ ਆਪੇ ॥ ਤੂੰ ਗੁਪਤੁ ਪਰਗਟੁ ਪ੍ਰਭ
ਆਪੇ ॥ ਨਾਨਕ ਦਾਸੁ ਸਦਾ ਗੁਣ ਗਾਵੈ ਇਕ ਭੋਰੀ ਨਦਰਿ ਨਿਹਾਲੀਐ ਜੀਉ ॥੪॥੨੧॥੨੮॥
{ਪੰਨਾ
102}
Nowhere in his article has this argument been countered. Nor
he has explained how this view fits in the logic of reincarnation or
transmigration theory that he finds in GGS.
In the third para he states his own view which has been
summarized in six points by him.
1 In GGS there are references to life after death and life
before this life.
2 In GGS Human life has been mentioned as unique from other
species.
3 In GGS there is mention of relationship of a person with
other species in his /her previous lives.
4 In GGS it has been stated that this life is only temporary
stay. He further says that this means that a person has come from some previous
life to stay in this life temporarily to go somewhere else.
5 In GGS it has been stated many times that a person gets
rewarded / punished for his good or bad deeds
6 GGS talks about God’s justice many times. If life is like a
bubble, then what will happen to the justice for the bad deeds of likes of
Auranzeb, Hitler etc?
Though his article is full of hundreds of quotes from SGGS,
not even a single quote given from GGS in support of point 1,2,3,4 and 6 has
been given. This is where the quotes were required. He has given a quote in
support of points 5 which is as under:
ਮਃ ੧ ॥ ਅੰਦਰਹੁ ਝੂਠੇ ਪੈਜ ਬਾਹਰਿ ਦੁਨੀਆ ਅੰਦਰਿ ਫੈਲੁ ॥ ਅਠਸਠਿ ਤੀਰਥ ਜੇ
ਨਾਵਹਿ ਉਤਰੈ ਨਾਹੀ ਮੈਲੁ ॥ ਜਿਨ੍ਹ੍ਹ ਪਟੁ ਅੰਦਰਿ ਬਾਹਰਿ ਗੁਦੜੁ ਤੇ ਭਲੇ ਸੰਸਾਰਿ ॥ ਤਿਨ੍ਹ੍ਹ
ਨੇਹੁ ਲਗਾ ਰਬ ਸੇਤੀ ਦੇਖਨ੍ਹ੍ਹੇ ਵੀਚਾਰਿ ॥ ਰੰਗਿ ਹਸਹਿ ਰੰਗਿ ਰੋਵਹਿ ਚੁਪ ਭੀ ਕਰਿ ਜਾਹਿ ॥ ਪਰਵਾਹ
ਨਾਹੀ ਕਿਸੈ ਕੇਰੀ ਬਾਝੁ ਸਚੇ ਨਾਹ ॥ ਦਰਿ ਵਾਟ ਉਪਰਿ ਖਰਚੁ ਮੰਗਾ ਜਬੈ ਦੇਇ ਤ ਖਾਹਿ ॥ ਦੀਬਾਨੁ
ਏਕੋ ਕਲਮ ਏਕਾ ਹਮਾ ਤੁਮ੍ਹ੍ਹਾ ਮੇਲੁ ॥ ਦਰਿ ਲਏ ਲੇਖਾ ਪੀੜਿ ਛੁਟੈ ਨਾਨਕਾ ਜਿਉ ਤੇਲੁ ॥੨॥
{ਪੰਨਾ
473}
This point in no way supports the theory of
reincarnation/transmigration. All that Guru is saying here that each one of us (
this includes Christians, Muslims, Hindus etc and even the atheists) are
answerable for our deeds. For this you don’t have to have a reincarnation.
In th fourth para he gives two quotes from GGS.
ਗਉੜੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥ ਮਿਲਹੁ ਪਿਆਰੇ ਜੀਆ ॥ ਪ੍ਰਭ ਕੀਆ ਤੁਮਾਰਾ ਥੀਆ ॥੧॥ ਰਹਾਉ
॥ ਅਨਿਕ ਜਨਮ ਬਹੁ ਜੋਨੀ ਭ੍ਰਮਿਆ ਬਹੁਰਿ ਬਹੁਰਿ ਦੁਖੁ ਪਾਇਆ ॥ ਤੁਮਰੀ ਕ੍ਰਿਪਾ ਤੇ ਮਾਨੁਖ ਦੇਹ
ਪਾਈ ਹੈ ਦੇਹੁ ਦਰਸੁ ਹਰਿ ਰਾਇਆ ॥੧॥ ਸੋਈ ਹੋਆ ਜੋ ਤਿਸੁ ਭਾਣਾ ਅਵਰੁ ਨ ਕਿਨ ਹੀ ਕੀਤਾ ॥
ਤੁਮਰੈ ਭਾਣੈ ਭਰਮਿ ਮੋਹਿ ਮੋਹਿਆ ਜਾਗਤੁ ਨਾਹੀ ਸੂਤਾ ॥੨॥ ਬਿਨਉ ਸੁਨਹੁ ਤੁਮ ਪ੍ਰਾਨਪਤਿ ਪਿਆਰੇ
ਕਿਰਪਾ ਨਿਧਿ ਦਇਆਲਾ ॥ ਰਾਖਿ ਲੇਹੁ ਪਿਤਾ ਪ੍ਰਭ ਮੇਰੇ ਅਨਾਥਹ ਕਰਿ ਪ੍ਰਤਿਪਾਲਾ ॥੩॥ ਜਿਸ ਨੋ ਤੁਮਹਿ
ਦਿਖਾਇਓ ਦਰਸਨੁ ਸਾਧਸੰਗਤਿ ਕੈ ਪਾਛੈ ॥ ਕਰਿ ਕਿਰਪਾ ਧੂਰਿ ਦੇਹੁ ਸੰਤਨ ਕੀ ਸੁਖੁ ਨਾਨਕੁ ਇਹੁ ਬਾਛੈ
॥੪॥੯॥੧੩੦॥
{ਪੰਨਾ
207}
ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੫ ॥ ਸਲੋਕੁ ॥ ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਜਪੰਤਿਆ ਕਛੁ ਨ ਕਹੈ ਜਮਕਾਲੁ ॥
ਨਾਨਕ ਮਨੁ ਤਨੁ ਸੁਖੀ ਹੋਇ ਅੰਤੇ ਮਿਲੈ ਗੋਪਾਲੁ ॥੧॥ ਛੰਤ ॥ ਮਿਲਉ ਸੰਤਨ ਕੈ ਸੰਗਿ ਮੋਹਿ ਉਧਾਰਿ
ਲੇਹੁ ॥ ਬਿਨਉ ਕਰਉ ਕਰ ਜੋੜਿ ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਦੇਹੁ ॥ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਮਾਗਉ ਚਰਣ ਲਾਗਉ ਮਾਨੁ ਤਿਆਗਉ
ਤੁਮ੍ਹ੍ਹ ਦਇਆ ॥ ਕਤਹੂੰ ਨ ਧਾਵਉ ਸਰਣਿ ਪਾਵਉ ਕਰੁਣਾ ਮੈ ਪ੍ਰਭ ਕਰਿ ਮਇਆ ॥ ਸਮਰਥ ਅਗਥ ਅਪਾਰ
ਨਿਰਮਲ ਸੁਣਹੁ ਸੁਆਮੀ ਬਿਨਉ ਏਹੁ ॥ ਕਰ ਜੋੜਿ ਨਾਨਕ ਦਾਨੁ ਮਾਗੈ ਜਨਮ ਮਰਣ ਨਿਵਾਰਿ ਲੇਹੁ ॥੧॥
{ਪੰਨਾ
457}
He stretches the meaning of these lines to justify the
existence of life before birth and after birth. None of these verses are telling
us that a person has a previous life and will have another life after this life.
The central idea of the first verse is: O God, accept me, whatever you do; only
that happens. The central idea of second verse is: O God, you are powerful,
unknowable, and infinite. Accept me and bless me with riddance from the pain of
life and death. I have read S Surjit Singh saying many times that we should
stick to the meaning of the central idea of the verse while interpreting
Gurbani. Unfortunately he is deviating from this rule here.
After making this unsubstantiated statement about existence
of life before birth and after death, he spends three paragraphs explaining the
rituals regarding incarnation/transmigration prevalent in Hinduism. In the
eighth para he states that Gurmat rejects all those rituals and gives the
following quote:
ਰਾਮਕਲੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥ ਪਵਨੈ ਮਹਿ ਪਵਨੁ ਸਮਾਇਆ ॥ ਜੋਤੀ ਮਹਿ ਜੋਤਿ ਰਲਿ
ਜਾਇਆ ॥ ਮਾਟੀ ਮਾਟੀ ਹੋਈ ਏਕ ॥ ਰੋਵਨਹਾਰੇ ਕੀ ਕਵਨ ਟੇਕ ॥੧॥ ਕਉਨੁ ਮੂਆ ਰੇ ਕਉਨੁ ਮੂਆ ॥
ਬ੍ਰਹਮ ਗਿਆਨੀ ਮਿਲਿ ਕਰਹੁ ਬੀਚਾਰਾ ਇਹੁ ਤਉ ਚਲਤੁ ਭਇਆ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥ ਅਗਲੀ ਕਿਛੁ ਖਬਰਿ ਨ ਪਾਈ ॥
ਰੋਵਨਹਾਰੁ ਭਿ ਊਠਿ ਸਿਧਾਈ ॥ ਭਰਮ ਮੋਹ ਕੇ ਬਾਂਧੇ ਬੰਧ ॥ ਸੁਪਨੁ ਭਇਆ ਭਖਲਾਏ ਅੰਧ ॥੨॥ ਇਹੁ ਤਉ
ਰਚਨੁ ਰਚਿਆ ਕਰਤਾਰਿ ॥ ਆਵਤ ਜਾਵਤ ਹੁਕਮਿ ਅਪਾਰਿ ॥ ਨਹ ਕੋ ਮੂਆ ਨ ਮਰਣੈ ਜੋਗੁ ॥ ਨਹ ਬਿਨਸੈ
ਅਬਿਨਾਸੀ ਹੋਗੁ ॥੩॥ ਜੋ ਇਹੁ ਜਾਣਹੁ ਸੋ ਇਹੁ ਨਾਹਿ ॥ ਜਾਨਣਹਾਰੇ ਕਉ ਬਲਿ ਜਾਉ ॥ ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਗੁਰਿ
ਭਰਮੁ ਚੁਕਾਇਆ ॥ ਨਾ ਕੋਈ ਮਰੈ ਨ ਆਵੈ ਜਾਇਆ ॥੪॥੧੦॥
{ਪੰਨਾ
885}
This verse is extremely important for understanding Sikh view
about life and death. He does not spend a single line on this, instead
diverts the attention of the reader by an uncalled for comparison of the views
of Communists and Sikh scholars. It does not matter whether an idea is coming
from an atheist or a communist, what matters is the logic of the idea. Guru
addresses every one including communists. Guru makes it crystal clear here that
nothing comes from anywhere and nothing goes from here. Guru gives a scientific
view about death.
In the ninthe para he quotes following three quotes:
ਪੀਪਾ ॥ ਕਾਯਉ ਦੇਵਾ ਕਾਇਅਉ ਦੇਵਲ ਕਾਇਅਉ ਜੰਗਮ ਜਾਤੀ ॥ ਕਾਇਅਉ ਧੂਪ ਦੀਪ
ਨਈਬੇਦਾ ਕਾਇਅਉ ਪੂਜਉ ਪਾਤੀ ॥੧॥ ਕਾਇਆ ਬਹੁ ਖੰਡ ਖੋਜਤੇ ਨਵ ਨਿਧਿ ਪਾਈ ॥ ਨਾ ਕਛੁ ਆਇਬੋ ਨਾ ਕਛੁ
ਜਾਇਬੋ ਰਾਮ ਕੀ ਦੁਹਾਈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥ ਜੋ ਬ੍ਰਹਮੰਡੇ ਸੋਈ ਪਿੰਡੇ ਜੋ ਖੋਜੈ ਸੋ ਪਾਵੈ ॥ ਪੀਪਾ
ਪ੍ਰਣਵੈ ਪਰਮ ਤਤੁ ਹੈ ਸਤਿਗੁਰੁ ਹੋਇ ਲਖਾਵੈ ॥੨॥੩॥
{ਪੰਨਾ
695}
ਸੂਹੀ ਮਹਲਾ ੪ ॥ ਕੀਤਾ ਕਰਣਾ ਸਰਬ ਰਜਾਈ ਕਿਛੁ ਕੀਚੈ ਜੇ ਕਰਿ ਸਕੀਐ ॥ ਆਪਣਾ
ਕੀਤਾ ਕਿਛੂ ਨ ਹੋਵੈ ਜਿਉ ਹਰਿ ਭਾਵੈ ਤਿਉ ਰਖੀਐ ॥੧॥ ਮੇਰੇ ਹਰਿ ਜੀਉ ਸਭੁ ਕੋ ਤੇਰੈ ਵਸਿ ॥ ਅਸਾ
ਜੋਰੁ ਨਾਹੀ ਜੇ ਕਿਛੁ ਕਰਿ ਹਮ ਸਾਕਹ ਜਿਉ ਭਾਵੈ ਤਿਵੈ ਬਖਸਿ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥ ਸਭੁ ਜੀਉ ਪਿੰਡੁ ਦੀਆ
ਤੁਧੁ ਆਪੇ ਤੁਧੁ ਆਪੇ ਕਾਰੈ ਲਾਇਆ ॥ ਜੇਹਾ ਤੂੰ ਹੁਕਮੁ ਕਰਹਿ ਤੇਹੇ ਕੋ ਕਰਮ ਕਮਾਵੈ ਜੇਹਾ ਤੁਧੁ
ਧੁਰਿ ਲਿਖਿ ਪਾਇਆ ॥੨॥ ਪੰਚ ਤਤੁ ਕਰਿ ਤੁਧੁ ਸ੍ਰਿਸਟਿ ਸਭ ਸਾਜੀ ਕੋਈ ਛੇਵਾ ਕਰਿਉ ਜੇ ਕਿਛੁ
ਕੀਤਾ ਹੋਵੈ ॥ ਇਕਨਾ ਸਤਿਗੁਰੁ ਮੇਲਿ ਤੂੰ ਬੁਝਾਵਹਿ ਇਕਿ ਮਨਮੁਖਿ ਕਰਹਿ ਸਿ ਰੋਵੈ ॥੩॥ ਹਰਿ ਕੀ
ਵਡਿਆਈ ਹਉ ਆਖਿ ਨ ਸਾਕਾ ਹਉ ਮੂਰਖੁ ਮੁਗਧੁ ਨੀਚਾਣੁ ॥ ਜਨ ਨਾਨਕ ਕਉ ਹਰਿ ਬਖਸਿ ਲੈ ਮੇਰੇ ਸੁਆਮੀ
ਸਰਣਾਗਤਿ ਪਇਆ ਅਜਾਣੁ ॥੪॥੪॥੧੫॥੨੪॥
{ਪੰਨਾ
736}
ਪਾਂਚ ਤਤ ਕੋ ਤਨੁ ਰਚਿਓ ਜਾਨਹੁ ਚਤੁਰ ਸੁਜਾਨ ॥ ਜਿਹ ਤੇ ਉਪਜਿਓ ਨਾਨਕਾ ਲੀਨ
ਤਾਹਿ ਮੈ ਮਾਨੁ ॥੧੧॥
{ਪੰਨਾ
1427}
The central idea of first quote from Pipa is: Believe me for
God's sake, nothing ever goes from here and nothing ever comes from anywhere.
The central idea in the second verse is: O God, no one else can do anything; no
one has been able to add the sixth element to the five elements created by you.
The central idea of the third quote is that our body consists of five elements
(earth, air, water, fire, sky (energy) and at the time of death all the five
elements merge back to the original source.
It is evident that none of these verses are supporting the
theory of reincarnation and transmigration.
In the tenth para, he has repeated the quote from page 885
and states that cause of death is separation of Jyot from the body. This in no
way justifies the theory of reincarnation. He further gives following quote from
GGS.
ਆਪਿ ਸਤਿ ਕੀਆ ਸਭੁ ਸਤਿ ॥ ਤਿਸੁ ਪ੍ਰਭ ਤੇ ਸਗਲੀ ਉਤਪਤਿ ॥ ਤਿਸੁ ਭਾਵੈ ਤਾ
ਕਰੇ ਬਿਸਥਾਰੁ ॥ ਤਿਸੁ ਭਾਵੈ ਤਾ ਏਕੰਕਾਰੁ ॥ ਅਨਿਕ ਕਲਾ ਲਖੀ ਨਹ ਜਾਇ ॥ ਜਿਸੁ ਭਾਵੈ ਤਿਸੁ ਲਏ
ਮਿਲਾਇ ॥ ਕਵਨ ਨਿਕਟਿ ਕਵਨ ਕਹੀਐ ਦੂਰਿ ॥ ਆਪੇ ਆਪਿ ਆਪ ਭਰਪੂਰਿ ॥ ਅੰਤਰਗਤਿ ਜਿਸੁ ਆਪਿ ਜਨਾਏ ॥
ਨਾਨਕ ਤਿਸੁ ਜਨ ਆਪਿ ਬੁਝਾਏ ॥੫॥
{ਪੰਨਾ
294}
It is not clear how he fits in the meaning of this quote in
the argument of this para. Besides, this quote also does not support
reincarnation. All that is being said here is that as and when God wishes he
creates and destroyes life on this earth.
In para 11 once again he repeates previous quotes and once
again says that the cause of death is separation of Jyot from body. He
further gives following three more quotes from GGS.
ਪਉੜੀ ॥ ਆਪੀਨ੍ਹ੍ਹੈ ਭੋਗ ਭੋਗਿ ਕੈ ਹੋਇ ਭਸਮੜਿ ਭਉਰੁ ਸਿਧਾਇਆ ॥
ਵਡਾ ਹੋਆ ਦੁਨੀਦਾਰੁ ਗਲਿ ਸੰਗਲੁ ਘਤਿ ਚਲਾਇਆ ॥ ਅਗੈ ਕਰਣੀ ਕੀਰਤਿ ਵਾਚੀਐ ਬਹਿ ਲੇਖਾ ਕਰਿ ਸਮਝਾਇਆ
॥ ਥਾਉ ਨ ਹੋਵੀ ਪਉਦੀਈ ਹੁਣਿ ਸੁਣੀਐ ਕਿਆ ਰੂਆਇਆ ॥ ਮਨਿ ਅੰਧੈ ਜਨਮੁ ਗਵਾਇਆ ॥੩॥
{ਪੰਨਾ
464}
ਏ ਸਰੀਰਾ ਮੇਰਿਆ ਹਰਿ ਤੁਮ ਮਹਿ ਜੋਤਿ ਰਖੀ ਤਾ ਤੂ ਜਗ ਮਹਿ ਆਇਆ ॥ ਹਰਿ
ਜੋਤਿ ਰਖੀ ਤੁਧੁ ਵਿਚਿ ਤਾ ਤੂ ਜਗ ਮਹਿ ਆਇਆ ॥ ਹਰਿ ਆਪੇ ਮਾਤਾ ਆਪੇ ਪਿਤਾ ਜਿਨਿ ਜੀਉ ਉਪਾਇ
ਜਗਤੁ ਦਿਖਾਇਆ ॥ ਗੁਰ ਪਰਸਾਦੀ ਬੁਝਿਆ ਤਾ ਚਲਤੁ ਹੋਆ ਚਲਤੁ ਨਦਰੀ ਆਇਆ ॥ ਕਹੈ ਨਾਨਕੁ ਸ੍ਰਿਸਟਿ ਕਾ
ਮੂਲੁ ਰਚਿਆ ਜੋਤਿ ਰਾਖੀ ਤਾ ਤੂ ਜਗ ਮਹਿ ਆਇਆ ॥੩੩॥
{ਪੰਨਾ
921}
ਹਰਿ ਜੀਉ ਗੁਫਾ ਅੰਦਰਿ ਰਖਿ ਕੈ ਵਾਜਾ ਪਵਣੁ ਵਜਾਇਆ ॥ ਵਜਾਇਆ ਵਾਜਾ
ਪਉਣ ਨਉ ਦੁਆਰੇ ਪਰਗਟੁ ਕੀਏ ਦਸਵਾ ਗੁਪਤੁ ਰਖਾਇਆ ॥ ਗੁਰਦੁਆਰੈ ਲਾਇ ਭਾਵਨੀ ਇਕਨਾ ਦਸਵਾ ਦੁਆਰੁ
ਦਿਖਾਇਆ ॥ ਤਹ ਅਨੇਕ ਰੂਪ ਨਾਉ ਨਵ ਨਿਧਿ ਤਿਸ ਦਾ ਅੰਤੁ ਨ ਜਾਈ ਪਾਇਆ ॥ ਕਹੈ ਨਾਨਕੁ ਹਰਿ ਪਿਆਰੈ
ਜੀਉ ਗੁਫਾ ਅੰਦਰਿ ਰਖਿ ਕੈ ਵਾਜਾ ਪਵਣੁ ਵਜਾਇਆ ॥੩੮॥
{ਪੰਨਾ
922}
The central idea of the first verse is the futility of over
indulgence in materialism as at the end of the road it becomes evident all this
was an undue extra burden carried over by a person in his life. The central idea
of the second and third verse from Anand Sahib is that God creates life by
infusing its energy into other elements and motivates a person to realize this
truth. Now it is not evident how these verses support theory of reincarnation or
transmigration.
In the twelfth para, he repeats previous quotes and throws up
the question that why Guru does warn (for realization of God) only humans not
other species. This is a silly question. Guru was addressing only humans and
moreover human life is the only life that is capable of this. He further gives
this quote from GGS.
ਭੈਰਉ ਅਸਟਪਦੀਆ ਮਹਲਾ ੧ ਘਰੁ ੨
ੴ
ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ
॥ ਆਤਮ ਮਹਿ ਰਾਮੁ ਰਾਮ ਮਹਿ ਆਤਮੁ ਚੀਨਸਿ ਗੁਰ
ਬੀਚਾਰਾ ॥
ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਬਾਣੀ ਸਬਦਿ ਪਛਾਣੀ ਦੁਖ ਕਾਟੈ ਹਉ ਮਾਰਾ
॥੧॥ ਨਾਨਕ ਹਉਮੈ ਰੋਗ ਬੁਰੇ
॥ ਜਹ ਦੇਖਾਂ ਤਹ ਏਕਾ ਬੇਦਨ ਆਪੇ ਬਖਸੈ ਸਬਦਿ
ਧੁਰੇ ॥੧॥
ਰਹਾਉ
॥ 1153
In this quote Guru motivates us to get rid of our Ego and
realize that we are all are children of the same God. How this supports theory
of reincarnation is not clear
.
In para thirteen he continues his argument about warning to
humans by Guru. He give following four more quotes from GGS.
ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੫ ॥ ਭਈ ਪਰਾਪਤਿ ਮਾਨੁਖ ਦੇਹੁਰੀਆ ॥ ਗੋਬਿੰਦ ਮਿਲਣ
ਕੀ ਇਹ ਤੇਰੀ ਬਰੀਆ ॥ ਅਵਰਿ ਕਾਜ ਤੇਰੈ ਕਿਤੈ ਨ ਕਾਮ ॥ ਮਿਲੁ ਸਾਧਸੰਗਤਿ ਭਜੁ ਕੇਵਲ ਨਾਮ ॥੧॥
ਸਰੰਜਾਮਿ ਲਾਗੁ ਭਵਜਲ ਤਰਨ ਕੈ ॥ ਜਨਮੁ ਬ੍ਰਿਥਾ ਜਾਤ ਰੰਗਿ ਮਾਇਆ ਕੈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥ ਜਪੁ ਤਪੁ ਸੰਜਮੁ
ਧਰਮੁ ਨ ਕਮਾਇਆ ॥ ਸੇਵਾ ਸਾਧ ਨ ਜਾਨਿਆ ਹਰਿ ਰਾਇਆ ॥ ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਹਮ ਨੀਚ ਕਰੰਮਾ ॥ ਸਰਣਿ ਪਰੇ ਕੀ
ਰਾਖਹੁ ਸਰਮਾ ॥੨॥੪॥
{ਪੰਨਾ
12}
ਸਿਰੀਰਾਗੁ ਮਹਲਾ ੫ ॥ ਭਲਕੇ ਉਠਿ ਪਪੋਲੀਐ ਵਿਣੁ ਬੁਝੇ ਮੁਗਧ ਅਜਾਣਿ ॥ ਸੋ
ਪ੍ਰਭੁ ਚਿਤਿ ਨ ਆਇਓ ਛੁਟੈਗੀ ਬੇਬਾਣਿ ॥ ਸਤਿਗੁਰ ਸੇਤੀ ਚਿਤੁ ਲਾਇ ਸਦਾ ਸਦਾ ਰੰਗੁ ਮਾਣਿ ॥੧॥
ਪ੍ਰਾਣੀ ਤੂੰ ਆਇਆ ਲਾਹਾ ਲੈਣਿ ॥ ਲਗਾ ਕਿਤੁ ਕੁਫਕੜੇ ਸਭ ਮੁਕਦੀ ਚਲੀ ਰੈਣਿ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥ ਕੁਦਮ
ਕਰੇ ਪਸੁ ਪੰਖੀਆ ਦਿਸੈ ਨਾਹੀ ਕਾਲੁ ॥ ਓਤੈ ਸਾਥਿ ਮਨੁਖੁ ਹੈ ਫਾਥਾ ਮਾਇਆ ਜਾਲਿ ॥ ਮੁਕਤੇ ਸੇਈ
ਭਾਲੀਅਹਿ ਜਿ ਸਚਾ ਨਾਮੁ ਸਮਾਲਿ ॥੨॥ ਜੋ ਘਰੁ ਛਡਿ ਗਵਾਵਣਾ ਸੋ ਲਗਾ ਮਨ ਮਾਹਿ ॥ ਜਿਥੈ ਜਾਇ ਤੁਧੁ
ਵਰਤਣਾ ਤਿਸ ਕੀ ਚਿੰਤਾ ਨਾਹਿ ॥ ਫਾਥੇ ਸੇਈ ਨਿਕਲੇ ਜਿ ਗੁਰ ਕੀ ਪੈਰੀ ਪਾਹਿ ॥੩॥ ਕੋਈ ਰਖਿ ਨ ਸਕਈ
ਦੂਜਾ ਕੋ ਨ ਦਿਖਾਇ ॥ ਚਾਰੇ ਕੁੰਡਾ ਭਾਲਿ ਕੈ ਆਇ ਪਇਆ ਸਰਣਾਇ ॥ ਨਾਨਕ ਸਚੈ ਪਾਤਿਸਾਹਿ ਡੁਬਦਾ ਲਇਆ
ਕਢਾਇ ॥੪॥੩॥੭੩॥
{ਪੰਨਾ
43}
ਰਾਗੁ ਗਉੜੀ ਪੂਰਬੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥ ਕਰਉ ਬੇਨੰਤੀ ਸੁਣਹੁ ਮੇਰੇ ਮੀਤਾ ਸੰਤ ਟਹਲ
ਕੀ ਬੇਲਾ ॥ ਈਹਾ ਖਾਟਿ ਚਲਹੁ ਹਰਿ ਲਾਹਾ ਆਗੈ ਬਸਨੁ ਸੁਹੇਲਾ ॥੧॥ ਅਉਧ ਘਟੈ ਦਿਨਸੁ ਰੈਣਾਰੇ ॥ ਮਨ
ਗੁਰ ਮਿਲਿ ਕਾਜ ਸਵਾਰੇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥ ਇਹੁ ਸੰਸਾਰੁ ਬਿਕਾਰੁ ਸੰਸੇ ਮਹਿ ਤਰਿਓ ਬ੍ਰਹਮ ਗਿਆਨੀ ॥
ਜਿਸਹਿ ਜਗਾਇ ਪੀਆਵੈ ਇਹੁ ਰਸੁ ਅਕਥ ਕਥਾ ਤਿਨਿ ਜਾਨੀ ॥੨॥ ਜਾ ਕਉ ਆਏ ਸੋਈ ਬਿਹਾਝਹੁ ਹਰਿ ਗੁਰ
ਤੇ ਮਨਹਿ ਬਸੇਰਾ ॥ ਨਿਜ ਘਰਿ ਮਹਲੁ ਪਾਵਹੁ ਸੁਖ ਸਹਜੇ ਬਹੁਰਿ ਨ ਹੋਇਗੋ ਫੇਰਾ ॥੩॥ ਅੰਤਰਜਾਮੀ
ਪੁਰਖ ਬਿਧਾਤੇ ਸਰਧਾ ਮਨ ਕੀ ਪੂਰੇ ॥ ਨਾਨਕ ਦਾਸੁ ਇਹੈ ਸੁਖੁ ਮਾਗੈ ਮੋ ਕਉ ਕਰਿ ਸੰਤਨ ਕੀ ਧੂਰੇ
॥੪॥੫॥
{ਪੰਨਾ
13}
ਜਿਸੁ ਵਖਰ ਕਉ ਲੈਨਿ ਤੂ ਆਇਆ ॥ ਰਾਮ ਨਾਮੁ ਸੰਤਨ ਘਰਿ ਪਾਇਆ ॥ ਤਜਿ
ਅਭਿਮਾਨੁ ਲੇਹੁ ਮਨ ਮੋਲਿ ॥ ਰਾਮ ਨਾਮੁ ਹਿਰਦੇ ਮਹਿ ਤੋਲਿ ॥ ਲਾਦਿ ਖੇਪ ਸੰਤਹ ਸੰਗਿ ਚਾਲੁ ॥ ਅਵਰ
ਤਿਆਗਿ ਬਿਖਿਆ ਜੰਜਾਲ ॥ ਧੰਨਿ ਧੰਨਿ ਕਹੈ ਸਭੁ ਕੋਇ ॥ ਮੁਖ ਊਜਲ ਹਰਿ ਦਰਗਹ ਸੋਇ ॥ ਇਹੁ ਵਾਪਾਰੁ
ਵਿਰਲਾ ਵਾਪਾਰੈ ॥ ਨਾਨਕ ਤਾ ਕੈ ਸਦ ਬਲਿਹਾਰੈ ॥੫॥
{ਪੰਨਾ
283}
The central focus of all the above quotes is to underline the
urgency and importance of making the most of this life which is a rare blessing
from God. If Guru is giving this warning to humans and not to other species,
then this does not mean that it can be taken as an argument in favour of
reincarnation or transmigration. In fact by saying this Guru repudiates the
theory of reincarnation as human life is a sort of penalty (not blessing) as per
theory of reincarnation
.
In the fourteenth para the same argument continues and he
gives following three more quotes. As we have seen the very basis of this
argument is infructuous. In these verses Guru motivates us to make the most of
this life as it is a rare opportunity. This motivation should in no way be
construed to mean that Guru is doing so because there will be an after life if
we do not take heed of this advice. In fact this advice is not required if there
is an after life. The very urgency of the matter suggests that there is no after
life as this is the one and only opportunity.
ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੫ ਪੰਚਪਦੇ॥ ਪ੍ਰਥਮੇ ਤੇਰੀ ਨੀਕੀ ਜਾਤਿ ॥ ਦੁਤੀਆ ਤੇਰੀ ਮਨੀਐ
ਪਾਂਤਿ ॥ ਤ੍ਰਿਤੀਆ ਤੇਰਾ ਸੁੰਦਰ ਥਾਨੁ ॥ ਬਿਗੜ ਰੂਪੁ ਮਨ ਮਹਿ ਅਭਿਮਾਨੁ ॥੧॥ ਸੋਹਨੀ ਸਰੂਪਿ
ਸੁਜਾਣਿ ਬਿਚਖਨਿ ॥ ਅਤਿ ਗਰਬੈ ਮੋਹਿ ਫਾਕੀ ਤੂੰ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥ ਅਤਿ ਸੂਚੀ ਤੇਰੀ ਪਾਕਸਾਲ ॥ ਕਰਿ
ਇਸਨਾਨੁ ਪੂਜਾ ਤਿਲਕੁ ਲਾਲ ॥ ਗਲੀ ਗਰਬਹਿ ਮੁਖਿ ਗੋਵਹਿ ਗਿਆਨ ॥ ਸਭ ਬਿਧਿ ਖੋਈ ਲੋਭਿ ਸੁਆਨ ॥੨॥
ਕਾਪਰ ਪਹਿਰਹਿ ਭੋਗਹਿ ਭੋਗ ॥ ਆਚਾਰ ਕਰਹਿ ਸੋਭਾ ਮਹਿ ਲੋਗ ॥ ਚੋਆ ਚੰਦਨ ਸੁਗੰਧ ਬਿਸਥਾਰ ॥ ਸੰਗੀ
ਖੋਟਾ ਕ੍ਰੋਧੁ ਚੰਡਾਲ ॥੩॥ ਅਵਰ ਜੋਨਿ ਤੇਰੀ ਪਨਿਹਾਰੀ ॥ ਇਸੁ ਧਰਤੀ ਮਹਿ ਤੇਰੀ ਸਿਕਦਾਰੀ ॥
ਸੁਇਨਾ ਰੂਪਾ ਤੁਝ ਪਹਿ ਦਾਮ ॥ ਸੀਲੁ ਬਿਗਾਰਿਓ ਤੇਰਾ ਕਾਮ ॥੪॥ ਜਾ ਕਉ ਦ੍ਰਿਸਟਿ ਮਇਆ ਹਰਿ ਰਾਇ ॥
ਸਾ ਬੰਦੀ ਤੇ ਲਈ ਛਡਾਇ ॥ ਸਾਧਸੰਗਿ ਮਿਲਿ ਹਰਿ ਰਸੁ ਪਾਇਆ ॥ ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਸਫਲ ਓਹ ਕਾਇਆ ॥੫॥ ਸਭਿ
ਰੂਪ ਸਭਿ ਸੁਖ ਬਨੇ ਸੁਹਾਗਨਿ ॥ ਅਤਿ ਸੁੰਦਰਿ ਬਿਚਖਨਿ ਤੂੰ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ਦੂਜਾ ॥੧੨॥
{ਪੰਨਾ
374}
ਬਸੰਤੁ ਮਹਲਾ ੫
ੴ
ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥ ਦੇਖੁ ਫੂਲ ਫੂਲ ਫੂਲੇ ॥ ਅਹੰ ਤਿਆਗਿ ਤਿਆਗੇ ॥ ਚਰਨ ਕਮਲ ਪਾਗੇ ॥ ਤੁਮ ਮਿਲਹੁ
ਪ੍ਰਭ ਸਭਾਗੇ ॥ ਹਰਿ ਚੇਤਿ ਮਨ ਮੇਰੇ ॥ ਰਹਾਉ ॥ ਸਘਨ ਬਾਸੁ ਕੂਲੇ ॥ ਇਕਿ ਰਹੇ ਸੂਕਿ ਕਠੂਲੇ ॥ ਬਸੰਤ
ਰੁਤਿ ਆਈ ॥ ਪਰਫੂਲਤਾ ਰਹੇ ॥੧॥ ਅਬ ਕਲੂ ਆਇਓ ਰੇ ॥ ਇਕੁ ਨਾਮੁ ਬੋਵਹੁ ਬੋਵਹੁ ॥ ਅਨ ਰੂਤਿ ਨਾਹੀ
ਨਾਹੀ ॥ ਮਤੁ ਭਰਮਿ ਭੂਲਹੁ ਭੂਲਹੁ ॥ ਗੁਰ ਮਿਲੇ ਹਰਿ ਪਾਏ ॥ ਜਿਸੁ ਮਸਤਕਿ ਹੈ ਲੇਖਾ ॥ ਮਨ
ਰੁਤਿ ਨਾਮ ਰੇ ॥ ਗੁਨ ਕਹੇ ਨਾਨਕ ਹਰਿ ਹਰੇ ਹਰਿ ਹਰੇ ॥੨॥੧੮॥
{ਪੰਨਾ
1185}
ਮਃ ੩ ॥ ਸਤਿਗੁਰ ਕੀ ਸੇਵ ਨ ਕੀਤੀਆ ਸਬਦਿ ਨ ਲਗੋ ਭਾਉ ॥ ਹਉਮੈ ਰੋਗੁ
ਕਮਾਵਣਾ ਅਤਿ ਦੀਰਘੁ ਬਹੁ ਸੁਆਉ ॥ ਮਨਹਠਿ ਕਰਮ ਕਮਾਵਣੇ ਫਿਰਿ ਫਿਰਿ ਜੋਨੀ ਪਾਇ ॥ ਗੁਰਮੁਖਿ
ਜਨਮੁ ਸਫਲੁ ਹੈ ਜਿਸ ਨੋ ਆਪੇ ਲਏ ਮਿਲਾਇ ॥ ਨਾਨਕ ਨਦਰੀ ਨਦਰਿ ਕਰੇ ਤਾ ਨਾਮ ਧਨੁ ਪਲੈ ਪਾਇ ॥੨॥
{ਪੰਨਾ
850}
In para 15 he picks up some quotes from GGS that stresses
upon the transiency of human life, but he stretches his interpretation of these
verses to mean there is life after death. He errs because he relies on the
literal interpretation of similes used by Guru. Guru compares this life to stay
in a motel or to a night. Since we leave motels to go and stay somewhere else he
interprets it to mean that there is a life after death. The quotes are
reproduced below in full.
ਪਉੜੀ ॥ ਆਪੇ ਤਖਤੁ ਰਚਾਇਓਨੁ ਆਕਾਸ ਪਤਾਲਾ ॥ ਹੁਕਮੇ ਧਰਤੀ ਸਾਜੀਅਨੁ
ਸਚੀ ਧਰਮ ਸਾਲਾ ॥ ਆਪਿ ਉਪਾਇ ਖਪਾਇਦਾ ਸਚੇ ਦੀਨ ਦਇਆਲਾ ॥ ਸਭਨਾ ਰਿਜਕੁ ਸੰਬਾਹਿਦਾ ਤੇਰਾ
ਹੁਕਮੁ ਨਿਰਾਲਾ ॥ ਆਪੇ ਆਪਿ ਵਰਤਦਾ ਆਪੇ ਪ੍ਰਤਿਪਾਲਾ ॥੧॥
{ਪੰਨਾ
785} m 3
ਮਾਰੂ ਮਹਲਾ ੧ ਦਖਣੀ ॥ ਕਾਇਆ ਨਗਰੁ ਨਗਰ ਗੜ ਅੰਦਰਿ ॥ ਸਾਚਾ ਵਾਸਾ ਪੁਰਿ
ਗਗਨੰਦਰਿ ॥ ਅਸਥਿਰੁ ਥਾਨੁ ਸਦਾ ਨਿਰਮਾਇਲੁ ਆਪੇ ਆਪੁ ਉਪਾਇਦਾ ॥੧॥ ਅੰਦਰਿ ਕੋਟ ਛਜੇ ਹਟਨਾਲੇ ॥ ਆਪੇ
ਲੇਵੈ ਵਸਤੁ ਸਮਾਲੇ ॥ ਬਜਰ ਕਪਾਟ ਜੜੇ ਜੜਿ ਜਾਣੈ ਗੁਰ ਸਬਦੀ ਖੋਲਾਇਦਾ ॥੨॥ ਭੀਤਰਿ ਕੋਟ ਗੁਫਾ ਘਰ
ਜਾਈ ॥ ਨਉ ਘਰ ਥਾਪੇ ਹੁਕਮਿ ਰਜਾਈ ॥ ਦਸਵੈ ਪੁਰਖੁ ਅਲੇਖੁ ਅਪਾਰੀ ਆਪੇ ਅਲਖੁ ਲਖਾਇਦਾ ॥੩॥ ਪਉਣ
ਪਾਣੀ ਅਗਨੀ ਇਕ ਵਾਸਾ ॥ ਆਪੇ ਕੀਤੋ ਖੇਲੁ ਤਮਾਸਾ ॥ ਬਲਦੀ ਜਲਿ ਨਿਵਰੈ ਕਿਰਪਾ ਤੇ ਆਪੇ ਜਲ ਨਿਧਿ
ਪਾਇਦਾ ॥੪॥ ਧਰਤਿ ਉਪਾਇ ਧਰੀ ਧਰਮ ਸਾਲਾ ॥ ਉਤਪਤਿ ਪਰਲਉ ਆਪਿ ਨਿਰਾਲਾ ॥ ਪਵਣੈ ਖੇਲੁ ਕੀਆ
ਸਭ ਥਾਈ ਕਲਾ ਖਿੰਚਿ ਢਾਹਾਇਦਾ ॥੫॥ ਭਾਰ ਅਠਾਰਹ ਮਾਲਣਿ ਤੇਰੀ ॥ ਚਉਰੁ ਢੁਲੈ ਪਵਣੈ ਲੈ ਫੇਰੀ ॥
ਚੰਦੁ ਸੂਰਜੁ ਦੁਇ ਦੀਪਕ ਰਾਖੇ ਸਸਿ ਘਰਿ ਸੂਰੁ ਸਮਾਇਦਾ ॥੬॥ ਪੰਖੀ ਪੰਚ ਉਡਰਿ ਨਹੀ ਧਾਵਹਿ ॥ ਸਫਲਿਓ
ਬਿਰਖੁ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਫਲੁ ਪਾਵਹਿ ॥ ਗੁਰਮੁਖਿ ਸਹਜਿ ਰਵੈ ਗੁਣ ਗਾਵੈ ਹਰਿ ਰਸੁ ਚੋਗ ਚੁਗਾਇਦਾ ॥੭॥
ਝਿਲਮਿਲਿ ਝਿਲਕੈ ਚੰਦੁ ਨ ਤਾਰਾ ॥ ਸੂਰਜ ਕਿਰਣਿ ਨ ਬਿਜੁਲਿ ਗੈਣਾਰਾ ॥ ਅਕਥੀ ਕਥਉ ਚਿਹਨੁ ਨਹੀ ਕੋਈ
ਪੂਰਿ ਰਹਿਆ ਮਨਿ ਭਾਇਦਾ ॥੮॥ ਪਸਰੀ ਕਿਰਣਿ ਜੋਤਿ ਉਜਿਆਲਾ ॥ ਕਰਿ ਕਰਿ ਦੇਖੈ ਆਪਿ ਦਇਆਲਾ ॥ ਅਨਹਦ
ਰੁਣ ਝੁਣਕਾਰੁ ਸਦਾ ਧੁਨਿ ਨਿਰਭਉ ਕੈ ਘਰਿ ਵਾਇਦਾ ॥੯॥ ਅਨਹਦੁ ਵਾਜੈ ਭ੍ਰਮੁ ਭਉ ਭਾਜੈ ॥ ਸਗਲ ਬਿਆਪਿ
ਰਹਿਆ ਪ੍ਰਭੁ ਛਾਜੈ ॥ ਸਭ ਤੇਰੀ ਤੂ ਗੁਰਮੁਖਿ ਜਾਤਾ ਦਰਿ ਸੋਹੈ ਗੁਣ ਗਾਇਦਾ ॥੧੦॥ ਆਦਿ ਨਿਰੰਜਨੁ
ਨਿਰਮਲੁ ਸੋਈ ॥ ਅਵਰੁ ਨ ਜਾਣਾ ਦੂਜਾ ਕੋਈ ॥ ਏਕੰਕਾਰੁ ਵਸੈ ਮਨਿ ਭਾਵੈ ਹਉਮੈ ਗਰਬੁ ਗਵਾਇਦਾ ॥੧੧॥
ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਪੀਆ ਸਤਿਗੁਰਿ ਦੀਆ ॥ ਅਵਰੁ ਨ ਜਾਣਾ ਦੂਆ ਤੀਆ ॥ ਏਕੋ ਏਕੁ ਸੁ ਅਪਰ ਪਰੰਪਰੁ ਪਰਖਿ
ਖਜਾਨੈ ਪਾਇਦਾ ॥੧੨॥ ਗਿਆਨੁ ਧਿਆਨੁ ਸਚੁ ਗਹਿਰ ਗੰਭੀਰਾ ॥ ਕੋਇ ਨ ਜਾਣੈ ਤੇਰਾ ਚੀਰਾ ॥ ਜੇਤੀ ਹੈ
ਤੇਤੀ ਤੁਧੁ ਜਾਚੈ ਕਰਮਿ ਮਿਲੈ ਸੋ ਪਾਇਦਾ ॥੧੩॥ ਕਰਮੁ ਧਰਮੁ ਸਚੁ ਹਾਥਿ ਤੁਮਾਰੈ ॥ ਵੇਪਰਵਾਹ ਅਖੁਟ
ਭੰਡਾਰੈ ॥ ਤੂ ਦਇਆਲੁ ਕਿਰਪਾਲੁ ਸਦਾ ਪ੍ਰਭੁ ਆਪੇ ਮੇਲਿ ਮਿਲਾਇਦਾ ॥੧੪॥ ਆਪੇ ਦੇਖਿ ਦਿਖਾਵੈ ਆਪੇ ॥
ਆਪੇ ਥਾਪਿ ਉਥਾਪੇ ਆਪੇ ॥ ਆਪੇ ਜੋੜਿ ਵਿਛੋੜੇ ਕਰਤਾ ਆਪੇ ਮਾਰਿ ਜੀਵਾਇਦਾ ॥੧੫॥ ਜੇਤੀ ਹੈ ਤੇਤੀ
ਤੁਧੁ ਅੰਦਰਿ ॥ ਦੇਖਹਿ ਆਪਿ ਬੈਸਿ ਬਿਜ ਮੰਦਰਿ ॥ ਨਾਨਕੁ ਸਾਚੁ ਕਹੈ ਬੇਨੰਤੀ ਹਰਿ ਦਰਸਨਿ ਸੁਖੁ
ਪਾਇਦਾ ॥੧੬॥੧॥੧੩॥
{ਪੰਨਾ
1033-1034}
ਰਾਤੀ ਰੁਤੀ ਥਿਤੀ ਵਾਰ ॥ ਪਵਣ ਪਾਣੀ ਅਗਨੀ ਪਾਤਾਲ ॥ ਤਿਸੁ ਵਿਚਿ ਧਰਤੀ
ਥਾਪਿ ਰਖੀ ਧਰਮ ਸਾਲ ॥ ਤਿਸੁ ਵਿਚਿ ਜੀਅ ਜੁਗਤਿ ਕੇ ਰੰਗ ॥ ਤਿਨ ਕੇ ਨਾਮ ਅਨੇਕ ਅਨੰਤ ॥
p 7
ਤੁਖਾਰੀ ਮਹਲਾ ੧ ॥ ਪਹਿਲੈ ਪਹਰੈ ਨੈਣ ਸਲੋਨੜੀਏ ਰੈਣਿ ਅੰਧਿਆਰੀ ਰਾਮ ॥
ਵਖਰੁ ਰਾਖੁ ਮੁਈਏ ਆਵੈ ਵਾਰੀ ਰਾਮ ॥ ਵਾਰੀ ਆਵੈ ਕਵਣੁ ਜਗਾਵੈ ਸੂਤੀ ਜਮ ਰਸੁ ਚੂਸਏ ॥ ਰੈਣਿ ਅੰਧੇਰੀ
ਕਿਆ ਪਤਿ ਤੇਰੀ ਚੋਰੁ ਪੜੈ ਘਰੁ ਮੂਸਏ ॥ ਰਾਖਣਹਾਰਾ ਅਗਮ ਅਪਾਰਾ ਸੁਣਿ ਬੇਨੰਤੀ ਮੇਰੀਆ ॥ ਨਾਨਕ
ਮੂਰਖੁ ਕਬਹਿ ਨ ਚੇਤੈ ਕਿਆ ਸੂਝੈ ਰੈਣਿ ਅੰਧੇਰੀਆ ॥੧॥ ਦੂਜਾ ਪਹਰੁ ਭਇਆ ਜਾਗੁ ਅਚੇਤੀ ਰਾਮ ॥ ਵਖਰੁ
ਰਾਖੁ ਮੁਈਏ ਖਾਜੈ ਖੇਤੀ ਰਾਮ ॥ ਰਾਖਹੁ ਖੇਤੀ ਹਰਿ ਗੁਰ ਹੇਤੀ ਜਾਗਤ ਚੋਰੁ ਨ ਲਾਗੈ ॥ ਜਮ ਮਗਿ ਨ
ਜਾਵਹੁ ਨਾ ਦੁਖੁ ਪਾਵਹੁ ਜਮ ਕਾ ਡਰੁ ਭਉ ਭਾਗੈ ॥ ਰਵਿ ਸਸਿ ਦੀਪਕ ਗੁਰਮਤਿ ਦੁਆਰੈ ਮਨਿ ਸਾਚਾ ਮੁਖਿ
ਧਿਆਵਏ ॥ ਨਾਨਕ ਮੂਰਖੁ ਅਜਹੁ ਨ ਚੇਤੈ ਕਿਵ ਦੂਜੈ ਸੁਖੁ ਪਾਵਏ ॥੨॥ ਤੀਜਾ ਪਹਰੁ ਭਇਆ ਨੀਦ ਵਿਆਪੀ
ਰਾਮ ॥ ਮਾਇਆ ਸੁਤ ਦਾਰਾ ਦੂਖਿ ਸੰਤਾਪੀ ਰਾਮ ॥ ਮਾਇਆ ਸੁਤ ਦਾਰਾ ਜਗਤ ਪਿਆਰਾ ਚੋਗ ਚੁਗੈ ਨਿਤ ਫਾਸੈ
॥ ਨਾਮੁ ਧਿਆਵੈ ਤਾ ਸੁਖੁ ਪਾਵੈ ਗੁਰਮਤਿ ਕਾਲੁ ਨ ਗ੍ਰਾਸੈ ॥ ਜੰਮਣੁ ਮਰਣੁ ਕਾਲੁ ਨਹੀ ਛੋਡੈ ਵਿਣੁ
ਨਾਵੈ ਸੰਤਾਪੀ ॥ ਨਾਨਕ ਤੀਜੈ ਤ੍ਰਿਬਿਧਿ ਲੋਕਾ ਮਾਇਆ ਮੋਹਿ ਵਿਆਪੀ ॥੩॥ ਚਉਥਾ ਪਹਰੁ ਭਇਆ ਦਉਤੁ
ਬਿਹਾਗੈ ਰਾਮ ॥ ਤਿਨ ਘਰੁ ਰਾਖਿਅੜਾ ਜ
+
ਅਨਦਿਨੁ ਜਾਗੈ ਰਾਮ ॥ ਗੁਰ ਪੂਛਿ ਜਾਗੇ ਨਾਮਿ
ਲਾਗੇ ਤਿਨਾ ਰੈਣਿ ਸੁਹੇਲੀਆ ॥ ਗੁਰ ਸਬਦੁ ਕਮਾਵਹਿ ਜਨਮਿ ਨ ਆਵਹਿ ਤਿਨਾ ਹਰਿ ਪ੍ਰਭੁ ਬੇਲੀਆ ॥
ਕਰ ਕੰਪਿ ਚਰਣ ਸਰੀਰੁ ਕੰਪੈ ਨੈਣ ਅੰਧੁਲੇ ਤਨੁ ਭਸਮ ਸੇ ॥ ਨਾਨਕ ਦੁਖੀਆ ਜੁਗ ਚਾਰੇ ਬਿਨੁ ਨਾਮ ਹਰਿ
ਕੇ ਮਨਿ ਵਸੇ ॥੪॥ ਖੂਲੀ ਗੰਠਿ ਉਠੋ ਲਿਖਿਆ ਆਇਆ ਰਾਮ ॥ ਰਸ ਕਸ ਸੁਖ ਠਾਕੇ ਬੰਧਿ ਚਲਾਇਆ ਰਾਮ ॥
ਬੰਧਿ ਚਲਾਇਆ ਜਾ ਪ੍ਰਭ ਭਾਇਆ ਨਾ ਦੀਸੈ ਨਾ ਸੁਣੀਐ ॥ ਆਪਣ ਵਾਰੀ ਸਭਸੈ ਆਵੈ ਪਕੀ ਖੇਤੀ ਲੁਣੀਐ ॥
ਘੜੀ ਚਸੇ ਕਾ ਲੇਖਾ ਲੀਜੈ ਬੁਰਾ ਭਲਾ ਸਹੁ ਜੀਆ ॥ ਨਾਨਕ ਸੁਰਿ ਨਰ ਸਬਦਿ ਮਿਲਾਏ ਤਿਨਿ ਪ੍ਰਭਿ ਕਾਰਣੁ
ਕੀਆ ॥੫॥੨॥ {ਪੰਨਾ
1110}
ਮਹਲਾ ੧ ॥ ਸਭੇ ਕੰਤ ਮਹੇਲੀਆ ਸਗਲੀਆ ਕਰਹਿ ਸੀਗਾਰੁ ॥ ਗਣਤ ਗਣਾਵਣਿ ਆਈਆ
ਸੂਹਾ ਵੇਸੁ ਵਿਕਾਰੁ ॥ ਪਾਖੰਡਿ ਪ੍ਰੇਮੁ ਨ ਪਾਈਐ ਖੋਟਾ ਪਾਜੁ ਖੁਆਰੁ ॥੧॥ ਹਰਿ ਜੀਉ ਇਉ ਪਿਰੁ ਰਾਵੈ
ਨਾਰਿ ॥ ਤੁਧੁ ਭਾਵਨਿ ਸੋਹਾਗਣੀ ਅਪਣੀ ਕਿਰਪਾ ਲੈਹਿ ਸਵਾਰਿ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥ ਗੁਰ ਸਬਦੀ ਸੀਗਾਰੀਆ ਤਨੁ
ਮਨੁ ਪਿਰ ਕੈ ਪਾਸਿ ॥ ਦੁਇ ਕਰ ਜੋੜਿ ਖੜੀ ਤਕੈ ਸਚੁ ਕਹੈ ਅਰਦਾਸਿ ॥ ਲਾਲਿ ਰਤੀ ਸਚ ਭੈ ਵਸੀ ਭਾਇ
ਰਤੀ ਰੰਗਿ ਰਾਸਿ ॥੨॥ ਪ੍ਰਿਅ ਕੀ ਚੇਰੀ ਕਾਂਢੀਐ ਲਾਲੀ ਮਾਨੈ ਨਾਉ ॥ ਸਾਚੀ ਪ੍ਰੀਤਿ ਨ ਤੁਟਈ ਸਾਚੇ
ਮੇਲਿ ਮਿਲਾਉ ॥ ਸਬਦਿ ਰਤੀ ਮਨੁ ਵੇਧਿਆ ਹਉ ਸਦ ਬਲਿਹਾਰੈ ਜਾਉ ॥੩॥ ਸਾ ਧਨ ਰੰਡ ਨ ਬੈਸਈ ਜੇ ਸਤਿਗੁਰ
ਮਾਹਿ ਸਮਾਇ ॥ ਪਿਰੁ ਰੀਸਾਲੂ ਨਉਤਨੋ ਸਾਚਉ ਮਰੈ ਨ ਜਾਇ ॥ ਨਿਤ ਰਵੈ ਸੋਹਾਗਣੀ ਸਾਚੀ ਨਦਰਿ ਰਜਾਇ
॥੪॥ ਸਾਚੁ ਧੜੀ ਧਨ ਮਾਡੀਐ ਕਾਪੜੁ ਪ੍ਰੇਮ ਸੀਗਾਰੁ ॥ ਚੰਦਨੁ ਚੀਤਿ ਵਸਾਇਆ ਮੰਦਰੁ ਦਸਵਾ ਦੁਆਰੁ ॥
ਦੀਪਕੁ ਸਬਦਿ ਵਿਗਾਸਿਆ ਰਾਮ ਨਾਮੁ ਉਰ ਹਾਰੁ ॥੫॥ ਨਾਰੀ ਅੰਦਰਿ ਸੋਹਣੀ ਮਸਤਕਿ ਮਣੀ ਪਿਆਰੁ ॥ ਸੋਭਾ
ਸੁਰਤਿ ਸੁਹਾਵਣੀ ਸਾਚੈ ਪ੍ਰੇਮਿ ਅਪਾਰ ॥ ਬਿਨੁ ਪਿਰ ਪੁਰਖੁ ਨ ਜਾਣਈ ਸਾਚੇ ਗੁਰ ਕੈ ਹੇਤਿ ਪਿਆਰਿ
॥੬॥ ਨਿਸਿ ਅੰਧਿਆਰੀ ਸੁਤੀਏ ਕਿਉ ਪਿਰ ਬਿਨੁ ਰੈਣਿ ਵਿਹਾਇ ॥ ਅੰਕੁ ਜਲਉ ਤਨੁ ਜਾਲੀਅਉ ਮਨੁ
ਧਨੁ ਜਲਿ ਬਲਿ ਜਾਇ ॥ ਜਾ ਧਨ ਕੰਤਿ ਨ ਰਾਵੀਆ ਤਾ ਬਿਰਥਾ ਜੋਬਨੁ ਜਾਇ ॥੭॥ ਸੇਜੈ ਕੰਤ ਮਹੇਲੜੀ ਸੂਤੀ
ਬੂਝ ਨ ਪਾਇ ॥ ਹਉ ਸੁਤੀ ਪਿਰੁ ਜਾਗਣਾ ਕਿਸ ਕਉ ਪੂਛਉ ਜਾਇ ॥ ਸਤਿਗੁਰਿ ਮੇਲੀ ਭੈ ਵਸੀ ਨਾਨਕ ਪ੍ਰੇਮੁ
ਸਖਾਇ ॥੮॥੨॥
{ਪੰਨਾ
54}
ਸਿਰੀਰਾਗੁ ਮਹਲਾ ੫ ॥ ਤਿਚਰੁ ਵਸਹਿ ਸੁਹੇਲੜੀ ਜਿਚਰੁ ਸਾਥੀ ਨਾਲਿ ॥ ਜਾ
ਸਾਥੀ ਉਠੀ ਚਲਿਆ ਤਾ ਧਨ ਖਾਕੂ ਰਾਲਿ ॥੧॥ ਮਨਿ ਬੈਰਾਗੁ ਭਇਆ ਦਰਸਨੁ ਦੇਖਣੈ ਕਾ ਚਾਉ ॥ ਧੰਨੁ ਸੁ
ਤੇਰਾ ਥਾਨੁ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥ ਜਿਚਰੁ ਵਸਿਆ ਕੰਤੁ ਘਰਿ ਜੀਉ ਜੀਉ ਸਭਿ ਕਹਾਤਿ ॥ ਜਾ ਉਠੀ ਚਲਸੀ ਕੰਤੜਾ
ਤਾ ਕੋਇ ਨ ਪੁਛੈ ਤੇਰੀ ਬਾਤ ॥੨॥ ਪੇਈਅੜੈ ਸਹੁ ਸੇਵਿ ਤੂੰ ਸਾਹੁਰੜੈ ਸੁਖਿ ਵਸੁ ॥ ਗੁਰ ਮਿਲਿ
ਚਜੁ ਅਚਾਰੁ ਸਿਖੁ ਤੁਧੁ ਕਦੇ ਨ ਲਗੈ ਦੁਖੁ ॥੩॥ ਸਭਨਾ ਸਾਹੁਰੈ ਵੰਞਣਾ ਸਭਿ ਮੁਕਲਾਵਣਹਾਰ ॥ ਨਾਨਕ
ਧੰਨੁ ਸੋਹਾਗਣੀ ਜਿਨ ਸਹ ਨਾਲਿ ਪਿਆਰੁ ॥੪॥੨੩॥੯੩॥
{ਪੰਨਾ
50}
In para 16th he states that for those who live according to
the teachings of Guru there is no circle of life and death. Such people are very
rare in this world. He gives following quotes:
ਹੈਨਿ ਵਿਰਲੇ ਨਾਹੀ ਘਣੇ ਫੈਲ ਫਕੜੁ ਸੰਸਾਰੁ ॥੧੨॥
{ਪੰਨਾ
1411}
ਪਉੜੀ ॥ ਜਪੁ ਤਪੁ ਸੰਜਮੁ ਦਇਆ ਧਰਮੁ ਜਿਸੁ ਦੇਹਿ ਸੁ ਪਾਏ ॥ ਜਿਸੁ ਬੁਝਾਇਹਿ
ਅਗਨਿ ਆਪਿ ਸੋ ਨਾਮੁ ਧਿਆਏ ॥ ਅੰਤਰਜਾਮੀ ਅਗਮ ਪੁਰਖੁ ਇਕ ਦ੍ਰਿਸਟਿ ਦਿਖਾਏ ॥ ਸਾਧਸੰਗਤਿ ਕੈ ਆਸਰੈ
ਪ੍ਰਭ ਸਿਉ ਰੰਗੁ ਲਾਏ ॥ ਅਉਗਣ ਕਟਿ ਮੁਖੁ ਉਜਲਾ ਹਰਿ ਨਾਮਿ ਤਰਾਏ ॥ ਜਨਮ ਮਰਣ ਭਉ ਕਟਿਓਨੁ ਫਿਰਿ
ਜੋਨਿ ਨ ਪਾਏ ॥ ਅੰਧ ਕੂਪ ਤੇ ਕਾਢਿਅਨੁ ਲੜੁ ਆਪਿ ਫੜਾਏ ॥ ਨਾਨਕ ਬਖਸਿ ਮਿਲਾਇਅਨੁ ਰਖੇ ਗਲਿ
ਲਾਏ ॥੨੧॥
{ਪੰਨਾ
966}
ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੫ ਬਿਰਹੜੇ ਘਰੁ ੪ ਛੰਤਾ ਕੀ ਜਤਿ
ੴ
ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥ ਪਾਰਬ੍ਰਹਮੁ ਪ੍ਰਭੁ ਸਿਮਰੀਐ ਪਿਆਰੇ ਦਰਸਨ ਕਉ ਬਲਿ ਜਾਉ ॥੧॥ ਜਿਸੁ ਸਿਮਰਤ ਦੁਖ
ਬੀਸਰਹਿ ਪਿਆਰੇ ਸੋ ਕਿਉ ਤਜਣਾ ਜਾਇ ॥੨॥ ਇਹੁ ਤਨੁ ਵੇਚੀ ਸੰਤ ਪਹਿ ਪਿਆਰੇ ਪ੍ਰੀਤਮੁ ਦੇਇ ਮਿਲਾਇ
॥੩॥ ਸੁਖ ਸੀਗਾਰ ਬਿਖਿਆ ਕੇ ਫੀਕੇ ਤਜਿ ਛੋਡੇ ਮੇਰੀ ਮਾਇ ॥੪॥ ਕਾਮੁ ਕ੍ਰੋਧੁ ਲੋਭੁ ਤਜਿ ਗਏ ਪਿਆਰੇ
ਸਤਿਗੁਰ ਚਰਨੀ ਪਾਇ ॥੫॥ ਜੋ ਜਨ ਰਾਤੇ ਰਾਮ ਸਿਉ ਪਿਆਰੇ ਅਨਤ ਨ ਕਾਹੂ ਜਾਇ ॥੬॥ ਹਰਿ ਰਸੁ ਜਿਨ੍ਹ੍ਹੀ
ਚਾਖਿਆ ਪਿਆਰੇ ਤ੍ਰਿਪਤਿ ਰਹੇ ਆਘਾਇ ॥੭॥ ਅੰਚਲੁ ਗਹਿਆ ਸਾਧ ਕਾ ਨਾਨਕ ਭੈ ਸਾਗਰੁ ਪਾਰਿ ਪਰਾਇ
॥੮॥੧॥੩॥ ਜਨਮ ਮਰਣ ਦੁਖੁ ਕਟੀਐ ਪਿਆਰੇ ਜਬ ਭੇਟੈ ਹਰਿ ਰਾਇ ॥੧॥ ਸੁੰਦਰੁ ਸੁਘਰੁ ਸੁਜਾਣੁ
ਪ੍ਰਭੁ ਮੇਰਾ ਜੀਵਨੁ ਦਰਸੁ ਦਿਖਾਇ ॥੨॥ ਜੋ ਜੀਅ ਤੁਝ ਤੇ ਬੀਛੁਰੇ ਪਿਆਰੇ ਜਨਮਿ ਮਰਹਿ ਬਿਖੁ ਖਾਇ
॥੩॥ ਜਿਸੁ ਤੂੰ ਮੇਲਹਿ ਸੋ ਮਿਲੈ ਪਿਆਰੇ ਤਿਸ ਕੈ ਲਾਗਉ ਪਾਇ ॥੪॥ ਜੋ ਸੁਖੁ ਦਰਸਨੁ ਪੇਖਤੇ ਪਿਆਰੇ
ਮੁਖ ਤੇ ਕਹਣੁ ਨ ਜਾਇ ॥੫॥ ਸਾਚੀ ਪ੍ਰੀਤਿ ਨ ਤੁਟਈ ਪਿਆਰੇ ਜੁਗੁ ਜੁਗੁ ਰਹੀ ਸਮਾਇ ॥੬॥ ਜੋ ਤੁਧੁ
ਭਾਵੈ ਸੋ ਭਲਾ ਪਿਆਰੇ ਤੇਰੀ ਅਮਰੁ ਰਜਾਇ ॥੭॥ ਨਾਨਕ ਰੰਗਿ ਰਤੇ ਨਾਰਾਇਣੈ ਪਿਆਰੇ ਮਾਤੇ ਸਹਜਿ ਸੁਭਾਇ
॥੮॥੨॥੪॥ ਸਭ ਬਿਧਿ ਤੁਮ ਹੀ ਜਾਨਤੇ ਪਿਆਰੇ ਕਿਸੁ ਪਹਿ ਕਹਉ ਸੁਨਾਇ ॥੧॥ ਤੂੰ ਦਾਤਾ ਜੀਆ ਸਭਨਾ ਕਾ
ਤੇਰਾ ਦਿਤਾ ਪਹਿਰਹਿ ਖਾਇ ॥੨॥ ਸੁਖੁ ਦੁਖੁ ਤੇਰੀ ਆਗਿਆ ਪਿਆਰੇ ਦੂਜੀ ਨਾਹੀ ਜਾਇ ॥੩॥ ਜੋ ਤੂੰ
ਕਰਾਵਹਿ ਸੋ ਕਰੀ ਪਿਆਰੇ ਅਵਰੁ ਕਿਛੁ ਕਰਣੁ ਨ ਜਾਇ ॥੪॥ ਦਿਨੁ ਰੈਣਿ ਸਭ ਸੁਹਾਵਣੇ ਪਿਆਰੇ ਜਿਤੁ
ਜਪੀਐ ਹਰਿ ਨਾਉ ॥੫॥ ਸਾਈ ਕਾਰ ਕਮਾਵਣੀ ਪਿਆਰੇ ਧੁਰਿ ਮਸਤਕਿ ਲੇਖੁ ਲਿਖਾਇ ॥੬॥ ਏਕੋ ਆਪਿ ਵਰਤਦਾ
ਪਿਆਰੇ ਘਟਿ ਘਟਿ ਰਹਿਆ ਸਮਾਇ ॥੭॥ ਸੰਸਾਰ ਕੂਪ ਤੇ ਉਧਰਿ ਲੈ ਪਿਆਰੇ ਨਾਨਕ ਹਰਿ ਸਰਣਾਇ
॥੮॥੩॥੨੨॥੧੫॥੨॥੪੨॥ {ਪੰਨਾ
431-432}
ਟੋਡੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥ ਰਸਨਾ ਗੁਣ ਗੋਪਾਲ ਨਿਧਿ ਗਾਇਣ ॥ ਸਾਂਤਿ ਸਹਜੁ ਰਹਸੁ ਮਨਿ
ਉਪਜਿਓ ਸਗਲੇ ਦੂਖ ਪਲਾਇਣ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥ ਜੋ ਮਾਗਹਿ ਸੋਈ ਸੋਈ ਪਾਵਹਿ ਸੇਵਿ ਹਰਿ ਕੇ ਚਰਣ ਰਸਾਇਣ ॥
ਜਨਮ ਮਰਣ ਦੁਹਹੂ ਤੇ ਛੂਟਹਿ ਭਵਜਲੁ ਜਗਤੁ ਤਰਾਇਣ ॥੧॥ ਖੋਜਤ ਖੋਜਤ ਤਤੁ ਬੀਚਾਰਿਓ ਦਾਸ
ਗੋਵਿੰਦ ਪਰਾਇਣ ॥ ਅਬਿਨਾਸੀ ਖੇਮ ਚਾਹਹਿ ਜੇ ਨਾਨਕ ਸਦਾ ਸਿਮਰਿ ਨਾਰਾਇਣ ॥੨॥੫॥੧੦॥
{ਪੰਨਾ
713-714}
ਸੂਹੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥ ਭਾਗਠੜੇ ਹਰਿ ਸੰਤ ਤੁਮ੍ਹ੍ਹਾਰੇ ਜਿਨ੍ਹ੍ਹ ਘਰਿ ਧਨੁ ਹਰਿ
ਨਾਮਾ ॥ ਪਰਵਾਣੁ ਗਣੀ ਸੇਈ ਇਹ ਆਏ ਸਫਲ ਤਿਨਾ ਕੇ ਕਾਮਾ ॥੧॥ ਮੇਰੇ ਰਾਮ ਹਰਿ ਜਨ ਕੈ ਹਉ ਬਲਿ ਜਾਈ ॥
ਕੇਸਾ ਕਾ ਕਰਿ ਚਵਰੁ ਢੁਲਾਵਾ ਚਰਣ ਧੂੜਿ ਮੁਖਿ ਲਾਈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥ ਜਨਮ ਮਰਣ ਦੁਹਹੂ ਮਹਿ ਨਾਹੀ
ਜਨ ਪਰਉਪਕਾਰੀ ਆਏ ॥ ਜੀਅ ਦਾਨੁ ਦੇ ਭਗਤੀ ਲਾਇਨਿ ਹਰਿ ਸਿਉ ਲੈਨਿ ਮਿਲਾਏ ॥੨॥ ਸਚਾ ਅਮਰੁ ਸਚੀ
ਪਾਤਿਸਾਹੀ ਸਚੇ ਸੇਤੀ ਰਾਤੇ ॥ ਸਚਾ ਸੁਖੁ ਸਚੀ ਵਡਿਆਈ ਜਿਸ ਕੇ ਸੇ ਤਿਨਿ ਜਾਤੇ ॥੩॥ ਪਖਾ ਫੇਰੀ
ਪਾਣੀ ਢੋਵਾ ਹਰਿ ਜਨ ਕੈ ਪੀਸਣੁ ਪੀਸਿ ਕਮਾਵਾ ॥ ਨਾਨਕ ਕੀ ਪ੍ਰਭ ਪਾਸਿ ਬੇਨੰਤੀ ਤੇਰੇ ਜਨ ਦੇਖਣੁ
ਪਾਵਾ ॥੪॥੭॥੫੪॥
{ਪੰਨਾ
749}
Interestingly he agrees that this riddance from the cycle of
life and death is enjoyed during this life while alive and then stretched the
meaning of these lines to support the concept of riddance from this cycle after
death.
In para 17th he comes back to the views of those who say that
Gurbani does not support theory of incarnation or transmigration. He says that
he has had discussions with such persons and in his opinion they stumble while
interpreting the quote at page 885 of GGS. (ਪਵਨੈ ਮਹਿ
ਪਵਨੁ ਸਮਾਇਆ ॥ ਜੋਤੀ ਮਹਿ ਜੋਤਿ ਰਲਿ ਜਾਇਆ ॥) In my opinion Surjit Singh himself
stumbles and gives weird interpretation. He goes on to say that besides the
five elements there is something else called Mind in our body. If the readers
remember Guru has categorically said that no one has been able to create the
sixth element. Bur Surjit Singh seems to have done this. He treats mind as the
sixth element. As per his interpretation this sixth element creates our
consciousness that can go to two opposite directions – good or bad. Now this
interpretation totally shuts its eyes from the main focus of the verse and can
only be classified as huge distortion. He then goes on to quote some verses from
GGS where in Guru tells us to keep our mind focused on the teachings of Guru.
The meanings of these quotes in no way justify the theory of reincarnation. The
quotes are given in full below.
ਸਲੋਕ ਮਃ ੧ ॥ ਹਉ ਵਿਚਿ ਆਇਆ ਹਉ ਵਿਚਿ ਗਇਆ ॥ ਹਉ ਵਿਚਿ ਜੰਮਿਆ ਹਉ ਵਿਚਿ
ਮੁਆ ॥ ਹਉ ਵਿਚਿ ਦਿਤਾ ਹਉ ਵਿਚਿ ਲਇਆ ॥ ਹਉ ਵਿਚਿ ਖਟਿਆ ਹਉ ਵਿਚਿ ਗਇਆ ॥ ਹਉ ਵਿਚਿ ਸਚਿਆਰੁ
ਕੂੜਿਆਰੁ ॥ ਹਉ ਵਿਚਿ ਪਾਪ ਪੁੰਨ ਵੀਚਾਰੁ ॥ ਹਉ ਵਿਚਿ ਨਰਕਿ ਸੁਰਗਿ ਅਵਤਾਰੁ ॥ ਹਉ ਵਿਚਿ ਹਸੈ ਹਉ
ਵਿਚਿ ਰੋਵੈ ॥ ਹਉ ਵਿਚਿ ਭਰੀਐ ਹਉ ਵਿਚਿ ਧੋਵੈ ॥ ਹਉ ਵਿਚਿ ਜਾਤੀ ਜਿਨਸੀ ਖੋਵੈ ॥ ਹਉ ਵਿਚਿ ਮੂਰਖੁ
ਹਉ ਵਿਚਿ ਸਿਆਣਾ ॥ ਮੋਖ ਮੁਕਤਿ ਕੀ ਸਾਰ ਨ ਜਾਣਾ ॥ ਹਉ ਵਿਚਿ ਮਾਇਆ ਹਉ ਵਿਚਿ ਛਾਇਆ ॥ ਹਉਮੈ ਕਰਿ
ਕਰਿ ਜੰਤ ਉਪਾਇਆ ॥ ਹਉਮੈ ਬੂਝੈ ਤਾ ਦਰੁ ਸੂਝੈ ॥ ਗਿਆਨ ਵਿਹੂਣਾ ਕਥਿ ਕਥਿ ਲੂਝੈ ॥ ਨਾਨਕ ਹੁਕਮੀ
ਲਿਖੀਐ ਲੇਖੁ ॥ ਜੇਹਾ ਵੇਖਹਿ ਤੇਹਾ ਵੇਖੁ ॥੧॥
{ਪੰਨਾ
466}
ਮਨ ਤੂੰ ਜੋਤਿ ਸਰੂਪੁ ਹੈ ਆਪਣਾ ਮੂਲੁ ਪਛਾਣੁ ॥ ਮਨ ਹਰਿ ਜੀ ਤੇਰੈ ਨਾਲਿ ਹੈ
ਗੁਰਮਤੀ ਰੰਗੁ ਮਾਣੁ ॥ ਮੂਲੁ ਪਛਾਣਹਿ ਤਾਂ ਸਹੁ ਜਾਣਹਿ ਮਰਣ ਜੀਵਣ ਕੀ ਸੋਝੀ ਹੋਈ ॥ ਗੁਰ ਪਰਸਾਦੀ
ਏਕੋ ਜਾਣਹਿ ਤਾਂ ਦੂਜਾ ਭਾਉ ਨ ਹੋਈ ॥ ਮਨਿ ਸਾਂਤਿ ਆਈ ਵਜੀ ਵਧਾਈ ਤਾ ਹੋਆ ਪਰਵਾਣੁ ॥ ਇਉ ਕਹੈ
ਨਾਨਕੁ ਮਨ ਤੂੰ ਜੋਤਿ ਸਰੂਪੁ ਹੈ ਅਪਣਾ ਮੂਲੁ ਪਛਾਣੁ ॥੫॥
{ਪੰਨਾ
441}
ਪਵਨ ਅਰੰਭੁ ਸਤਿਗੁਰ ਮਤਿ ਵੇਲਾ ॥ ਸਬਦੁ ਗੁਰੂ ਸੁਰਤਿ ਧੁਨਿ ਚੇਲਾ ॥ ਅਕਥ
ਕਥਾ ਲੇ ਰਹਉ ਨਿਰਾਲਾ ॥ ਨਾਨਕ ਜੁਗਿ ਜੁਗਿ ਗੁਰ ਗੋਪਾਲਾ ॥ ਏਕੁ ਸਬਦੁ ਜਿਤੁ ਕਥਾ ਵੀਚਾਰੀ ॥
ਗੁਰਮੁਖਿ ਹਉਮੈ ਅਗਨਿ ਨਿਵਾਰੀ ॥੪੪॥
{ਪੰਨਾ
943}
ਸਲੋਕੁ ਮਃ ੧ ॥ ਨਾਨਕ ਮੇਰੁ ਸਰੀਰ ਕਾ ਇਕੁ ਰਥੁ ਇਕੁ ਰਥਵਾਹੁ ॥ ਜੁਗੁ ਜੁਗੁ
ਫੇਰਿ ਵਟਾਈਅਹਿ ਗਿਆਨੀ ਬੁਝਹਿ ਤਾਹਿ ॥ ਸਤਜੁਗਿ ਰਥੁ ਸੰਤੋਖ ਕਾ ਧਰਮੁ ਅਗੈ ਰਥਵਾਹੁ ॥ ਤ੍ਰੇਤੈ ਰਥੁ
ਜਤੈ ਕਾ ਜੋਰੁ ਅਗੈ ਰਥਵਾਹੁ ॥ ਦੁਆਪੁਰਿ ਰਥੁ ਤਪੈ ਕਾ ਸਤੁ ਅਗੈ ਰਥਵਾਹੁ ॥ ਕਲਜੁਗਿ ਰਥੁ ਅਗਨਿ ਕਾ
ਕੂੜੁ ਅਗੈ ਰਥਵਾਹੁ ॥੧॥
{ਪੰਨਾ
470}
That Surjit Singh is wrong in treating mind as something
different from the five elements becomes evident from the very first quote given
by him in paar 18th. Guru says here in no uncertain terms that our mind is the
creation of five elements. So his entire argument of the par 17th collapses.
Given below are the quotes in full.
ਤਰਵਰੁ ਕਾਇਆ ਪੰਖਿ ਮਨੁ ਤਰਵਰਿ ਪੰਖੀ ਪੰਚ ॥ ਤਤੁ ਚੁਗਹਿ ਮਿਲਿ ਏਕਸੇ ਤਿਨ
ਕਉ ਫਾਸ ਨ ਰੰਚ ॥ ਉਡਹਿ ਤ ਬੇਗੁਲ ਬੇਗੁਲੇ ਤਾਕਹਿ ਚੋਗ ਘਣੀ ॥ ਪੰਖ ਤੁਟੇ ਫਾਹੀ ਪੜੀ ਅਵਗੁਣਿ ਭੀੜ
ਬਣੀ ॥ ਬਿਨੁ ਸਾਚੇ ਕਿਉ ਛੂਟੀਐ ਹਰਿ ਗੁਣ ਕਰਮਿ ਮਣੀ ॥ ਆਪਿ ਛਡਾਏ ਛੂਟੀਐ ਵਡਾ ਆਪਿ ਧਣੀ ॥
ਗੁਰ ਪਰਸਾਦੀ ਛੂਟੀਐ ਕਿਰਪਾ ਆਪਿ ਕਰੇਇ ॥ ਅਪਣੈ ਹਾਥਿ ਵਡਾਈਆ ਜੈ ਭਾਵੈ ਤੈ ਦੇਇ ॥੩੩॥
{ਪੰਨਾ
934}
ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੧ ॥ ਮਨੁ ਮੈਗਲੁ ਸਾਕਤੁ ਦੇਵਾਨਾ ॥ ਬਨ ਖੰਡਿ ਮਾਇਆ ਮੋਹਿ
ਹੈਰਾਨਾ ॥ ਇਤ ਉਤ ਜਾਹਿ ਕਾਲ ਕੇ ਚਾਪੇ ॥ ਗੁਰਮੁਖਿ ਖੋਜਿ ਲਹੈ ਘਰੁ ਆਪੇ ॥੧॥ ਬਿਨੁ ਗੁਰ ਸਬਦੈ ਮਨੁ
ਨਹੀ ਠਉਰਾ ॥ ਸਿਮਰਹੁ ਰਾਮ ਨਾਮੁ ਅਤਿ ਨਿਰਮਲੁ ਅਵਰ ਤਿਆਗਹੁ ਹਉਮੈ ਕਉਰਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥ ਇਹੁ ਮਨੁ
ਮੁਗਧੁ ਕਹਹੁ ਕਿਉ ਰਹਸੀ ॥ ਬਿਨੁ ਸਮਝੇ ਜਮ ਕਾ ਦੁਖੁ ਸਹਸੀ ॥ ਆਪੇ ਬਖਸੇ ਸਤਿਗੁਰੁ ਮੇਲੈ ॥ ਕਾਲੁ
ਕੰਟਕੁ ਮਾਰੇ ਸਚੁ ਪੇਲੈ ॥੨॥ ਇਹੁ ਮਨੁ ਕਰਮਾ ਇਹੁ ਮਨੁ ਧਰਮਾ ॥ ਇਹੁ ਮਨੁ ਪੰਚ ਤਤੁ ਤੇ ਜਨਮਾ ॥
ਸਾਕਤੁ ਲੋਭੀ ਇਹੁ ਮਨੁ ਮੂੜਾ ॥ ਗੁਰਮੁਖਿ ਨਾਮੁ ਜਪੈ ਮਨੁ ਰੂੜਾ ॥੩॥ ਗੁਰਮੁਖਿ ਮਨੁ ਅਸਥਾਨੇ ਸੋਈ ॥
ਗੁਰਮੁਖਿ ਤ੍ਰਿਭਵਣਿ ਸੋਝੀ ਹੋਈ ॥ ਇਹੁ ਮਨੁ ਜੋਗੀ ਭੋਗੀ ਤਪੁ ਤਾਪੈ ॥ ਗੁਰਮੁਖਿ ਚੀਨ੍ਹ੍ਹੈ ਹਰਿ
ਪ੍ਰਭੁ ਆਪੈ ॥੪॥ ਮਨੁ ਬੈਰਾਗੀ ਹਉਮੈ ਤਿਆਗੀ ॥ ਘਟਿ ਘਟਿ ਮਨਸਾ ਦੁਬਿਧਾ ਲਾਗੀ ॥ ਰਾਮ ਰਸਾਇਣੁ
ਗੁਰਮੁਖਿ ਚਾਖੈ ॥ ਦਰਿ ਘਰਿ ਮਹਲੀ ਹਰਿ ਪਤਿ ਰਾਖੈ ॥੫॥ ਇਹੁ ਮਨੁ ਰਾਜਾ ਸੂਰ ਸੰਗ੍ਰਾਮਿ ॥ ਇਹੁ ਮਨੁ
ਨਿਰਭਉ ਗੁਰਮੁਖਿ ਨਾਮਿ ॥ ਮਾਰੇ ਪੰਚ ਅਪੁਨੈ ਵਸਿ ਕੀਏ ॥ ਹਉਮੈ ਗ੍ਰਾਸਿ ਇਕਤੁ ਥਾਇ ਕੀਏ ॥੬॥
ਗੁਰਮੁਖਿ ਰਾਗ ਸੁਆਦ ਅਨ ਤਿਆਗੇ ॥ ਗੁਰਮੁਖਿ ਇਹੁ ਮਨੁ ਭਗਤੀ ਜਾਗੇ ॥ ਅਨਹਦ ਸੁਣਿ ਮਾਨਿਆ ਸਬਦੁ
ਵੀਚਾਰੀ ॥ ਆਤਮੁ ਚੀਨ੍ਹ੍ਹਿ ਭਏ ਨਿਰੰਕਾਰੀ ॥੭॥ ਇਹੁ ਮਨੁ ਨਿਰਮਲੁ ਦਰਿ ਘਰਿ ਸੋਈ ॥ ਗੁਰਮੁਖਿ ਭਗਤਿ
ਭਾਉ ਧੁਨਿ ਹੋਈ ॥ ਅਹਿਨਿਸਿ ਹਰਿ ਜਸੁ ਗੁਰ ਪਰਸਾਦਿ ॥ ਘਟਿ ਘਟਿ ਸੋ ਪ੍ਰਭੁ ਆਦਿ ਜੁਗਾਦਿ ॥੮॥ ਰਾਮ
ਰਸਾਇਣਿ ਇਹੁ ਮਨੁ ਮਾਤਾ ॥ ਸਰਬ ਰਸਾਇਣੁ ਗੁਰਮੁਖਿ ਜਾਤਾ ॥ ਭਗਤਿ ਹੇਤੁ ਗੁਰ ਚਰਣ ਨਿਵਾਸਾ ॥ ਨਾਨਕ
ਹਰਿ ਜਨ ਕੇ ਦਾਸਨਿ ਦਾਸਾ ॥੯॥੮॥
{ਪੰਨਾ
415}
In the last para again S Surjit Singh says that there is a
sixth element but here he calls it God’s light or Jyot. It would be nice if can
give us a count of five elements. So far what I have bee able to understand is
that God’s light or energy is the fifth element. Some people call it sky, space,
energy etc. Then he goes on to say that it is body (not the soul) that is being
penalized that is why a person is reborn into the bodies of different species.
He does not give a single quote to support this assertion. I wonder if the body
is being penalized, and the soul goes scot free, then what kind of justice is
being provided by God. He gives following more quotes, which as usual are not to
the point.
ਸਲੋਕ ਮਃ ੧ ॥ ਮੁਸਲਮਾਨਾ ਸਿਫਤਿ ਸਰੀਅਤਿ ਪੜਿ ਪੜਿ ਕਰਹਿ ਬੀਚਾਰੁ ॥ ਬੰਦੇ
ਸੇ ਜਿ ਪਵਹਿ ਵਿਚਿ ਬੰਦੀ ਵੇਖਣ ਕਉ ਦੀਦਾਰੁ ॥ ਹਿੰਦੂ ਸਾਲਾਹੀ ਸਾਲਾਹਨਿ ਦਰਸਨਿ ਰੂਪਿ ਅਪਾਰੁ ॥
ਤੀਰਥਿ ਨਾਵਹਿ ਅਰਚਾ ਪੂਜਾ ਅਗਰ ਵਾਸੁ ਬਹਕਾਰੁ ॥ ਜੋਗੀ ਸੁੰਨਿ ਧਿਆਵਨ੍ਹ੍ਹਿ ਜੇਤੇ ਅਲਖ ਨਾਮੁ
ਕਰਤਾਰੁ ॥ ਸੂਖਮ ਮੂਰਤਿ ਨਾਮੁ ਨਿਰੰਜਨ ਕਾਇਆ ਕਾ ਆਕਾਰੁ ॥ ਸਤੀਆ ਮਨਿ ਸੰਤੋਖੁ ਉਪਜੈ ਦੇਣੈ ਕੈ
ਵੀਚਾਰਿ ॥ ਦੇ ਦੇ ਮੰਗਹਿ ਸਹਸਾ ਗੂਣਾ ਸੋਭ ਕਰੇ ਸੰਸਾਰੁ ॥ ਚੋਰਾ ਜਾਰਾ ਤੈ ਕੂੜਿਆਰਾ ਖਾਰਾਬਾ
ਵੇਕਾਰ ॥ ਇਕਿ ਹੋਦਾ ਖਾਇ ਚਲਹਿ ਐਥਾਊ ਤਿਨਾ ਭਿ ਕਾਈ ਕਾਰ ॥ ਜਲਿ ਥਲਿ ਜੀਆ ਪੁਰੀਆ ਲੋਆ ਆਕਾਰਾ
ਆਕਾਰ ॥ ਓਇ ਜਿ ਆਖਹਿ ਸੁ ਤੂੰਹੈ ਜਾਣਹਿ ਤਿਨਾ ਭਿ ਤੇਰੀ ਸਾਰ ॥ ਨਾਨਕ ਭਗਤਾ ਭੁਖ ਸਾਲਾਹਣੁ
ਸਚੁ ਨਾਮੁ ਆਧਾਰੁ ॥ ਸਦਾ ਅਨੰਦਿ ਰਹਹਿ ਦਿਨੁ ਰਾਤੀ ਗੁਣਵੰਤਿਆ ਪਾ ਛਾਰੁ ॥੧॥
{ਪੰਨਾ
465-466}
ਪ੍ਰਭਾਤੀ
॥ ਅਵਲਿ ਅਲਹ ਨੂਰੁ ਉਪਾਇਆ ਕੁਦਰਤਿ ਕੇ ਸਭ ਬੰਦੇ
॥ ਏਕ ਨੂਰ ਤੇ ਸਭੁ ਜਗੁ ਉਪਜਿਆ ਕਉਨ ਭਲੇ ਕੋ
ਮੰਦੇ ॥੧॥ ਲੋਗਾ ਭਰਮਿ
ਨ ਭੂਲਹੁ ਭਾਈ ॥
ਖਾਲਿਕੁ ਖਲਕ ਖਲਕ ਮਹਿ ਖਾਲਿਕੁ ਪੂਰਿ ਰਹਿਓ ਸ੍ਰਬ ਠਾਂਈ
॥੧॥ ਰਹਾਉ
॥ ਮਾਟੀ ਏਕ ਅਨੇਕ ਭਾਂਤਿ ਕਰਿ ਸਾਜੀ ਸਾਜਨਹਾਰੈ
॥
ਨਾ ਕਛੁ ਪੋਚ ਮਾਟੀ ਕੇ ਭਾਂਡੇ ਨਾ ਕਛੁ ਪੋਚ
ਕੁੰਭਾਰੈ
॥੨॥ ਸਭ ਮਹਿ ਸਚਾ ਏਕੋ ਸੋਈ ਤਿਸ ਕਾ ਕੀਆ ਸਭੁ ਕਛੁ ਹੋਈ
॥ ਹੁਕਮੁ ਪਛਾਨੈ ਸੁ ਏਕੋ ਜਾਨੈ ਬੰਦਾ ਕਹੀਐ ਸੋਈ
॥੩॥ ਅਲਹੁ ਅਲਖੁ ਨ ਜਾਈ ਲਖਿਆ ਗੁਰਿ
ਗੁੜੁ ਦੀਨਾ ਮੀਠਾ
॥ ਕਹਿ ਕਬੀਰ ਮੇਰੀ ਸੰਕਾ ਨਾਸੀ ਸਰਬ ਨਿਰੰਜਨੁ
ਡੀਠਾ ॥੪॥੩॥
{ਪੰਨਾ
1349-1350}
S Surjit Singh starts this article saying that soul is
reincarnated into different births as a punishment but ends the article saying
that soul is unpunishable.
S Surjit Singh’s article can best be described as an essay
written by a high school student who wants to impress the teacher by giving as
much quotes as he can. Apparently he succeeded to impress Prof Tirlochan Singh
who is a teacher.
Jarnail Singh
Sydney Australia.
(28/01/09)
ਪਵਿੱਤਰਜੀਤ ਸਿੰਘ
ਇਕਵਾਕ ਸਿੰਘ ਪੱਟੀ ਦੀ ਪਲੇਠੀ
ਪੁਸਤੱਕ ਆਓ! ਨਾਨਕਵਾਦ ਦੇ ਧਾਰਨੀ ਬਣੀਏ! ! ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋਈ
-ਪਵਿੱਤਰਜੀਤ ਸਿੰਘ
ਸਥਾਨਕ ਸੁਲਤਾਨਵਿੰਡ ਰੋਡ ਵਿਖੇ ਸੁਰ-ਸਾਂਝ ਗੁਰਮਤਿ ਸੰਗੀਤ ਅਕੈਡਮੀ ਦੇ ਸਾਲਾਨਾ ਸਮਾਗਮ ਦੌਰਾਨ
ਸਿੱਖ ਚਿੰਤਕ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਕੈਪਟਨ ਪਿਆਰਾ ਸਿੰਘ, ਸ. ਬਲਵੰਤ ਸਿੰਘ ਪੱਟੀ ਅਡੀਸ਼ਨਲ ਸਕੱਤਰ
ਸ੍ਰੀ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ, ਸ. ਅੰਮ੍ਰਿਤਪਾਲ ਸਿੰਘ ਜ. ਸਕੱਤਰ, ਸ. ਸਤਨਾਮ ਸਿੰਘ ਮੁੱਖੀ ਸਤਿਨਾਮੁ
ਐੱਜੂਕੈਸ਼ਨ ਟਰੱਸਟ ਗੰਡੀਵਿੰਡ ਸਰਾਂ, ਸ. ਰਾਜਪਾਲ ਸਿੰਘ ਸੁਕ੍ਰਿਤ ਟਰੱਸਟ ਅਤੇ ਸ. ਭੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ
ਸਕੱਤਰ ਵੱਲੋਂ ਨੌਜਵਾਨ ਆਗੂ ਅਤੇ ਅਕੈਡਮੀ ਦੇ ਮੈਨੇਜਿੰਗ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਸ. ਇਕਵਾਕ ਸਿੰਘ ਪੱਟੀ ਦੀ
ਗੁਰਮਤਿ ਲੇਖਾਂ ਤੇ ਲਿਖੀ ਪਲੇਠੀ ਪੁਸਤੱਕ “ਆਉ! ਨਾਨਕਵਾਦ ਦੇ ਧਾਰਨੀ ਬਣੀਏ” ਵੀ ਰਿਲੀਜ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ।
ਇਸ ਮੌਕੇ ਸਟੇਜ ਤੋਂ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਦਿਆਂ ਸ. ਪੱਟੀ ਨੇ ਹਾਜ਼ਰ ਸੰਗਤ ਨੂੰ ਸਪੋਕਸਮੈਨ ਪੜ੍ਹਨ ਦੀ
ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਕਰਦੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨਾਨਕਵਾਦ ਨੂੰ ਮੁੜ ਤੋਂ ਸੁਰਜੀਤ ਕਰਨ ਲਈ ਸਪੋਕਸਮੈਨ ਟਰੱਸਟ ਦਾ ਵੱਧ ਤੋਂ
ਵੱਧ ਸਾਥ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ। ਤਾਂ ਕਿ ਕੌਮ ਨੂੰ ਬਿਪਰਵਾਦ, ਸੰਤਵਾਦ, ਡੇਰਾਵਾਦ ਤੋਂ ਬਚਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ।
ਸਮਾਗਮ ਵਿੱਚ ਸਪੋਕਸਮੈਨ ਪੜ੍ਹਨ ਦੀ ਤਾਕੀਦ ਕਰਦੇ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਵੰਡੇ ਗਏ।
ਇਸ ਮੌਕੇ ਸ. ਸਰਬ ਕਲਿਆਣ ਟਰਸੱਟ ਚੰਡੀਗੜ ਦੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੇ ਇੰਚਾਰਜ ਸ. ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ,
ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਸ. ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ. ਸ. ਪਵਿੱਤਰਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਸ. ਬਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮੈਂਬਰ
ਇੰਚਾਰਜ, ਸ. ਪਰਮਜੀਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪਤਵੰਤੇ ਸੱਜਣ ਹਾਜ਼ਰ ਸਨ।
(27/01/09)
ਪਵਿੱਤਰਜੀਤ ਸਿੰਘ
ਕੇਕ ਖਾਣ
ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਮਚਾਈ ਹੁੜਦੰਗ
ਸਥਾਨਕ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ
ਅਣਖੀਲੇ ਯੋਧੇ ਬਾਬਾ ਦੀਪ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ ਦਿਹਾੜਾ ਪੂਰੀ ਧੂਮ-ਧਾਮ ਅਤੇ ਸ਼ਾਨੋ ਸ਼ੌਕਤ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ
ਗਿਆ। ਸਾਰੇ ਹੀ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਸਜਾਇਆ ਗਿਆ। ਸੰਗਤਾਂ ਵੱਲੋਂ ਭਾਂਤ-ਭਾਂਤ ਦੇ ਲੰਗਰਾਂ ਨਾਲ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ
ਗਈ, ਪ੍ਰਭਾਤ ਫੇਰੀਆਂ ਅਤੇ ਨਗਰ ਕੀਰਤਨ ਸਜਾਏ ਗਏ। ਉੱਥੇ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਜਦ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼ਹੀਦ ਗੰਜ ਵਿਖੇ
ਕੀਰਤਨ ਦਰਬਾਰ ਚਲ ਰਿਹਾ ਸੀ ਤਾਂ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਹਦੂਦ ਅੰਦਰ ਬਣੀ ਕਾਰ ਪਾਰਕਿੰਗ ਵਿੱਚ ਕੁੱਝ
ਸ਼ਰਧਾਵਾਨ ਸਿਖਾਂ ਵੱਲੋਂ ਰਹਿਤ ਮਰਯਾਦਾ ਦੀਆਂ ਵੀ ਧੱਜੀਆਂ ਰੱਜ ਕੇ ਉਡਾਈਆਂ ਗਈਆਂ, ਜਦੋ ਬਾਬਾ ਦੀਪ
ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਜਨਮ ਦਿਹਾੜੇ ਤੇ ਕੇਕ ਕੱਟ ਕੇ ਵਰਤਾਇਆ ਗਿਆ। ਇੱਕ ਦਮ ਸਾਰਾ ਰਸਤਾ ਜਾਮ ਹੋ ਗਿਆ। ਕੇਕ
ਖਾਣ ਦੇ ਉਤਾਵਲਿਆਂ ਨੇ ਸਿੱਖੀ ਦੀ ਆਣ ਸ਼ਾਨ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦਿਆਂ ਹੋਇਆਂ ਕੇਕ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ
ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਧੱਕਾ ਮੁੱਕੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਪੱਗਾਂ ਲਿਬੜੀਆਂ, ਕਪੜੇ ਲਿਬੜੇ ਉਪਰੋਂ ਭੰਗੜੇ ਪਾਏ ਗਏ
ਅਤੇ ਉੱਚੀ ਆਵਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਢੋਲ ਢਮੱਕਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਖੂਬ ਹੁੜਦੰਗ ਮਚਾਇਆ ਗਿਆ। ਜਿਸ ਨਾਲ ਕੀਰਤਨ
ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਸੰਗਤ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ। ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਸਿੱਖ ਸੰਗਤਾਂ
ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਰੋਸ ਪਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਨੂੰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਸਖਤ
ਸਟੈਂਡ ਲੈਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਵੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਮੌਕੇ ਗੁਰਸਿੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਸ. ਜਸਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ, ਸ. ਭੁਪਿੰਦਰ
ਸਿੰਘ, ਸ. ਰਣਦੀਪ ਸਿੰਘ, ਸ. ਧਰਮਬੀਰ ਸਿੰਘ, ਸ. ਸੁਖਦੇਵ ਸਿੰਘ, ਸ. ਕੁਲਦੀਪ ਸਿੰਘ, ਸ. ਗੁਰਵਿੰਦਰ
ਸਿੰਘ, ਸ. ਜਸਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਆਦਿ ਹਾਜ਼ਰ ਸਨ।
ਪਵਿੱਤਰਜੀਤ ਸਿੰਘ
98150-06316
(26/01/09)
ਜਸਬੀਰ ਸਿੰਘ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ
Dear Sardar Makhan Singh jee,
I would to praise article written by sardar Harjinder Singh Sabhra. We need this type of articles rather than some issues where we continue to argue. Mr. Harjinder Singh has explained well. I would like to request writers to give main emphasis on Gurbani and write complete Shabad with meanings. Also can someone update readers knowledge by writing on fasting by Muslims, christians and jews.
Thanks.
Regards,
Jasbir Singh
(25/01/09)
ਸਰਵਜੀਤ ਸਿੰਘ
ਸ੍ਰ. ਦਰਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਘਣਕਸ ਜੀ
ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕਾ ਖਾਲਸਾ
ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕੀ ਫਤਿਹ।
ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਪੱਤਰ ਸਬੰਧੀ ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਮੇਰਾ ਆਪ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇ ਨਾਲ ਕੋਈ ਸਿੱਧਾ ਸਬੰਧ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ
ਇਹ ਵਿਸ਼ਾ ਹੁਣ ਖਤਮ ਹੋ ਚੁਕਾ ਹੈ। ਮੇਰਾ ਇਸ ਨਾਲ ਵੀ ਕੋਈ ਸਬੰਧ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਕੌਣ ਇਸ ਜੀਵਨ ਤੋ
ਪਿੱਛੋਂ ਸੱਪ, ਕੱਛੂ, ਸੂਰ, ਗਧਾ ਜਾਂ ਖੋਤਾ ਬਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਕਰ ਤੁਸੀ ਪਿਛਲੇ ਅਗਲੇ ਕਰਮ
ਸਿਧਾਂਤ, ਲੇਖੇ ਜੋਖੇ ਨੂੰ ਮੰਨਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਇਸ ਨਾਲ ਕੋਈ ਫਰਕ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ।
ਮੇਰਾ ਪੱਤਰ ਲਿਖਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਬਹੁਤ ਹਿੰਮਤ ਕਰਕੇ ‘ਲੇਖਾ’ ਸਬਦ ਦੀ ਗਿਣਤੀ
ਕੀਤੀ ਹੈ ਆਪ ਜੀ ਨੇ 86 ਪੰਗਤੀਆ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਵੀਰ ਜੀ ਕੀ ਅੱਧੀ ਪੰਗਤੀ ਵਿਚ ਗੁਰਬਾਣੀ
ਦਾ ਸਿਧਾਂਤ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ? ਜੇ ਇਹ ਸੱਚ ਹੈ ਤਾਂ ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਪੰਗਤੀਆਂ ਦੇ ਅਰਥ ਕਰਨ ਦੀ
ਕ੍ਰਿਪਾਲਤਾ ਕਰਨੀ ਜੀ।
ਜਲ ਕੀ ਮਾਛੁਲੀ ਚਰੈ ਖਜੂਰਿ ॥੧॥ (ਪੰ:718)
ਕਛੂਆ ਸੰਖੁ ਬਜਾਵੈ ॥੨॥ (ਪੰ:477)
ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਗਿਣਤੀ ਕਰਨ ਵੇਲੇ ਹੀ ਗੱਲਤੀ ਨਹੀ ਕੀਤੀ ਸਗੋ ਲਿਖਣ ਵੇਲੇ ਵੀ ਬੁਹਤ ਗੱਲਤੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ
ਹਨ। ਆਪ ਜੀ ਵਲੋ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਵਾਲਿਆਂ ਵਿਚ ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਹਰ ਪੰਗਤੀ ਨੂੰ ਗੱਲਤ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਦੇਖੋ-
1 ਏਹ ਲੇਖਾ ਲਿਖਿ ਜਾਣੈ ਕੋਇ।। (ਪੰ: 3)
ਏਹੁ ਲੇਖਾ ਲਿਖਿ ਜਾਣੈ ਕੋਇ ॥
2 ਲੇਖਾ ਲਿਖਿਅ ਕੇਤਾ ਹੋਏ।। (ਪੰ: 3)
ਲੇਖਾ ਲਿਖਿਆ ਕੇਤਾ ਹੋਇ ॥
3 ਲੇਖਾ ਹੋਇ ਤ ਲਿਖੀਐ ਲੇਖੈ ਹੋਇ ਵਿਣਾਸ।।
(ਪੰ: 5)
ਲੇਖਾ ਹੋਇ ਤ ਲਿਖੀਐ ਲੇਖੈ ਹੋਇ ਵਿਣਾਸੁ ॥
4 ਭਾਉ ਕਲਮ ਕਰਿ ਚਿਤ ਲੇਖਾਰੀ ਗੁਰ
ਪੁਛ ਲਿਖੁ
ਬੀਚਾਰ।। (ਪੰ: 16)
ਭਾਉ ਕਲਮ ਕਰਿ ਚਿਤੁ ਲੇਖਾਰੀ ਗੁਰ
ਪੁਛਿ ਲਿਖੁ ਬੀਚਾਰੁ ॥
5 ਬਾਬਾ ਏਹੁ ਲੇਖਾ ਲਿਖਿ ਜਾਣ।। (ਪੰ:
16)
ਬਾਬਾ ਏਹੁ ਲੇਖਾ ਲਿਖਿ ਜਾਣੁ ॥
ਆਪ ਜੀ ਵਲੋ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹਵਾਲਾ ਪੰਗਤੀ ਨੰ: 4 ‘ਭਾਉ ਕਲਮ ਕਰਿ ਚਿਤ
ਲੇਖਾਰੀ ਗੁਰ ਪੁਛ ਲਿਖੁ ਬੀਚਾਰ।।’ ਵਿਚ
ਤਾਂ ‘ਲੇਖਾ’ ਸਬਦ ਹੈ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਇਸੇ ਤਰਾਂ ਹੀ ਪੰਗਤੀ ਨੰ: 13 ‘ਲਿਖਿਆ
ਲੇਖ ਨ ਮੇਟੈ ਗੁਰਮੁਖ ਮੁਕਤਿ
ਕਰਾਵਣਿਆ।।’ ਅਤੇ ਪੰਗਤੀ ਨੰ: 80 ‘ਹਾਥ ਕਲੰਮ ਅਗੰਮ ਮਸਤਕਿ
ਲੇਖਾਵਤੀ।।’ (ਪੰ: 1361)
ਪੰਗਤੀ ਨੰ: 47 ‘ਧਰਮ ਰਾਇ ਦਰਿ ਕਾਗਦ ਫਾਰੇ ਜਨ ਨਾਨਕ ਲੇਖਾ ਸਮਝਾ।।’ (ਪੰ: 678) ਇਹ ਪੰਗਤੀ ਵੀ
ਇਸ ਪੰਨੇ ਉਪਰ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜੀ, ਇਸੇ ਤਰਾਂ ਹੀ ਪੰਗਤੀ ਨੰ: 76 ‘ਆਪੇ ਲੇਖਾ ਮੰਗਸੀ ਆਪ ਕਰਾਏ ਕਾਰ।।’
(ਪੰ:1288) ਪੰਨੇ ਉਪਰ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਨਿਮਰਤਾ ਸਹਿਤ ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਅੱਗੋ ਤੋਂ ਇਸ ਦਾ ਖਿਆਲ ਰੱਖਣਾ ਜੀ।
ਉਹ ਪੰਗਤੀਆਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਜਿਕਰ ਨਹੀ ਕੀਤਾ।
ਲੇਖਾ ਪੜੀਐ ਜੇ ਲੇਖੇ ਵਿਚਿ ਹੋਵੈ ॥ (ਪੰ: 120)
ਨਾਨਕ ਸੇਵਾ ਕਰਹੁ ਹਰਿ ਗੁਰ ਸਫਲ ਦਰਸਨ ਕੀ ਫਿਰਿ ਲੇਖਾ ਮੰਗੈ ਨ ਕੋਈ ॥੨॥ (ਪੰ:306)
ਲੇਖਾ ਪੜਿ ਨ ਪਹੂਚੀਐ ਕਥਿ ਕਹਣੈ ਅੰਤੁ ਨ ਪਾਇ ॥ (ਪੰ:427)
ਸਭਿ ਰਸ ਭੋਗਣ ਵਿਸਰੇ ਬਿਨੁ ਪਿਰ ਕਿਤੈ ਨ ਲੇਖਾ ॥ (ਪੰ: 564)
ਜਿਸ ਨੋ ਤੇਰੀ ਨਦਰਿ ਨ ਲੇਖਾ ਪੁਛੀਐ ॥ ਪੰਨਾ ੯੬੧
ਦੋਜਕਿ ਪਾਏ ਸਿਰਜਣਹਾਰੈ ਲੇਖਾ ਮੰਗੈ ਬਾਣੀਆ ॥੨॥ (ਪੰ:1020)
ਲੇਖਾ ਲੀਜੈ ਤਿਲ ਜਿਉ ਪੀੜੀ ॥ (ਪੰ:1028)
ਨਿਰਭਉ ਸੋ ਸਿਰਿ ਨਾਹੀ ਲੇਖਾ ॥ (ਪੰ: 1042)
ਸਦਾ ਸਬਦਿ ਸਾਲਾਹੀ ਗੁਣਦਾਤਾ ਲੇਖਾ ਕੋਇ ਨ ਮੰਗੈ ਤਾਹਾ ਹੇ ॥ (ਪੰ:1053)
ਆਪੇ ਲੇਖਾ ਮੰਗਸੀ ਆਪਿ ਕਰਾਏ ਕਾਰ ॥ (ਪੰ: 1282)
ਧਨੁ ਧੰਨੁ ਸੁ ਰਸਨਾ ਧੰਨੁ ਕਰ ਧੰਨੁ ਸੁ ਪਾਧਾ ਪੰਨਾ ਸਤਿਗੁਰੂ ਜਿਤੁ ਮਿਲਿ ਹਰਿ ਲੇਖਾ ਲਿਖਾ ॥
(ਪੰ:1316)
ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਬਚਨ, “ਮੈਂ 65ਵੇਂ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਪੈਰ ਧਰ ਲਿਆ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਵੀ ਪਿਛੇ ਝਾਤ ਮਾਰਦਾ ਹਾਂ ਤਾਂ
ਕਰਮਾਂ ਦੀ ਖੇਡ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੀ ਹੈ।”। ਵੀਰ ਜੀ, ਕੀ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੈ ਕਿ ਆਪ ਜੀ ਪਿਛਲੇ
ਜਨਮ ਵਿਚ ਕੀ ਅਤੇ ਕਿਥੇ ਸੀ? ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਪਿਛਲੇ ਕੀਤੇ ਕਿਸ-ਕਿਸ ਕਰਮ ਦੀ ਇਸ ਜਨਮ ਵਿਚ ਕੀ-ਕੀ ਸਜਾ
ਮਿਲੀ ਹੈ? ਇਸ ਜਨਮ ਦੇ ਚੰਗੇ ਕਰਮਾਂ ਕਰਕੇ ਆਪ ਜੀ ਅੱਗੋ ਕਿਥੇ ਜਾਓਗੇ? ਮੇਰੇ ਖਿਆਲ ਮੁਤਾਬਕ ਤਾਂ
ਇਹ ਹਿਸਾਬ-ਕਿਤਾਬ ਤਾਂ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦੇ ਹੁਕਮ ਰੂਪੀ ਦਰਗਾਹ ਵਿੱਚ ਨਾਲੋ ਨਾਲ ਹੋਈ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ
ਦਫਤਰਿ, ਚਿਤ੍ਰ ਗੁਪਤ, ਤਿਲਾਂ ਦੀ ਘਾਣੀ ਪੀੜਨ ਲਈ ਕੋਹਲੂ, ਪ੍ਰਲੋਕ, ਨਰਕ ਸਵਰਗ, ਭੂਤ ਪ੍ਰੇਤ,
ਚੰਗੇ ਮੰਦੇ ਦਿਨ ਅਤੇ ਕਰਮਕਾਂਡ ਆਦਿਕ ਬ੍ਰਾਹਮਣੀ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਦੀ ਦੇਣ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਜਿਕਰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ
ਸਮਝਾਉਣ ਲਈ ਗੁਰਬਾਣੀ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਹੈ ਨਾਂ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਮੰਨਣ ਵਾਸਤੇ। ਜੋ ਇਨਸਾਨ ਗੁਰੂ ਦੇ ਮਾਰਗ
ਤੇ ਚੱਲ ਕੇ ਜੀਵਨ ਜੀਂਦੇ ਹਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜੀਵਨ ਸਫਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜੋ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਮਨੌਤਾਂ
ਦੀਆਂ ਫਾਹਈਆਂ ਆਪਣੇ ਗਲੋਂ ਨਹੀਂ ਲਾਉਣੀਆਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਉਹ ਭਰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਖੁਆਰ ਹੁੰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ
ਹਨ। ਚੰਗੇ ਕਰਮ ਕਰੋ, ਵੰਡ ਛਕੋ (ਇਕੱਲਾ ਲੰਗਰ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਪ੍ਰਉਕਾਰੀ ਬਣੋ) ਅਤੇ ਰੱਬ ਨੂੰ ਸਦਾ
ਯਾਦ ਰੱਖੋ ਐਂਵੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣੀ ਲੇਖਿਆਂ ਜੋਖਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਨਾਂ ਜਕੜੇ ਰਹੋ। ਅਣਹੋਣੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਅਤੇ
ਲਾਰਿਆਂ ਨਾਲ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਠੱਗਣ ਦੀ ਨੀਤੀ ਤਾਂ ਬਿਪਰ ਦੀ ਦੇਣ ਹੈ। ਲੋੜ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਨੂੰ
ਸਮਝਣ ਦੀ ਹੈ। ਪੜਿਐ ਨਾਹੀ ਭੇਦੁ ਬੁਝਿਐ ਪਾਵਣਾ ॥ (ਪੰ:148)
ਆਪ ਜੀ ਸਮੇਤ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਸੱਜਣਾ ਨੂੰ, ਜੋ ਪਿਛਲੇ ਲੰਮੇਂ ਸਮੇ ਤੋ, ਸਿਆਣਪ ਤੋ ਸੱਖਣੀਆਂ ਦਲੀਲਾਂ
ਨਾਲ ਬਹਿਸ ਕਰ ਕਰੇ ਹਨ ਨੂੰ ਨਿਮਰਤਾ ਸਹਿਤ ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਬਹਿਸ ਨੂੰ ਹੁਣ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿਓ ਜੀ ਪਰ
ਜਦੋ ਵੀ ਆਪ ਜੀ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦੇ ਹੁਕਮ ਅਨੁਸਾਰ ਅੱਗੇ ਜਾਓ ਤਾਂ ਸਿੱਖ ਮਾਰਗ ਦੇ ਪਾਠਕਾਂ ਨੂੰ ਈ-ਮੇਲ
ਰਾਹੀ ਉਥੇ ਦਾ ਅੱਖੀਂ ਡਿਠਾ ਹਾਲ ਬਿਆਨ ਕਰਨ ਦੀ ਖੇਚਲ ਜਰੂਰ ਕਰ ਦੇਣੀ ਜੀ।
ਆਸ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਕੇ ਆਪ ਜੀ ਮੇਰੀ ਬੇਨਤੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਵਾਨ ਕਰੋਗੇ।
ਆਦਰ ਸਹਿਤ
ਸਰਵਜੀਤ ਸਿੰਘ
(25/01/09)
ਸੁਖਬਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜੌਹਲ ਡਰਬੀ (ਯੂ: ਕੇ:)
ਪਿਛਲੀ ਵਾਰ ਹਜ਼ੂਰ ਸਾਹਿਬ ਅਤੇ
ਓਧਰਲੇ ਹੋਰ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਜਾਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਿਆ। ਕਾਫ਼ੀ ਅਰਸੇ ਤੱਕ ਪਰਦੇਸ ਰਹਿਣ
ਬਾਦ ਜਦੋਂ ਮੁੜ ਦੇਸ ਆ ਕੇ ਰਹਿਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਪੱਛਮੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਸਫਾਈ-ਸਹੂਲਤਾਂ
ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਦੇਸ ਦੀ ਇਸ ਪੱਖੋਂ ਅਣਗਹਿਲੀ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਹੀ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਘੁੰਮਣ ਲਗਦੀ ਹੈ।
ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਦੌਰਾਨ, ਅਸੀਂ ਵੇਖਿਆ ਕਿ ਯਾਤਰੀਆਂ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਲਈ ਉਹਨਾਂ
ਦੂਰ-ਦੁਰਾਡੇ ਸਥਾਨਾਂ ਤੇ ਵੀ ਸਿੱਖ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੇ ਚਾਹ-ਪਾਣੀ ਤੇ ਲੰਗਰ ਦੀ ਸੇਵਾ ਦਾ ਪਰਬੰਧ ਕੀਤਾ
ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਦੂਰ-ਦੂਰ ਤੱਕ ਕੋਈ ਦੁਕਾਨ, ਬਜ਼ਾਰ ਜਾਂ ਹੋਰ ਕੋਈ ਵੀ ਸਹੂਲਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਇਹ
ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਵਾਲੀ ਹਿੰਮਤ ਤੇ ਸਿੱਖ ਵਾਲੀ ਸੇਵਾ-ਭਾਵਨਾ ਦਾ ਪਰਤੱਖ ਨਮੂਨਾ ਹੈ।
ਕੁਦਰਤੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਚਾਹ-ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਤੇ ਭੋਜਨ ਛਕਣ ਤੋ ਮਗਰੋਂ ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਜੰਗਲ-ਪਾਣੀ ਆਦਿਕ
ਜਾਣ ਦੀ ਵੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਪਾਸਿਓਂ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਪਛੜੇਵਾਂ ਉਜਾਗਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ! ਸੇਵਾ ਦੇ
ਇਸ ਪੱਖ ਤੋਂ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਅੱਖਾਂ ਮੀਟ ਲਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਤੇ ਸਾਰੀ ਡੋਰੀ ਕੁਦਰਤ ਜਾਂ ਰੱਬ ਤੇ ਰੱਖ
ਲਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ! ਇਸ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਖਾਸ ਇਲਾਕੇ, ਕੌਮ ਜਾਂ ਧਰਮ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਕਸੂਰ ਨਹੀਂ, ਆਪਣੇ ਦੇਸ
ਦਾ ਜੀਵਨ-ਢੰਗ ਹੀ ਅਜੇਹਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਲੋੜ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਹੈ, ਕਿ ਸੇਵਾ ਦੇ ਇਸ ਪੱਖ ਦਾ ਵੀ ਖਿਆਲ ਰੱਖਿਆ ਜਾਵੇ। ਸਫਾਈ-ਸਹੂਲਤਾਂ ਤੋਂ
ਬਿਨਾਂ ਲੰਗਰ ਦੀ ਸੇਵਾ ਦਾ ਪੂਰਾ-ਪੂਰਾ ਲਾਭ ਉਠਾਉਣਾ ਔਖਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰ ਕੇ ਪੱਛਮੀ
ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਗਏ ਲੋਕਾਂ ਲਈ, ਜਿਹੜੇ ਸਹੂਲਤਾਂ-ਭਰਪੂਰ ਜੀਵਨ ਦੇ ਆਦੀ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਪਹਿਲਾਂ
ਦੇਸ ਰਹਿੰਦਾ ਰਿਹਾ ਵਿਅਕਤੀ, ਜੋ ਬਾਦ ਵਿੱਚ ਪਰਦੇਸ ਗਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤੇ ਸਿਰਫ ਕਦੇ-ਕਦਾਈਂ
ਛੁੱਟੀਆਂ ਵਿੱਚ ਦੇਸ ਆਇਆ ਹੋਵੇ, ਉਹ ਤਾਂ ਇਸ ਸਹੂਲਤਾਂ-ਰਹਿਤ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਤੋ ਜਾਣੂੰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਪਰ
ਪਰਦੇਸੋ ਆਏ ਛੋਟੇ ਬੱਚੇ ਕੀ ਕਰਨਗੇ?
ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਨੰਦੇੜ ਸ਼ਹਿਰ ਤੱਕ ਦਾ ਗੱਡੀ ਦਾ ਸਫ਼ਰ ਇੱਕ ਤਾਂ ਉਂਜ ਹੀ ਕਾਫੀ ਲੰਮਾ ਹੈ, ਬਾਕੀ ਕਸਰ
ਗੱਡੀ ਵਿਚਲੀਆਂ ਟਾਇਲਟਾਂ ਵਿੱਚ ਸਫਾਈ ਦੀ ਅਣਹੋਂਦ ਪੂਰੀ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਗੱਡੀਆਂ ਵਿੱਚ ਝਾੜੂ ਦੇਣ
ਦਾ ਕੰਮ ਸ਼ਾਇਦ ਰੇਲ-ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਗਰੀਬ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਜਿਹੜੇ ਰਾਹ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ
ਸਟੇਸ਼ਨਾਂ ਤੇ ਗੱਡੀ ਰੁਕਣ ਦੌਰਾਨ ਅੰਦਰ ਆ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਤੇ ਗੱਡੀ ਦੇ ਰੁਕਣ-ਅਰਸੇ ਦੇ ਅੰਦਰ-ਅੰਦਰ ਨਾ
ਸਿਰਫ਼ ਸਫਾਈ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਸਗੋਂ ਨਾਲ ਹੀ ਹੱਥ ਅੱਡ ਕੇ ਮੰਗਣ ਦਾ ਕੰਮ ਵੀ ਕਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ – ਏਕ ਪੰਥ ਦੋ
ਕਾਜ! ! ਨਹੀਂ ਸੱਚ, ਦੋ ਨਹੀਂ ਤਿੰਨ ਕਾਜ – ਰੇਲ ਮਹਿਕਮੇ ਨੇ ਜੋ ਮੁਲਾਜ਼ਮ ਗੱਡੀ ਵਿੱਚ ਸਫਾਈ ਕਰਨ
ਲਈ ਰੱਖੇ ਹੁੰਦੇ ਹੋਣਗੇ, ਉਹ ਬਿਨਾ ਕੁੱਝ ਕੀਤੇ ਤਨਖਾਹ ਲਈ ਜਾਂਦੇ ਹੋਣੇ ਹਨ।
ਇੱਕ ਦਿਨ ਸ਼ਾਮ ਵੇਲੇ ਸਾਡਾ ਗਰੁੱਪ ਜਦੋਂ ਨੰਦੇੜ ਸ਼ਹਿਰ ਤੇ ਆਸ-ਪਾਸ ਦੇ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨਾਂ
ਤੋਂ ਬਾਦ ਵਾਪਸ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਅਸਥਾਨ ਤੇ ਆਇਆ, ਤਾਂ ਗਰਮ ਮੌਸਮ ਕਾਰਨ ਮੈਂ ਆਪਣਾ ਰੁਮਾਲ ਸਿਰ ਤੋ ਲਾਹ
ਲਿਆ ਸੀ, ਕਿ ਹਵਾ ਨਾਲ ਮੁੜ੍ਹਕਾ ਸੁੱਕ ਜਾਵੇ। ਹਾਲੇ ਮੁੱਖ ਰਾਹ ਰਾਹੀਂ ਅੰਦਰ ਦਾਖਲ ਹੀ ਹੋਏ ਸੀ,
ਕਿ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਲੰਮੀ ਡਾਂਗ ਫੜ ਕੇ ਬੈਠੇ ਇੱਕ ਬਿਰਧ ਨੇ ਝਿੜਕਣ ਵਾਂਗ ਕਿਹਾ, ਸਿਰ ਤੇ ਰੁਮਾਲ ਰੱਖ,
ਭਾਈਆ! ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਤੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਝੂਠਾ-ਜਿਹਾ ਹੋ ਗਿਆ।
ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਸਾਰੀ ਇਮਾਰਤ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਆਈਆਂ ਸੰਗਤਾਂ ਦੀ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਲਈ ਹੀ ਬਣਾਈ ਗਈ
ਹੈ। ਪਰ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਦੇ ਅੰਦਰ ਕਿਤੇ ਵੀ ਗੁਰੁ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦਾ ਪਰਕਾਸ਼ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਸੋ ਮੇਰੀ
ਨਿਮਾਣੀ ਮੱਤ ਅਨੁਸਾਰ, ਉਸ ਗਰਮ ਰੁੱਤ ਵਿੱਚ ਸਿਰ ਨੂੰ ਹਰ ਪਲ ਢਕੀ ਰੱਖਣਾ ਏਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਨਹੀ ਸੀ। ਸੋ
ਉਸ ਮੌਕੇ ਮੈਨੂੰ ਦੋ ਹੁਕਮ ਮੰਨਣੇ ਪੈ ਰਹੇ ਸਨ – ਇੱਕ ਮੌਸਮ ਜਾਂ ਸਿਹਤ ਦਾ, ਦੂਜਾ ਧਰਮ ਜਾਂ ਸ਼ਰਧਾ
ਦਾ! ਹੁਕਮ ਉਸ ਡਾਂਗ-ਧਾਰੀ ਬਜ਼ੁਰਗ ਦਾ ਵੀ ਕਰੜਾ ਸੀ, ਤੇ ਮੌਸਮ ਦਾ ਵੀ! ਪਰ ਉਸ ਸਮੇਂ ਮੈਂ ਉਸ
ਬਜ਼ੁਰਗ ਦੀ ਬਜ਼ੁਰਗੀ ਦੇ ਸਤਿਕਾਰ ਲਈ ਆਪਣੀ ਤੁੱਛ ਬੁੱਧੀ ਨੂੰ ਚੁੱਪ ਕਰਾ ਦਿੱਤਾ, ਤੇ ਸਿਰ ਦੇ
ਮੁੜ੍ਹਕੇ-ਭਿੱਜੇ ਵਾਲਾਂ ਨੂੰ ਫਿਰ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਢਕ ਦਿੱਤਾ!
ਮੈਂ ਮਗਰੋ ਕਈ ਹੋਰ ਮੌਕਿਆਂ ਤੇ, ਉਸ ਡਾਂਗ-ਧਾਰੀ ਬਜ਼ੁਰਗ ਨੂੰ ਕਈ ਹੋਰਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਸਿਰ ਤੋਂ ਚੁੰਨੀ
ਜਾਂ ਰੁਮਾਲ ਪਲ-ਕੁ ਭਰ ਲਈ ਵੀ ਖਿਸਕਣ ਤੋ ਟੋਕਦੇ ਹੋਏ ਵੇਖਿਆ। ਸਿਧਾਂਤਕ ਤੌਰ ਤੇ ਤਾਂ ਉਹ ਠੀਕ ਸੇਧ
ਦੇ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਪਰ ਜਿਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਦੇ ਰਿਹਾ ਸੀ ਉਹ ਅਜੀਬ ਸੀ। ਕਈ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਇਨਸਾਨਾਂ ਨਾਲ
ਵਰਤਣਾ ਇਵੇਂ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇ ਡੰਗਰਾਂ ਨੂੰ ਹੱਕਣਾ ਹੋਵੇ!
ਕਈ ਵਾਰੀ ਅਸੀਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਸੰਕੇਤਕ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਏਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸਮਝ ਬੈਠਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਉਹਨਾਂ
ਹੇਠਲੇ ਅਸਲੀ ਭਾਵਾਂ ਦੇ ਉਲਟ ਚੱਲ ਪੈਂਦੇ ਹਾਂ, ਜਿਵੇਂ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਅੱਗੇ ਮੱਥਾ ਟੇਕਣ
ਬਾਦ ਅੱਗੇ ਵੱਲ ਮੂੰਹ ਰੱਖ ਕੇ ਪਿਛਾਂਹ ਨੂੰ ਤੁਰਨਾ, ਬੀੜ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਪਰਕਰਮਾ ਕਰਨਾ, ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਤੋ
ਬਾਹਰ ਆਉਦੇ ਸਮੇਂ ਹਰੇਕ ਆਲੇ ਜਾਂ ਥੜ੍ਹੇ ਨੂੰ ਮੱਥਾ ਟੇਕਣਾ, ਠੰਡੀ ਰੁੱਤ ਵਿੱਚ ਵੀ ਜੁਰਾਬਾਂ ਲਾਹ
ਕੇ ਲੰਗਰ ਹਾਲ ਦੇ ਪੱਕੇ ਫਰਸ਼ ਤੇ ਪੈਰਾਂ ਨੂੰ ਠਾਰੀ ਜਾਣਾ, ਆਦਿਕ। ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਸਹਿਜ-ਧਰਮ ਹੈ,
ਹੱਠ-ਧਰਮ ਨਹੀਂ। ਕਿਸੇ ਜੰਗ-ਜੁੱਧ ਜਾਂ ਅਸੂਲ ਦੀ ਖਾਤਰ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦੇਣੀ ਵੱਖਰਾ ਵਿਸ਼ਾ ਹੈ, ਪਰ ਆਮ
ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਸਾਡੀ ਬਾਣੀ ਆਤਮਾ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨ ਲਈ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਤੜਫਾਉਣ ਦਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੀ।
ਕਿਸੇ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਬਣੇ ਹੋਏ ਸਰੋਵਰ ਦੇ ਸਾਹਮਣਿਓਂ ਲੰਘਣ ਸਮੇਂ ਪਤਨੀ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਬਹੁਤ
ਗੁੱਸੇ ਹੋਈ ਕਿ ਮੈਂ ਹੋਰਾਂ ਵਾਂਗ ਉਸ ਸਰੋਵਰ ਦੇ ਵਿੱਚੋਂ ਪਾਣੀ ਦੀ ਚੁੱਲੀ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਲਈ। ਅਸਲ
ਵਿੱਚ ਸਾਡੀਆਂ ਬਾਹਰ-ਮੁਖੀ ਸਰੀਰਕ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਸਾਡੇ ਅੰਦਰਲੇ ਸਤਿਕਾਰ ਵਿੱਚੋਂ ਉਪਜਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ
ਹਨ, ਕਿਸੇ ਡਾਂਗ-ਮਾਰਕਾ ਬਜ਼ੁਰਗ ਦੇ ਦਬਕੇ ਜਾਂ ਪਤਨੀ ਦੀ ਨਾਰਾਜ਼ਗੀ ਦੇ ਡਰ ਵਿੱਚੋਂ ਨਹੀਂ। ਇੱਕ ਹੋਰ
ਗੱਲ ਮੇਰੀ ਸਮਝ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦੀ – ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਗਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਪਰਮਾਤਮਾ ਬਿਨਾ
ਬੋਲਿਆਂ ਸਭ ਕਿਛੁ ਜਾਣਦਾ, ਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਆਪਣਾ ਨਾਮ ਅਤੇ ਭੇਟਾ ਕੀਤੀ ਰਕਮ ਦੀ ਭਾਈ ਜੀ ਤੋਂ
ਸਾਰੀਆਂ ਸੰਗਤਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਅਰਦਾਸ ਕਰਾਉਦੇ ਹਾਂ {?}!
ਮੇਰੀ ਤੁੱਛ ਬੁੱਧੀ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਅਸੀਂ ਜਿੱਥੋਂ ਤੱਕ ਹੋ ਸਕੇ, ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਬਾਣੀ
ਪੂਰੇ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਸੁਣਦੇ ਹਾਂ, ਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੀ
ਹਰੇਕ ਕੰਧ, ਇੱਟ ਜਾਂ ਥੜ੍ਹੇ ਨਾਲ ਸਿਰ ਜੋੜਨ ਜਾਂ ਹੋਰ ਬਾਹਰ-ਮੁਖੀ ਸਤਿਕਾਰ-ਸੂਚਕ ਸਰੀਰਕ
ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਨ ਦਾ ਫਿਕਰ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ।
(25/01/09)
ਡਾ: ਅਮਰਜੀਤ ਟਾਂਡਾ
Dear,
I am always impressed by ur writings.
Dr Amarjit Tanda
(25/01/09)
ਹਰਮੀਤ ਸਿੰਘ
Waheguru ji ka khalsa
Waheguru ji ki fateh
Vir ji my name is Harmeet Singh, I am a resident of Gwalior ( India ), I read
articles and discussion from sikhmarg regularly, I have written an article named
'RABBI MILAP' which I am sending to you.
chardi kala.
Harmeet Singh
Mbl : 9977450337
(23/01/09)
ਜਸਬੀਰ ਸਿੰਘ (ਕੈਲਗਰੀ)
ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ (ਜਿਉਣਵਾਲਾ) ਜੀ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਮਾਰਗ ਦੇ ਪਾਠਕ ਸੱਜਣੋਂ!
ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕਾ ਖਾਲਸਾ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕੀ ਫ਼ਤਹਿ।
ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਜੀ! ਮੈਂ ਦਿਲੋਂ ਨਹੀਂ ਮੰਨਿਆ, ਵਿਚਾਰ ਚਰਚਾ ਨੂੰ ਅੱਗੇ
ਤੋਰਨ ਲਈ ਤੁਹਾਡੇ ਕਹੇ ਮੁਤਾਬਕ ਇਹ ਮੰਨ ਲਿਆ ਸੀ ਕਿ ਗੁਰਬਾਣੀ ਵਿੱਚ ਆਇਆ ਲਫ਼ਜ਼ ‘ਅਗੈ, ਆਗੈ’ ਇਸੇ
ਜਨਮ ਲਈ ਹੀ ਆਇਆ ਹੈ ਇਸ ਲਈ ਤੁਸੀਂ ਮੈਨੂੰ ਝੂਠਾ ਕਹੀ ਜਾ ਰਹੇ ਹੋ। ਪਰ ਇਹ ਸਲਾਹ ਤਾਂ ਮੈਂ
ਤੁਹਾਨੂੰ ਵੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਮੈਂ ਲਿਖਿਆ ਸੀ: (14-12-08 ਵਾਲੇ ਪੱਤਰ ਵਿੱਚੋਂ
Cut-Paste)
“ਹੁਣ ਤੁਸੀਂ ਇੱਕ ਕੰਮ ਕਰੋ ਤੁਸੀਂ
ਦਿਲੋਂ ਚਾਹੇ ਨਾ ਮੰਨੋਂ, ਇੱਕ ਵਾਰੀਂ ਇਹ ਤਸੱਵੁਰ ਕਰਕੇ ਦੇਖੋ ਕਿ ਇਸ ਜਨਮ ਤੋਂ ਅਗੇ ਜਨਮ ਹੁੰਦਾ
ਹੈ। ਫੇਰ ਤੁਸੀਂ ਮੇਰੇ ਸਵਾਲਾਂ ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰੋ ਅਤੇ ਦੇਖੋ ਜਵਾਬ ਆਪਣੇ ਆਪ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਨਹੀਂ।
ਜੇ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੇ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਦੱਸਣਾ, ਮੈਂ ਦੱਸਾਂ ਗਾ ਕਿ ਜਵਾਬ ਆਪਣੇ ਆਪ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਨਹੀਂ”।
ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਜੀ! ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਾਂ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਬੰਦਾ
ਕੋਈ ਕੰਮ ਕਰੇ ਫੇਰ ਸੋਚੇ ਕਿ ਇਹ ਕੰਮ ਠੀਕ ਹੈ ਜਾਂ ਗ਼ਲਤ। ਪਹਿਲਾਂ ਕੋਈ ਦਿਲੋਂ ਮੰਨੇ ਫੇਰ ਸੋਚੇ ਕਿ
ਇਹ ਠੀਕ ਹੈ ਜਾਂ ਗ਼ਲਤ।
“ਨਾਨਕ ਸਚੁ ਧਿਆਇਨਿ ਸਚੁ॥ ਜੋ ਮਰਿ ਜੰਮੇ ਸੁ ਕਚੁ ਨਿਕਚੁ”॥ ਪੰਗਤੀ
ਬਾਰੇ ਵਿਚਾਰ:
ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਜੀ! ਜੋ ਵਿਚਾਰ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਉਸੇ ਦਾਇਰੇ ਵਿੱਚ ਹੀ
ਰਿਹਾ ਕਰੋ। ਇਸ ਉਪਰ ਦਿੱਤੇ ਸਲੋਕ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਤੁਸੀਂ ਹੀ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਹਵਾਲਾ ਦੇਣ ਲੱਗਿਆਂ ਤੁਸੀਂ
ਇਹ ਸਵਾਲ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕੀਤਾ ਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਇਸੇ ਜਨਮ ਸੰਬੰਧੀ ਜ਼ਿਕਰ ਆਇਆ ਹੈ ਜਾਂ ਅਗਲੇ ਜਨਮ ਲਈ। ਇਸ
ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਾਂ ਇਸੇ ਜਨਮ ਲਈ ਕਹੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਪੰਗਤੀਆਂ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ
ਦਰਜ ਹਨ। ਤੁਹਾਡਾ ਸਵਾਲ ਸੀ ਕਿ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜਗ ਰਚਨਾ ਨੂੰ ਸੱਚ ਕਹਿ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ
ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਇਸ ਨੂੰ ਝੂਠ ਕਹਿ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਸੰਬੰਧ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਦੇ ਦਿੱਤੇ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ
ਬਾਰੇ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿਚਾਰ ਪੁੱਛੇ ਸੀ। ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਦੇਣ ਦੀ ਬਜਾਇ ਤੁਸੀਂ ਵਿਚਾਰ ਨੂੰ ਹੋਰ ਹੀ ਮੋੜ
ਦੇਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ।
ਮੈਂ ਇਹ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ‘ਅਗੈ-ਆਗੈ’ ਲਫ਼ਜ਼ ਸਿਰਫ਼ ਅਗਲੇ ਜਨਮ ਲਈ ਹੀ ਆਇਆ
ਹੈ। ਇੱਥੇ ਇਸ ਜਨਮ ਜਾਂ ਅਗਲੇ ਜਨਮ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਹੋ ਰਹੀ। ਜਗ ਰਚਨਾ ਸੱਚੀ ਜਾਂ ਝੂਠੀ ਹੈ,
ਬਾਰੇ ਵਿਚਾਰ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ।
ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਜੀ! ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਮੇਰੀ ਵਿਚਾਰ ਚਰਚਾ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿੱਚ
ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਹੋਣ ਦੀ ਜਰੂਰਤ ਨਹੀਂ। ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੀ ਵਿਚਾਰ ਚਰਚਾ ਬਾਰੇ ਹੀ ਸੋਚੋ। ਦੂਸਰਿਆਂ ਦੇ
ਤਵੇ ਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਰੋਟੀਆਂ ਨਾ ਸੇਕੋ।
ਬੜੇ ਅਫ਼ਸੋਸ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ‘ਸਿੱਖ ਮਾਰਗ’ ਤੇ ਗੁਰਮਤ ਬਾਰੇ ਚੱਲਦੀ ਵਿਚਾਰ
ਚਰਚਾ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ
ਜੰਗ ਦਾ
ਮੈਦਾਨ, ਸਾਹਨਾਂ ਵਾਲਾ ਭੇੜ ਸਮਝਦੇ ਹੋ, ਅਤੇ
ਗੁਰਬਾਣੀ ਵਿਚਾਰ ਦੇ ਇਸ ਮੰਚ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੀ ਮਿੱਠੀ ਬੋਲੀ (?) ਨਾਲ ਮੈਦਾਨੇ ਜੰਗ ਦੀ ਰੰਗਤ ਦੇਈ
ਜਾ ਰਹੇ ਹੋ। ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਤੁਸੀਂ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕੀਤਾ ਹੈ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਅਫ਼ਸੋਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ
ਇੱਕ ਸੁਲਝਿਆ ਹੋਇਆ ਵਿਦਵਾਨ ਵੀ ਐਸੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹਜੇ ਤਾਂ ਸ: ਮੱਖਣ ਸਿੰਘ ਜੀ
ਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਤੁਹਾਡੇ ਲਿਖੇ ਲਫ਼ਜ਼ Delete (….)
ਵੀ ਕੀਤੇ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਹੇ ਹਨ। ਕਿਸੇ ਕਿਸਮ ਦੀ ਬਹਿਸ
ਨੂੰ ਮੈਂ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ। ਇਸੇ ਲਈ ਤੁਸੀਂ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹੋ (ਪਹਿਲੇ ਕੁਝਕੁ ਪੱਤਰਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ)
ਤੁਹਾਨੂੰ ਲਿਖਿਆਂ ਪੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਜਤਾਇਆ ਕਿ ਮੇਰੇ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਜਵਾਬ
ਨਹੀਂ ਆਏ। ਪ੍ਰਿੰ: ਗਿ: ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਲੇਖ ਸੰਬੰਧੀ ਨਵੀਂ ਚੱਲੀ ਵਿਚਾਰ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ
ਜਰੂਰ ਪੁੱਛਿਆ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਝੂਠਾ ਹਾਂ।
ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਜੀ! ਮੇਰੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਬੇਸਿਰ ਪੈਰੀਆਂ ਦੱਸਦੇ
ਹੋ। ਅੱਗੇ ਵੀ ਤੁਸੀਂ ਇਹ ਗੱਲ ਕਹੀ ਸੀ ਪਰ ਅੱਜ ਤੱਕ ਤੁਸੀਂ ਕੋਈ ਹਵਾਲਾ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ। ਜਿਸ ਗੁਰੂ
ਤੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਭਰੋਸਾ ਹੈ ਉਸੇ ਦੀ ਲਿਖਤ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਦੇ ਕੇ ਤੁਸੀਂ ਸ਼ੱਕ ਜਾਹਰ ਕਰਦੇ ਹੋ ਕਿ ਇੱਕ ਥਾਂ
ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜਗ ਰਚਨਾ ਸੱਚ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਥਾਂ ਝੂਠ ਦੱਸ ਰਹੇ ਹਨ। ਸਵਾਲ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਖੜਾ ਕੀਤਾ ਹੈ
ਕਿ ‘ਜਗ ਰਚਨਾ ਸੱਚ ਹੈ ਜਾਂ ਝੂਠ’ ਅਤੇ ਇਸੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿੱਚ ਆਪ ਹੀ ਤੁਸੀਂ ਲਿਖੀ ਜਾ ਰਹੇ ਹੋ ਕਿ
ਇੱਥੇ ਇਸੇ ਜਨਮ ਸੰਬੰਧੀ ਜਿਕਰ ਆਇਆ ਹੈ ਅਗਲੇ ਜਨਮ ਲਈ ਨਹੀਂ। ਇਸ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਬੇਸਿਰ-ਪੈਰੀਆਂ।
ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਜੀ! ਮੇਰੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਬੇਸਿਰ-ਪੈਰੀਆਂ ਹਨ ਜਾਂ ਨਹੀਂ ਇਸ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਪਾਠਕਾਂ ਨੂੰ
ਕਰਨ ਦਿਆ ਕਰੋ। ਇਸ ਬਾਰੇ ਤੁਸੀਂ ਆਪ ਹੀ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਨਾ ਦਿਆ ਕਰੋ।
ਪੱਤਰ ਭਾਗ-2
ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਜੀ! ਮੇਰੇ ਪਿਛਲੇ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਜਵਾਬ ਆਇਆਂ ਬਿਨਾਂ ਮੈਂ
ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਵਿਚਾਰ ਅੱਗੇ ਨਹੀਂ ਸੀ ਤੋਰਨੀ ਚਾਹੁੰਦਾ। ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਣ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਪਤਾ ਹੈ ਕਿ
“ਅਗੈ-ਆਗੈ” ਆਦਿ ਤਾਂ ਸਿਰਫ ਬਹਾਨਾ ਹੈ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਮੇਰੇ ਕਿਸੇ ਸਵਾਲ ਦਾ ਜਵਾਬ ਨਹੀਂ
ਹੈ। ਅਗੈ-ਆਗੈ, ਨੂੰ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਸਿਰਫ ਢਾਲ ਵਾਂਙੂੰ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ। ਨਾ ਤੁਸੀਂ
ਮੰਨੋਂ ਕਿ ਇਹ ਲਫ਼ਜ਼ ਅਗਲੇ ਜਨਮ ਲਈ ਵੀ ਆਏ ਹਨ ਅਤੇ ਨਾ ਤੁਹਾਨੂੰ ਮੇਰੇ ਸਵਲਾਂ ਦੇ ਜਵਾਬ ਦੇਣੇ ਪੈਣ।
ਜੇ ਕੋਈ ਬੰਦਾ ਦੋ ਦੂਣੀ ਛੇ ਮੰਨਣ ਦੀ ਜਿਦ ਤੇ ਅੜਿਆ ਰਹੇ, ਉਸ ਨੂੰ ਜਬਰ ਦਸਤੀ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਮਨਾਇਆ
ਜਾ ਸਕਦਾ ਕਿ ਨਹੀਂ ਦੋ ਦੂਣੀ ਚਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਮੈਂ ਕਿਸੇ ਬਹਿਸ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਪੈਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਅਤੇ
ਤੁਹਾਨੂੰ ਬਾਰ ਬਾਰ ਨਹੀਂ ਦੁਹਰਾਇਆ ਕਿ ਮੇਰੇ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਜਵਾਬ ਨਹੀਂ ਆਏ, ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ
ਸ਼ਾਇਦ ਮੇਰੀ ਕੋਈ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਸਮਝ ਰਹੇ ਹੋ। ਪਰ ਅਗੋਂ ਤੋਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਾਂਗਾ ਕਿ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ
ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਦਾ ਮੌਕਾ ਨਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ। ਵਿਚਾਰ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਤੋਰਨ ਲਈ ਹੁਣ ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੀ ਇਹ ਗੱਲ ਵੀ
ਮੰਨ ਲੈਂਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਅਗੈ- ਆਗੈ ਬਾਰੇ ਵਿਚਾਰ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ। ਤੁਹਾਡੀ ਕੋਈ ਹੋਰ ਸ਼ਰਤ ਹੋਵੇ
ਤਾਂ ਉਹ ਵੀ ਹੁਣੇ ਦੱਸ ਦੇਣੀ।
ਤੁਹਾਡੇ 12/11/08 ਦੇ ਪੱਤਰ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿੱਚ: ਤੁਸੀਂ ਗੁਰਬਾਣੀ’ ਚੋਂ
ਮੇਰੇ ਵੱਲੋਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀਆਂ ਕੁੱਝ ਪੰਗਤੀਆਂ ਦੇ ਅਰਥ ਕਰਕੇ ਦੱਸੇ ਹਨ। ਤੁਹਾਡੇ ਕੀਤੇ ਅਰਥਾਂ ਤੋਂ
ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਜਨਮ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਮਰਨ ਤੱਕ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਹੈ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ
ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਜੇ ਕੋਈ ਗੁਰਮੁਖ ਹੈ ਉਹ ਮਨਮੁਖ ਨਹੀਂ ਬਣ ਸਕਦਾ ਅਤੇ ਜੇ ਕੋਈ ਮਨਮੁਖ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ
ਗੁਰਮੁਖ ਨਹੀਂ ਬਣ ਸਕਦਾ। ਪੇਸ਼ ਹਨ ਪੰਗਤੀਆਂ:
“
ਐਥੈ
ਸਾਚੇ ਸੁ
ਆਗੈ
ਸਾਚੈ॥”
(ਪੰਨਾ-116)। (ਅਰਥ ਜੋ ਪ੍ਰੋ: ਸਾਹਿਬ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕੀਤੇ
ਹਨ: ਐਥੈ-ਇਸ ਲੋਕ ਵਿੱਚ, ਇਸ
ਮਨੁੱਖਾ ਜਨਮ ਵਿੱਚ. .
ਆਗੈ-ਪਰਲੋਕ ਵਿੱਚ।
(ਹੇ ਭਾਈ!) ਜੇਹੜੇ ਮਨੁੱਖ ਇਸ
ਲੋਕ ਵਿੱਚ ਅਡੋਲ-ਚਿੱਤ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਉਹ
ਪਰਲੋਕ ਵਿੱਚ
ਭੀ ਪ੍ਰਭੂ ਨਾਲ ਇਕ-ਮਿਕ ਹੋਏ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ)।
ਤੁਹਾਡੇ ਕੀਤੇ ਅਰਥ: “ਜੇ ਮੈਂ
ਇੱਥੇ
ਸੱਚਾ ਹਾਂ ਤਾਂ ਕੱਲ੍ਹ ਨੂੰ ਅਗਲੇ ਜਨਮ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਇਸੇ ਜਨਮ ਵਿੱਚ ਸੱਚਾ ਹਾਂ। ਜੇ 11
ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਸੱਚਾ ਹਾਂ ਤਾਂ ਮੈਂ 12 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਸੱਚਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹਾਂ”।
ਤੁਹਾਡੇ ਮੁਤਾਬਕ ਤਾਂ ਜੇ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ 11 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਸੱਚਾ ਹੈ ਤਾਂ ਹੀ
12 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਸੱਚਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਰਥਾਤ ਜੇ ਕੋਈ 11ਨੂੰ ਸੱਚਾ ਨਹੀਂ ਤਾਂ 12 ਨੂੰ ਵੀ ਸੱਚਾ
ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੇ ਉਹ ਵਿਅਕਤੀ 12 ਨੂੰ ਸੱਚਾ ਹੈ ਤਾਂ 13 ਨੂੰ ਵੀ ਸੱਚਾ ਹੋਇਆ।
ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇੱਕ ਇੱਕ ਦਿਨ ਕਰਕੇ ਅਖੀਰਲੇ ਦਿਨ ਅਰਥਾਤ ਮਰਨ ਤੱਕ ਅਤੇ ਜੇ ਇੱਕ ਇੱਕ ਦਿਨ ਕਰਕੇ
ਪਿੱਛੇ ਦਾ ਹਿਸਾਬ ਲਗਾਈਏ ਤਾਂ ਜਨਮ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਮਰਨ ਤੱਕ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਬੰਦਾ, ਸੱਚਾ ਜਾਂ ਝੂਠਾ
ਹੈ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਕੋਈ ਸੱਜਣ ਅੱਜ ਠੱਗ ਹੈ ਤਾਂ ਕਲ੍ਹ ਵੀ ਠੱਗ ਹੀ ਰਹੇਗਾ।
ਬਲਕਿ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਠੱਗ ਹੀ ਰਹੇਗਾ। ਉਸ ਨੂੰ ਸਮਝਾਉਣ ਦਾ ਕੋਈ ਫਾਇਦਾ ਨਹੀਂ। ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਦੱਸੋ ਗੇ
ਕਿਸ ਡਿਕਸ਼ਨਰੀ ਮਾਤਾਬਕ “ਐਥੈ” ਦਾ ਅਰਥ ਤੁਸੀਂ ਅੱਜ/ (11 ਤਰੀਕ) ਕੀਤਾ ਹੈ? ਮੇਰੇ ਮੁਤਾਬਕ ਐ= ਐਸ
ਜਾਂ ਏਸ, ਥੈ=
ਥਾਂ
ਤੇ,
ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਇਕ ਹੋਰ ਪੰਗਤੀ ਪ੍ਰੋ: ਸਾਹਿਬ ਸਿੰਘ ਦੇ ਅਰਥਾਂ ਸਮੇਤ: “
ਈਹਾ
ਖਾਟਿ
ਚਲਹੁ
ਹਰਿ ਲਾਹਾ ਆਗੈ
ਬਸਨੁ ਸੁਹੇਲਾ॥”।
(ਜੇ ਸੇਵਾ ਕਰੋਗੇ, ਤਾਂ)
ਇਸ ਜਨਮ ਵਿੱਚ
ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਨਾਮ ਦੀ ਖੱਟੀ ਖੱਟ ਕੇ
ਜਾਵੋਗੇ,
ਅਤੇ
ਪਰਲੋਕ
ਵਿੱਚ ਰਹਿਣਾ ਸੌਖਾ ਹੋ ਜਾਇਗਾ।
ਇੱਕ ਹੋਰ ਸ਼ਬਦ ਦੀਆਂ ਤੁਕਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰੋ: ਸਾਹਿਬ ਸਿੰਘ ਦੇ ਕੀਤੇ ਅਰਥ ਜੋ ਕਿ
ਤੁਸੀਂ ਹੀ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਹਨ।
“
ਈਹਾ
ਦੁਖੁ
ਆਗੈ
ਨਰਕੁ ਭੁਚੈ
ਬਹੁ ਜੋਨੀ ਭਰਮਾਵੈ॥”
ਅਰਥ: ਨਿੰਦਕ
ਇਸ ਲੋਕ ਵਿੱਚ
ਦੁੱਖ ਪਾਂਦਾ ਹੈ, (ਕਿਉਂਕਿ ਕੋਈ ਉਸ ਦੀ ਇੱਜਤ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ),
ਪਰਲੋਕ ਵਿੱਚ
ਉਹ ਨਰਕ ਭੋਗਦਾ ਹੈ, ਅਨੇਕਾਂ
ਜੂਨਾਂ ਵਿੱਚ ਭਟਕਦਾ ਹੈ।
“ਨਾਨਕ
ਈਹਾ
ਮੁਕਤੁ
ਆਗੈ
ਸੁਖੁ ਪਾਵੈ”॥
(ਪੰਨਾ-278)। ਪ੍ਰੋ: ਸਾਹਿਬ ਸਿੰਘ ਦੇ ਕੀਤੇ ਹੋਏ ਅਰਥ:
ਹੇ ਨਾਨਕ! (ਉਹ ਮਨੁੱਖ) ਇਸ
ਜਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਵਿਕਾਰਾਂ ਤੋਂ ਬਚਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ
ਤੇ ਪਰਲੋਕ ਵਿੱਚ
ਸੁਖ ਪਾਂਦਾ ਹੈ।
ਉਪਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਪੰਗਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਆਇਆ ‘ਪਰਲੋਕ’ ਇਸੇ ਜਨਮ ਵਿੱਚ ਕਿੱਥੇ ਹੈ?
ਤੁਸੀਂ ਕੁੱਝ ਪੰਗਤੀਆਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਤੁਸੀਂ ਸਾਬਤ ਕਰਨ
ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਭੂ ਪਰਾਪਤੀ ਇਸੇ ਜਨਮ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਜੀ! ਮੈਂ ਇਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰੀ ਨਹੀਂ। ਇਹ ਮਨੁੱਖਾ ਜਨਮ ਹੀ
ਪ੍ਰਭੂ ਪਰਾਪਤੀ ਦਾ ਸਮਾ ਹੈ। ਜੇ ਇਸੇ ਜਨਮ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਭੂ ਪਰਾਪਤੀ ਦਾ ਉਪਰਾਲਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਮੁਕਤੀ
ਹਾਸਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ, ਆਵਾਗਉਣ ਦਾ ਚੱਕਰ ਨਹੀਂ ਮੁਕਾਇਆ ਤਾਂ ਇਹ ਮਨੁੱਖਾ ਜਨਮ ਦਾ ਸਮਾਂ ਹੱਥੋਂ ਨਿਕਲ
ਜਾਣ ਤੇ ਸਿਰਫ ਪਛਤਾਵਾ ਹੀ ਹੱਥ ਲੱਗਦਾ ਹੈ।
“ਅਹਿ ਕਰੁ ਕਰੇ ਸੁ ਅਹਿ ਕਰੁ ਪਾਏ ਕੋਈ ਨ ਪਕੜੀਐ ਕਿਸੈ ਥਾਇ॥”
(ਪੰਨਾ-406)। ਇਸ ਪੰਗਤੀ ਦੇ ਅਰਥ ਤੁਸੀਂ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਕੀਤੇ। ਤੁਸੀਂ ਅਰਥ ਲਿਖੇ ਹਨ: “ਹੁਣੇ ਇਸੇ
ਵਕਤ ਸਜ਼ਾ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਤੇ ਫਲ ਵੀ ਇਸੇ ਵਕਤ ਮਿਲਦਾ ਹੈ”।
ਅਰਥ ਪ੍ਰੋ: ਸਾਹਿਬ ਸਿੰਘ ਦੇ ਕੀਤੇ ਹੋਏ: ਜਿਹੜਾ ਹੱਥ ਕੋਈ ਕਰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ,
ਉਹੀ ਹੱਥ ਉਸ ਦਾ ਫ਼ਲ ਭੁਗਤਦਾ ਹੈ। ਕੋਈ ਮਨੁੱਖ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਥਾਂ (ਵਿਕਾਰਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ)
ਫ਼ੜਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ।
ਇਥੇ ਕਿਤੇ ਵੀ ਹੁਣੇ ਹੀ ਸਜ਼ਾ ਮਿਲਣ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਜੀ! ਤੁਹਾਡੇ ਮੁਤਾਬਕ ਹੁਣੇ ਇਸੇ ਵਕਤ ਸਜ਼ਾ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਤੇ ਫ਼ਲ
ਵੀ ਇਸੇ ਵਕਤ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਦਿਨੀਂ ਅਖਬਾਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਖਬਰ ਛਪੀ ਸੀ (ਵੈਸੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ
ਖਬਰਾਂ ਛਪਦੀਆਂ ਹੀ ਰਹਿਦੀਆਂ ਹਨ), “ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦਰਿੰਦੇ ਨੇਂ ਆਪਣੀਂ ਸਾਲੀ ਦੀ ਦੋ ਸਾਲਾਂ
ਦੀ ਬੱਚੀ ਨਾਲ ਬਲਾਤਕਾਰ ਕੀਤਾ”। ਤੁਸੀਂ ਦੱਸ ਸਕਦੇ ਹੋ ਕਿ ਉਸ ਮਾਸੂਮ ਬੱਚੀ ਨੇ ਇਸ ਜਨਮ ਵਿੱਚ
ਐਸਾ ਕਿਹੜਾ ਗੁਨਾਹ ਕੀਤਾ ਹੋਵੇਗਾ ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਏਨਾ ਵੱਡਾ ਸੰਤਾਪ ਝੱਲਣਾ ਪਿਆ?
“ਆਗੈ” ਸ਼ਬਦ ਅਗਲੇ ਜਨਮ ਲਈ ਵੀ ਆਇਆ ਹੈ ਇਸ ਸੰਬੰਧੀ ਪੇਸ਼ ਹਨ ਕੁੱਝ ਹੋਰ
ਪੰਗਤੀਆਂ।
“ਹਉਮੈ ਵਿਚਿ ਜਗਤ ਮੁਆ ਮਰਦੋ ਮਰਦਾ ਜਾਇ॥ ਜਿਚਰੁ ਵਿੱਚ
ਦੰਮੁ ਹੈ
ਤਿਚਰੁ ਨ ਚੇਤਈ ਕਿ ਕਰਗੁ ਅਗੈ
ਜਾਇ॥
ਗਿਆਨੀ ਹੋਇ ਸੁ ਚੇਤੰਨੁ ਹੋਇ ਅਗਿਆਨੀ ਅੰਧੁ ਕਮਾਇ॥ ਨਾਨਕ
ਏਥੈ
ਕਮਾਵੈ ਸੋ ਮਿਲੈ ਅਗੈ
ਪਾਇ ਜਾਇ॥”
(ਪੰਨਾ-555)।
ਅਰਥ (ਪ੍ਰੋ: ਸਾ: ਸਿ: ) - ਸੰਸਾਰ ਹਉਮੈ ਵਿੱਚ ਮੁਇਆ ਪਿਆ ਹੈ, ਨਿੱਤ
(ਹੇਠਾਂ ਹੇਠਾਂ) ਪਿਆ ਗਰਕਦਾ ਹੀ ਹੈ,
ਜਦ ਤਾਂਈ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਦਮ ਹੈ,
ਪ੍ਰਭੂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ, (ਸੰਸਾਰੀ ਜੀਵ
ਹਉਮੈ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਕੇ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਸੋਚਦਾ ਕਿ)
ਅਗਾਹਾਂ ਦਰਗਹ ਵਿੱਚ ਜਾ ਕੇ
ਕੀ ਹਾਲ ਹੋਵੇਗਾ। ਜੋ ਮਨੁੱਖ ਗਿਆਨਵਾਨ
ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਸੁਚੇਤ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਅਗਿਆਨੀ ਮਨੁੱਖ ਅਗਿਆਨਤਾ ਦਾ ਕੰਮ ਹੀ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਹੇ ਨਾਨਕ!
ਮਨੁਖਾ ਜਨਮ ਵਿੱਚ
ਜੋ ਕੁੱਝ ਕਮਾਈ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਹੋ ਮਿਲਦੀ ਹੈ,
ਪਰਲੋਕ ਵਿੱਚ
ਭੀ
ਜਾ ਕੇ
ਓਹੋ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।
“ਮਨ ਤੂੰ ਗਾਰਬਿ ਅਟਿਆ ਗਾਰਬਿ ਲਦਿਆ ਜਾਹਿ॥ ਮਾਇਆ ਮੋਹਣੀ
ਮੋਹਿਆ
ਫਿਰਿ ਫਿਰਿ
ਜੂਨੀ
ਭਵਾਹਿ॥
ਗਾਰਬਿ ਲਾਗਾ ਜਾਹਿ ਮੁਗਧ ਮਨ
ਅੰਤਿ ਗਇਆ
ਪਛੁਤਾਵਹੇ॥ ਅਹੰਕਾਰੁ ਤਿਸਨਾ ਰੋਗੁ ਲਗਾ ਬਿਰਥਾ ਜਨਮੁ
ਗਵਾਵਹੇ॥ ਮਨਮੁਖ ਮੁਗਧ ਚੇਤਹਿ ਨਾਹੀ
ਅਗੈ ਗਇਆ
ਪਛੁਤਾਵਹੇ॥ ਇਉ ਕਹੈ ਨਾਨਕੁ ਮਨ ਤੂੰ ਗਾਰਬਿ ਅਟਿਆ ਗਾਰਬਿ
ਲਦਿਆ ਜਾਵਹੇ॥”
(ਪੰਨਾ-441)। ਅਰਥ: ਹੇ ਮਨ! ਤੂੰ (ਹੁਣ)
ਅਹੰਕਾਰ ਨਾਲ ਲਿਬੜਿਆ ਪਿਆ ਹੈਂ, ਅਹੰਕਾਰ ਨਾਲ ਲਦਿਆ ਹੋਇਆ ਹੀ
(ਜਗਤ ਤੋਂ) ਚਲਾ
ਜਾਵੇਂਗਾ,
(ਵੇਖਣ ਨੂੰ) ਸੋਹਣੀ ਮਾਇਆ ਨੇ ਤੈਨੂੰ
(ਆਪਣੇ) ਮੋਹ ਵਿੱਚ ਫਸਾਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ (ਇਸ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਇਹ ਨਿਕਲੇਗਾ ਕਿ)
ਤੈਨੂੰ
ਮੁੜ ਮੁੜ ਅਨੇਕਾਂ ਜੂਨਾਂ
ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾਇਗਾ। ਹੇ ਮੂਰਖ ਮਨ! ਜਦੋਂ
ਤੂੰ ਅਹੰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਫ਼ਸਿਆ ਹੋਇਆ ਹੀ ਏਥੋਂ ਤੁਰੇਂਗਾ ਤਾਂ ਤੁਰਨ ਵੇਲੇ ਹੱਥ ਮਲੇਂਗਾ, ਤੈਨੂੰ
ਅਹੰਕਾਰ ਚੰਬੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਤੈਨੂੰ ਤ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਦਾ ਰੋਗ ਲੱਗਾ ਹੋਇਆ ਹੈ ਤੂੰ (ਇਹ ਮਨੁੱਖਾ) ਜਨਮ
ਵਿਅਰਥ ਗਵਾ ਰਿਹਾ ਹੈਂ। ਹੇ ਆਪ-ਹੁਦਰੇ ਮੂਰਖ ਮਨ! ਤੂੰ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਸਿਮਰਦਾ,
ਪਰਲੋਕ ਵਿੱਚ ਜਾ ਕੇ
ਅਫ਼ਸੋਸ ਕਰੇਂਗਾ। (ਤੈਨੂੰ) ਨਾਨਕ ਇਉਂ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੂੰ ਇੱਥੇ ਅਹੰਕਾਰ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈਂ
(ਜਗਤ ਤੋਂ ਤੁਰਨ ਵੇਲੇ ਭੀ)
ਅਹੰਕਾਰ ਨਾਲ ਲੱਦਿਆ ਹੋਇਆ ਹੀ
ਜਾਵੇਂਗਾ।
ਉਪਰ ਦਿੱਤੇ ਸਲੋਕ/ ਸ਼ਬਦ/ ਪੰਗਤੀਆਂ ਪ੍ਰੋ: ਸਾਹਿਬ ਸਿੰਘ ਦੇ ਕੀਤੇ ਅਰਥਾਂ
ਸਮੇਤ ਹਾਜਰ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਹਰ ਤੌਰ ਤੇ “ਅਗੈ” ਲਫ਼ਜ਼ ਅਗਲੇ ਜਨਮ ਲਈ ਆਇਆ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੋਈ
ਸ਼ਕ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਭੇਜ ਦਿਉ। ਜੇ ਸ਼ੱਕ ਬਾਕੀ ਨਾ ਰਹੇ ਤਾਂ ਮੇਰੇ ਪਿਛਲੇ 10-12 ਸਵਾਲਾਂ
ਦੇ ਜਵਾਬ ਭੇਜ ਦੇਣੇ ਜੀ। ਇਸ ਪੱਤਰ ਵਿੱਚ ਆਏ ਜਿਹੜੇ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਜਵਾਬ ਨਾ ਆਏ ਉਹ 10-12 ਸਵਾਲਾਂ
ਵਿੱਚ ਜਮ੍ਹਾਂ ਹੋ ਜਾਣ ਗੇ।
ਨੋਟ: ਅਗੈ- ਆਗੈ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਪੰਗਤੀਆਂ ਪਿਛਲੇ
ਪੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀਆਂ ਸੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪੰਗਤੀਆਂ ਬਾਰੇ ਫੇਰ ਵਿਚਾਰ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਭੁਲ-ਚੁਕ ਲਈ
ਮੁਆਫ਼ੀ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ। ਧੰਨਵਾਦ ਸਹਿਤ
ਜਸਬੀਰ ਸਿੰਘ (ਕੈਲਗਰੀ)
(23/01/09)
ਸਤਵੰਤ ਸਿੰਘ ਪਾਕਿਸਤਾਨ
Satwant singh walu gurbachan singh nu ti sangat nu
wahi guru ji ka khalsa
wahi guru ji ki fateh
Gurbachan singh ji
ap ji ni apni vichar [gobind nam mat bisri ]
vich [aisi chanta mahi ji mari] di arth
atmak[zamirdi] mout kiti hn ti ap ji sarir di mout nu mout nhi samajh di ta fir
swal utda hi ki [ant kal narayad simri] wali di atmak mout ta hunde hi nahi hi
ta fir guru ji una wasti [aisi chinta mi ji mari]q likhti hn ki naraid nu simran
wala atmak mout marda hi ? ya es shabd vich ant kal tu bav sansarik mout he hi
satwant singh pakistan
(ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਪੰਜਾਬੀ ਅੱਖਰਾਂ ਵਿੱਚ
ਲਿਖਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੋ ਤਾਂ ਕਿ ਪਾਠਕਾਂ ਨੂੰ ਲਿਖੀ ਹੋਈ ਗੱਲ ਠੀਕ ਸਮਝ ਆ ਸਕੇ। ਜੇ ਕਰ ਪੰਜਾਬੀ
ਵਿੱਚ ਲਿਖਣ ਦੀ ਕੋਈ ਦਿੱਕਤ ਆਉਂਦੀ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਫੌਂਟਸ ਦੀ ਲੋੜ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਲਿਖ ਸਕਦੇ
ਹੋ-ਸੰਪਾਦਕ)
(20/01/09)
ਦਰਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਘਣਕਸ
ਸਤਿਕਾਰ ਤੇ
ਪਿਆਰ ਯੋਗ ਸਿਖ ਸੰਗਤ ਜੀ ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਲੇਖੇ ਵਾਰੇ ਚਾਨਣਾ ਪਾਇਓ ਜੀ।
ਕਿਨੇ ਸਾਰੇ ਦਿਨਾ ਤੋਂ ਸਿੱਖ ਮਾਰਗ
ਤੇ ਚੱਲ ਰਹੀਆਂ ਵਿਚਾਂਰਾ ਨੁੰ ਪੜ੍ਹ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਕੁੱਝ ਕ ਲੋਕ ਆਪੋ ਅਪਣੇ ਖਿਆਲਾਂ ਨੂੰ ਧੱਕੇ ਨਾਲ
ਦੂਸਰੇ ਲੋਕਾਂ ਤੇ ਠੋਸ ਰਹੇ ਹਨ, ਕਿਸੇ ਵੀ ਪਰਾਣੀ ਨੂੰ ਬੇਇਜ਼ਤ ਕਰਕੇ ਅਪਣੇ ਆਪ ਨੁੰ ਗਿਆਨੀ ਸਮਝ
ਲੈਣਾ ਅਗਿਆਨਤਾ ਕਹੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਵਿਚੋਂ ਕਿਸੇ ਪਾਸ ਗੁਰੁ ਦਾਤੇ ਦਾ ਲਿਖ ਕੇ ਦਿਤਾ
ਸਰਟੀਫੀਕੇਟ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕੇ ਮੈ ਹੀ ਠੀਕ ਹਾਂ। ਅਸੀ ਸਾਰੇ ਹੀ ਅਪਣੇ ਅਪਣੇ ਭਾਂਡੇ ਵਿਚਲੇ ਵਿਚਾਰਾਂ
ਨੂੰ ਹੀ ਠੀਕ ਸਮਝ ਕੇ ਗਲਤੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਦੁਸਰੇ ਲੋਕ ਵੀ ਗੁਰੁ ਬਾਣੀ ਨੂੰ ਸਾਡੇ ਨਾਲੋਂ ਡੂੰਘਾਈ
ਨਾਲ ਸਮਝ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਸਾਡੇ ਪਾਸ ਸਾਹਿਬ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦਾ ਟੀਕਾ ਹੈ, ਫਿਰ ਹੋਰਾਂ ਤੋ ਕਿਉਂ ਪੁਛਦੇ
ਰਹਿੰਦੇ ਹਾਂ।
ਨਿਮਰਤਾ-ਕੋਮਲਤਾ-ਵਿਰਾਗ-ਸਹਿਜ-ਸੰਤੋਖ-ਖਿਮਾਂ-ਸਤਿਕਾਰ-ਹਮਦਰਦੀ-ਭਗਤੀ ਤੇ ਸ਼ਕਤੀ ਭਾਵਨਾ। ਇਸ ਤਰਾਂ
ਦੇ ਗੁਣ ਹੀ ਸਿਖ ਨੂੰ ਬਿਬੇਕ ਬੁੱਧ ਵਾਲੇ ਰਸਤੇ ਦੀ ਸੇਧ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਸਿਖ ਦਾ ਆਖਰੀ ਪੜਾ ਗੁਰਮੁਖ
ਦੇ ਘਰ ਪਾਹੁੰਚਣਾਂ ਹੈ, ਅਤੇ ਗੁਰਮੁਖ ਜੀ ਦੇ ਨਾਲ ਦਾ ਦਰ ਘਰ ਗੁਰੁ ਦਾਤੇ ਜੀ ਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਤੋ
ਹੁਕਮ ਵਰਤਦਾ ਹੈ।
ਪਿਛਲੇ ਲੰਮੇ ਸਮੇ ਤੋਂ ਕਰਮ-ਆਤਮਾਂ ਤੇ ਲੇਖੇ ਜੋਖੇ ਬਾਰੇ ਤੇ ਆਵਾਗਵਨ ਵਾਰੇ ਚਰਚਾ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ।
ਅਸੀ ਸਾਰਿਆਂ ਨੇ ਇੱਕ ਦਿਨ ਇਸ ਸੰਸਾਂਰ ਤੋਂ ਕੂਚ ਕਰ ਜਾਣਾ ਹੈ, ਕੀ ਸਾਡਾ ਸਾਰਿਆਂ ਦਾ ਕੋਈ ਲੇਖਾ
ਹੋਣਾ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ? ਇਸ ਦੀ ਪਰੋੜਤਾ ਗੁਰੂ ਬਾਣੀ ਵਿਚੋਂ ਸ਼ਬਦਾ ਦੀ ਭਾਲ ਕਰਕੇ ਪਾਠਕਾਂ ਦੀ ਕਚਿਹਰੀ
ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾਂ ਹਾਂ, ਕ੍ਰਿਪਾ ਕਰਕੇ ਭੁੱਲਾਂ ਦੀ ਖਿਮਾਂ ਕਰ ਦੇਣੀ, ਮੈਂ ਆਪ ਜੀ ਤੋਂ ਵੱਧ
ਸਿਆਣਾ ਨਹੀਂ ਹਾਂ ਜੀ। ਮੈਂ 65ਵੇਂ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਪੈਰ ਧਰ ਲਿਆ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਵੀ ਪਿਛੇ ਝਾਤ ਮਾਰਦਾ ਹਾਂ
ਤਾਂ ਕਰਮਾਂ ਦੀ ਖੇਡ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਆਪਣੀ ਸਾਰੀ ਅਕਲ ਤੇ ਸਾਰਾ ਤਾਣ ਲਾਕੇ ਜੋ ਵੀ ਕੀਤਾ ਕਰਿਆ
ਸੱਭ ਗਲਤ ਹੋਇਆ ਜੋ ਗੁਰੁ ਨੂੰ ਭਾਇਆ ਉਹ ਹੀ ਠੀਕ ਹੋਇਆ।
ਜੇ ਅਸੀ ਗੁਰੁ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਵਿਚੋਂ (ਲੇਖਾ) ਅੱਖਰ ਪਾਕੇ ਲੇਖੇ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦੀ ਹਿੰਮਤ ਕਰੀਏ ਤਾ
(86 ਤੋਂ ਵੱਧ ਸ਼ਬਦ ਮਿਲਦੇ ਹਨ)
1 ਏਹ ਲੇਖਾ ਲਿਖਿ ਜਾਣੈ ਕੋਇ।। --- ਪੰ: 3
2 ਲੇਖਾ ਲਿਖਿਅ ਕੇਤਾ ਹੋਏ।। ---- ਪੰ: 3
3 ਲੇਖਾ ਹੋਇ ਤ ਲਿਖੀਐ ਲੇਖੈ ਹੋਇ ਵਿਣਾਸ।। —ਪ 5
4 ਭਾਉ ਕਲਮ ਕਰਿ ਚਿਤ ਲੇਖਾਰੀ ਗੁਰ ਪੁਛ ਲਿਖੁ ਬੀਚਾਰ।। ਪੰ: 16
5 ਬਾਬਾ ਏਹੁ ਲੇਖਾ ਲਿਖਿ ਜਾਣ।। ------ ਪੰ: 16
6 ਜਿਥੈ ਲੇਖਾ ਮੰਗੀਆ ਤਿਥੈ ਹੋਵੇ ਸਚਾ ਨਿਸਾਣੁ।। ---- ਪੰ: 16
7 ਲੇਖਾ ਇਕੋ ਅਵਹੁ ਜਾਹੁ।। ----- ਪੰ:---25
8 ਪਤਿ ਸਿਉ ਲੇਖਾ ਨਿਬੜੈ ਰਾਮ ਨਾਮ ਪਰਗਾਸਿ।। -- ਪੰ: 55
9 ਲੇਖਾ ਧਰਮ ਰਾਇ ਕੀ ਬਾਕੀ ਜਪਿ ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮ ਕਿਰਖੈ।। ਪ 78
10 ਬਹੁਰਿ ਨ ਲੇਖਾ ਪੁਛਿ ਬੁਲਾਇਆ।। --- ਪੰ: 102
11 ਸੇ ਕਰ ਭਲੇ ਜਿਨੀ ਹਰ ਜਸੁ ਲੇਖਾ।। --- ਪੰ: 103
12 ਸਭਨਾ ਕਾ ਦਰਿ ਲੇਖਾ ਸਚੈ ਛੁਟਸਿ ਨਾਮ ਸੁਹਾਵਣਿਆ।। -- ਪੰ: 109
13 ਲਿਖਿਆ ਲੇਖ ਨ ਮੇਟੈ ਗੁਰਮੁਖ ਮੁਕਤਿ ਕਰਾਵਣਿਆ।। --- ਪੰ: 109
14 ਲੇਖਾ ਮਾਂਗੈ ਤਾ ਕਿਨਿ ਦੀਐ।। -- ਪੰ: –111
15 ਜਿਥੈ ਲੇਖਾ ਮੰਗੀਆ ਤਿਥੈ ਛੂਟੈ ਸੁਚੁ ਕਮਾਏ।। --- ਪੰ: 112
16 ਘੜੀ ਮੁਹਤ ਕਾ ਲੇਖਾ ਲੇਣੈ ਰਤੀਅਹੁ ਮਾਸਾ ਤੋਲ ਕਢਾਵਣਿਆ।। -- ਪੰ: 127
17 ਜਨ ਨਾਨਕ ਸਾਹੁ ਹਰਿ ਸੈਵਿਆ ਫਿਰ ਲੇਖਾ ਮੂਲ ਨ ਲੇਈ।। --- ਪੰ: 165
18 ਮੇਰੇ ਮਨ ਸੇਵਹੁ ਅਲਖ ਨਿਰੰਜਨ ਨਰਹਰ ਜਿਤੁ ਸੇਵਿ ਲੇਖਾ ਛੁਟੀਐ।। –ਪ 170
19 ਜਿਥੈ ਲੇਖਾ ਮੰਗੀਆ ਹਰ ਆਪੇ ਲਏ ਛਡਾਇ।। ---- ਪੰ: 234
20 ਜਾ ਕੇ ਦਫਤਰਿ ਪੂਛੈ ਨ ਲੇਖਾ।। --- ਪੰ: 238
21 ਪਰਖਿ ਲੇਖਾ ਨਦਰਿ ਸਾਚੀ ਕਰਿਮ ਪੂਰੇ ਪਾਇਆ।। --- ਪੰ: 243
22 ਤਾ ਕਾ ਲੇਖਾ ਨ ਗਨੈ ਜਗਦੀਸ।। ---------- ਪੰ: 277
23 ਤਬ ਚਿਤ੍ਰ ਗੁਪਤ ਕਿਸ ਪੂਛਤ ਲੇਖਾ।। ------ ਪੰ: 291
24 ਜਿਸ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ ਫਿਰ ਲੇਖਾ ਮੰਗੀਐ ਸਾ ਸੇਵਾ ਆਉਖੀ ਹੋਈ।। --- ਪੰ: 306
25 ਨਿੰਦਕਾਂ ਪਾਸਹੁ ਹਰ ਲੇਖਾ ਮੰਗਸੀ ਬਹੁ ਦੇਇ ਸਜਾਈ।। --- ਪੰ: 316
26 ਜਿਸੂ ਤੂੰ ਮੇਲਹਿ ਸੋ ਤੁਧ ਮਿਲੈ ਤੂੰ ਆਪੇ ਬਖਸਿ ਲੈਹਿ ਲੇਖਾ ਛਡੇ।। -- ਪੰ: 317
27 ਸਾਹੁ ਪਜੂਤਾ ਪ੍ਰਣਵਤਿ ਨਾਨਕ ਲੇਖਾ ਦੇਹਾ।। ------- ਪੰ: 359
28 ਚਿਤ੍ਰ ਗੁਪਤੁ ਸਭ ਲਿਖਤੇ ਲੇਖਾ।। ------ ਪੰ: 393
29 ਪੂੰਜੀ ਨਾਮ ਲੇਖਾ ਸਾਚੁ ਸਮ੍ਹਾਰੇ।। ----- ਪੰ: 430
30 ਜਬ ਲੇਖਾ ਦੇਵਹਿ ਬੀਰਾ ਤਉ ਪੜਿਆ।। –ਪ 432
31 ਮਨ ਐਸਾ ਲੇਖਾ ਤੂੰ ਕੀ ਪੜਿਆ।। ----- ਪੰ: 434
32 ਲੇਖਾ ਦੇਣਾ ਤੇਰੈ ਸਿਰਿ ਰਹਿਆ।। --- ਪੰ: 434
33 ਨਾਨਕ ਜਿਨ ਕਉ ਸਤਿਗੁਰੂ ਮਿਲਿਆ ਤਿਨ ਕਾ ਲੇਖਾ ਨਿਬੜਿਆ।। ਪ 435
34 ਅਗੈ ਕਰਣੀ ਕੀਰਤਿ ਵਾਚੀਐ ਬਹਿ ਲੇਖਾ ਕਰ ਸਮਝਾਇਆ।। -- ਪੰ: 464
35 ਕੀਤਾ ਆਪੋ ਆਪਣਾ ਆਪੇ ਹੀ ਲੇਖਾ ਸੰਢੀਐ।। ---- ਪੰ: 473
36 ਦਰਿ ਲਏ ਲੇਖਾ ਪੀੜਿ ਛੁਟੇ ਨਾਨਕਾ ਜਿਉ ਤੇਲ।। --- ਪੰ: 473
37 ਜਿਨਿ ਏਹੁ ਲੇਖਾ ਲਿਖਿਆ ਸੋ ਹੋਆ ਪਰਵਾਣ।। -- ਪੰ: 516
38 ਲੇਖਾ ਧਰਮ ਭਇਆ ਤਿਲ ਪੀੜੇ ਘਾਣੀ ਰਾਮ।। --- ਪੰ: 546
39 ਜਿਨ ਕਉ ਕਿਰਪਾ ਕਰੀ ਮੇਰੈ ਠਾਕੁਰਿ ਤਿਨ ਕਾ ਲੇਖਾ ਨ ਗਣਿਆ।। -- ਪੰ: 577
40 ਹਰ ਨਾਮੇ ਕਾ ਹਮ ਲੇਖਾ ਲਿਖਿਆ ਸਭਿ ਜਮ ਕੀ ਅਗਲੀ ਕਾਣ ਗਈ।। -- ਪੰ: 593
41 ਜਨ ਨਾਨਕ ਦੀਨ ਸਰਿਨ ਆਇਓ ਪ੍ਰਭ ਸਭੁ ਲੇਖਾ ਰਖਹੁ ਉਠਾਂਈ।। -- ਪੰ: 609
42 ਭਗਤਿ ਭੰਡਾਰ ਗੁਰਿ ਨਾਨਕ ਕਉ ਸਉਪ ਫਿਰ ਲੇਖਾ ਮੂਲ ਨ ਲਇਆ।। ਪ--612
43 ਧਰਮ ਰਾਇ ਅਬ ਕਹਾ ਕਰੈਗੋ ਜਉ ਫਾਟਿੳ ਸਗਲੋ ਲੇਖਾ।। --- ਪੰ: 614
44 ਚਿਤ੍ਰ ਗੁਪਤੁ ਜਬ ਲੇਖਾਂ ਮਾਗਹਿ ਤਬ ਕਉਣੁ ਪੜਦਾ ਤੇਰਾ ਢਾਕੈ।। -- ਪੰ: 616
45 ਵਿਚਿ ਹਉਮੇ ਲੇਖਾ ਮੰਗੀਐ ਫਿਰਿ ਆਵੈ ਜਾਇਆ।। -- ਪੰ: 643
46 ਲੇਖਾ ਚਿਤ੍ਰ ਗੁਪਤਿ ਜੋ ਲਿਖਿਆ ਸਭ ਛੂਟੀ ਜਮ ਕੀ ਬਾਕੀ।। -- ਪੰ: 668
47 ਧਰਮ ਰਾਇ ਦਰਿ ਕਾਗਦ ਫਾਰੇ ਜਨ ਨਾਨਕ ਲੇਖਾ ਸਮਝਾ।। -- ਪੰ: 678
48 ਲੇਖਾ ਛੋਡਿ ਅਲੇਖੈ ਛੂਟਹ ਹਮ ਨਿਰਗੁਨ ਲੇਹੁ ਉਬਾਰੀ।। -- ਪੰ: 713
49 ਜਿਥੈ ਲੇਖਾ ਮੰਗੀਆ ਤਿਥੈ ਖੜੇ ਦਿਸੰਨ।। --- ਪੰ: 729
50 ਲੇਖਾ ਮੰਗੈ ਦੇਵਣਾ ਪੂਛੈ ਕਰ ਬੀਚਾਰ ਜੀਉ।। ਪ---751
51 ਅਮਲੁ ਸਿਰਾਨੋ ਲੇਖਾ ਦੇਨਾ।। -- ਪੰ: 792
52 ਸਭਨਾ ਕਾ ਦਰਿ ਲੇਖਾ ਹੋਇ।। -- ਪੰ: 952
53 ਲੇਖਾ ਰਬੁ ਮੰਗੇਸੀਆ ਬੈਠਾ ਕਢਿ ਵਹੀ।। -- ਪੰ: 953
54 ਭਣਤਿ ਨਾਨਕੁ ਲੇਖਾ ਮਾਗੇ ਕਵਨਾ ਜਾ ਚੂਕਾ ਮਨਿ ਅਭਿਮਾਨਾ।। —ਪ 993
55 ਅਗੈ ਜਮਕਾਲੁ ਲੇਖਾ ਲੇਵੈ ਜਿਉ ਤਿਲ ਘਾਣੀ ਪੀੜਾਇਆ।। -- ਪੰ: 1063
56 ਦਰਗਹ ਲੇਖਾ ਮੰਗੀਆ ਸੋ ਦਰੁ ਸੇਵਿਹੁ ਨ ਕੋਇ।। --- ਪੰ: 1089
57 ਤਿਸੁ ਸਰਣਾਈ ਛੂਟੀਐ ਲੇਖਾ ਮੰਗੈ ਨ ਕੋਇ।। -- ਪੰ: 1089
59 ਸਾਹਿਬ ਲੇਖਾ ਮੰਗਸੀ ਦੁਨੀ ਦੇਖ ਨ ਭੂਲ।। --- ਪੰ: 1090
60 ਇਸਕ ਮੁਹਬਤਿ ਨਾਨਕਾ ਲੇਖਾ ਕਰਤੇ ਪਾਸ।। -- ਪੰ: –1090
61 ਲੇਖਾ ਕੋਇ ਨ ਪੁਛਈ ਜਾ ਹਰ ਬਖਸੰਦਾ।। —ਪੰ: -1096
62 ਘਰੀ ਘਰੀ ਕਾ ਲੇਖਾ ਮਾਗੈ ਕਾਇਥੁ ਚੇਤੂ ਨਾਉ।।
63 ਧਰਮ ਰਾਇ ਜਬ ਲੇਖਾ ਮਾਗੈ ਬਾਕੀ ਨਿਕਸੀ ਭਾਰੀ।। ---ਪੰ:- 1104
64 ਧਰਮ ਰਇ ਜਬ ਲੇਖਾ ਮੈਗੈ ਕਿਆ ਮੁਖੁ ਲੈ ਕੇ ਜਾਹਿਗਾ।। –ਪੰ: 1106
65 ਘੜੀ ਚਸੇ ਕਾ ਲੇਖਾ ਲੀਜੈ ਬੂਰਾ ਭਲਾ ਸਹੁ ਜੀਆ।। -- ਪੰ: 1110
66 ਜਿਨ ਕਉ ਤੂ ਹਰਿ ਮੇਲਹਿ ਸੁਆਮੀ ਸਭ ਤਿਨ ਕਾ ਲੇਖਾ ਛੁਟਕਿ ਗਇਆ।। —ਪੰ: 1115
67 ਜਿਸ ਕੋ ਨਾਮ ਦੇਇ ਮੇਰਾ ਸੁਆਮੀ ਤਿਸੁ ਲੇਖਾ ਸਭ ਛਡਾਵੀਐ ਰੇ।। -- ਪੰ: 1118
68 ਜਿਸੁ ਮਸਤਕਿ ਹੈ ਲੇਖਾ।। -- ਪੰ: 1185
69 ਠਾਕੁਰ ਲੇਖਾ ਮਗਨਹਾਰ।। —ਪ 1196
70 ਪ੍ਰਭੂ ਤਿਆਗਿ ਆਨ ਜੋ ਚਾਹਤ ਤਾ ਕੈ ਮੁਖਿ ਲਾਗੈ ਕਾਲੇਖਾ।। –ਪ -1221
71 ਲੇਖਾ ਲਿਖੀਐ ਮਨ ਕੈ ਭਾਇ।। -- ਪੰ: 1237
72 ਲੇਖਾ ਪੜੀਐ ਹਰ ਨਾਮ, ਫਿਰ ਲੇਖੁ ਨ ਹੋਈ।। —ਪੰ: 1248
73 ਦਰਗਹ ਲੇਖਾ ਮੰਗੀਆ ਓਥੈ ਹੋਹਿ ਕੂੜਿਆਰ।। –ਪੰ: 1248
74 ਮਨਮੁਖ ਅਗੈ ਲੇਖਾ ਮੰਗੀਆ ਬੁਹਤੀ ਹੋਵੇ ਮਾਰ।। —ਪੰ: 1280
75 ਗੁਰਮੁਖਿ ਪਤਿ ਸਿਉ ਲੇਖਾ ਨਿਬੜੈ ਬਖਸੇ ਸਿਫਤਿ ਭੰਡਾਰ।। —ਪੰ: 1281
76 ਆਪੇ ਲੇਖਾ ਮੰਗਸੀ ਆਪ ਕਰਾਏ ਕਾਰ।। —ਪੰ: 1288
77 ਪੜਿਆ ਲੇਖੇਦਾਰ ਲੇਖਾ ਮੰਗੀਆ।। -- ਪੰ: 1288
78 ਜਹ ਦਰਗਹਿ ਪ੍ਰਭ ਲੇਖਾ ਮਾਗੈ ਤਹ ਛੂਟੈ ਨਾਮੁ ਧਿਆਇਥਈ।। —ਪੰ: 1320
79 ਜਿਥੈ ਲੇਖਾ ਮੰਗੀਅ ਤਿਥੈ ਦੇਹ ਜਾਤਿ ਨ ਜਾਇ।। -- ਪੰ: 1346
80 ਹਾਥ ਕਲੰਮ ਅਗੰਮ ਮਸਤਕਿ ਲੇਖਾਵਤੀ।। -- ਪੰ: 1361
81 ਦਫਤਰਿ ਲੇਖਾ ਮਾਂਗੀਆ ਤਬ ਹੋਇਗੋ ਕਉਨੁ ਹਵਾਲ।। -- ਪੰ: 1374
82 ਦਫਤਰਿ ਲੇਖਾ ਨੀਕਸੈ ਮਾਰ ਮੂਹੇ ਮੁਹਿ ਖਾਇ।। -- ਪੰ: 1375
83 ਕਬੀਰ ਲੇਖਾ ਸੁਹੇਲਾ ਜਉ ਦਿਲ ਸੂਚੀ ਹੋਇ।। --- ਪੰ: 1375
84 ਲੇਖਾ ਰਬੁ ਮੰਗੈਸੀਆ ਤੂ ਆਹੋ ਕੇਰੇ ਕੰਮਿ।। -- ਪੰ: 1379
85 ਕੰਧੀ ਵਹਣ ਨ ਢਾਹਿ ਤਓ ਭੀ ਲੇਖਾ ਦੇਵਣਾ।। -- ਪੰ: 1382
86 ੳ ਦਰਗਹਿ ਲੇਖਾ ਮੰਗੀਐ ਕੋਈ ਅੰਤ ਨ ਸਕੀ ਛਡਾਇ।। -- ਪੰ: 1422
ਹੁਣ ਸਾਰੇ ਸਿਖ ਭਰਾ ਥੋੜਾ ਉਦਮ ਕਰਕੇ ਏਨਾ ਗੁਰੁ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਸਬਦ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰਕੇ ਫੈਸਲਾ ਕਰ
ਲੈਣ। ਏਹ ਸਾਰੇ ਸਬਦ ਗੁਰੁ ਸਾਹਿਬਾਂ ਜੀ ਦੇ ਹਨ, (ਕਿਸੇ ਬਾਹਮਣ ਦੇ ਨਹੀਂ ਹਨ)। ਮੈ ਖੁਦ –ਕਰਮਾਂ
ਨੂੰ, ਭਾਣੇ ਨੂੰ, ਹੁਕਮ ਨੁੰ, ਲੇਖੇ ਨੂੰ, ਆਤਮਾਂ ਨੂੰ, ਪਿਛਲੇ ਤੇ ਅਗਲੇ ਕਰਮਾਂ ਦੇ ਸਿਧਾਤ ਨੂੰ,
ਮੰਨਦਾ ਹਾਂ। ਸਾਰਿਆਂ ਦਾ ਬਹੁਤ ਬਹੁਤ ਧੰਨਵਾਦ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜੀ ਸਾਰਿਆਂ ਤੇ ਕ੍ਰਿਪਾ ਕਰਨ।
(ਦਰਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਘਣਕਸ) (905-450-2029)
(20/01/09)
ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਸਿੱਖ ਮਿਸ਼ਨ
ਇੰਗਲੈਂਡ
ਦੀਆਂ ਯੂਨੀਅਨਾਂ ਦੇ ਇਜਲਾਸ ਦੌਰਾਨ ਸਾਰੇ ਧਰਮਾਂ ਦੀ ਕਾਨਫ਼ਰੰਸ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਫ਼ਲਸਫ਼ੇ ਦੀ ਭਰਪੂਰ
ਸਰਾਹੁਣਾ
ਬਰਿਸਟਲ – ਬੀਤੇ ਦਿਨ ਇੰਗਲੈਂਡ ਦੇ
ਸ਼ਹਿਰ ਬਰਿਸਟਲ ਵਿੱਚ ਇੰਗਲੈਂਡ, ਸਕਾਟਲੈਂਡ, ਵੇਲਜ਼ ਤੇ ਨਾਰਦਰਨ ਆਇਰਲੈਂਡ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਯੂਨੀਅਨਾਂ
ਦੀ ਮਾਂ “ਯੂਨੀਸਨ” ਦੇ ਬਲੈਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦਾ ਸਾਲਾਨਾ ਇਜਲਾਸ ਹੋਇਆ। (ਚੇਤੇ ਰਹੇ ਕਿ ਬਰਿਸਟਲ
ਇੰਗਲੈਂਡ ਦੀ ਲੰਡਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਰਾਜਧਾਨੀ ਹੋਇਆ ਕਰਦੀ ਸੀ)। ਇਸ ਵਿਸ਼ਾਲ ਕਾਨਫ਼ਰੰਸ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ
ਸਾਰੇ ਚਾਰਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਯੂਨੀਅਨਾਂ ਦੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਨਾਨ-ਵ੍ਹਾਈਟ (ਕਾਲੇ ਤੇ ਭੁਰੇ, ਯਾਨਿ ਅਫ਼ਰੀਕਨ
ਸਾਊਥ ਅਮਰੀਕਨ ਤੇ ਏਸ਼ੀਆਈ ਪਿਛੋਕੜ ਦੇ) ਆਗੂ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋਏ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਡੈਲੀਗੇਟ ਸ:
ਜਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ (ਸਕੱਤਰ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਰਿਸਟਲ) ਹੀ ਸਿੱਖ ਸੀ ਤੇ ਬਾਕੀ ਸਾਰੇ ਮੁਖ ਤੌਰ `ਤੇ ਈਸਾਈ,
ਮੁਸਲਮਾਨ, ਬੋਧੀ, ਯਹੂਦੀ, ਹਿੰਦੂ ਹੀ ਸਨ। ਇਸ ਮੌਕੇ `ਤੇ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸਰਬ ਧਰਮ ਕਾਨਫ਼ਰੰਸ ਵੀ ਕੀਤੀ
ਗਈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਈਸਾਈ, ਮੁਸਲਮਾਨ, ਸਿੱਖ, ਹਿੰਦੂ, ਯਹੂਦੀ, ਬੋਧੀ ਤੇ ਬਹਾਈ ਧਰਮਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ
‘ਸੈਕੂਲਰ’ ਫ਼ੇਥ ਗਰੁੱਪ ਦੇ ਨੁੰਮਾਇੰਦੇ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋਏ। ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੀ ਨੁੰਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਨ ਵਾਸਤੇ
ਨਾਮਵਰ ਸਿੱਖ ਵਿਦਵਾਨ ਡਾਕਟਰ ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦਿਲਗੀਰ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਨੂੰ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਕਾਨਫ਼ਰੰਸ ਵਿੱਚ ਹਰ ਧਰਮ ਦੇ ਨੁੰਮਾਇੰਦੇ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪੋ ਆਪਣੇ ਧਰਮਾਂ ਦੇ ਮੁਢਲੇ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਦਾ
ਬਿਆਨ ਕੀਤਾ। ਡਾਕਟਰ ਦਿਲਗੀਰ ਨੇ ਸਿੱਖੀ ਦੀ ਵਿਲੱਖਣ ਵਿਆਖਿਆ ਕੀਤੀ ਤੇ ਸਿੱਖੀ ਦੇ ਮੁੱਢਲੇ
ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਰਤ ਕਰਨਾ, ਵੰਡ ਛਕਣਾ, ਨਾਮ ਜਪਣਾ, ਗਰੀਬ ਤੇ ਮਜ਼ਲੂਮ ਦੀ
ਰੱਖਿਆ, ਲੰਗਰ, ਸੇਵਾ, ਸਰਬਤ ਦਾ ਭਲਾ, ਦਸਵੰਧ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਦਾ ਬਖ਼ੂਬੀ ਬਿਆਨ ਕੀਤਾ। ਇਸੇ ਦੌਰਾਨ
ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗੁਰੁ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਬਿਆਨ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਗ੍ਰੰਥ ਸਿਰਫ਼ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦਾ
ਗ੍ਰੰਥ ਹੀ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਸਾਰੇ ਧਰਮਾਂ ਦਾ ਸਾਂਝਾ ਗ੍ਰੰਥ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ‘ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਦਾ ਗ੍ਰੰਥ’ ਕਹਿਣਾ
ਵਧੇਰੇ ਸਹੀ ਹੈ ਤੇ ਜੇ ਦੁਨੀਆਂ ਨੇ ਕਦੇ ਕੋਈ ਇੱਕ ਸਾਂਝਾ ਧਾਰਮਿਕ ਅਜੰਡਾ ਚੁਣਨਾ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਗੁਰੂ
ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ‘ਰੂਹਾਨੀ ਮੈਨੀਫ਼ੈਸਟੋ’ ਮੰਨਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਡਾ: ਦਿਲਗੀਰ ਦੇ ਇਸ ਬਿਆਨ ਨੂੰ
ਕਾਲਿਆਂ, ਸਾਊਥ ਅਮਰੀਕਨਾਂ ਅਤੇ ਏਸ਼ੀਅਨਾਂ ਨੇ ਬੜੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਨਾਲ ਸੁਣਿਆ ਤੇ ਲੈਕਚਰ ਖ਼ਤਮ ਹੋਣ `ਤੇ
ਭਰਪੂਰ ਤਾੜੀਆਂ ਨਾਲ ਪ੍ਰਸੰਸਾ ਕੀਤੀ। ਅਖ਼ੀਰ ਵਿੱਚ ਸੈਕੂਲਰ ਗਰੁੱਪ ਦੇ ਨੁੰਮਾਇੰਦੇ ਨੇ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ
ਰੱਖੇ ਜਿਸ ਨੂੰ ਸੁਣ ਕੇ ਲੋਕ ਕਹਿ ਰਹੇ ਸਨ ਕਿ ਇਹ ਤਾਂ ਸਿੱਖੀ ਦੀ ਹੀ ਵਿਆਖਿਆ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਸਿੱਖੀ
ਸਿਧਾਂਤ ਤਾਂ ਸਹੀ ਅਰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਸੈਕੂਲਰ ਹਨ।
ਇਸ ਮਗਰੋਂ ਡੈਲੀਗੇਟਾਂ ਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਵਾਲਾਂ ਦੀ ਝੜੀ ਲਾ ਦਿੱਤੀ। ਡਾ ਦਿਲਗੀਰ ਅਤੇ ਦੂਜੇ
ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬਹੁਤ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਜਵਾਬ ਬੜੀ ਸੁਚੱਜਤਾ ਨਾਲ ਦਿੱਤੇ ਤੇ ਹਾਜ਼ਰੀਨ
ਤੋਂ ਵਾਹ ਵਾਹ ਖੱਟੀ। ਅਖ਼ੀਰ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਤਾੜੀਆਂ ਨਾਲ ਇਸ ਪਰੋਗਰਾਮ ਦੀ ਪ੍ਰਸੰਸਾ ਕੀਤੀ।
ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਤੋਂ ਮਗਰੋਂ ਡਾ: ਦਿਲਗੀਰ ਨੇ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਸੈਕਸ਼ਨ ਦਾ ਮੁਆਇਨਾ ਵੀ ਕੀਤਾ। ਇਸ
ਮੌਕੇ `ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਸ ਜਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ, ਸ ਸਤਚਿਤ ਸਿੰਘ ਤੇ ਸ: ਜਮੀਤ ਸਿੰਘ, ਭਾਈ ਤੇਜਿੰਦਰ
ਸਿੰਘ ਜੰਮੂ ਵੀ ਹਾਜ਼ਿਰ ਸਨ।
(19/01/09)
ਗੁਰਸ਼ਰਨ ਸਿੰਘ ਕਸੇਲ
ਸ੍ਰ. ਜਸਬੀਰ ਸਿੰਘ ਕੈਲਗਰੀ ਜੀ
ਅਤੇ ਸ੍ਰ. ਸੰਤੋਖ ਸਿੰਘ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਜੀ,
ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕਾ ਖਾਲਸਾ। ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕੀ ਫਤਹਿ।
ਵੀਰ ਜੀ, ਕੁਝ ਚਿਰ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿਸੇ ਨੇ “ਚੰਗਿਆਈਆ ਬੁਰਿਆਈਆ ਵਾਚੈ ਧਰਮੁ ਹਦੂਰਿ॥ ਕਰਮੀ ਆਪੋ
ਆਪਣੀ ਕੇ ਨੇੜੈ ਕੇ ਦੂਰਿ”॥ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੇ ਇਸ ਸਲੋਕ ਵਿੱਚ ਆਏ ਸ਼ਬਦ
“ਵਾਚੈ” ਬਾਰੇ ਗੱਲ
ਕੀਤੀ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਲਫਜ ਕਿਹੜੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਹੈ ? ਮੈਂ ਕੁਝ ਗੁਰਬਾਣੀ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਸਜਣਾ
ਨਾਲ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਸੀ ਅਤੇ ਮਹਾਨ ਕੋਸ਼ ਵੀ ਵੇਖਿਆ ਸੀ ਪਰ ਕੋਈ ਤਸਲੀ ਬਖਸ਼ ਜਵਾਬ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ । ਸੋ,
ਹੁਣ ਆਪ ਨੂੰ ਖੇਚਲ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਕਿ ਜੇਕਰ ਆਪ ਨੂੰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਦੱਸਣ ਦੀ ਖੇਚਲ
ਕਰਨੀ । ਜੇ ਹੋਰ ਕੋਈ ਵੀ ਪਾਠਕ ਇਸ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਰੱਖਦਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਉਹ ਵੀ ਜਰੂਰ ਦੱਸਣ ਦੀ ਖੇਚਲ
ਕਰੇ; ਧੰਨਵਾਦੀ ਹੋਵਾਂਗਾ ।
“ਵਾਚੈ” ਲਫਜ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਪੰਗਤੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਆਇਆ ਹੈ ਅਤੇ “ਵਾਚਹਿ” ਦੇ
ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵੀ ਆਇਆ ਹੈ । ਮੈਂ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕਦੀ ਵੀ “ਵਾਚੈ” ਜਾਂ “ਵਾਚਹਿ”
ਸ਼ਬਦ ਵਰਤਦੇ ਨਹੀਂ ਸੁਣਿਆਂ । ਸੋ, ਇਸ ਲਈ ਆਪ ਸੱਭ ਨੂੰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਣ ਦੀ ਖੇਚਲ ਦਿੱਤੀ
ਹੈ।
ਇਸ ਜਾਣਕਾਰੀ ਬਾਰੇ ਆਪਣਾ ਕੀਮਤੀ ਸਮਾਂ ਦੇਣ ਲਈ ਧੰਨਵਾਦ ।
ਸਤਿਕਾਰ ਸਹਿਤ,
ਗੁਰਸ਼ਰਨ ਸਿੰਘ ਕਸੇਲ
(19/01/09)
ਸੁਖਬਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜੌਹਲ ਡਰਬੀ (ਯੂ: ਕੇ:)
Dear Moderator S. Makhan Singh Ji, Wahiguru ji ka khalsa,
Waheguru Ji ki fateh.
It is my very first e-interaction with your website. I hope
you will consider my humble opinions suitable for publication in your Letters
column [Tuhade Pattar Mile].
I think most of people may have the same confusion that I
have about reincarnation and the system/theory of good/bad actions being
rewarded/punished in the same or next life/lives.
I hope they may start some kind of dialogue about this and
bring answers from the people who are more intelligent than me.
ਕਰਮ ਅਤੇ ਫਲ ਦਾ ਇਹ ਜੋ ਧਾਰਮਕ ਸਿਧਾਂਤ ਹੈ, ਇਸ ਦੀ ਮੇਰੇ ਵਰਗੇ
ਸਿੱਧ-ਪੱਧਰੇ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਖਿਝਾਉਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਕੋਈ ਆਪਣੇ ਪਿਛਲੇ ਜਨਮ ਦੇ
ਕੁ-ਕਰਮਾਂ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਆਪਣੇ ਅਗਲੇ ਜਨਮ/ਜਨਮਾਂ ਵਿੱਚ ਭੋਗਦਾ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਉਹਨੂੰ ਕੀ ਪਤਾ ਹੈ ਕਿ
ਕਿਹੜੀ ਸਜ਼ਾ ਉਹਦੇ ਕਿਹੜੇ ਮਾੜੇ ਕਰਮ ਦੇ ਬਦਲੇ ਮਿਲ ਰਹੀ ਹੈ, ਤੇ ਇਹ ਕਰਮ ਉਹਨੇ ਕਿਹੜੇ ਜਨਮ ਵਿੱਚ,
ਕਿੱਥੇ ਤੇ ਕਦੋਂ ਕੀਤਾ ਸੀ? ਜਾਂ ਕੀਤਾ ਵੀ ਸੀ ਕਿ ਨਹੀਂ?
ਸਜ਼ਾ ਭੋਗਣ ਦਾ ਤਾਂ ਹੀ ਲਾਭ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜੇ ਭੋਗਣ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਜੁਰਮ
ਦਾ ਪਤਾ ਹੋਵੇ! ਤਾਂ ਹੀ ਪਤਾ ਲੱਗੇਗਾ ਕਿਹੜਾ ਗਲਤ ਕੰਮ ਉਹਨੇ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਜੋ ਉਹਨੂੰ ਮੁੜ ਕੇ ਨਹੀਂ
ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ! ਤੇ ਜੇ ਸਜ਼ਾ-ਭੋਗਤਾ ਨੂੰ ਉਹਦਾ ਜੁਰਮ ਦੱਸਿਆ ਜਾਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਨਹੀਂ, ਤਾਂ ਉਸ ਪਰਮਾਤਮਾ
ਦੇ ਇਸ “ਸੱਚੇ” ਨਿਆਂ ਨਾਲੋਂ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਵੱਢੀ-ਖੋਰ ਪੁਲਸ ਦੀ ਜੇਲ ਹੀ ਚੰਗੀ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਕੈਦੀਆਂ
ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਜੁਰਮ ਦਾ ਪਤਾ ਤਾਂ ਹੈ...!!??
Sukhbinder Singh Johal
Derby
U.K.
(19/01/09)
ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ (ਜਿਉਣ ਵਾਲ) ਬਰੈਂਪਟਨ
ਜਸਬੀਰ ਸਿੰਘ ਕੈਲਗਿਰੀ, ਪ੍ਰੋ. ਤਰਲੋਚਨ ਸਿੰਘ ਪਟਿਆਲਾ ਜੀ!
ਗੁਰ ਫਤਹਿ ਬੁਲਾਈ ਪਰਵਾਨ ਕਰਨੀ।
ਜਸਬੀਰ ਸਿੰਘ ਕੈਲਗਿਰੀ
ਵਿਚਾਰ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਤੋਰਨ ਲਈ ਮੈਂ ਮੰਨ ਲੈਂਦਾ ਹਾ ਕਿ “ਅਗੈ” ਸ਼ਬਦ ਇਸੇ ਜਨਮ
ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਆਇਆ ਹੈ … …. । ਹੁਣ ਮੈਂ ਕਹਿ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਕਿ ਹਾਂ ਮੈਂ ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ
ਦਿਲੋਂ ਸਵੀਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਵਿਚਾਰ ਚਰਚਾ ਅਗੇ ਤੋਰਨ ਲਈ ਮੈਂ ਗੱਲ ਮੰਨ ਲਈ। ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੀ ਇਹ
ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਝੂਠ ਬੋਲ ਰਹੇ ਹੋ। ਜੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਬੋਲੇ ਝੂਠਾਂ ਦਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਪਤਾ
ਚੱਲਦਾ ਤਾਂ ਇਤਨੇ ਵਰਕੇ ਕਾਲੇ ਕਿਉਂ ਕਰੀ ਜਾ ਰਹੇ ਹੋ? ਜਿਹੜੀ ਸੇਧ ਤੁਸੀਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦੇਣਾ
ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਉਹ ਸੋਚ ਮਿਸਰ ਜੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਭਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਸ੍ਰ. ਜਸਬੀਰ
ਸਿੰਘ ਜੀ ਤੁਸੀਂ ਆਪ ਇਸ ਬਹਿਸ ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਚੁਕੇ ਹੋ। ਆਹ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਚਿੱਠੀ ਨੇ
ਹੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਭਾਜੜਾਂ ਪਾ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਜਿਹੜੇ ਆਪਣੇ ਬਲ-ਬੂਤੇ ਖੜੇ ਨਾ ਹੋਣ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਾੜੀ ਮੋਟੀ
ਹਨੇਰੀ ਵੀ ਭੱਜੜਾਂ ਪਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।
ਨਾਨਕ ਸਚੁ ਧਿਆਇਨਿ ਸਚੁ॥ ਜੋ ਮਰਿ ਜੰਮੇ ਸੁ ਕਚੁ ਨਿਕਚੁ॥ 1॥ {ਪੰਨਾ 463}
ਇਨ੍ਹਾਂ ਪੰਗਤੀਆਂ ਦੇ ਕਿਸੇ ਹਿਸੇ ਦਾ ਕਾਲ ‘ਭਵਿਖਤ ਕਾਲ’ ਨਹੀਂ। ਇਸ ਕਰਕੇ
ਜਿਹੜੇ ਜੀਵ ਸੱਚ ਨਾਲੋਂ ਟੁਟੇ ਹੋਏ ਹਨ ਉਹ ਜਿਉਂਦੇ ਜੀਅ ਕੱਚੀ ਸੋਚ/ਆਤਮਕ ਤੌਰ ਤੇ ਮਰਦੇ ਤੇ ਜੰਮਦੇ
ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਜੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸ਼ੱਕ ਹੈ ਤਾਂ ਹੋਰ ਪੰਗਤੀਆਂ ਦਾ ਆਸਰਾ ਲੈ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ।
ਪੰਚ ਦੂਤ ਕਾਇਆ ਸੰਘਾਰਹਿ॥ ਮਰਿ ਮਰਿ ਜੰਮਹਿ ਸਬਦੁ ਨ ਵੀਚਾਰਹਿ॥ ਅੰਤਰਿ
ਮਾਇਆ ਮੋਹ ਗੁਬਾਰਾ ਜਿਉ ਸੁਪਨੈ ਸੁਧਿ ਨ ਹੋਈ ਹੇ॥ 11॥ ਇਕਿ ਪੰਚਾ ਮਾਰਿ ਸਬਦਿ ਹੈ ਲਾਗੇ॥ ਸਤਿਗੁਰੁ
ਆਇ ਮਿਲਿਆ ਵਡਭਾਗੇ॥ ਅੰਤਰਿ ਸਾਚੁ ਰਵਹਿ ਰੰਗਿ ਰਾਤੇ ਸਹਜਿ ਸਮਾਵੈ ਸੋਈ ਹੇ॥ 12॥ {ਪੰਨਾ 1045}
ਇਸ 16ਪਦਾਂ ਵਾਲੇ ਸਾਰੇ ਮਾਰੂ ਸੋਲਹੇ ਵਿੱਚ ਵਰਤਮਾਨ ਕਾਲ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਤੇ
ਉਪਰ ਲਿਖੀਆਂ ਪੰਗਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵਰਤਮਾਨ ਕਾਲ ਦੀ ਹੀ ਗੱਲ ਹੈ।
ਸ੍ਰ. ਜਸਬੀਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਤੁਸੀਂ ਸ੍ਰ. ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਸਾਹਨਾਂ ਵਾਲ ਭੇੜ
ਭਿੜ ਕੇ ਵੇਖ ਲਿਆ ਤੇ ਆਖਰ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਹਥਿਆਰ ਸੁੱਟ ਕੇ ਮੈਦਾਨੇ ਜੰਗ ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਹੋ ਗਏ। ਕੀ
ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਪਿਛਾਂਹ ਮੁੜ ਕੇ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਦਿਲ ਕਰ ਆਇਆ? ਹੁਣ ਤੁਸੀਂ ਕੋਈ ਹੋਰ ਲੱਭੋ ਜਿਸ ਕੋਲ
ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਬੇਸਿਰ-ਪੈਰੀਆਂ ਸੁਣਨ ਦਾ ਸਮਾਂ ਤੇ ਚਾਅ ਹੋਵੇ।
ਧੰਨਵਾਦ।
ਸ੍ਰ. ਤਰਲੋਚਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਇਸ ਕਰਕੇ ਲਿਖ ਰਿਹਾ ਹਾਂ
ਕਿਉਂਕਿ ਮੈਂਨੂੰ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਪਰੋਫੈਸਰ ਕਦੋਂ ਬਣੇ ਹੋ ਜਾ ਐਵੇਂ ਹੀ ਲਿਖੀ ਜਾਂਦੇ ਹੋ?
ਇਹ ਇਸ ਲਈ ਵਰਨਣ ਕਰਣਾ ਬਣਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਤੁਹਾਡਾ ਪ੍ਰਸੰਸਕ ਜਾਂ ------। ਜਿਹੜਾ ਤੁਹਾਨੂੰ ਜਾਂ
ਤੁਸੀਂ ਉਸਨੂੰ ਫੂਨ ਕਰਕੇ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਤੋਂ ਕੁੱਝ ਹੋਰ ਲਿਖਵਾਉਣ ਦੀਆ ਸਕੀਮਾਂ ਵੀ ਕਰਦੇ ਸੀ। ਜਿਹੜਾ
ਪਹਿਲਾਂ ਆਪ ---- ਸੀ। ਇਸਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਹ ਆਪ ਟਕਸਾਲੀਆ ਸੀ। ਫਿਰ ਉਹ --- ਬਣਿਆ ਤੇ ਅੱਜ ਕਾਲ੍ਹ
ਉਹ ਕਿਸੇ ਕਿਸੇ ਅਖਬਾਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋ. ਲਾ ਕੇ ਚਿੱਠੀਆਂ ਲਿਖਦਾ ਹੈ। ਮੈਂ ਗੱਲ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ----।
ਉਸਨੇ ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਫਗਵਾੜੇ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਤੁਹਾਡੀ ਮੱਦਦ ਲਈ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਉਤਾਰਿਆ। ਤੇ ਉਹ ਵੀ
ਅੱਜ-ਕੱਲ੍ਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਇਕੱਲੇ ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਹੀ ਇਸ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਦਾ
ਹੈ। ਹੁਣ ਉਹ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਬਾਰੇ ਨਹੀਂ ਲਿਖਦਾ ਬਸ ਇੱਕ ਦਮ ਕਹਾਣੀਕਾਰ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ
ਨਾਲ ਰਾਇ ਕਰ ਲੈਣੀ ਤੁਹਾਡੇ ਵਾਸਤੇ ਕੀ ਠੀਕ ਰਹੇਗਾ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਪੁੱਛਣਾ ਬਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ‘ਜਿਹੜਾ ਰੋਗ
ਬੱਕਰੀ ਨੂੰ ਓਹੀ ਰੋਗ ਪਠੋਰੇ ਨੂੰ’ ਵਾਲੀ ਬਿਮਾਰੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਵੀ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਲੱਗੀ ਹੋਈ?
ਸ੍ਰ. ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਮਿਸ਼ਨਰੀ, ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ, ਮੋਢੀ, ਬਾਨੀ ਆਦਿ ਨੂੰ ਮੈਂ
1991-92 ਤੋਂ ਦਿਲੀ ਤੋਂ ਹੀ ਜਾਣਦਾ ਹਾਂ। ਸਮੇਂ ਸਮੇਂ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਸਾਡੀ ਵਿਚਾਰ ਚਰਚਾ ਹੁੰਦੀ
ਰਹੀ। ਫਿਰ ਹਾਲਾਤ ਬਦਲ ਗਏ। 2008 `ਚ ਵੀ ਜਦੋਂ ਦਿਲੀ ਗਿਆ ਸਾਂ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲ ਕੇ ਆਇਆ
ਹਾਂ ਪਰ ਇਸ ਸਾਰੇ ਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਨਹੀਂ ਕਿ ਜੇ ਕਰ ਉਹ ਗਲਤ ਵਿਆਖਿਆ ਕਰ ਗਏ ਹਨ ਜਾਂ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ
ਮਧਾਣੀ ਪਾਈ ਬੈਠੇ ਹਨ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਬਲਿਕੁਲ ਚੁਪ ਕਰ ਜਾਈਏ। ਬਾਕੀ ਰਹੀ ਮਾਨ ਸਨਮਾਨ ਦੀ ਗੱਲ। ਮੈਂ
ਬਣਦਾ ਮਾਨ ਸਨਮਾਨ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਪਰ ਜੇ ਕਿਤੇ ਉਹ ਗਲਤੀ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਮੇਰਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੁੱਛਣਾ
ਬਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਕਿਉਂ। ਸੋਈ ਹੀ ਮੈਂ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਸ੍ਰ. ਤਰਲੋਚਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਤੁਸੀਂ ਸ੍ਰ. ਸੁਰਜੀਤ
ਸਿੰਘ ਜੀ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਹੋਰਾਂ ਦਾ ਮਾਨ ਸਨਮਾਨ ਦਾ ਫਿਕਰ ਨਾ ਕਰੋ। ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਬੂਹੇ ਖੁਲੇ ਰੱਖੋ। ਜੇ
ਕਰ ਉਧਰ ਨਾ ਪਹੁੰਚਿਆ ਤਾਂ ਮਾਨ ਸਨਮਾਨ ਤੁਹਾਡੇ ਵੱਲ ਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਚਿੱਠੀ ਨਾਮ ਲਿਖ ਕੇ
ਲਿਖਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਸੀ। ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਸਿੰਘ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਹਨ. . ਨਹੀਂ। ਵਿਚਕਾਰ ਤੁਸੀਂ
ਆਪ ਲਿਖ ਲੈਣਾ। ਕਿਸੇ ਦੀਆਂ ਅੱਡੀਆਂ ਚੱਟਣ ਵਾਲਾ ਜਾਂ ਝੂਠੀ ਪ੍ਰਸੰਸਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਕੋਈ ਵੀ ਮਨੁੱਖ
ਕਿਸੇ ਵਧੀਆ ਕਿਰਦਾਰ ਵਾਲਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਬਸ ਇਹ ਯਾਦ ਰੱਖਣਾ।
ਸਰਦਾਰ ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ ਜੀ ਤੁਸੀਂ ਕੋਈ ਹੋਰ ਲੱਭੋ ਆਪਣੀਆਂ ਸੁਣਾਉਣ ਲਈ।
ਤੁਹਾਡੇ ਵਾਸਤੇ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਕੋਈ ਸਮਾਂ ਨਹੀਂ। ਬਸ ਜਾਓ ਉਧਰ ਬੱਧਨੀ ਡਾਟ ਕਾਮ ਤੇ।
ਗੁਰੂ ਪੰਥ ਦਾ ਦਾਸ,
ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ (ਜਿਉਣ ਵਾਲ) ਬਰੈਂਪਟਨ, ਕੈਨੇਡਾ।
www.singhsabhacanada.com
(16/01/09)
ਗੁਰਮੀਤ ਸਿੰਘ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ
Dear Moderator S. Makhan Singh jee,
Waheguru jee ka Khalsa Waheguru jee kee Fateh
Through Internet and Website discussions, we are required to learn about the
Sikh Way of Living. Whereas trend is otherwise. Instead of learning, we have
started Teaching.
For instance, it would have been much better if S. Baldev Singh Gill of Hongkong
could have explained the meanings of the listed Shabds and then sought views of
others, if he were not sure rather than asking specifically S. Gurcharan Singh
Jeownwala because both of them may be belonging to the same region in Punjab.
When any such Question or Query is made to an individual, it should be done
through private mail and it should not be raised or shared on
www.sikhmarg.com Suggestion only. thanks,
Gurmit Singh (Sydney - Australia)
(ਗੁਰਮੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ਇਹ ਚਿੱਠੀ ਪਿਛਲੇ
ਕਈ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ ਆਤਮਾ ਅਤੇ ਮਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੋਈ ਅੱਗਾ ਹੈ ਬਾਰੇ ਚੱਲ ਰਹੀ ਵਿਚਾਰ ਚਰਚਾ ਨਾਲ
ਸੰਬੰਧਿਤ ਸੀ ਇਸ ਲਈ ਪਾਈ ਸੀ-ਸੰਪਾਦਕ)
(15/01/09)
(ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ) ਵਿਚਾਰ ਮੰਚ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ
ਕਾਲਾ ਦਿਵਸ ਵਿਸ਼ੇਸ਼:
ਕੱਚੀਆਂ ਤੇ ਅਸ਼ਲੀਲ ਰਚਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸੱਚੇ ਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਲਗੱਡ
ਕਰਾਉਣ ਦੀ ਮਨਸ਼ਾ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਛੱਜੂ, ਪੀਲੂ ਤੇ ਕਾਨ੍ਹਾ ਨੂੰ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਕੇ ਗੁਰੂ ਅਰਜੁਨ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ
ਨੂੰ ਸਪਸ਼ਟ ਸੇਧਾਂ ਦੇ ਦਿੱਤੀਆਂ ਸਨ
(ਬੀਬੀ ਬਸੰਤ ਕੌਰ; ਫਰੀਦਾਬਾਦ)
ਸਾਹਿਬ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਸਰਵਉਚਤਾ ਲਈ ਲਗਾਤਾਰ ਹਰ ਮਹੀਨੇ
ਦੀ ੧੩ ਤਾਰੀਖ ਨੂੰ ਵਿੱਢੇ ਗਏ ਸੰਘਰਸ਼ ਵਿੱਚ ਪੰਥਕ ਜੱਥੇਬੰਦੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਅੱਜ ਦਾ ਦਿਨ ਕਾਲੇ ਦਿਵਸ
ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਸਰਵਉਚਤਾ ਨੂੰ ਸਮਰਪਤ
ਜੱਥੇਬੰਦੀ ਬਚਿੱਤਰ ਨਾਟਕ (ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ) ਵਿਚਾਰ ਮੰਚ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ, ਯੰਗ ਸਿੱਖ ਐਸੋਸਿਏਸ਼ਨ, ਖਾਲਸਾ
ਨਾਰੀ ਮੰਚ, ਗੁਰਸਿੱਖ ਫੈਮਿਲੀ ਕੱਲਬ, ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਸਿੱਖ ਸਮਾਜ ਆਦਿ ਦੇ ਕਾਰਕੁਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ ਇਨ੍ਹਾਂ
ਸਭ ਵੀਰਾਂ-ਭੈਣਾਂ ਨੇ ਗੁਰਸਿੱਖ ਫੈਮਿਲੀ ਕਲੱਬ ਵੱਲੋਂ ਸਪੋਕਸਮੈਨ ਦੇ ਬਹੁਰੰਗੀ ਵਿੱਚ ਛਪੇ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ
ਰਾਹੀਂ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਬਾ ਸੇਂਗ ਸਮੈਥਵਿਕ ਬਰਮਿੰਘਮ, ਯੂ. ਕੇ. ਵਿਖੇ ਗੁਰੂ ਦੀਆਂ ਗੋਲਕਾਂ ਉਤੇ ਪਲਣ
ਵਾਲੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣੀ ਕਰ ਕਾਂਡਾਂ ਅਤੇ ਸਾਹਿਬ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਨਾਲ ਅਸ਼ਲੀਲ ਰਚਨਾਵਾਂ
ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਪੁਸਤਕ ਬਚਿੱਤਰ ਨਾਟਕ ਅਖੌਤੀ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਦੀ ਗੱਦੀ ਲਗਾਉਣ ਦੀ ਨਿੰਦਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਇਸ
ਕਾਰਜ ਨੂੰ ਸ਼ਰਮਨਾਕ ਦਸਿਆ। ਇਸ ਮੌਕੇ ਬੋਲਦਿਆਂ ਗੁਰਸਿੱਖ ਫੈਮਿਲੀ ਕਲੱਬ ਦੇ ਮੋਢੀ ਆਗੂ ਸ. ਭੁਪਿੰਦਰ
ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕੌਮੀ ਮਸਲਿਆਂ ਨੂੰ ਸੁਲਝਾਉਣ ਵਾਸਤੇ ਧਰਮ ਦੇ ਠੇਕੇਦਾਰਾਂ ਵੱਲ ਤਕੱਣਾ ਨਾਸਮਝੀ
ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਆਪ ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਦਾ ਜੱਥੇਦਾਰ ਨਿਤ ਅਜਿਹੇ ਸਮਾਗਮਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾ ਕੇ ਮਾਇਆ ਦੇ ਗੱਫੇ ਲੈਂਦਾ
ਹੈ ਜਿਥੇ ਗੁਰਮਤਿ ਸਿਧਾਤਾਂ ਨੂੰ ਪਿੱਠ ਵਿਖਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਪਾਸੇ ਲੋਕ-ਲਹਿਰ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ
ਜਾਵੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਸਿੱਖ ਪਨੀਰੀ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਤਬਾਹੀ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਹਰ
ਗੁਰਸਿੱਖ ਨੂੰ ਜਿਥੇ ਆਪ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਪਾਸੋਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਲੈ ਕੇ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ
ਸੰਵਾਰਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਉਥੇ ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਸ਼ਬਦ ਗੁਰੂ ਦੇ ਨਾਲ ਜੋੜਨ ਦਾ ਉਪਰਾਲਾ ਕਰਣਾ ਚਾਹੀਦਾ
ਹੈ ਤਾਂ ਜੁ ਕੱਚ-ਪਿੱਚ ਰਚਨਾਵਾਂ ਦੇ ਅੰਤਰ ਨੂੰ ਸਮਝ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਛੇਤੀ ਸਿੱਖੀ ਦੇ ਵੇੜੇ
ਵਿਚੋਂ ਕੱਢਿਆ ਜਾ ਸਕੇ। ਇਸ ਮੌਕੇ ਬੋਲਦਿਆਂ ਯੰਗ ਸਿੱਖ ਐਸੋਸਿਏਸ਼ਨ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸ. ਗੁਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ
ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਹਜ਼ੂਰੀ ਵਿੱਚ ਬਾਬਾ ਸ਼੍ਰੀ ਚੰਦ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਅੱਗੇ ਮੱਥੇ
ਟੇਕਣੇ ਗੁਰਮਤਿ ਅਨੁਸਾਰ ਸਹੀ ਨਹੀਂ ਕਿਉਂਕਿ ਜਦ ਅਸੀ ਬਾਬਾ ਸ਼੍ਰੀ ਚੰਦ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਾਲੇ ਪਾਸੇ ਝਾਤ
ਮਾਰਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਫਲਸਫੇ ਤੋਂ ਉਲਟ ਉਦਾਸੀ
ਸੰਪ੍ਰਦਾ ਨੂੰ ਅਪਨਾਇਆ। ਗੁਰਸਿੱਖ ਫੈਮਿਲੀ ਕਲੱਬ ਦੇ ਸਰਗਰਮ ਆਗੂ ਸ. ਸ਼ਿੰਗਾਰਾ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸਾਹਿਬ
ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਅਸ਼ਲੀਲ ਰਚਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਪੁਸਤਕ ਬਚਿੱਤਰ ਨਾਟਕ
(ਅਖੌਤੀ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ) ਨੂੰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਉਤੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦਿਆ ਦਸਿਆ ਕਿ ਗੁਰੂ
ਅਰਜੁਨ ਸਾਹਿਬ ਵੱਲੋਂ ਸ਼ਬਦ ਗੁਰੂ ਦੀ ਸੰਪਾਦਨ ਵੇਲੇ ਕੱਚੀਆਂ ਤੇ ਅਸ਼ਲੀਲ ਰਚਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸੱਚੇ ਗਿਆਨ
ਵਿੱਚ ਰੱਲਗੱਡ ਕਰਾਉਣ ਦੀ ਮਨਸ਼ਾ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਛੱਜੂ, ਪੀਲੂ ਤੇ ਕਾਨ੍ਹਾ ਨੂੰ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਕੇ ਗੁਰੂ
ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਨੂੰ ਸਪਸ਼ਟ ਸੇਧਾਂ ਦੇ ਦਿੱਤੀਆਂ ਸਨ ਪਰ ਅਫਸੋਸ ਅੱਜ ਸਿੱਖੀ ਸਰੂਪ
ਵਿੱਚ ਬਿਪਰ ਸੋਚ ਧਾਰਣ ਕਰੀ ਬੈਠੇ ਲੋਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਸੱਚੇ ਗਿਆਨ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਣ ਲਈ ਗੁਰੂ
ਸਾਹਿਬਾਨਾਂ ਦਾ ਨਾਂ ਵਰਤ ਕੇ ਗੁਰੂ ਘਰਾਂ ਅੰਦਰ ਸ਼ਬਦ ਗੁਰੂ, ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੀ
ਉਨ੍ਹਾਂ ਛੱਜੂਆਂ ਤੇ ਪੀਲੂਆਂ ਦੀ ਰਚਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਤਿਕਾਰਤ ਥਾਵਾਂ `ਤੇ ਬਿੱਠਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ
ਸਿੱਖ ਸੰਗਤਾਂ ਨੂੰ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਪਾਸੇ ਵਧੇਰੇ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ
ਹਮਲਾ ਸਾਡੇ ਉਤੇ ਬਿਪਰ ਸੋਚ ਵਾਲੇ ਸਿੱਖ ਸਰੂਪਾਂ ਰਾਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਪਛਾਣਨ ਦੀ
ਲੋੜ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਜਾਗਰੂਕ ਹੋਣਾ ਪਵੇਗਾ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਹਰ ਉਸ
ਕਾਰਜ ਉਤੇ ਰੋਕ ਲਾਉਣੀ ਪਵੇਗੀ ਜਿਹੜੀ ਸ਼ਬਦ ਗੁਰੂ, ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਸਮਪੂਰਣ ਤੇ ਸਮਰੱਥ
ਹੋਣ ਬਾਰੇ ਭੁਲੇਖੇ ਪੈਦਾ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਮੌਕੇ ਫਰੀਦਾਬਾਦ ਦੀਆਂ ਸੰਗਤਾਂ ਵਿੱਚ ਸਪੋਕਸਮੈਨ ਵਿੱਚ
ਛੱਪੇ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਦੀਆਂ ੧੦੦੦ ਕਾਪੀਆਂ ਵੰਡੀਆਂ ਗਈਆਂ।
ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਬਾ ਸੇਂਗ ਸਮੈਥਵਿਕ ਬਰਮਿੰਘਮ (ਯੂ. ਕੇ.) ਵਿਖੇ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ
ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਅਸ਼ਲੀਲ ਰਚਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਪੁਸਤਕ ਬਚਿੱਤਰ ਨਾਟਕ /ਅਖੌਤੀ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਦੇ
ਕੀਤੇ ਗਏ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦਾ ਸ਼ਰਮਨਾਕ ਸਾਕਾ ਵੇਖਣ ਲਈ ਇਥੇ ਕਲਿਕ ਕਰੋ:
http://www.sridasamgranth.com/#/sridasmeshdarbar2009/4532457812
ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਬਾ ਸੇਂਗ ਸਮੈਥਵਿਕ ਬਰਮਿੰਘਮ (ਯੂ. ਕੇ.) ਦੀ ਸ਼ਰਮਨਾਕ ਘਟਨਾ
ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਵੱਜੋ ਸਪੋਕਸਮੈਨ ਵਿੱਚ ਛੱਪੇ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਇਥੇ ਕਲਿਕ ਕਰੋ:
http://www.thesikhaffairs.org/image/13jan.jpg
http://www.rozanaspokesman.com/fullpage.aspx?view=main&mview=Jan&dview=13&pview=16
(15/01/09)
ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ ਗਿੱਲ ‘ਬੁੱਧ ਸਿੰਘ ਵਾਲਾ’ ਹਾਂਗ ਕਾਂਗ
(ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ ‘ਗਿੱਲ’ ਹਾਂਗ ਕਾਂਗ)
(15. 01/09)
ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ‘ਬਰਾੜ’ (ਜਿਉਣ ਵਾਲਾ) ਜੀ ਬਰੈਪਟਨ,
ਅਤ
ੇ
ਸਿੱਖ ਮਾਰਗ ਦੇ ਪਾਠਕ ਲੇਖਕ ਸੱਜਣ ਨੂੰ ਨਵੇ ਸਾਲ
ਦੀ ਵਧਾਈ ਹੋਵੇ।
ਮੈ ਤੁਹਾਂਨੂੰ ਸਿੱਖ ਮਾਰਗ ਤੇ 7-11-08 ਨੂੰ ਇੱਕ ਚਿੱਠੀ ਲਿਖੀ ਸੀ ਜੋ
ਸਾਰਿਆਂ ਨੇ ਪੜੀ ਹੈ। ਉਸ ਵਿੱਚ ਮੈ ਭਗਤ ਕਬੀਰ ਸਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਅਰਥ ਪੁੱਛੇ ਸਨ-
ਥਰਹਰ ਕੰਪੇ ਬਾਲਾ
ਜੀੳ, ਨਾਂ ਜਾਨੇ ਕੀ ਕਰਸੀ ਪੀੳ।।
(ਪੰਨਾਂ792) ਪਰ ਤੁਸੀ ਇਸ ਸਲੋਕ ਦਾ ਕੋਈ ਜਵਾਬ
ਨਹੀ ਦਿੱਤਾ ਸਗੋ ਗੋਲ ਗੱਲ ਕਰ ਗਏ ਕਿ ਤੇ ਮੈਨੂੰ 9/11/08 ਨੂੰ ਆਖ ਦਿੱਤਾ ਕਿ
‘ਗੁਰੂਗ੍ਰੰਥਸਰਪਨ ਡਾਟ ਕਾਮ’
ਤੇ ਜਾਕੇ ਅਰਥ ਪੜੋ ਲਿਖ ਕੇ ਬੁੱਤਾ ਸਾਰ ਦਿੱਤਾ। ਫਿਰ ਮੈ
ਤੁਹਾਂਨੂੰ 11/11/08 ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਸਿੱਖ ਮਾਰਗ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਪੁੱਛਿਆ ਕਿ ਬਰਾੜ ਸਹਿਬ ਮੈ ਇਸ ਸਲੋਕ ਦੇ
ਅਰਥ ਪਹਿਲਾਂ ਪੜੇ ਹਨ ਪਰ ਮੈਨੂੰ ਸਮਝ ਨਹੀ ਆਈ ਖਾਸ ਕਰ:
“ਕਾਚੇ ਕਰਵੇ ਰਹੈ ਨਾ ਪਾਨੀ, ਹੰਸ ਚੱਲਿਆ ਕਾਇਆ ਕੁਮਲਾਨੀ।।”
ਇਸ ਸਲੋਕ ਦਾ ਤੁਸੀ ਕੋਈ ਵੀ ਜੁਆਬ ਅੱਜ ਤੱਕ ਨਹੀ ਦਿੱਤਾ। ਪਹਿਲਾਂ ਮੈ
ਸੋਚਿਆ ਸੀ ਕਿ ਬਰਾੜ ਸਹਿਬ ਵਿਹਲੇ ਤਾਂ ਹੈ ਨਹੀ ਕ੍ਰਿਤ ਕਰਨ, ਨਾਮ ਜਪਣ ਵਾਲੇ ਆਦਮੀ ਹਨ ਨਾਂ ਕਿ
‘ਵਿੱਲ ਫੇਅਰ’ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਸੋ ਉਹਨਾਂ ਕੋਲ ਵਕਤ ਨਹੀ ਹੋਣਾ ਅਤੇ ਵਕਤ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਵੀ ਨਹੀ ਸੀ। ਸੋ ਮੈ
ਦੁਬਾਰਾ ਨਹੀ ਪੁੱਛਿਆ ਮੈ ਸੋਚਿਆ ਜਦੋ ਬਰਾੜ ਸਹਿਬ ਸਿੱਖ ਮਾਰਗ ਤੇ ਦਰਸਣ ਦੇਣਗੇ ਉਦੋ ਹੀ
ਪੁੱਛੂੰਗਾ। ਸੋ ਹੁਣ ਦੱਸੋ ਕਿ ਕਾਇਆ (ਸਰੀਰ) ਤਾਂ ਕੁਮਲਾ ਗਿਆ ਮਰ ਗਿਆ ਪੰਜ ਤੱਤ ਹਵਾ `ਚ’ ਹਵਾ
ਅੱਗ `ਚ’ ਅੱਗ ਮਿਲ ਗਏ ਇਹ ਹੰਸ ਕਿੱਥੇ ਚਲਾ ਗਿਆ ਤੇ ਇਹ ਹੰਸ ਆਇਆ ਕਿੱਥੋ ਸੀ? ਜਾਂ ਨੌਵੇ ਪਾਤਸ਼ਾਹ
ਜੀ ਦੀ ਬਾਣੀ ਨੂੰ ਬੁਦ ਬੁਦੇ ਵਾਂਗੂੰ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਦੁਨੀਆਂ ਪਾਣੀ ਦੇ ਬੁਲਬੁਲੇ ਵਾਂਗੂੰ ਨਹੀ
ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਸਲੋਕ ਨੂੰ ਵੀ ਆਖ ਦੇਵੋਗੇ ਕਿ ਕੋਈ ਹੰਸ ਨਹੀ ਸੀ, ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਣ ਬੰਦ ਹੋ ਗਈ, ਟਰੱਕ ਦੀ
ਫੇਟ, ਬਿਜਲੀ ਲੱਗ ਗਈ, ਅਚਾਨਕ ਸੁਨਾਮੀ ਆ ਗਈ, ਕਿਸੇ ਕੰਮ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਰਾਸ ਪੁਲੀਸ ਦੀ ਕਰਾਸ
ਫਾਇਰਿੰਗ ਵਿੱਚ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ, ਜਿਆਦਾ ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਂਦਾ ਸੀ ਜਿਗਰ ਵਧ ਗਿਆ, ਗਲਤੀ ਨਾਲ ਸ਼ਰਾਬ ਦੀ ਬਜਾਏ
ਝੋਨੇ ਵਾਲੀ ਦਵਾਈ ਪੀਕੇ ਮਰ ਗਿਆ ਮੁਕਦੀ ਗੱਲ ਵੱਡੀ ਉਮਰ ਦਾ ਹੋ ਕੇ ਮਰ ਗਿਆ ਕਿਉਕਿ ਧਰਤੀ ਦੀ ਹਰ
ਚੀਜ ਨੇ ਇੱਕ ਦਿਨ ਖਤਮ ਹੋਣਾਂ ਹੈ ਜਿਵੇ ਪਸੂ, ਪੰਛੀ ਤੇ ਆਦਮੀ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਆਦਮੀ ਦੇ ਬਣਾਏ ਪੁਲ,
ਵੱਡੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਬਿਲਡਿੰਗਾਂ ਤੇ ਹੋਰ ਚੀਜ਼ਾਂ ਵਗੈਰਾ ਵਗੈਰਾ ਇਸ ਵਿੱਚ ਹੰਸ ਦਾ ਕੋਈ ਰੋਲ ਨਹੀਂ।
ਜਾਂ ਫਿਰ ਆਪਣਾ ਸਰੀਰ ਇੱਕ ਮੋਟਰ ਗੱਡੀ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੈ ਜਿਵੇ ਗੱਡੀ ਨਵੀ ਆਈ ਚੱਲੀ ਤੇ ਪੁਰਾਣੀ
ਹੋਕੇ ਕਬਾੜੀਆ ਕੋਲ ਚਲੀ ਗਈ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਢਾਂਲਣ ਵਾਸਤੇ ਅੱਗ ਵਿੱਚ ਪਾ ਦਿੱਤੀ ਮਾਮਾਲਾ ਖਤਮ।
ਹੋਰ ਵੀ ਕੁਛ ਗੱਲਾਂ ਦੱਸਣ ਦੀ ਖੇਚਲ ਕਰਨੀ-
1-ਬਾਣੀ ਪੜਨ ਤੇ ਸੁਨਣ ਦਾ ਕੀ ਫਾਇਦਾ/ਨਾਂ ਪੜਨ ਨਾਲ ਕੀ ਨੁਕਸਾਨ?
2-ਗੁਰਦਵਾਰਾ ਸਹਿਬ ਜਾਣ ਦਾ ਕੀ ਫਾਇਦਾ/ਨਾਂ ਜਾਣ ਨਾਲ ਕੀ ਨੁਕਸਾਨ?
3-ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਦਾ ਕੀ ਫਾਇਦਾ/ਨਾਂ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਕੀ ਨੁਕਸਾਨ?
4-ਗਰੀਬਾਂ ਦੀ ਮੱਦਦ ਕਰਨ ਦਾ ਕੀ ਫਾਇਦਾ/ਗਰੀਬਾਂ ਦੇ ਘਰ ਉਜਾੜ ਕੇ ਕੀ
ਨੁਕਸਾਨ?
5-ਚਿੰਗੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦਾ ਕੀ ਫਾਇਦਾ ਤੇ ਮਾੜੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਨਾਲ ਕੀ ਨੁਕਸਾਨ?
6-ਵਿਹਲੇ ਬੈਠ ਕੇ ਖਾਂਣ ਦਾ ਕੀ ਫਾਇਦਾ /ਕਿਸੇ ਦਾ ਹੱਕ ਖੋਹ ਕੇ ਖਾਂਣ ਦਾ
ਕੀ ਨੁਕਸਾਨ?
7-ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਛਕਣ ਤੇ ਨਾਂ ਛਕਣ ਵਿੱਚ ਕੀ ਫਾਇਦਾ/ ਨਾ ਛਕਣ ਵਿੱਚ ਕੀ
ਨੁਕਸਾਨ?
ਤੁਸੀ ਪਿਛਲੇ ਲੇਖਾਂ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਕਿ ‘ਪੁਨਰ ਜਨਮ’। ਨਾਂ ਹੋਈ ਤੇ ਨਾਂ ਹੀ
ਆਤਮਾਂ ਮਰਨ ਤੋ ਬਾਅਦ ਕਿਸੇ ਧਰਮ ਰਾਜ ਕੋ ਹਿਸਾਬ ਕਿਤਾਬ ਦੇਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਮੈ ਤਾਂ ਆਪ ਚਾਹੁੰਦਾ
ਹਾਂ ਬਾਬਿਓ ਕਿ ਮਰਨ ਤੋ ਬਾਅਦ ਕਿਸੇ ਧਰਮ ਰਾਜ ਕੋਲ ਨਾਂ ਜਾਂਣਾਂ ਪਵੇ, ਅਤੇ ਮੇਰੇ ਕੀਤੇ ਪੁੱਠੇ
ਕੰਮਾ ਦਾ ਕੋਈ ਹਿਸਾਬ ਕਿਤਾਬ ਨਾਂ ਹੋਵੇ। ਜਿਵੇ ਇਮਤਿਹਾਨ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਸੋਚਦੇ ਹਨ ਕਿ
ਰੱਬਾ ਰਜ਼ਲਟ ਆਵੇ ਹੀ ਨਾਂ ਸਾਡੇ ਪਰਚੇ ਕੋਈ ਪੜੇ ਹੀ ਨਾਂ, ਐਵੈ ਹੀ ਪਾਸ ਹੋ ਜਾਈਏ। ਏਵੇ ਹੀ ਆਂਪਾਂ
ਸੋਚਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਜੋ ਮਰਜ਼ੀ ਕਰੋ ਕੌਣ ਪੁੱਛਣ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਜਿਵੇ ਆਮ ਲੋਕ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ-
“ਆਹ ਜੱਗ ਮਿੱਠਾ ਅੱਗੇ ਕਿਸ ਡਿੱਠਾਂ”
ਜਾ ਇਹ ਕਹਿ ਲਵੋ ਕਿ
“ਖਾਓ ਪੀਓ ਲਓ ਨੰਦ ਭੈਣ………ਪਰਮਾਂ ਨੰਦ”
ਪਰ ਜਦੋ ਫਰੀਦ ਸਹਿਬ ਜੀ ਦਾ ਇਹ ਸਲੋਕ ਪੜੀਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਮਨ ਕੰਬ ਉਠਦਾ ਹੈ।
‘ਫਰੀਦਾ ਅਮਲ ਜਿ ਕੀਤੇ ਦੁਨੀ ਵਿੱਚ ਦਰਗਾਹ ਆਏ ਕੰਮਿ (ਪੰਨਾਂ-1383)
ਫਿਰ ਭਜਨ ਕਰਨ ਤੇ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਨੂੰ ਦਿਲ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਬਰਾੜ ਜੀ ਦੱਸਣ ਦੀ ਖੇਚਲ
ਕਰਨੀ ਇਹ
ਦਰਗਾਹ
ਤੇ ਦੁਨੀਆਂ
ਵਿੱਚ ਕੀ ਫਰਕ ਹੈ?
ਤਹਾਡੇ ਕਹਿਣ ਦੇ ਮੁਤਾਬਿਕ ਬੰਦਾ ਚੰਗੇ ਮਾੜੇ ਕੰਮ ਕਰਕੇ ਮਰ ਗਿਆ ਕੋਈ ਰੋਜੀ
ਰੋਟੀ ਦਾ ਮਾਰਾ ‘ਕਾਮਾਂ ਗਾਟਾ ਮਾਰੂ’ ਜਹਾਜ ਜਾਂ ‘ਮਾਲਟਾ ਕਿਸਤੀ’ ਦੇ ਹਾਦਸੇ ਦੌਰਾਨ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ।
ਤੇ ਕੋਈ ਮੇਰੇ ਵਰਗਾ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਐਸ ਦੀ ਜਿੰਦਗੀ ਬਿਤਾ ਕੇ ਮਰ ਗਿਆ ਖੇਲ ਖਤਮ! ਆਵਦੇ ਬਾਲ ਬੱਚਿਆ
ਵਾਸਤੇ ਜਾਨ ਤੇ ਖੇਡ ਕੇ ਰੋਜੀ ਰੋਟੀ ਕਮਾਉਣੀ ਤੇ ਦੁਨੀਆਂ ਨਾਲ ਹੇਰਾ ਫੇਰੀ ਕਰਕੇ ਪੈਸੈ ਕਮਾਉਣ
ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਫਰਕ ਨਹੀ ਰਹਿ ਗਿਆ। ਜੇ ਤੁਸੀ ਆਖੋਗੇ ਕਿ ਇਸ ਜਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਹੀ ਐਥੇ ਹੀ ਆਦਮੀ ਆਵਦੇ
ਕੀਤੇ ਚੰਗੇ ਮਾੜੇ ਕਰਮਾਂ ਦਾ ਫਲ ਭੁਗਤ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ ਮੈ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਾਂ ਨਹੀ
ਪਰ ਕੁਛ ਹੱਦ ਤੱਕ ਰੱਦ ਕਰਦਾ ਹਾਂ। ਜੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਮੇਰੀ ਗੱਲ ਝੂਠ ਲਗਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਆਂਪਾਂ ਗੁਆਢੀ ਹਾ
ਮੇਰਾ ਤੇ ਤੁਹਾਡਾ ਪਿੰਡ ਦੂਰ ਨਹੀ ਤੁਹਾਂਨੂੰ ਆਵਦੇ ਪਿੰਡ ਲਿਜਾ ਕੇ ਕਈ ਲੋਕਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ
ਦਿਵਾਊਗਾ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਨੇ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਆਵਦੇ ਭੈਣ ਭਰਾਂਵਾਂ ਦਾ ਲਹੂ ਪੀਤਾ ਠੰਢੇ ਦੁੱਧ ਨੂੰ ਫੂਕਾਂ
ਮਾਰੀਆਂ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਛੁੱਟ ਭਲਿਆਈ ਤੋ ਸਾਰੇ ਬੁਰੇ ਕੰਮ ਕੀਤੇ ਬੇਈਮਾਨੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ। ਲਹੂ ਦੀਆਂ
ਘੁੱਟਾਂ ਨਾਲ ਪੈਸੈ ਕਮਾਂ ਕੇ ਭੇਜੇ ਡੀਜ਼ਲ ਲੈਣ ਆ ਗਏ ਸ਼ਰਾਬ ਪੀ ਕੇ ਤੇ ਮਰੇ ਏਅਰ ਕੰਡੀਸ਼ਨ ਹੱਸਪਤਾਲ
ਵਿੱਚ। ਕਿੱਧਰ ਗਿਆ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਮਾੜੇ ਕੀਤੇ ਕੰਮਾ ਦਾ ਹਿਸਾਬ।
ਅਸੀ ਤਾਂ ਮੂਰਖ ਹੀ ਹਾਂ ‘ਵਿੱਲ ਫੇਅਰ’ ਲੈਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਅਠਾਰਾਂ ਘੰਟੇ ਕੰਮ
ਕਰਕੇ ਛੇ ਘੰਟੇ ਆਰਾਮ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਵੈਸੈ ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਪਿੰਡਾ ਵਾਲੇ ਹੋ ਤੁਹਾਂਨੂੰ ਮੇਰੇ ਨਾਲੋ ਹੇਰਾ
ਫੇਰੀ ਮਾਸਟਰਾਂ ਜਿਆਦਾ ਪਤਾ ਹੈ। ਮਾੜੇ ਕੰਮਾਂ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਦੇਣ ਬਾਰੇ ਤੁਸੀ ਇਹ ਵੀ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ
ਮਾਲਕ ਨੂੰ ਹੀ ਪਤਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਗਲਤ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਕਿਵੇ ਸਜ਼ਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਗੱਲ ਭੰਭਲ
ਭੂਸੇ ਵਾਲੀ ਹੋਈ ਸਪਸਟ ਨਹੀ ਹੋਈ।
ਬਾਣੀ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ
‘ਜਨਮ ਮਰੈ ਫਿਰਿ ਜੋਨੀ ਆਵੈ, ਦਰਗਹ ਮਿਲੇ ਸਜਾਈ।। (601)
ਇਸ
ਦਰਗਾਹ
ਬਾਰੇ ਦੱਸਣਾਂ ਜੀ।
ਕਰਉ ਬੇਨੰਤੀ ਸੁਣਹੁ ਮੇਰੇ ਮੀਤਾ ਸੰਤ ਟਹਲ ਕੀ ਬੇਲਾ
‘ਈਹਾ ਖਾਟ ਚਲਹੁ ਹਰਿ ਲਾਹਾ ਆਗੈ ਬਸਨੁ ਸੁਹੇਲਾ।। (13
)
ਹੇ ਮਿੱਤਰੋ! ਸੁਣੋ ਬੇਨਤੀ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਹੁਣ ਗੁਰਮੁਖਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਦਾ
ਵੇਲਾ ਮੈ (ਜੇ ਹੁਣ ਸੇਵਾ ਕਰੋਗੇ) ਇਸ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਨਾਮ ਦੀ ਖੱਟੀ ਖੱਟ ਕੇ ਜਾਵੋਗੇ ਅਤੇ ਪਰਲੋਕ
ਵਿੱਚ ਰਹਿਣਾਂ ਸੌਖਾ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ (ਟੀਕਾ ਕਾਰ ਪ੍ਰੋ ਸਾਹਿਬ ਸਿੰਘ)
ਜਵਾਬ ਦੇਣਾਂ ਜੀ ਪ੍ਰੋ ਸਹਿਬ ਸਿੰਘ ਕਿਹੜੇ ਪਰਲੋਕ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ? ਜੇ
ਤੁਸੀ ਆਖੋਗੇ ਕਿ ‘ਆਗੈ’ ਦਾ ਮਤਲਬ ਇਸ ਜਹਾਨ ਵਿੱਚ ਹੈ ਤਾਂ ਪ੍ਰੋ ਸਹਿਬ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਪਰਲੋਕ ਦਾ
ਜ਼ਿਕਰ ਕਿਓ ਕੀਤਾ ਕਿਉਕਿ ਮੈਨੂੰ ਤਾਂ ਇਸ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪਰਲੋਕ ਨਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਆਇਆ ਜੇ ਤੁਹਾਂਨੂੰ
ਦਿਸਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਦੱਸੋ?
ਹੋਈਆਂ ਭੁੱਲਾਂ ਵਾਂਸਤੇ ਖਿਮਾਂ ਦਾ ਜਾਚਕ
ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ ਗਿੱਲ ‘ਬੁੱਧ ਸਿੰਘ ਵਾਲਾ’ ਹਾਂਗ ਕਾਂਗ ਫੂਨ 852 94445134
(13/01/09)
ਜਸਬੀਰ ਸਿੰਘ (ਕੈਲਗਰੀ)
ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ (ਜਿਉਣਵਾਲਾ) ਜੀ, ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਮਾਰਗ ਦੇ ਪਾਠਕ ਸੱਜਣੋਂ!
ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕਾ ਖਾਲਸਾ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕੀ ਫਤਹਿ।
ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਜੀ! ਤੁਸੀਂ ਪ੍ਰਿੰ: ਗਿਆਨੀ ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਲੇਖ “ਜਨਮ
ਮਰਣ ਨਿਵਾਰਿ ਲੇਹੁ” ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿੱਚ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੀਆਂ ਕੁੱਝ ਤੁਕਾਂ ਪੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਕੁੱਝ
ਸਵਾਲ ਪੁੱਛੇ ਹਨ।
ਤੁਸੀਂ ਲਿਖਿਆ ਹੈ: ਜਿਸ ਰਚਨਾ ਨੂੰ “ਮਹਲਾ 2॥ ਇਹੁ ਜਗੁ ਸਚੈ ਕੀ ਹੈ
ਕੋਠੜੀ ਸਚੇ ਕਾ ਵਿੱਚ ਵਾਸੁ॥” (ਪੰਨਾ-463) ਲਿਖ ਕੇ ਫਿਰ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਇਸੇ ਪੰਨੇ
ਤੇ ਸਲੋਕ ਹੈ: “ਸਲੋਕ ਮ: 1॥ ਸਚੇ ਤੇਰੇ ਖੰਡ ਸਚੇ ਬ੍ਰਹਮੰਡ॥ ਸਚੇ ਤੇਰੇ ਲੋਅ ਸਚੇ ਆਕਾਰ॥ ਸਚੇ
ਤੇਰੇ ਕਰਣੇ ਸਰਬ ਬੀਚਾਰ॥ ਸਚਾ ਤੇਰਾ ਅਮਰੁ ਸਚਾ ਦੀਬਾਣੁ॥ ਸਚਾ ਤੇਰਾ ਹੁਕਮ ਸਚਾ ਫੁਰਮਾਣੁ॥ ਸਚਾ
ਤੇਰਾ ਕਰਮੁ ਸਚਾ ਨੀਸਾਣੁ॥ ਸਚੇ ਤੁਧੁ ਆਖਹਿ ਲਖ ਕਰੋੜਿ॥ ਸਚੇ ਸਭਿ ਤਾਣਿ ਸਚੈ ਸਭਿ ਜੋਰਿ॥ ਸਚੀ
ਤੇਰੀ ਸਿਫਤਿ ਸਚੀ ਸਾਲਾਹ॥ ਸਚੀ ਤੇਰੀ ਕੁਦਰਤਿ ਸਚੇ ਪਾਤਿਸਾਹ॥ ਨਾਨਕ ਸਚੁ ਧਿਆਇਨਿ ਸਚੁ॥ ਜੋ ਮਰਿ
ਜੰਮੇ ਸੁ ਕਚੁ ਨਿਕਚੁ॥ 1॥ (ਪੰਨਾ-463) …. ਇਸੇ ਪਸਾਰੇ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨਹੀਂ ਲਿਖ ਸਕਦੇ ਕਿ:
“ਜਗ ਰਚਨਾ ਸਭ ਝੂਠ ਹੈ ਜਾਨਿ ਲੇਹੁ ਰੇ ਮੀਤ॥ ਕਹਿ ਨਾਨਕ ਥਿਰੁ ਨਾ ਰਹੈ ਜਿਉ
ਬਾਲੂ ਕੀ ਭੀਤਿ॥ 49॥ ਰਾਮੁ ਗਇਓ ਰਾਵਨੁ ਗਇਓ ਜਾ ਕਉ ਬਹੁ ਪਰਵਾਰੁ॥ ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਥਿਰੁ ਕਛੁ ਨਹੀਂ
ਸੁਪਨੇ ਜਿਉ ਸੰਸਾਰੁ॥ 50॥ ਚਿੰਤਾ ਤਾ ਕੀ ਕੀਜੀਐ ਜੋ ਅਨਹੋਨੀ ਹੋਇ॥ ਇਹੁ ਮਾਰਗੁ ਸੰਸਾਰ ਕੋ ਨਾਨਕ
ਥਿਰੁ ਨਹੀ ਕੋਇ॥ 51॥ ਜੋ ਉਪਜਿਓ ਸੋ ਬਿਨਸਿ ਹੈ ਪਰੋ ਆਜੁ ਕੈ ਕਾਲਿ॥ ਨਾਨਕ ਹਰਿ ਗੁਨ ਗਾਇ ਲੇ ਛਾਡਿ
ਸਗਲ ਜੰਜਾਲ॥ 52)॥ (ਪੰਨਾ-1427) “ਜਿਉ ਸੁਪਨਾ ਅਰੁ ਪੇਖਨਾ ਐਸੇ ਜਗੁ ਕਉ ਜਾਨਿ॥ ਇਨ ਮੈ
ਕਛੁ ਸਾਚੋ ਨਹੀਂ ਨਾਨਕ ਬਿਨੁ ਭਗਵਾਨ॥ 23॥ ਨਿਸਿਦਿਨੁ ਮਾਇਆ ਕਾਰਨੇ ਪ੍ਰਾਨੀ ਡੋਲਤ ਨੀਤ॥ ਕੋਟਨ ਮਹਿ
ਨਾਨਕ ਕੋਊ ਨਾਰਾਇਣੁ ਜਹਿ ਚੀਤਿ॥ 24॥ ਜੈਸੇ ਜਲ ਤੇ ਬੁਦਬੁਦਾ ਉਪਜੈ ਬਿਨਸੈ ਨੀਤ॥ ਜਗ ਰਚਨਾ ਤੈਸੇ
ਰਚੀ ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਸੁਨਿ ਮੀਤ॥ 25॥ ਪ੍ਰਾਨੀ ਕਛੁ ਨ ਚੇਤਈ ਮਦਿ ਮਾਇਆ ਕੈ ਅੰਧੁ॥ ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਬਿਨੁ ਹਰਿ
ਭਜਨ ਪਰਤ ਤਾਹਿ ਜਮ ਫੰਧ॥ 26॥ (ਪੰਨਾ-1427)। ਇਹ ਸਾਰਾ ਪਸਾਰਾ ਝੂਠਾ ਹੈ”।
ਤੁਹਾਡੇ ਸਵਾਲ:
(1) “ਗੁਰੂ ਜੀ ਕਿਹੜੇ ਪਸਾਰੇ ਨੂੰ ਬੁਦਬੁਦੇ ਨਾਲ ਮੇਲ ਰਹੇ ਹਨ” ?
(2) “ਉਹ ਕਿਹੜਾ ਜਗ ਹੈ ਜਿਹੜਾ ਸੁਪਨੇ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤੇ
ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ” ?
(3) “ਇਹ ਦਿਸਣ ਵਾਲਾ ਸੰਸਾਰ/ਜਗ ਬੁਦਬਦੇ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਪਜਦਾ ਤੇ ਬਿਨਸਦਾ
ਨਹੀਂ। ਬੁਦਬੁਦੇ ਦੀ ਉਮਰ ਪਲਾਂ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਹ ਸੰਸਾਰ ਕਰੋੜਾਂ ਸਾਲ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ
ਮੈਂ ਮੰਨ ਲਿਆ ਕਿ ਕਿਸੇ ਨ ਕਿਸੇ ਦਿਨ ਇਹ ਵੀ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਬੁਦਬੁਦੇ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ
ਨਹੀਂ ਹੈ” ?
(4) “ਕੀ ਜਨਮ ਮਰਣ ਦਾ ਚੱਕਰ ਬ੍ਰਹਮਣ ਦਾ ਚਲਾਇਆ ਹੋਇਆ ਨਹੀਂ ਹੈ” ?
ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਜੀ! ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿ ਤੁਹਾਡੀ ਲਿਖਤ ਬਾਰੇ ਮੈਂ ਆਪਣੇ
ਵਿਚਾਰ ਪੇਸ਼ ਕਰਾਂ ਪ੍ਰੋ: ਸਾਹਿਬ ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਸਾ ਦੀ ਵਾਰ ਦੇ ਉਪਰ ਦਿੱਤੇ ਸਲੋਕ ਦੇ ਅਰਥਾਂ ਦੇ ਅਖੀਰ
ਵਿੱਚ ਜੋ ਨੋਟ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਇਥੇ ਪੇਸ਼ ਕਰਨਾ ਚਾਹਾਂਗਾ ਜੋ ਕਿ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੈ: “ਕਈ ਮਤਾਂ (
*)
ਵਾਲੇ ਇਹ ਖਿਆਲ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਹ ਜਗਤ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਕੁੱਝ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਭਰਮ ਰੂਪ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ
ਸਾਹਿਬ ਇਸ ਸਲੋਕ ਵਿੱਚ ਫੁਰਮਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ
ਖੰਡਾਂ, ਬ੍ਰਹਮੰਡਾਂ, ਆਦਿਕ ਵਾਲਾ ਇਹ
ਸਾਰਾ ਸਿਲਸਿਲਾ ਭਰਮ ਰੂਪ ਨਹੀਂ ਹੈ; ਹਸਤੀ ਵਾਲੇ ਰੱਬ ਦਾ ਸੱਚ-ਮੁੱਚ ਇਹ ਹਸਤੀ ਵਾਲਾ ਹੀ ਪਸਾਰਾ
ਹੈ। ਪਰ ਹੈ ਇਹ ਸਾਰੀ ਖੇਡ ਉਸ ਦੇ ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ। ਸਮੁਚੇ ਤੌਰ ਤੇ ਇਹ ਸਾਰੀ ਕੁਦਰਤ ਉਸ
ਦਾ ਇੱਕ ਅਟੱਲ ਪਰਬੰਧ ਹੈ, ਪਰ
ਇਸ ਵਿੱਚ ਦੇ ਜੇ ਵੱਖੋ ਵੱਖਰੇ ਪਦਾਰਥ, ਜੀਅ ਜੰਤਾਂ ਦੇ ਸਰੀਰ
ਆਦਿਕ ਲਈਏ ਤਾਂ ਇਹ ਨਾਸਵੰਤ
ਹਨ। ਹਾਂ, ਜੋ ਉਸ ਨੂੰ ਸਿਮਰਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਉਸ ਦਾ
ਰੂਪ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ”। (*
ਕੋਚੀਨ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਸ਼ੰਕਾਰਾਚਾਰਯਾ ਸੰਨ
788, ਦਾ ਮਤ)।
ਇਸ ਸਲੋਕ ਵਿੱਚ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸਲੋਕ ਵਿੱਚ ਹਰ ਇੱਕ ਚੀਜ
ਨੂੰ ਸੱਚ ਨਹੀਂ ਕਿਹਾ ‘ਕੱਚ’ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਵੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ: “ਨਾਨਕ ਸਚੁ ਧਿਆਇਨਿ ਸਚੁ॥ ਜੋ ਮਰਿ
ਜੰਮੇ ਸੁ ਕਚੁ ਨਿਕਚੁ॥” ਜਿਹੜੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸਿਮਰਦੇ ਹਨ ਉਹ ਉਸ ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਰੂਪ ਹੋ
ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਰਥਾਤ ਉਸੇ ਵਾੰਙੂ ਸੱਚੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ (ਮਨਮੁੱਖ ਬੰਦੇ) ਜਿਹੜੇ ਜੰਮਦੇ ਮਰਦੇ ਹਨ
ਅਰਥਾਤ ਜਨਮ ਮਰਨ ਦੇ ਗੇੜ ਵਿੱਚ ਪਏ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਉਹ ਕੱਚੇ ਹਨ (ਜੋ ਮਰਿ ਜੰਮੇ ਸੁ ਕਚੁ ਨਿਕਚ)।
‘ਸਚ’ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਹੋਂਦ ਵਾਲਾ। ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ ਗੁਰਬਾਣੀ ਵਿੱਚ ਲਫ਼ਜ਼ ਆਏ ਹਨ ‘ਕਚ’ ਅਤੇ ‘ਕੂੜ’। ਆਸਾ
ਦੀ ਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਅੱਗੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ:
“ਕੂੜੁ ਰਾਜਾ ਕੂੜੁ ਪਰਜਾ ਕੂੜ ਸਭੁ ਸੰਸਾਰੁ॥ ……. ਨਾਨਕੁ ਵਖਾਣੈ ਬੇਨਤੀ
ਤੁਧੁ ਬਾਝੁ ਕੂੜੋ ਕੂੜ॥ (ਪੰਨਾ-468)।
ਇਕ ਪਰਮਾਤਮਾ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਸਭ ਕੁੱਝ ਨਾਸ਼ਵਾਨ ਹੈ।
ਉਸ ਦੀ ਰਚੀ ਹੋਈ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਸੱਚ ਹੈ ਕੋਈ ਮਨ ਦਾ ਭੁਲੇਖਾ ਨਹੀਂ। “ਆਪਿ
ਸਚਿ ਕੀਆ ਸਭਿ ਸਤਿ” ਪਰ ਇਸ ਵਿੱਚ ਦੇ ਪਦਾਰਥ ਕੋਈ ਵੀ ਸਦਾ ਕਾਇਮ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਨਹੀਂ। ਅਤੇ ਨਾ
ਹੀ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਸਾਥ ਨਿਭਣ ਵਾਲੇ ਹਨ।
ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਸਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਸੇ ਵਿਚਾਰ ਨੂੰ ਹੀ
ਉਜਾਗਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਜਗਤ ਦੀ ਸਾਰੀ ਰਚਨਾ ਨਾਸਵੰਤ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਨੂੰ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ
ਸਮਝਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਆਪਾਂ ਸੁਪਨੇ ਵਿੱਚ ਅਨੇਕਾਂ ਪਦਾਰਥ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣਾ
ਹੀ ਸਮਝ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ ਪਰ ਸੁਪਨਾ ਟੁੱਟਣ ਤੇ ਹੱਥ ਪੱਲੇ ਕੁੱਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਰੇਤ ਦੀ ਕੰਧ ਵਾਂਗ
ਜਗਤ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵੀ ਚੀਜ ਸਦਾ ਕਾਇਮ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀ ਨਹੀਂ। ਰਾਮ (–ਚੰਦ੍ਰ) ਅਤੇ ਰਾਵਣ ਵਰਗੇ ਵੱਡੇ
ਪਰਿਵਾਰ ਵਾਲੇ ਅਖਵਾਣ ਵਾਲੇ ਵੀ ਇੱਥੇ ਸਦਾ ਕਾਇਮ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਸਕੇ। ਇਸ ਜਗਤ ਰਚਨਾ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ ਹੀ
ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇੱਥੇ ਕੋਈ ਵੀ ਸਦਾ ਕਾਇਮ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜੋ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਹੈ ਉਸ ਨੇ
ਅੱਜ ਜਾਂ ਭਲਕੇ ਜਰੂਰ ਨਾਸ ਹੋ ਜਾਣਾ ਹੈ।
ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਜੀ! ਤੁਹਾਡੇ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਜਵਾਬ:
1- ਇਨਸਾਨ ਸਮੇਤ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਹਰ ਪਦਾਰਥ ਦੀ ਹੋਂਦ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇਂ
ਪਾਣੀ ਦੇ ਬੁਦਬੁਦੇ ਸਮਾਨ ਦੱਸਿਆ ਹੈ। “ਗਰਬੁ ਕਰਤੁ ਹੋ ਦੇਹ ਕੋ ਬਿਨਸੈ ਛਿਨ ਮਹਿ ਮੀਤ॥
ਜਿਨਿ ਪ੍ਰਾਨੀ ਹਰਿ ਜਸੁ ਕਹਿਓ ਨਾਨਕ ਤਿਹਿ ਜਗੁ ਮੀਤੁ॥ 42॥”
“ਜੋ ਦੀਸੈ ਸੋ ਚਾਲਨਹਾਰੁ॥ ਲਪਟ ਰਹਿਓ ਤਹ ਅੰਧ ਅੰਧਾਰੁ॥
2- ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਨਾਮ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਹਰ ਪਦਾਰਥ ਨੂੰ ਸੁਪਨੇ
ਵਿੱਚ ਦੇਖੇ ਪਦਾਰਥ ਸਮਾਨ ਹੀ ਸਮਝਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਜੀਵਨ ਰੂਪੀ ਸੁਪਨਾ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਜਾਣ ਤੇ,
ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਨਾਮ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਹੋਰ ਕੁੱਝ ਵੀ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਨਿਭਣਾ। ਜਿਹੜੇ ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਨਾਮ ਸਿਮਰਦੇ
ਹਨ, ਪ੍ਰਭੂ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਯਾਦ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ਉਹ ਸੱਚੇ ਹਨ। ਉਹ “ਨਾਨਕ ਸਚੁ ਧਿਆਇਨਿ ਸਚੁ॥”
ਅਤੇ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਯਾਦ ਤੋਂ ਖੁੰਝੇ ਹੋਏ ਅਤੇ ਜਨਮ ਮਰਨ ਦੇ ਗੇੜ ਵਿੱਚ ਪਏ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ
ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਕੱਚੇ ਕਿਹਾ ਹੈ, “ਜੋ ਮਰਿ ਜੰਮੇ ਸੁ ਕਚੁ ਨਿਕਚੁ”। ਅਤੇ “ਝੂਠੈ ਮਾਨੁ
ਕਹਾ ਕਰੈ ਜਗੁ ਸੁਪਨੇ ਜਿਉ ਜਾਨਿ॥ ਇਨ ਮਹਿ ਕਛੁ ਤੇਰੋ ਨਹੀ ਨਾਨਕ ਕਹਿਓ ਬਖਾਨਿ॥ 41॥
3- ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਹਰ ਪਦਾਰਥ ਦੀ ਵੱਖਰੀ ਵੱਖਰੀ ਮਿਆਦ (ਅਵਧੀ) ਹੈ। ਪਾਣੀ ਦੇ
ਬੁਦਬੁਦੇ ਦੀ ਮਿਆਦ ਕੁੱਝਕੁ ਪਲ ਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਨਸਾਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਜੀਵਾਂ ਸਮੇਤ ਹਰ
ਪਦਾਰਥ ਦੀ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਮਿਆਦ ਹੈ (ਪਰੋ ਆਜੁ ਕੈ ਕਾਲ)। ਪਰ ਹਰ ਇੱਕ ਨੇ ਨਾਸ਼ ਜਰੂਰ ਹੋਣਾ ਹੈ।
ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਕਈ ਜੀਵ ਐਸੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਉਮਰ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੁੱਝ ਕੁ ਪਲ ਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ
ਕਈ ਦਰੱਖਤ ਆਦਿ ਐਸੇ ਵੀ ਮਿਲਦੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਹਜਾਰਾਂ ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੇ
ਹਨ।
4- ਜਨਮ ਮਰਣ ਦਾ ਚੱਕਰ ਬ੍ਰਹਮਣ ਦਾ ਨਹੀਂ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਚਲਾਇਆ
ਹੋਇਆ ਹੈ।
“ਆਵਾ ਗਉਣੁ ਕੀਆ ਕਰਤਾਰਿ॥” (ਪੰਨਾ-842)।
“ਆਵਾ ਗਉਣੁ ਰਚਾਇ ਉਪਾਈ ਮੇਦਨੀ॥” (ਪੰਨਾ-1283)।
“ਘਲੇ ਆਵਹਿ ਨਾਨਕਾ ਸਦੇ ਉਠੀ ਜਾਹਿ॥” (ਪੰਨਾ-1239)।
ਬ੍ਰਹਮਣ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਜਨਮ ਜਾਂ ਮ੍ਰਿਤੂ ਨਹੀਂ ਦੇ ਸਕਦਾ। ਹਾਂ ਜਨਮ ਮਰਨ ਦੇ
ਨਾਮ ਤੇ ਕਰਮ-ਕਾਂਡਾਂ ਦੇ ਜਰੀਏ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਲੁੱਟ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਜੀ! ਗੁਰਬਾਣੀ ਵਿੱਚੋਂ ਸੰਕੋਚਵੀਆਂ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ
ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਪਰ ਫੇਰ ਵੀ ਜੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਜਿਆਦਾ ਲੱਗਣ ਤਾਂ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਗਿ:
ਗੁਰਬਚਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀਆਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀਆਂ ਗੁਰਬਾਣੀ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਜਿਆਦਾ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦੀਆਂ ਅਤੇ ਸੌਖੀਆਂ ਹੀ
ਪੜ੍ਹ ਲੈਂਦੇ ਹੋ ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹ ਲੈਣੀਆਂ। ਆਖਿਰ ਤਾਂ ਇਹ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ’ ਚੋਂ ਹੀ
ਦਿਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਂ ਨੇ ਕੁੱਝ ਸੋਚ ਕੇ ਹੀ ਇਕ-ਇਕ ਗੱਲ ਨੂੰ ਬਾਰ ਬਾਰ ਵੱਖ ਵੱਖ ਢੰਗ
ਨਾਲ ਸਮਝਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ।
ਪਿੱਛਲੀ ਚੱਲ ਰਹੀ ਵਿਚਾਰ ਚਰਚਾ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿੱਚ: ਤੁਸੀਂ ਮੇਰੇ ਤੇ ਝੂਠੇ
ਹੋਣ ਦਾ ਇਲਜ਼ਾਮ ਲਗਾਇਆ ਹੈ। ਮੈਂ ਜੋ ਲਿਖਿਆ ਸੀ ਉਹ ਦੁਬਾਰਾ ਲਿਖ ਰਿਹਾ ਹਾਂ
“ਵਿਚਾਰ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਤੋਰਨ ਲਈ
ਮੈਂ ਮੰਨ ਲੈਂਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ‘ਅਗੈ’ ਸ਼ਬਦ ਇਸੇ ਜਨਮ ਵਿੱਚ
ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਆਇਆ ਹੈ……। ਹੁਣ ਮੈਂ ਕਹਿ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਕਿ ਹਾਂ ਮੈਂ ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ ਦਿਲੋਂ
ਸਵਿਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਵਿਚਾਰ
ਚਰਚਾ ਅੱਗੇ ਤੋਰਨ ਲਈ ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੀ ਗੱਲ ਮੰਨ ਲਈ
ਹੈ। ਦੱਸੋ ਇਸ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਝੂਠਾ ਹਾਂ?
ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਜੀ! ਉਪਰ ਤੁਹਾਡੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਆਸਾ ਦੀ ਵਾਰ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਤੇਗ
ਬਹਾਦਰ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਸਲੋਕਾਂ ਦੇ ਹਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਸ਼ਾਇਦ ਆਪਾ ਵਿਰੋਧੀ ਸਮਝਦੇ ਹੋ। ਇੱਕ ਜਗ੍ਹਾ
ਤੁਹਾਨੂੰ ਜਗ ਰਚਨਾ ਸੱਚ ਲਗਦੀ ਹੈ ਦੂਜੇ ਥਾਂ ਝੂਠ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੁਰਬਾਣੀ ਹਵਾਲਿਆਂ ਬਾਰੇ ਤੁਹਾਡੇ ਕੀ
ਵਿਚਾਰ ਹਨ, ਦੱਸਣਾ।
ਭੁੱਲ ਚੁਕ ਲਈ ਮੁਆਫ਼ੀ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ।
ਧੰਨਵਾਦ ਸਹਿਤ
ਜਸਬੀਰ ਸਿੰਘ (ਕੈਲਗਰੀ)
(403 248 2169
(13/01/09)
ਗੁਰਮੀਤ ਸਿੰਘ ਕਾਦੀਆਨੀ
ਸਿੱਖ ਪੰਥ
ਅਖੌਤੀ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਵਾਲੇ ਗੁਰਧਾਮਾਂ ਦਾ ਬਾਈਕਾਟ ਕਰੇ – ਪੰਥਕ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ
ਕਪੂਰਥਲਾ 13 ਜਨਵਰੀ (ਕਾਦੀਆਨੀ,
ਭਾਟੀਆ) ਕੁੱਝ ਡੇਰੇਦਾਰਾਂ ਵਲੋਂ ਪਾਵਨ ਤਖਤਾਂ ਦੇ ਅਖੌਤੀ ਜਥੇਦਾਰਾਂ ਦੀ ਸ਼ਹਿ ਤੇ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ
ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਅਸ਼ਲੀਲ ਰਚਨਾ `ਚਰਿਤਰੋ-ਪਖਿਆਨ’ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਅਖੌਤੀ ਦਸਮਗ੍ਰੰਥ ਨੂੰ
ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਸ ਵਿਚੋਂ ਹੁਕਮਨਾਮਾ ਲੈਣ ਵਰਗੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਆਪਣਾ ਰੋਸ ਜਾਹਰ ਕਰਨ ਲਈ
ਕਪੂਰਥਲਾ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀਆਂ ਪੰਥਕ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਵਲੋਂ ਅੱਜ ਕਾਲਾ ਦਿਵਸ ਮਨਾ ਕੇ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਤੇ ਕਾਬਜ
ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ ਅਤੇ ਤਖਤਾਂ ਦੇ ਸੇਵਾਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਵੰਗਾਰ ਪਾਈ ਗਈ ਕਿ ਉਹ ਅਜਿਹੀ ਨਿੰਦਣਯੋਗ ਕਾਰਵਾਈ
ਲਈ ਤੁਰੰਤ ਸਿੱਖ ਪੰਥ ਤੋਂ ਮਾਫੀ ਮੰਗਣ। ਇਹਨਾਂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਕੁੱਝ ਵਿਕੇ ਹੋਏ ਪੰਥ ਦੋਖੀ
ਇਹੋ ਜਿਹੀਆਂ ਮਨਮੱਤੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਕਰਕੇ ਸਿੱਖ ਪੰਥ ਦੀ ਇਕਸਾਰਤਾ ਨੂੰ ਭੰਗ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿਸ
ਕਾਰਣ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਵਲੋਂ ਬਖਸ਼ੇ ਸਿੱਖ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਚਾਰਨ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਆ ਰਹੀ
ਹੈ। ਪੰਥ ਪ੍ਰਸਤ ਆਗੂਆਂ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਸੀ ਕਿ ਬੀਤੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਨਮੱਤੀ ਕਾਰਵਾਈਆਂ
ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ, ਉਸ ਪ੍ਰਤੀ ਪਸ਼ਚਾਤਾਪ ਕਰਨ ਲਈ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਨੂੰ ਨਵੇਂ
ਸਿਰਿਓਂ ਸਿੱਖ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦੇ ਪ੍ਰਸਾਰ ਲਈ ਡੱਟ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਸੀ, ਪਰ ਸਭ ਕੁੱਝ ਗਵਾਉਣ ਤੇ ਤੁਲੀ
ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਹੁਣ ਅਜਿਹੇ ਦਸਮਗ੍ਰੰਥੀ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਹਿ ਦੇਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ,
ਜਿਹੜੇ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਨੂੰ ਨਕਾਰ ਕੇ ਵਾਮਪੰਥੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਵਾਲੇ ਦਸਮਗ੍ਰੰਥ ਨੂੰ
ਹਰ ਹੀਲੇ ਪ੍ਰਚਾਰਣ ਲਈ ਕੋਈ ਕਸਰ ਬਾਕੀ ਨਹੀਂ ਛੱਡ ਰਹੇ। ਸਿਧਾਂਤਹੀਣ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਆਗੂਆਂ ਨੇ
ਤਾਂ ਹੁਣ ਇਹਨਾਂ ਦਸਮਗ੍ਰੰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕਮੇਟੀਆਂ ਵਿੱਚ ਲੈ ਕੇ ਫੈਸਲੇ ਕਰਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ
ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਸਿੱਖ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਵਾਲੇ ਹਾਲੀਆ ਵਿਵਾਦ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਹਨਾਂ ਦਸਮਗ੍ਰੰਥੀਆਂ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ
ਸ਼ੱਕੀ ਰਹੀ ਸੀ। ਜਿਸ ਕਾਰਣ ਇੱਕ ਦਸਮਗ੍ਰੰਥੀ ਵਿਦਵਾਨ ਨੂੰ ਅਸਤੀਫਾ ਵੀ ਦੇਣਾ ਪਿਆ ਸੀ। ਪਰ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ
ਕਮੇਟੀ ਅਜੇ ਵੀ ਅੱਖਾਂ ਅਤੇ ਕੰਨ ਬੰਦ ਕਰਕੇ ਸਿੱਖੀ ਰਹੁਰੀਤਾਂ ਨੂੰ ਗਰਕ ਕਰਨ ਦੇ ਰਸਤੇ ਤੋਂ ਬਾਜ
ਨਹੀਂ ਆਈ। ਅਜਿਹੇ ਵਿੱਚ ਨਿਆਰੇ ਸਿੱਖ ਪੰਥ ਦੀ ਹੋਂਦ ਖਤਰੇ ਵਿੱਚ ਹੀ ਸਮਝੋ। ਅੱਜ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ
ਸਿੱਖ ਨੌਜਵਾਨ ਸਭਾ, ਦਲ ਖਾਲਸਾ, ਸ਼੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਸਹਾਇ ਸੁਸਾਇਟੀ, ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਕਾਲਜ ਅਤੇ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ
ਸਿੰਘ ਸਭਾ ਦੇ ਨੁਮਾਇੰਦੇ ਹਾਜਰ ਸਨ।
ਇਹਨਾਂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਨੇ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਦੇ ਹਮਾਇਤੀਆਂ ਨੂੰ ਸਵਾਲ ਕੀਤਾ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ
ਕਿ ਸਿੱਖ ਪੰਥ ਜੁਗੋ-ਜੁਗ ਅਟੱਲ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਗੁਰਤਾ ਗੱਦੀ ਸਮਾਗਮ ਮਨਾ ਰਿਹਾ
ਹੈ, ਤਾਂ ਫਿਰ ਕਿਸਦੀ ਸ਼ਹਿ ਤੇ ਇਹਨਾਂ ਹਜੂਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਦਸਮਗ੍ਰੰਥ ਦੇ ਪਾਠ ਬੋਧ ਸਮਾਗਮ ਰਚਾਏ?
ਇਸ ਮੌਕੇ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਦਾ ਰੌਲ ਘਚੋਲਾ ਪਾ ਕੇ ਇਹ ਕੀ ਸੰਦੇਸ਼ ਦੇਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ? ਜੇਕਰ ਇਹਨਾਂ
ਵਿੱਚ ਜਰਾ ਵੀ ਦਮ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਸਾਡਾ ਚੈਲੈਂਜ ਕਬੂਲ ਕਰ ਲੈਣ। ਅਸੀਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ
ਵਿਚਲੀਆਂ ਪੰਕਤੀਆਂ ਦੱਸੀ ਜਾਵਾਂਗੇ, ਇਹ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥੀਏ ਭਰੀ ਸੰਗਤ ਵਿੱਚ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਅਰਥ ਕਰ ਕੇ
ਦੱਸਣ। ਉਹਨਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਾਡਾ ਦਾਅਵਾ ਹੈ ਕਿ ਭਰੀ ਸੰਗਤ ਤਾਂ ਕੀ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੋਈ
ਇਹਨਾਂ ਤੁਕਾਂ ਦਾ ਟੀਕਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ। ਪਰ ਅਫਸੋਸ, ਸਾਡੇ ਅਖੌਤੀ ਤਖਤ ਸਹਿਬਾਨਾਂ ਤੇ ਅਜਿਹੇ
ਅਸ਼ਲੀਲ ਗ੍ਰੰਥ ਦੇ ਅਖੰਡ ਪਾਠ ਚੱਲ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਹ ਵੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਕਾਫੀ
ਉੱਚੀ ਭੇਟਾ ਉਪਰ।
ਦਲ ਖਾਲਸਾ ਦੇ ਬੁਲਾਰੇ ਭਾਈ ਹਰਨੇਕ ਸਿੰਘ ਨੇ ਇੰਕਸਾਫ ਕੀਤਾ ਕਿ ਸਾਜਿਸ਼ ਤਹਿਤ ਹੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ
ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ 1430 ਪੰਨਿਆਂ ਵਾਂਗ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਨੂੰ 1430 ਸਫਿਆਂ ਤੱਕ ਵਧਾਕੇ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ
ਵਾਂਗ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਕਰਕੇ ਧੋਖਾ ਦੇਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਇਸੇ ਸਾਜਿਸ਼ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਲੈ ਕੇ ਹੀ ਅਖੌਤੀ
ਪਿਆਰੇ ਭਨਿਆਰੇ ਵਾਲੇ ਨੇ ਵੀ ਬਰਾਬਰ ਸਾਈਜ ਦਾ ਆਪਣਾ ਗ੍ਰੰਥ ਰੱਚ ਕੇ ਲੋਕਾਈ ਨੂੰ ਗੁਮਰਾਹ ਕਰਨ ਦੀ
ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਉਹਨਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਵੇਂਕਿ ਇਸ ਵਿਚਲੀਆਂ ਅਕਾਲ ਉਸਤਤਿ ਅਤੇ ਸਵੱਈਏ ਵਰਗੀਆਂ ਕੁੱਝ
ਬਾਣੀਆਂ ਸਿੱਖ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਅਨੁਕੂਲ ਹਨ, ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਬਰਾਬਰੀ
ਤੇ ਨਹੀਂ ਰੱਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਨੌਜਵਾਨ ਪੰਥਕ ਵਿਦਵਾਨ ਭਾਈ ਸੁਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਠੇਕੇਦਾਰ ਨੇ ਇਕੱਠ ਨੂੰ
ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਰਚਨਾ ਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਹਰਗਿੱਜ
ਸਵੀਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਉਹਨਾਂ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਜਥੇਬੰਦੀ ਵਲੋਂ ਸ਼ਹਿਰ
ਵਿਚਲੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਿਹੰਗ ਸਿੰਘਾਂ ਦਾ ਇਸੇ ਲਈ ਬਾਈਕਾਟ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਥੋਂ ਦੇ
ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਅਜੇ ਵੀ ਉੱਥੇ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਨੂੰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਕਰਕੇ ਉਸ ਵਿਚੋਂ ਹੁਕਮਨਾਮਾ ਲੈਣ ਵਰਗੀਆਂ
ਕੋਝੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਪੰਥ ਦਰਦੀ ਵੀਰਾਂ ਨੂੰ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਕਿ ਉਹ ਵੀ ਦਸਮਗ੍ਰੰਥ
ਨੂੰ ਮਹੱਤਵ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਅਜਿਹੇ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਦਾ ਬਾਈਕਾਟ ਕਰਨ। ਉਹਨਾਂ ਦ੍ਰਿੜਤਾ ਨਾਲ ਕਿਹਾ ਕਿ
ਸਿੱਖ ਦਾ ਸੀਸ ਕੇਵਲ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਸਨਮੁੱਖ ਹੀ ਝੁੱਕ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਤਾਂ ਗੁਰੂ ਦੀ
ਮੱਤ ਦੇ ਸੋਮੇ ਹਨ, ਪਰ ਸ਼ਰਾਰਤੀ ਅਨਸਰ ਇਹਨਾਂ ਪਵਿਤਰ ਸੋਮਿਆਂ ਵਿਖੇ ਵੀ ਅਸ਼ਲੀਲ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਵਾਲੇ
ਦਸਮਗ੍ਰੰਥ ਨੂੰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਜ ਨਹੀਂ ਆ ਰਹੇ। ਸਟੇਟ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਹੋਈ ਇਸ
ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਦਲ ਖਾਲਸਾ ਦੇ ਜਿਲਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਹਰਨੇਕ ਸਿੰਘ ਭੁੱਲਰ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ
ਨਵਜੋਤ ਸਿੰਘ ਖਾਲਸਾ, ਸੁਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਠੇਕੇਦਾਰ, ਹਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਰੌਣੀ, ਗੁਰਮੁਖ ਸਿੰਘ ਬਾਬਾ,
ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਭੀਲਾ, ਜਸਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਹਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਭਾਟੀਆ, ਇੰਜ: ਗੁਰਮੀਤ ਸਿੰਘ, ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਵੜੈਚ,
ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਪ੍ਰੀਤਨਗਰ, ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਅੰਬਾ, ਹਰਭਜਨ ਸਿੰਘ, ਸੁਖਬੀਰ ਸਿੰਘ ਧੰਦੋਈ, ਅਮਨਦੀਪ
ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਨੱਥਾ ਸਿੰਘ ਨੇ ਹਾਜਰੀ ਭਰੀ।
(13/01/09)
ਸੰਤੋਖ ਸਿੰਘ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ
ਗੁਰਮੁਖ ਪਿਅਰੇ ਪ੍ਰੋ. ਤਰਲੋਚਨ
ਸਿੰਘ ਜੀਓ
ਸਾਦਰ ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ
ਸ਼ਾਇਦ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੀ ਹੋਵੋ ਕਿ ਮੈ ਤੁਹਾਡੀ ਲਿਖਤ ਦਾ ਪ੍ਰਸੰਸਕ ਹਾਂ। ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ
ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿਗਿਆਨਕ ਖੋਜ ਨਾਲ਼ ਮੇਲ਼ ਕੇ ਕਰਦੇ ਹੋ। ਕੁੱਝ ਸਮੇ ਤੋਂ ਤੁਸੀਂ ਇਹ
ਉਸਾਰੂ ਪੱਖ ਛੱਡ ਕੇ, ਜਿਸਦੀ ਕਿ ਇਸ ਇਕੀਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀ ਮਨੁਖਤਾ ਨੂੰ ਅਤੀ ਲੋੜ ਹੈ, ਨਿੱਕੇ ਨਿੱਕੇ
ਵਾਦ ਵਿਵਾਦਾਂ ਵਾਸਤੇ ਆਪਣਾ ਕੀਮਤੀ ਸਮਾ ਖ਼ਰਚ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ। ‘ਸੰਵਾਦੀ’ ਹੋਣਾ ਗੁਰਮਤਿ ਅਨੁਸਾਰ ਹੈ
ਪਰ ‘ਵਾਦੀ’ ਹੋਣਾ ਗੁਰਮਤਿ ਵਿਰੋਧੀ ਹੈ। “ਖੋਜੀ ਉਪਜੈ ਬਾਦੀ ਬਿਨਸੈ॥” ਇਸ ਪ੍ਰਥਾਇ
ਗੁਰਬਾਣੀ ਦਾ ਫੁਰਮਾਣ ਵੀ ਹੈ। ਇਹ ਮੇਰੀ ਆਪਣੀ ਸੀਮਤ ਸੋਚ ਹੈ ਹੋਰ ਸੱਜਣ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਖਰੇ ਵਿਚਾਰ ਵੀ
ਰੱਖਦੇ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਕੀ ਅਸੀਂ ਕੱਦੂ ਵਿੱਚ ਤੀਰ ਮਾਰ ਲਵਾਂਗੇ ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਦਲੀਲ ਨਾਲ਼ ਨਿਰੁੱਤਰ ਕਰ
ਲਵਾਂਗੇ ਤਾਂ! ਦਲੀਲਾਂ ਨਾਲ਼ ਕਿਸੇ ‘ਵਾਦੀ’ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਨਿਰੁੱਤਰ ਤਾਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਪਰ
ਸ਼ਾਇਦ ਪ੍ਰੇਰਿਆ ਨਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੋਵੇ!
“ਆਪੇ ਆਖੈ ਆਪੇ ਸਮਝੈ ਤਿਸੁ ਕਿਆ ਉਤਰੁ ਦੀਜੈ॥” ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਪਾਤਿਸ਼ਾਹ ਦਾ ਇੱਕ ਵਾਦ ਵਿਵਾਦ
ਵਿੱਚ ਉਲ਼ਝੇ ਹੋਏ ਸਿਧ ਪ੍ਰਥਾਇ ਬਚਨ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਸਾਡੇ ਸਾਰਿਆਂ ਤੇ ਵੀ ਢੁਕਦਾ ਹੈ।
ਮੇਰੀ ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਂਗ ਹੀ ਆਪਣੇ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਨਾਲ਼ ਮੇਲ਼ ਖਾਂਦੀ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੀ ਵਿਗਿਆਨਕ
ਵਿਆਖਿਆ ਵਾਲ਼ਾ ਸ਼ੁਭ ਕਾਰਜ ਜਾਰੀ ਰੱਖੋ। ਆਓ, ਵਾਦਾਂ ਦੇ ਘੇਰੇ ਤੋਂ ਉਪਰ ਉਠਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕਰੀਏ।
ਮੈਨੂੰ ਤੁਹਾਡਾ ਆਪਣਾ ਈ-ਸਿਰਨਾਵਾਂ ਨਾ ਲਭਣ ਕਰਕੇ ਮੈ ਇਹ ਖ਼ਤ ‘ਸਿੱਖ ਮਾਰਗ’ ਨੂੰ ਹੀ ਭੇਜ ਰਿਹਾ
ਹਾਂ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਇਹ ਪੜ੍ਹੋ ਤਾਂ ਆਪਣਾ ਈ-ਸਿਰਨਾਵਾਂ ਭੇਜ ਦੇਣ ਦੀ ਖੇਚਲ਼ ਕਰ ਦੇਣੀ ਜੀ।
ਸਰਬੱਤ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਸੰਸਕ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਸੰਗਤਾਂ ਦੇ ਚਰਨਾਂ ਦੀ ਧੂੜ -
ਸੰਤੋਖ ਸਿੰਘ
******************************************************************************
ਬਹੁਤ ਹੀ ਧੰਨਵਾਦ ਸ. ਮੱਖਣ ਸਿੰਘ ਜੀ ਤੁਹਾਡਾ ਮੇਰੇ
ਹਰੇਕ ਲੇਖ ਨੂੰ ਛਾਪ ਦੇਣ ਦਾ!
ਭਾਵੇਂ ਮੇਰੇ ਲੇਖ ‘ਸਿੱਖ ਮਾਰਗ’ ਦੀ ਨੀਤੀ ਨਾਲ਼ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਹਿਮਤੀ ਨਾ ਵੀ ਰੱਖਦੇ ਹੋਣ ਤੇ ਇਸ
ਉਚ ਪਾਏ ਦੇ ਪਰਚੇ ਦੇ ਪਧਰ ਨਾਲ਼ੋਂ ਨੀਵੇਂ ਵੀ ਹੋਣ, ਤੁਸੀਂ ਤਾਂ ਵੀ ਛਾਪ ਦਿੰਦੇ ਹੋ। ਇਸ ਨਾਲ਼ ਮੈ
ਆਪਣੇ ਮਾਣ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ /ਮਹਿਸੂਸਦਾ ਹਾਂ ਜੀ। ਰੱਬ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਸ ਭਲੇ ਕਾਰਜ ਲਈ ਹੋਰ ਵੀ ਸ਼ਕਤੀ
ਬਖ਼ਸ਼ੇ!
ਸੰਤੋਖ ਸਿੰਘ
(11/01/09)
ਤਰਲੋਚਨ ਸਿੰਘ (ਫਿਜਿਕਸ)
ਤਰਲੋਚਨ ਸਿੰਘ (ਫਿਜਿਕਸ)
9888169226
ਸਿੱਖ ਮਾਰਗ ਦੇ ਪਾਠਕ ਸਜਣੋ
ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕਾ ਖਾਲਸਾ॥
ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕੀ ਫਤਿਹ॥
ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਗਿਆਨੀ ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀਓ
ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੇ ਆਰਟੀਕਲ ‘ਜਨਮ ਮਰਣ ਨਿਵਾਰਿ ਲੇਹੁ’ ਤੇ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਕੋਟਿ
ਕੋਟਿ ਵਧਾਈਆਂ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ। ਅਖੀਰ ਤੁਸਾਂ ਆਪਣੇ ਆਰਟੀਕਲ
‘ਜਨਮ ਮਰਣ ਨਿਵਾਰਿ ਲੇਹੁ’
ਵਿੱਚ ਸੱਚ ਨੂੰ ਸੱਚ ਜਾਣ ਕੇ ਸੱਚ ਲਿਖ ਹੀ ਦਿਤਾ। ਆਪ ਜੀ ਦਾ ਆਰਟੀਕਲ ਪੜ੍ਹਨ ਤੇ ਇਉਂ ਲਗ ਰਿਹਾ ਸੀ
ਕਿ ਜਿਵੇਂ ਇਹ ਆਰਟੀਕਲ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਨਾ ਹੋ ਕੇ ਮੇਰਾ ਆਪਣਾ ਹੋਵੇ।
ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ਹੋਰਾਂ ਚੋਖਾ ਗੁਰਮਤਿ ਸਾਹਿਤ ਲਿਖਿਆ ਹੈ। ਇਹ
ਮਿਸ਼ਨਰੀਆਂ ਦੇ ਮੋਢੀ ਹਨ। ਸਿੱਖ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਲਹਿਰ ਦੇ ਫਾਊਂਡਰ ਵੀ ਹਨ। ਮਿਸ਼ਨਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ
ਸਤਕਾਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਆਪ ਜੀ ਤੋਂ ਹੀ ਸੇਧਾਂ ਲੈਂਦੇ ਹਨ।
ਪਰ ਤੁਹਾਡੇ ਇਸ ਆਰਟੀਕਲ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ
ਵੀਰਾਂ ਦਾ ਕੀ ਹੋਏਗਾ ਜਿਹੜੇ ਨਾ ਜੂਨਾਂ ਨੂੰ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਨਾ ਆਤਮਾ ਨੂੰ। ਜੇ ਉਹ ਤੁਹਾਡੇ ਆਰਟੀਕਲ
ਨੂੰ ਠੀਕ ਮੰਨਣਗੇ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਆਪ ਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਗਲਤ ਸਿਧ ਹੋ ਜਾਣਗੀਆਂ, ਜੇ ਉਹ ਤੁਹਾਨੂੰ
ਗਲਤ ਕਹਿਣਗੇ ਤਾਂ ਫਿਰ ਜਿਹੜਾ ਮਾਨ-ਸਨਮਾਨ ਤੇ ਸ਼ਰਧਾ ਤੁਹਾਡੇ ਪ੍ਰਤੀ ਹੈ, ਉਸ ਦਾ ਕੀ ਬਣੇਗਾ।
ਤੁਹਾਡੇ ਇਸ ਆਰਟੀਕਲ ਦਾ ਸੱਚ ਕਈਆਂ ਨੂੰ ਚੰਗਾ ਨਹੀਂ ਲਗੇਗਾ। ਮੈਂ ਵੀ ਇਹੋ
ਕੁੱਝ ਕਹਿਣ ਦਾ ਹੌਸਲਾ ਕੀਤਾ ਸੀ ਔਰ ਉਸ ਦੀ ਹਸ਼ਰ ਵੀ ਮੈਨੂੰ ਸਹਾਰਨਾ ਪਿਆ ਮੇਰੇ ਲਈ ਬੁਰੇ ਤੋਂ
ਬੁਰੇ ਅਲਫਾਜ਼ਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਮੈਂ ਵੀ ਇਹੋ ਕਿਹਾ ਸੀ ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਆਰਟੀਕਲ ਵਿੱਚ ਕਹਿ
ਰਹੇ ਹੋ, ਪਰ ਮੈਨੂੰ ਇਨਾਮ ਇਹ ਮਿਲਿਆ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਇੱਕ ਸਜਣ ਨੇ ਗੁਰੂ ਸਿਧਾਤਾਂ ਦੀ ਨਿਖੇਧੀ ਕਰਨ
ਵਾਲਾ ਦਸਿਆ ਤਾਂ ਹੁਣ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਸਾਹਿਬ ਜੀਓ ਕੀ ਤੁਸੀ ਵੀ ਗੁਰੂ ਸਿਧਾਤਾਂ ਦੀ ਨਿਖੇਧੀ ਕਰ ਰਹੇ
ਹੋ ਕਿ ਨਹੀਂ? ਇਹ ਹੁਣ ਆਉਣ ਵਾਲਾ ਸਮਾ ਹੀ ਦਸੇਗਾ!
ਤਰਲੋਚਨ ਸਿੰਘ
(11/01/09)
ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ
S Sital Singh Ji, sometime back you asked me
to explain a line from the second stanza of Jap. (Ikna Hukmi Bakhsis, Ik Hukmi
sadaa bhaviyeh.) Ideally you would have got answer to this question if the
discussion has gone to the right direction. That was the reason I asked you to
hold on to this question. Thanks for your patience. As promised, I have tried to
answer your question below.
Instead of giving you my understanding of this line, I give below a brief
interpretation of the whole stanza. In order to understand this stanza, it is
extremely important that we understand the concept of Hukam in GGS. (For this
you have do some work yourself) In the six lines of this stanza, Guru has
covered almost all the important aspect of this concept (Hukam). In the first
line Guru says the all that is tangible (that is all matter in this cosmos)
takes a shape (AKAR) as per Hukam, however it is not at all possible to describe
Hukam in its entirety. Since we humans also take our birth and die as per Hukam,
we are only a tiny part of the operation of this Hukam. So we can only feel it,
understand it, and accept it. In the second line Guru says that all that is
intangible (Jeeyo, mind etc) also comes into existence as per Hukam and achieve
glory as per Hukam. (Please note that even our mind as per Gurbani takes worth
as per laws of nature.) In two lines Guru has covered the entire creation in
this cosmos.
In the third line Guru says human beings achieve heights of greatness and fall
into the depths of meanness by Hukam and they are in pain or pleasure as per
Hukam. How? When we obey Hukam and follow the wisdom of Guru to conquer the
temptations of greed, lust etc; our mind climbs to the heights of glories and if
we travel to the opposite direction, greed and lust under the operation of Hukam
take us down the path of meanness. When we follow the wisdom of Guru and
understand the Hukam, our mind is stabilized and we remain calm and cool, when
we follow the dictates of our mind, the temptations lead us to nurture enmity
and friendship, ride the bandwagon of greed and lust- all this leads to tension
and pain in life. Some get out this vicious circle of pain and pleasure by
Hukam, while others keep on suffering for ever in this whirlwind.
S Sital Singh Ji, your question related to this particular line. Probably you
interpret this line as saying that in Hukam some people are blessed while others
keep traveling in the circle of birth and death. In my view Guru is not talking
about physical death and birth here. Guru’s views about physical birth and death
are very scientific. Death is not death; it is only a change of the form of
life. ਨਹ ਕੋ ਮੂਆ ਨ ਮਰਣੈ ਜੋਗੁ (Page 885) If nothing
dies then there is no question of cycle of life and death. However Guru teaches
us about another death and want us to be aware of it. A Sikh is required to
surrender to the wisdom of Guru and relinquish his own wisdom. In other words
this is the sacrifice of your head. (This is what Guru Gobind Singh asked for on
the Vaisakhi of 1699) This death is the tochstone. Have a look at the following
verse from Kabir about this touchstone and its further explanation by Guru Amar
Das on page 948 of GGS.
ਸਲੋਕੁ ॥ ਕਬੀਰ ਕਸਉਟੀ ਰਾਮ ਕੀ ਝੂਠਾ ਟਿਕੈ ਨ ਕੋਇ ॥ ਰਾਮ ਕਸਉਟੀ ਸੋ
ਸਹੈ ਜੋ ਮਰਜੀਵਾ ਹੋਇ ॥੧॥
ਮਃ ੩ ॥ ਕਿਉ ਕਰਿ ਇਹੁ ਮਨੁ ਮਾਰੀਐ ਕਿਉ ਕਰਿ ਮਿਰਤਕੁ ਹੋਇ ॥ ਕਹਿਆ ਸਬਦੁ ਨ ਮਾਨਈ ਹਉਮੈ ਛਡੈ ਨ
ਕੋਇ ॥ ਗੁਰ ਪਰਸਾਦੀ ਹਉਮੈ ਛੁਟੈ ਜੀਵਨ ਮੁਕਤੁ ਸੋ ਹੋਇ ॥ ਨਾਨਕ ਜਿਸ ਨੋ ਬਖਸੇ ਤਿਸੁ ਮਿਲੈ ਤਿਸੁ
ਬਿਘਨੁ ਨ ਲਾਗੈ ਕੋਇ ॥੨॥
ਮਃ ੩ ॥ ਜੀਵਤ ਮਰਣਾ ਸਭੁ ਕੋ ਕਹੈ ਜੀਵਨ ਮੁਕਤਿ ਕਿਉ ਹੋਇ ॥ ਭੈ ਕਾ ਸੰਜਮੁ ਜੇ ਕਰੇ ਦਾਰੂ ਭਾਉ
ਲਾਏਇ ॥ ਅਨਦਿਨੁ ਗੁਣ ਗਾਵੈ ਸੁਖ ਸਹਜੇ ਬਿਖੁ ਭਵਜਲੁ ਨਾਮਿ ਤਰੇਇ ॥ ਨਾਨਕ ਗੁਰਮੁਖਿ ਪਾਈਐ ਜਾ ਕਉ
ਨਦਰਿ ਕਰੇਇ ॥੩॥
After this death, there is no death, there is an everlasting life.
ਜੀਵਤ ਮਰਹੁ ਮਰਹੁ ਫੁਨਿ ਜੀਵਹੁ ਪੁਨਰਪਿ ਜਨਮੁ ਨ ਹੋਈ ॥ ਕਹੁ ਕਬੀਰ
ਜੋ ਨਾਮਿ ਸਮਾਨੇ ਸੁੰਨ ਰਹਿਆ ਲਿਵ ਸੋਈ ॥੪॥੪॥ {ਪੰਨਾ 1103}
ਸਬਦਿ ਮਰਹੁ ਫਿਰਿ ਜੀਵਹੁ ਸਦ ਹੀ ਤਾ ਫਿਰਿ ਮਰਣੁ ਨ ਹੋਈ ॥ ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਨਾਮੁ ਸਦਾ ਮਨਿ ਮੀਠਾ ਸਬਦੇ
ਪਾਵੈ ਕੋਈ ॥੩॥ ਦਾਤੈ ਦਾਤਿ ਰਖੀ ਹਥਿ ਅਪਣੈ ਜਿਸੁ ਭਾਵੈ ਤਿਸੁ ਦੇਈ ॥ ਨਾਨਕ ਨਾਮਿ ਰਤੇ ਸੁਖੁ ਪਾਇਆ
ਦਰਗਹ ਜਾਪਹਿ ਸੇਈ ॥੪॥੧੧॥ {ਪੰਨਾ 603-604}
Once a person achieves this stage, the boundaries between life and death, pain
and joy vanish. Sikh history is full of such instances where supreme sacrifices
have been made with a smile on the face.
We must note here that no one can interfere in the operation of Hukam. The
operation of Hukam is absolutely fearless, impartial and irrevocable. No
middleman can come to our help. In the fifth line Guru says that everything is
under Hukam, no one can survive out of it. In the last line Guru says that once
a person understands Hukam, he/she experience an elimination of his/her ego. One
thing that is to be noted here is that though it is not possible to describe
Hukam, but it is not only possible but mandatory for human beings to understand
it. In nutshell Hukam can not be described; no set of words can claim to capture
it in its entirety. God created everything that is tangible or intangible
through Its Hukam as it is like the operating system that creates, sustains and
destroys everything. Our senses are under the control of Hukam, if we control
our senses we can feel and understand Hukam and that is what makes us happy or
sad. As we understand Hukam we experience a gradual extinction of our self or
ego.
Thanks and regards
Jarnail Singh
Sydney Australia
(11/01/09)
ਗੁਰਮੀਤ ਸਿੰਘ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ
Respected Giani Surjit Singh jee, Principal Gurmat
Education Centre (New Delhi),
Waheguru jee ka Khalsa Waheguru jee kee Fateh
Many thanks for sharing Lesson No. 155 in respect of Janam Marn Nivar Leo. Since
you have quoted several references from Gurbaani, it will definitely take some
more time to study before coming to conclusion. After first reading of all the
seven pages, I am unable to grasp the Essence as to the real message to me. For
the last over (70) years, I have been seeing persons taking birth and then
subsequently die ranging from few hours to about (100) years.
My personal knowledge remains the same that "soul" has no separate entity in the
absence of body whether it is of human being or any other form/specie. Akaal
Purkh's Divine Command works equally for all. Hence, I agree with your starting
paragraph. As I understand, Soul neither comes nor goes anywhere because it is a
complete package - any one aspect being missing means Zero.
Gurbaani is for us to comprehend and follow so that we could lead the righteous
and truthful life as Gurmukhs - Divine-oriented Persons. But as per God's Hukam,
bodies of all whether Gurmukh or Manmukh or other creatures, perish / die and
that is the end for me. I neither know about my past nor I will know about my
future.
With kind regards,
Yours Gurmatt Student,
Gurmit Singh (Sydney)
(09/01/09)
ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ (ਜਿਉਣ ਵਾਲਾ) ਬਰੈਂਪਟਨ
‘ਜਨਮ ਮਰਣ ਨਿਵਾਰਿ ਲੇਹੁ’ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੂੰ ਕੁੱਝ ਸਵਾਲ।
ਜਿਸ ਰਚਨਾ ਨੂੰ “ਮਹਲਾ 2॥ ਇਹੁ ਜਗੁ ਸਚੈ ਕੀ ਹੈ ਕੋਠੜੀ ਸਚੇ ਕਾ ਵਿਚਿ ਵਾਸੁ॥” {ਪੰਨਾ 463} ਲਿਖ
ਕੇ ਫਿਰ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਇਸੇ ਹੀ ਪੰਨੇ ਤੇ ਸਲੋਕ ਹੈ:
ਸਲੋਕੁ ਮਃ 1॥ ਸਚੇ ਤੇਰੇ ਖੰਡ ਸਚੇ ਬ੍ਰਹਮੰਡ॥ ਸਚੇ ਤੇਰੇ ਲੋਅ ਸਚੇ ਆਕਾਰ॥ ਸਚੇ ਤੇਰੇ ਕਰਣੇ ਸਰਬ
ਬੀਚਾਰ॥ ਸਚਾ ਤੇਰਾ ਅਮਰੁ ਸਚਾ ਦੀਬਾਣੁ॥ ਸਚਾ ਤੇਰਾ ਹੁਕਮੁ ਸਚਾ ਫੁਰਮਾਣੁ॥ ਸਚਾ ਤੇਰਾ ਕਰਮੁ ਸਚਾ
ਨੀਸਾਣੁ॥ ਸਚੇ ਤੁਧੁ ਆਖਹਿ ਲਖ ਕਰੋੜਿ॥ ਸਚੈ ਸਭਿ ਤਾਣਿ ਸਚੈ ਸਭਿ ਜੋਰਿ॥ ਸਚੀ ਤੇਰੀ ਸਿਫਤਿ ਸਚੀ
ਸਾਲਾਹ॥ ਸਚੀ ਤੇਰੀ ਕੁਦਰਤਿ ਸਚੇ ਪਾਤਿਸਾਹ॥ ਨਾਨਕ ਸਚੁ ਧਿਆਇਨਿ ਸਚੁ॥ ਜੋ ਮਰਿ ਜੰਮੇ ਸੁ ਕਚੁ
ਨਿਕਚੁ॥ 1॥ {ਪੰਨਾ 463}
ਐ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਜੀ ਤੇਰਾ ਸਾਰਾ ਪਸਾਰਾ ਵੀ ਸੱਚਾ ਹੈ, ਪੰਡ ਵੀ ਸੱਚੇ ਹਨ ਤੇ ਬ੍ਰਹਮੰਡ ਵੀ ਸੱਚੇ ਹਨ
ਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਵੀ ਸੱਚਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸੇ ਹੀ ਪਸਾਰੇ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨਹੀਂ ਲਿਖ ਸਕਦੇ ਕਿ:
ਜਗ ਰਚਨਾ ਸਭ ਝੂਠ ਹੈ ਜਾਨਿ ਲੇਹੁ ਰੇ ਮੀਤ॥ ਕਹਿ ਨਾਨਕ ਥਿਰੁ ਨਾ ਰਹੈ ਜਿਉ ਬਾਲੂ ਕੀ ਭੀਤਿ॥ 49॥
ਰਾਮੁ ਗਇਓ ਰਾਵਨੁ ਗਇਓ ਜਾ ਕਉ ਬਹੁ ਪਰਵਾਰੁ॥ ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਥਿਰੁ ਕਛੁ ਨਹੀ ਸੁਪਨੇ ਜਿਉ ਸੰਸਾਰੁ॥ 50॥
ਚਿੰਤਾ ਤਾ ਕੀ ਕੀਜੀਐ ਜੋ ਅਨਹੋਨੀ ਹੋਇ॥ ਇਹੁ ਮਾਰਗੁ ਸੰਸਾਰ ਕੋ ਨਾਨਕ ਥਿਰੁ ਨਹੀ ਕੋਇ॥ 51॥ ਜੋ
ਉਪਜਿਓ ਸੋ ਬਿਨਸਿ ਹੈ ਪਰੋ ਆਜੁ ਕੈ ਕਾਲਿ॥ ਨਾਨਕ ਹਰਿ ਗੁਨ ਗਾਇ ਲੇ ਛਾਡਿ ਸਗਲ ਜੰਜਾਲ॥ 52॥ (ਪੰਨਾ
1429)
ਜਿਉ ਸੁਪਨਾ ਅਰੁ ਪੇਖਨਾ ਐਸੇ ਜਗ ਕਉ ਜਾਨਿ॥ ਇਨ ਮੈ ਕਛੁ ਸਾਚੋ ਨਹੀ ਨਾਨਕ ਬਿਨੁ ਭਗਵਾਨ॥ 23॥ …॥
ਜੈਸੇ ਜਲ ਤੇ ਬੁਦਬੁਦਾ ਉਪਜੈ ਬਿਨਸੈ ਨੀਤ॥ ਜਗ ਰਚਨਾ ਤੈਸੇ ਰਚੀ ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਸੁਨਿ ਮੀਤ॥ 25॥
ਪ੍ਰਾਨੀ ਕਛੂ ਨ ਚੇਤਈ ਮਦਿ ਮਾਇਆ ਕੈ ਅੰਧੁ॥ ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਬਿਨੁ ਹਰਿ ਭਜਨ ਪਰਤ ਤਾਹਿ ਜਮ ਫੰਧ॥ 26॥
(ਪੰਨਾ 1427)
ਇਹ ਸਾਰਾ ਪਸਾਰਾ ਝੂਠਾ ਹੈ।
ਇਹ ਦੱਸਣ ਦੀ ਕ੍ਰਿਪਾਲਤਾ ਕਰਨੀ ਕਿ ਗੁਰੂ ਜੀ ਕਿਹੜੇ ਪਸਾਰੇ ਨੂੰ ਬੁਦਬੁਦੇ ਨਾਲ ਮੇਲ ਰਹੇ ਹਨ?
ਪ੍ਰਿ. ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ਉਹ ਕਿਹੜਾ ਜਗ ਹੈ ਜਿਹੜਾ ਸੁਪਨੇ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਖਤਮ
ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ?
ਇਹ ਦਿਸਣ ਵਾਲਾ ਸੰਸਾਰ/ਜਗ ਬੁਦਬੁਦੇ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਪਜਦਾ ਤੇ ਬਿਨਸਦਾ ਨਹੀਂ। ਬੁਦਬੁਦੇ ਦੀ ਉਮਰ
ਪਲਾਂ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਹ ਸੰਸਾਰ ਕਰੋੜਾਂ ਸਾਲ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮੈਂ ਮੰਨ ਲਿਆ ਹੈ ਕਿ
ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਦਿਨ ਇਹ ਵੀ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਬੁਦਬੁਦੇ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਇਕ ਹੋਰ ਸਵਾਲ: ਕੀ ਜਨਮ ਮਰਣ ਦਾ ਚੱਕਰ ਬ੍ਰਹਮਣ ਦਾ ਚਲਾਇਆ ਹੋਇਆ ਨਹੀਂ ਹੈ?
ਤੁਹਾਡਾ ਸਾਰਾ ਲੇਖ ਹਿੰਮਤ ਕਰਨ ਤੇ ਵੀ ਪੜ੍ਹਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਇਹ ਸਚਾਈ ਹੈ। ਕ੍ਰਿਪਾ ਕਰਕੇ
ਇਸਨੂੰ ਸੰਕੋਚ ਕੇ ਅੱਜ ਦੇ ਲੇਖ ਦਾ ਅੱਧਾ ਹੀ ਹੋਵੇ ਤੇ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੇ 200 ਪ੍ਰਮਾਣਾਂ ਦੀ ਥਾਂ ਤੇ
10 ਕੁ ਪ੍ਰਮਾਣ ਹੀ ਹੋਣ ਤਾਂ ਪੜ੍ਹਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਚਰਚਾ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵੀ ਹਿਸਾ ਲੈ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਜਰੂਰੀ ਨਹੀਂ ਕਿ ਇਹ ਚਰਚਾ ਕਿਸੇ ਦੋ ਲੇਖਕਾਂ ਦੀ ਹੈ।
ਗੁਰੂ ਪੰਥ ਦਾ ਦਾਸ,
ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ (ਜਿਉਣ ਵਾਲਾ) ਬਰੈਂਪਟਨ ਕੈਨੇਡਾ।
(03/01/09)
ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ (ਜਿਉਣ ਵਾਲਾ) ਬਰੈਂਪਟਨ
“ਬੇਦਾਵੇ ਦੀ ਅਸਲੀਅਤ ਕੀ ਹੈ” ਸ੍ਰ. ਬਲਜੀਤ ਸਿੰਘ। ਬਾਰੇ ਮੇਰੇ ਖਿਆਲ।
ਪਿਛਲੇ ਕੋਈ 10-15 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ, ਜਦੋਂ ਤੋਂ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਬਾਰੇ ਪੜ੍ਹਨ ਦਾ ਸ਼ੌਕ ਮਨ ਵਿੱਚ ਜਾਗਿਆ ਹੈ,
ਤਦ ਤੋਂ ਹੀ ਮਨ ਵਿੱਚ ਖਿਆਲ ਆਊਂਦਾ ਕਿ ਜੇ ਕਰ ਵਾਕਿਆ ਹੀ ਭੁੱਖ ਦੇ ਦੁੱਖ ਤੋਂ ਤੰਗ ਆਕੇ ਗੁਰੁ
ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਸਿੰਘਾਂ ਨੇ ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਬੇਦਾਵਾ ਲਿਖਿਆ ਸੀ ਤਾਂ
ਮਾਝੇ ਦੇ ਉੱਹ 40 ਸਿੰਘ ਕਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚੋਂ ਬਾਹਰ ਕਿਹੜੇ ਰਸਤੇ ਨਿਕਲ ਕੇ ਆਪਣੇ ਆਪਣੇ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਗਏ
ਕਿਉਂਕਿ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਬਾਹਰ ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਤਾਂ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਦੀ ਤੈਦਾਦ ਵਿੱਚ ਫੌਜ ਬੈਠੀ ਸੀ। ਉੱਸ ਵਕਤ
ਐਸਾ ਯੂ. ਐਨ. ਓ. ਦਾ ਕੋਈ ਨਿਯਮ ਤਾਂ ਹੁੰਦਾ ਹੀ ਨਹੀ ਸੀ ਕਿ ਜੋ ਚਿੱਟਾ ਝੰਡਾ ਲਹਰਾ ਦੇਵੇ ਉੱਸ
ਨੂੰ ਕੁੱਝ ਨਹੀ ਕਿਹਾ ਜਾਵੇਗਾ ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੈਦ ਤਾਂ ਕੀਤਾ ਹੀ ਜਾਣਾ ਸੀ ਜੇ ਮਾਰਿਆ
ਨਾ ਵੀ ਜਾਂਦਾ ਤਾਂ। ਬਾਹਰ ਜਾਨੀ ਦੁਸ਼ਮਨ ਪਿਛਲੇ ਕੋਈ ਛੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ ਤਾਕ ਵਿੱਚ ਬੈਠਾ ਹੋਵੇ ਤੇ
ਸਿਰਫ 40 ਸਿੰਘ ਬਾਹਰ ਆਉਣ ਤੇ ਉੱਹ 200 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦਾ ਪੈਂਡਾ ਤਹਿ ਕਰਕੇ ਸਹੀ ਸਲਾਮਤ ਘਰ ਪਹੁੰਚ
ਜਾਣ, ਦੀ ਗੱਲ ਨੂੰ ਮਨ ਮੰਨਦਾ ਨਹੀ।
ਦੂਸਰਾ ਸਵਾਲ ਇੱਹ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਗੁਰੁ ਸਾਹਿਬ ਤੋਂ ਐਸਾ ਵਰ/ ਅਸੀਸ “ਮੁਕਤਿਆਂ ਦਾ ਵਰ”
ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀ ਪਹਿਲਾਂ ਗੁਰੂ ਤੋਂ ਬੇਮੁੱਖ ਹੋਣਾ ਪਵੇਗਾ ਮਤਲਬ ਬੇਦਾਵਾ ਲਿਖ ਕੇ ਦੇਣਾ
ਪਵੇਗਾ, ਫਿਰ ਗੁਰੁ ਸਾਹਿਬਾਨ ਵਾਸਤੇ ਜ਼ਾਂ ਸਿੱਖੀ ਵਾਸਤੇ ਜਾਨ ਦੇਣੀ ਪਵੇਗੀ, ਫਿਰ ਗੁਰੁ ਸਾਹਿਬ
ਮੁਕਤੀ ਬਖਸ਼ਣਗੇ? ਐਸੀਆਂ ਸ਼ਹੀਦੀਆਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਰਗੀ ਮਿਸਾਲ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਤਖਤੇ ਤੇ ਕਿਧਰੇ ਨਹੀ
ਮਿਲਦੀ ਤੇ ਗੁਰੁ ਸਾਹਿਬਾਨ ਦੇ ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਹੋਰ ਕਿਨ੍ਹੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸਿੰਘਾਂ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋਏ ਹਨ
ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਗੁਰੁ ਸਾਹਿਬਾਨ ਨੇ ਕੋਈ ਅਸੀਸ ਕਿਉਂ ਨਹੀ ਦਿੱਤੀ? ਜਿਸ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਚਮਕੌਰ ਦੀ ਗੜੀ
ਵਿਚੋਂ ਨਿਕਲਣ ਸਮੇਂ ਗੁਰੁ ਸਾਹਿਬ ਆਪਣੇ ਹੱਥੀਂ ਆਪਣੇ ਬਸਤਰ ਅਤੇ ਜਿਗ੍ਹਾ ਕਲਗੀ ਪਹਿਨਾ ਕੇ ਬਾਹਰ
ਨਿਕਲੇ ਉੱਸ ਦਾ ਨਾਮ ਸੰਤ ਸਿੰਘ ਸੀ ਤੇ ਇੱਸ ਦੀ ਨੁਹਾਰ ਵੀ ਗੁਰੁ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨਾਲ ਮਿਲਦੀ
ਜੁਲਦੀ ਹੀ ਸੀ ਉੱਸ ਨੂੰ ਗੁਰੁ ਸਾਹਿਬਾਨ ਐਸਾ ਕੋਈ ਵਰ/ ਅਸੀਸ ਕਿਉਂ ਨਹੀ ਦਿੱਤਾ? ਸੰਤ ਸਿੰਘ ਦਾ
ਦੂਸਰਾ ਸਾਥੀ ਸੰਗਤ ਸਿੰਘ ਸੀ। ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਸਿੰਘ ਅਗਲੇ ਦਿੱਨ ਚਮਕੌਰ ਦੀ ਗੜੀ ਵਿੱਚ ਲੜਦੇ ਲੜਦੇ
ਸ਼ਹੀਦ ਹੋ ਗਏ। ਕੀ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਦਾ ਪਿਆਰ ਇਹਨਾਂ ਸਿੰਘਾਂ ਨਾਲ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਨਾਲੋਂ ਘੱਟ ਹੋਵੇਗਾ?
ਫਿਰ ਮਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੋਰ ਖਿਆਲ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਇਹ ਬੇਦਾਵਾ ਅਨੰਦਪੁਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਲਿਖਿਆ ਸੀ ਤਾਂ
ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਇੱਹ ਬੇਦਾਵਾ ਅਗਲੇ ਦੋ ਮਹੀਨੇ ਸਾਂਭ ਕੇ ਕਿਵੇਂ ਰੱਖਿਆ? ਜਦੋਂ ਕੇ
ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਆਪਣੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਜ਼ਾਂ ਹਿੰਦੂ-ਮਿਥਹਾਸ ਦੇ ਉਤਾਰੇ ਸਰਸਾ ਨਦੀ ਦੀ ਭੇਂਟ ਚੜ੍ਹ ਗਏ।
ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਮਾਤਾ ਗੁਜਰੀ ਤੇ ਦੋਵੇਂ ਛੋਟੇ ਸਾਹਿਬ-ਜ਼ਾਦੇ ਉਹਨਾਂ ਤੋਂ ਵਿਛੜ ਕੇ ਮੁਗਲੀਆ ਸਰਕਾਰ ਦੀ
ਤਲਵਾਰ ਦੀ ਭੇਂਟ ਚੜ੍ਹ ਗਏ। ਜੋ ਧਨ ਦੌਲਤ ਸੀ ਉਹ ਵੀ ਸਰਸਾ ਨਦੀ ਵਿੱਚ ਰੁੜ ਗਿਆ। ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਤੋਂ
ਵੱਧ ਪਿਆਰੇ ਸਿੰਘ ਸਰਸਾ ਨਦੀ ਵਿੱਚ ਕਾਲ ਨੂੰ ਪਿਆਰੇ ਹੋ ਗਏ। ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਤੋਂ ਮੁਕਤਸਰ ਤਕ ਕੀ
ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਕੋਲ ਸਾਂਭਣ ਲਈ ਬੇਦਾਵਾ ਹੀ ਬਚਿਆ ਸੀ? ਕਦੀ ਕਦੀ ਸਟੇਜ਼ ਤੋਂ ਟਕਸਾਲੀ ਸਿੰਘਾਂ ਦੇ
ਮੂੰਹ ਤੋਂ ਇਹ ਵੀ ਸੁਣਨ ਵਿੱਚ ਆਇਆ ਹੈ ਕਿ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਂ ਨੇ ਕਮਰ-ਕਸਾ ਹੀ ਇੱਥੇ ਆ ਕੇ ਖੋਲਿਆ
ਸੀ। ਉੱਹ ਜਾਣੀ ਜਾਣ ਸਨ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਸੀ ਕਿ ਬੇਦਾਵੇ ਦੀ ਮੁਕਤਸਰ ਲੋੜ ਪੈਣੀ ਹੈ। ਇੱਸ ਗੱਲ
ਤੋਂ ਇੱਹ ਸਵਾਲ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਨਹਾਉਂਦੇ ਨਹੀ ਸਨ ਜ਼ਦੋਂ ਕਿ ਹਰ
ਸਿੱਖ ਨੂੰ ਸਵੇਰੇ ਉੱਠ ਕੇ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਨ ਦੀ ਹਦਾਇਤ ਹੈ। ਇੱਤਹਾਸ ਤੋਂ ਨਾਵਾਕਫ ਫਿਰਕਿਆਂ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ
ਆਪਣੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਘੜ ਲਈਆਂ ਤੇ ਅਸੀਂ ਅੰਧਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ ਦੀ ਪੱਟੀ ਬੰਨ ਕੇ ਇਹਨਾਂ ਗੋਲ ਪੱਗਾਂ ਵਾਲਿਆਂ
ਦੀਆਂ ਝੂਠੀਆਂ ਕਹਣੀਆਂ ਨੂੰ ਸੱਚੀਆਂ ਮੰਨਣ ਲੱਗ ਪਏ ਜਿਹਨਾਂ ਤੋਂ ਅੱਜ ਪਿਛਾ ਛੁਡਵਾਉਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੀ
ਨਹੀ ਲੱਗ ਰਿਹਾ ਬਲਕਿ ਨਾ ਮੁਮਕਿਨ ਜਾਪਦਾ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਗੋਲ ਪੱਗਾਂ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਜੇ ਇੱਸ ਗੱਲ ਤੇ
ਇੱਤਬਾਰ ਕਰ ਵੀ ਲਇਆ ਜਾਵੇ ਕਿ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜਾਣੀ-ਜਾਣ ਸਨ ਤਾਂ ਫਿਰ ਇੱਕ ਹੋਰ ਸਵਾਲ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ
ਹੈ ਕਿ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦਾ ਹਾਲੇ ਮਿਸ਼ਨ ਪੂਰਾ ਨਹੀ ਸੀ ਹੋਇਆ ਤੇ ਉਮਰ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਕੋਈ
43-44 ਸਾਲ ਦੀ ਹੀ ਸੀ ਤਾਂ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਨੂੰ ਨਦੇੜ ਦੇ ਅਸਥਾਨ ਤੇ ਜਮਸ਼ੈਦ ਖਾਨ ਦੇ ਵਾਰ ਤੋਂ
ਬਚਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਸੀ ਆਪਣਾ ਮਿਸ਼ਨ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ। ਭਾਵ ਗੁਰੂ ਜੀ ਜਾਣੀ ਜਾਣ ਸਨ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਹ
ਨਹੀ ਪਤਾ ਚੱਲਿਆ ਕਿ ਅੱਜ ਜਮਸ਼ੈਦ ਖਾਨ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੇ ਜਾਨੀ ਹਮਲਾ ਕਰਨਾ ਹੈ?
ਦੂਸਰੇ ਪਾਸੇ ਜਦੋਂ ਕਿ ਚਮਕੌਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਗੜੀ ਨੂੰ ਘੇਰਾ ਪਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਫੌਜ਼ਾਂ ਵੀ ਮਲੇਰ ਕੋਟਲੇ
ਦੀਆਂ ਹੀ ਸਨ ਤੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਨੂੰ ਚਮਕੌਰ ਦੀ ਗੜੀ ਵਿੱਚੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣ ਵਾਲੇ, ਸੱਭ ਤੋਂ ਵੱਧ
ਮੁਸ਼ਕਲ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਵੀ ਮਲੇਰ ਕੋਟਲਾ ਦੀਆਂ ਫੌਜ਼ਾਂ ਦੇ ਸਿਪਾ-ਸਿਲਾਰ (ਕਮਾਂਡਰ),
ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਂ ਦੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂ, ਗਨੀ ਖਾਨ ਤੇ ਨਬੀ ਖਾਨ ਹੀ ਸਨ। (ਉਹੀ ਪੰਨਾ 197) ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਗੁਰੂ
ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਫੌਜੀ ਵਰਦੀ ਪਹਿਨਾ ਕੇ ਰਾਤੋ ਰਾਤ ਮਾਛੀਵਾੜੇ ਕੋਟਲਾ ਨਿਹੰਗ ਖਾਨ ਕੋਲ ਸੁਰੱਖਿਅੱਤ
ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਤੇ ਦਿੱਨ ਚੜ੍ਹਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਫਿਰ ਆਪਣੀਆਂ ਫੋਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ। ਤਨ
ਦੇ ਕਪੜੇ ਲੀਰਾਂ ਲੀਰਾਂ, ਪੈਰਾਂ ਵਿੱਚ ਛਾਲੇ ਤੇ ਇੱਟ ਦਾ ਸਿਰਹਾਣਾ ਲਾ ਕੇ ਸੌਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਇਹਨਾਂ
ਢਾਡੀਆਂ ਨੇ ਸਿੱਖ ਸੰਗਤਾਂ ਦੇ ਖੁਨ ਵਿੱਚ ਗਰਮੀ ਲਿਆਉਣ ਤੇ ਫਿਰ ਨੋਟਾਂ ਦੀ ਵਰਖਾ ਲਈ ਹੀ ਚਲਾਈ ਹੋਈ
ਹੈ। “ਮਿਤ੍ਰ ਪਿਆਰੇ ਨੂੰ ਹਾਲ ਮੁਰੀਦਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ” ਗੀਤ ਵੀ ਅਸੀਂ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਦੇ ਮੂੰਹ
ਵਿੱਚ ਐਵੇਂ ਹੀ ਪਾਈ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਸ ਗੀਤ ਵਿਚਲੀ ਸਾਰੀ ਸ਼ੈਲ਼ੀ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਤੋਂ ਪਤਾ
ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਗੀਤ ਕਿਸੇ ਸ਼ਰਾਬੀ ਕਵਾਬੀ ਦਾ ਲਿਖਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਆਪਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ
ਲੇਖ ਵਿੱਚ ਕਰਾਂਗੇ। ਇਥੇ ਪਾਠਕਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਦੱਸਣਾ ਹੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਜੋ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਦੀ ਬੀੜ ਸਭ
ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਭਾਈ ਮਨੀ ਸਿੰਘ ਵਾਲੀ 1770 ਵਿੱਚ ਲਿਖੀ ਦੱਸੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵੇਲੇ ਗੁਰਪੁਰਵਾਸੀ
ਰਾਜਾ ਗੁਲਾਬ ਸਿੰਘ ਸੇਠੀ ਜੀ ਦੇ ਘਰ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਉਸ ਵਿੱਚ ਉਪ੍ਰੋਕਤ “ਮਿਤ੍ਰ ਪਿਆਰੇ” ਵਾਲਾ
ਗੀਤ ਅਤੇ ਸ਼ਬਦ ਹਜ਼ਾਰੇ ਵਾਲੇ ਦਸ ਸ਼ਬਦਾਂ ਸਮੇਤ ਹੈ ਹੀ ਨਹੀਂ। “ਹਵਾਲਾ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਦਰਪਣ ਗਿਆਨੀ ਭਾਗ
ਸਿੰਘ ਅੰਬਾਲਾ”। ਦੂਸਰੀ ਗੱਲ ਇਹ ਕਿ ਸਾਰੇ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਇਹ ਹੀ ਐਸਾ ਸਲੋਕ ਹੈ ਜਿਹੜਾ
ਠੇਠ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਹੋਰ ਸਾਰੇ ਗ੍ਰੰਥ ਦੀ ਬੋਲੀ ਪਹਾੜੀ ਤੇ ਬ੍ਰਿਜ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਹੋਰ
ਸਵਾਲ ਕਿ ਜਦੋਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਕਿਲਾ ਰਾਏਪੁਰ ਤੋਂ ਛੋਟੇ ਸਾਹਿਬ ਜ਼ਾਦਿਆਂ ਤੇ ਮਾਤਾ ਗੁਜਰੀ ਜੀ ਬਾਰੇ ਪਤਾ
ਕਰਨ ਲਈ ਨੂਰੇ ਮਾਹੀ ਨੂੰ ਸਰਹਿੰਦ ਭੇਜਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਉਸ ਵਕਤ ਵੀ ਜਾਣੀਜਾਣ ਹਨ। ਤਿੰਨ ਦਿਨ
ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਪਰੀ ਘਟਨਾ ਦਾ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਨਹੀ ਪਤਾ ਪਰ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਵਾਲੀ ਗਾਥਾ ਅਨੁਸਾਰ ਗੁਰੂ ਜੀ
ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਜ਼ਰੂਰ ਪਤਾ ਹੈ?
ਦਰਅਸਲ ਇੱਹ ਠੀਕ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀਨੇ–ਕਾਂਗੜ ਤੋਂ ਮੁਕਤਸਰ ਵਲ ਆਏ
ਤਾਂ ਇੱਹ ਚਾਲੀ ਸਿੰਘ, ਜਿਹਨਾਂ ਦਾ ਮੁਖੀ ਭਾਗ ਸਿੰਘ ਝਬਾਲੀਆ ਸੀ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰੇ ਦਰਬਾਰੇ ਅਸਰ ਰਸੂਖ
ਰੱਖਣ ਵਾਲਾ ਬੰਦਾ ਸੀ, ਗੁਰੂ ਦਾ ਸਿੱਖ ਵੀ ਸੀ ਪਰ ਨਾਲ ਨਾਲ ਤੁਅੱਲਕਾਤ ਦੂਸਰੇ ਪਾਸੇ ਵੀ ਰੱਖਦਾ
ਸੀ, ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਔਰਤ ਜੋ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸੀ ਉੱਹ ਸੀ ਮਾਤਾ ਭਾਗੋ, ਜਿਹੜੀ ਸਿੱਖੀ ਵਿੱਚ ਨਕੋ ਨੱਕ
ਭਿਜੀ ਹੋਈ ਸੀ, ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਮਾਤਾ ਗੁਜਰੀ ਜੀ ਅਤੇ ਸਾਹਿਬ ਜ਼ਾਦਿਆਂ ਦੀਆਂ ਸ਼ਹੀਦੀਆਂ ਬਾਰੇ ਸੁਣ ਕੇ
ਅਫਸੋਸ ਕਰਨ ਲਈ ਮਾਤਮ ਪੁਰਸੀ ਭੇਟਾ ਕਰਨ ਲਈ ਆਏ ਸਨ।
ਭਾਗ ਸਿੰਘ ਝਬਾਲ ਵਾਲੇ ਸਰਕਾਰੇ ਦਰਬਾਰੇ ਅਸਰ ਰਸੂਖ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਆਦਮੀ ਸਨ। ਅਫਸੋਸ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ
ਇੱਹ ਲੱਗੇ ਮੁਗਲ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਵਿੱਚਕਾਰ ਸਮਝੌਤਾ ਕਰਾਉਣ ਦੀ ਗੱਲ। (ਉਹੀ ਪੰਨਾ 161)
ਤਾਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਮਾਨੇ ਦੀ ਸਰਕਾਰ/ਮੁਗਲਾਂ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਲੜੀਵਾਰ ਜ਼ੁਲਮਾਂ ਦਾ ਚੇਤਾ
ਕਰਵਾਇਆ। ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਗਵਾਲੀਅਰ ਦੇ ਕਿਲ੍ਹੇ
ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਕੈਦ ਦਾ ਚੇਤਾ ਕਰਵਾਇਆ। ਗੁਰੂ ਤੇਗਬਹਾਦਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਦਾ ਚੇਤਾ ਕਰਵਾਇਆ। ਉੱਸ
ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਘੇਰੇ ਦਾ ਚੇਤਾ ਕਰਵਾਇਆ ਤੇ ਪੁਛਿਆ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਇਹਨਾਂ
ਜ਼ੁਲਮਾਂ ਵੇਲੇ ਕਿੱਥੇ ਸੀ? ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਪੁਛਿਆ, ਕੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਹੁਣ ਸਮਝੌਤੇ ਆਦਿ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ
ਕਰਦਿਆਂ ਸ਼ਰਮ ਨਹੀ ਆਉਦੀ?
ਭਾਗ ਸਿੰਘ ਜੀ ਝਬਾਲੀਏ ਨੇ ਚੁੱਪ ਤੋੜਦਿਆਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਵੱਸ ਵਿੱਚ ਨਹੀ ਹੈ
ਕਿ ਗੁਰੂ ਜੀ ਤੇ ਹੋਰ ਸ਼ਰਧਾ ਰੱਖਣ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਆਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸੱਦਿਆਂ ਤਾਂ
ਨਹੀ ਸੀ ਗਿਆ? ਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਆਖ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਹੁਣ ਬੇਦਾਵਾ ਲਿਖ ਦੇਣ। ਜਿਸ ਤੇ ਭਾਗ ਸਿੰਘ ਝਬਾਲ ਤੇ
ਹੋਰ ਚੌਹਾਂ ਪੰਜ਼ਾਂ ਸਿੰਘਾਂ ਨੇ ਦਸਤਖਤ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਬਾਕੀ ਪੈਂਤੀਆਂ ਨੇ ਦਸਤਖਤ ਨਹੀ ਕੀਤੇ (ਉਹੀ)।
ਰੱਬ ਦੀ ਮਰਜੀ ਐਨ ਉਸੀ ਵਕਤ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਖਬਰ ਮਿਲੀ ਕਿ ਸ਼ਾਹੀ ਫੋਜ਼ਾਂ ਤੇਜੀ ਨਾਲ ਪਿਛਾ ਕਰਦੀਆਂ
ਇੱਧਰ ਆ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਤਦ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਮਾਲਵੇ ਵਿੱਚੋਂ ਇਕੱਠੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਫੋਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ
ਟਿੱਲੇ ਦੇ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਮੋਰਚੇ ਲਾਉਣ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਇਹੀ ਵੇਲਾ ਸੀ ਜਦ ਮਾਤਾ ਭਾਗੋ ਜੀ ਨੇ ਇਹਨਾਂ 40
ਸਿੰਘਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਰਮਿੰਦਿਆਂ ਕੀਤਾ ਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇੱਸ ਤਰਾਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਸੰਕਟ ਦੀ ਘੜੀ ਵਿੱਚ ਛੱਡ
ਕੇ ਜਾਣ ਨਾਲ ਮਾਝੇ ਦੀ ਨਮੋਸ਼ੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਸਾਡਾ ਭਾਈਚਾਰਾ ਸਾਨੂੰ ਸਾਡੇ ਟੱਬਰਾਂ ਸਮੇਤ ਤਿਆਗ
ਦੇਵੇਗਾ। ਇੱਸ ਦੇ ਫਲ ਸਰੂਪ ਇਹਨਾਂ ਸਿੰਘਾਂ ਨੇ ਵੀ ਕਮਰ-ਕੱਸੇ ਕੱਸ ਲਏ ਤੇ ਆ ਰਹੀਆਂ ਸਰਕਾਰੀ
ਫੌਜ਼ਾਂ ਦਾ ਇਹਨਾਂ ਸਾਰਿਆਂ ਨੇ ਡੱਟ ਕੇ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕੀਤਾ। ਤੀਰਾਂ ਗੋਲੀਆਂ ਦੀ ਲੜਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ
ਤਲਵਾਰ ਦੀ ਜੰਗ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ। ਸੂਰਜ ਡੁਬਣ ਤਕ ਇਹ 40 ਦੇ 40 ਸਿੰਘ ਗੰਭੀਰ ਤਰਾਂ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਚੁਕੇ ਸਨ
ਜ਼ਾਂ ਮਾਰੇ ਜਾ ਚੁਕੇ ਸਨ। ਇਹਨਾਂ 40 ਸਿੰਘਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੇਵਲ ਤਿੰਨ (ਰਾਇ ਸਿੰਘ, ਸੁੰਦਰ ਸਿੰਘ ਅਤੇ
ਮਹਾਂ ਸਿੰਘ) ਅਖੀਰਲੇ ਸਵਾਸਾਂ ਤੇ ਸਨ ਜਦੋਂ ਸਰਕਾਰੀ ਫੌਜਾਂ ਜੰਗ ਦਾ ਮੈਦਾਨ ਛੱਡ ਕੇ ਜਾ ਚੁਕੀਆਂ
ਸਨ ਤਾਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਇਹਨਾਂ ਕੋਲ ਪਹੁੰਚੇ। ਮਾਤਾ ਭਾਗੋ ਜੀ ਵੀ ਜ਼ਖਮੀ ਪਈ ਹੋਈ ਸੀ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋ
ਚੁੱਕੇ ਅਤੇ ਜ਼ਖਮੀ ਸਿੰਘਾਂ ਨੂੰ ਉਦਾਰਚਿਤ ਨਾਲ ਅਸੀਸਾਂ ਦੀ ਬਖਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਕਰਦੇ ਇਹਨਾਂ ਸਿੰਘਾਂ ਕੋਲ
ਆਏ ਤਾਂ ਉਪਰ ਲਿਖੇ ਤਿਨਾਂ ਸਿੰਘਾਂ ਨੇ, ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸੇ ਦੇ ਵੀ ਬੇਦਾਵੇ ਉਪਰ ਦਸਤਖਤ ਨਹੀ
ਸਨ, ਗੁਰੂ ਜੀ ਅੱਗੇ ਕੇਵਲ ਇਹੀ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਬੇਦਾਵਾ ਪਾੜ ਦਿਓ ਅਤੇ ਭੁੱਲ ਖਿਮਾ ਕਰ ਦਿਓ।
ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਇਵੇਂ ਹੀ ਕੀਤਾ ਤੇ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮੁਕਤਾ ਦਾ ਵਰਦਾਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਉੱਸ
ਅਸਥਾਨ ਤੇ ਈਸ਼ਰ ਸਰ ਦਾ ਨਾਮ ਬਦਲਕੇ ਇਹਨਾਂ ਸ਼ਹੀਦ ਸਿਖਾਂ ਦੇ ਮਾਣ ਵਜ਼ੋਂ ਮੁਕਤਸਰ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ।
ਇਹਨਾਂ 40 ਸਿੰਘਾਂ ਨੇ ਬੇਦਾਵਾ ਅਨੰਦਪੁਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਖੁਨਾਮੀਆਂ ਰਹਿਤ ਨਹੀ।
“ਹਵਾਲਾ ਇਤਹਾਸ `ਚ ਸਿੱਖ ਡਾ: ਸੰਗਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਇੱਹ ਕਿਤਾਬ ਸਿੱਖ ਸੰਗਤਾਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਦੀ
ਅਪੀਲ”
ਇੱਕ ਹੋਰ ਵੀਚਾਰ ਇਹ ਕਿ ਜੇ ਪਾਣੀ ਨਾ ਮਿਲਣ ਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ਕਰ ਕੇ ਜ਼ਮਾਨੇ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਫੌਜ਼ਾਂ
ਜਲਦੀ ਹੀ ਲੜਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਿਛਾਂਹ ਨੂੰ ਭੱਜ ਗਈਆਂ ਸਨ ਤਾਂ ਜ਼ਰੂਰ ਸਾਲ ਦਾ ਗਰਮੀ ਦਾ ਪੱਖ ਹੋਵੇਗਾ।
ਮਤਲਬ ਜੇਠ ਹਾੜ ਦਾ ਮਹੀਨਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਮਾਘੀ ਜਨਵਰੀ ਵਿੱਚ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ਇਹ
ਗਲਤ ਹੈ। ਸਿੱਖ ਸੰਗਤਾਂ ਨੇ ਇਸ ਦਿਨ ਨੂੰ ਸਰਬ-ਸੰਮਤੀ ਨਾਲ ਜਨਵਰੀ ਵਿੱਚ ਮਨਾਉਣ ਦਾ ਕਦੋਂ ਫੈਸਲਾ
ਕੀਤਾ ਕਦੇ ਪੜ੍ਹਨ ਵਿੱਚ ਨਹੀ ਆਇਆ?
ਬਾਕੀ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੇ ਸੱਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਫਲਾਸਫਰ ਭਾਈ ਕਾਹਨ ਸਿੰਘ ਨਾਭਾ ਨੇ ਮਹਾਨ ਕੋਸ਼ ਦੇ ਪੰਨਾ ਨੰਬਰ
981 ਤੇ ਮੁਕਤੇ ਸਿਰਲੇਖ ਹੇਠ ਉਨ੍ਹਾਂ 40 ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਲਿਖੇ ਹਨ ਜਿਹੜੇ ਚਮਕੌਰ ਦੀ ਗੜ੍ਹੀ
ਵਿੱਚ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋਏ ਸਨ। ਖਤਰਾਣੇ ਦੀ ਢਾਬ ਤੇ ਮਾਲਵੇ ਦੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਮਹਾਂ ਸਿੰਘ ਤੇ
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਦੇ 40 ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅੱਜ ਤਕ ਸਿੱਖ ਕੌਮ 40 ਮੁਕਤੇ ਮੰਨਦੀ ਆ ਰਹੀ
ਹੈ, ਭਾਈ ਕਾਹਨ ਸਿੰਘ ਨਾਭਾ ਸਿਰਫ ਸ਼ਹੀਦ ਹੀ ਲਿਖਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਇਸੇ ਹੀ ਮਹਾਨ ਕੋਸ਼ ਦੇ ਪੰਨਾ 980 ਤੇ
ਮੁਕਤਸਰ ਦੇ ਸਿਰਲੇਖ ਹੇਠ ਫਿਰ ਮਾਝੇ ਦੇ 40 ਸਿੰਘਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਕੇ ਟੁੱਟੀ ਸਿੱਖੀ ਗੰਢੀ ਹੈ ਤੇ
ਕਲਗੀਧਰ ਦਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਹੀ ਸ਼ਹੀਦ ਸਿੰਘਾਂ ਨੂੰ ਮੁਕਤ ਪਦਵੀ ਬਖਸ਼ਣ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਸ੍ਰ. ਬਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਠੀਕ ਇਹ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬੇਦਾਵੇ ਵਾਲੀ ਕਹਾਣੀ ਤੇ ਮਾਲਵੇ ਦੇ ਸਿੰਘਾਂ
ਨੇ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਘੋੜੇ ਦੀ ਲਗਾਮ ਪਕੜ ਲੈਣੀ ਕਿ ਸਾਡੀ ਤਨਖਾਹ ਦੇ ਕੇ ਜਾਓ। ਇਹ
ਦੋਵੇਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਬਦਨਾਮ ਕਰਨ ਲਈ ਘੜੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਅਸੀਂ ਇਹ ਨਹੀਂ ਸੋਚਦੇ ਕਿ ਇਸ
ਕਹਾਣੀ ਦੇ ਘੜਨ ਨਾਲ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਸ਼ਖਸ਼ੀਅਤ ਵੀ ਕਲੰਕਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਚਮਕੌਰ ਦੀ ਗੜੀ
ਵਿਚੋਂ ਨਿਕਲ ਕੇ ਮਾਲਵੇ ਦੇਸ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਮਲਵੱਈਆਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਹੈ ਕਿ ਗੁਰੂ ਜੀ ਕੋਲ
ਸਿਵਾਏ ਤਨ ਦੇ ਕਪੜਿਆਂ ਤੋਂ ਕੁੱਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜੇ ਕਰ ਮਲਵੱਈ ਗੁਰੂ ਦੇ ਸਿੱਖ ਹੋਣ ਕਰਕੇ “ਮਾਰਿਆ
ਸਿੱਕਾ ਜਗਤਿ ਵਿਚਿ ਨਾਨਕ ਨਿਰਮਲ ਪੰਥ ਚਲਾਇਆ” ਇਸ ਕਾਰਜ ਵਿੱਚ ਹਿਸਾ ਲੈ ਰਹੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਹ ਗੁਰੂ ਦੇ
ਪਿਆਰੇ ਜੋ ਗੁਰੂ ਜੀ ਲਈ ਜਾਨਾਂ ਕੁਰਬਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਚੱਲੇ ਹਨ ਉਹ ਤਨਖਾਹ ਕਿਵੇਂ ਮੰਗ ਸਕਦੇ ਹਨ?
ਦੂਸਰੇ ਪਾਸੇ ਮਝੈਲ, ਜੋ ਵੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਚਲਾਏ “ਨਿਰਮਲ ਪੰਥ” ਲਈ ਜਾਨ ਕੁਰਬਾਨ ਕਰਨ ਲਈ
ਹਾਜਰ ਹੋਏ ਹਨ ਉਹ ਬੇਦਾਵਾ ਲਿਖ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ।
ਗੁਰੂ ਪੰਥ ਦਾ ਦਾਸ,
ਗੁਰਚਰਨ ਸਿੰਘ (ਜਿਉਣ ਵਾਲਾ) ਬਰੈਂਪਟਨ, ਕੈਨੇਡਾ।
(03/01/09)
ਗੁਰਮੀਤ ਸਿੰਘ ਕਾਦੀਆਨੀ
ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਕਦ ਤੱਕ ਸੱਚ ਦੇ ਸੂਰਜ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਝਿਜਕਦੀ ਰਹੇਗੀ?
ਕਪੂਰਥਲਾ 3 ਜਨਵਰੀ (ਕਾਦੀਆਨੀ, ਭਾਟੀਆ) ਹਾਈਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਜਾਣਬੁੱਝ ਕੇ ਸਿੱਖ
ਦੀ ਗਲਤ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਦਾਖਲ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਤੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਸਪੋਕਸਮੈਨ ਵਲੋਂ ਜਬਰਦਸਤ ਹਲੂਣਾ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣ ਕਰਕੇ
ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਆਗੂ ਤੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਐਨੇ ਸ਼ਰਮਸਾਰ ਹੋਏ ਪਏ ਹਨ ਕਿ ਹੁਣ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸਪੋਕਸਮੈਨ
ਦੇ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨ ਦਾ ਸਾਹਸ ਵੀ ਬਾਕੀ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ। ਤਾਂ ਹੀ ਇਸ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਬੁਰੀ
ਤਰ੍ਹਾਂ ਤ੍ਰਬਕੇ ਹੋਏ ਪਬਲੀਸਿਟੀ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਸਪੋਕਸਮੈਨ ਦੇ ਪੱਤਰਕਾਰ ਨੂੰ ਬਾਂਹ ਫੜ ਕੇ ਪੱਤਰਕਾਰ
ਸੰਮੇਲਨ ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਜਿਸ ਅਖੌਤੀ ਹੁਕਮਨਾਮੇ ਦੀ ਆੜ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਤੱਕ ਇਹ
ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਸੱਚ ਕੀ ਬੇਲਾ ‘ਸਪੋਕਸਮੈਨ’ ਨਾਲ ਸਮੇਂ ਸਮੇਂ ਤੇ ਵਿਤਕਰਾ ਕਰਦੇ ਆਏ ਹਨ, ਉਸ ਹੁਕਮਨਾਮੇ
ਦੀ ਦੁਰਗੱਤ ਵੀ ਇਹਨਾਂ ਅਖੌਤੀ ਪੰਥਕ ਲੀਡਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੇਖਣ ਦਾ ਸਾਹਸ ਬਾਕੀ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ। ਜਿਹੜੀ
ਕਮੇਟੀ ਹੁਣ ਤੱਕ ਸਹਿਜਧਾਰੀਆਂ ਦੀ ਆੜ ਹੇਠ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਭੱਈਆਂ, ਨਸ਼ੇੜੀਆਂ ਅਤੇ ਗੈਰ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀਆਂ
ਵੋਟਾਂ ਭੁਗਤਾ ਕੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬਾਨਾਂ ਦੇ ਸੁਚੱਜੇ ਪ੍ਰਬੰਧਾਂ ਦੀ ਜਿੰਮੇਵਾਰੀ ਨਿਭਾਉਣ ਦੀ ਬਜਾਏ
ਆਪਣੀ ਕੁਰਸੀ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਣ ਲਈ ਕੋਝੇ ਹੱਥ-ਕੰਡੇ ਵਰਤਣ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਝਿਜਕੀ, ਹੋਰ ਤਾਂ ਹੋਰ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ
ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਨੂੰ ਰਾਜਸੀ ਅਖਾੜਾ ਬਣਾ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ, ਉਹ ਕਮੇਟੀ ਇਹ ਕਿਸ
ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਹਾਰ ਸਕਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਸਦੀ ਰਾਜਸੀ ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ ਨੂੰ ਕੋਈ ਚੁਨੌਤੀ ਦੇਣ ਦੀ ਜੁਰਅੱਤ ਕਰੇ।
ਸ਼ਾਇਦ ਇਸ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਆਗੂ ਹੁਣ ਤੱਕ ਇਹ ਸਮਝਦੇ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਸਿੱਖ ਸੰਗਤ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ
ਨੂੰ ਅੱਖਾਂ ਬੰਦ ਕਰਕੇ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਕਰੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਪਰ ਸਚਾਈ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਹੁਣ ਸਪੋਕਸਮੈਨ ਦੇ ਸੂਰਜ
ਰਾਹੀਂ ਸਿੱਖ ਸੰਗਤਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਗਰਿਤੀ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਇਸੇ ਜਾਗਰਿਤੀ ਦਾ
ਹੀ ਨਤੀਜਾ ਹੈ ਕਿ ਹੁਣ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਥਾਂ ਥਾਂ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਸਤਿਕਾਰ ਕਮੇਟੀਆਂ ਸਥਾਪਿਤ ਹੋ
ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ। ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਗੁਰਤਾਗੱਦੀ ਮਨਾਉਣ ਦੀ ਆੜ ਵਿੱਚ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਖੌਤੀ
ਅਸ਼ਲੀਲ (ਦਸਮ) ਗ੍ਰੰਥ ਨੂੰ ਬਰਾਬਰੀ ਤੇ ਪ੍ਰਚਾਰਣ ਲਈ ਪਾਠ ਬੋਧ ਸਮਾਗਮ ਰਚੇ ਗਏ, ਉਸਦਾ ਭਾਂਡਾ ਫੋੜ
ਵੀ ਇਸੇ ਸਪੋਕਸਮੈਨ ਨੇ ਹੀ ਕੀਤਾ। ਹੁਣ ਤਾਂ ਸਿਰਸੇ ਵਾਲੇ ਸੌਦੇ ਸਾਧ ਦੇ ਪੱਕੇ ਚੇਲੇ ਵੀ ਸ਼ਰੇਆਮ ਇਹ
ਕਬੂਲ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜੇਕਰ ਇਹ ਸਪੋਕਸਮੈਨ ਅਖਬਾਰ ਨਾ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਅਖੌਤੀ ਜਲੰਧਰੀਏ ਅਖਬਾਰ ਰਾਹੀਂ
ਸਾਡੀ ਦਿਨ ਦੁਗਨੀ, ਰਾਤ ਚੋਗੁਣੀ ਤਰੱਕੀ ਹੋਣੀ ਸੀ। ਕਿਉਂਕਿ ਸਿੱਖੀ ਦੇ ਉਸ ਅਖੌਤੀ ਪਹਿਰੇਦਾਰ
ਜਲੰਧਰੀਆ ਅਖਬਾਰ ਨੇ ਤਾਂ ਸੌਦੇ ਸਾਧ ਦੀ ਇਤਰਾਜਯੋਗ ਫੋਟੋ ਸਮੇਤ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਛਾਪਕੇ ਵੀ ਫਖਰ ਹੀ
ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਹੁਣ ਤੱਕ ਵੀ ਉਸ ਅਖਬਾਰ ਨੇ ਆਪਣੀ ਗਲਤੀ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ
ਸਾਡੇ ਮੁੱਖ ਸੇਵਾਦਾਰਾਂ ਨੇ ਉਸ ਘਿਨਾਉਣੀ ਗਲਤੀ ਲਈ ਉਸ ਅਖਬਾਰ ਕੋਲੋਂ ਕੋਈ ਸਪੱਸ਼ਟੀਕਰਨ ਹੀ ਮੰਗਿਆ
ਹੈ। ਹੁਣ ਜੇਕਰ ਸਿੱਖ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਨਾਲ ਹੋਈ ਛੇੜ-ਛਾੜ ਬਾਰੇ ਸਪੋਕਸਮੈਨ ਸਿੱਖ ਸੰਗਤਾਂ ਸਾਹਮਣੇ
ਸਚਾਈ ਲਿਆ ਕੇ ਜਾਗਰੂਕ ਨਾ ਕਰਦਾ ਤਾਂ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦਾ ਕਿੱਡਾ ਵੱਡਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਣਾ ਸੀ, ਇਸਦਾ
ਅੰਦਾਜਾ ਲਗਾਇਆਂ ਕਾਲਜਾ ਬਾਹਰ ਨੂੰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ ਦੀ ਪਿੱਠੂ ਜਲੰਧਰੀ ਅਖਬਾਰ
ਬਾਰੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਖਤਰਨਾਕ ਤੱਥ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ ਕਿ ਇਸਨੇ ਜਾਣ-ਬੁੱਝ ਕੇ ਸਿੱਖ ਦੀ ਗਲਤ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ
ਬਾਰੇ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਦਾ ਅਕਸ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਸੱਚ ਨੂੰ ਛੁਪਾਈ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਆਈਆਂ ਖਬਰਾਂ ਦਾ
ਬਲੈਕ ਆਊਟ ਕੀਤਾ। ਪਰ ਇਹ ਸਿਹਰਾ ਕੇਵਲ ਸਪੋਕਸਮੈਨ ਨੂੰ ਹੀ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਨੇ ਆਪਣਾ ਪੰਥਕ ਫਰਜ਼
ਨਿਭਾਉਂਦਿਆਂ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਦੀ ਆਰ. ਐਸ. ਐਸ. ਦੇ ਇਸ਼ਾਰੇ ਤੇ ਕੀਤੀ ਗਈ ਇਸ ਸਾਜਿਸ਼ ਨੂੰ ਬੇਨਕਾਬ
ਕੀਤਾ। ਸਿੱਖ ਸੰਗਤਾਂ ਅਜੇ ਵੀ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਤੋਂ ਇਹ ਆਸ ਕਰੀ ਬੈਠੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਸ਼ਾਇਦ ਕੋਈ ਮੋੜਾ
ਪੈ ਹੀ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਅਖੌਤੀ ਪੰਥਕ ਲੀਡਰਾਂ ਵਲੋਂ ਪੰਥ ਦੇ ਬੁਰਕੇ ਹੇਠੋਂ ਪੰਥਕ ਏਕਤਾ ਨੂੰ ਢਾਹ
ਲਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰਕੇ ਆਪਣੀ ਸਮਝਦਾਰੀ ਦਾ ਸਬੂਤ ਦੇਵੇ।
(03/01/09)
ਪ੍ਰੇਮ ਸਿੰਘ (ਬਰਨਬੀ)
ਬਹੁਗੁਣੀ
ਕੀ ਗੁਣ ਕਹੀਏ ਗੁਣਵੰਤੀ ਦੇ ਗਾਗਰ ਦੇ ਵਿੱਚ ਸਾਗਰ ਭਰਿਆ।
ਉੱਚ-ਦੁਮਾਲਾ ਪਤਵੰਤੀ ਦਾ ਸਤਿਗੁਰਾਂ ਨੇ ਸਿਰ ਤੇ ਧਰਿਆ।
ਇਉਂ ਹੀ ਜਾਣੋ ਸਤਵੰਤੀ ਨੂੰ, ਬੂੰਦ ਸਮਾਈ ਜਿਉਂ ਵਿੱਚ ਦਰਿਆ।
ਰੂਪਵੰਤਿ ਦਰਗਾਹ ਵਿੱਚ ਸੋਹੇ, ਭੀ ਧਰਤੀ ਤੇ ਚੰਨ ਉੱਤਰਿਆ।
ਧੰਨ ਧੰਨ ਉਹ ਧਨਵੰਤੀ, ਜਿਸੁ ਘਾਲ ਕਮਾਈ ਫਲ ਪੁੰਗਰਿਆ।
ਹਰਿ-ਧਨ ਪਾਇਆ ਭਗਵੰਤੀ ਨੇ ਨਾਮ ਖ਼ਜ਼ਾਨਾ ਤੁੰਨ ਤੁੰਨ ਭਰਿਆ।
ਸੁਹਾਗਵੰਤਿ ਤਾਂ ਸਦਾ ਸੁਹਾਗਣ, ਜਿਸਦਾ ਸਾਂਈ ਕਦੇ ਨਾ ਮਰਿਆ।
ਭਟਕਣ ਕੋਈ ਨਾ ਸ਼ੀਲਵੰਤਿ ਦੀ, ਸ਼ਾਂਤ-ਚਿੱਤ ਮਨ ਠੰਡਾ ਠਰਿਆ।
ਜਿਉਂ ਤਾਣ ਲੁਕਾਉਂਦੀ ਬਲਵੰਤੀ, ਤਿਉਂ ਨਿਰਬਲਵੰਤਾ ਆਫਰਿਆ।
ਸੁੰਦਰ ਮੱਤ ਅਚਾਰਵੰਤਿ ਦੀ, ਅਵਗੁਣ ਕੱਢਕੇ ਸ਼ੁਭ ਗੁਣ ਕਰਿਆ।
ਏਹ ਬਿਧਿ ਜਾਣੇ ਪੁੱਤਰਵੰਤੀ, ਪ੍ਰਭ ਬਿਨ ਕੋਈ ਨਾ ਬਣਦਾ ਧਿਰਿਆ।
ਸਿਫਤ ਸਲਾਹੁਂਦੀ ਜਸਵੰਤੀ ਦੇ, ਰੋਮ ਰੋਮ `ਚੋਂ ਰਾਮ ਉੱਚਰਿਆ।
ਭਗਤੀ ਕਰਿ, ਹੋਈ ਸ਼ੋਭਾਵੰਤੀ, ਚਹੁੰ ਕੁੰਟਾਂ ਵਿੱਚ ਡਉਰੂ ਫਿਰਿਆ।
ਹਰਿਜੀ ਤਾਰੇ ਕੁਲਵੰਤੀ ਨੂੰ,’ ਤੇ ਕੁੱਲ ਦਾ ਜੀਅ ਕਹਿ ਸੁਣਿ ਤਰਿਆ।
ਪੜਦਾ ਰੱਖਿਆ ਲਾਜਵੰਤੀ ਦਾ, ਲੇਖੇ ਦਾ ਕਾਗ਼ਜ਼ ਹੀ ਗਰਿਆ।
ਤੇਜਵੰਤਿ ਪ੍ਰਵਾਨ ਚੜੀ, ਮੁੱਖ-ਮਸਤਕ ਤੇ ਹੈ ਚਿਹਨ ਉੱਘਰਿਆ।
(03/01/09)
ਤਰਲੋਚਨ ਸਿੰਘ (ਫਿਜਿਕਸ)
ਤਰਲੋਚਨ ਸਿੰਘ (ਫਿਜਿਕਸ)
9888169226
ਸਿੱਖ ਮਾਰਗ ਦੇ ਪਾਠਕ ਸਜਣੋ
ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕਾ ਖਾਲਸਾ॥
ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕੀ ਫਤਿਹ॥
ਗੁਰਬਚਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਤੁਸਾਂ ਲਿਖਿਆ:
ਆਮ ਹਾਲਤਾਂ ਵਿੱਚ ਹਰ ਮਨੁੱਖ ਸਰੀਰ ਦੇ ਛੱਡ ਜਾਣ ਨੂੰ ਹੀ ਮਰਣਾ ਸਮਝ ਕੇ
ਪੂਜਾ ਪਾਠ ਕਰਨ ਲੱਗਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਕਿ ਅਗਾਂਹ ਮੈਨੂੰ ਚੰਗਾ ਜੇਹਾ ਕੋਈ ਹੋਰ ਘਰ ਮਿਲ ਜਾਏ, ਏਸੇ ਲਈ
ਹੀ ਧਾਰਮਿਕ ਅਸਥਾਨਾਂ `ਤੇ ਭੀੜਾਂ ਦੇਖੀਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਮਰਿਆ ਹੋਇਆ ਉਸ ਨੂੰ ਹੀ
ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ ਆਪਾ ਭਾਵ ਗਵਾ ਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ----
ਗੁਰਬਚਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਇਸ ਆਰਟੀਕਲ ਵਿੱਚ ਵੀ ਤੁਸੀਂ ਗਲਤ ਵਿਆਖਿਆ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ।
ਹਿੰਦੋਸਤਾਨ ਦੀ ਜਨਤਾ ਕਦੀ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਸੋਚ ਸਕਦੀ। ਹਿੰਦੋਸਤਾਨ ਦੀ ਅੱਧੀ ਤੋਂ ਵੀ ਵੱਧ ਜਨਤਾ
ਗਰੀਬ ਹੈ। ਉਹ ਜਨਤਾ ਜਿਸ ਕੋਲ ਰੋਟੀ ਹੈ ਨਹੀਂ, ਪੀਣ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਹੈ ਨਹੀਂ, ਰਹਿਣ ਨੂੰ ਘਰ ਹੈ
ਨਹੀਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਥੇ ਹੋਸ਼ੋ-ਹਵਾਸ਼ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਅਗੇ ਦੀ ਸੋਚ ਸਕਣ। ਸਰਦੀਆਂ ਦੀਆਂ ਕੰਬਾ ਦੇਣ
ਵਾਲੀਆਂ ਠੰਡੀਆਂ ਰਾਤਾਂ ਨੂੰ ਕਈ ਫੁਟ ਪਾਥ ਤੇ ਸੁਤੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਕਈ ਆਪਣੇ ਰਿਸ਼ਕਿਆਂ ਤੇ ਪਤਲਾ
ਜਿਹਾ ਕੰਬਲ ਔੜੀ। ਜੇ ਬੁਖਾਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਦਵਾਈਆਂ ਲਈ ਪੈਸੇ ਹੈ ਨਹੀਂ। ਤਾਪ ਨਾਲ ਦਵਾਈਆਂ
ਤੋਂ ਸਿਸਕਦੇ ਲੋਕ ਨੂੰ ਕੀ ਪਤਾ ਅਗੇ ਦਾ।
ਤੁਸੀਂ ਗਲਤ ਬਿਆਨੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ
ਗੁਰਬਚਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਇਹ ਕਹਿ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣਾ ਅਗਾ ਸਵਾਰਨ ਲਈ ਧਾਰਮਿਕ ਅਸਥਾਨਾਂ ਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਕਿ
ਅਗਾਂਹ ਕੋਈ ਹੋਰ ਘਰ ਮਿਲ ਜਾਏ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ
ਇਥੇ ਹੀ ਘਰ ਹੈ ਨਹੀਂ ਉਹ ਕੀ ਅਗਾਂਹ ਦੀ ਆਸ ਕਰਨਗੇ। ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਮੰਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਭੀੜਾਂ ਇਸ ਲਈ
ਨਹੀਂ ਕਿ ਉਹ ਅਗੇ ਲਈ ਅਰਜੋਈਆਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਉਹ ਗਰੀਬ ਤਾਂ ਜਿਸ ਹਾਲ ਵਿੱਚ ਹਨ ਉਸੇ ਹਾਲ ਵਿੱਚ ਵੀ
ਰਹਿੰਦਆਂ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਦੁਆਰ ਤੇ ਨਤ-ਮਸਤਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਆਪਣੀਆਂ ਸਮਸਿਆਵਾਂ ਰੱਬ ਅਗੇ
ਰੱਖਦੇ ਹਨ, ਜੋਦੜੀਆਂ ਕਰਦੇ ਹਨ
ਰੱਬਾ ਮੈਨੂੰ ਰੋਜੀ ਦੇ, ਰੋਟੀ ਦੇ,
ਪਾਣੀ ਦੇ, ਰਹਿਣ ਨੂੰ ਇੱਕ ਛਤ ਦੇ। ਜੇ ਉਹ
ਜੋਦੜੀਆਂ ਆਪਣੇ ਬਾਪੂ (ਪਿਤਾ ਪਰਮਾਤਮਾ) ਕੋਲ ਨਹੀਂ ਕਰਨਗੇ ਤਾਂ ਕਿਸ ਕੋਲ ਕਰਨ।
ਔਰ ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਕਹੋ ਕਿ ਮੈਂ ਇਹ ਬਿਆਨ ਹਿੰਦੋਸਤਾਨ ਦੇ ਤਕਰੀਬ 20% ਉਹੋ
ਜਿਹੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਦਿਤਾ ਹੈ ਜਿਹੜੇ ਰੱਜੇ ਪੁਜੇ ਹਨ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਘਰ ਹਨ, ਮਹਿਲ ਹਨ, ਵੱਡੀਆਂ
ਵੱਡੀਆਂ ਗਡੀਆਂ ਹਨ। ਤਾਂ ਗੁਰਬਚਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਤਾਂ ਵੀ ਤੁਸੀਂ ਗਲਤ ਬਿਆਨੀ ਤੇ ਹੋਵੋਗੇ। ਕਿਉਂਕਿ ਆਮ
ਤੋਰ ਤੇ (ਕੁਝ ਵਿਰਲਿਆਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ) ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਅਮੀਰ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਐਬ ਵਿੱਚ ਜਕੜੇ ਹੋਏ ਹਨ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਸ ਐਬ ਦਾ ਨਸ਼ਾ ਸੋਚਣ ਹੀ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦਾ ਕਿ ਅਗੇ ਕੁੱਝ ਹੈ। ਇੱਕ ਸ਼ਰਾਬੀ ਲਈ ਉਸ ਦੀ
ਬੋਤਲ ਹੀ ਸਭ ਕੁੱਝ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਸਾਰਾ ਸੰਸਾਰ ਉਸ ਬੋਤਲ ਦੁਆਲੇ ਹੀ ਘੁੰਮਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ 20 %
ਵਿਚੋਂ ਤਕਰੀਬਨ 18% ਲੋਕ ਇੱਕ ਜਾਂ ਦੂਜੇ ਐਬ ਵਿੱਚ ਗਰਕੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਬਾਕੀ ਦੇ 2 % ਵਿਚੋਂ ਕੁੱਝ
ਮੁਸਲਮਾਨ ਹਨ, ਕੁੱਝ ਇਸਾਈ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਅਗੇ ਦੀ ਯਾਤਰ ਹੈ ਹੀ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਪਿਛੇ ਬਚਦੇ ਹਨ
ਤਕਰੀਬਨ 1% ਲੋਕ। ਇਨ੍ਹਾਂ 1% ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜੇ ਦਸਿਆ ਜਾਏ ਕਿ ਅਗੇ ਵੀ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਸੁਣਨ ਗੇ ਜਰੂਰ
ਪਰ ਅੰਦਰੋਂ ਸਵੀਕਾਰਨਗੇ ਨਹੀਂ। ਦਿਲ ਹੀ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਕਹਿਣਗੇ ‘ਇਹ ਜਨਮ ਮਿੱਠਾ ਅਗਲਾ ਕਿਸ ਨੇ ਡਿਠਾ’
ਤੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਣਗੇ ਭੰਗੜੇ ਪਾਉਣ। ਜੋ ਕੁੱਝ ਵੀ ਕਰਨਾ ਹੈ ਕਰ ਲਵੋ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਜਨਮ ਬੜਾ ਥੋੜ੍ਹਾ
ਜਿਹਾ ਹੈ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਾਂ ਸਭ ਕੁੱਝ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਣਾ ਹੈ। ਕੁੱਝ ਰਹਿ ਨਾ ਜਾਵੇ। ਸਾਰੇ ਸੁਆਦ ਲੈ
ਲਵੋ।
ਤਾਂ ਹੁਣ ਦਸੋ ਗੁਰਬਚਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਕਿ ਕੋਣ ਲੋਕ ਧਾਰਮਿਕ ਅਸਥਾਨਾਂ ਤੇ ਅਗੇ
ਲਈ ਘਰ ਮੰਗਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਹਾਂ ਮੇਰਾ ਨਾਮ ਜਰੂਰ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਕਿਉਂਕਿ ਮੈਂ ਤਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ
ਸਵਿਕਾਰ ਕਰ ਚੁਕਾ ਹਾਂ ਕਿ ਮੈਂ ਇੱਕ ਮੁਸਾਫਰ ਹਾਂ, ਇਸ ਧਰਤੀ ਤੇ ਮੈਂ ਯਾਤਰਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ, ਇਹ
ਮੇਰਾ ਇੱਕ ਪੜਾਵ ਹੈ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਮੇਰਾ ਨਾ ਕੋਈ ਜਨਮ ਹੈ ਨਾ ਕੋਈ ਮੌਤ (ਮੇਰੇ ਦਾ ਭਾਵ ਮੇਰੀ ਚੇਤਨਾ
ਤੋਂ ਹੈ)।
ਤਰਲੋਚਨ ਸਿੰਘ
(02/01/09)
ਜਸਬੀਰ ਸਿੰਘ (ਕੈਲਗਰੀ)
ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਜੀ! ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਮਾਰਗ
ਦੇ ਪਾਠਕ ਸੱਜਣੋਂ!
ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕਾ ਖਾਲਸਾ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕੀ ਫ਼ਤਹਿ।
ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਜੀ! ਆਵਾਗਉਣ ਸੰਬੰਧੀ ਆਪਣੀ ਵਿਚਾਰ ਚਰਚਾ ਕਾਫ਼ੀ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚਾਰ
ਚਰਚਾ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਡੇ ਵੀ ਅਤੇ ਮੇਰੇ ਵੀ ਜੋ ਸਵਾਲ ਪਹਿਲੇ ਪੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਉਠਾਏ ਗਏ ਸੀ ਤਕਰੀਬਨ ਉਹੀ
ਸਵਾਲ ਅੱਜ ਵੀ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਖੜ੍ਹੇ ਹਨ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਗਿਲਾ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੇ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ
ਜਵਾਬ, ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਨਹੀਂ ਦੇ ਰਿਹਾ ਅਤੇ ਮੈਨੂੰ ਗਿਲਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਮੇਰੇ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ
ਜਵਾਬ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਨਹੀਂ ਦੇ ਰਹੇ। ਪਰ ਫ਼ੇਰ ਵੀ ਇਸ ਵਿਸ਼ੇ ਤੇ ਦੋਨਾਂ ਧਿਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਹੁਣ
ਤੱਕ ਕਾਫ਼ੀ ਵਿਚਾਰ ਆ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਹੁਣ ਮੈਨੂੰ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦਾ ਕਿ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਆਪਾਂ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੀ
ਤਸੱਲੀ ਕਰਵਾ ਸਕਾਂਗੇ। ਸੋ ਮੈਂ ਇਸ ਵਿਚਾਰ ਚਰਚਾ ਨੂੰ ਇੱਥੇ ਹੀ ਬੰਦ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਚੱਲ ਰਹੀ
ਵਿਚਾਰ ਚਰਚਾ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਮੇਰੇ ਕੋਲੋਂ ਕੋਈ ਵੱਧ ਘੱਟ ਗੱਲ ਲਿਖੀ ਗਈ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਮੁਆਫ਼ੀ ਚਾਹੁੰਦਾ
ਹਾਂ। ਧੰਨਵਾਦ ਸਹਿਤ
ਜਸਬੀਰ ਸਿੰਘ (ਕੈਲਗਰੀ)
(403) 248 2169
(02/01/09)
ਗੁਰਸ਼ਰਨ ਸਿੰਘ ਕਸੇਲ
ਸਤਿਕਾਰ ਯੋਗ ਸੰਪਾਦਕ ਜੀ ਅਤੇ
ਪਾਠਕੋ,
ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕਾ ਖਾਲਸਾ, ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕੀ ਫਤਿਹ॥
ਸਿੱਖ ਮਾਰਗ ਦੇ ਸਾਰੇ ਹੀ ਪਾਠਕਾਂ ਨੂੰ ੨੦੦੯ ਈਸਵੀਂ ਸਾਲ ਦੀ ਬਹੁਤ ਬਹੁਤ ਵਧਾਈ ਹੋਵੇ। ਇਸ ਨਵੇਂ
ਸਾਲ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਮੇਹਰ ਕਰੇ ਸਿੱਖ ਪੁਜਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਡੇਰੇਦਾਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਵਿਛਾਏ ਕਰਮਕਾਂਡ ਤੇ
ਅੰਧਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦੇ ਜਾਲ ਵਿਚੋਂ ਨਿਕਲਣ ਲਈ ਆਪ ‘ਸ਼ਬਦ ਗੁਰੂ’ ਸ੍ਰੀ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦੀ
ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨ ।
ਇਕ ਗੱਲ ਜੋ ਕਾਫੀ ਚਿਰ ਤੋਂ ਮੇਰੇ ਮਨ ਵਿਚ ਹੈ ਜੋ ਸਿੱਖ ਵੀਰਾਂ ਨਾਲ ਸਾਂਝੀ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸਾਂ
ਉਸਨੂੰ ਆਪ ਸੱਭ ਨਾਲ ਸਾਂਝੀ ਕਰਨ ਦਾ ਮਨ ਬਣਾ ਹੀ ਲਿਆ ਹੈ । ਜਿਹੜੇ ਵੀਰ ਕਨੇਡਾ, ਅਮਰੀਕਾ ਜਾਂ ਹੋਰ
ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਉਹ ਜਦ ਵੀ ਕਿਸੇ ਮਠਿਆਈ ਵਾਲੀ ਦੁਕਾਨ ਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਦੁਕਾਨਦਾਰ
ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਮਠਿਆਈ ਨੂੰ ਨੰਗੇ ਹੱਥੀ ਨਹੀਂ ਫੜਦਾ । ਉਹ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਤੇ ਪੋਲੀਥੀਨ ਦਾ ਦਸਤਾਨਾ
ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਫਿਰ ਮਠਿਆਈ ਨੂੰ ਫੜਕੇ ਡਬੇ ਵਿਚ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ । ਜੇ ਉਹ ਨੰਗੇ ਹੱਥੀ ਕਿਸੇ ਚੀਜ ਨੂੰ
ਹੱਥ ਲਾ ਦੇਵੇ ਤਾਂ ਗਾਹਕ ਉਹ ਚੀਜ ਨਹੀਂ ਲੈਂਦਾ । ਸ਼ਾਇਦ ਇੰਜ ਇਹਨਾ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਕਾਨੂੰਨ ਵੀ ਹੋਵੇ ।
ਜੇਕਰ ਕੜਾਹ ਪ੍ਰਸ਼ਦਿ ਵਰਤਾਉਣ ਵਾਲਾ ਸੇਵਾਦਾਰ ਪੋਲੀਥੀਨ ਦਾ ਦਸਤਾਨਾ ਪਾ ਲਵੇ ਤਾਂ ਕੀ ਜਾਇਜ ਹੈ ?
ਕੀ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਰਨ ਨਾਲ ਕੋਈ ਗੁਰਮਤਿ ਸਿਧਾਂਤ ਦੀ ਜਾਂ ਪੰਥਕ ਰਹਿਤ ਮਰਯਾਦਾ ਦੀ ਉਲਘਣਾ ਹੋਵੇਗੀ ?
ਜੇ ਹੋਵੇਗੀ ਤਾਂ ਕਿਵੇਂ ?
ਪਾਠਕਾਂ ਦੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਵਿਚਾਰ ਦੇਣ ਲਈ ਧੰਨਵਾਦੀ ਹੋਵਾਂਗਾ ।
ਸਤਿਕਾਰ ਸਹਿਤ,
ਗੁਰਸ਼ਰਨ ਸਿੰਘ ਕਸੇਲ
(01/01/09)
ਬਲਜੀਤ ਸਿੰਘ
ਬੇਦਾਵੇ ਦੀ
ਅਸਲੀਅਤ ਕੀ ਹੈ?
ਮੈਂ ਇਲਾਕਾਵਾਦ ਦੀ ਸੋਚ ਤੋਂ ਉੱਪਰ
ਸੋਚਣ ਵਾਲੇ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ ਜਾਂ ਜਾਣਕਾਰ ਸੱਜਣਾਂ ਨੂੰ ਆਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਾਂ ਵੱਲੋਂ ਗੁਰੂ
ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੂੰ ਬੇਦਾਵਾ ਲਿਖਣ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲੈਣਾ ਅਤੇ ਕੁਛ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛਣਾਂ ਚਾਹੁੰਦਾ
ਹਾਂ, ਮਿਹਰਬਾਨੀ ਕਰਕੇ ਜਵਾਬ ਦੇਣ ਦੀ ਖੇਚਲ ਕਰਨੀ ਜੀ।
1. ਕੀ ਬੇਦਾਵਾ ਇਕੱਲੇ ਮਾਝੇ ਦੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਹੀ ਲਿਖਿਆ ਸੀ? ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ
ਬੇਦਾਵਾ ਭੁੱਖ ਤੋਂ ਤੰਗ ਆਉਣ ਤੇ ਲਿਖਿਆ ਸੀ, ਕੀ ਬਾਕੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ਦੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਭੁੱਖ ਦਾ ਦੁੱਖ
ਨਹੀਂ ਸੀ ਜਾਂ ਉਹਨਾਂ ਲਈ ਕੋਈ ਲੰਗਰ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਸੀ?
2. ਕੀ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਦਾ ਵੀ ਇਤਿਹਾਸ ਹੈ 500-700 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਜਾਂ ਇਸ ਘਟਨਾਂ ਤੋਂ
ਬਾਅਦ ਅਠਾਰਵੀਂ ਸਦੀ ਦਾ ਸਮਾਂ, ਅਜ਼ਾਦੀ ਦਾ ਸੰਘਰਸ਼, ਅਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਮੋਰਚੇ, 1980-1994 ਦਾ
ਸਮਾਂ, ਬਲਿਊ ਸਟਾਰ ਜਾਂ ਕਦੇ ਵੀ ਜਦੋਂ ਮਝੈਲਾਂ ਨੇ ਬਹਾਦਰੀ ਨਾਂ ਵਿਖਾਈ ਹੋਵੇ, ਕਿਸੇ ਤੋਂ ਘੱਟ
ਕੁਰਬਾਨੀ ਕੀਤੀ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਕੋਈ ਹੋਰ ਬੇਦਾਵਾ ਲਿਖਿਆ ਹੋਵੇ?
3. ਜਿਵੇਂ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬੇਦਾਵਾ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਆਨੰਦਪੁਰ ਛੱਡਣ ਤੋਂ ਥੋੜਾ
ਸਮਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਲਿਖਿਆ ਸੀ, ਕਿਲ੍ਹੇ ਨੂੰ ਘੇਰਾ ਪਾਈ ਫ਼ੌਜ ਨੇ ਸਿੰਘਾਂ ਨੂੰ ਘਰ ਜਾਣ ਕਿਵੇਂ ਦਿੱਤਾ
ਕੀ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਹਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਸਮਝੌਤੇ ਨਾਲ ਜਾਣ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ?
4. ਜੇਕਰ ਬੇਦਾਵਾ ਲਿਖਣਾਂ, ਸਿੰਘਾਂ ਦਾ ਗਲਤੀ ਮੰਨ ਲੈਣਾਂ, ਸਿੰਘਾਂ ਦਾ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਲੱਭਣਾਂ,
ਮੁਕਤਸਰ ਦੀ ਜੰਗ ਅਤੇ ਮਝੈਲ ਸਿੰਘਾਂ ਦੀਆਂ ਸ਼ਹੀਦੀਆਂ, ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਸਿੰਘਾਂ ਨੂੰ ਬਖਸ਼ ਦੇਣਾਂ
ਸੱਚ ਹਨ ਤਾਂ ਫਿਰ ਭੁੱਲ ਬਖਸ਼ਾਉਣ ਲਈ ਸ਼ਹੀਦੀਆਂ ਪਾ ਦੇਣ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਕਿਹੜਾ ਤਾਰੀਕਾ ਹੈ?
5. ਪਿਛਲੇ ਤਿੰਨ ਸੌ ਸਾਲ ਤੋਂ ਅਰਾਟ ਕਿਉਂ ਪਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਬੇਦਾਵਾ ਲਿਖਕੇ ਦੇ ਆਏ, ਭੱਜ
ਆਏ, ਜ਼ਨਾਨੀਆਂ ਨੇ ਮਿਹਣੇ ਮਾਰੇ, ਸਿਰਾਂ ਤੇ ਚੁੰਨੀਆਂ ਲੈ ਲੳ, ਚੂੜੀਆਂ ਪਾ ਲੳ। ਮੁਕਤਸਰ ਵਿੱਚ
ਮਾਘੀ ਤੇ ਸਟੇਜ਼ਾਂ ਤੇ ਬੁਲਾਰੇ, ਕਵੀਸ਼ਰ, ਗਾਉਣ ਵਾਲੇ (ਭਾਵੇ ਕਿ ਗਾਉਣ ਵਾਲੇ ਨੇ ਫੀਲਿੰਗ ਲਿਆਉਣ ਲਈ
ਸ਼ਰਾਬ ਦਾ ਗਲਾਸ ਪੀਤਾ ਹੋਵੇ) ਸਿੰਘਾਂ ਦੇ ਬੇਦਾਵੇ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਕੇ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਅਪਮਾਨ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ
ਹੀ ਕਰਦੇ ਹਨ (ਇਸ ਤਰਾਂ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਚਾਲੀ ਮੁਕਤਿਆਂ, ਅਰਦਾਸ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਜਿੰਨਾਂ ਦੀ ਕਮਾਈ ਦਾ
ਧਿਆਨ ਧਰਕੇ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਬੋਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਦਾ ਅਪਮਾਨ ਕਰਕੇ ਪਾਪ ਦੇ ਭਾਗੀਦਾਰ ਬਣਦੇ ਹਨ) ਕਿਉਂ
ਨਹੀਂ ਮੁਕਤਸਰ ਦੀ ਜੰਗ, ਸਿੰਘਾਂ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ, ਸ਼ਹੀਦੀਆਂ ਪਾਉਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ, ਸਿੰਘਾਂ
ਦੀਆਂ ਵਾਰਾਂ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਗਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ? ਕਿਉਂ ਵਾਰ ਵਾਰ ਗੱਲ ਮੋੜਕੇ ਬੇਦਾਵਾ ਲਿਖਣ ਵੱਲ ਜਾਂਦੀ
ਹੈ? ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਤੇ ਟੁੱਟੀ ਗੰਢ ਦਿੱਤੀ ਪਰ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਤਸੱਲੀ ਨਹੀਂ ਹੋਈ, ਹੋ ਹਏ ਨਾ ਗੁਰੂ
ਸਾਹਿਬ ਤੋਂ ਵੱਧਕੇ, ਇਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਸਿੰਘਾ ਨੂੰ ਭੁੱਲ ਬਖਸ਼ਾਉਣ ਲਈ (ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਹੋਈ ਸੀ)
ਸ਼ਹੀਦੀਆਂ ਪਾਉਣ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੀ ਕਰਨਾਂ ਚਾਹੀਦਾ ਸੀ?
ਇਤਿਹਾਸ ਲਿਖਣ ਵਾਲਿਆਂ ਬਾਰੇ ਜਿਹੋ ਜਿਹੇ ਹੁਣ ਇਤਿਹਾਸ ਲਿਖਣ ਵਾਲੇ ਹਨ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਉਸ
ਸਮੇਂ ਹੋਣਗੇ। ਮੈਂ ਇਸ ਸਮੇ ਦੇ ਲਿਖਣ ਵਾਲੇ ਤਿੰਨ ਬੰਦਿਆਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਨ ਲੱਗਾ ਹਾਂ, ਮੈਂ ਤਿੰਨਾਂ
ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਵੇਖਿਆ ਸਿਰਫ ਇੰਟਰਨੈਟ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਲਿਖਿਆ ਪੜ੍ਹਿਆ ਹੈ। 5abi.com
ਤੇ ਛਪੀ ਜੱਟਾਂ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਨਾਮ ਦੀ ਪੁਸਤਕ ਦੇ ਲੇਖਕ
ਹੁਸ਼ਿਆਰ ਸਿੰਘ ਦਲੇਹ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ਹੀਦ ਬਾਬਾ ਦੀਪ ਸਿੰਘ ਜੀ ਗੁਰਮ ਗੋਤ ਅਤੇ ਲੁਧਿਆਣੇ ਜ਼ਿਲੇ
ਦੇ ਗੁਰਮ ਪਿੰਡ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਸਨ, ਬਾਬਾ ਜੀ ਦਾ ਗੋਤ ਸੰਧੂ ਅਤੇ ਜ਼ਿਲਾ ਲਾਹੌਰ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਸਿੱਖ ਮਾਰਗ ਤੇ ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦਿਲਗੀਰ ਦੇ (ਜੋ ਹੁਣ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ) ਚਮਕੌਰ ਸਾਹਿਬ ਦੇ
ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਬਾਰੇ ਲਿਖੇ ਲੇਖ ਵਿੱਚ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਲਿਖਦਿਆਂ ਇੱਕ ਸ਼ਹੀਦ ਦੇ ਨਾਮ ਅੱਗੇ ਲਿਖਿਆ ਸੀ ਕਿ
ਇਹਨਾਂ ਦਾ ਪਿੰਡ ਪੱਟੀ ਕੋਲ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਸ਼ਰਾਬ ਕੱਢਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਸੀ, ਇਲਾਕੇ
ਪ੍ਰਤੀ ਜ਼ਹਿਰ ਘੋਲਣ ਲੱਗੇ ਨੇ ਇਹ ਨਹੀਂ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਉਹ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਬਾਰੇ ਲਿਖ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜੋ ਸਾਰਿਆਂ ਦੇ
ਹੀ ਹਨ।
ਕਈ ਸਾਈਟਾਂ ਤੇ ਛਪਦੇ ਸ਼ਿਵਚਰਨ ਸਿੰਘ ਜੱਗੀ ਕੁੱਸਾ ਦੇ ਨਾਵਲ ਪੁਰਜਾ ਪੁਰਜਾ ਕਟਿ ਮਰੈ ਵਿੱਚ ਇਹ
ਦੱਸਣ ਦੀ ਕੋਸਿਸ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਖਾੜਕੂ ਸਿਰਫ ਮੋਗੇ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਹੀ ਹੋਏ ਹਨ, ਖਾੜਕੂਵਾਦ
ਦੌਰਾਨ ਖਾੜਕੂਆਂ ਲਈ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਲਫਜ ਭਾਊ ਨੂੰ ਬਦਲਕੇ ਬਾਈ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ
ਨੂੰ ਪਤਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਰੇ ਮੋਗੇ ਜ਼ਿਲੇ ਨਾਲੋਂ ਕਿਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮੁੰਡੇ ਇਕੱਲੇ ਸੁਰਸਿੰਘ ਜਾਂ ਸੁਲਤਾਨਵਿੰਡ
ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਮਾਰੇ ਗਏ ਹੋਣਗੇ ਪਰ ਕਿਤੇ ਵੀ ਅਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦਾ ਸਕੂਲ, ਮਾਲ ਮੰਡੀ, ਤਰਨਤਾਰਨ ਦਾ ਸਟਾਫ
ਕੇਂਦਰ, ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ ਖਾਲੜਾ, ਅਮ੍ਰਿਤਸਰ ਤਰਨਤਾਰਨ ਪੱਟੀ ਦੇ ਸਮਸ਼ਾਨ ਘਾਟ, ਹਰੀਕੇ ਵਾਲੀਆਂ ਨਹਿਰਾਂ
ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਹਜ਼ਾਰ ਪੰਦਰਾਂ ਸੌ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਆਕੇ ਕਬੀਲੇ ਸਤਲੁਜ ਦੇ ਦੋਹਵੀਂ ਪਾਸੀਂ ਵੱਸ ਗਏ ਅਤੇ
ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇੱਧਰ ਉਧਰ ਹੁੰਦੇ ਰਹੇ ਸਨ, ਸਾਰੇ ਪੰਜਾਬੀ ਇੱਕੋ ਹੀ ਹਨ, ਉੱਪ ਬੋਲੀ ਦਾ ਕਿਤੇ
ਵਖਰੇਵਾਂ ਹੋਵੇਗਾ ਪਰ ਸਾਰੇ ਹੀ ਮਿਹਨਤੀ, ਬਹਾਦਰ ਅਤੇ ਅਣਖ਼ ਵਾਲੇ ਹਨ, ਹੁਣ ਲੋਕ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ
ਵਿੱਚ ਵੱਸ ਰਹੇ ਹਨ। ਮੇਰੀ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਅਰਜ਼ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਾਰੀ ਮਾਘੀ ਦੇ ਮੇਲੇ
ਤੇ ਸ਼ਹੀਦ ਸਿੰਘਾ ਦੀਆਂ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਕੇ ੇ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੀਆਂ
ਮਿਹਰਾਂ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਹਾਸਿਲ ਕਰੀਏ। ਜੇਕਰ ਕੁਛ ਗਲਤ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਮੁਆਫ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ।
ਬਲਜੀਤ ਸਿੰਘ।
(ਨੋਟ:- ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਇਸ ਵਿਸ਼ੇ ਤੇ ਪ੍ਰਿੰ: ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦਾ ਲੇਖ
‘ਬੇਦਾਵਾ ਜਾਂ ਵਿਛੋੜਾ’
ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਇੱਥੇ
ਕਲਿਕ ਕਰੋ ਜੀ-ਸੰਪਾਦਕ)
(01/01/09)
ਸੰਪਾਦਕ ਵਲੋਂ
‘ਸਿੱਖ
ਮਾਰਗ’ ਦੇ ਪਾਠਕਾਂ/ਲੇਖਕਾਂ ਦੇ ਧਿਆਨ ਹਿਤ:- ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੈਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ
ਚੁੱਕਾ ਹਾਂ ਕਿ ਜਨਵਰੀ 01, 2009 ਤੋਂ ਇਹ ਪਾਠਕਾਂ ਵਾਲਾ ਪੰਨਾ ਵੀ ਯੂਨੀਕੋਡ ਵਿੱਚ ਪਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ
ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ ਜੋ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਚਾਤਰਿਕ ਵਿੱਚ ਸੀ। ਸੋ, ਅੱਜ ਤੋਂ ਸਾਰੇ ਪੱਤਰ ਯੂਨੀਕੋਡ ਵਿੱਚ
ਛਪਣਗੇ। ਇਸ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਕੁੱਝ ਹੋਰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ। ਕਿਉਂਕਿ ‘ਸਿੱਖ ਮਾਰਗ’ ਇਕੋ ਹੀ ਇੱਕ
ਪੰਜਾਬੀ ਅਤੇ ਗੁਰਮਤਿ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਸਾਈਟ ਹੈ ਜਿਥੇ ਕੇ ਭੇਜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਦੀ ਫੌਰਮੇਟ,
ਯੂਨੀਕੋਡ ਵਿੱਚ ਜਿਉਂ ਦੀ ਤਿਉਂ ਰੱਖਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਯੂਨੀਕੋਡ ਵਾਲੀ ਕੋਈ
ਵੀ ਸਾਈਟ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹੋ ਉਥੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਿਰਫ ਹੈਡਿੰਗ ਹੀ, ਵੱਡੇ ਅੱਖਰਾਂ ਵਿਚ, ਬੋਲਡ, ਕਲਰ ਜਾਂ
ਹਾਈਲਾਈਟ ਕੀਤੇ ਹੋਏ ਦਿਸਣਗੇ, ਹੋਰ ਲਿਖਤ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਕਿਤੇ ਵੀ ਨਹੀਂ। ਇਸ ਲਈ ਪਾਠਕਾਂ ਨੂੰ ਬੇਨਤੀ
ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਕੁੱਝ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਖਿਆਲ ਰੱਖਣ।
1. ਜੇ ਕਰ ਹੋ ਸਕੇ
ਤਾਂ ਆਪਣੀ ਲਿਖਤ ਵਿੱਚ ਇਕੋ ਹੀ ਫੌਂਟਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ।
2. ਜੇ ਕਰ ਤੁਹਾਡੀ ਲਿਖਤ ਇੱਕ ਪੰਨੇ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਲੰਮੀ ਹੈ ਅਤੇ ਤੁਸੀਂ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ
ਵਿੱਚ ਲਿਖੀ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਇਸ ਲਿਖਤ ਨੂੰ ਈ-ਮੇਲ ਤੇ ਅਟੈਚਮਿੰਟ ਕਰਕੇ ਭੇਜੋ। ਜੇ ਕਰ
ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਮਾਈਕਰੋਸੌਫਟ ਵਰਡ ਨਹੀਂ ਹੈ ਤਾਂ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਤੇ ਹੋਰ ਕਈ ਵਰਡ ਪਰੌਸੈਸਰ ਮੁਫਤ ਹਨ
ਤੁਸੀਂ ਉਹਨਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।
3. ਲਿਖਤ ਨੂੰ ਹਾਈਲਾਈਟ ਘੱਟ ਕਰੋ ਇਸ ਦੀ ਥਾਂ ਤੇ ਕਲਰ ਕਰੋ।
4. ਜਿਹੜੇ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖ ਸਕਦੇ ਹਨ ਉਹ ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਹੀ ਲਿਖਣ ਦੀ ਖੇਚਲ ਕਰਨ।
ਜੇ ਕਰ ਕਿਸੇ ਸਹਾਇਤਾ ਦੀ ਲੋੜ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰਨ। ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਦਾ ਧੰਨਵਾਦ।
{ਨੋਟ:- ਪਿਛਲੇ ਹੋਰ ਪੱਤਰ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਐਰੋ (ਤੀਰ) ਨੂੰ ਕਲਿਕ ਕਰੋ ਜੀ}
HOME
