(30/11/12) ਗੁਰਸ਼ਰਨ ਸਿੰਘ ਕਸੇਲ
ਸੰਪਾਦਕ ਸ੍ਰ ਮੱਖਣ ਸਿੰਘ ਜੀ, “ਮੂਰਖ ਗੰਢੁ ਪਵੈ ਮੁਹਿ ਮਾਰ” ॥
ਜੋ ਅਜਿਹੇ ਕਈਆਂ ਤੇ ਢੁੱਕਦੀ ਹੈ । ਸੋ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੀ ਲਿਖਤ ਨੂੰ ਜਿਉਂ ਦੀ ਤਿਉਂ ਹੀ ਰਹਿਣ ਦਿਓ ।ਇਕ ਪਾਠਕ,
(30/11/12) ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਲੰਡਨ
ਸ.
ਗੁਰਸ਼ਰਨ ਸਿੰਘ ਕਸੇਲ ਜੀ ਅਤੇ (ਨਿਝਰੁ ਝਰੈ ਸਹਜ ਧੁਨਿ ਲਾਗੈ ਘਰ ਹੀ ਪਰਚਾ ਪਾਈਐ)
ਪੰਨਾਂ- ੭੩੦ (ਕਹੁ ਕਬੀਰ ਜਨ ਭਏ ਖਾਲਸੇ, ਪ੍ਰੇਮ ਭਗਤਿ ਜਿਹ
ਜਾਨੀ) ਪੰਨਾ -੬੫੪ ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਲੰਡਨ
(30/11/12) ਇਕ ਪਾਠਕ
ਸ. ਮੱਖਣ ਸਿੰਘ ਜੀ,
ਕੈਲੰਡਰ ਦਾ ਗਿਆਨ ਸੱਚਮੁਚ ਬੋਰ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਚੀਜ਼ ਹੈ। ਵੀਰ ਸਰਵਜੀਤ ਸਿੰਘ
ਕਾਫ਼ੀ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਇਸ ਨਾਲ ਜੂਝ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਬੋਰੀਅਤ ਭਰਪੂਰ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਉਸ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਦੀ ਦਾਦ
ਦੇਣੀ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਜਿਹੜੇ ਸੱਜਣ ਇਸ ਗਿਆਨ ਤੋਂ ਬੋਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਨਹੀਂ ਪੜ੍ਹਨਾ
ਚਾਹੀਦਾ। ਪਰ ਅਜਿਹੇ ਲੋਕ ਵੀ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇਸ ਵਿਸ਼ੇ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਹੈ।
ਕੌਣ ਕਿਸ ਦਾ ਕਿਤਨਾ ਅਤੇ ਕਿਹੋ ਜਿਹਾ ਦੋਸਤ ਹੈ ਇਹ ਸਰਵਜੀਤ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਦਾ
ਵਿਸ਼ਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਮੈਂ ਉਸ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ ਨਹੀਂ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਉਸਨੂੰ ਦੋਸਤ ਨਹੀਂ ਕਹਿ ਸਕਦਾ, ਪਰ ਵੀਰ
ਕਹਿ ਸਕਦਾ ਹਾਂ, ਜੇ ਉਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਵਾਣ ਹੋਵੇ। ਪਰ, ਗਿਆਨ ਦਾ ਕੋਈ ਵੀਰ ਜਾਂ ਦੋਸਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।
ਜੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀਰ ਕਹਿ ਲਈਏ ਤਾਂ ਉਸ ਦਾ ਨਿਰਾਦਰ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਬਣਦਾ। ਗਿਆਨ
ਨਾਲ ਸਹਿਮਤ ਜਾਂ ਅਸਹਿਮਤ ਹੋਣਾ ਹੋਰ ਗੱਲ ਹੈ। ਸਰਵਜੀਤ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ ਹਮਲਾਵਰ ਵਾਲਾ ਹੁੰਦਾ
ਹੈ, ਜੋ ਗਿਆਨ ਲਈ ਢੁਕਵਾਂ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਆਪਣੀ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਲਈ ਵੀ ਠੀਕ ਨਹੀਂ। ਇਹ ਉਸਦੇ
ਬੌਧਿਕ ਸਫ਼ਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਰੁਕਾਵਟ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮੇਰਾ ਉਸ ਦੇ ਨਿਜ ਨਾਲ ਕੋਈ ਝਗੜਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜੰਤਰੀ
ਨਾ ਉਸ ਦੀ ਹੈ ਨਾ ਮੇਰੀ ਹੈ। ਮੈਂ ਕਸ਼ੈ ਨੂੰ ਅਕਸ਼ੈ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਉਹ ਅਕਸ਼ੈ ਨੂੰ ਕਸ਼ੈ
ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਨਾ ਹੀ ਕੋਈ ਹੋਰ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਉਸ ਨੇ ਆਖ਼ਰੀ ਬਾਰ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਜਵਾਬ ਉਸੇ ਦੇ 12 ਤਰੀਕ
ਵਾਲੇ ਖ਼ਤ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਸੰਮਤ 2069 ਵਿੱਚ ਕੱਤਕ ਦੀ “ਮੱਸਿਆ ਦਾ ਅਰੰਭ
ਮੰਗਲ਼ਵਾਰ ਨੂੰ 7. 13 ਸਵੇਰ ਵੇਲੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਦਾ ਅੰਤ ਬੁਧਵਾਰ ਨੂੰ ਸੂਰਜ ਚੜਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ
ਹੀ ਭਾਵ 3. 38 ਤੇ ਹੀ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ”। ਉਸ ਨੇ ਹੀ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ “ਅਸਲੀ ਤਿੱਥ ਪਤ੍ਰਿਕਾ
(ਪੰਡਤ ਦੇਵੀ ਦਿਆਲ) ਮੁਤਾਬਕ ਇਸ ਸਾਲ ਦੀ ਮੱਸਿਆ ਦੀ ਤਿੱਥ ‘ਅਕਸ਼’ ਹੈ”। ਅਕਸ਼ ਤਿੱਥ ਉਹ ਹੈ ਜੋ
ਕਸ਼ ਨਹੀਂ। ਹਿੰਦੀ ਜਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਦਾ ਕੋਈ ਵੀ ਕੋਸ਼ ਕਸ਼ ਅਤੇ ਅਕਸ਼ ਨੂੰ ਸਮਾਨਅਰਥੀ ਨਹੀਂ ਮੰਨਦਾ। ਇਸ
ਵਿੱਚ ਵੀਰ ਸਰਵਜੀਤ, ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਜੰਮੂ ਜਾਂ ਉਸ ਦੇ ਦੋਸਤ ਦਾ ਕੋਈ ਲੈਣਾ ਦੇਣਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਰਲ਼
ਕੇ ਕਿਸੇ ਅਕਸ਼ ਤਿੱਥ ਨੂੰ ਕਸ਼ ਨਹੀਂ ਬਣਾ ਸਕਦੇ।
ਵੀਰ ਸਰਵਜੀਤ ਨੂੰ ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਦੱਸੇ ਕਿ ਕਿਸੇ ਸ਼ਬਦ ਕੋਸ਼ ਵਿੱਚ ਅਕਸ਼ ਅਤੇ
ਕਸ਼ ਨੂੰ ਸਮਾਨਅਰਥੀ ਲਿਖਿਆ ਹੈ? ਜੇ ਲਿਖਿਆ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਮੈਂ ਜ਼ਰੂਰ ਖਿੜੇ ਮੱਥੇ ਸੱਚ ਨੂੰ ਪ੍ਰਵਾਣ ਕਰ
ਲਵਾਂਗਾ। ਢੁਚਰਾਂ ਨਹੀਂ ਡਾਹਵਾਂਗਾ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਟਾਲ਼ਮਟੋਲ਼ ਵਾਲੇ ਹੋਰ ਸਵਾਲ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਪਵਾਂਗਾ।
ਸ਼ਬਦ ਦੇ ਅਰਥ ਲਈ ਸ਼ਬਦ ਕੋਸ਼ ਤੋਂ ਉਪਰ ਹੇਠਾਂ ਕੋਈ ਹੋਰ ਸਬੂਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।
ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਪੰਜਾਬੀ ਦਾ ਇੱਕ ਨਿਮਾਣਾ ਜਿਹਾ ਅਧਿਆਪਕ ਹਾਂ।
ਹਿੰਦੀ, ਉਰਦੂ, ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਪੜ੍ਹਨ ਦਾ ਸ਼ੌਕ ਰਖਦਾ ਹਾਂ। ਐਟੀਮੌਲੋਜੀ ਵਿੱਚ ਮੇਰੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਰੁਚੀ ਹੈ।
ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪਟਿਆਲਾ ਵਲੋਂ ਛਾਪਿਆ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਪੰਜਾਬੀ ਕੋਸ਼ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਪੰਨਾ
ਚਾਰ `ਤੇ ਅਕਸ਼ੈ ਦਾ ਅਰਥ “ਅਖੈ, ਅਵਿਨਾਸੀ, ਜਿਸ ਦਾ ਨਾਸ ਨਾ ਹੋਵੇ” ਲਿਖਿਆ ਹੈ। ਮਹਾਨ ਕੋਸ਼ ਵਿੱਚ
ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ “ਜਿਸ ਦਾ ਅਖੈ (ਨਾਸ਼) ਨਾ ਹੋਵ, ਅਵਿਨਾਸ਼ੀ”।
"
अक्षय "
meaning in English: imperishable
हिन्दी - हिन्दी शब्दकोश से हिन्दी शब्द "अक्षय " के लिए
हिन्दी अर्थ
1. (सं.न.ब.) जिसका क्षय या नाश न हो।
2. अविनाशी
"अक्षय " के लिये उदाहरण...
1. अक्षय शब्द का उपयोग प्रेमचंद ने अपनी कहानी स्वांग. में
इस प्रकार किया है.
- " खून करके आन्नद के इस अक्षय स्रोत को अपवित्र न
कीजिए।"
ਦਾਸ,
ਬੇਨਾਮ
(30/11/12) ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ, ਜੰਮੂ
ਵੀਰ
ਸਰਬਜੀਤ ਸਿੰਘ ਸਕਰਮੇਂਟੋ ਜੀਉ, ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ, ਜੰਮੂ-30. 11. 12
ਸੰਪਾਦਕੀ ਨੋਟ:-
ਐਤਵਾਰ 25 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਮੈਂ
ਆਪਣੇ ਵਲੋਂ ਦੋ ਲੇਖ ਲਿਖ ਕੇ ਪਾਏ ਸੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਲੇਖ ਜੋ ਕਿ ਕਿਸੇ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਸੀ ਉਸ ਬਾਰੇ
‘ਸਿੱਖ ਮਾਰਗ’ ਦੇ ਪਾਠਕਾਂ ਤੋਂ ਉਸ ਲਿਖਤ ਵਿਚਲੀ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ ਬਾਰੇ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣ ਬਾਰੇ
ਪੁੱਛਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਬਾਰੇ ਇੱਕ ਪਾਠਕ ਦੀ ਚਿੱਠੀ ਤਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਪਾਈ ਜਾ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਕੁੱਝ ਹੋਰ
ਪਾਠਕਾਂ ਨੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਜੋ ਵਿਚਾਰ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੇ ਹਨ ਉਹਨਾ ਦੇ ਕੁੱਝ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਪਾਠਕਾਂ ਨਾਲ ਹੇਠਾਂ
ਸਾਂਝਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਹਨਾ ਵਿਚੋਂ ਬਹੁਤੇ ਨਿੱਜੀ ਸਨ ਇਸ ਲਈ ਉਸ ਦਾ ਕੁੱਝ ਹਿੱਸਾ ਹੀ
ਸਖ਼ਤ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ ਕੱਟ ਕੇ ਪਾਠਕਾਂ ਨਾਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇੱਕ ਪਾਠਕ ਨੇ ਫੂਨ
ਰਾਹੀਂ ਵੀ ਕੁੱਝ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੀ ਵਿਚਾਰ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੇ ਸਨ ਪਰ ਉਸ ਨੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਸ ਲਿਖਤ ਨੂੰ
ਹਟਾਉਣ ਦੀ ਬੇਨਤੀ ਵੀ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਜਿਸ ਬਾਰੇ ਮੈਂ ਕੁੱਝ ਸ਼ਰਤਾਂ ਸਹਿਤ ਹਾਂ ਵੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ।
ਦੂਸਰੇ ਲੇਖ ‘ਕੀ ਇਹ ਗੁਰਮਤਿ ਅਤੇ ਸਿਖੀ ਹੈ’ ਬਾਰੇ ਮੈਂ ਸਾਰੇ ਪਾਠਕਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਹੀ ਸਲਾਹਕਾਰ ਬੋਰਡ
ਤੋਂ ਪੁੱਛਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਬਾਰੇ ਆਪਣੀ ਰਾਇ ਗੁਰਬਾਣੀ ਅਤੇ ਗੁਰਮਤਿ ਨੂੰ ਸਾਹਮਣੇ ਰੱਖ ਕੇ
ਦੇਣ ਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਗੱਲ ਗੁਰਮਤਿ ਤੋਂ ਉਲਟ ਤਾਂ ਨਹੀਂ। ਜੇ ਹੈ ਤਾਂ ਦਲੀਲ ਨਾਲ ਦੱਸਣ ਤਾਂ ਹੀ
ਇਸ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣ ਬਾਰੇ ਸੋਚ ਸਕਦਾ ਹਾਂ ਉਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਹੀਂ।
ਸ: ਮੱਖਣ ਸਿੰਘ ਜੀ ਆਪ ਨੇ
ਸੰਪਾਦਕੀ ਲੇਖ ਵਿੱਚ ਜਿਸ ‘ਉਜੱਡ ਧੂਤੇ’ ਬਾਰੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ, ਉਸ ਬਾਰੇ ਇਹ ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਸੱਚ ਹੈ ਕਿ ਉਹ
ਮਨ ਦਾ ਕਾਲਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਚਿੱਟੇ ਝੂਠ ਬੋਲਣ/ਲਿਖਣ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਝਿਜਕਦਾ। ਉਹ, ਆਪਣੀ ਮੰਡਲੀ ਸਮੇਤ,
ਹਉਮੈ, ਈਰਖਾ ਅਤੇ ਨਿੰਦਾ ਆਦਿ ਮਾਨਸਿਕ ਰੋਗਾਂ ਨਾਲ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਗ੍ਰਸਤ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ
ਅਗਿਆਨ ਪਰ ਹਉਮੈ-ਮਾਰੇ ਲੀਡਰ ਦੀ ਥਾਪਣਾ ਵੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ। ਇਸ ਸੱਚ ਦਾ ਤਾਜ਼ਾ ਪ੍ਰਮਾਣ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਉਸ
ਦੇ 22 ਨਵੰਬਰ ਦੇ ਕੌਮੈਂਟਸ 23 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਲੇਖ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੇ ਹੋਏ ਹਨ।
---------------ਸਗੋਂ ਉਸ ਦੀ ਹੌਂਸਲਾ ਅਫ਼ਜ਼ਾਈ ਵੀ ਕੀਤੀ ਹੈ ਤਾਂਕਿ ਭਵਿਖ ਵਿੱਚ ਵੀ ਉਹ ਦੂਜੇ
ਲੇਖਕਾਂ ਅਤੇ ਸਾਈਟਾਂ ਵਿਰੁਧ ਇਵੇਂ ਹੀ ਗੰਦ ਉਗਲਦਾ ਰਹੇ।
ਕੁਝ ਸੱਜਣ ਜਾਣ ਬੁ਼ਝ ਜਾਂ ਅਣਜਾਣੇ
ਵਿੱਚ, ਬਣ ਰਹੀ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਪੁੱਠਾ ਗੇੜਾ ਦੇਣ ਲਈ ਨਾਕਾਰਾਤਮਿਕ ਨੁਕਤਾਚੀਨੀ ਵਾਲੀ ਪਹੁੰਚ ਅਪਣਾ ਰਹੇ
ਹਨ ਜਿਨਾਂ ਵਿੱਚ -------- ਦਾ ਨਾਮ ਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ।ਆਪਣੇ ਵਲੋਂ ਇਹ ਲੋਕ ਸ਼ਾਇਦ ਪੰਥ ਦੇ ਅਸਲ
ਹਤੈਸ਼ੀ ਹੋਣ ਦਾ ਭਰਮ ਪਾਲੀ ਬੈਠੇ ਹੋਣਗੇ ਪਰ ਇਹ ਆਪਣੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਨਾਲ ਹਰ ਜਾਗਰੁਕ ਜੱਥੇਬੰਦੀ ਜਾਂ
ਵਿਦਵਾਨ, ਪਰਚਾਰਕ ਦੇ ਹਰ ਕੰਮ ਦੀ ਨੈਗੇਟਿਵ ਅਲੋਚਨਾ ਨਾਲ ਇਕ ਵਖੇੜਾ ਹੀ ਖੜਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਹਰ
ਉਸਾਰੂ ਕਦਮ ਨੂੰ ਸੰਗਲ ਮਾਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਤੁਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ----
(29/11/12) ਗੁਰਸ਼ਰਨ ਸਿੰਘ ਕਸੇਲ
ਸ੍ਰ
ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਲੰਡਨ ਅਤੇ ਸ੍ਰ ਸਰਵਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀ, ਇਕ ਪਾਠਕ,
(29/11/12) ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਬਰੈਂਮਪਟਨ
ਆਪੀਨੈੑ ਆਪੁ ਸਾਜਿਓ ਆਪੀਨੈੑ ਰਚਿਓ ਨਾਉ।। ਸਵਾਲ: ਕੀ ਉਪਰਲੀਆਂ ਪੰਕਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਰੱਬ ਦੇ ਪਸਾਰੇ ਦੀ ਗੱਲ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ?ਵਿਚਾਰ: ਇਹ ਆਸਾ ਕੀ ਵਾਰ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪਉੜੀ ਦੀ ਪਹਿਲੀਆਂ ਦੋ ਪੰਕਤੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ
ਪਹਿਲਾਂ ੩ ਸਲੋਕ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸੇ ਪਉੜੀ ਦੀਆਂ ੩ ਹੋਰ ਪੰਕਤੀਆਂ ਹਨ।ੴ ਸਤਿਨਾਮੁ ਕਰਤਾ ਪੁਰਖੁ ਨਿਰਭਉ ਨਿਰਵੈਰੁ ਅਕਾਲ ਮੂਰਤਿ ਅਜੂਨੀ ਸੈਭੰ
ਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ।। ਗੌਰ ਕਰਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਪਹਿਲੇ ਤਿੱਨਾਂ ਹੀ ਸਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਗੁਰੁ ਦੀ ਮਹਿਮਾ ਅਤੇ ਗੁਰੁ
ਦੀ ਅਹਿਮਿਅਤ ਦਾ ਜਿਕਰ ਹੈ। ਸਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪਉੜੀਆਂ ਖੋਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਤਾ ਫਿਰ ਜਰੂਰ ਵਿਚਾਰਾਧੀਨ
ਪੰਕਤੀਆਂ ਦਾ ਸਂਬਧ ਵੀ ਉਪਰਲੇ ਸਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਹੋਵੇਗਾ। ਜੇ ਸਲੋਕ ਨੂੰ ਇੱਕ ਤਰਾ ਦਾ ਸਵਾਲ ਮੰਨਿਆ
ਜਾਵੇ ਤਾ ਪਉੜੀ ਉਸ ਦਾ ਜਵਾਬ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜੇ ਵਿਚਾਰਾਧੀਨ ਪੰਕਤੀਆਂ ਦਾ ਅਰਥ ਇਹ ਕਡਿਆ ਜਾਵੇ ਕਿ
ਰੱਬ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਸਾਜ ਕੇ ਕੁਦਰਤ ਨੂੰ ਸਾਜਿਆ ਤੇ ਇਹ ਜਵਾਬ ਉਪਰਲੇ ਸਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਮੇਲ ਨਹੀਂ
ਖਾਂਦਾ। ਇਸ ਪਉੜੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਜਰੂਰ ਗੁਰੁ ਦਾ ਜਿਕਰ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ
(29/11/12) ਸਰਵਜੀਤ ਸਿੰਘ
ਗੁੰਮਨਾਮ ਪਾਠਕ ਅਤੇ ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਜੰਮੂ ਜੀ,
ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕਾ ਖਾਲਸਾ। ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕੀ ਫ਼ਤਿਹ।
ਸਿੱਖ ਮਾਰਗ ਦਾ ਨਿਮਾਣੇ, ਨਿਤਾਣੇ ਅਤੇ ਗੁੰਮਨਾਮ ਪਾਠਕ ਜੀ, ਆਪ ਜੀ ਨੇ
ਮੇਰੇ ਨਾਮ ਲਿਖੇ ਪੱਤਰ ਦੇ ਅਰੰਭ `ਚ ਹੀ ਲਿਖਦੇ ਹੋ, “ਜੇ ਵੀਰ ਸਰਵਜੀਤ ਰਤਾ ਉਤੇਜਨਾ ਵਿੱਚ ਨਾ ਆਵੇ
ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਕੈਲੰਡਰ ਦੀ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ ਬਾਬਤ ਮੁੜ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ”। ਆਪ ਜੀ ਵੱਲੋਂ ਮੇਰੇ ਲਈ
ਉਤੇਜਨਾ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਵਰਤੋ ਕਰਨੀ, ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਦੀ ਹਮਾਇਤ `ਚ ਪੱਤਰ ਲਿਖਣਾ, ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਵਾਂਗੂੰ
ਮੇਰੇ 27 ਨਵੰਬਰ ਦੇ ਪੱਤਰ ਨੂੰ ਬਿਨਾ ਪੜ੍ਹੇ/ਸਮਝੇ ਹੀ ਪੱਤਰ ਲਿਖਣਾ, ਬਹੁਤਾ ਸੋਭਾ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦਾ। ਖੈਰ!
ਜੀ ਆਇਆ ਨੂੰ।
ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਜੀ, ਆਪ ਨੇ ਮੇਰੇ 12 ਨਵੰਬਰ ਦੇ ਪੱਤਰ ਦੇ ਸਬੰਧ `ਚ ਆਪਣੇ 13
ਨਵੰਬਰ ਦੇ ਪੱਤਰ `ਚ ਕੁਝ ਨੁਕਤੇ ਉਠਾਏ ਸਨ; ਆਪ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਸੀ,
(1) “ਅੱਜ ਦੇ ਇਤਹਾਸ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਇਤਹਾਸਕਾਰ, ਅੱਜ ਦਿਆਂ
ਅਖਬਾਰਾਂ/ਕਲੇਂਡਰਾਂ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡ ਅਨੁਸਾਰ 2012 ਦੀ ਦਿਵਾਲੀ ਮਨਾਉਂਣ ਨੂੰ ਦਰਜ ਕਰੇਗਾ, ਜਾਂ ਫਿਰ
ਗਣਿਤ ਅਨੁਸਾਰ?”
ਵੀਰ ਜੀ, ਮੈਂ ਆਪਣੇ 12 ਨਵੰਬਰ ਦੇ ਪੱਤਰ `ਚ ਹੀ ਲਿਖ ਦਿੱਤਾ ਸੀ
ਕਿ, “ਇਸ ਸਾਲ ਦੀਵਾਲੀ 13 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਮਨਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ”।
(2) “ਨਾਲ ਹੀ ਸਪਸ਼ਟ ਕਰਨ ਦੀ ਕਿਰਪਾਲਤਾ ਕਰਨੀ ਕਿ ਆਪ ਜੀ ਅਨੁਸਾਰ ਗੁਰੂ
ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਜਦੋਂ ਰਿਹਾ ਹੋਏ ਉਸ ਸਾਲ ਦਿਵਾਲੀ ਕਦੇਂ ਮਨਾਈ ਗਈ ਸੀ?”
ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਮੈਂ ਆਪਣੇ 14 ਨਵੰਬਰ ਦੇ ਲਿਖਿਆ ਸੀ, “ਇਸ ਸਵਾਲ ਨਾਲ ਮੇਰਾ ਕੋਈ
ਸਬੰਧ ਨਹੀ ਹੈ”। ਉਂਝ ਮੈਂ 12 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਲਿਖ ਦਿੱਤਾ ਸੀ, ‘ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਸ ਸਾਲ ਦੀਵਾਲੀ ਭਾਵ ਕੱਤਕ
ਦੀ ਮੱਸਿਆ 27 ਅਕਤੂਬਰ ਦਿਨ ਬੁਧਵਾਰ ਨੂੰ ਸੀ”।
(3) ਤੁਸੀਂ 15 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਫੇਰ ਲਿਖਿਆ ਸੀ, “ਮੇਰਾ ਤਾਂ ਕੇਵਲ ਇਹ ਸਵਾਲ
ਹੈ ਕਿ ਜਿਸ ਸਾਲ, ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਰਿਹਾ ਹੋਏ ਸੀ, ਉਸ ਸਾਲ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂਆਂ ਵਲੋਂ ਕਿਸ
ਦਿਹਾੜੇ ਦਿਵਾਲੀ ਮਨਾਈ ਗਈ ਸੀ? ਜਵਾਬ ਦੇਂਣਾ ਜਾਂ ਨਾ ਦੇਂਣਾ ਆਪ ਜੀ ਦੀ ਮਰਜ਼ੀ”!
ਵੀਰ ਜੀ, ਤੁਹਾਡੇ
15
ਨਵੰਬਰ ਦੇ ਸਵਾਲ ਦਾ ਜਵਾਬ
ਮੈਂ ਆਪਣੇ 14 ਨਵੰਬਰ ਦੇ ਪੱਤਰ `ਚ ਹੀ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਨਾਲ ਹੀ ਮੈਂ ਇਹ ਵੀ ਲਿਖਿਆ ਸੀ, “ਜੇ
ਤੁਸੀਂ, ਮੇਰੇ 12 ਤਾਰੀਖ ਦੇ ਪੱਤਰ ਵਿੱਚ ਲਿਖੀ ਹੋਈ ਸਪੱਸ਼ਟ ਪੰਗਤੀ, ‘ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਸ ਸਾਲ ਦੀਵਾਲੀ
ਭਾਵ ਕੱਤਕ ਦੀ ਮੱਸਿਆ 27 ਅਕਤੂਬਰ ਦਿਨ ਬੁਧਵਾਰ ਨੂੰ ਸੀ’ ਪੜ੍ਹੀ ਹੁੰਦੀ ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਸਵਾਲ
ਪੁੱਛਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੀ ਨਹੀ ਸੀ ਪੈਣੀ”।
(4) ਆਪ ਨੇ ਆਪਣੇ 18 ਨਵੰਬਰ ਦੇ ਪੱਤਰ `ਚ ਸਵਾਲ ਕੀਤਾ ਸੀ, “ਇਸ ਕਰਕੇ ਇਹ
ਦੱਸਣ ਦੀ ਕਿਰਪਾਲਤਾ ਕਰੋ ਕਿ ਸੰਨ 1619 ਦੀ ਦਿਵਾਲੀ ‘ਇਤਹਾਸਕ ਪੱਖੋਂ’ ਕਹਿੜੇ ਦਿਨ ਮਨਾਈ ਗਈ
ਸੀ? 27 ਅਕਤੂਬਰ 1619, ਦਿਨ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਹੀ ਜਾਂ ਫਿਰ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦਿਨ? ਨਾਲ ਹੀ ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ
ਦੇਂਣ ਦੀ ਕਿਰਪਾਲਤਾ ਵੀ ਕਰਨੀ ਕਿ ਜੇ ਕਰ ਬੀਤੀ ਦਿਵਾਲੀ 13. 11. 12 ਨਹੀਂ ਸੀ ਬਣਦੀ ਤਾਂ ਕਿਸ
ਦਿਨ ਬਣਦੀ ਸੀ”।
ਵੀਰ ਜੀ, ਤੁਹਾਡੇ 18 ਨਵੰਬਰ ਦੇ ਸਵਾਲਾਂ ਦਾ ਜਵਾਬ ਮੈਂ ਆਪਣੇ 14 ਨਵੰਬਰ
ਦੇ ਪੱਤਰ `ਚ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।
(5) ਆਪ ਨੇ ਆਪਣੇ 19 ਨਵੰਬਰ ਦੇ ਪੱਤਰ ਵਿਚ ਤਿੰਨ ਸਵਾਲ ਕੀਤੇ ਸਨ,
(੧) ਇਸ ਕਰਕੇ ਇਹ ਦੱਸਣ ਦੀ ਕਿਰਪਾਲਤਾ ਕਰੋ ਕਿ ਸੰਨ 1619 ਦੀ
ਦਿਵਾਲੀ ‘ਇਤਹਾਸਕ ਪੱਖੋਂ’ ਕਹਿੜੇ ਦਿਨ ਮਨਾਈ ਗਈ ਸੀ? 27 ਅਕਤੂਬਰ 1619, ਦਿਨ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਹੀ
ਜਾਂ ਫਿਰ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦਿਨ?
(੨) ਨਾਲ ਹੀ ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਂਣ ਦੀ ਕਿਰਪਾਲਤਾ ਵੀ ਕਰਨੀ ਕਿ ਜੇ ਕਰ ਬੀਤੀ
ਦਿਵਾਲੀ 13. 11. 12 ਨਹੀਂ ਸੀ ਬਣਦੀ ਤਾਂ ਕਿਸ ਦਿਨ ਬਣਦੀ ਸੀ”?
(੩) ਨਾਲ ਹੀ ਇਹ ਵੀ ਦੱਸਣਾ ਕਿ ਜੇ ਕਰ ਬੀਤੀ ਦਿਵਾਲੀ 13. 11. 12 ਨਹੀਂ
ਸੀ ਬਣਦੀ ਤਾਂ ਕਿਸ ਦਿਨ ਬਣਦੀ ਸੀ?
ਵੀਰ ਜੀ, ਤੁਹਾਡੇ 21 ਨਵੰਬਰ ਦੇ ਤਿੰਨਾ ਸਵਾਲਾਂ ਦਾ ਜਵਾਬ ਮੈਂ ਆਪਣੇ 14
ਨਵੰਬਰ ਦੇ ਪੱਤਰ `ਚ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।
(6) ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ 23 ਨਵੰਬਰ ਦੇ ਪੱਤਰ `ਚ ਲਿਖਦੇ ਹੋ, “ਫਿਰ ਵੀ ਜਿੱਥੇਂ
ਤਕ ਮੇਰੇ ਜਵਾਬ ਦੇਂਣ ਦੀ ਗਲ ਹੈ ਮੈਂ ਤਾਂ ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਇੱਕ ਹੀ ਸਮੇਂ, ਇੱਕ ਸਵਾਲ ਤੇ ਹੀ ਦੋ-ਦੋ
ਸਵੈਵਿਰੌਧੀ ਬਿਆਨ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਬਾਦ ਹੀ ਕੁੱਝ ਕਹਿਣ ਦਾ ਜਤਨ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹਾਂ। ਤੁਸੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹੋ ਕਿ
ਮੰਗਲਵਾਰ 7. 13 ਨੂੰ ਮੱਸਿਆ ਦਾ ਆਰੰਭ ਹੋਇਆ, ਜਿਸਦਾ ਅੰਤ ਬੁੱਧਵਾਰ 3. 38 ਤੇ ਹੋਇਆ। ਭਾਵ, 7.
13 ਤੋਂ ਅੱਗੇ 3. 38 ਤਕ ਯਾਨੀ ਕਿ ਲੱਗਭਗ 20 ਘੰਟੇ 25 ਮਿੰਟ ਤਕ ਮੱਸਿਆ ਸੀ! ਇਕ ਪਾਸੇ ਆਪ ਜੀ ਦਾ
ਲਿਖਣਾ ਹੈ ਕਿ ਮੰਗਲਵਾਰ 7. 13 ਤੋਂ ਬਾਦ ਮੱਸਿਆ ਦਾ ਆਰੰਭ ਹੋਇਆ, ਜੋ ਕਿ 3. 38 ਤਕ ਜਾਰੀ ਰਹੀ।
ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਆਪ ਜੀ ਲਿਖਦੇ ਹੋ ਕਿ “… ਇਸ ਸਾਲ ਕੱਤਕ ਦੀ ਮੱਸਿਆ ਹੈ ਹੀ ਨਹੀਂ. .” “ਵੀਰ ਜੀ ਆਪਣੀ
ਗਲ ਤਾਂ ਸਪਸ਼ਟ ਕਰੋ ਤਾਂ ਕਿ ਕੋਈ ਜਵਾਬ ਦੇਂਣ ਦਾ ਜਤਨ ਕਰ ਸਕੇ! ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਤਾਂ ਸਮਝਾਉ ਕਿ ਆਪ ਜੀ
ਵਲੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਸਾਲ ਮੱਸਿਆ ਦੇ ਆਰੰਭ ਅਤੇ ਅੰਤ ਦਾ ਸਮਾਂ (20 ਘੰਟੇ. 25 ਮਿੰਟ) ਲਿਖ ਕੇ
ਫਿਰ “ਇਸ ਸਾਲ ਕੱਤਕ ਦੀ ਮੱਸਿਆ ਹੈ ਹੀ ਨਹੀਂ” ਲਿਖਣ ਤੋਂ ਕੀ ਭਾਵ ਹੈ”?
ਵੀਰ ਜੀ, ਮੈਂ ਆਪਣੇ 24 ਨਵੰਬਰ ਦੇ ਪੱਤਰ `ਚ ਲਿਖਿਆ ਸੀ, “ਆਪ ਜੀ ਵੱਲੋਂ
ਵਾਰ-ਵਾਰ ਪੁੱਛੇ ਜਾ ਰਹੇ ਸਵਾਲ ਦੇ ਸਬੰਧੀ ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਪਤਾ ਸੀ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਟਿੰਡ `ਚ
ਕਾਨਾ ਪਾ ਲੈਣਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਮੈਂ ਪਹਿਲਾ ਹੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ਤੇ ਉਸ ਦਾ ਜਿਕਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਮੇਰੇ
ਪੱਤਰ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਪੜ੍ਹੋ, ਜੇ ਮੇਰੀ ਸਪੱਸ਼ਟ ਲਿਖਤ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਵੀ ਆਪ ਨੂੰ ਸਮਝ ਨਾ ਆਵੇ ਤਾਂ
ਮੈਨੂੰ ਮਾਫ਼ ਕਰ ਦੇਣਾ ਜੀ”।
ਪੇਸ਼ ਹੈ ਮੇਰੇ 12 ਨਵੰਬਰ ਦੇ ਪੱਤਰ ਦਾ ਉਹ ਭਾਗ ਜਿਸ `ਚ ਤੁਹਾਡੇ ਸਵਾਲ ਦਾ
ਜਵਾਬ ਹੈ। ਜਾਂ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਸਮਝ ਨਹੀ ਸਕੇ ਜਾਂ ਇਸ ਦਾ ਕੋਈ ਹੋਰ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਇਹ
ਤੁਸੀਂ ਜਾਣੋ,
“ਪਾਠਕਾਂ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਈ ਇਹ ਦੱਸਣਾ ਜਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਚੰਦਰ-ਸੂਰਜੀ ਕੈਲੰਡਰ ਦੇ ਦਿਨ ਦਾ ਅਰੰਭ ਸੂਰਜ
ਚੜਨ ਵੇਲੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਭਾਵ ਚੰਦ ਦੀ ਜੋ ਤਿਥ ਸੂਰਜ ਚੜਨ ਵੇਲੇ ਹੋਵੇਗੀ, ਉਸ ਦਿਨ ਦੀ ਉਹ ਤਿਥ ਹੀ
ਗਿਣੀ ਜਾਵੇਗੀ, ਅੱਗਲੇ ਦਿਨ ਜਦੋਂ ਸੂਰਜ ਦੁਬਾਰਾ ਚੜੇਗਾ ਤਾ ਉਸ ਵੇਲੇ ਚੰਦ ਦੀ ਜੋ ਤਿਥ ਹੋਵੇਗੀ
ਉਹ, ਉਸ ਦਿਨ ਦੀ ਗਿਣੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਸ ਨਾਲ ਕੋਈ ਫਰਕ ਨਹੀ ਪੈਂਦਾ ਕਿ ਉਹ ਤਿਥ ਸੂਰਜ ਚੜਨ ਤੋਂ 5
ਮਿੰਟ ਪਹਿਲਾ ਅਰੰਭ ਹੋਈ ਹੈ ਜਾਂ ਸੂਰਜ ਚੜਨ ਤੋਂ 5 ਮਿੰਟ ਪਿਛੋਂ ਖਤਮ ਹੋ ਗਈ ਹੈ”।
(7) ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ 25 ਨਵੰਬਰ ਦੇ ਪੱਤਰ `ਚ ਲਿਖਦੇ ਹੋ, “ਮੈਂ “ਅਕਸ਼
ਤਿੱਥ” ਦਾ ਅਰਥ ਪੜਿਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸਦਾ ਭਾਵ ਉਹ ਤਿੱਥ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਹਿੰਦੂਆਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪਵਿੱਤਰ
ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਇਸ ਤਿੱਥ ਦੇ ਘੇਰੇ ਵਿੱਚ ਆਉਂਣ ਵਾਲਾ ਹਰ ਪਲ ਪਵਿੱਤਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ
ਜਿਸ ਲਈ ਕਿਸੇ ਮਹੂਰਤ ਨੂੰ ਭਾਲਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਤੁਸੀ ਅਕਸ਼ ਦਾ ਭਾਵ “ਇਸ ਸਾਲ ਕੱਤਕ ਦੀ
ਮੱਸਿਆ ਆਉਂਦੀ ਹੀ ਨਹੀਂ” ਕਿਵੇਂ ਕੱਢਿਆ ਹੈ ਇਸ ਦੀ ਮੈਂਨੂੰ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਆਈ, ਤੇ ਤੁਸੀ ਵੀ ਕੁੱਝ
ਦੱਸਣ ਤੋਂ ਮੁਨਕਰ ਹੋ ਸਿਵਾ ਇਸਦੇ ਕਿ ਮੈਂ ਕਿਸੇ “ਟਿੰਡ `ਚ ਕਾਨਾ” ਪਾਇਆ ਹੈ। ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਤਾਂ
ਇਹ ਵੀ ਪਤਾ ਚਲਿਆ ਹੈ ਕਿ ਅਕਸ਼ ਦਾ ਭਾਵ ਨਾ ਆਉਂਣ ਵਾਲਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਬਲਕਿ ਖਤਮ ਨਾ ਹੋਂਣ ਵਾਲਾ ਵੀ
ਹੁੰਦਾ ਹੈ”।
ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਮੈਂ ਆਪਣੇ 27 ਨਵੰਬਰ ਦੇ ਪੱਤਰ `ਚ ਲਿਖਿਆ ਸੀ, ‘ਅਕਸ਼’ ਇਹ ਸ਼ਬਦ
ਪੰਜਾਬੀ `ਚ ਲਿਖਣ ਵੇਲੇ ਸ਼ਾਇਦ ਠੀਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਹੋਵੇ । ਇਸ ਨੂੰ ਕਸ਼ੈ, ਖਸ਼ੈ,
kshaya ਖੈਅ
ਅਤੇ ਖੈ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ (ਸੰਮਤ ੨੦੬੮) ਕੱਤਕ ਸੁਦੀ 14 ਨੂੰ ਇਸੇ ਜੰਤਰੀ ਵਿਚ
‘ਚੌਦਸ ਤਿਥ ਦਾ ਖੈ’ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਸੰਮਤ ੨੦੬੪ ਦੀ ਜੰਤਰੀ ਵਿੱਚ ਕੱਤਕ ਸੁਦੀ 13 ਨੂੰ ‘ਤਰੌਦਸ਼ੀ
ਤਿੱਥ ਦਾ ਖੈਅ’ ਲਿਖਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।... ਯਾਦ ਰਹੇ, ‘ਬਿਕ੍ਰਮੀ ਤਿਥ ਪੱਤ੍ਰਕਾਂ’ (ਜੋਤਸ਼ੀ ਪ੍ਰਤਾਪ
ਸਿੰਘ) ਵਿਚ ‘ਤਿਥ ਅਕਸ਼’ ਨੂੰ ‘ਤਿਥ ਗਤ ਗਈ’ ਲਿਖਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ”।
(8) ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ 28 ਨਵੰਬਰ ਦੇ ਪੱਤਰ `ਚ ਲਿਖਦੇ ਹੋ, “ਵੀਰ ਜੀ, ਆਪ ਜੀ
ਨੂੰ ਸ਼ਾਯਦ ਗਲਤੀ ਲਗ ਰਹੀ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨਾਲ ‘ਅ` ਅਖਰ ਲੱਗਣ ਨਾਲ ਅਰਥ ਵਿਪਰੀਤ ਭਾਵ ਦੇ
ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ‘ਕਥ` ਦਾ ਅਰਥ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ‘ਕਹਿਣ ਯੇਗ` ਅਤੇ ‘ਅਕਥ` ਦਾ ਅਰਥ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ
‘ਨਾ ਕਹਿਣ ਯੋਗ`। ਇਵੇਂ ਇਹ ‘ਤੁਲ` ਦਾ ‘ਅਤੋਲ`, ‘ਚਿੰਤਾ` ਦਾ ‘ਅਚਿੰਤਾ`, ‘ਕਸ਼ਯ’ ਦਾ ਅਕਸ਼ਯ ਆਦਿ।
‘ਕਸ਼ਯ` ਦਾ ‘ਅਕਸ਼ਯ` ਆਦਿ। ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੇ ਇਸ ਹਵਾਲੇ ਨੂੰ ਵਿਚਾਰੋ ਤਾਂ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਪਤਾ ਚਲੇ ਕਿ
ਤੁਸੀਂ ਅਕਸ਼ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਜੋ ਭਾਵ ਕੱਡੀਆ ਹੈ ਉਹ ਗਲਤ ਹੈ”।
ਜੰਮੂ ਜੀ, ਕਿੰਨੀ ਖੁਸ਼ੀ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਹਮਾਇਤੀ, ਇਕ ਗੁੰਮਨਾਮ
ਪਾਠਕ ਨੇ ਵੀ 28 ਨਵੰਬਰ ਦੇ ਪੱਤਰ `ਚ ਅਜੇਹਾ ਹੀ ਲਿਖਿਆ ਹੈ,
“ਉਹ ‘ਕਸ਼ੈ’ ਤੇ ‘ਅਕਸ਼ੈ’ ਵਿੱਚ ਫ਼ਰਕ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਹੇ। ...ਪਰ
ਹਿੰਦੂ ਕੈਲੰਡਰ ਵਿੱਚ ਜੇ ਕਿਸੇ ਅਜਿਹੀ ਤਿੱਥ ਨੂੰ ਕੋਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦਿਨ ਸੁਦ ਜਾਂ ਦਿਹਾੜਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ
ਉਸ ਨੂੰ ‘ਕਸ਼ੈ’ ਦੇ ਵਿਪਰੀਤ ‘ਅਕਸ਼ੈ’ ਭਾਵ ਅ+ਕਸ਼ੈ ਮੰਨ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ‘ਅਕਸ਼ੈ’ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ
ਅਵਿਨਾਸੀ ਭਾਵ ਜਿਸ ਦਾ ਨਾਸ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਜੋ ਹਰ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਗਿਣੀ ਜਾਣੀ ਹੈ। ... ਪਰ ਇਸ ਤਿੱਥ
ਨੂੰ ਹਿੰਦੂਆਂ ਦਾ ਪਵਿਤਰ ਦਿਨ ਦੀਵਾਲੀ ਸੀ ਇਸ ਕਰਕੇ ਇਸ ਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ਪਰ ਕਸ਼ੈ ਦੇ
ਵਿਪਰੀਤ ਅਕਸ਼ੈ ਮੰਨ ਲਿਆ ਗਿਆ। ਜਦ ਅਸਲੀ ਤਿੱਥ ਪੱਤ੍ਰਿਕਾ ਵਾਲਾ, ਸਰਵਜੀਤ ਦੇ ਲਿਖਣ ਮੁਤਾਬਕ, ਇਸ
ਸਾਲ ਦੀ ਕੱਤਕ ਦੀ ਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਅਕਸ਼ ਲਿਖਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਦਾ ਇਹੋ ਭਾਵ ਹੈ। ਮਹਾਨਕੋਸ਼ ਦੇ ਕਰਤਾ
ਵਿਦਵਾਨ ਕਾਹਨ ਸਿੰਘ ਨਾਭਾ ਜੀ ਨੇ ਅਕਸ਼ੈ ਦਾ ਅਰਥ ਅਵਿਨਾਸੀ ਲਿਖਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ”।
ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਜੰਮੂ ਜੀ, ਹੋਰ ਜੋ ਮਰਜ਼ੀ ਹੋਵੇ ਪਰ ਤੁਹਾਡੀ ਚੋਣ ਦੀ ਦਾਦ
ਦੇਣੀ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਕਿੰਨੀ ਸਾਝ ਹੈ ਤੁਹਾਡੇ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਦੋਸਤ `ਚ। ਤੁਹਾਡੇ ਦੋਸਤ ਨੂੰ ਵੀ ‘ਅ’ ਨਾਲ
ਕਿੰਨਾ ਲਗਾਉ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਪੱਤਰ `ਚ ‘ਅ’ ਦਾ ਹੀ ਜਿਕਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਹ ਵੀ ਤੁਹਾਡੇ ਵਾਂਗੂੰ
ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਆਕਰਣ ਦਾ ਮਾਹਿਰ ਹੈ। ਇਥੇ ਹੀ ਬਸ ਨਹੀ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੋਵਾਂ ਦੋਸਤਾਂ ਨੂੰ ਇਕੱਲੇ ‘ਅ’ ਨਾਲ
ਹੀ ਨਹੀ ਸਗੋਂ ‘ਉਤੇਜਨਾ’ ਨਾਲ ਵੀ ਬਹੁਤ ਲਗਾਉ ਹੈ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਪੱਤਰ `ਚ ਲਿਖਿਆ ਸੀ, , “ਵੀਰ ਜੀ
ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਹੁਣ ਜ਼ਰਾ ਬਿਨ੍ਹਾਂ ਗੁੱਸੇ ਅਤੇ ਉੱਤੇਜਨਾ ਵਿੱਚ ਆਏ ਨੁੱਕਤਾ ਸਮਝਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕਰਨਾ
ਜੀ”! ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਦੋਸਤ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ, “ਜੇ ਵੀਰ ਸਰਵਜੀਤ ਰਤਾ ਉਤੇਜਨਾ ਵਿੱਚ ਨਾ ਆਵੇ ਤਾਂ ਉਸ
ਨੂੰ ਕੈਲੰਡਰ ਦੀ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ ਬਾਬਤ ਮੁੜ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ” ਵਾਹ ਕਿਆ ਦੋਸਤੀ ਹੈ। ਦੋਸਤ ਹੋਵੇ
ਤਾਂ ਤੁਹਾਡੇ ਦੋਸਤ ਵਰਗਾ।
ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਜੀ, ਮੈਨੂੰ ਫੇਰ ਇਹ ਲਿਖਣਾ ਪੈਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਅਤੇ
ਤੁਹਾਡੇ ਦੋਸਤ ਨੇ ਮੇਰਾ 27 ਨਵੰਬਰ ਦਾ ਪੱਤਰ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਪੜ੍ਹਿਆ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ 28 ਨਵੰਬਰ
ਨੂੰ ਪੱਤਰ ਲਿਖਣਾ ਨਹੀ ਸੀ ਪੈਣਾ। ਤੁਸੀਂ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਦੋਸਤ ਨੇ ਮੇਰੇ ਲਿਖੇ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ / ਸਮਝਣ
ਦੀ ਬਜਾਇ ਮੈਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਦੀ ਵਿਆਕਰਣ ਪੜ੍ਹਾਉਣੀ ਅਰੰਭ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਵੀਰ ਜੀ, ਕੀ ਆਪ ਜੀ ਜਾਂ
ਤੁਹਾਡਾ ਗੁੰਮਨਾਮ ਦੋਸਤ ਕਿਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਅਧਿਆਪਕ ਤਾਂ ਨਹੀ ਹੋ?
ਜੰਮੂ ਜੀ, ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੇ ਗੁੰਮਨਾਮ ਦੋਸਤ ਦੇ ਸੁਝਾਓ, “ਉਸ ਨੂੰ ਕੈਲੰਡਰ ਦੀ
ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ ਬਾਬਤ ਮੁੜ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ” ਤੇ ਅਮਲ ਕਰਦਾ ਹੋਇਆ, ਆਪਣੇ 12 ਨਵੰਬਰ ਦੇ ਪੱਤਰ
`ਚ ਇਹ ਪੰਗਤੀ ‘ਅਸਲੀ ਤਿਥ ਪਤ੍ਰਿਕਾ’ (ਪੰਡਤ ਦੇਵੀ ਦਿਆਲ) ਮੁਤਾਬਕ ਇਸ ਸਾਲ ਮੱਸਿਆ ਦੀ ਤਿੱਥ
‘ਅਕਸ਼’ ਹੈ” ਤੇ ਮੁੜ ਵਿਚਾਰ ਕਰਦਾ ਹੋਇਆ ‘ਅਸਲੀ ਤਿਥ ਪਤ੍ਰਿਕਾ’ `ਚ ਲਿਖੇ ਗਏ ‘ਅਕਸ਼’ ਦੀ ਥਾਂ ਇਸੇ
ਤਿੱਥ ਲਈ ‘‘ਬਿਕ੍ਰਮੀ ਤਿਥ ਪੱਤ੍ਰਕਾਂ’ ਵਿੱਚ ਲਿਖੇ ਗਏ, ਇਸ ਸ਼ਬਦ ਦੇ ਬਦਲ ‘ਗਤ’ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ
ਕਰਦਾ ਲੈਂਦਾ ਹਾਂ। ਮੇਰੀ ਉਸ ਪੰਗਤੀ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੜ੍ਹਿਆ ਜਾਵੇ, ‘‘ਬਿਕ੍ਰਮੀ ਤਿਥ ਪੱਤ੍ਰਕਾਂ’
(ਜੋਤਸ਼ੀ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸਿੰਘ) ਵਿਚ
‘ਤਿਥ ਗਤ ਗਈ’ ਲਿਖਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। (ਮੇਰੇ 27 ਨਵੰਬਰ ਦੇ ਪੱਤਰ `ਚ ਪਹਿਲੀ ਫੋਟੋ ਵੇਖੋ)
ਇਥੇ ਇਕ ਗੱਲ ਦਾ ਜਿਕਰ ਕਰਨਾ ਜਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ‘ਅਸਲੀ ਤਿਥ ਪਤ੍ਰਿਕਾ’ (ਪੰਡਤ
ਦੇਵੀ ਦਿਆਲ) ਵਿਚ ਬਿਕ੍ਰਮੀ 2069 ਸੰਮਤ ਵਿਚ ਕਸ਼ੈ, ਖਸ਼ੈ,
kshaya ਖੈਅ
ਅਤੇ ਖੈ ਤਿਥ ਲਈ ‘ਅਕਸ਼’ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਿਵੇ ਮੈਂ ਪਹਿਲਾ ਵੀ ਲਿਖਿਆ ਸੀ, ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਪੰਜਾਬੀ ਦਾ
ਨਹੀ ਹੈ ਇਸ ਲਈ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ `ਚ ਠੀਕ ਨਾ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਹੋਵੇ। ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਜੰਮੂ ਨੇ
ਮੇਰੇ ਵੱਲੋਂ ਵਰਤੇ ਗਏ ਇਸ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਸਮਝੇ ਬਿਨਾ ਹੀ ਲਿਖਦੇ ਹਨ, “ਵੀਰ ਜੀ, ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ
ਸ਼ਾਯਦ ਗਲਤੀ ਲਗ ਰਹੀ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨਾਲ ‘ਅ` ਅਖਰ ਲੱਗਣ ਨਾਲ ਅਰਥ ਵਿਪਰੀਤ ਭਾਵ ਦੇ ਹੋ
ਜਾਂਦੇ ਹਨ”। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਗੁੰਮਨਾਮ ਹਮਾਇਤੀ ਲਿਖਦੇ ਹਨ, “ ਉਹ ‘ਕਸ਼ੈ’ ਤੇ ‘ਅਕਸ਼ੈ’ ਵਿੱਚ ਫ਼ਰਕ ਨਹੀਂ
ਕਰ ਰਹੇ”।
ਮੈਂ ਆਪਣੇ 27 ਨਵੰਬਰ ਦੇ ਪੱਤਰ `ਚ ਲਿਖਿਆ ਸੀ ‘‘ਬਿਕ੍ਰਮੀ ਤਿਥ ਪੱਤ੍ਰਕਾਂ’
ਵਿਚ ‘ਤਿਥ ਗਤ ਗਈ’ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ‘ਅਸਲੀ ਤਿਥ ਪਤ੍ਰਿਕਾ’ ਵਿਚ ਸੰਮਤ 2068 ਵਿੱਚ ਖੈ, ਸੰਮਤ
2064 ਦੀ ਜੰਤਰੀ ਵਿਚ ਖੈਅ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ‘ਅਸਲੀ ਤਿਥ ਪਤ੍ਰਿਕਾ’ ਸੰਮਤ 2070 ਬਿਕ੍ਰਮੀ ਦੀ
ਜੰਤਰੀ ਵਿੱਚ
kshaya or Loos
ਤਿੱਥ ਲਈ ‘ਖੈਅ’ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਕੱਤਕ
ਸੁਦੀ 5 ਲਈ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, “ਪੰਚਮੀ ਤਿੱਥ ਦਾ ਖੈਅ” ਮੱਘਰ ਦੀ ਮੱਸਿਆ ਲਈ ਲਿਖਿਆ ਹੈ, ‘ਮੱਸਿਆ
ਤਿਥ ਦਾ ਖੈਅ’। ਵਿਦਵਾਨ ਦੋਸਤਾਂ ਨੂੰ ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਜੰਤਰੀ ਦੀ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ ਦੇ
ਤੌਰ ਤੇ ਹੀ ਸਮਝਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕਰੋ।
ਪੋ: ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਸਤਿਕਾਰ ਯੋਗ ਗੁੰਮਨਾਮ ਦੋਸਤ ਜੀ, ਆਪ ਜੀ
ਵੱਲੋਂ ਜੋ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਪੁੱਛੇ ਜਾਂਦੇ ਸਾਰੇ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਜਵਾਬ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਪੱਤਰਾਂ `ਚ ਕਾਪੀ ਕਰਕੇ
ਪੇਸਟ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਤੁਹਾਨੂੰ ਵੇਦ ਵਿਚੋਂ ਐਟਮ ਬੰਬ ਦਾ ਫ਼ਾਰਮੂਲਾ ਨਾ ਲੱਭਣਾ ਪਵੇ।
ਹੁਣ ਮੇਰਾ ਸਿਰਫ ਇਕ ਸਵਾਲ,
ਜੋ ਮੈਂ ਤੀਜੀ ਅਤੇ ਆਖਰੀ ਵਾਰ ਪੁੱਛ ਰਿਹਾ ਹੈ ਉਹ ਇਹ ਕਿ ਸੰਮਤ 2069 ਬਿਕ੍ਰਮੀ ‘ਚ ਕੱਤਕ ਦੀ
ਮੱਸਿਆ, ਤੁਹਾਡੇ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਦੋਸਤ ਅਨੁਸਾਰ ਕਿਸ ਦਿਨ ਸੀ?
ਸਤਿਕਾਰ ਸਹਿਤ ਸਰਵਜੀਤ ਸਿੰਘ
(29/11/12) ਸਤਨਾਮ ਸਿੰਘ ਜੌਹਲ
ਪ੍ਰੈਸ
ਰਿਲੀਜ਼ ਸੰਗਤਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਜਾਣ ਕੇ ਅਤਿਅੰਤ ਖ਼ੁਸ਼ੀ
ਹੋਵੇਗੀ ਕਿ ਕੈਨੀਡੀਅਨ ਸਿੱਖ ਸਟੱਡੀਜ਼ ਐਂਡ ਟੀਚਿੰਗ ਸੁਸਾਇਟੀ ਵਲੋਂ ਗੁਰਮਤਿ ਸਿਖਲਾਈ ਕੋਰਸ ਸ਼ੁਰੂ
ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਗੁਰਬਾਣੀ, ਗੁਰਮਤਿ ਫਿਲਾਸਫੀ, ਗੁਰ ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ
ਪੜ੍ਹਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਹਰੇਕ ਇਸਤਰੀ ਅਤੇ ਪੁਰਸ਼ ਦਾਖ਼ਲਾ ਲੈ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕੋਰਸ ਪੂਰਾ ਹੋਣ
ਉਪਰੰਤ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਪਾਸ ਕਰਨ ਵਾਲ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਸਰਟੀਫੀਕੇਟ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਗੁਰਮਤਿ ਦੀ
ਪੜ੍ਹਾਈ ਦੇ ਨਾਲ ਕਥਾ ਵਿਆਖਿਆਣ ਦੀ ਪ੍ਰੈਕਟੈਸ ਵੀ ਕਰਾਈ ਜਾਵੇਗੀ ਤਾਂ ਕਿ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਸਿੱਖ ਸੰਗਤਾਂ
ਵਿੱਚ ਵਿਚਰ ਕੇ ਗੁਰਮਤਿ ਦਾ ਪਰਚਾਰ ਕਰ ਸਕਣ। ਫ਼ਿਲਹਾਲ ਇਹ ਕਲਾਸਾਂ ਹਫ਼ਤੇ ਵਿੱਚ ਦੋ ਦਿਨ ਹੀ
ਲਗਣਗੀਆਂ: ਐਤਵਾਰ ਅਤੇ ਸੋਮਵਾਰ: ਸਮਾਂ ਹੈ: ਸ਼ਾਮ 6. 00 ਤੋਂ 8. 00 ਵਜੇ ਤੱਕ। ਨੋਟ: ਇਹ ਕਲਾਸਾਂ
6 ਜਨਵਰੀ 2013 ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਚਾਹਵਾਨ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਫ਼ੋਨ ਨੰਬਰ ਤੇ ਸੰਪਰਕ
ਕਰਕੇ ਆਪਣਾ ਨਾਮ ਰਜ਼ਿਸਟਰ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਕੋਰਸ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਕਰਵਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ।ਫ਼ੋਨ ਨੰਬਰ: ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ ਗਿਲ 604-325-3784, ਸਤਨਾਮ ਸਿੰਘ ਜੌਹਲ
604-307-3800, ਗੁਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਕਦੋਲਾ 604-327-5769 3030-76
Ave, ਸਰੀ ਵਿਖੇ ਹੋਵੇਗੀ। ਇਸ ਕਾਨਫਰੈਂਸ ਵਿੱਚ
ਇੰਗਲੈਂਡ, ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਯੂ. ਐਸ. ਏ. ਤੋਂ ਵਿਦਵਾਨ ਲੇਖਕ ਆਪਣੇ ਖੋਜ ਪਤਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਗ਼ਦਰ ਲਹਿਰ ਦੇ
ਇਤਿਹਾਸ ਸੰਬੰਧੀ ਵਡਮੁੱਲੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਗੇ। ਹੋਰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਈ ਫ਼ੋਨ ਕਰੋ: ਸਤਨਾਮ
ਸਿੰਘ ਜੌਹਲ 604-307-3800 ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ ਗਿਲ 604-325-3784
(29/11/12) ਗੁਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਕੋਟਕਪੂਰਾ
ਰਿਣ
ਉਤਾਰ ਯਤਨ ਯਾਤਰਾ ਅਤੇ ਸੌਦਾ ਸਾਧ ਦੇ ਚੇਲਿਆਂ ਦਾ ਸਿੱਖਾਂ ਨਾਲ ਟਕਰਾਅ ਵਾਲੀਆਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਦਾ ਪੱਖ
(28/11/12) ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ, ਜੰਮੂ
ਵੀਰ ਸਰਵਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀ,
ਗੁਰੂ ਦੀ ਬਖ਼ਸ਼ੀ ਫ਼ਤਿਹ ਪਰਵਾਨ ਕਰਨੀ!
ਵੀਰ ਜੀ ਮੈਂ ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਪੱਤਰ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਵੇਦ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ, ਬਲਕਿ ਆਪ
ਜੀ ਨੂੰ, ਕਿਸੇ ਸ਼ਾਸਤ੍ਰੀ ਜੀ ਵਲੋਂ ਸਮਝਾਉਂਣ ਦੇ ਢੰਗ ਦਾ ਉਦਾਹਰਣ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਮੈਂ ਸਚਮੁਚ ਵੇਦ
ਵਿਚੋਂ ਐਟਮ ਬੰਬ ਦਾ ਫ਼ਾਰਮੂਲਾ ਨਹੀਂ ਲੱਭ ਸਕਦਾ। ਹੁਣ ਇਹ ਆਪ ਜੀ ਦੀ ਸਮਝ ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਹੈ, ਕਿ ਤੁਸੀ
ਮੇਰੀ ਇਸ ਅਸਮਰਥਾ ਨੂੰ, ਮੇਰੀ ਨਾਲਾਯਕੀ ਸਮਝੋ ਜਾਂ ਸ਼ਾਸਤ੍ਰੀ ਜੀ ਦੀ ਵਿਦਵਤਾ!
ਵੀਰ ਜੀ ਹਿਸਾਬ (ਗਿਣਤੀ) ਲਗਾਉਂਣ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਲਿਖੇ ਦਾ ਹਿਸਾਬ
(ਜਵਾਬ) ਦੇਂਣ ਵਿੱਚ ਫ਼ਰਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੀ!
ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਕਥਨ ਅਨੁਸਾਰ, ਮੇਰੇ ਪਿੱਛਲੇ ਪੱਤਰ ਵਿੱਚ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ, ਕੁੱਝ
ਨਵੀਂਆਂ ਗਲਾਂ ਪੜਨ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਤੁਸੀ ਲਿਖਦੇ ਹੋ:-
“‘ਅਕਸ਼` ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਪੰਜਾਬੀ ੱਚ ਲਿਖਣ ਵੇਲੇ ਸ਼ਾਇਦ ਠੀਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾ ਲਿਖਿਆ
ਗਿਆ ਹੋਵੇ । ਇਸ ਨੂੰ ਕਸ਼ੈ, ਖਸ਼ੈ,
kshaya
ਖੈਅ ਅਤੇ ਖੈ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ”
ਵੀਰ ਜੀ, ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਸ਼ਾਯਦ ਗਲਤੀ ਲਗ ਰਹੀ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨਾਲ
‘ਅ` ਅਖਰ ਲੱਗਣ ਨਾਲ ਅਰਥ ਵਿਪਰੀਤ ਭਾਵ ਦੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਜਿਵੇਂ
‘ਕਥ`
ਦਾ ਅਰਥ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ‘ਕਹਿਣ ਯੇਗ` ਅਤੇ
‘ਅਕਥ`
ਦਾ ਅਰਥ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ‘ਨਾ ਕਹਿਣ
ਯੋਗ`। ਇਵੇਂ ਇਹ ‘ਤੁਲ`
ਦਾ
‘ਅਤੋਲ`, ‘ਚਿੰਤਾ`
ਦਾ
‘ਅਚਿੰਤਾ`, ‘ਕਸ਼ਯ`
ਦਾ
‘ਅਕਸ਼ਯ`
ਆਦਿ। ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੇ ਇਸ ਹਵਾਲੇ ਨੂੰ
ਵਿਚਾਰੋ ਤਾਂ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਪਤਾ ਚਲੇ ਕਿ ਤੁਸੀ ਅਕਸ਼ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਜੋ ਭਾਵ ਕੱਡੀਆ ਹੈ ਉਹ ਗਲਤ ਹੈ:-
ਤਉ ਹੋਇ ਨਿਖਿਅਉ ਅਖੈ ਪਦੁ ਲਹੈ (ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ, ਪੰਨਾ 341)
ਹਰਿ ਕਾ ਨਾਮ ਅਖੈ ਨਿਧਿ ਅਪਜਜਉ (ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਪੰਨਾ 1401)
ਇੱਥੇ ‘ਅਖੈ` ਸ਼ਬਦ
‘ਗਾਵੇ ਕੋ ਸਾਜਿ ਕਰੇ ਤਨ ਖੇਹ`
(ਜਪੁ) ਵਿੱਚ ਆਏ ‘ਖੇਹ` ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਵਪਰੀਤ ਹੈ ਯਾਨੀ
ਕਿ ‘ਖੇਹ` ਦਾ ਅਰਥ ਨਾਸ ਹੋਂਣ ਵਾਲਾ ਅਤੇ ‘ਅਖੈ` ਦਾ ਅਰਥ ਖਤਮ ਨਾ ਹੋਂਣ ਵਾਲਾ!
ਹੋਰ ਵੇਖੋ! ਆਪ ਵਲੋਂ ਕੋਟ ਕੀਤੀ ਅੰਗੇਜ਼ੀ ਦੀ ਲਾਈਨ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹੈ:-
“A tithi on which the sun dose not rise is expunged. It has
sustained a diminution or loos (kshaya), and it is called a kshaya tithi.
ਵੀਰ ਜੀ ਧਿਆਨ ਦੇਵੋ, ਇਸ ਪੰਗਤੀ ਵਿੱਚ ‘ਕਸ਼ਯ` ਬਾਰੇ ਸੂਚਨਾ ਹੈ, ਨਾ ਕਿ
‘ਅਕਸ਼ਯ` ਬਾਰੇ! ‘ਅਕਸ਼ਯ` ਦੇ ਅਰਥ ਨੂੰ ਇਸ ਲਿੰਕ ਤੇ ਪੜੋ ਜੀ:-
http://dict.hinkhoj.com/hindi-dictionary.php?scode=dict_home&word=%E0%A4%85%E0%A4%95%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B7%E0%A4%AF
ਖ਼ੈਰ! ਇਸ ਵਿਸ਼ੇ ਬਾਰੇ ਮਿਲੀ ਕੁੱਝ ਹੋਰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਆਪ ਜੀ ਨਾਲ ਸਾਂਝੀ ਕਰਨਾ
ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ।
ਭਾਰਤੀ ਨਿਯਮ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵਿਸ਼ਟਾ ਸੂਰਜ ਦਾ ਦਿਨ ਹੈ ਜੋ ਚੌਵੀ ਘੰਟੇ ਦਾ ਹੁੰਦਾ
ਹੈ। ਤਿੱਥ ਚੰਦਰਮਾ ਦਾ ਦਿਨ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੀ ਲੰਬਾਈ ਇੱਕ ਸਾਰ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੀ। ਹਿੰਦੂ ਸੂਰਜ ਚੜ੍ਹੇ
ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਦੂਜੇ ਸੂਰਜ ਚੜ੍ਹਨ ਤਕ ਦਿਨ ਰਾਤ ਮੰਨਦੇ ਹਨ, ਮੁਸਲਮਾਨ ਸ਼ਾਮ (ਸੰਝ) ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਦੂਜੀ
ਸੰਝ ਤਕ ਦਿਨ ਰਾਤ ਸਮਝਦੇ ਹਨ, ਈਸਾਈ ਅੱਧੀ ਰਾਤ ਤੋਂ ਦੂਜੀ ਅੱਧੀ ਰਾਤ ਤਕ ਦਿਨ ਰਾਤ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ਕਈ
ਵਾਰ ਅਜਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤਿੱਥ ਸੂਰਜ ਚੜ੍ਹਨ, ਭਾਵ ਪ੍ਰਵਿਸ਼ਟੇ ਦੇ ਆਰੰਭ ਤੋਂ ਬਾਦ ਵਿੱਚ ਬਦਲਦੀ
ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਤਿੱਥ ਨੂੰ ਗਿਣਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ। ਪਿਛਲੀ ਤਿੱਥ ਹੀ ਗਿਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਕੁੱਝ ਖਾਸ
ਤਿੱਥਾਂ ਨੂੰ (ਸੂਰਜ ਚੜ੍ਹਨ ਤੋਂ ਬਾਦ ਵਿੱਚ ਅਰੰਭ ਹੋਣ ਪਰ ਵੀ) ਇਸ ਕਰਕੇ ਗਿਣ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ
ਕਿਉਂਕਿ ਉਨਾਂ ਨਾਲ ਕੋਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਗਲ ਜੁੜੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਦੀ ਕੱਤਕ ਦੀ ਮੱਸਿਆ ਸੂਰਜ ਚੜਨ ਤੋਂ
ਬਾਦ ਵਿੱਚ ਅਰੰਭ ਹੋਈ ਸੀ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਅਜਿਹੀ ਔਕੜ ਦੇ ਹੱਲ ਲਈ ਇਹ ਨਿਯਮ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਅਜਿਹੀ
ਤਿੱਥ ਨੂੰ ਅਕਸ਼ ਦਾ ਦਰਜਾ ਦਿਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ‘ਅਕਸ਼` ‘ਅਕਸ਼ਯ` ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਪੰਜਾਬੀ ਰੂਪ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਅਰਥ
ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਵਿਨਾਸ਼ ਨਾ ਹੋਵੇ। ਕਸ਼ੈ ਦਾ ਪੰਜਾਬੀ ਰੂਪ ਖੈ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਨਾਸ ਜਾਂ ਖ਼ਤਮ ਹੋਣਾ।
ਇਸ ਦੇ ਅੱਗੇ ਐੜਾ ਲਗਾਣ ਨਾਲ ਇਹ ਅਕਸ਼ੈ, ਭਾਵ ਕਸ਼ੈ ਦਾ ਵਿਰੋਧੀ ਯਾਨੀ ਕਿ ਅਵਿਨਾਸੀ, ਭਾਵ ਅਕਸ਼ੈ
(ਅਕਸ਼ਯ) ਹੋ ਗਿਆ। ਇਸ ਸ਼ਬਦ ਲਈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਉਪਰ ਵਿਚਾਰ ਆਏ ਹਾਂ, ‘ਅਖੈ` ਵੀ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇਥੇ ਅਕਸ਼ੈ ਦਾ ਭਾਵ ਉਹ ਤਿੱਥ, ਜੋ ਮੱਸਿਆ ਹੈ, ਅਵਿਨਾਸੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ
ਗਿਣਨ ਤੋਂ ਛੱਡਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਗਿਣਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ, ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਸੂਰਜ ਚੜ੍ਹਨ
ਤੋਂ ਬਾਦ ਵਿੱਚ ਅਰੰਭ ਹੋਈ ਹੈ।
ਵੀਰ ਜੀ ਉਪਰੋਕਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਹੀ ਜਾਂ ਗਲਤ ਇਸਦਾ ਪਤਾ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਹੋਵੇਗਾ,
ਪਰ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀ ਅਕਸ਼ ਜਾਂ ਅਕਸ਼ੈ ਦਾ ਅਰਥ ਨਹੀਂ ਦੇਖਿਆ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਆਪ ਜੀ ਨੇ
ਲਿਖਿਆ ਕਿ;
“ਅਸਲੀ ਤਿਥ
ਪਤ੍ਰਿਕਾ’(ਪੰਡਤ ਦੇਵੀ ਦਿਆਲ) ਮੁਤਾਬਕ ਇਸ ਸਾਲ ਮੱਸਿਆ ਦੀ ਤਿੱਥ ‘ਅਕਸ਼’ ਹੈ। ਭਾਵ ਇਸ ਸਾਲ ਕੱਤਕ
ਦੀ ਮੱਸਿਆ ਆਉਂਦੀ ਹੀ ਨਹੀਂ”
ਵੀਰ ਜੀ ਦਿਵਾਲੀ ਲਈ ਨਿਯਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਦਿਨ, ਮਿਤੀ ੧੩. ੧੧. ੧੨ ਅਨੁਸਾਰ,
ਦਿਵਾਲੀ ਮਨਾ ਵੀ ਲਈ ਅਤੇ ਪਟਾਖੇ ਵੀ ਚਲਾ ਲਏ। ਤੁਸੀ ਲੱਖ ਵਾਰ ਵੀ ਲਿਖੋ ਕਿ ਮਿਤੀ ੧੩. ੧੧. ੧੨
ਨੂੰ ਦਿਵਾਲੀ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਪਰ ਇਤਹਾਸ ਅਨੁਸਾਰ ਤਾਂ ਦਿਵਾਲੀ ਦਰਜ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਇਹੀ ਇਤਹਾਸ ਅਤੇ ਆਪ
ਜੀ ਦੀ ਗਣਨਾ ਵਿਚਲਾ ਅੰਤਰ ਹੈ। ਤੁਸੀ ਕਲੈਂਡਰ ਦੇ ਗਿਆਤਾ ਤਾਂ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹੋ, ਪਰ ਉਸਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ਦੇ
ਰਚੈਤਾ ਨਹੀਂ ਹੋ। ਇਸ ਲਈ ‘ਅਕਸ਼` ਸ਼ਬਦ/ਨਿਯਮ ਦੀ ਥੌੜੀ ਹੋਰ ਪੜਚੋਲ ਕਰੋ, ਤਾਂ ਕਿ ਮੇਰੇ ਵਰਗੇ
ਅਣਜਾਣ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਵੀ ਪਤਾ ਚਲ ਸਕੇ ਕਿ, ੧੩. ੧੧. ੧੨ ਨੂੰ ਦਿਵਾਲੀ ਹੈ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਤਾਂ ਮਨਾ
ਕਿਵੇਂ ਲਈ ਗਈ?
ਵੀਰ ਜੀ ਮੈਂ ਕਲੈਂਡਰ/ਤਿਥਾਂ ਦੇ ਗਣਿਤ ਬਾਰੇ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦਾ, ਨਾ ਹੀ ਮੇਰੀ
ਇਸ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਹੈ, ਪਰ
ਚੁੰਕਿ ਆਪ ਜੀ ਦਾ ਪੱਤਰ ਮਿਤੀ ੧੨. ੧੧. ੧੨ ਵਿਚ, ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਦੀ ਰਿਹਾਈ ਦੇ ਇਤਹਾਸ ਬਾਰੇ
ਵਿਚਾਰ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਜਿਗਿਆਸਾ ਵਸ਼ ਮੈਂ ਆਪ ਜੀ ਤੋਂ ਸਵਾਲ ਪੁਛਿਆ ਸੀ,
ਜਿਸਦਾ ਜਵਾਬ ਤੁਸੀ ਅਜੇ ਤਕ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ। ਤੁਹਾਡੇ ਲਿਖੇ
ਦੀ ਕੋਈ ਗਲ ਸਮਝ ਨਾ ਆਏ ਤਾਂ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲੋਂ ਹੀ ਪੁੱਛਣਾ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਨਹੀਂ?
ਵੀਰ ਜੀ ਮੈਂ ਕਲੈਂਡਰ ਦਾ ਵਿਦਵਾਨ ਨਹੀਂ ਜੇ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਕਲੇਂਡਰ ਗਣਿਤ
ਬਾਰੇ ਜਵਾਬ ਦੇ ਸਕਾਂ। ਇਸ ਵਿਸ਼ੇ ਬਾਰੇ ਤੁਹਾਡਾ ਮੇਰੇ ਕੋਲੋਂ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛਣਾ ਇੰਝ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ
ਮਾਸਟਰ ਉਲਟਾ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਨੂੰ ਕਹੇ ਕਿ ਮੈਂਨੂੰ ਪੜਾ! ਇਸ ਦੇ ਬਜਾਏ, ਆਪ ਜੀ ਅਕਸ਼ (ਅਕਸ਼ਯ) ਸ਼ਬਦ ਦੇ
ਅਸਲ ਅਰਥ ਨੂੰ ਵਿਚਾਰਨ ਦਾ ਯਤਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਮੇਰੇ ਵਲੋਂ ਪਿੱਛਲੇ ਪੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪੁੱਛੀ ਜਾਣਕਾਰੀ
ਦੇਂਣ ਦੀ ਕਿਰਪਾਲਤਾ ਕਰੋ ਜੀ।
ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ, ਜੰਮੂ-੨੮. ੧੧. ੧੨
ਵੀਰ ਚਰਨਜੀਤ ਬਰੈਮਪਟਨ ਜੀਉ,
ਗੁਰੂ ਦੀ ਬਖ਼ਸ਼ੀ ਫ਼ਤਿਹ ਪਰਵਾਨ ਕਰਨੀ!
ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਇੱਕ ਬੜਾ ਅਹਿਮ ਨੁਕਤਾ ਉਠਾਇਆ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ‘ਜਨਮ ਦਿਨ ਦੀ
ਤਿਥੀ` ਅਤੇ ‘ਜਨਮ ਦੇ ਉਤਸਵ` ਨੂੰ ਮਨਾਉਂਣ ਦੇ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਅਹਿਮ ਪਰਿਪੇਖਾਂ ਦੇ ਸੰਧਰਭ ਵਿੱਚ
ਵਿਚਾਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਮੇਰੇ ਵਿਚਾਰ ਨਾਲ ਗੁਰੂ ਦਾ,
‘ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦਿਹਾੜਾ`
ਅਤੇ
‘ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਉਤਸਵ` ਅਰਥਾਰਤ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੀ
ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਮਨਾਉਂਣ ਦੇ ਦਿਹਾੜੇ ਵਿਚ, ਅੰਤਰ ਸੰਭਵ ਹੋ
ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ‘ Birth
Day’
ਅਤੇ ‘ Birth
day Celebration’ ਵਿਚ। ਇਸਦੇ ਪਿੱਛੇ ਕੋਈ
ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਾਰਨ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਆਪ ਜੀ ਦਾ ਨੁਕਤਾ ਵਿਚਾਰਨ ਯੋਗ ਹੈ।
ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ, ਜੰਮੂ-੨੮. ੧੧. ੧੨
(28/11/12) ਇਕ ਪਾਠਕ
ਸ. ਮੱਖਣ ਸਿੰਘ ਜੀ,
ਜੇ ਵੀਰ ਸਰਵਜੀਤ ਰਤਾ ਉਤੇਜਨਾ ਵਿੱਚ ਨਾ ਆਵੇ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਕੈਲੰਡਰ ਦੀ
ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ ਬਾਬਤ ਮੁੜ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਉਹ ‘ਕਸ਼ੈ’ ਤੇ ‘ਅਕਸ਼ੈ’ ਵਿੱਚ ਫ਼ਰਕ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਹੇ।
ਸੂਰਜੀ ਦਿਨ, ਪ੍ਰਵਿਸ਼ਟੇ ਦੇ ਆਰੰਭ ਤੋਂ ਬਾਦ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਚੰਦਰਮਾ ਦਾ ਦਿਨ ਅਰਥਾਤ ਤਿੱਥ ਆਮ
ਤੌਰ ਪਰ ‘ਕਸ਼ੈ’ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ‘ਕਸ਼ੈ’ ਤਿੱਥ ਦੀ ਕੈਲੰਡਰ ਵਿੱਚ ਗਿਣਤੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਕਸ਼ੈ ਦਾ ਅਰਥ ਵੀ
ਨਾਸ ਹੋਣਾ ਹੈ। ਪਰ ਹਿੰਦੂ ਕੈਲੰਡਰ ਵਿੱਚ ਜੇ ਕਿਸੇ ਅਜਿਹੀ ਤਿੱਥ ਨੂੰ ਕੋਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦਿਨ ਸੁਦ ਜਾਂ
ਦਿਹਾੜਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ‘ਕਸ਼ੈ’ ਦੇ ਵਿਪਰੀਤ ‘ਅਕਸ਼ੈ’ ਭਾਵ ਅ+ਕਸ਼ੈ ਮੰਨ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ‘ਅਕਸ਼ੈ’
ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਅਵਿਨਾਸੀ ਭਾਵ ਜਿਸ ਦਾ ਨਾਸ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਜੋ ਹਰ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਗਿਣੀ ਜਾਣੀ ਹੈ। ਇਸ
ਸਾਲ ਕੱਤਕ ਦੀ ਮੱਸਿਆ ਪ੍ਰਵਿਸ਼ਟੇ ਦੇ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਸੀ ਅਰੰਭ ਹੁੰਦੀ ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਕਸ਼ੈ ਭਾਵ ਗਿਣਤੀ ਤੋਂ
ਬਾਹਰ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਸੀ। ਪਰ ਇਸ ਤਿੱਥ ਨੂੰ ਹਿੰਦੂਆਂ ਦਾ ਪਵਿਤਰ ਦਿਨ ਦੀਵਾਲੀ ਸੀ ਇਸ ਕਰਕੇ ਇਸ
ਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ਪਰ ਕਸ਼ੈ ਦੇ ਵਿਪਰੀਤ ਅਕਸ਼ੈ ਮੰਨ ਲਿਆ ਗਿਆ। ਜਦ ਅਸਲੀ ਤਿੱਥ ਪੱਤ੍ਰਿਕਾ
ਵਾਲਾ, ਸਰਵਜੀਤ ਦੇ ਲਿਖਣ ਮੁਤਾਬਕ, ਇਸ ਸਾਲ ਦੀ ਕੱਤਕ ਦੀ ਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਅਕਸ਼ ਲਿਖਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਦਾ
ਇਹੋ ਭਾਵ ਹੈ। ਮਹਾਨਕੋਸ਼ ਦੇ ਕਰਤਾ ਵਿਦਵਾਨ ਕਾਹਨ ਸਿੰਘ ਨਾਭਾ ਜੀ ਨੇ ਅਕਸ਼ੈ ਦਾ ਅਰਥ ਅਵਿਨਾਸੀ
ਲਿਖਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਅਖੈ, ਅਕਸ਼ੈ ਜਾਂ ਅਕਸ਼ ਇਕੋ ਗੱਲ ਹੈ। ਇਵੇਂ ਹੀ ਕਸ਼ੈ ਜਾਂ ਖੈ ਇਕੋ ਗੱਲ ਹੈ।
ਸਾਨੂੰ ਗਿਆਨ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਹੱਠ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਕੋਈ ਵੀ ਗ਼ਲਤ ਹੋ
ਸਕਦਾ ਹੈ ਤੇ ਕੋਈ ਵੀ ਠੀਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਨੈੱਟ `ਤੇ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਹਿੰਦੂਆਂ ਵਿੱਚ
ਦੀਵਾਲੀ ਪੰਜ ਦਿਨ ਮਨਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਵਿੱਕੀਪੀਡੀਆ ਦੀ ਭਰੋਸੇਯੋਗਤਾ `ਤੇ ਜੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰ ਲਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਉਥੇ
ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ:
“Diwali is primarily a five
day Hindu festival which starts on Dhanteras , celebrated on
thirteenth lunar day of Krishna paksha (dark fortnight) of the Hindu calendar month Ashwin and
ends on Bhaidooj , celebrated on second lunar day of Shukla paksha (bright
fortnight) of the Hindu calendar month Kartik .
The festival starts with Dhanteras on which most
Indian business communities begin their financial year. The second day of the
festival is called the Naraka Chaturdasi . Amavasya , the third day
of Diwali, marks the worship of Lakshmi , the goddess of wealth. The
fourth day of Diwali is known as Kartika Shudda Padyami . The fifth day is
referred to as Yama Dvitiya (also calledBhai Dooj ), and on this
day sisters invite their brothers to their home”.
ਦਾਸ,
ਸਿੱਖ ਮਾਰਗ ਦਾ ਨਿਮਾਣਾ, ਨਿਤਾਣਾ ਤੇ
ਗੁਮਨਾਮ ਪਾਠਕ
(28/11/12) ਡਾ: ਦਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗ੍ਰੇਵਾਲ
ਸਭ ਲਈ
ਆਪੋ ਅਪਣੀ ਕਾਰ। ਡਾ: ਦਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗ੍ਰੇਵਾਲ
(28/11/12) ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਭੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸਾਲਿਸਟਰ
ਸਪੋਕਸਮੌਨ ਦੀ ਅਕਲ ਦਾ ਦੀਵਾਲਾ ਭੁਲਾ ਦੀ ਖਿਮਾਂ.
WWW.SIKHPARLIAMENT.COM
(27/11/12) ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਲੰਡਨ
ਸ.
ਗੁਰਸ਼ਰਨ ਸਿੰਘ ਕਸੇਲ ਜੀ ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਲੰਡਨ
(27/11/12) ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਬਰੈਂਮਪਟਨ
ਸਿਖਮਾਰਗ ਦੇ ਪਾਠਕ ਸਜਨੋ “ਕਿਸੇ ਮਹਾਪੁਰਖ ਦੇ ਜਨਮ ਦਿਵਸ ਦਾ ਮੁੱਕਰਰ ਹੋਣਾ ਅਤੇ ਉਸੇ ਮਹਾਪੁਰਖ ਦਾ ਜਨਮ ਦਿਵਸ ਮਣਾਉਨ ਦੀ
ਤਾਰੀਖ, ਕੀ ਇਹ ਦੋ ਅੱਡ ਅੱਡ ਵਿਸ਼ੇ ਤੇ ਨਹੀਂ?” ਇਸ ਮੁਤੱਲਕ ਮੇਰੇ ਜਹਿਨ ਵਿੱਚ ਤੇ ਸਿਰਫ ਇਕੋ ਹੀ ਉਦਾਹਰਣ ਆਈ ਹੈ। ਆਮਤੌਰ ਤੇ ਅੱਜਕਲ ਜੇ ਕਿਸੇ
ਬੱਚੇ ਦਾ ਜਨਮ ਦਿਵਸ ਵੀਕ ਡੇ ਵਿੱਚ ਆਂਉਂਦਾ ਹੋਵੇ ਤਾ ਵੀ ਲੋਕ ਸਹੂਲਤ ਨੂੰ ਮੁਖ ਰੱਖ ਦਿਆਂ ਵੀਕ
ਐਂਡ ਤੇ ਹੀ ਮਣਾਉਦੇ ਹਨ। ਸ਼ਾਇਦ ਨਵੰਬਰ ਵਿੱਚ ਮਣਾਉਨਾ ਪੈਸੇ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਜਿਆਦਾ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੈ।ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ
(27/11/12) ਸਰਵਜੀਤ ਸਿੰਘ
ਸਿੱਖ ਮਾਰਗ ਦੇ ਸਮੂਹ ਪਾਠਕਾਂ ਨੂੰ, ਸ. ਗੁਰਸ਼ਰਨ ਸਿੰਘ ਕਸੇਲ ਜੀ, ਸ. ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਜੀ, ਤੁਸੀਂ ਤਾਂ ਕਮਾਲ ਹੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ, ਮੇਰੇ ਪੱਤਰ
ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਵੇਦ ਨਾਲ ਕਰਕੇ! kshaya ਖੈਅ
ਅਤੇ ਖੈ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ (ਸੰਮਤ ੨੦੬੮) ਕੱਤਕ ਸੁਦੀ 14 ਨੂੰ ਇਸੇ ਜੰਤਰੀ ਵਿਚ
‘ਚੌਦਸ ਤਿਥ ਦਾ ਖੈ’ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਸੰਮਤ ੨੦੬੪ ਦੀ ਜੰਤਰੀ ਵਿੱਚ ਕੱਤਕ ਸੁਦੀ 13 ਨੂੰ ‘ਤਰੌਦਸ਼ੀ
ਤਿੱਥ ਦਾ ਖੈਅ’ ਲਿਖਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਚੰਦਰ-ਸੂਰਜੀ ਬਿਕ੍ਰਮੀ 2069 ਸੰਮਤ ਵਿਚ ‘ਅਸਲੀ ਤਿਥ ਪਤ੍ਰਿਕਾ’
ਮੁਤਾਬਕ 15 ਤਿੱਥਾਂ ਅਕਸ਼, ਕਸ਼ੈ, ਖਸ਼ੈ, ਖੈਅ ਜਾਂ ਖੈ ਹਨ ਅਤੇ ‘ਬਿਕ੍ਰਮੀ ਤਿਥ ਪੱਤ੍ਰਕਾਂ’ (ਜੋਤਸ਼ੀ
ਪ੍ਰਤਾਪ ਸਿੰਘ) ਮੁਤਾਬਕ 16 ਤਿੱਥਾਂ ‘ਤਿਥ ਗਤ ਗਈ’ ਹਨ। ਵੱਖ-ਵੱਖ ਜੰਤਰੀਆਂ `ਚ ਤਿਥ ਅਤੇ ਕੁਲ
ਗਿਣਤੀ ਵੱਖ- ਵੱਖ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਇਕ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਸੂਰਜ ਹਰ ਸ਼ਹਿਰ `ਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਮੇਂ
ਚੜਦਾ ਹੈ। ਯਾਦ ਰਹੇ, ‘ਬਿਕ੍ਰਮੀ ਤਿਥ ਪੱਤ੍ਰਕਾਂ’ (ਜੋਤਸ਼ੀ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸਿੰਘ) ਵਿਚ ‘ਤਿਥ ਅਕਸ਼’ ਨੂੰ
‘ਤਿਥ ਗਤ ਗਈ’ ਲਿਖਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। “A tithi on which the sun dose not rise is
expunged. It has sustained a diminution or loos (kshaya), and it is called a
kshaya tithi. on the other hand, a tithi on which the sun rises twice is
repeated. It has sustained an increase (vriddhi), and is called an adhika or
added tithi.” (The indian Calendar page 18 )
(kshaya or loos)
ਅਤੇ ਅਧਿਕ ਤਿੱਥ (adhika or added tithi)
ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਫਰਜ਼ ਕਰੋ ਕੱਤਕ ਸੁਦੀ ਚੌਦਸ ਬੁਧਵਾਰ ਸਵੇਰੇ 7.05 ਤੇ ਖਤਮ ਹੁੰਦੀ ਹੈ
ਤਾਂ ਇਹ ਮੋਹਾਲੀ ਵਾਲੀ ਜੰਤਰੀ ਵਿੱਚ ਤਾ ਚੌਦਸ ਗਿਣੀ ਜਾਵੇਗੀ ਪਰ ਫਾਜਿਲਕਾ ਵਾਲੀ ਜੰਤਰੀ ਵਿਚ
ਪੁਨਿਆਂ। ਯਾਦ ਰਹੇ ਇਸ ਕੈਲੰਡਰ ਵਿੱਚ 19 ਸਾਲਾਂ ਵਿਚ 7 ਸਾਲ
(ccLccLcLccLccLccLcL)
ਅਜੇਹੇ ਵੀ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ `ਚ 13 ਮਹੀਨੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਕਦੇ-ਕਦਾਈਂ ਸਾਲ ਅਜੇਹਾ ਵੀ ਆ ਜਾਂਦਾ
ਹੈ ਜਿਸ `ਚ ਸਿਰਫ 11 ਮਹੀਨੇ ਹੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਹੈ ਚੰਦਰ-ਸੂਰਜੀ ਬਿਕ੍ਰਮੀ ਕੈਲੰਡਰ ਦਾ ਕਮਾਲ! ਜੋ
ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ `ਚ ਫੈਲ ਚੁੱਕੀ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਤੇ ਠੋਸਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਧੰਨਵਾਦ
(27/11/12) ਵਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ (ਗੋਲਡੀ)
ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦਾ
ਮੁਢਲਾ ਸਿਧਾਂਤ .....ਨਾਮ ਜਪੋ, ਕਿਰਤ ਕਰੋ, ਵੰਡ ਛਕੋ !
ਬਾਬੇ ਨਾਨਕ ਦੀ ਸਿੱਖੀ ਦੀ ਇਹ ਤਿਨ ਧੁਰੇ ਹਨ ਜਿਹਨਾ ਉੱਤੇ ਸਾਰੀ ਸਿੱਖ
ਫਲਾਸਫੀ ਖੜੀ ਹੈ| ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਵਿਚਾਰਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਹ ਕੋਈ ਤਿਨ ਅਲੱਗ ਅਲੱਗ ਚੀਜਾਂ ਨਹੀਂ ਹਨ ਸਗੋਂ
ਤਿਨੋ ਇਕਠੀਆਂ ਹੀ ਹਨ ਅਤੇ ਨਾਮ ਜੱਪਣ ਦੀ ਅਵਸਥਾ ਵਿਚ ਹੀ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ| ਪਰ ਅੱਜ ਦੇ ਸਾਧ ਲਾਣੇ ਨੇ
ਨਾਮ ਜੱਪਣ ਦੀ ਪ੍ਰੀਭਾਸ਼ਾ ਹੀ ਬਦਲ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸੇ ਉਤੇ ਸਾਰਾ ਜੋਰ ਦਿੱਤਾ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿਉਂਕੇ
ਦੁਜੇ ਦੋਵਾਂ ਤੋਂ ਇਹ ਬਾਗੀ ਹਨ| ਜੇ ਸਾਨੂੰ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇ ਨਾਮ ਜੱਪਣ ਵਾਲੀ ਅਵਸਥਾ ਦੀ ਸਮਝ ਆ
ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਕਿਰਤ ਕਰੋ ਅਤੇ ਵੰਡ ਸ਼ਕੋ ਦੀ ਸਮਝ ਆਪਣੇ ਆਪ ਆ ਜਾਵੇਗੀ| ਆਓ ਇਹਨਾ ਤਿੰਨਾ ਨੂੰ ਗੁਰਬਾਣੀ
ਦੀ ਸੇਧ ਵਿੱਚ ਵਿਚਾਰਨ ਦਾ ਜਤਨ ਕਰੀਏ|
ਨਾਮ ਜਪਣਾ:-
ਨਾਮ ਜਪੋ ਨੂ
ਸਮਝਣ ਵਾਸਤੇ ਪਹਲਾਂ ਇਹ ਸਮਝਨਾ ਬਹੁਤ ਜਰੂਰੀ ਹੈ ਕੇ ਗੁਰਬਾਣੀ ਮੁਤਾਬਿਕ ਨਾਮ ਕੀ ਹੈ? ਵੈਸੇ ਤਾਂ
ਨਾਮ ਉਸ ਨੂ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਸਾਰਾ ਪਸਾਰਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜੋ ਇਸ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਨੂ ਚਲਾ ਰਿਹਾ ਹੈ,
ਇਕ ਏਨਰਜੀ, ਇਕ ਨੂਰ, ਅਕਾਲਪੁਰਖ, ਕੁਦਰਤ, ਰਬ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਨਾਮ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਸੋਚ
ਮੁਤਾਬਿਕ ਉਸ ਨੂ ਦੇ ਦਿੱਤੇ|
ਨਾਮ ਕੇ ਧਾਰੇ ਸਗਲੇ ਜੰਤ ॥ਨਾਮ ਕੇ ਧਾਰੇ ਖੰਡ ਬ੍ਰਹਮੰਡ ॥ਨਾਮ ਕੇ ਧਾਰੇ
ਸਿਮ੍ਰਿਤਿ ਬੇਦ ਪੁਰਾਨ ॥ਨਾਮ ਕੇ ਧਾਰੇ ਸੁਨਨ ਗਿਆਨ ਧਿਆਨ ॥ਨਾਮ ਕੇ ਧਾਰੇ ਆਗਾਸ ਪਾਤਾਲ ॥ਨਾਮ ਕੇ
ਧਾਰੇ ਸਗਲ ਆਕਾਰ ॥ਨਾਮ ਕੇ ਧਾਰੇ ਪੁਰੀਆ ਸਭ ਭਵਨ ॥
ਸਾਰਾ ਕੁਝ ਨਾਮ ਦੇ (ਅਕਾਲਪੁਰਖ) ਦੇ ਆਸਰੇ ਹੀ ਖੜਾ ਹੈ ਅਤੇ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ|
ਆਦਿ ਬੀੜ ਦੀ ਸੰਪੂਰਨਤਾ ਤੇ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੇ ਦੋ ਸਲੋਕਾਂ ਦਾ ਸਲੋਕ ਉਚਾਰਣ ਕੀਤਾ ਹੈ,
ਪਹਲਾ ਹੈ
“ਥਾਲ ਵਿਚਿ ਤਿੰਨਿ
ਵਸਤੂ ਪਈਓ ਸਤੁ ਸੰਤੋਖੁ ਵੀਚਾਰੋ ॥ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਨਾਮੁ ਠਾਕੁਰ ਕਾ ਪਇਓ ਜਿਸ ਕਾ ਸਭਸੁ ਅਧਾਰੋ ॥ ਜੇ ਕੋ
ਖਾਵੈ ਜੇ ਕੋ ਭੁੰਚੈ ਤਿਸ ਕਾ ਹੋਇ ਉਧਾਰੋ ॥ ਏਹ ਵਸਤੁ ਤਜੀ ਨਹ ਜਾਈ ਨਿਤ ਨਿਤ ਰਖੁ ਉਰਿ ਧਾਰੋ ॥ ਤਮ
ਸੰਸਾਰੁ ਚਰਨ ਲਗਿ ਤਰੀਐ ਸਭੁ ਨਾਨਕ ਬ੍ਰਹਮ ਪਸਾਰੋ ॥੧॥”
ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਹੈ
“ਤੇਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਤੋ ਨਾਹੀ ਮੈਨੋ ਜੋਗੁ
ਕੀਤੋਈ ॥ ਮੈ ਨਿਰਗੁਣਿਆਰੇ ਕੋ ਗੁਣੁ ਨਾਹੀ ਆਪੇ ਤਰਸੁ ਪਇਓਈ ॥ ਤਰਸੁ ਪਇਆ ਮਿਹਰਾਮਤਿ ਹੋਈ ਸਤਿਗੁਰੁ
ਸਜਣੁ ਮਿਲਿਆ ॥ ਨਾਨਕ ਨਾਮੁ ਮਿਲੈ ਤਾਂ ਜੀਵਾਂ ਤਨੁ ਮਨੁ ਥੀਵੈ ਹਰਿਆ ॥੧॥”
ਇਹਨਾ ਦੋਵਾਂ ਸਲੋਕਾਂ ਨੂ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਸਮਝਣ ਤੇ ਨਾਮ ਦੀ
ਪ੍ਰੀਭਾਸ਼ਾ ਆਪਣੇ ਆਪ ਸਾਫ਼ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ| ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੂੰ ਪਹਲੀ
ਪੰਗਤੀ ਵਿੱਚ ਥਾਲ ਕਹ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਦੂਜੀ ਵਿੱਚ ਅਮ੍ਰਿਤ ਨਾਮ| ਇਸੇ ਤਰਾਂ ਦੁਜੇ ਸਲੋਕ ਵਿਚ ਕਹ ਰਹੇ
ਹਨ ਕੇ ਤੇਰੇ ਨਾਮ ਦੇ ਆਸਰੇ ਹੀ ਮੈ ਆਤਮਿਕ ਤੋਰ ਤੇ ਜਿਉਂਦਾ ਰਹ ਸਕਦਾ ਹਾਂ| ਹੁਣ ਵਿਚਾਰਨ ਵਾਲੀ ਗਲ
ਇਹ ਹੈ ਕੇ ਜੇ ਪੂਰਾ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਹੀ ਨਾਮ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿਵੇਂ ਜਪਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ?
ਗੁਰਬਾਣੀ ਮੁਤਾਬਿਕ ਨਾਮ ਜਪੋ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਨੂ ਗੁਰੂ ਦੀ ਸਿਖਿਆ
ਮੁਤਾਬਿਕ ਢਾਲਣਾ, ਕਰਤੇ ਦੀ ਸਿਫਤ ਸਲਾਹ ਕਰਨੀ, ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਦੇ ਕਹੇ ਅਨੁਸਾਰ ਚਲਨਾ|
ਵਾਹੇਗੁਰੂ ਵਾਹੇਗੁਰੂ ਮੰਤਰ ਦਾ ਜਾਪ ਕਰਨਾ (ਤੋਤਾ ਰਟਣ)
ਸਿਰਫ ਕਰਮਕਾਂਡ ਹੈ ਹੋਰ ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ, ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਜਪੁਜੀ ਵਿਚ ਫਰਮਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕੇ
“ਇਕ ਦੂ ਜੀਭੌ ਲਖ ਹੋਹਿ ਲਖ ਹੋਵਹਿ ਲਖ
ਹੋਵਹਿ ਲਖ ਵੀਸ” ਕੇ ਜੇ ਐਨੀ ਵਾਰ ਵੀ ਬਾਰ ਬਾਰ
ਕੋਈ ਇੱਕ ਨਾਮ ਰਟਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਵੀ ਅਗਿਆਨੀ ਮਨੁਖ ਦੀ
“ਕੂੜੀ, ਕੂੜੇ ਠੀਸ”
ਹੀ ਹੈ| ਅਸਲੀ ਵਾਹ ਗੁਰੂ ਓਹੀ ਹੈ ਜੋ ਉਸ ਦੀ ਕੁਦਰਤ ਨੂ
ਵੇਖ ਕੇ ਵਿਸਮਾਦ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਆਪ ਮੂੰਹ ਵਿਚੋਂ ਨਿਕਲੇ|
ਕਿਰਤ ਕਰੋ:-
ਕਿਰਤ ਕਰੋ
ਨਾਮ ਜਪੋ ਦਾ ਹੀ ਰੂਪ ਹੈ| ਗੁਰਮਤ ਵਿੱਚ ਵੇਹਲੜਾਂ ਦੀ ਕੋਈ ਥਾਂ ਨਹੀਂ ਹੈ| ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਜੀ
ਵੀ ਉਦਾਸੀਆਂ ਤੋਂ ਬਾਹਦ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਜਮੀਨ ਲੈ ਕੇ ਆਪ ਖੇਤੀ ਕਰਦੇ ਰਹੇ| ਪਰ ਅੱਜ ਕਲ ਦੇ ਅਖੌਤੀ ਸੰਤ
ਬਣਦੇ ਹੀ ਇਸ ਕਰਕੇ ਹਨ ਕੇ ਕੋਈ ਕਮ ਨਾ ਕਰਨਾ ਪਵੇ| ਆਪ ਵੀ ਵੇਹਲੜ ਤੇ ਨਾਲ ਦੇ ਚੇਲੇ ਚਪਟੇ ਵੀ
ਵੇਹਲੜ ਪਰ ਕਿਰਤ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ ਪੈਸੇ ਲੁੱਟ ਲੁੱਟ ਕੇ ਮਹਲ ਖੜੇ ਕਰ ਲਏ| ਆਸਾ ਦੀ ਵਾਰ ਵਿੱਚ
ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਫਰਮਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕੇ
“ਆਪਣ ਹਥੀ ਆਪਣਾ ਆਪੇ ਹੀ ਕਾਜੁ
ਸਵਾਰੀਐ ॥“ ਆਪਣਾ ਕੰਮ ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਨਾਲ ਕਰਨਾ ਹੀ
ਨਾਮ ਜਪਣਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਗੁਰੂ ਦੇ ਹੁਕਮ ਤੇ ਚੱਲਣਾ ਹੈ |
ਵੰਡ ਛਕੋ:-
ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ
ਜੀ ਦਾ ਇਹ ਸਿਧਾਂਤ ਬਹੁਤ ਹੀ ਜਰੂਰੀ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾਮ ਜਪਣ ਦੀ ਹੀ ਅਗਲੀ ਅਵਸਥਾ ਹੈ| ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਨਾਲ
ਕਿਰਤ ਕਰਕੇ ਦਸਵੰਦ ਕਢਣਾ ਅਤੇ ਉਸ ਦਸਵੰਦ ਨਾਲ ਕਿਸੇ ਲੋੜਵੰਦ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨੀ ਹੀ ਅਸਲੀ ਵੰਡ ਕੇ
ਛਕਣਾ ਹੈ| ਆਪਣੇ ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਨਾਲ ਕਮਾਏ ਹੋਏ ਪੈਸੇ ਕਿਸੇ ਵੇਹਲੜ ਨੂ ਦੇਣੇ ਤਾਂ ਕੇ ਓਹ ਸਿੱਖੀ ਦਾ
ਹੋਰ ਘਾਣ ਕਰ ਸਕੇ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਬੇਵਕੂਫੀ ਹੈ| ਆਪ ਖਾਨ ਤੋਂ ਪਹਲਾਂ ਆਪਣੇ ਗਵਾਂਡੀ ਦੇ ਘਰ ਦੇਖਣਾ ਕੇ
ਖਾਣਾ ਖਾਦਾ ਹੈ ਕੇ ਨਹੀਂ ਹੀ ਅਸਲੀ ਗੁਰਮੱਤ ਹੈ| ਅੱਜ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਸੰਸਥਾ ਹਨ ਜੋ ਲੋੜਵੰਦਾਂ ਦੀ
ਮਦਦ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਓਹਨਾ ਨੂ ਆਪਣਾ ਦਸਵੰਦ ਦੇਣਾ ਹੀ ਅਸਲੀ ਗੁਰਮੱਤ ਹੈ|
“ਘਾਲਿ ਖਾਇ ਕਿਛੁ ਹਥਹੁ ਦੇਇ ॥ਨਾਨਕ
ਰਾਹੁ ਪਛਾਣਹਿ ਸੇਇ ॥“
ਭੁੱਲ ਚੁੱਕ ਦੀ ਖਿਮਾ (ਵਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ )
(27/11/12) ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ 'ਅਜੀਤ'
ਦਿੱਲੀ ਹਾਈਕੋਰਟ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਜੱਜ,
ਜਸਟਿਸ ਆਰ ਐਸ ਸੋਢੀ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਸਭਾ ਵਲੋਂ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਵਲੋਂ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ
ਦੀ ਰਖਿਆ ਲਈ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸ਼ਹਾਦਤ ਦਾ ‘ਕਰਜ਼ਾ’ ਉਤਾਰਣ ਲਈ ‘ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ
ਨੂੰ ਸਮਰਪਤ’ ਬਠਿੰਡਾ ਅਤੇ ਸ੍ਰੀ ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਤੋਂ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸੀਸਗੰਜ ਸਾਹਿਬ ਦਿੱਲੀ ਤਕ ਕੀਤੀ
ਗਈ ‘ਰਿਣ ਉਤਾਰ ਯਾਤਰਾ’ ਨੂੰ ਧਾਰਮਕ ਮਾਨਤਾਵਾਂ ਨਾਲ ਇੱਕ ਕੋਝਾ ਮਜ਼ਾਕ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ
ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਛੁਟਿਆਉਣ ਦੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਇੱਕ ਸੋਚੀ-ਸਮਝੀ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ। ਜਸਟਿਸ ਆਰ ਐਸ
ਸੋਢੀ ਨੇ ਇਸ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਆਪਣੇ ਬਿਆਨ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੈਰਾਨੀ ਇਸ ਗਲ ਦੀ ਹੈ
ਕਿ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ (ਬਾਦਲ) ਦੇ ਸਰਪ੍ਰਸਤ ਸ. ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਅਤੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸ. ਸੁਖਬੀਰ
ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਨੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਸਭਾ ਦੀ ਇਸ ਅਖੌਤੀ ‘ਰਿਣ ਉਤਾਰ ਯਾਤਰਾ’ ਨੂੰ ਬਠਿੰਡਾ ਅਤੇ ਸ੍ਰੀ
ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਤੋਂ ਰਵਾਨਾ ਕਰ ਅਤੇ ਇਹ ਆਖ ਕਿ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦੇ ਰਿਣ (ਕਰਜ਼) ਨੂੰ
ਉਤਾਰਣ ਦਾ ਸਮੁਚੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਭਾਈਚਾਰੇ ਵਲੋਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਇਹ ਉਪਰਾਲਾ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸ਼ਲਾਘਾਯੋਗ ਹੈ, ਇਸ
ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਨਾ ਕੇਵਲ ਆਪਣੀ ਹਿਸੇਦਾਰੀ ਦਰਜ ਕਰਵਾਈ, ਸਗੋਂ ਇਸ ਸਾਜ਼ਸ਼ ਦੇ ਕਰਣਧਾਰਾਂ ਦੇ ਹੌਂਸਲੇ
ਵਧਾਉਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੋਈ ਕਸਰ ਨਹੀਂ ਛੱਡੀ।
(27/11/12) ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਕਵਲਦੀਪ ਸਿੰਘ ਕੰਵਲ
ਨਿਰਮਲ
ਪੰਥ - ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਕਵਲਦੀਪ ਸਿੰਘ ਕੰਵਲ
(26/11/12) ਵਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ (ਗੋਲਡੀ)
ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਵਗਿਆਨ ਨੂ ਦੇਣ ?
ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੇ ਉਸ ਸਮੇ ਜਨਮ ਲਿਆ ਜਦੋਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਵਗਿਆਨ ਬਾਰੇ
ਜਾਣਕਾਰੀ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸੀਮਤ ਸੀ| ਲੋਕ ਸਮਝਦੇ ਸਨ ਕੇ ਧਰਤੀ ਇਕ ਬੱਲਦ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਿਰ ਤੇ ਚੱਕ ਰਖੀ ਹੈ
ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਥੱਕ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਸਿੰਗ ਬਦਲਦਾ ਹੈ ਇਸੇ ਕਾਰਨ ਭੂਚਾਲ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਜਾਂ
ਕਿਸੇ ਕਛੂਕੁਮੇ ਨੇ ਜਾਂ ਸੱਪ ਨੇ ਚੱਕ ਰਖੀ ਹੈ| ਗਲੀਲਿਓ ਤੋਂ ਕੋਈ ਸੌ ਸਾਲ ਪਹਲਾਂ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਨੇ
ਇਸ ਗਲ ਦਾ ਖੰਡਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ|
“ਧਵਲੈ ਉਪਰਿ ਕੇਤਾ ਭਾਰੁ ॥ ਧਰਤੀ
ਹੋਰੁ ਪਰੈ ਹੋਰੁ ਹੋਰੁ ॥ ਤਿਸ ਤੇ ਭਾਰੁ ਤਲੈ ਕਵਣੁ ਜੋਰੁ ॥”
ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਵਾਲ ਹਨ ਜੋ ਵਗਿਆਨ ਨੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ
ਜੀ ਤੋਂ ਬਾਹਦ ਲੱਭੇ ਜਾਂ ਅਜੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਲੱਭੇ ਪਰ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਓਹਨਾ ਦੇ ਜਵਾਬ ਪੰਜ ਸੌ ਸਾਲ
ਪਹਲਾਂ ਹੀ ਦੇ ਗਏ ਸਨ ਜਿਹਨਾ ਵਿਚੋਂ ਕੁਝ ਹਨ ;
੧. ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਬੰਨਣ ਤੋਂ ਪਹਲਾਂ ਕੀ ਸੀ ?
ਅਰਬਦ ਨਰਬਦ ਧੁੰਧੂਕਾਰਾ ॥ ਧਰਣਿ ਨ ਗਗਨਾ ਹੁਕਮੁ ਅਪਾਰਾ ॥ ਨਾ ਦਿਨੁ ਰੈਨਿ
ਨ ਚੰਦੁ ਨ ਸੂਰਜੁ ਸੁੰਨ ਸਮਾਧਿ ਲਗਾਇਦਾ ॥੧॥ ਖਾਣੀ ਨ ਬਾਣੀ ਪਉਣ ਨ ਪਾਣੀ ॥ ਓਪਤਿ ਖਪਤਿ ਨ ਆਵਣ
ਜਾਣੀ ॥ ਖੰਡ ਪਤਾਲ ਸਪਤ ਨਹੀ ਸਾਗਰ ਨਦੀ ਨ ਨੀਰੁ ਵਹਾਇਦਾ ॥੨॥
ਅਰਥ:- (ਜਗਤ ਦੀ ਰਚਨਾ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬੇਅੰਤ ਸਮਾ ਜਿਸ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਦੇ
ਵਾਸਤੇ) ਅਰਬਦ ਨਰਬਦ (ਲਫ਼ਜ਼ ਭੀ ਨਹੀਂ ਵਰਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ, ਐਸੀ) ਘੁੱਪ ਹਨੇਰੇ ਦੀ ਹਾਲਤ ਸੀ (ਭਾਵ,
ਅਜੇਹੀ ਹਾਲਤ ਸੀ ਜਿਸ ਦੀ ਬਾਬਤ ਕੁਝ ਭੀ ਦੱਸਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ । ਤਦੋਂ ਨਾਹ ਧਰਤੀ ਸੀ ਨਾਹ ਆਕਾਸ਼
ਸੀ ਅਤੇ ਨਾਹ ਹੀ ਕਿਤੇ ਬੇਅੰਤ ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਹੁਕਮ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਸੀ । ਤਦੋਂ ਨਾਹ ਦਿਨ ਸੀ ਨਾਹ ਰਾਤ ਸੀ,
ਨਾਹ ਚੰਦ ਸੀ ਨਾਹ ਸੂਰਜ ਸੀ । ਤਦੋਂ ਪਰਮਾਤਮਾ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿਚ ਹੀ (ਮਾਨੋ ਐਸੀ) ਸਮਾਧੀ ਲਾਈ ਬੈਠਾ
ਸੀ ਜਿਸ ਵਿਚ ਕੋਈ ਕਿਸੇ ਕਿਸਮ ਦਾ ਫੁਰਨਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ।1। ਤਦੋਂ ਨਾਹ ਜਗਤ-ਰਚਨਾ ਦੀਆਂ ਚਾਰ ਖਾਣੀਆਂ
ਸਨ ਨਾਹ ਜੀਵਾਂ ਦੀਆਂ ਬਾਣੀਆਂ ਸਨ । ਤਦੋਂ ਨਾਹ ਹਵਾ ਸੀ ਨਾਹ ਪਾਣੀ ਸੀ, ਨਾਹ ਉਤਪੱਤੀ ਸੀ ਨਾਹ
ਪਰਲੌ ਸੀ, ਨਾਹ ਜੰਮਣ ਸੀ ਨਾਹ ਮਰਨ ਸੀ । ਤਦੋਂ ਨਾਹ ਧਰਤੀ ਦੇ ਨੌ ਖੰਡ ਸਨ ਨਾਹ ਪਾਤਾਲ ਸੀ, ਨਾਹ
ਸਤ ਸਮੁੰਦਰ ਸਨ ਤੇ ਨਾਹ ਹੀ ਨਦੀਆਂ ਵਿਚ ਪਾਣੀ ਵਹਿ ਰਿਹਾ ਸੀ ।2।
੨. ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਕਿਸ ਨੇ ਰਚੀ ਅਤੇ ਕਿਸ ਤਰਾਂ ?
ਏਕੋ ਕਰਤਾ ਜਿਨਿ ਜਗੁ ਕੀਆ ॥ ਬਾਝੁ ਕਲਾ ਧਰਿ ਗਗਨੁ ਧਰੀਆ ॥
ਅਰਥ:- ਉਹ ਇਕ ਆਪ ਹੀ ਆਪ ਕਰਤਾਰ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ ਜਗਤ ਰਚਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਕਿਸੇ
ਦਿੱਸਦੇ ਸਹਾਰੇ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਹੀ ਧਰਤੀ ਤੇ ਆਕਾਸ਼ ਨੂੰ ਠਹਰਾਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ।
ਸਸੈ ਸਭੁ ਜਗੁ ਸਹਜਿ ਉਪਾਇਆ ਤੀਨਿ ਭਵਨ ਇਕ ਜੋਤੀ ॥
ਅਰਥ:- ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੇ ਕਿਸੇ ਉਚੇਰੇ ਉੱਦਮ ਤੋਂ ਬਿਨਾ (ਸਹਜ ਸੁਭਾ) ਹੀ ਇਹ
ਸਾਰਾ ਜਗਤ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਉਸ ਦੀ ਜੋਤਿ ਸਾਰੇ ਜਗਤ ਵਿਚ ਪਸਰ ਰਹੀ ਹੈ।
੩. ਜੀਵ ਧਰਤੀ ਤੇ ਕਿਉਂ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ?
ਹੁਕਮੀ ਹੋਵਨਿ ਆਕਾਰ ਹੁਕਮੁ ਨ ਕਹਿਆ ਜਾਈ ॥ ਹੁਕਮੀ ਹੋਵਨਿ ਜੀਅ ਹੁਕਮਿ
ਮਿਲੈ ਵਡਿਆਈ ॥
ਅਰਥ:- ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦੇ ਹੁਕਮ ਅਨੁਸਾਰ ਸਾਰੇ ਸਰੀਰ ਬਣਦੇ ਹਨ, (ਪਰ ਇਹ)
ਹੁਕਮ ਦੱਸਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ ਕਿ ਕਿਹੋ ਜਿਹਾ ਹੈ। ਰਬ ਦੇ ਹੁਕਮ ਅਨੁਸਾਰ ਹੀ ਸਾਰੇ ਜੀਵ ਜੰਮ ਪੈਂਦੇ
ਹਨ ਅਤੇ ਹੁਕਮ ਅਨੁਸਾਰ ਹੀ (ਰੱਬ ਦੇ ਦਰ 'ਤੇ) ਸ਼ੋਭਾ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਜੀਵ ਧਰਤੀ ਉਤੇ ਉਸ ਦੇ ਹੁਕਮ
ਅਨੁਸਾਰ ਹੀ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਹੁਕਮ ਅਨੁਸਾਰ ਹੀ ਚਲੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ |
੪. ਇਹ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਕਿੰਨੀ ਕੁ ਵੱਡੀ ਹੈ ?
ਬਲਿਹਾਰੀ ਕੁਦਰਤਿ ਵਸਿਆ ॥ ਤੇਰਾ ਅੰਤੁ ਨ ਜਾਈ ਲਖਿਆ ॥
ਅਰਥ:- ਹੇ ਕੁਦਰਤ ਵਿਚ ਵੱਸ ਰਹੇ ਕਰਤਾਰ! ਮੈਂ ਤੈਥੋਂ ਸਦਕੇ ਹਾਂ, ਤੇਰਾ
ਅੰਤ ਪਾਇਆ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ ॥੧॥
ਅੰਤੁ ਨ ਜਾਪੈ ਕੀਤਾ ਆਕਾਰੁ ॥ ਅੰਤੁ ਨ ਜਾਪੈ ਪਾਰਾਵਾਰੁ ॥ ਅੰਤ ਕਾਰਣਿ
ਕੇਤੇ ਬਿਲਲਾਹਿ ॥ ਤਾ ਕੇ ਅੰਤ ਨ ਪਾਏ ਜਾਹਿ ॥ ਏਹੁ ਅੰਤੁ ਨ ਜਾਣੈ ਕੋਇ ॥ ਬਹੁਤਾ ਕਹੀਐ ਬਹੁਤਾ ਹੋਇ
॥ ਵਡਾ ਸਾਹਿਬੁ ਊਚਾ ਥਾਉ ॥ ਊਚੇ ਉਪਰਿ ਊਚਾ ਨਾਉ ॥ ਏਵਡੁ ਊਚਾ ਹੋਵੈ ਕੋਇ ॥ ਤਿਸੁ ਊਚੇ ਕਉ ਜਾਣੈ
ਸੋਇ ॥ ਜੇਵਡੁ ਆਪਿ ਜਾਣੈ ਆਪਿ ਆਪਿ ॥ ਨਾਨਕ ਨਦਰੀ ਕਰਮੀ ਦਾਤਿ ॥
ਅਰਥ:- ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਨੇ ਇਹ ਜਗਤ (ਜੋ ਦਿੱਸ ਰਿਹਾ ਹੈ) ਬਣਾਇਆ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ
ਦਾ ਹੀ ਅੰਤ ਨਹੀਂ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ। ਇਸ ਦਾ ਉਰਲਾ ਤੇ ਪਾਰਲਾ ਬੰਨਾ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਦਿੱਸਦਾ। ਕਈ ਮਨੁੱਖ
ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦਾ ਹੱਦ-ਬੰਨਾ ਲੱਭਣ ਲਈ ਤਰਲੈ ਲੈ ਰਹੇ ਸਨ, ਪਰ ਉਸ ਦੇ ਹੱਦ-ਬੰਨੇ ਲੱਭੇ ਨਹੀਂ ਜਾ
ਸਕਦੇ। (ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਦਾ) ਇਹ ਹੱਦ-ਬੰਨਾ (ਜਿਸ ਦੀ ਬੇਅੰਤ ਜੀਵ ਭਾਲ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ) ਕੋਈ
ਮਨੁੱਖ ਨਹੀਂ ਪਾ ਸਕਦਾ। ਜਿਉਂ ਜਿਉਂ ਇਹ ਗੱਲ ਆਖੀ ਜਾਵੀਏ ਕਿ ਉਹ ਵੱਡਾ ਹੈ, ਤਿਉਂ ਤਿਉਂ ਉਹ ਹੋਰ
ਵੱਡਾ, ਹੋਰ ਵੱਡਾ ਪਰਤੀਤ ਹੋਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਅਕਾਲ ਪੁਰੱਖ ਵੱਡਾ ਹੈ, ਉਸ ਦਾ ਟਿਕਾਣਾ ਉੱਚਾ ਹੈ।
ਉਸ ਦਾ ਨਾਮਣਾ ਭੀ ਉੱਚਾ ਹੈ।ਜੇ ਕੋਈ ਹੋਰ ਉਸ ਜੇਡਾ ਵੱਡਾ ਹੋਵੇ, ਉਹ ਹੀ ਉਸ ਉੱਚੇ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਨੂੰ
ਸਮਝ ਸਕਦਾ ਹੈ (ਕਿ ਉਹ ਕੇਡਾ ਵੱਡਾ ਹੈ)। ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਆਪ ਹੀ ਜਾਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪ ਕੇਡਾ ਵੱਡਾ
ਹੈ। ਹੇ ਨਾਨਕ! (ਹਰੇਕ) ਦਾਤ ਮਿਹਰ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦੀ ਬਖ਼ਸ਼ਸ਼ ਨਾਲ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ॥੨੪॥
ਇਸ ਲਈ ਉਸ ਦੀ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦਾ ਅੰਤ ਨਹੀਂ ਪਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹਾਲੇ ਵੀ ਬਹੁਤ
ਸਾਰੇ ਤਾਰੇ ਅਤੇ ਬ੍ਰਹਮੰਡ ਹਨ ਜਿਨਾ ਤੱਕ ਇਨਸਾਨ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਨਹੀਂ ਹੋਈ
“ਪਾਤਾਲਾ ਪਾਤਾਲ ਲਖ ਆਗਾਸਾ ਆਗਾਸ ॥”
੫. ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਨੂ ਕੌਣ ਅਤੇ ਕਿਵੇਂ ਚਲਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ?
ਜਿਵ ਤਿਸੁ ਭਾਵੈ ਤਿਵੈ ਚਲਾਵੈ ਜਿਵ ਹੋਵੈ ਫੁਰਮਾਣੁ ॥ ਓਹੁ ਵੇਖੈ ਓਨਾ ਨਦਰਿ
ਨ ਆਵੈ ਬਹੁਤਾ ਏਹੁ ਵਿਡਾਣੁ ॥
ਅਰਥ:- ਜਿਵੇਂ ਉਸ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਨੂੰ ਭਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜਿਵੇਂ ਉਸ ਦਾ ਹੁਕਮ
ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਿਵੇਂ ਹੀ ਉਹ ਆਪ ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਕਾਰ ਚਲਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਬੜਾ ਅਸਚਰਜ ਕੌਤਕ ਹੈ ਕਿ ਉਹ
ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ (ਸਭ ਜੀਵਾਂ ਨੂੰ) ਵੇਖ ਰਿਹਾ ਹੈ ਪਰ ਜੀਵਾਂ ਨੂੰ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਨਹੀਂ ਦਿੱਸਦਾ।
ਅਕਾਲਪੁਰਖ ਹਰ ਜੀਵ ਹਰ ਕਣ ਵਿੱਚ ਸਮਾਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਇਸੇ ਵਾਸਤੇ ਕੋਈ ਵੀ ਕਾਰ ਉਸ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਨਹੀਂ
ਹੋ ਸਕਦੀ ਸਾਰਾ ਕੁਝ ਕਰਨ ਕਰਾਵਣ ਵਾਲਾ ਓਹ ਆਪ ਹੀ ਹੈ|
ਆਪੇ ਆਪੁ ਉਪਾਇ ਨਿਰਾਲਾ ॥ ਸਾਚਾ ਥਾਨੁ ਕੀਓ ਦਇਆਲਾ ॥ ਪਉਣ ਪਾਣੀ ਅਗਨੀ ਕਾ
ਬੰਧਨੁ ਕਾਇਆ ਕੋਟੁ ਰਚਾਇਦਾ ॥੧॥ ਨਉ ਘਰ ਥਾਪੇ ਥਾਪਣਹਾਰੈ ॥ ਦਸਵੈ ਵਾਸਾ ਅਲਖ ਅਪਾਰੈ ॥ ਸਾਇਰ ਸਪਤ
ਭਰੇ ਜਲਿ ਨਿਰਮਲਿ ਗੁਰਮੁਖਿ ਮੈਲੁ ਨ ਲਾਇਦਾ ॥੨॥ ਰਵਿ ਸਸਿ ਦੀਪਕ ਜੋਤਿ ਸਬਾਈ ॥ ਆਪੇ ਕਰਿ ਵੇਖੈ
ਵਡਿਆਈ ॥ ਜੋਤਿ ਸਰੂਪ ਸਦਾ ਸੁਖਦਾਤਾ ਸਚੇ ਸੋਭਾ ਪਾਇਦਾ ॥੩॥
ਅਰਥ:- (ਪਰਮਾਤਮਾ) ਆਪ ਹੀ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ (ਜਗਤ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ) ਪੈਦਾ ਕਰ ਕੇ
(ਮਾਇਆ ਦੇ ਮੋਹ ਤੋਂ) ਨਿਰਲੇਪ (ਭੀ) ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ । ਹਵਾ ਪਾਣੀ ਅੱਗ (ਆਦਿਕ ਤੱਤਾਂ) ਦਾ ਮੇਲ ਕਰ ਕੇ
ਉਹ ਪਰਮਾਤਮਾ ਸਰੀਰ-ਕਿਲ੍ਹਾ ਰਚਦਾ ਹੈ ਤੇ ਸਦਾ-ਥਿਰ ਦਇਆਲ ਪ੍ਰਭੂ ਇਸ ਸਰੀਰ ਨੂੰ (ਆਪਣੇ ਰਹਿਣ ਲਈ)
ਥਾਂ ਬਣਾਂਦਾ ਹੈ ।1। ਬਣਾਣ ਦੀ ਤਾਕਤ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਭੂ ਨੇ ਇਸ ਸਰੀਰ ਦੇ ਨੌ ਘਰ (ਕਰਮ ਇੰਦ੍ਰੇ)
ਬਣਾਏ ਹਨ । ਦਸਵੇਂ ਘਰ (ਦਸਵੇਂ ਦੁਆਰ) ਵਿਚ ਉਸ ਅਦ੍ਰਿਸ਼ਟ ਤੇ ਬੇਅੰਤ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਰਿਹੈਸ਼ ਹੈ । (ਜੀਵ
ਮਾਇਆ ਦੇ ਮੋਹ ਵਿਚ ਫਸ ਕੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਮਲੀਨ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ) ਜੇਹੜਾ ਮਨੁੱਖ ਗੁਰੂ ਦੇ
ਸਨਮੁਖ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਉਸ ਦੇ ਪੰਜੇ ਗਿਆਨ-ਇੰਦ੍ਰੇ ਉਸ ਦਾ ਮਨ ਉਸ ਦੀ ਬੁੱਧੀ-ਇਹ ਸੱਤੇ ਹੀ ਸਰੋਵਰ
ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਨਾਮ ਦੇ ਪਵਿਤ੍ਰ ਜਲ ਨਾਲ ਭਰੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਵਾਸਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਮਾਇਆ ਦੀ ਮੈਲ ਨਹੀਂ
ਲੱਗਦੀ ।2। ਪਰਮਾਤਮਾ ਆਪ ਹੀ ਸੂਰਜ ਚੰਦ੍ਰਮਾ (ਜਗਤ ਦੇ) ਦੀਵੇ ਬਣਾ ਕੇ ਆਪਣੀ ਵਡਿਆਈ ਵੇਖਦਾ ਹੈ,
ਇਹਨਾਂ ਸੂਰਜ ਚੰਦ੍ਰਮਾ (ਆਦਿਕ) ਦੀਵਿਆਂ ਵਿਚ ਸਾਰੀ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਵਿਚ ਉਸ ਦੀ ਆਪਣੀ ਹੀ ਜੋਤਿ (ਚਾਨਣ
ਕਰ ਰਹੀ) ਹੈ । ਉਹ ਪ੍ਰਭੂ ਸਦਾ ਚਾਨਣ ਹੀ ਚਾਨਣ ਹੈ, ਉਹ ਸਦਾ (ਜੀਵਾਂ ਨੂੰ) ਸੁਖ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਹੈ ।
ਜੇਹੜਾ ਜੀਵ ਉਸ ਦਾ ਰੂਪ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਉਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭੂ ਆਪ ਹੀ ਸੋਭਾ ਦੇਂਦਾ ਹੈ ।3।
ਇਸੇ ਤਰਾਂ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਜਵਾਬ
ਆਪਣੀ ਬਾਣੀ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੇ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਏ| ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦਾ ਵਵਾਗਿਆਨਿਕ ਪੱਖ
ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਅਣਗੋਲਿਆ ਵਿਸ਼ਾ ਹੈ| ਜਿਸ ਸਮੇ ਤੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਇਸ ਦੁਨੀਆ ਤੇ ਆਏ ਉਸ ਸਮੇ
ਲੋਕ ਬਹੁਤ ਬੁਰੀ ਤਰਾਂ ਕਰਮਕਾਂਡਾਂ ਵਿੱਚ ਫੱਸੇ ਹੋਏ ਸਨ| ਕਿਸੇ ਨੂ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਸੀ ਕੇ ਕੀ ਧਰਤੀ
ਗੋਲ ਹੈ ? ਗ੍ਰੈਵਿਟੀ ਕੀ ਚੀਜ਼ ਹੈ? ਰੁਤਾਂ ਕਿਸ ਤਰਾਂ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ? ਧਰਤੀ ਕਿਸ ਦੇ ਆਸਰੇ ਖੜੀ ਹੈ?
ਕੀ ਹੋਰ ਵੀ ਧਰਤੀਆਂ ਹਨ? ਕੁਦਰਤ ਕੀ ਹੈ ? ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਇਸ ਤਰਾਂ ਦੇ ਹੋਰ ਸਵਾਲ ਹਨ ਜਿਨਾ ਦਾ
ਜਵਾਬ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਘਰ ਘਰ ਜਾ ਕੇ ਦਿੱਤਾ| ਉਸ ਸਮੇ ਦੇ ਹਲਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਏਹੋ ਜਿਹੇ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ
ਜਵਾਬ ਦੇਣੇ ਕੋਈ ਸੌਖੇ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਹੋਣਗੇ, ਮੈ ਜਦੋਂ ਵੀ ਇਸ ਬਾਰੇ ਸੋਚਦਾ ਹਾਂ ਤਾਂ ਮੇਰਾ ਸਿਰ
ਉਸ ਮਹਾਨ ਹਸਤੀ ਅਗੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਝੁੱਕ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ ਲੋਕਾਈ ਨੂ ਹਨੇਰੇ ਵਿਚੋਂ ਕੱਡ ਕੇ ਰੋਸ਼ਨੀ
ਦਿਖਾਈ|
ਭੁੱਲ ਚੁੱਕ ਦੀ ਖਿਮਾ....ਵਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ (ਗੋਲਡੀ)
(26/11/12) ਡਾ: ਦਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗ੍ਰੇਵਾਲ
ਕੀ ਕੀ
ਗੁਣ ਮੈਂ ਗਾਵਾਂ ਤੇਰੇ। ਡਾ: ਦਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗ੍ਰੇਵਾਲ
(26/11/12) ਗੁਰਚਰਨ ਪੱਖੋਕਲਾਂ
ਕੀਰਤਨ
ਦੇ ਨਾਂ ਥੱਲੇ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦਾ ਅਪਮਾਨ ਕਿਉਂ ? ਗੁਰਚਰਨ ਪੱਖੋਕਲਾਂ ਫੋਨ 9417727245 ਪਿੰਡ ਪੱਖੋਕਲਾਂ (ਬਰਨਾਲਾ)
(25/11/12) ਗੁਰਸ਼ਰਨ ਸਿੰਘ ਕਸੇਲ
ਸੰਪਾਦਕ ਜੀ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਮਾਰਗ ਦੇ ਸਤਿਕਾਰ ਯੋਗ ਵਿਦਵਾਨੋ ਅਤੇ ਪਾਠਕੋ, ਸਤਿਕਾਰ ਸਹਿਤ,
(25/11/12) ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ, ਜੰਮੂ
ਵੀਰ ਸਰਵਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਸਕਰੇਮੇਂਟੋ ਜੀ,
ਗੁਰੂ ਦੀ ਬਖ਼ਸ਼ੀ ਫ਼ਤਿਹ ਪਰਵਾਨ ਕਰਨੀ।
ਆਪ ਜੀ ਦਾ ਪੱਤਰ ਪੜ ਕੇ ਇੱਕ ਗੱਲ ਯਾਦ ਆ ਗਈ। ਇੱਕ ਸ਼ਾਸਤ੍ਰੀ ਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ
ਕਿ ਵੇਦ ਵਿੱਚ ਐਟਮ ਬੰਮ ਬਨਾਉਂਣ ਦਾ ਫ਼ਾਰਮੂਲਾ ਲਿਖਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਪਰ ਪੜਨ ਵਾਲੇ ਜਿਗਿਆਸੂ ਨੂੰ ਨਾ
ਲੱਭਾ। ਸ਼ਾਸਤ੍ਰੀ ਜੀ ਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਐਟਮ ਬੰਮ ਬਨਾਉਂਣ ਦਾ ਫ਼ਾਰਮੂਲਾ ਵੇਦ ਵਿੱਚ ਕਿਸ ਥਾਂ
ਲਿਖਿਆ ਹੈ? ਤਾਂ ਸ਼ਾਸਤ੍ਰੀ ਜੀ ਜਾ ਜਵਾਬ ਸੀ ਕਿ; ਆਪ ਪੜ ਕੇ ਵੇਖ ਲੋ, ਜੇ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਵੀ ਸਮਝ ਨਾ
ਆਵੇ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਮਾਫ਼ ਕਰ ਦੇਣਾ ਜੀ!
ਵੀਰ ਸਰਬਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ਤੁਸੀ ਲਿਖਦੇ ਹੋ
“ਇਸ ਸਾਲ ਦੀਵਾਲੀ 13 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ
ਮਨਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ‘ਅਸਲੀ ਤਿਥ ਪਤ੍ਰਿਕਾ’ (ਪੰਡਤ ਦੇਵੀ ਦਿਆਲ) ਮੁਤਾਬਕ ਇਸ ਸਾਲ ਮੱਸਿਆ ਦੀ ਤਿੱਥ
‘ਅਕਸ਼’ ਹੈ। ਭਾਵ ਇਸ ਸਾਲ ਕੱਤਕ ਦੀ ਮੱਸਿਆ ਆਉਂਦੀ ਹੀ ਨਹੀਂ”
ਮੈਂ
“ਅਕਸ਼ ਤਿੱਥ” ਦਾ ਅਰਥ ਪੜਿਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸਦਾ ਭਾਵ
ਉਹ ਤਿੱਥ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਹਿੰਦੂਆਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪਵਿੱਤਰ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਇਸ ਤਿੱਥ
ਦੇ ਘੇਰੇ ਵਿੱਚ ਆਉਂਣ ਵਾਲਾ ਹਰ ਪਲ ਪਵਿੱਤਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਲਈ ਕਿਸੇ ਮਹੂਰਤ ਨੂੰ ਭਾਲਣ ਦੀ ਲੋੜ
ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਤੁਸੀ ਅਕਸ਼ ਦਾ ਭਾਵ
“ਇਸ ਸਾਲ ਕੱਤਕ ਦੀ ਮੱਸਿਆ ਆਉਂਦੀ ਹੀ
ਨਹੀਂ” ਕਿਵੇਂ ਕੱਢਿਆ ਹੈ ਇਸ ਦੀ ਮੈਂਨੂੰ ਸਮਝ
ਨਹੀਂ ਆਈ, ਤੇ ਤੁਸੀ ਵੀ ਕੁੱਝ ਦੱਸਣ ਤੋਂ ਮੁਨਕਰ ਹੋ ਸਿਵਾ ਇਸਦੇ ਕਿ ਮੈਂ ਕਿਸੇ “ਟਿੰਡ `ਚ ਕਾਨਾ”
ਪਾਇਆ ਹੈ। ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਇਹ ਵੀ ਪਤਾ ਚਲਿਆ ਹੈ ਕਿ ਅਕਸ਼ ਦਾ ਭਾਵ ਨਾ ਆਉਂਣ ਵਾਲਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ
ਬਲਕਿ ਖਤਮ ਨਾ ਹੋਂਣ ਵਾਲਾ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਤੁਸੀ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਦੀ ਰਿਹਾਈ ਦੇ ਦਿਨ ਅਤੇ ਕੱਤਕ ਦੀ ਮੱਸਿਆ 2012
ਦੀ ਵਿਚਾਰ ਕਰਦੇ ਇਸ ਅਹਿਮ ਨੁੱਕਤੇ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰ ਅੰਦਾਜ਼ ਕਰ ਗਏ ਕਿ
ਹਿੰਦੂਆਂ ਲਈ, ਪ੍ਰਾਥਮਿਕ ਤੌਰ ਤੇ,
ਦਿਵਾਲੀ 5 (ਪੰਜ) ਦਿਨਾਂ ਦਾ ਤਿਯੋਹਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ
ਜਿਸਦਾ ਆਰੰਭ ‘ ਧਨਤੇਰਸ’
ਤੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅੰਤ ‘ ਭਾਈ ਦੂਜ’ ਨੂੰ! । ਜੇ ਕਰ ਸਮਕਾਲੀ ਸਰੋਤਾਂ ਨੇ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਦੀ ਰਿਹਾਈ
ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਆਉਂਣ ਦੀ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਦਿਵਾਲੀ ਤਿਯੋਹਾਰ ਨੂੰ ਵਾਪਰਦਾ ਦਰਜ ਕੀਤਾ
ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਨੁੱਕਤਾ ਵੀ ਉਚੇਚਾ ਧਿਆਨ ਮੰਗਦਾ ਹੈ ਕਿ, ਕੀ ਉਹ ਘਟਨਾਵਾਂ, 5 ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ
ਦਿਵਾਲੀ ਤਿਯੋਹਾਰ ਦੋਰਾਨ ਵਾਪਰਨ ਕਾਰਨ ਵੀ ਦਿਵਾਲੀ ਨੂੰ ਵਾਪਰਿਆਂ ਮੰਨਿਆਂ ਗਈਆਂ?
ਖ਼ੈਰ! ਮੇਰੇ ਵਿੱਚ ਸਾਮਰਥ ਨਹੀਂ ਕਿ ਮੈਂ ਵੇਦ ਵਿਚੋਂ ਐਟਮ ਬੰਮ ਦਾ ਫਾਰਮੂਲਾ
ਲੱਭ ਸਕਾਂ!
ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ, ਜੰਮੂ-25. 11. 12
(25/11/12) ਡਾ: ਦਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗ੍ਰੇਵਾਲ
ਬਿਨ
ਗੁਰ ਮੁਕਤ ਨਾ ਪਾਵੇ
(25/11/12) ਗੁਰਸੇਵਕ ਸਿੰਘ ਧੌਲਾ
ਵੀਰੋ ਪਟੀਸ਼ਨ ਸਾਇਨ ਕਰ ਦੇਵੋ, ਥੱਲੇ ਇਕ ਲਿੰਕ ਪਾਇਆ ਹੈ ਉਸਨੂੰ ਖੋਲੋ।
ਸਾਨੂੰ 25,000 ਸਾਇਨ ਚਾਹੀਦੇ ਨੇ ਇਸ ਪਟੀਸ਼ਨ ਤੇ 15 ਦਸੰਬਰ ਤੋ ਪਹਿਲਾਂ ਪਹਿਲਾਂ। ਮਾਰੋ ਜੋਰ।
Dec 15/2012
Http://wh.gov/XZj1
ਕੰਮ ਕੋਈ ਬਹੁਤਾ ਔਖਾਂ ਨਹੀ ਸੌਖਾ ਹੀ ਹੈ, ਥੱਲੇ
ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਕਰੋ। 2. CREATE AN ACCOUNT
ਉੱਤੇ ਕਲਿੰਕ ਕਰੋ। ਉਸਤੋ ਬਾਅਦ ਇਕ ਹੋਰ ਪੇਜ਼ ਖੁਲੇਗਾ, ਉਸ ਵਿੱਚ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਈਮੇਲ ਐਡਰਿਸ਼
ਭਰੋ। 5. Zip
ਵਾਲੇ ਖਾਨੇ ਨੂੰ ਭਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀ, ਉਸਨੂੰ ਛੱਡ ਦੇਵੋ। CREATE AN ACCOUNT
ਤੇ ਕਲਿੰਕ ਕਰ ਦੇਵੋ। SIGN THIS PETITION
ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਉਥੇ ਕਲਿੰਕ ਕਰ ਦੇਵੋ। ਬਸ ਹੋ ਗਈ ਪਟੀਸ਼ਨ
ਸਾਇਨ।ਗੁਰਸੇਵਕ ਸਿੰਘ ਧੌਲਾ Mobile No. 94632-16267
(24/11/12) ਸਰਵਜੀਤ ਸਿੰਘ
ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਜੰਮੂ ਜੀ, ਸਰਵਜੀਤ ਸਿੰਘ
(24/11/12) ਡਾ: ਦਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗ੍ਰੇਵਾਲ
ਸੰਨ 1918
ਦੇ 14 ਨੁਕਤੇ ਤੇ 1941 ਦਾ ਐਟਲਾਂਟਿਕ ਚਾਰਟਰ- ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਰੂਜ਼ਵੈਲਟ ਤੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਚਰਚਿਲ, ਅਗਸਤ 14, 1941 ਦਾ ਸੰਯੁਕਤ ਬਿਆਨ: ਅਮਰੀਕਾ
ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਰੂਜ਼ਵੈਲਟ ਤੇ ਮਹਾਰਾਣੀ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਚਰਚਿਲ ਨੇ ਆਪਸੀ
ਮੇਲ ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਵਿਮਰਸ਼ ਪਿਛੋਂ ਜਨ-ਗਿਆਨ ਲਈ ਕੁੱਝ ਸਾਂਝੇ ਅਸੂਲ ਸਾਂਝੇ ਕੀਤੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ
ਮਕਸਦ ਵਿਸ਼ਵ ਦਾ ਭਵਿਖ ਚੰਗਾ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ:- 1. ਦੋਨੋਂ ਦੇਸ਼ ਕੋਈ ਇਲਾਕਾਈ ਜਾਂ ਕੋਈ ਹੋਰ ਮਹਤਵਕਾਂਖਸ਼ਾ ਨਹੀਂ ਰਖਦੇ।ਦਸਤਖਤ ਦਸਤਖਤ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਰੂਜ਼ਵੈਲਟ ਦੇ ਭਾਸ਼ਣ-ਲੇਖਕ ਰਾਬਰਟ ਸ਼ੇਰਵੁਡ ਨੇ
ਲਿਖਿਆ: “ਦੂਰ ਨਹੀਂ ਜਦੋਂ ਭਾਰਤ, ਬਰ੍ਹਮਾ, ਮਲਾਇਆ ਅਤੇ ਇੰਡੋਨੀਸ਼ੀਆ ਦੇ ਲੋਕ ਅਟਲਾਂਟਿਕ ਚਾਰਟਰ ਦੇ
ਆਧਾਰ ਤੇ ਅਪਣੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਆਵਾਜ਼ ਉਠਾਉਣਗੇ”। ਤੀਜੇ ਨੁਕਤੇ “ਉਹ ਸਭ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਕਿਸਮ
ਚੁਨਣ ਦੇ ਜੱਦੀ ਹੱਕ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਸਵੈਰਾਜ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਧੱਕੇ ਨਾਲ ਖੋਹਿਆ
ਗਿਆ ਹੈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਵੈਰਾਜ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਦਿਤਾ ਜਾਇਗਾ” ਅਨੁਸਾਰ ਇੰਗਲੈਂਡ ਲਈ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੀ ਕਿ
ਉਹ ਅਪਣੇ ਅਧੀਨ ਬਸਤੀਆਂ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦ ਕਰੇ। ਪਰ ਉਹ ਇਹ ਯੁਧ ਖਤਮ ਹੋਣ ਤਕ ਟਾਲਦਾ ਰਿਹਾ। ਜਦ ਚਰਚਿਲ
ਨੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦੀ ਨਾ ਦਿਤੀ ਤਾਂ ਸੰਨ 1942 ਵਿੱਚ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਰੂਜ਼ਵੈਲਟ ਨੂੰ ਲਿਖਿਆ: ਮੈਂ ਸੋਚਣ
ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਹਾਂ ਕਿ ਚਾਰਟਰ ਅਨੁਸਾਰ ਅਲਾਈਡ ਦੇਸ਼ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਆਜ਼ਾਦੀ ਫੈਲਉਣ ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ
ਲੋਕਤੰਤਰ ਫੈਲਾਉਣ ਲਈ ਪ੍ਰਤੀਬੱਧ ਹਨ ਪਰ ਇਹ ਸਭ ਖੋਖਲਾ ਲਗਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਤੇ ਅਫਰੀਕਾ ਦੇ
ਲੋਕ ਗੁਲਾਮੀ ਵਿੱਚ ਪਿਸ ਰਹੇ ਹਨ”। ਰੂਜ਼ਵੈਲਟ ਚਰਚਿਲ ਉਪਰ ਮੁਆਹਿਦੇ ਦੀਆਂ ਸ਼ਰਤਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਗੁਲਾਮ
ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦ ਕਰਨ ਲਈ ਲਗਾਤਾਰ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦੇ ਰਹੇ ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਆਖਰ ਇੰਗਲੈਂਡ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਨੂੰ
ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇਣ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਹਣਾ ਪਿਆ।
(24/11/12) ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਮਿਸ਼ਨਰੀ
ਬ੍ਰਾਹਮਣਾਂ
ਅਤੇ ਬਾਦਲਾਂ ਵੱਲੋਂ ਰਿਨ ਉਤਾਰਣ ਬਹਾਨੇ ਮੂਰਤੀ ਪੂਜਾ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ
ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਮਿਸ਼ਨਰੀ (5104325727)
ਹੁਣ ਜੋ ਨਵਾਂ ਸ਼ੋਸ਼ਾ ਨਵੀਨ
ਬ੍ਰਾਹਮਣਾਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮੁਰੀਦ ਬਣ ਚੁੱਕੇ ਬਾਦਲ ਦਲੀਆਂ ਮੀਡੀਏ ਵਿੱਚ ਛੱਡਿਆ ਹੈ ਕਿ ਹਿੰਦੂ
ਧਰਮ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਜੋ ਕੁਰਬਾਨੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਨੇ ਦਿੱਤੀ ਸੀ, ਦੇ ਬਦਲੇ ਗੁਰੂ ਦਾ ਕਰਜਾ
ਉਤਾਰਨ ਲਈ ਗੁਰੂ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਮੰਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਅਸਥਾਪਤ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ। ਪਹਿਲੀ ਤਾਂ ਗੱਲ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ
ਕੁਰਬਾਨੀ ਮਜਲੂਮਾਂ ਦੀ ਖਾਤਰ-ਜੋ ਸਰਣਿ ਆਵੈ ਤਿਸ ਕੰਠਿ ਲਾਵੈ॥
ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਰੱਖ ਕੇ ਦਿੱਤੀ ਸੀ ਨਾਂ ਕਿ ਕੇਵਲ ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੇ ਤਿਲਕ ਜੰਝੂ ਖਾਤਰ। ਇਹ ਤਾਂ
ਗੁਰੂ ਦਾ ਦਰ ਹੀ ਐਸਾ ਹੈ ਜੋ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਵਿਤਕਰੇ ਦੇ ਦੂਜਿਆਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਕਿਸੇ
ਵੀ ਧਰਮ, ਜਾਤ ਜਾਂ ਫਿਰਕੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੋਣ। ਗੁਰੂ ਪ੍ਰੇਮੀਓਂ!ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ
ਮੂਰਤੀ ਮੰਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਲਾ ਕੇ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਰਿਨ ਤਾਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਨੂੰ ਅਪਣਾ ਕੇ ਹੀ
ਉਤਾਰਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਅਜੇ ਵੀ ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਪੱਥਰ ਦੀਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਭਗਵਾਨ ਮੰਨ ਕੇ
ਪੂਜੀ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ ਜੋ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਓਦੋਂ ਨਾਂ ਕਰ ਸੱਕੀਆਂ ਤੇ ਅੱਜ ਕਿਵੇਂ ਕਰਨਗੀਆਂ? ਹੁਣ
ਤੁਸੀਂ ਰਾਜ ਭਾਗ ਦੇ ਮਾਲਕ ਹੋ ਜੇ ਰਿਣ ਉਤਾਰਨਾ ਹੀ ਹੈ ਤਾਂ ਲੱਖਾਂ ਬੇਦੋਸ਼ੇ ਸਿੱਖ ਜੋ 84 ਦੇ ਦੌਰ
ਵਿਚ ਵਹਿਸ਼ੀਆਨਾ ਜ਼ੁਲਮਾਂ ਰਾਹੀਂ ਮਾਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਅਤੇ ਹਜਾਰਾ ਸਿੱਖ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਪਤ ਲੁੱਟੀ ਅਤੇ
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਮਸੂਮ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਕੋਹ ਕੋਹ ਕੇ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ। ਕੀ ਆਪ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਾਤਲਾਂ
ਨੂੰ ਸਜਾ ਦਿਵਾ ਕੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨਾਲ ਇਨਸਾਫ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਰਿਨ ਉਤਾਰੋਗੇ? ਕੀ ਅੱਜ ਤੱਕ ਕਿਸੇ ਵੀ ਮੰਦਰ
ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦਾ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹੋ? ਤੁਹਾਨੂੰ ਤਾਂ ਸਗੋਂ ਗੁਰੂ ਦੀ ਬਦੌਲਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈ
ਰਾਜਸਤਾ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਦਾ ਨਾਮ ਹੀ “ਮਹਾਂਨਗਰ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ” ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਸੀ। ਫਿਰ ਵੀ ਸ਼ੁਕਰ ਹੈ
ਕਿ ਤੁਹਾਨੂੰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਤਾਂ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਇਆ ਹੈ ਭਾਵੇ ਕਿਸੇ ਲਾਲਸਾ ਕਰਕੇ
ਹੀ ਸਹੀ। ਆਓ ਆਪਾਂ ਸਾਰੇ ਰਲ ਮਿਲ ਕਹੀਏ-ਧੰਨ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ॥ ਸਗਲ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟ ਪੇ ਢਾਪੀ ਚਾਦਰ॥ ਆਓ
ਧਰਮਾਂ ਫਿਰਕਿਆਂ ਦੀਆਂ ਦੁਵਾਰਾਂ ਚੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਕੇ-ਸਰਬ ਧਰਮ ਮਹਿ
ਸ੍ਰੇਸ਼ਟ ਧਰਮ ਹਰਿ ਕੋ ਨਾਮ ਜਪ ਨਿਰਮਲ ਕਰਮ॥ (ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ) ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਤੇ ਪਹਿਰਾ ਦੇ ਕੇ
ਸਹੀ ਮਹਿਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਰਿਨ ਉਤਾਰੀਏ! ਜੀਂਦੇ ਜੀਅ ਨਾਮਣਾ ਖੱਟ ਲਓ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਪਛਤਾਵਾ ਹੀ ਪੱਲੇ ਰਹਿ
ਜਾਵੇਗਾ।
(24/11/12) ਗੁਰਚਰਨ ਪੱਖੋਕਲਾਂ
ਮਹਾਂਮਾਨਵ ਯੁੱਗ ਪੁਰਸ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ
(23/11/12) ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ, ਜੰਮੂ
ਵੀਰ
ਸਰਬਜੀਤ ਸਿੰਘ ਸਕਰੇਮੇਂਟੋ ਜੀ, “ਇਸ ਸਾਲ ਕੱਤਕ ਦੀ ਮੱਸਿਆ ਹੈ ਹੀ ਨਹੀਂ” ਲਿਖ ਕੇ ਦਿੱਤਾ ਹੋਇਆ
ਹੈ।“… ਇਸ ਸਾਲ ਕੱਤਕ
ਦੀ ਮੱਸਿਆ ਹੈ ਹੀ ਨਹੀਂ. .” “ਇਸ ਸਾਲ ਕੱਤਕ ਦੀ ਮੱਸਿਆ ਹੈ ਹੀ ਨਹੀਂ” ਲਿਖਣ
ਤੋਂ ਕੀ ਭਾਵ ਹੈ? ? ? ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ, ਜੰਮੂ-23. 11. 12
(23/11/12) ਡਾ: ਦਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗ੍ਰੇਵਾਲ
ਦਾਤਾ
ਜੀ! ਅਸੀਂ ਕੌਣ ਵੀਚਾਰੇ। ਡਾ: ਦਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗ੍ਰੇਵਾਲ
(22/11/12) ਸਰਵਜੀਤ ਸਿੰਘ
ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਜੰਮੂ ਜੀ, ਪਾਠਕਾਂ ਦੇ ਸ੍ਹਾਮਣੇ ਇਹ ਸਵਾਲ ਖੜਾ ਕੀਤਾ
ਹੋਇਆ ਹੈ: -“ਹੁਣ ਸਵਾਲ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਇਸ ਸਾਲ ਕੱਤਕ ਦੀ ਮੱਸਿਆ ਹੈ ਹੀ ਨਹੀ ਤਾਂ
ਦੀਵਾਲੀ ਕਾਹਦੀ?”।“ਪਾਠਕਾਂ ਦੇ ਸ੍ਹਾਮਣੇ
ਇਹ ਸਵਾਲ ਖੜਾ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਹੈ” ਤਾਂ ਇਕ ਪਾਠਕ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ ਤੁਹਾਡਾ ਫਰਜ਼ ਬਣਦਾ ਹੈ ਕਿ
ਮੇਰੇ ਸਵਾਲ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦੇ ਕੇ ਮੇਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ `ਚ ਵਾਧਾ ਕਰੋ। ਸਰਵਜੀਤ ਸਿੰਘ
(21/11/12) ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ, ਜੰਮੂ
ਵੀਰ ਸਰਬਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀ,
ਗੁਰੂ ਦੀ ਬਖ਼ਸ਼ੀ ਫ਼ਤਿਹ ਪਰਵਾਨ ਕਰਨੀ!
ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਪੱਤਰ ਮਿਤੀ
12. 11. 12
ਦੇ ਸੰਧਰਭ ਵਿੱਚ ਆਪ ਜੀ ਵੱਲ ਲਿਖੇ ਪੱਤਰ ਮਿਤੀ
18. 11. 12
ਦਾ ਆਪ ਜੀ ਵਲੋਂ ਕੋਈ ਜਵਾਬ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ। ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਤੁਸੀ ਮਸਰੂਫ਼ ਰਹੇ ਹੋਵੋ। ਮੈਂ ਦੋ
ਨੁੱਕਤਿਆ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮੰਗੀ ਸੀ:-
(1) ਇਸ ਕਰਕੇ ਇਹ ਦੱਸਣ ਦੀ ਕਿਰਪਾਲਤਾ ਕਰੋ ਕਿ ਸੰਨ 1619 ਦੀ ਦਿਵਾਲੀ
‘ਇਤਹਾਸਕ ਪੱਖੋਂ’
ਕਹਿੜੇ ਦਿਨ ਮਨਾਈ ਗਈ ਸੀ?
27 ਅਕਤੂਬਰ 1619, ਦਿਨ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ
ਹੀ ਜਾਂ ਫਿਰ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦਿਨ?
(2)
ਨਾਲ ਹੀ ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ
ਦੇਂਣ ਦੀ ਕਿਰਪਾਲਤਾ ਵੀ ਕਰਨੀ ਕਿ
ਜੇ ਕਰ ਬੀਤੀ ਦਿਵਾਲੀ 13. 11. 12
ਨਹੀਂ ਸੀ ਬਣਦੀ ਤਾਂ ਕਿਸ ਦਿਨ ਬਣਦੀ ਸੀ?
ਵੀਰ ਜੀ ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪੱਤਰ
“ਦੀਵਾਲੀ ਨਾ ਉਦਣ ਸੀ ਨਾ ਅੱਜ ਹੈ”
ਦੀ ਅੰਤਲੀ ਪੰਗਤੀ ਵਿੱਚ ਪਾਠਕਾਂ ਦੇ ਸ੍ਹਾਮਣੇ ਇਹ
ਸਵਾਲ ਖੜਾ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਹੈ:-
“ਹੁਣ ਸਵਾਲ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਇਸ ਸਾਲ ਕੱਤਕ ਦੀ ਮੱਸਿਆ ਹੈ ਹੀ ਨਹੀ
ਤਾਂ ਦੀਵਾਲੀ ਕਾਹਦੀ?”
ਇਸ ਸਵਾਲ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ:-
“ਕਿਉਂਕਿ ਮੰਗਲਵਾਰ ਸਵੇਰੇ ਨੂੰ ਸੂਰਜ
6. 55 ਮਿੰਟ ਤੇ ਉਦੇ ਹੋਇਆ ਸੀ ਤਾਂ ਮੰਗਲ ਵਾਰ ਦੀ ਤਿਥ ਚੌਦਸ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਚੌਦਸ ਦਾ ਅੰਤ ਮੰਗਲਵਾਰ
ਸਵੇਰ ਵੇਲੇ 7. 13 ਤੇ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਮੱਸਿਆ ਦਾ ਅਰੰਭ ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ 7. 13 ਸਵੇਰ ਵੇਲੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ
ਪਰ ਇਸ ਦਾ ਅੰਤ ਬੁਧਵਾਰ ਨੂੰ ਸੂਰਜ ਚੜਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਹੀ ਭਾਵ 3. 38 ਤੇ ਹੀ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ”
ਵੀਰ ਜੀ ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਖ਼ੁਦ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਮੰਗਲਵਾਰ 7. 13 ਨੂੰ ਮੱਸਿਆ ਦਾ
ਆਰੰਭ ਹੋਇਆ, ਜਿਸਦਾ ਅੰਤ ਬੁੱਧਵਾਰ 3. 38 ਤੇ ਹੋਇਆ। ਭਾਵ, 7. 13 ਤੋਂ ਅੱਗੇ 3. 38 ਤਕ ਯਾਨੀ ਕਿ
ਲੱਗਭਗ 20 ਘੰਟੇ 25 ਮਿੰਟ ਤਕ ਮੱਸਿਆ ਸੀ! ਇਕ ਪਾਸੇ ਆਪ ਜੀ ਦਾ ਲਿਖਣਾ ਹੈ ਕਿ ਮੰਗਲਵਾਰ 7. 13
ਤੋਂ ਬਾਦ ਮੱਸਿਆ ਦਾ ਆਰੰਭ ਹੋਇਆ, ਜੋ ਕਿ 3. 38 ਤਕ ਜਾਰੀ ਰਹੀ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਆਪ ਜੀ ਲਿਖਦੇ ਹੋ ਕਿ
“…ਜਦੋਂ ਇਸ ਸਾਲ ਕੱਤਕ ਦੀ
ਮੱਸਿਆ ਹੈ ਹੀ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਦਿਵਾਲੀ ਕਾਹਦੀ?”
ਆਪ ਜੀ ਦਾ ਕਥਨ ਅਸਮੰਜਸ ਭਰੀ ਸਥਿਤੀ ਉੱਤਪਨ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਤੁਸੀ ਇਸ ਵਿਸ਼ੇ
ਦੇ ਜਾਣਕਾਰ ਹੋ। ਇਸ ਲਈ ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ, ਦਿਨ ਗਣਨਾ ਤੋਂ ਅਣਜਾਣ, ਮੇਰੇ ਵਰਗੇ ਪਾਠਕ ਨੂੰ ਸੇਧ ਦੇਂਣ
ਦੀ ਕਿਰਪਾਲਤਾ ਕਰੋ ਜੀ। ਨਾਲ ਹੀ ਇਹ ਵੀ ਦੱਸਣਾ ਕਿ
ਜੇ ਕਰ ਬੀਤੀ ਦਿਵਾਲੀ 13. 11. 12
ਨਹੀਂ ਸੀ ਬਣਦੀ ਤਾਂ ਕਿਸ ਦਿਨ ਬਣਦੀ ਸੀ?
ਆਸ ਹੈ ਕਿ ਆਪ ਜੀ ਆਪਣੇ ਵਲੋਂ ਲਿਖੇ ਪੱਤਰ
“ਦੀਵਾਲੀ ਨਾ ਉਦਣ ਸੀ ਨਾ ਅੱਜ ਹੈ”
ਬਾਰੇ ਉੱਠਦੇ ਸੁਭਾਵਕ ਨੁੱਕਤਿਆਂ ਨੂੰ ਸਪਸ਼ਟ ਕਰਨ
ਤੋ ਗ਼ੁਰੇਜ਼ ਨਹੀਂ ਕਰੋਗੇ।
ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ, ਜੰਮੂ-21. 12. 12
(21/11/12) ਡਾ: ਦਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗ੍ਰੇਵਾਲ
ਚੁੰਝ
ਗਿਆਨੀ ਡਾ: ਦਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗ੍ਰੇਵਾਲ
(ਸੰਪਾਦਕੀ ਟਿੱਪਣੀ ਕੱਲ ਤੋਂ ਅੱਗੇ)
ਕੱਲ 19 ਨਵੰਬਰ 2012 ਨੂੰ
ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਪਾਠਕਾਂ ਦਾ ਪੰਨਾ ਅੱਪਡੇਟ ਕਰਕੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਬੰਦ ਕਰਕੇ ਹਟਿਆ ਤਾਂ ਇੰਡੀਆ ਤੋਂ ਪ੍ਰਿੰ:
ਗੁਰਬਚਨ ਸਿੰਘ ਪੰਨਵਾਂ ਦਾ ਫੂਨ ਆ ਗਿਆ। ਉਂਜ ਜਦੋਂ ਉਹ ਇੰਡੀਆ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਫੂਨ ਤੇ ਗੱਲਬਾਤ
ਬਹੁਤ ਹੀ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਦੀ ਉਹਨਾ ਨੇ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਦੀ ਜਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸੰਭਾਲੀ ਹੈ ਉਹ ਕਾਫੀ
ਰੁਝੇਵੇਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਮੈਂ ਤਾਂ ਸਦਾ ਹੀ ਰੁਝੇਵੇਂ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ
ਰੱਖਦਾ ਹਾਂ, ਫਿਰ ਮੇਰੀ ਕੰਮ ਦੀ ਸ਼ਿਫਟ ਵੀ ਰਾਤ ਦੀ ਹੈ ਇਸ ਲਈ ਬਹੁਤੀ ਜਰੂਰੀ ਗੱਲ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਮੈਂ
ਫੂਨ ਘੱਟ ਹੀ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕਰਦਾ ਹਾਂ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਬਾਹਰ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚਾਰਕ ਦੌਰੇ ਤੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ
ਤਾਂ ਫੂਨ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਉਦੋਂ ਜਦੋਂ ਨਵੇਂ ਕੋਈ ਲੇਖ ਲਿਖ ਕੇ ਭੇਜੇ ਹੋਣ ਜਾਂ ਹਾਲੇ
ਭੇਜਣੇ ਹੋਣ। ਕੱਲ ਵੀ ਉਹਨਾ ਨੇ ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਫੂਨ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ ਕੁੱਝ ਲੇਖ ਲਿਖੇ ਹਨ ਉਹ ਸੁਧਾਈ ਕਰਕੇ
ਛੇਤੀਂ ਹੀ ਭੇਜਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨਗੇ। ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਕੱਲ ਮੈਂ ਜੋ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ ਉਸ ਦੀ ਉਹਨਾ
ਨੇ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਹੁਣ ਉਹਨਾ ਦੀ ਸਾਰੀ ਟੀਮ ਅਤੇ ਉਹ ਆਪ ਕਿਤਨੇ ਰੁਝੇਵੇਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ
ਹਨ। ਇਸ ਵੇਲੇ ਸੁਖਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦਦੇਹਰ, ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸਭਰਾ ਅਤੇ ਕਈ ਹੋਰ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ
ਪ੍ਰਚਾਰ ਲਈ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਪਿਛੇ ਕਲਾਸਾਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਾਉਣ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰੋ: ਸਰਬਜੀਤ ਸਿੰਘ
ਧੁੰਦਾ ਅਤੇ ਆਪ ਹੀ ਹਨ। ਹਫਤੇ ਵਿੱਚ ਕਈ ਵਾਰੀ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪ੍ਰਚਾਰ ਵਾਸਤੇ ਦਿਨ ਬੁੱਕ ਹੁੰਦੇ
ਹਨ, ਫਿਰ ਜਿਹੜੇ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚਾਰ ਲਈ ਗਏ ਹਨ ਉਹਨਾ ਦੀ ਥਾਂ ਤੇ ਕਲਾਸਾਂ ਵੀ ਇਹਨਾ ਨੂੰ ਹੀ
ਲਉਣੀਆਂ ਪੈਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਕਿਸੇ ਆਏ ਗਏ ਨਾਲ ਵੀ ਕੁੱਝ ਸਮਾ ਬਤਾਉਣਾਂ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਇਸ ਲਈ ਲਿਖਣ ਲਈ
ਸਮਾਂ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਉਹਨਾ ਦੇ ਦੱਸਣ ਮੁਤਾਬਕ ਇਸ ਵੇਲੇ ਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦੀ
ਇਤਨੀ ਮੰਗ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਸਾਰੀ ਪੂਰੀ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ। ਇਸ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਿਹਰਾ ਉਹ ‘ਸਿੱਖ
ਮਾਰਗ’ ਨੂੰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਗੁਰਮਤਿ ਦੇ ਸੱਚ ਇਨਕਲਾਬ ਦੀ ਗੱਲ ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਉਹ
‘ਸਿੱਖ ਮਾਰਗ’ ਨਾਲ ਜੋੜਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਮੈਂ ਉਹਨਾ ਨੂੰ ਟੋਕਦਾ ਹਾਂ ਤਾਂ ਉਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ
ਕਿ ਇਹ ਗੱਲ ਮੈਂ ਐਵੇਂ ਨਹੀਂ ਕਹਿੰਦਾ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਨ ਨਾਲ ਜੋ ਜਾਣਕਾਰੀ
ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਉਸ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਕਹਿੰਦਾ ਹਾਂ। ਹੁਣ ਭਾਵੇਂ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਸਾਡੇ ਬਹੁਤੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ
ਬੰਗਲਾ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਸਟੇਜ ਤੋਂ ਪ੍ਰਚਾਰ ਸੁਣ ਕੇ ਬੁੱਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੇ ਪਹਿਲ
‘ਸਿੱਖ ਮਾਰਗ’ ਤੋਂ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਹੀ ਬੁੱਕ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਇੱਕ ਤਾਜਾ ਘਟਨਾ ਦਾ ਵੀ ਉਹਨਾ ਨੇ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ
ਸੀ ਕਿ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਇੱਕ ਪਾਠਕ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਕਥਾ ਦਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਬੁੱਕ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਹ
‘ਸਿੱਖ ਮਾਰਗ’ ਤੋਂ ਲੇਖ ਪਰਿੰਟ ਕਰਕੇ ਲਿਆਇਆ ਸੀ ਜੋ ਸੰਗਤ ਵਿੱਚ ਵੰਡੇ। ਇਹ ਸਾਰਾ ਕੁੱਝ ਲਿਖਣ ਤੋਂ
ਭਾਵ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ‘ਸਿੱਖ ਮਾਰਗ’ ਨੇ ਆਪਣੇ ਵਿਤੋਂ ਬਾਹਰਾ ਹੋ ਕੇ ਵੀ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੀ ਸਚਾਈ ਲੋਕਾਈ ਤੱਕ
ਪਹੁੰਚਾਣ ਲਈ ਆਪਣਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਭਾਵੇਂ ਲੇਖ ਘੱਟ ਛਪਣ ਜਾਂ ਨਾ ਵੀ ਛਪਣ ਤਾਂ
ਬਹੁਤਾ ਫਰਕ ਨਹੀਂ ਪੈਣਾ ਕਿਉਂਕਿ ਹੁਣ ਹੋਰਨਾ ਨੇ ਵੀ ਇਹ ਜਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸੰਭਾਲ ਲਈ ਹੈ। ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ
ਬਾਰੇ ਅਤੇ ਗੁਰਮਤਿ ਦੇ ਹੋਰ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਬਾਰੇ ਜਿਤਨੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਇੱਥੇ ‘ਸਿੱਖ ਮਾਰਗ’ ਤੇ ਹਨ ਸ਼ਾਇਦ ਹੀ
ਹਾਲੇ ਹੋਰ ਕਿਤੇ ਹੋਣ। ਡੇਰਾਵਾਦੀ ਸਾਧ ਲਾਣਾ ਅਤੇ ਉਹਨਾ ਦੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਤਾਂ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਤੋਂ ਹੀ
‘ਸਿੱਖ ਮਾਰਗ’ ਦੇ ਵਿਰੋਧੀ ਹਨ ਪਰ ਕਈ ਹੋਰ ਵੀ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ‘ਸਿੱਖ ਮਾਰਗ’ ਦਾ ਨਾਮ ਲਏ ਬਿਨਾ ਇਸ
ਬਾਰੇ ਖੁਣਸਾਂ ਕੱਢਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਛੁਟਿਆਉਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇੱਥੇ ਆ
ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਔਹ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਇਹ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਅਤੇ ਕਈ ਕੁੱਝ ਹੋਰ ਲਿਖ ਕੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਮਨ ਦੀ
ਭੜਾਸ ਕੱਢਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਰਨ ਨਾਲ ਨਾਲ ਕੋਈ ਬਹੁਤਾ ਫਰਕ ਨਹੀਂ ਪੈਣਾ ਕਿਉਂਕਿ
ਸਾਰੀ ਸਚਾਈ ਲੋਕਾਈ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਵਰਗਲਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
(20/11/12) ਜਸਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ
ਧੰਨ
ਸਿੱਖੋ ਧੰਨ ਸਿੱਖੀ ਕਮਾਈ,
“ਚੋਰ ਕੀ ਹਾਮਾ ਭਰੇ ਨਾ ਕੋਇ।। ਚੋਰੁ ਕੀਆ ਚੰਗਾ ਕਿਉਂ ਹੋਇ।।” (ਪੰਨਾ662) ਪਰ ਇੱਕ
ਅਣਜਾਣ ਵਿਅਕਤੀ ਤੇ ਇਹੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਜਾਵੇਗਾ ਕਿ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਜਾਂ ਗੁਰੁ ਘਰ ਆਉਣ
ਵਾਲੇ ਬਹੁਤ ਵੱਡੇ ਚੋਰ ਹਨ। ਕੀ ਇਸ ਦਾ ਕੋਈ ਹੋਰ ਬਦਲ ਨਹੀਂ ਲੱਭਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ? ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ
ਜੀ ਦੀ ਹਜ਼ੂਰੀ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੰਥੀ ਸਿੰਘ ਦੀ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਮੁਲਾਜ਼ਮ ਦੀ ਪੱਕੀ ਡਿਊਟੀ ਨਹੀਂ ਲਗਾਈ ਜਾ
ਸਕਦੀ? ਇਹ ਸਿੰਘ ਮਾਇਆ ਲੈ ਕੇ ਰਸੀਦ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਚਲੋ ਜੇ ਗੋਲਕ ਦੀ ਜਰੂਰਤ ਸਮਝੀ ਵੀ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ
ਸਾਡੇ ਖਿਆਲ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੀ ਥਾਂ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੇ ਇੱਕ ਕੋਨੇ ਵਿੱਚ ਹੋਵੇ, ਨਾ ਕਿ ਗੁਰੁ ਸਾਹਿਬ ਦੇ
ਸਰਪੂ ਦੇ ਅੱਗੇ। ਇੱਕ ਸਿੱਖ ਦੀ ਪੱਕੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਨਾਲ ਗੁਰੁ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵੀ ਯਕੀਨੀ ਬਣ
ਜਾਏਗੀ। ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਸੰਗਤ ਨੂੰ ਵੀ ਅਟੈਂਡ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇਗਾ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਦਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਵੀ ਦੱਸਿਆ ਜਾ
ਸਕੇਗਾ। ਅਤੇ ਗੋਲਕ ਦੀ ਰਾਖੀ ਵੀ ਹੋ ਸਕੇਗੀ। ਆਸ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਗੁਰੁ ਪਿਆਰੇ, ਗੁੱਸਾ ਕਰਨ ਦੀ ਥਾਂ
ਤੇ ਸੋਚਣਗੇ ਅਤੇ ਕੋਈ ਵਧੀਆ ਹੱਲ ਲੱਭਣਗੇ। ਜਿਸ ਨਾਲ ਪੰਥ ਦੀ ਬਦਨਾਮੀ ਨਾ ਹੋਵੇ।ਲੈਕਚਰਰ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸ਼ਤਰ,
********************************************************************************
ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਇੱਕ ਦਾਤ ਤੇਰੀ ਜਸਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ
(19/11/12) ਸੁਖਵਿੰਦਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਅਸਟ੍ਰੇਲੀਆ
ਸਤਿਕਾਰਯੋਗ ਸੰਪਾਦਕ ਜੀ, ਭੁੱਲ ਚੁੱਕ ਦੀ ਖਿਮਾ (ਸੰਪਾਦਕੀ
ਟਿੱਪਣੀ:- ਸੁਖਵਿੰਦਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਵੈੱਬ ਸਾਈਟ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਸੀ ਤਾਂ ਉਸ ਵੇਲੇ
ਕੋਈ ਦਰਜਨ ਕੁ ਹੀ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਸਾਈਟਾਂ ਸਨ। ਉਹਨਾ ਵਿਚੋਂ ਵੀ ਬਹੁਤੇ ਡੇਰਿਆਂ ਨੂੰ
ਮੰਨਣ ਵਾਲੇ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਸਚਾਈ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਰੱਖ ਕੇ ਕਿਸੇ ਸੇਧ ਵਿੱਚ ਚਲਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਕਈ ਵਾਰੀ
ਬਹੁਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਦੇ ਵੀ ਵਿਰੋਧੀ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਅਸੂਲਾਂ ਦੀ ਮਜ਼ਬੂਰੀ ਕਾਰਨ ਬਣਾਉਂਣੇ
ਪੈਂਦੇ ਹਨ। ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਬਾਰੇ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ‘ਸਿੱਖ ਮਾਰਗ’ ਨੇ ਹੀ ਅਵਾਜ਼ ਉਠਾਈ
ਸੀ ਉਸ ਵੇਲੇ ਵੀ ਕਈ ਨੇੜਲੇ ਨਿਰਾਜ਼ ਹੋਏ ਸਨ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਨੇਕਾਂ ਹੀ ਮੁੱਦਿਆਂ ਤੇ ਅਸੀਂ ਸੱਚ
ਦੀ ਖਾਤਰ ਸਟੈਂਡ ਲੈ ਕੇ ਅਨੇਕਾਂ ਇੱਥੇ ਲਿਖਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵਿਰੋਧੀ ਬਣਾਇਆ ਹੈ ਹਾਲੇ ਹੋਰ ਵੀ
ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿਤਨੇ ਕੁ ਬਣਨ। ਪਰ ਨਿਰਪੱਖਤਾ ਅਤੇ ਸਚਾਈ ਸਾਡਾ ਮੁੱਖ ਅਸੂਲ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਕਿ ਹੁਣ
ਕਾਫੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਸਮਝਣ ਲੱਗ ਪਏ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਕੋਈ ਵੀ ਫਰਕ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ
ਕਿ ‘ਸਿੱਖ ਮਾਰਗ’ ਨੂੰ ਕਿੰਨੇ ਲੋਕ ਪੜ੍ਹਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਇਸ ਲਈ ਲਿਖਦੇ ਹਨ। ਅਸੀਂ ਜੋ ਅਸੂਲ ਬਣਾਏ ਹਨ
ਉਹਨਾ ਤੇ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਚੱਲਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਕਿਸੇ ਸਮੇਂ ਇੱਥੇ ਹਫਤਾਵਾਰੀ ਲੇਖ ਛਪਣ ਦੀ
ਗਿਣਤੀ 15-20 ਤੱਕ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਇਤਨੇ ਲੇਖ 8-10 ਘੰਟੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਕੇ ਸੌਣ ਵੇਲੇ ਤੱਕ
ਮਸਾਂ ਹੀ ਤਿਆਰ ਕਰਕੇ ਪੈਂਦੇ ਸਨ। ਉਸ ਵੇਲੇ ਸਹੀ ਸੋਚ ਵਾਲੀਆਂ ਕੁੱਝ ਹੋਰ ਸਾਈਟਾਂ ਵੀ ਚੱਲਣ ਲੱਗ
ਪਈਆਂ ਸਨ। ਫਿਰ ਮੈਂ ਸਚਿਆ ਕਿ ਕਿਉਂ ਨਾ ਕੰਮ ਕੁੱਝ ਵੰਡ ਜਾਵੇ ਇੱਥੇ ਸਿਰਫ ਉਹੀ ਲੇਖ ਪਾਏ ਜਾਣ
ਜਿਹੜੇ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਨਹੀਂ ਛਪੇ ਜਾਂ ਹੋਰ ਥਾਂਵਾਂ ਤੇ ਛਪਣ ਲਈ ਨਹੀਂ ਭੇਜੇ ਜਾਂਦੇ। ਕਿਉਂਕਿ ਕਈ
ਵਾਰੀ ਕੁੱਝ ਰੁਝੇਵੇਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਕੁੱਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਅੱਪਡੇਟ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਰਦਾ ਤਾਂ ਕਈ ਇੱਥੇ
ਲਿਖਣ ਵਾਲੇ ਆਪਣੇ ਲੇਖ ਹੋਰ ਕਿਤੇ ਨਹੀਂ ਸੀ ਭੇਜਦੇ। ਮੈਂ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਜਿਹੜੇ ਹੋਰ ਕਿਤੇ ਨਹੀਂ
ਭੇਜਦੇ ਉਹਨਾ ਦੇ ਲੇਖਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਪਹਿਲ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ ਜਿਸ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕੁੱਝ ਘਟ ਜਾਵੇਗਾ। ਕਈਆਂ ਨੇ
ਉਸ ਵੇਲੇ ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ ਵੀ ਪੁੱਠਾ ਹੀ ਸੋਚਿਆ ਸੀ। ਖੈਰ! ਜੋ ਵੀ ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ ਸੀ ਉਸ ਅਨੁਸਾਰ
ਚੱਲਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਹਾਂ। ਇਸ ਨਾਲ ਨਾ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਕੋਈ ਲਿਹਾਜ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ
ਪੱਖਪਾਤ। ਪਾਂਠਕਾਂ ਦੇ ਪੰਨੇ ਤੇ ਇਹ ਅਸੂਲ ਲਾਗੂ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਕਈ ਲੇਖ ਉਥੇ ਵੀ ਪਉਣੇ ਪੈਂਦੇ
ਹਨ, ਕੱਲ ਵੀ ਇੱਕ ਪਾਇਆ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਹੋਰ ਕਿਤੇ ਛਪ ਚੁੱਕਾ ਸੀ। ਲੇਖਕ ਦੀ ਆਪਣੀ
ਸਾਈਟ ਜਾਂ ਕਿਤਾਬ ਵਿਚੋਂ ਜਰੂਰੀ ਲਿਖਤਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਅਸੂਲ ਤੋਂ ਛੋਟ ਹੈ। ਲੇਖ ਘੱਟ ਛਪਣ ਦੇ ਇਹ ਅਤੇ
ਹੋਰ ਵੀ ਕਈ ਕਾਰਨ ਹਨ। ਕਈ ਲੇਖਕ ਹੁਣ ਫੇਸਬੁੱਕ ਤੇ ਵੀ ਰੁੱਝੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਪ੍ਰਿੰ: ਗੁਰਬਚਨ ਸਿੰਘ
ਜੀ ਵੀ ਪਹਿਲਾਂ ਨਾਲੋਂ ਰੁਝੇਵੇਂ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਗਿ: ਜਸਬੀਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਵੀ ਕਈ ਹਫਤਿਆਂ ਤੋਂ ਰੁਝੇਵੇਂ
ਵਿੱਚ ਹਨ। ਇਹ ਦੋ ਤਾਂ ਇੱਥੇ ਰੈਗੂਲਰ ਲਿਖਣ ਵਾਲੇ ਸਨ। ਇਹਨਾ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਹੋਰ ਜਿਹੜੇ ਗੁਰਮਤਿ ਗਿਆਨ
ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਕਾਲਜ਼ ਵਾਲੇ ਲਿਖਦੇ ਸਨ ਉਹ ਹੁਣ ਬਹੁਤੀ ਕਥਾ ਹੀ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਯੂ-ਟਿਊਬ ਨੇ ਉਹਨਾ ਦੇ
ਲੇਖਾਂ ਦੀ ਥਾਂ ਲੈ ਲਈ ਹੈ। ਇਹ ਮੋਟੇ-ਮੋਟੇ ਕਾਰਨ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦਿੱਤੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹਨਾ ਤੋਂ ਬਿਨਾ
ਹੋਰ ਵੀ ਕਈ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਕਾਰਨ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਉਸ ਬਾਰੇ ਮੈਨੂੰ ਕੋਈ ਬਹੁਤੀ ਸਚਾਈ
ਨਹੀਂ ਲਗਦੀ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕਿਸੇ ਲੇਖਕ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ ਤੇ ਅਜਿਹਾ ਕਿਹਾ ਹੀ ਹੈ।)
(19/11/12) ਸੰਦੀਪ ਸਿੰਘ
ਖਾਲੜਾ 19 ਨਵੰਬਰ (ਸੰਦੀਪ ਸਿੰਘ)
ਗੁਰਮਤਿ ਗਿਆਨ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਕਾਲਜ ਲੁਧਿਆਣਾ ਵੱਲੋਂ ਚਲਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਗੁਰਮਤਿ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕੇਂਦਰਾਂ ਦੇ ਬਣਾਏ
ਗਏ ਸਬ ਜੋਨਾਂ ਦੇ ਗੁਰਮਤਿ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕੇਂਦਰ ਮਾਲੂਵਾਲ (ਤਰਨ ਤਾਰਨ) ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਡੱਲ (ਤਰਨ ਤਾਰਨ)
ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਦਿੱਤਾ ਜੀ ਪਿੰਡ ਮਾਲੂਵਾਲ ਵਿਖੇ ਕਵਿਤਾ , ਕਵੀਸ਼ਰੀ,
ਲੈਕਚਰ, ਗੁਰਬਾਣੀ ਕੰਠ, ਅਤੇ ਗੁਰਬਾਣੀ ਵੀਚਾਰ ਮੁਕਾਬਲੇ ਕਰਵਾਏ ਗਏ।ਜਿਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 100
ਬੱਚਿਆਂ ਨੇ ਭਾਗ ਲਿਆ।ਇਸ ਸਮੇਂ ਜੱਜਾਂ ਦੀ ਡਿਊਟੀ ਭਾਈ ਸਕੱਤਰ ਸਿੰਘ ਡੱਲ ਅਤੇ ਭਾਈ ਕੁਲਦੀਪ ਸਿੰਘ
ਨੇ ਨਿਭਾਹੀ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਗੁਰਮਤਿ ਗਿਆਨ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਕਾਲਜ ਵੱਲੋਂ ਉਚੇਚੇ ਤੌਰ ਤੇ ਭਾਈ ਸੰਦੀਪ ਸਿੰਘ ਨੇ
ਹਾਜਰੀ ਭਰੀ । ਇਹਨਾਂ ਗੁਰਮਤਿ ਮੁਕਾਬਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਭਾਗ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਸਾਰੇ ਹੀ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ
ਸ੍ਰ:ਸਤਪਾਲ ਸਿੰਘ ਹਾਂਗਕਾਂਗ ਹੋਰਾਂ ਨੇ ਗਰਮ ਕੋਟੀਆਂ ਦੇ ਕੇ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਸਟੇਜ
ਸਕੱਤਰ ਦੀ ਡਿਊਟੀ ਭਾਈ ਜਤਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਾਹਣੇ ਨੇ ਨਿਭਾਹੀ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਭਾਈ ਗੁਰਸ਼ਰਨ ਸਿੰਘ ਡੱਲ,
ਭਾਈ ਗੁਰਮੀਤ ਸਿੰਘ, ਸ੍ਰ: ਸੁਖਦੇਵ ਸਿੰਘ ਮਾਲੂਵਾਲ ਆਦਿ ਹਾਜਿਰ ਸਨ। ਉਪਰੰਤ ਗੁਰੁ ਕਾ ਲੰਗਰ ਅਤੁੱਟ
ਵਰਤਿਆ।
(19/11/12) ਡਾ: ਦਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗ੍ਰੇਵਾਲ
ਗਿਆਨੀ ਉਹ ਜੋ ਸੱਚ ਵੀਚਾਰੇ। ਡਾ: ਦਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗ੍ਰੇਵਾਲ
(18/11/12) ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ, ਜੰਮੂ
ਸਰਬਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀਉ,
ਗੁਰੂ ਦੀ ਬਖ਼ਸ਼ੀ ਫ਼ਤਿਹ ਪਰਵਾਨ ਕਰਨੀ!
ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪੱਤਰ ਮਿਤੀ 17. 11. 12 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਲਿਖੀ ਇੱਕ ਅੱਧੀ
ਪੰਗਤੀ ਕੋਟ ਕਰਦੇ ਮੈਂਨੂੰ ਲਿਖਿਆ ਹੈ:-
“ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਜੰਮੂ ਜੀ, ਤੁਹਾਡੇ ਲਿਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ,
“ਜਵਾਬ ਦੇਂਣਾ ਜਾਂ ਨਾ ਦੇਂਣਾ ਆਪ ਜੀ
ਦੀ ਮਰਜ਼ੀ!” ਸਬੰਧੀ ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਤੁਸੀਂ,
ਮੇਰੇ 12 ਤਾਰੀਖ ਦੇ ਪੱਤਰ ਵਿੱਚ ਲਿਖੀ ਹੋਈ ਸਪੱਸ਼ਟ ਪੰਗਤੀ,
“ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਸ ਸਾਲ ਦੀਵਾਲੀ ਭਾਵ ਕੱਤਕ ਦੀ ਮੱਸਿਆ
27 ਅਕਤੂਬਰ ਦਿਨ ਬੁਧਵਾਰ ਨੂੰ ਸੀ” ਪੜ੍ਹੀ ਹੁੰਦੀ ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛਣ ਦੀ
ਲੋੜ ਹੀ ਨਹੀ ਸੀ ਪੈਣੀ”
ਵੀਰ ਜੀ ਆਪ ਜੀ ਦੀ ਲਿਖੀ ਇਹ ਪੰਗਤੀ ਮੈਂ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਹੀ ਪੜੀ ਸੀ। ਪੁਰੀ
ਪੰਗਤੀ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਸੀ:-
“ਗੁਰੂ ਜੀ ਕੱਤਕ ਦੀ ਚੌਦਸ ਭਾਵ ਕੱਤਕ ਦੀ ਮੱਸਿਆ ਤੋਂ ਇਕ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾ ਕਿਲੇ
‘ਚ ਬਾਹਰ ਆਏ ਸਨ (26 ਅਕਤੂਬਰ 1619 ਈ (ਯੂਲੀਅਨ) ਦਿਨ ਮੰਗਲਵਾਰ) ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਸ ਸਾਲ ਦੀਵਾਲੀ ਭਾਵ
ਕੱਤਕ ਦੀ ਮੱਸਿਆ 27 ਅਕਤੂਬਰ ਦਿਨ ਬੁਧਵਾਰ ਨੂੰ ਸੀ। ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਜਿਸ ਦਿਨ ਗੁਰੂ ਜੀ ਕਿਲੇ ‘ਚ
ਬਾਹਰ ਆਏ ਸਨ ਉਸ ਦਿਨ ਦੀਵਾਲੀ ਨਹੀ ਸੀ” (12. 11. 12)
ਵੀਰ ਜੀ ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਹੁਣ ਜ਼ਰਾ ਬਿਨ੍ਹਾਂ ਗੁੱਸੇ ਅਤੇ ਉੱਤੇਜਨਾ ਵਿੱਚ ਆਏ
ਨੁੱਕਤਾ ਸਮਝਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕਰਨਾ ਜੀ! ਪੱਤਰ ਮਿਤੀ 12. 11. 12 ਵਿੱਚ ਤੁਸੀ ਦੋ ਗਲਾਂ ਕੀਤੀਆਂ:-
ਪਹਿਲੀ
ਇਹ ਕਿ ਗੁਰੂ ਜੀ
ਜਿਸ ਦਿਨ (26 ਅਕਤੂਬਰ 1619) ਬਾਹਰ ਆਏ ਦਿਵਾਲੀ ਉਸ ਦਿਨ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ 27 ਅਕਤੂਬਰ 1619 ਦਿਨ
ਬੁਧਵਾਰ ਨੂੰ ਸੀ।
ਦੂਜੀ
ਇਹ ਕਿ ਆਪ ਜੀ ਦੀ
ਗਣਿਤ ਗਣਨਾ ਅਨੁਸਾਰ 13. 11. 12 ਨੂੰ ਵੀ ਦਿਵਾਲੀ ਨਹੀਂ ਸੀ।
ਮੇਰੀ ਸਮਝ ਮੁਤਾਬਕ ਤੁਸੀ ਜੋ 27 ਅਕਤੂਬਰ 1619 ਦਿਨ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਦਿਵਾਲੀ
ਦਾ ਦਿਨ ‘ਇਤਹਾਸਕ ਪੱਖੋਂ’ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਆਪਣੀ ਗਣਿਤ ਗਣਨਾ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਦੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ।
ਆਪ ਜੀ ਅਨੁਸਾਰ, ‘ਦਿਵਾਲੀ ਹੋਂਣ’ ਅਤੇ ‘ਦਿਵਾਲੀ ਮਨਾਉਂਣ’ ਵਿਚ, ‘ਗਣਿਤ ਪੱਖੋਂ’ ਅਤੇ ‘ਇਤਹਾਸਕ
ਪੱਖੋਂ’ ਫ਼ਰਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਆਪ ਜੀ ਦੀ ਗਣਨਾ ਮੁਤਾਬਕ ਬੀਤੀ ਦਿਵਾਲੀ, 13. 11. 12 ਨੂੰ
ਨਹੀਂ ਸੀ ਬਣਦੀ, ਪਰ ਇਤਹਾਸਕ ਪੱਖੋਂ ਹੁਣ ਇਹ ਇੱਕ ਅੱਕਟ ਸੱਚਾਈ ਹੈ ਕਿ ਮਿਤੀ 13. 11. 12 ਨੂੰ
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਦਿਵਾਲੀ ਮਨਾਈ ਗਈ।
ਵੀਰ ਜੀ, ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ, ਮੇਰੇ ਸਵਾਲ ਦਾ ਮਕਸਦ ਇਹ ਜਾਣਨਾ ਸੀ ਕਿ, ਜਦ ਆਪ
ਜੀ ਦੀ ਗਣਨਾ ਅਨੁਸਾਰ, ਦਿਵਾਲੀ ਨਾ ਹੋਂਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਦਿਵਾਲੀ 13. 11. 12 ਨੂੰ
ਮਨਾਈ ਗਈ, ਤਾਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਕਿ ਆਪ ਜੀ ਦੀ ਗਣਨਾ ਮੁਤਾਬਕ, 27 ਅਕਤੂਬਰ 1619, ਦਿਨ ਬੁੱਧਵਾਰ ਆਉਂਦੀ
ਦਿਵਾਲੀ ਵੀ, 27 ਅਕਤੂਬਰ ਦੇ ਬਜਾਏ 26 ਅਕਤੂਬਰ 1619 ਨੂੰ ਹੀ, ਜਾਂ ਫ਼ਿਰ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦਿਨ ਮਨਾਈ ਗਈ
ਹੋਵੇ।
ਇਸ ਕਰਕੇ ਇਹ ਦੱਸਣ ਦੀ ਕਿਰਪਾਲਤਾ ਕਰੋ ਕਿ ਸੰਨ 1619 ਦੀ ਦਿਵਾਲੀ
‘ਇਤਹਾਸਕ ਪੱਖੋਂ’
ਕਹਿੜੇ ਦਿਨ ਮਨਾਈ ਗਈ ਸੀ?
27 ਅਕਤੂਬਰ 1619, ਦਿਨ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ
ਹੀ ਜਾਂ ਫਿਰ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦਿਨ?
ਨਾਲ ਹੀ ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਂਣ ਦੀ ਕਿਰਪਾਲਤਾ ਵੀ ਕਰਨੀ ਕਿ
ਜੇ ਕਰ ਬੀਤੀ ਦਿਵਾਲੀ 13. 11. 12
ਨਹੀਂ ਸੀ ਬਣਦੀ ਤਾਂ ਕਿਸ ਦਿਨ ਬਣਦੀ ਸੀ?
ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ, ਜੰਮੂ-18. 11. 12
(18/11/12) ਸਤਿੰਦਰਜੀਤ ਸਿੰਘ
ਜ਼ਾਤ-ਪਾਤ
ਸਤਿੰਦਰਜੀਤ ਸਿੰਘ
‘ਜ਼ਾਤੀਵਾਦ’ ਭਾਵ ਕਿ ਸਮਾਜ ਦਾ ਜ਼ਾਤ-ਪਾਤ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਹੋਣਾ। ਜਿੱਥੇ ਗੁਰੂ
ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚੋਂ ਜ਼ਾਤ-ਪਾਤ ਖਤਮ ਕਰਕੇ ਮਾਨਵਤਾ ਨੂੰ ‘ਇੱਕ’ ਕਰਨ ਲਈ ਆਵਾਜ਼ ਉਠਾਈ, ਜ਼ਾਤ-ਪਾਤ
ਦਾ ਖੰਡਨ ਕੀਤਾ ਉੱਥੇ ਹੀ ਸਮੇਂ ਦੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੇ ਇਸ ਕਾਰਕ ਨੂੰ ‘ਕੁਰਸੀ’ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ
‘ਕਾਰਨ’ ਬਣਾ ਲਿਆ। ਇਹ ਜ਼ਾਤ-ਪਾਤ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਮਨੂੰ ਸਿੰਮ੍ਰਤੀ ਦੀ ਦੇਣ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ ਮਾਨਵਤਾ ਨੂੰ ‘ਚਾਰ ਵਰਣਾਂ’ (ਚਾਰ ਜ਼ਾਤਾਂ)
ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਜਿੰਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮਤਲਬ ਸਭ ਤੋਂ ‘ਉੱਚੀ ਜ਼ਾਤ’ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਦੀ ਮੰਨੀ ਗਈ
ਫਿਰ ‘ਖੱਤਰੀ’,ਫਿਰ ‘ਸ਼ੂਦਰ’ ਅਤੇ ਚੌਥਾ ਨੰਬਰ ‘ਵੈਸ਼’ ਦਾ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ। ਕਿਉਂਕਿ ਮਨੂੰ ਆਪ ਬ੍ਰਾਹਮਣ
ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਉਸਨੇ ਆਪਣਾ ਕੰਮ ਚੱਲਦਾ ਰੱਖਣ ਲਈ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਕਰਤੇ
‘ਬ੍ਰਹਮਾ’ ਦਾ ‘ਮੂੰਹ’ ਦੱਸਿਆ ‘ਤੇ ਬੱਸ ਸਾਰਾ ਕੁਝ
ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਹੇਠ ਹੋ ਗਿਆ। ਮਨੂੰ ਦੇ ਇਸ ਝੂਠ ਪ੍ਰਤੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨ ਲਈ ਭਗਤ
ਕਬੀਰ ਜੀ ਨੇ ਫੁਰਮਾਇਆ:
ਬੇਦ ਕੀ ਪੁਤ੍ਰੀ ਸਿੰਮ੍ਰਿਤਿ ਭਾਈ ॥ ਸਾਂਕਲ ਜੇਵਰੀ ਲੈ ਹੈ ਆਈ ॥੧॥
{ਪੰਨਾ
329}
ਭਾਵ ਇਹ ਸਿੰਮ੍ਰਿਤੀ ਜੋ ਵੇਦਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ ਤੇ ਬਣੀ ਹੈ (ਇਹ ਤਾਂ ਆਪਣੇ
ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਵਾਸਤੇ ਵਰਨ ਆਸ਼ਰਮ ਦੇ, ਮਾਨੋ) ਸੰਗਲ ਤੇ (ਕਰਮ-ਕਾਂਡ ਦੀਆਂ) ਰੱਸੀਆਂ ਲੈ ਕੇ ਆਈ ਹੋਈ ਹੈ
।1।
ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਤਾਂ ਇਸ ‘ਬ੍ਰਹਮਾਂ’ ਵਰਗੇ ਕਿਸੇ ਸ਼੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਰਚਨਹਾਰ ਦਾ ਵੀ
ਖੰਡਨ ਕੀਤਾ ‘ਤੇ ਬ੍ਰਹਮਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਉਸ ‘ਕਰਤਾਪੁਰਖ, ਅਕਾਲਪੁਰਖ’ ਦੇ ਭੈਅ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ:
ਕੇਤੇ ਪਵਣ ਪਾਣੀ ਵੈਸੰਤਰ ਕੇਤੇ ਕਾਨ ਮਹੇਸ ॥
ਕੇਤੇ ਬਰਮੇ ਘਾੜਤਿ ਘੜੀਅਹਿ ਰੂਪ ਰੰਗ ਕੇ ਵੇਸ ॥
{ਪੰਨਾ 5}
ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਦੁਆਰਾ ਚਲਾਇਆ ਗਿਆ ਨਿਰਮਲ ਪੰਥ ਹੈ ਜਿਸ
ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਰਮਕਾਂਡ, ਊਚ-ਨੀਚ, ਸੁੱਚ-ਭਿੱਟ ਦੀ ਕੋਈ ਥਾਂ ਨਹੀਂ। ਇਸ ਊਚ-ਨੀਚ ਅਤੇ ਸੁੱਚ-ਭਿੱਟ
ਵਰਗੇ ਵਿਤਕਰਿਆਂ ਤੋਂ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਛੁਟਕਾਰਾ ਦਿਵਾਉਣ ਲਈ ਹੀ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ‘ਸਰੋਵਰ ਇਸ਼ਨਾਨ’
ਦੀ ਪ੍ਰਥਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਜਿੱਥੇ ਸਾਰੇ ਧਰਮਾਂ,ਮਜ਼ਹਬਾਂ ਅਤੇ ‘ਜ਼ਾਤਾਂ’ ਦੇ ਲੋਕ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਭੇਦ-ਭਾਵ
ਤੋਂ ਇਕੱਠੇ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਸਰੋਵਰ ਵਿੱਚ ਇਸ਼ਨਾਨ ਦਾ ਮਕਸਦ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਾਤ-ਪਾਤ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕਰ
ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸੋਚ ਨੂੰ ਵਿਤਕਰੇ ਤੋਂ ਰਹਿਤ ਕਰਨਾ ਸੀ। ਸਰੋਵਰ ਦੇ ਇਸ਼ਨਾਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ
‘ਲੰਗਰ ਪ੍ਰਥਾ’ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵੀ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਤਹਿਤ ਹਰ ਜ਼ਾਤ, ਧਰਮ ਦੇ ਲੋਕ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ
ਭੇਦ-ਭਾਵ ਦੇ ਇੱਕ ਹੀ ਜਗਾ ਪੰਗਤ ਵਿੱਚ ਬੈਠ ਕੇ ਲੰਗਰ ਛਕਦੇ ਸਨ। ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਅਕਬਰ
ਨੂੰ ਵੀ ਪੰਗਤ ਵਿੱਚ ਬੈਠ ਕੇ ਲੰਗਰ ਛਕਣਾ ਪਿਆ। ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਇਹ ਦੋ ਫੈਸਲੇ ਜ਼ਾਤੀਵਾਦ ਦੀ ਸੋਚ
ਉੱਪਰ ਬਹੁਤ ਕਰਾਰੀ ਚੋਟ ਸਨ। ਸਮਾਜ ਦੇ ਲਿਤਾੜੇ ਅਤੇ ਨਿਤਾਣੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਬਾਕੀ ‘ਜ਼ਾਤਾਂ’
ਵਾਂਗ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਘਰ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਸਤਿਕਾਰ ਮਿਲਣ ਲੱਗਾ ਤਾਂ ਮਾਨਵਤਾ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ
ਦੇ ‘ਘਰ’ ਨੂੰ ਵਹੀਰਾਂ ਘੱਤ ਤੁਰ ਪਈ। ਭਗਤ ਕਬੀਰ ਜੀ, ਜਿੰਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬਾਣੀ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ
ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸਤਿਕਾਰਯੋਗ ਸਥਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ ਮਨੂੰਵਾਦੀ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ‘ਤੇ ਟਕੋਰ ਕਰਦੇ ਹੇ
ਫੁਰਮਾਉਂਦੇ ਹਨ:
ਗਰਭ ਵਾਸ ਮਹਿ ਕੁਲੁ ਨਹੀ ਜਾਤੀ ॥ ਬ੍ਰਹਮ ਬਿੰਦੁ ਤੇ ਸਭ ਉਤਪਾਤੀ ॥੧॥
ਸਾਰੇ ਜੀਵਾਂ ਦੀ ਉਤਪੱਤੀ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਅੰਸ਼ ਤੋਂ (ਹੋ ਰਹੀ) ਹੈ (ਭਾਵ,
ਸਭ ਦਾ ਮੂਲ ਕਾਰਨ ਪਰਮਾਤਮਾ ਆਪ ਹੈ);
ਮਾਂ ਦੇ ਪੇਟ ਵਿਚ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਇਹ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ
ਕਿ ਮੈਂ ਕਿਸ ਕੁਲ ਦਾ ਹਾਂ ।1।
ਕਹੁ ਰੇ ਪੰਡਿਤ ਬਾਮਨ ਕਬ ਕੇ ਹੋਏ ॥ ਬਾਮਨ ਕਹਿ ਕਹਿ ਜਨਮੁ ਮਤ ਖੋਏ ॥੧॥
ਰਹਾਉ ॥
ਦੱਸ, ਹੇ ਪੰਡਿਤ! ਤੁਸੀ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਕਦੋਂ ਦੇ ਬਣ ਗਏ ਹੋ?
ਇਹ ਆਖ ਆਖ ਕੇ ਕਿ ਮੈਂ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਹਾਂ,
ਮੈਂ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਹਾਂ,
ਮਨੁੱਖਾ ਜਨਮ (ਅਹੰਕਾਰ ਵਿਚ ਅਜਾਈਂ) ਨਾਹ ਗਵਾਓ
।1।ਰਹਾਉ।
ਜੌ ਤੂੰ ਬ੍ਰਾਹਮਣੁ ਬ੍ਰਹਮਣੀ ਜਾਇਆ ॥ ਤਉ ਆਨ ਬਾਟ ਕਾਹੇ ਨਹੀ ਆਇਆ ॥੨॥
ਜੇ (ਹੇ ਪੰਡਿਤ!) ਤੂੰ (ਸੱਚ-ਮੁੱਚ) ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਹੈਂ ਤੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣੀ ਦੇ
ਪੇਟੋਂ ਜੰਮਿਆ ਹੈਂ, ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਰਾਹੇ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਜੰਮ ਪਿਆ?
।2।
ਤੁਮ ਕਤ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਹਮ ਕਤ ਸੂਦ ॥ ਹਮ ਕਤ ਲੋਹੂ ਤੁਮ ਕਤ ਦੂਧ ॥੩॥
(ਹੇ ਪੰਡਿਤ!) ਤੁਸੀ ਕਿਵੇਂ ਬ੍ਰਾਹਮਣ (ਬਣ ਗਏ)?
ਅਸੀ ਕਿਵੇਂ ਸ਼ੂਦਰ (ਰਹਿ ਗਏ)?
ਅਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਕਿਵੇਂ (ਨਿਰਾ) ਲਹੂ ਹੀ ਹੈ?
ਤੁਹਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਕਿਵੇਂ (ਲਹੂ ਦੀ ਥਾਂ) ਦੁੱਧ ਹੈ?
।3।
ਕਹੁ ਕਬੀਰ ਜੋ ਬ੍ਰਹਮੁ ਬੀਚਾਰੈ ॥ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹਮਣੁ ਕਹੀਅਤੁ ਹੈ ਹਮਾਰੈ ॥੪॥੭॥
{ ਗਉੜੀ ਕਬੀਰ ਜੀ
॥ ਪੰਨਾ
324}
ਹੇ ਕਬੀਰ! ਆਖ-ਅਸੀ ਤਾਂ ਉਸ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਸੱਦਦੇ ਹਾਂ ਜੋ ਪਰਮਾਤਮਾ
(ਬ੍ਰਹਮ) ਨੂੰ ਸਿਮਰਦਾ ਹੈ ।4।7।
ਕਬੀਰ ਜੀ ਨੇ ਸਾਰੀ ਮਾਨਵਤਾ ਨੂੰ ‘ਇੱਕ’ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਰਚਨਾ ਦੱਸਦਿਆਂ
ਫੁਰਮਾਇਆ:
ਅਵਲਿ ਅਲਹ ਨੂਰੁ ਉਪਾਇਆ ਕੁਦਰਤਿ ਕੇ ਸਭ ਬੰਦੇ ॥
ਏਕ ਨੂਰ ਤੇ ਸਭੁ ਜਗੁ ਉਪਜਿਆ ਕਉਨ ਭਲੇ ਕੋ ਮੰਦੇ ॥੧॥
{ਪੰਨਾ
1349}
ਪਰ ਅਫਸੋਸ ਕਿ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਜਿਸ ਜ਼ਾਤਪਾਤ ਦੀ ਦਲਦਲ ਵਿੱਚੋਂ
ਕੱਢਿਆ ਸੀ, ਇਹ ਫਿਰ ਉਸ ਵਿੱਚ ਧਸ ਗਿਆ ਹੈ। ਅੱਜ ਸਾਰਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਹੀ ਜ਼ਾਤ ਅਧਾਰਿਤ ਹੈ। ਪਿੰਡਾਂ
ਵਿੱਚ ਸਰਪੰਚ ਦੀ ਚੋਣ, ਨੌਕਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਚੋਣ, ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਭਵਿੱਖ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ
‘ਵਿਦਿਆਰਥੀ’ ਵਰਗ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵੀ ਜ਼ਾਤ-ਪਾਤ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਬੱਚਾ ਅਜੇ ਕਿਸੇ ਵੀ
ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਵਰਣਮਾਲਾ ਦੇ ਰੂਬਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ‘ਜ਼ਾਤ’ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦਾਖਲਾ
ਫਾਰਮ ‘ਤੇ ਜ਼ਾਤ ਦੱਸਣੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ, ਸਿਰਫ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਹੀ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਕਾਲਜ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਜਾ ਕੇ
ਵੀ ਦਾਖਲਾ ਫਾਰਮ ਵਿੱਚ ਜ਼ਾਤ ਲਿਖਣੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਇਹ ਸੋਚਣਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਨਹੀਂ ਕਿ
ਜਿਹੜਾ ਬੱਚਾ ਸਿੱਖਿਆ ਹੀ ਜ਼ਾਤ-ਪਾਤ ਦੇ
ਦਾਇਰੇ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਕੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਉਹ ਇਸ ‘ਜ਼ਾਤੀਵਾਦ’ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਮੁਕਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ...?
ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਚੰਗੀ ਸੋਚ ਦਾ ਮਾਲਕ ਇਸ ‘ਸੰਗਲ’ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੋਣਾ ਵੀ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜਦੋਂ ਉਹ ਜੀਵਨ
ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਲਈ ਨੌਕਰੀ ਵਾਲਾ ਫਾਰਮ ਫੜ੍ਹਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਅੱਗੇ ਫਿਰ ‘ਜ਼ਾਤ’ ( Category)
ਨਾਲ ਉਸਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਜ਼ਾਤਾਂ
General,
SC, ST, OBC ਆਦਿ
ਹਨ ਜਿੰਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਜਨਰਲ ਨੂੰ ਛੱਡ ਬਾਕੀ ਸਭ ਨੂੰ ਹਰ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਖਾਸ ਰਿਆਇਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ।
ਜਿੱਥੇ ਪਹਿਲਾਂ ਲੋਕ ਆਪਣੀ ਜ਼ਾਤ ਦਾ ਨਾਮ ਲੈਣ ਤੋਂ ਝਿਜਕਦੇ ਸਨ, ਅੱਜ ਬੜੇ ਮਾਣ ਨਾਲ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ
ਮੈਂ ਫਲਾਣੀ ਜ਼ਾਤ ਦਾ ਹਾਂ। ਕਾਰਨ ਹੈ ‘ਰਾਖਵਾਂਕਰਨ’ ਜੋ ਕੇ ਵੋਟ-ਤੰਤਰ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ।
ਇਸ ਰਾਖਵਾਂਕਰਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵੀ ਗਾਂਧੀਵਾਦੀ ਸੋਚ ਤੋਂ ਹੋਈ ਜਦੋਂ ਡਾ:ਭੀਮ ਰਾਓ ਅੰਬੇਦਕਰ ਅਖੌਤੀ
‘ਉੱਚੀਆਂ’ ਜ਼ਾਤਾਂ ਤੋਂ ਤੰਗ ਆ ਕੇ ‘ਸਿੱਖ’ ਧਰਮ ਅਪਣਾਉਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਸੀ ਤਾਂ ਮੋਹਨ ਦਾਸ ਕਰਮ ਚੰਦ
ਗਾਂਧੀ ਨੇ ‘ਦਲਿੱਤ’ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੂੰ ਕੁਝ ਖਾਸ ‘ਰਿਆਇਤਾਂ’ ਸਰਕਾਰ ਕੋਲੋਂ ਸੰਵਿਧਾਨ ਵਿੱਚ ਦਿਵਾਉਣ
ਲਈ ‘ਮਰਨ-ਵਰਤ’ ਰੱਖ ਲਿਆ ਜੋ ਕਿ ਮੋਹਨ ਦਾਸ ਗਾਂਧੀ ਦਾ ਇੱਕੋ-ਇੱਕ ‘ਤੇ ਆਖਰੀ ਹਥਿਆਰ ਹੁੰਦਾ ਸੀ।
ਉਸ ‘ਹਥਿਆਰ’ ਸਦਕਾ ‘ਦਲਿਤ’ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੂੰ ‘ਰਾਖਵਾਂਕਰਨ’ ਦੀ ਨੀਤੀ ਤਹਿਤ ਕੁਝ ਖਾਸ ਛੋਟਾਂ ਮਿਲ
ਗਈਆਂ ‘ਤੇ ਉਹ ਖੁਸ਼ ਹੋ ਗਏ। ਮੇਰੇ ਸੁਣਨ ਵਿੱਚ ਤਾਂ ਆਇਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ‘ਰਾਖਵਾਂਕਰਨ’ ਦਸ ਸਾਲ ਦੇ
ਸਮੇਂ ਲਈ ਹੀ ਸੀ ਤਾਂ ਜੋ ਇਹਨਾਂ ਦਸਾਂ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ‘ਪਛੜੇ’ ਵਰਗਾਂ ਦੀ ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਦਸ਼ਾ
ਸੁਧਾਰ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਬਾਕੀ ਵਰਗਾਂ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੋਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲੇ।
ਇਹ ਗੱਲ ਸਹੀ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਬਰਾਬਰ ਦਾ ਮੌਕਾ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਮਿਲਣਾ
ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਪਰ ‘ਰਾਖਵਾਂਕਰਨ’ ਦੀ ਨੀਤੀ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸੁਧਾਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ।
ਇਸ ਨੀਤੀ ਵਿੱਚੋਂ ‘ਜ਼ਾਤ-ਪਾਤ’ ਨੂੰ
ਹਟਾ ਕਿ ਆਰਥਿਕ ਹਾਲਾਤ ਨੂੰ ਆਧਾਰ ਬਣਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਅੱਜ ‘ਦਲਿੱਤ’ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ
ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਐਸੇ ਪਰਿਵਾਰ ਹਨ ਜੋ ਲੱਖਾਂਪਤੀ-ਕਰੋੜਾਂਪਤੀ ਹਨ ਪਰ ‘ਉੱਚ ਵਰਗ’ ਭਾਵ ‘ਜਨਰਲ ਵਰਗ’ ਨਾਲ
ਸੰਬੰਧਿਤ ਅਨੇਕਾਂ ਪਰਿਵਾਰ ਹਨ ਜੋ ਦੋ ਡੰਗ ਦੀ ਰੋਟੀ ਤੋਂ ਵੀ ਮੁਹਤਾਜ਼ ਹਨ ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕੋਈ
ਰਿਆਇਤ ਨਹੀਂ, ਕਿਉਂ...? ਉਹਨਾਂ ਦਾ ‘ਬਰਾਬਰ ਦਾ ਮੌਕਾ’ ਕਿੱਥੇ ਗਿਆ...?
ਸਰਕਾਰੀ ਨੀਤੀਆਂ ਨੇ ਜ਼ਾਤ-ਪਾਤ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਵਧਾਇਆ ਹੈ। ਵੱਧਦੀ ਮਹਿੰਗਾਈ ਕਾਰਨ
ਨੌਕਰੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਹਰ ਕੋਈ ‘ਰਾਖਵਾਂਕਰਨ’ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਉਹ ਵੀ ਜ਼ਾਤ ਆਧਾਰਿਤ। ਜਿਵੇਂ
ਪਿੱਛੇ ਜੇ ਹਰਿਆਣੇ ਦੇ ‘ਜਾਟ’ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੇ ਅੰਦੋਲਨ ਚਲਾਇਆ। ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਵੀ ‘ਰਾਖਵਾਂਕਰਨ’ ਬਾਰੇ
ਬਹਿਸ ਚਲਦੀ ਹੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਨੀਤੀ ਹੁਣ ਦੇ ਸਮੇਂ ਸਮਾਜ ‘ਤੇ ਭਾਰੀ ਪੈ ਰਹੀ ਹੈ, ਸਮਾਜ ਨੂੰ
ਵੰਡ ਰਹੀ ਹੈ ਨਾ ਕਿ ਜੋੜ ਰਹੀ ਹੈ। ਸਿਆਸੀ ਲੋਕ ਇਸ ਹਥਿਆਰ ਨਾਲ ਚੋਣਾਂ ਸਮੇਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵਰਗਲਾ
ਕੇ ਆਪਣੇ ਹਿੱਤ ਵਿੱਚ ਵਰਤਦੇ ਹਨ। ਹੁਣ ਤਾਂ ਗਾਉਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਵੀ ‘ਨੀਵੀਆਂ’ ਮੰਨੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ
ਜ਼ਾਤਾਂ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਵਧਾ-ਚੜ੍ਹਾ ਕੇ ਗੀਤ ਗਾਉਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਅਣਭੋਲ ਲੋਕ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਪੈਸੇ
ਕਮਾਉਣ ਦੀ ਲਾਲਸਾ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਕਾਰਾਂ, ਜੀਪਾਂ ‘ਤੇ ਉੱਚੀ-ਉੱਚੀ ਇਹ ਫੁੱਟਪਾਊ ਗੀਤ
ਚਲਾਉਂਦੇ ਹਨ।
ਮੈਂ ਕਿਸੇ ਜ਼ਾਤ ਦਾ ਵਿਰੋਧੀ ਨਹੀਂ,ਮੈਂ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ
‘ਤੇ ਚੱਲਣ ਦਾ ਹਾਮੀ ਹਾਂ। ਸਮਾਂ ਐਸਾ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਧਰਮ ਸਥਾਨ ਵੀ ਜ਼ਾਤ ਅਧਾਰਿਤ ਹੋ ਗਏ
ਹਨ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ‘ਤੇ ਟਿਕਿਆ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵੀ ਜ਼ਾਤ-ਪਾਤ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਡੂੰਘਾ ਧਸ
ਗਿਆ ਹੈ। ਜ਼ਾਤ ਅਧਾਰਿਤ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਆਮ ਦੇਖੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਕੀ ਇਹ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ
ਤੋਂ ਬਾਗੀ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਹਰਕਤ ਨਹੀਂ...? ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਸੋਸ਼ਲ ਨੈਟਵਰਕ ‘ਤੇ ‘ਗੋਤਾਂ’ ਪਿੱਛੇ
ਝਗੜਦੇ ਦੇਖਿਆ ਹੈ। ਗੋਤ ਲਿਖਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ‘ਜ਼ਾਤ’ ਨੂੰ ਮੰਨਣਾ ਦੱਸ ਕੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਭੰਡਣ ਦਾ ਚੱਕਰ
ਅਕਸਰ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਪਰ ਕੀ ਕਦੇ ਕਿਸੇ ਨੇ ਸਰਕਾਰੀ ਤੰਤਰ ਰਾਹੀਂ ਆਮ ਇਨਸਾਨ ਤੱਕ
ਪਹੁੰਚਦੇ ਜ਼ਾਤੀਵਾਦ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਵੀ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੀਤਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਇੰਟਰਨੈਟ ‘ਤੇ ਜ਼ਾਤ ਵਿਰੋਧੀ ਜੰਗ
ਜਿੱਤਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ...? ਬੇਸ਼ੱਕ ਜ਼ਾਤ-ਪਾਤ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਵਾਲੀ ਹਰ ਗੱਲ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਹੋਣਾ
ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਭਾਵੇਂ ਉਹ ‘ਗੋਤ’ ਹੋਣ ਜਾਂ ਕੁਝ ਹੋਰ ਪਰ ਬਰਾਬਰਤਾ ਨਾਲ ਨਾ ਕਿ ਆਪਣੇ ਮਕਸਦ ਪੂਰਤੀ
ਵਿੱਚ ਸਹਾਈ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਅੱਖੋਂ ਪਰੋਖੇ ਕਰ ਕੇ।
ਅਖੌਤੀ ਸਾਧ ਵੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਖਿਲਵਾੜ ਕਰਦੇ ਹਨ ‘ਤੇ ਉਹਨਾਂ
ਨੂੰ ਇਸ ਜ਼ਾਤ-ਪਾਤ ਵਿੱਚ ਉਲਝਾ ਕੇ ਆਪਣਾ ਧੰਦਾ ਚਲਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਲੰਗਰ ਜ਼ਾਤਾਂ
ਵਿੱਚ ਵੰਡੇ ਗਏ, ਖੰਡੇ ਦੀ ਪਾਹੁਲ ਜ਼ਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡੀ ਗਈ। ਜਿੱਥੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਵੇਲੇ ‘ਪਹਿਲੇ
ਪੰਗਤ ਪਾਛੈ ਸੰਗਤ’ ਦਾ ਸਿਧਾਂਤ ਸੀ ਉੱਥੇ ਹੁਣ ਇਹ ‘ਇੱਕ ਪੰਗਤ’ ਤੋਂ ‘ਦੋ ਪੰਗਤਾਂ’ ਵਿੱਚ
ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਇੱਕ ਜੱਟ-ਜ਼ਿਮੀਂਦਾਰਾਂ ਦੀ ‘ਤੇ ਦੂਜੀ ‘ਦਲਿੱਤਾਂ’ ਦੀ। ਇਹ ਸਭ ਅਖੌਤੀ ਸਾਧਾਂ ਦੀ
ਲਾਲਚੀ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਕੋਈ ਵੀ ਇਹਨਾਂ ਵਿਹਲੜ ਸਾਧਾਂ ਜੋ ਕਿ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਦੇ
ਸਿਧਾਂਤ ਦੀਆਂ ਧੱਜੀਆਂ ਉਡਾਉਂਦੇ ਹਨ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ, ਸਗੋਂ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪੈਰੀਂ ਡਿੱਗਦੇ
ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਲੋਕ। ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਕਿਸੇ ਸਾਧ ਦੀਆਂ ਕਰਤੂਤਾਂ ਨੂੰ ਜੱਗ ਜਾਹਿਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ
‘ਨਾਸਤਿਕ’, ‘ਗੁਰੂ ਨਿੰਦਕ’ ਵਰਗੇ ਲਕਬ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸੱਚ ਸੁਨਣ ਦੀ ਹਿੰਮਤ ਖਤਮ ਹੋ ਗਈ ਹੈ
ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ। ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਗਲਤੀ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਬੰਦੇ ਦੀ ਗਲਤ ਸੋਚ ਤੋਂ ਤੰਗ ਹੋ ਕੇ ਉਸਦਾ ਵਿਰੋਧ
ਕਰ, ਗੁਰਮਤਿ ਅਨੁਸਾਰ ਉਸ ਨਾਲ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ‘ਅਲੱਗ ਰਸਤਾ’ ਫੜ੍ਹ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ‘ਤੇ ਕਿਸੇ
ਦੇਹਧਾਰੀ ਮਗਰ ਲੱਗ ਤੁਰਦੇ ਹਨ ‘ਤੇ ਦੇਹਧਾਰੀ ਕਿਹੜਾ ਘੱਟ ਕਰਦੇ ਹਨ...? ਜੇ ਕਿਸੇ ਪਿੰਡ ਦੇ
ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਨੀਵੀਂ ਜ਼ਾਤ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਇਨਸਾਨ ਨਾਲ ਵਿਤਕਰਾ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਨੇ ਗੁਰਮਤਿ
ਅਨੁਸਾਰ ਦਲੀਲ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ, ਬੱਸ ਕਿਸੇ ਬੂਬਨੇ ਦਾ ਪੱਲਾ ਫੜ੍ਹ ਲਿਆ ‘ਤੇ ਅੱਗੇ ਬੂਬਨਾ ਵੀ
ਲੰਗਰ ਵਿੱਚ ਦੋ ਪੰਗਤਾਂ ਲਵਾਈ ਬੈਠਾ ਹੁੰਦਾ ਪਰ ਉਸਨੂੰ ‘ਬਾਬਾ ਜੀ ਦੇ ਚੋਜ਼’ ਕਹਿ ਕੇ ਸੱਚ ਤੋਂ
ਟਾਲਾ ਵੱਟਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਤਾਂ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਬਾਣੀ ਵਿੱਚੋਂ ਭਗਤ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਦੀ
ਬਾਣੀ ਨੂੰ ਵੀ ਅਲੱਗ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਕੀ ਇਹ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਸੋਚ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ
ਨਹੀਂ...? ਬਾਣੀ ਅਲੱਗ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਡੇਰੇਦਾਰਾਂ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕਿਹੜਾ ‘ਏਕਤਾ’ ਦਾ ਜਾਂ ਗੁਰਮਤਿ ਦਾ
ਪਾਠ ਪੜ੍ਹਾਇਆ...? ਉਲਟਾ ਗੁਰੂ ਸਿਧਾਂਤ ਨੂੰ ਹੀ ਦੋਫਾੜ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਪਰ ਅਸੀਂ ਨਹੀਂ ਸਮਝੇ, ਨਵੇਂ
ਨਾਅਰੇ ਬਣਾਏ, ਨਵੇਂ ਝੰਡੇ ਬਣਾਏ ‘ਤੇ ਬੱਸ ਬਣ ਗਿਆ ਇੱਕ ਹੋਰ ‘ਪੰਥ’ ਪਰ ਕੀ ਇਹ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ
ਦੀ ਸੋਚ ਹੈ...? ਹਰਗਿਜ਼ ਨਹੀਂ ਪਰ ਸਾਨੂੰ ਕੀ ਸਾਡਾ ਸਵਾਰਥ ਪੂਰਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਸਾਨੂੰ
ਨੀਵੀਂ ਜ਼ਾਤ ਸਮਝੇ ਜਾਂਦਿਆਂ ਨੂੰ ਜ਼ਾਤ ਦਾ ਨਾਮ ਲੈ ਕੇ ਬੁਲਾਉਂਦਾ ਤਾਂ ਉਸਦਾ ਸਿਰ ਪਾੜਨ ਤੱਕ ਜਾਂਦੇ
ਹਾਂ ਪਰ ਸਰਕਾਰੀ ਨੌਕਰੀਆਂ ‘ਤੇ ਜਦੋਂ ਜ਼ਾਤ ਅਧਾਰਿਤ ਚੋਣ ਹੁੰਦੀ ਆ ਤਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਨੰਬਰ ਭਾਲਦੇ
ਹਾਂ, ਇਹ ਦੋਗਲਾਪਣ ਕਿਉਂ...? ਕੀ ਕਿਸੇ ਸਾਧ ਦੇ ਡੇਰੇ ‘ਤੇ ਵੀ ‘ਨੀਵੀਂ’ ਜ਼ਾਤ ਦੇ ਲੰਗਰ ਵਿੱਚ
ਬੈਠਣ ਤੋਂ ਕਿਸੇ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦੇ ਕੇ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ ਹੈ...? ਮੈਂ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਸੁਣਿਆ ਕਦੇ। ਫਿਰ ਆਪਸ
ਵਿੱਚ ਆਮ ਬੰਦਿਆਂ ਦੀ ਘਟੀਆਂ ਸੋਚ ਕਾਰਨ ਗੁਰੂ ਸਿਧਾਂਤ ਨੂੰ ਦੋ ਥਾਈਂ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਕੀ...? ਗਲਤ
ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰੋ, ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ‘ਜ਼ਾਤਾਂ’ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕੀਤਾ ਨਾ ਕਿ ‘ਵੰਡਿਆ’ ਪਰ ਅਸੀਂ ਗੁਰੂ
ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਬਾਣੀ ਹੀ ਵੰਡ ਧਰੀ...!
‘ਰਾਖਵਾਂਕਰਨ’ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਪਰ ਤਰਕਸੰਗਤ ਨਾ ਕਿ ਅੰਨ੍ਹੇਵਾਹ। ਕੋਈ ਵੀ
‘ਭੁੱਖਾ ਨਾ ਸੌਵੇਂ’ ਇਹ ਨੀਤੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ‘ਰਾਖਵੇਂਕਰਨ’ ਦੀ’ ਨਾ ਕਿ ਜ਼ਾਤਾਂ ਨੂੰ
ਰਾਖਵਾਂਕਰਨ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ। ਇੱਕ ਆਧਾਰ ਬਣਾਇਆ ਜਾਵੇ ਜੋ ਕਿ ਕਿਸੇ ਦੀ ਵੀ ਆਰਥਿਕ ਹਾਲਤ ਨੂੰ ਮੁੱਖ
ਰੱਖ ਕੇ ਉਸਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਭੇਦ-ਭਾਵ, ਜ਼ਾਤ-ਪਾਤ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਮੌਕਾ ਦੇਵੇ। ਇਹ ਨਾ ਹੋਵੇ ਕਿ
ਸਰਕਾਰੀ ਉੱਚ ਪਦਵੀ ਦਾ ਨਿੱਘ ਮਾਨਣ ਵਾਲਾ ਮੁੜ-ਮੁੜ ਰਾਖਵਾਂਕਰਨ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਕਿਸੇ ਜ਼ਰੂਰਤਮੰਦ ਦਾ
ਹੱਕ ਖੋਹਦਾਂ ਫਿਰੇ। ਗੁਰਬਾਣੀ ਤੋਂ ਸਾਨੂੰ ਸੋਝੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਕਿ:
ਨੀਚਾ ਅੰਦਰਿ ਨੀਚ ਜਾਤਿ ਨੀਚੀ ਹੂ ਅਤਿ ਨੀਚੁ ॥
ਨਾਨਕੁ ਤਿਨ ਕੈ ਸੰਗਿ ਸਾਥਿ ਵਡਿਆ ਸਿਉ ਕਿਆ ਰੀਸ ॥
ਜਿਥੈ ਨੀਚ ਸਮਾਲੀਅਨਿ ਤਿਥੈ ਨਦਰਿ ਤੇਰੀ ਬਖਸੀਸ ॥੪॥੩॥
{ਪੰਨਾ 15}
ਆਉ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਸੋਚ ਨੂੰ ਅਪਣਾ ਕੇ ‘ਇੱਕ’ ਹੋ ਕੇ ਚੱਲਣ ਦਾ ਗ਼ਤਨ
ਕਰੀਏ। ਜ਼ਰੂਰਤਮੰਦ ਦੀ ਹਰ ਸੰਭਵ ਮੱਦਦ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਦੇ
ਬਰਾਬਰ ਮੌਕੇ ਮਿਲਣ, ਆਪਣੀਆਂ ਲਾਲਸਾਵਾਂ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਕੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਵੰਡੀਆਂ ਪਾਉਣ ਵਾਲੀ
‘ਰਾਖਵਾਂਕਰਨ’ ਨੀਤੀ ਨੂੰ ਤਿਆਗ ਕੇ ‘ਹਰ ਲੋੜਵੰਦ ਦੀ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਜ਼ਾਤ-ਪਾਤ ਦੇ ਭੇਦਭਾਵ ਤੋਂ
ਮੱਦਦ’ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਨੀਤੀ ਨੂੰ ਅਪਣਾਈਏ ਤਾਂ ਜੋ ਇੱਕ ਬਰਾਬਰ ਅਤੇ ਸੰਤੁਲਿਤ ਸਮਾਜ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਹੋ
ਸਕੇ। ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਵੋਟਾਂ ਅਤੇ ਪੈਸੇ ਦੇ ਲਾਲਚ ਵਿੱਚ ‘ਜ਼ਾਤਾਂ’ ਵਿੱਚ ਵੰਡਣ ਵਾਲੀ ਹਰ ਸੋਚ ਭਾਵੇਂ ਉਹ
ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਧਰਮ ਦੀ ਆੜ ਹੇਠ ਲੁਕੀ ਹੋਵੇ ਦਾ ਤਿਆਗ ਕਰੀਏ। ਭੁੱਲ-ਚੁੱਕ ਦੀ ਖਿਮਾਂ।
ਸਤਿੰਦਰਜੀਤ ਸਿੰਘ।
(18/11/12) ਡਾ: ਦਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗ੍ਰੇਵਾਲ
ਹਾਂ
ਮੰਗਦਾ ਸਭ ਦੀ ਸੁੱਖ ਦਾਤਾ। ਡਾ: ਦਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗ੍ਰੇਵਾਲ
(17/11/12) ਸਰਵਜੀਤ ਸਿੰਘ
ਸਿੱਖ ਮਾਗਰ ਦੇ ਸਮੂਹ ਪਾਠਕਾਂ ਨੂੰ’ “Guru Nanak Sahib (the First Nanak,
the founder of Sikhism) was born on 15th
April, 1469 at Rai-Bhoi-di Talwandi in the present distrect of Shekhupura
(Pakistan), now Nanakana Sahib. The Birthday of Guru Nanak Sahib is celebrated
on 15th Kartik Puranmashi i.e. full moon day of the
month Kartik”. (http://sgpc.net/gurus/gurunanak.asp) “ਜਵਾਬ ਦੇਂਣਾ ਜਾਂ ਨਾ
ਦੇਂਣਾ ਆਪ ਜੀ ਦੀ ਮਰਜ਼ੀ!” ਸਬੰਧੀ ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਤੁਸੀਂ, ਮੇਰੇ 12 ਤਾਰੀਖ ਦੇ ਪੱਤਰ
ਵਿੱਚ ਲਿਖੀ ਹੋਈ ਸਪੱਸ਼ਟ ਪੰਗਤੀ,
“ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਸ ਸਾਲ ਦੀਵਾਲੀ
ਭਾਵ ਕੱਤਕ ਦੀ ਮੱਸਿਆ 27 ਅਕਤੂਬਰ ਦਿਨ ਬੁਧਵਾਰ ਨੂੰ ਸੀ” ਪੜ੍ਹੀ ਹੁੰਦੀ ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ
ਸਵਾਲ ਪੁੱਛਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੀ ਨਹੀ ਸੀ ਪੈਣੀ।ਸਰਵਜੀਤ ਸਿੰਘ
(17/11/12) ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ ‘ਅਜੀਤ’
ਦਿੱਲੀ ਹਾਈਕੋਰਟ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਜੱਜ,
ਜਸਟਿਸ ਆਰ ਐਸ ਸੋਢੀ ਨੇ ਬੀਤੇ ਦਿਨ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਰਕਾਬਗੰਜ ਸਥਿਤ ਦਿੱਲੀ ਸਿੱਖ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ
ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਦਫਤਰ ਦੇ ਬਾਹਰ ਦੋ ਸਿੱਖ ਗੁਟਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਹੋਈ ਹਿੰਸਕ ਝੜਪ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੁੱਝ ਸਿੱਖਾਂ
ਦੇ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਣ ਦੀ ਖਬਰ ਹੈ, ਨੂੰ ਸਮੁਚੇ ਸਿੱਖ ਪੰਥ ਦਾ ਸਿਰ ਨੀਵਾਂ ਕਰ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਬਹੁਤ ਹੀ
ਸ਼ਰਮਨਾਕ ਘਟਨਾ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਤਾਂ ਸਿੱਖ ਜਗਤ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ
ਪਗੜੀ ਪੁਰ ਲਾਈ ਗਈ ਹੋਈ ਪਾਬੰਦੀ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਵਾਣ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਲਗਾਤਾਰ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰਦਾ ਚਲਿਆ ਆ
ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਹੀ ਆਗੂ ਹੋਣ ਦੇ ਦਾਅਵੇਦਾਰ ਆਪ ਹੀ ਇੱਕ-ਦੂਜੇ ਦੀਆਂ ਪੱਗਾਂ
ਲਾਹ, ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਉਛਾਲ ਅਤੇ ਪੈਰਾਂ ਹੇਠ ਰੋਲ ਸਿੱਖਾਂ ਸਥਿਤੀ ਹਾਸੋ-ਹੀਣੀ ਬਣਾਉਣ ਤੇ ਤੁਲ ਗਏ ਹੋਏ
ਹਨ।
(15/11/12) ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ, ਜੰਮੂ
ਵੀਰ
ਸਰਬਜੀਤ ਜੀ, ਹਰ ਇੱਕ ਬਾਤ ਪੇ ਕਹਤੇ ਹੋ ਤੁਮ, ਕਿ ਤੂ ਕਆ ਹੈ, ਸਰਬਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ਤੁਸੀ ਮੇਰੇ ਵਲੋਂ ਪੁੱਛੇ ਇੱਕ ਸਵਾਲ ਨੂੰ ਕੋਟ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਵੀਰ ਜੀ ਆਪ
ਜੀ ਤੋਂ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮੰਗਣ ਦਾ ਭਾਵ ਇਹ ਜਾਣਨਾ ਸੀ ਕਿ, ਜਿਸ ਸਾਲ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਗਵਾਲੀਅਰ ਕਿਲੇ
ਤੋਂ ਰਿਹਾ ਹੋਏ ਸਨ ਉਸ ਸਾਲ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮਨਾਈ ਜਾਂਦੀ ਦਿਵਾਲੀ ਹਿੰਦੂਆਂ ਵਲੋਂ ਕਿਸ ਦਿਹਾੜੇ ਮਨਾਈ
ਗਈ ਸੀ? ਮੇਰੇ ਵਲੋਂ ਪੁੱਛੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਾ ਸਬੰਧ ਆਪ ਜੀ ਵਲੋਂ ਲਿਖੇ ਪੱਤਰ ਮਿਤੀ 12. 11. 12 ਨਾਲ
ਹੀ ਸੀ। ਪਰ ਤੁਸੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਂਣ ਦੀ ਥਾਂ ਤਲਖ਼ੀ ਅਤੇ ਉੱਤੇਜਨਾ ਦੇ ਨਾਲ, ਕੁੱਝ ਬੇਲੋੜੀਆਂ
ਮੁਬਾਰਕਾਂ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ, ਮੈਂਨੂੰ ਸਵਾਲ ਵੀ ਪੁੱਛ ਲਏ। ਮੈਂ ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਇਸ ਅੰਦਾਜ਼ੇ ਗੁਫ਼ਤਗੂ ਨੂੰ
ਸਮਝ ਸਕਦਾ ਹਾਂ!ਮੇਰਾ ਤਾਂ ਕੇਵਲ ਇਹ ਸਵਾਲ ਹੈ ਕਿ ਜਿਸ ਸਾਲ, ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਜੀ
ਰਿਹਾ ਹੋਏ ਸੀ, ਉਸ ਸਾਲ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂਆਂ ਵਲੋਂ ਕਿਸ ਦਿਹਾੜੇ ਦਿਵਾਲੀ ਮਨਾਈ ਗਈ ਸੀ? ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ, ਜੰਮੂ-15. 11. 12
(15/11/12) ਸਤਨਾਮ ਕੌਰ ਫਰੀਦਾਬਾਦ/ਉਪਕਾਰ ਸਿੰਘ ਫਰੀਦਾਬਾਦ
ਬਚਿੱਤਰ ਨਾਟਕ ਦੀਆਂ ਬਚਿੱਤਰ ਬਾਤਾਂ:
ਅਖੇ ਨੰਦੌਣ ਦੀ ਜੰਗ ਸਮੇਂ (੧੬੯੦) ਗੁਰੂ ਦਸ਼ਮੇਸ਼ ਨੇ ਹਨੂਮਾਨ ਦੇ ਮੰਤ੍ਰ ਦਾ ਜਾਪ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਵਿੱਚ
ਚੰਡੀ ਦੇਵੀ ਨੇ ਵੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਕੀਤੀ
(14/11/12) ਸਰਵਜੀਤ ਸਿੰਘ
ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਜੰਮੂ ਜੀ, ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕਾ ਖਾਲਸਾ। ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕੀ ਫ਼ਤਿਹ।
ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਜੀ, ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਤ੍ਰੇਤਾ ਯੁਗ ਦੇ ਅਵਤਾਰ, ਰਾਮ ਜੀ ਦੇ
ਆਯੁਧਿਆ ਵਾਪਸ ਆਉਣ (ਲੱਗ-ਭੱਗ 2160000 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾ) ਦੀ ਬਹੁਤ-ਬਹੁਤ ਵਧਾਈ! ਆਪ ਦੇ ਪੱਤਰ ਸਬੰਧੀ
ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਅਜੇਹਾ ਕੋਈ ਅਧਿਕਾਰ ਨਹੀ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਹਾਂ ਕਿ ਸੀਤਾ ਪਤੀ ਰਾਮ ਦੇ
ਆਯੁਧਿਆ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ‘ਚ ਦੀਵੇ ਨਾ ਜਗਾਓ। ਪ੍ਰਚੱਲਤ ਰਵਾਇਤ ਮੁਤਾਬਕ ਰਾਮ ਜੀ ਕੱਤਕ ਦੀ
ਮੱਸਿਆ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਵਾਪਸ ਆਏ ਸਨ। ਜੰਮੂ ਜੀ, ਜੇ ਰਾਮ ਜੀ ਦੇ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਦੇ ਸਾਲ ਭਾਵ ਸੰਨ/ਸੰਮਤ
ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਸਕੋ ਤਾਂ ਧੰਨਵਾਦੀ ਹੋਵਾਂਗਾ। ਆਪ ਦੇ ਸਵਾਲ,
“ਨਾਲ ਹੀ ਸਪਸ਼ਟ ਕਰਨ ਦੀ
ਕਿਰਪਾਲਤਾ ਕਰਨੀ ਕਿ ਆਪ ਜੀ ਅਨੁਸਾਰ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਜਦੋਂ ਰਿਹਾ ਹੋਏ ਉਸ ਸਾਲ ਦਿਵਾਲੀ ਕਦੇਂ
ਮਨਾਈ ਗਈ ਸੀ”?। ਇਸ ਸਵਾਲ ਨਾਲ ਮੇਰਾ ਕੋਈ ਸਬੰਧ ਨਹੀ ਹੈ।
ਵੀਰ ਜੀ, ਮੈਂ ਗੁਰੂ ਕੀਆ ਸਾਖੀਆਂ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। “ਸੰਮਤ ਸੋਲਾਂ
ਸੈ ਛਿਹਤ੍ਰ ਕੱਤਕ ਮਾਸੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਪੱਖੇ ਚੌਦਸ ਕੇ ਦਿੰਹੁ ਗੁਰੂ ਜੀ ਬਾਵਨ ਰਾਜਯੋਂ ਕੇ ਗੈਲ ਗੜ੍ਹ
ਗੁਆਲੀਅਰ ਸੇ ਬੰਧਨ ਮੁਕਤ ਹੂਏ”।... “ਗੁਰੂ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਮਹਲ ਛਟਾ ਬੇਟਾ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ
ਜੀ ਸੰਮਤ ਸੋਲਾਂ ਸੈ ਸਤੱਤ੍ਰਾ ਮਾਘ ਪ੍ਰਵਿਸ਼ਟੇ ਪਹਿਲੀ ਕੇ ਦਿੰਹੁ ਹੇਹਰ ਨਗਰੀ ਸੇ ਚਲ ਗਾਮ ਗੁਰੂ ਕੇ
ਚੱਕ, ਪਰਗਣਾ ਨਿਝਰਆਲਾ ਆਏ”।
ਜੰਮੂ ਜੀ,
“ਸੰਮਤ ਸੋਲਾਂ ਸੈ ਛਿਹਤ੍ਰ ਕੱਤਕ
ਮਾਸੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਪੱਖੇ ਚੌਦਸ ਕੇ ਦਿੰਹੁ” ਅਤੇ
“ਸੰਮਤ ਸੋਲਾਂ ਸੈ
ਸਤੱਤ੍ਰਾ ਮਾਘ ਪ੍ਰਵਿਸ਼ਟੇ ਪਹਿਲੀ ਕੇ ਦਿੰਹੁ” ਦੀ
ਵਿਆਖਿਆ ਕਰਨ ਦੀ ਖੇਚਲ ਕਰੋ ਜੀ।
ਸੰਮਤ 2069 ਬਿਕ੍ਰਮੀ ‘ਚ ਕੱਤਕ ਦੀ
ਮੱਸਿਆ ਤੁਹਾਡੀ ਗਿਣਤ ਮੁਤਾਬਕ ਕਿਸ ਦਿਨ ਸੀ?
ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਜੰਮੂ ਜੀ, ਆਪ ਨੂੰ ਬਾਬਾ ਵਿਸ਼ਵਕਰਮਾ ਜੀ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦਿਹਾੜੇ
(ਕੱਤਕ ਸੁਦੀ ਏਕਮ) ਦੀਆਂ ਵਧਾਈਆਂ!
ਧੰਨਵਾਦ ਸਹਿਤ ਸਰਵਜੀਤ ਸਿੰਘ
(14/11/12) ਮਨਦੀਪ ਸਿੰਘ ‘ਵਰਨਨ’
ਵੀਰ ਕੁਲਵੰਤ ਸਿੰਘ ਢੇਸੀ (ਯੂ.ਕੇ.) ਜੀ,
ਵਾਹਿ ਗੁਰੂ ਜੀ ਕਾ ਖਾਲਸਾ ਵਾਹਿ ਗੁਰੂ ਜੀ
ਕੀ ਫਤਿਹ ॥
ਪਰਵਾਨ ਕਰਨਾ ਜੀ,
ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਲੇਖ 'ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਦੀਵਾਲੀ ਤੇ ਨੇ੍ਰੇ ਦਾ ਕਹਿਰ “ਸੱਚ ਕਿਹਾ ਤਾਂ
ਹਨੇਰਾ ਜਰੇਗਾ ਕਿਵੇਂ ! ਚੁੱਪ ਰਿਹਾ ਤਾਂ ਸ਼ਮਾਂਦਾਨ ਕੀ ਕਹਿਣਗੇ !!” ਵਿੱਚ ਆਪ ਜੀ ਲਿਖਦੇ ਹੋ :-
ਪ੍ਰੋ: ਧੂੰਦਾ ਵਰਗੇ
ਪ੍ਰਚਾਰਕਾਂ ਦੀ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿਚ ਇੱਕ ਭਾਰੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੀ ਸਿਧਾਂਤਕ ਵਿਆਖਿਆ
ਕਰਦੇ ਕਰਦੇ ਕਈ ਵੇਰਾਂ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੀਆਂ ਮਾਣਮੱਤੀਆਂ ਰਿਵਾਇਤਾਂ ਅਤੇ ਧਾਰਨਾਂਵਾਂ ਤੇ ਅਸਹਿ ਸੱਟ
ਮਾਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਵਿਰੋਧੀਆਂ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਖਿਲਾਫ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲ
ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।...
1. ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਦੱਸੋਗੇ ਕਿ ਆਪ ਜੀ ਕਿਨਾਂ -ਕਿਨਾਂ ਰਵਾਇਤਾਂ ਧਾਰਨਾਵਾਂ
ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹੋ ? ਅਤੇ ਕਿਵੇਂ ਤੇ ਕਿੱਥੇ ਸਰਬਜੀਤ ਸਿੰਘ ਧੂੰਦਾ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਤੇ ਸੱਟ ਮਾਰੀ ਹੈ ।
ਗੁਰਬਾਣੀ ਸਿਧਾਂਤ ਦੇ ਆਧਾਰ ਤੇ ਉਹ ਰਵਾਇਤਾਂ ਤੇ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਕਿਵੇਂ -ਕਿਵੇਂ ਠੀਕ ਹਨ ।
2. ਨਾਮ ਸਿਮਰਨ, ਬਿਬੇਕ, ਰਹਿਤ ਦੇ ਅਰਥ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਮੁਤਾਬਿਕ ਕੀ
ਹਨ ਤੇ ਤੁਸੀਂ ਕੀ ਸਮਝਦੇ ਹੋ ?
ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਉੱਤਰ ਦੀ ਉਡੀਕ ਵਿੱਚ...
ਮਨਦੀਪ ਸਿੰਘ 'ਵਰਨਨ'
(14/11/12) ਸੰਤੋਖ ਸਿੰਘ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ
ਤੇਰਾਂ ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਫਿਰ ਸ.
ਕੁਲਵੰਤ ਸਿੰਘ ਢੇਸੀ ਜੀ ਦਾ ਪੱਤਰ ਛਪਿਆ ਹੈ। ‘ਸਿੱਖ ਮਾਰਗ’ ਉਪਰ ਇਸ ਪੱਤਰ ਨੂੰ ਸ਼ਾਇਦ ਇਕੋ ਪਾਸੇ
ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਰੱਖਣ ਵਾਲ਼ੇ ਪਾਠਕ ਹੀ ਪੜ੍ਹਦੇ ਹੋਣ ਜੋ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਅਜਿਹੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਵਾਲ਼ੇ ਹਨ। ਲੋੜ
ਤਾਂ ਅਜਿਹੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਪਾਠਕਾਂ ਤੱਕ ਪੁਚਾਉਣ ਦੀ ਹੈ ਜੋ ਇਹਨਾਂ ਵਿਚਾਰਾਂ ਤੋਂ ਅਣਜਾਣ
ਹਨ।ਸ਼ੁਭਚਿੰਤਕ
(14/11/12) ਡਾ ਦਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗ੍ਰੇਵਾਲ
ਗਹਿਰ ਡਾ ਦਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗ੍ਰੇਵਾਲ
(13/11/12) ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ, ਜੰਮੂ
ਸਤਿਕਾਰ ਯੋਗ ਸਰਬਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀ, ਉਸ ਦਿਨ ਦਿਵਾਲੀ
ਨਹੀਂ ਸੀ ਅਤੇ ਅੱਜ (13. 11. 12) ਵੀ ਦਿਵਾਲੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਯਾਨਿ ਕਿ ‘ਦਿਵਾਲੀ ਦੇ ਅਸਲ ਦਿਨ’ ਅਤੇ
‘ਦਿਵਾਲੀ ਮਨਾਉਂਣ ਦੇ ਦਿਨ’ ਵਿੱਚ ਅੰਤਰ ਹੈ। “ਸੰਨ 2012 ਦੀ ਦਿਵਾਲੀ,
ਮਿਤੀ 13. 11. 12 ਨੂੰ, ਭਾਰਤ ਵਲੋਂ ਛੁੱਟੀ ਸੀ ਇਸ ਲਈ ਸਰਕਾਰੀ ਦਫ਼ਤਰ ਅਤੇ ਅਦਾਲਤਾਂ ਬੰਦ ਸਨ”
ਤਾਂ ਕਿ ਉਸ ਵਲੋਂ ਲਿਖਿਆ ਇਹ ਤੱਥ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾਏਗਾ ਜਾਂ ਨਹੀਂ?ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ, ਜੰਮੂ-13. 11. 12
(13/11/12) ਕੁਲਵੰਤ ਸਿੰਘ ਢੇਸੀ
ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਦੀਵਾਲੀ ਤੇ ਨੇ੍ਰੇ ਦਾ ਕਹਿਰ ਪਿਛਲੇ
ਦਿਨੀਂ ਇੱਕ ਸਜਣ ਨੇ ਤਾਂ ਇਥੋਂ ਤਕ ਕਹਿ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਅਗਰ ਪ੍ਰੋ: ਧੂੰਦਾ ਵਰਗੇ ਪ੍ਰਚਾਰਕ ਇਹਨਾਂ
ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ 6 ਮਹੀਨੇ ਡਟ ਕੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰ ਦੇਣ ਤਾਂ ਸੰਤ ਸਮਾਜ ਅਤੇ ਕੱਟੜਪੰਥੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅਸਰ ਹੀਣ
ਹੋ ਜਾਣਗੀਆਂ । ਚੇਤੇ ਰਹੇ ਕਿ ਸੰਤ ਸਮਾਜ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਕੁਝ ਇੱਕ ਕੱਟੜਪੰਥੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਲਈ ਵੀ
ਸਿੱਖ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਵੱਡਾ ਖਤਰਾ ਬਣਨ ਦੇ ਨਾਲ ਇਹ ਮਸਲਾ ਹੁਣ ਸੜਕ ਤੇ ਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਸਿੱਧੇ ਟਕਰਾਓ ਹੋਣ
ਲੱਗ ਪਏ ਹਨ । ਸਿੱਖ ਸਮਾਜ ਦਾ 98 %
ਭਾਈਚਾਰਾ ਪ੍ਰੋ: ਧੂੰਦਾ ਵਰਗੇ ਪ੍ਰਚਾਰਕਾਂ ਨੂੰ ਸੁਣਨਾਂ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਸਮਾਜ ਦੀ ਕੋਈ ਖਾੜਕੂ
ਜਥੇਬੰਦੀ ਨਾਂ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਉਹ ਇਹਨਾਂ ਪ੍ਰਚਾਰਕਾਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਹਿਫਾਜਤ ਦੇਣ ਤੋਂ ਅਸਮਰਥ ਹਨ ਅਤੇ ਮੂਕ
ਦਰਸ਼ਕ ਬਣ ਕੇ ਸਭ ਦੇਖ ਰਹੇ ਹਨ । ਕੁਲਵੰਤ ਸਿੰਘ ਢੇਸੀ
(13/11/12) ਮਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਖਾਲਸਾ
ਸਿਖ
ਧਰਮ ਦੇ ਨਿਆਰੇਪਨ ਦੇ ਉਲਟ ਹੈ ਸਿੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵਕਰਮਾ ਦੀ ਮਾਨਤਾ: ਮਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਖਾਲਸਾ, ਮੋਹਾਲੀ 1. ਕੀ ਕਦੇ ਕੋਈ ਅੱਗ ਦੇ ਗੋਲੇ ਸੂਰਜ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਖਰਾਦ ਤੇ ਬੰਨ ਸਕਦਾ ਹੈ? ਇਹ ਸੱਭ ਕੁੱਝ ਇੱਕ ਝੂਠੀ ਕੱਲਪਣਾ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੁੱਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਇਸ ਲਈ ਏਡੀ ਵੱਡੀ ਝੂਠੀ ਕੱਲਪਨਾ
ਦੇ ਸਹਾਰੇ ਘੜੇ ਗਏ ਝੂਠ ਦਾ ਦਿਨ, ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੁ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਹਜੂਰੀ ਵਿੱਚ ਮਨਾਉਣਾ, ਕੀ
ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੁ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਤੋਹੀਨ ਕਰਨ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਨਹੀਂ? ਜਿਹੜੇ ਸਿਖ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ
ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਬਾਣੀ ਨੂੰ ਵਿਚਾਰਦੇ ਹਨ ਉਹ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਾਣੀ ਦੇ ਇਸ ਸਿਧਾਂਤ ਨੂੰ ਸਮਝਦੇ ਹਨ ਕਿ
“ਗੁਰੁ ਈਸਰੁ ਗੁਰੁ ਗੋਰਖੁ ਬਰਮਾ ਗੁਰੁ ਪਾਰਬਤੀ ਮਾਈ॥” ਭਾਵ ਉਸ ਰੱਬ ਦਾ ਨਾਮ ਅਤੇ ਗਿਆਨ ਗੁਰੂ ਦੀ
ਰਾਂਹੀਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਦੀ ਰਾਂਹੀਂ ਹੀ ਇਹ ਪ੍ਰਰਤੀਤ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਹਰੀ ਸਭ ਥਾਂਈ
ਵਿਆਪਕ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਹੀ ਸਾਡੇ ਲਈ ਸ਼ਿਵ ਹੈ, ਗੁਰੂ ਹੀ ਸਾਡੇ ਲਈ ਗੋਰਖ ਤੇ ਬ੍ਰਹਮਾ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਹੀ
ਸਾਡੇ ਲਈ ਮਾਈ ਪਾਰਬਤੀ ਹੈ। ਪਰ ਜਿਹੜੇ ਵੀਰ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਇਸ ਗਿਆਨ ਨੂੰ
ਸਮਝਦੇ ਹਨ ਉਹ ਇੱਕ ਅਕਾਲ ਪੁੱਰਖ ਤੋਂ ਸਿਵਾਏ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੇਵਤੇ ਜਾਂ ਉਸ ਵਲੋਂ ਬਣਾਏ ਔਜਾਰਾਂ ਨੂੰ
ਮੱਥੇ ਨਹੀਂ ਟੇਕਦੇ।“ਅਨਿਕ ਪਾਤਿਕ ਹਰਤਾ ਤ੍ਰਿਭਵਣ ਨਾਥੁ ਰੀ ਤੀਰਥਿ ਤੀਰਥਿ ਭ੍ਰਮਤਾ ਲਹੈ ਨ
ਪਾਰੁ ਰੀ॥ ਕਰਮ ਕਰਿ ਕਪਾਲੁ ਮਫੀਟਸਿ ਰੀ॥” ਭਾਵ ਜਿਸ ਸ਼ਿਵ ਜੀ ਨੂੰ ਬਲੀ ਦੇਵ ਸਮਝ ਕੇ ਮੰਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਟਿਕਾਏ ਸ਼ਿਵ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਹੋ,
ਉਸੇ ਬਾਬਤ ਇਹ ਭੀ ਆਖਦੇ ਹੋ ਕਿ ਜਦੋਂ ਬ੍ਰਹਮਾ ਆਪਣੀ ਹੀ ਲੜਕੀ ਉੱਤੇ ਮੋਹਿਤ ਹੋ ਗਿਆ, ਤਾਂ ਸ਼ਿਵ ਜੀ
ਨੇ ਉਸ ਦਾ ਇੱਕ ਸਿਰ ਕੱਟ ਦਿੱਤਾ, ਤੇ, ਇਹ ਸਿਰ ਸ਼ਿਵ ਜੀ ਦੇ ਹੱਥ ਨਾਲ ਚਿਬੜ ਗਿਆ। ਸ਼ਿਵ ਕਈ ਤੀਰਥਾਂ
ਤੇ ਭਟਕਦੇ ਫਿਰੇ, ਪਰ ਸਿਰ ਸ਼ਿਵ ਜੀ ਦੇ ਹੱਥ ਨਾਲੋਂ ਲਹਿੰਦਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਦੱਸੋ, ਜੋ ਸ਼ਿਵ ਜੀ
ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਨਾਲੋਂ ਸਿਰ ਨਾ ਲੱਥਣ ਕਾਰਣ ਆਪ ਇਤਨੇ ਆਤੁਰ ਤੇ ਦੁਖੀ ਹੋਏ, ਉਹ ਭਲਾ ਤੁਹਾਡਾ ਕੀਹ
ਸਵਾਰਨਗੇ? ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਤੂੰ ਆਪਣਾ ਕੁੱਝ ਸਵਾਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਤੂੰ ਅਜੇਹੇ ਵਿਭਚਾਰੀ ਦੇ ਪੁੱਤਰ
ਅੱਗੇ ਝੁਕਕੇ ਅਰਦਾਸਾਂ ਕਰਨੀਆਂ ਛੱਡ। ਉਸ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਅੱਗੇ ਅਰਦਾਸ ਕਰ ਜੋ ਸਰਬਸ਼ਕਤੀ ਮਾਨ ਹੈ ਜਿਸ
ਸਬੰਧੀ ਭਗਤ ਵੀਦਾਸ ਜੀ ਬੜੀ ਦਿੜਤਾ ਨਾਲ ਉਪਦੇਸ਼ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ“ਹਰਿ ਸੋ ਹੀਰਾ ਛਾਡਿ ਕੈ ਕਰਹਿ ਆਨ ਕੀ ਆਸ, ਤੇ ਨਰ ਦੋਜ਼ਕ ਜਾਹਿਗੇ ਸਤਿ
ਭਾਖੈ ਰਵਿਦਾਸ” ਭਾਵ ਜਿਹੜੇ ਮਨੁੱਖ ਪਰਮਾਤਮਾ ਵਰਗੇ ਹੀਰੇ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਹੋਰ ਦੇਵਤਿਆਂ ਤੇ ਆਸ ਰੱਖਦੇ ਹਨ
ਉਹ ਮਨੁੱਖ ਘੋਰ ਨਰਕਾਂ ਵਿੱਚ ਪੈਣਗੇ, ਇਹ ਸੱਚੀ ਗੱਲ ਰਵਿਦਾਸ ਦੱਸਦਾ ਹੈ। ਭਗਤ ਰਵਿਦਾਸ ਦੇ ਬਾਣੀ
ਵਿੱਚ ਕਹੇ ਸੱਚੇ ਬਚਨਾਂ ਤੋਂ ਮੁੱਖ ਮੋੜਕੇ ਆਪਣੇ ਮਨ ਦੀ ਮਨਮੱਤ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਰੱਖਕੇ, ਕੀ
ਅਜੇਹੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਮਨਮਤਾਂ ਦੇ ਸੁਧਾਰ ਲਈ ਰਾਮਗੜ੍ਹੀਆ ਬਰਾਦਰੀ ਦੇ ਸੂਝਵਾਨ ਵੀਰ, ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਅਤੇ
ਆਗੂ ਕੋਈ ਸਾਰਥੱਕ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਣ ਦਾ ਯੱਤਨ ਕਰਣਗੇ?ਮਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਖਾਲਸਾ, ਮੋਹਾਲੀ।
(13/11/12) ਡਾ: ਦਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗ੍ਰੇਵਾਲ
ਦਾਤਾ!
ਕੀ ਤੇਰੇ ਘਰ ਘਾਟਾ। ਡਾ: ਦਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗ੍ਰੇਵਾਲ
(13/11/12) ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਕਵਲਦੀਪ ਸਿੰਘ ਕੰਵਲ
ਇਧਰਲੀਆਂ ਉਧਰਲੀਆਂ - ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਕਵਲਦੀਪ ਸਿੰਘ ਕੰਵਲ
(12/11/12) ਸਰਵਜੀਤ ਸਿੰਘ
ਦੀਵਾਲੀ ਨਾ
ਓਦਣ ਸੀ ਨਾ ਅੱਜ ਹੈ!
ਚੰਦਰ-ਸੂਰਜੀ ਬਿਕ੍ਰਮੀ ਕੈਲੰਡਰ
ਮੁਤਾਬਕ ਕੱਤਕ ਦੀ ਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਦਾ ਇਕ ਖਾਸ ਦਿਹਾੜਾ ਦੀਵਾਲੀ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਾਣੇ
ਅਣਜਾਣੇ ਦੀਵਾਲੀ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਸਿੱਖਾਂ ਵੱਲੋਂ ਵੀ, ਇਹ ਦਿਨ
ਆਪਣੇ ਕੇਂਦਰੀ ਅਸਥਾਨ ਤੇ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਚੱਲਤ ਰਵਾਇਤ ਮੁਤਾਬਕ ਇਸ ਦਿਨ ਗੁਰੂ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ
ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਗਵਾਲੀਅਰ ਦੇ ਕਿਲੇ ‘ਚ ਆਪਣੀ ਅਤੇ 52 ਰਾਜਿਆਂ ਦਿ ਰਿਹਾਈ ਕਰਵਾ ਕੇ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਪੂਜੇ
ਸਨ ਅਤੇ ਸਿਖਾਂ ਨੇ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਸ਼ਹਿਰ ‘ਚ ਦੀਪ ਮਾਲਾ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਪੁਰਾਤਨ ਇਤਿਹਾਸਿਕ
ਵਸੀਲਿਆਂ ‘ਚ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰੀ ਦਿਆਂ ਤਾਰੀਖਾਂ ਵੱਖ ਵੱਖ ਦਰਜ ਹਨ, ਪਰ ਭੱਟ ਵਹੀ ‘ਚ ਗੁਰੂ
ਜੀ ਦੀ ਰਿਹਾਈ ਦੀ ਤਾਰੀਖ ਸਪੱਸ਼ਟ ਦਰਜ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਵਿਦਵਾਨ ਉਸ ਨਾਲ ਸਹਿਮਤ ਹਨ। ਹੁਣ
ਸਵਾਲ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਇਸ ਸਾਲ ਕੱਤਕ ਦੀ ਮੱਸਿਆ ਹੈ ਹੀ ਨਹੀ ਤਾਂ ਦੀਵਾਲੀ ਕਾਹਦੀ?
(12/11/12) ਡਾ ਗੁਰਮੀਤ ਸਿੰਘ ਬਰਸਾਲ
ਵਰਡ
ਸਿੱਖ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਦੀ ਜਾਗਰੁਕਤਾ ਮੁਹਿੰਮ ਨੂੰ ਭਰਵਾਂ ਹੁੰਗਾਰਾ ਡਾ ਗੁਰਮੀਤ ਸਿੰਘ ਬਰਸਾਲ
ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਦੀ 13 ਤਾਰੀਖ ਨੂੰ ਕਾਲਾ
ਦਿਵਸ ਕਿਉਂ ਅਤੇ ਜੁੰਮੇਵਾਰ ਕੌਣ? ਦਾ ਪੋਸਟਰ ਦੇਖਣ ਲਈ ਕਲਿਕ ਕਰੋ।
(11/11/12) ਗੁਰਸ਼ਰਨ ਸਿੰਘ ਕਸੇਲ
ਸ੍ਰ
ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਜੰਮੂ ਜੀ, “ਨਾਨਕ ਹੋਸੀ ਭੀ ਸਚੁ”॥ ਤੀਕਰ ਮੰਨਦੇ ਹੋਵੋ । ਜਿਵੇਂ ਆਪਨੇ ਆਪਣੀ 7-11-12
ਵਾਲੀ ਚਿੱਠੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਸੀ ਕਿ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੂਲ ਮੰਤਰ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ‘ਹੋਸੀ ਭੀ ਸਚੁ’।‘ੴ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਕੇ ਗੁਰ
ਪ੍ਰਸਾਦਿ’ ਤੀਕਰ ਹੀ ਮੰਨਦੇ ਹੋ । ਚਿੱਠੀ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦੇਣ ਲਈ ਆਪ ਦਾ ਧੰਨਵਾਦ। ਗੁਰਸ਼ਰਨ ਸਿੰਘ ਕਸੇਲ
(11/11/12) ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ, ਜੰਮੂ
ਸਤਿਕਾਰ ਯੋਗ ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਬਰੈਂਮਪਟਨ ਜੀਉ
ਗੁਰੂ ਫਤਿਹ ਪਰਵਾਨ ਕਰਨੀ!
ਵੀਰ ਜੀਉ, ਰੱਹਸ ਤੋਂ ਮੇਰਾ ਭਾਵ ਕੋਈ ਜਾਦੂ-ਟੋਨਾ ਜਾਂ ਤਾਂਤ੍ਰਕ ਟੋਟਕਾ
ਨਹੀਂ!
ਮਾਫ਼ ਕਰਨਾ ਮੈਂ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਸਪਸ਼ਟ ਨਹੀਂ
ਕਰ ਸਕਿਆ। ਆਪ ਜੀ ਜੋ ਵਿਚਾਰ ਰਹੇ ਹੋ ਮੈਂ ਉਸ ਤੇ ਕੋਈ ਇਤਰਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਬਲਕਿ ਇਹ ਕੇਵਲ
ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰਾ ਮਾਤਰ ਸਮਝਣਾ।
ਵੀਰ ਜੀ, ਪਰਮਾਤਮਾ ਅਤੇ ਸੰਸਾਰ ਦੀਆਂ ਕਈ ਐਸੀਆਂ ਸੱਚਾਈਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਹੈ ਤਾਂ
ਹਨ, ਪਰ ਸਾਨੂੰ ਅੱਜੇ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਕੋਈ ਵੀ ਗਲ, ਜੋ ਕਿਸੇ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਪਤਾ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਉਹ ਗਲ ਉਸ
ਬੰਦੇ ਲਈ ਰੱਹਸ ਹੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਮਸਲਨ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਇਤਨਾ ਵੱਡਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਮਨੁੱਖ ਦੇ
ਗਿਆਨ ਬੌਧ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ। ਇਹ ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਕਹਿੰਦਾ ਬਲਕਿ ਬਾਣੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਹੈ।
ਵਡੇ ਮੇਰੇ ਸਾਹਿਬਾ ਗਹਿਰ ਗੰਭੀਰਾ ਗੁਣੀ ਗਹੀਰਾ ॥ ਕੋਇ ਨ ਜਾਣੈ ਤੇਰਾ ਕੇਤਾ
ਕੇਵਡੁ ਚੀਰਾ (9)
ਅਰਥ:-ਹੇ ਮੇਰੇ ਵੱਡੇ ਮਾਲਕ! ਤੂੰ (ਮਾਨੋ, ਇਕ) ਡੂੰਘਾ (ਸਮੁੰਦਰ) ਹੈਂ,
ਤੂੰ ਬੜੇ ਜਿਗਰੇ ਵਾਲਾ ਹੈਂ, ਤੂੰ ਬੇਅੰਤ ਗੁਣਾਂ ਵਾਲਾ ਹੈਂ। ਕੋਈ ਭੀ ਜੀਵ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦਾ ਕਿ ਤੇਰਾ
ਕਿਤਨਾ ਵੱਡਾ ਵਿਸਥਾਰ ਹੈ। 1. ਰਹਾਉ।
ਗੁਣ ਗੂੜ ਗੁਪਤ ਅਪਾਰ ਕਰਤੇ ਨਿਗਮ ਅੰਤੁ ਨ ਪਾਵਹੇ ॥ (459)
ਅਰਥ:- ਕਰਤਾਰ ਦੇ ਗੁਣ ਡੂੰਘੇ ਹਨ ਗੁੱਝੇ ਹਨ ਬੇਅੰਤ ਹਨ, ਵੈਦ ਭੀ ਉਸ ਦੇ
ਗੁਣਾਂ ਦਾ ਅੰਤ ਨਹੀਂ ਪਾ ਸਕਦੇ
ਰੂੜੋ ਗੂੜੋ ਗਹਿਰ ਗੰਭੀਰੋ ਊਚੌ ਅਗਮ ਅਪਾਰੇ (613)
ਅਰਥ:- ਹੇ ਅਪਹੁੰਚ! ਹੇ ਬੇਅੰਤ। ਤੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਹੈਂ, ਤੂੰ ਸੋਹਣਾ
ਹੈਂ, ਤੂੰ ਵੱਡੇ ਜਿਗਰੇ ਵਾਲਾ ਹੈਂ, ਤੂੰ ਸਾਰੇ ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ ਗੁਪਤ ਵੱਸ ਰਿਹਾ ਹੈਂ
ਵੀਰ ਜੀ ਜੋ ਗਲ ਸਾਨੂੰ ਸਮਝ ਵਿੱਚ ਨਾ ਆਏ ਕੀ ਉਹ ਗਲ ਸਾਡੇ ਲਈ ਰਹੱਸਮਈ
ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ? ਕੀ ਅਸੀਂ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਬਾਰੇ ਹਰ ਗਲ ਜਾਣ ਚੁੱਕੇ ਹਾਂ? ਉਸ ਨੂੰ 100% ਸਮਝ ਚੁੱਕੇ
ਹਾਂ?
ਇੰਝ ਹੀ ਜੇ ਕਰ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੇ ਕਿਸੇ ਉਪਦੇਸ਼ ਵਿਚਲੀ ਗਲ ਸਾਨੂੰ ਸਮਝ ਨਾ ਆਏ
ਕੀ ਉਹ ਗਲ ਸਾਡੇ ਲਈ ਰਹੱਸਮਈ ਨਹੀਂ ਕਹੀ ਜਾਏਗੀ? ਕੀ ਅਸੀਂ ਗੁਰਬਾਣੀ ਨੂੰ 100% ਸਮਝ ਚੁੱਕੇ ਹਾਂ?
ਜੇ ਕਰ ਅਸੀਂ ਪਰਮਾਤਮਾ ਜਾਂ ਬਾਣੀ ਨੂੰ 100% ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਪਾਉਂਦੇ ਤਾਂ ਮੇਰੇ ਵਿਚਾਰ ਅਨੁਸਾਰ
ਪਰਮਾਤਮਾ ਜਾਂ ਬਾਣੀ ਦੇ ਰਹੱਸ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨਾ ਇੱਕ ਬਿਬੇਕਮਈ ਵਿਚਾਰ ਹੈ। ਰੱਹਸ ਤੋਂ ਮੇਰਾ ਭਾਵ
ਉਹ ਗਲ ਹੈ, ਜੋ ਹੈ ਤਾਂ ਸੱਚਾਈ, ਪਰ ਉਹ ਸਾਡੀ ਸਮਝ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਆਈ ਹੋਵੇ!
ਰਹੱਸ ਹੁੰਦੇ ਹਨ! ਮਨੁੱਖ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਇਹ ਪਤਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਭ
ਇੱਕ ਦਿਨ ਮਰ ਜਾਣਗੇ। ਪਰ ਇਹ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਹੁੰਦਾ ਕਿ ਉਹ ਕਿਵੇਂ ਅਤੇ ਕਿਸ ਦਿਨ-ਘੜੀ-ਪਲ ਮਰਨ ਗੇ।
ਖ਼ੂਨ ਤੋਂ ਇਨਸਾਨ ਚਿਰ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਸੀ, ਪਰ ਖ਼ੂਨ ਦੇ ਇਸ ਰਹੱਸ ਦਾ ਪਤਾ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸਾਲਾਂ
ਬਾਦ ਚਲਿਆ, ਕਿ ਖ਼ੂਨ ਦੇ ਕਈਂ ਗਰੁੱਪ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਵੇਂ ਹੀ ਲਿਖਤਾਂ/ਵਿਚਾਰਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਕਈਂ ਰਹੱਸ
ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇੱਕ ਸਮੇਂ ਪੁਰਾਤਨ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ
‘ਬ੍ਰਹਮੀ’ ਅਤੇ ‘ਖਰੋਸ਼ਤੀ’
ਭਾਸ਼ਾ/ਲਿਖਤਾਂ ਪ੍ਰਚਲਤ ਸਨ। ਸਦੀਆਂ ਦਾ ਸਮਾਂ ਬੀਤਣ ਤੇ ਉਹ
ਵਰਤੋਂ/ਪ੍ਰਚਲਨ ਤੋਂ ਇਤਨੀਆਂ ਹੱਟ ਗਈਆਂ, ਕਿ ਕਿਸੇ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੜਨਾ ਵੀ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ।
ਇਸ ਪੱਖੋਂ ਉਹ ਰਹੱਸਮਈ ਹੋ ਗਈਆਂ ਤਦ ਤਕ, ਜਦ ਤਕ ਕਿ
‘ਜੇਮਸ ਪ੍ਰਿੰਸਪ’
ਨਾਮ ਦੇ ਇੱਕ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ ਨੇ, 19ਵੀ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ
ਦੁਆਲੇ ਚੜ ਗਏ ਰਹੱਸ ਦੀਆਂ ਪਰਤਾਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਖੋਲਿਆ। ਲਿਖਤਾਂ ਵਿੱਚ ਲਿਖੇ ਰਹੱਸਮਈ ਹੋ ਚੁਕੇ
ਵਿਚਾਰ ਪੜੇ ਜਾ ਸਕੇ। ਕੋਈ ਸੱਚ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਭੁੱਲੇਖਾ ਦਵੇ ਤਾਂ ਇਸਦਾ ਅਰਥ ਇਹ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਕਿ
ਸੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਕੋਈ ਰਹੱਸ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਭੁੱਲੇਖਾ ਖੜਾ ਕਰੇ ਤਾਂ ਇਸਦਾ ਅਰਥ ਨਹੀਂ ਕਿ ਰਹੱਸ
ਹੁੰਦਾ ਹੀ ਨਹੀਂ।
ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦੀ ਰਚਨਾ ਸਬੰਧਤ ਬਾਣੀ ਹਵਾਲਿਆਂ ਬਾਰੇ ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਸਵਾਲ ਕੀਤਾ
ਹੈ:- “ਪਰ ਕੀ ਕੋਈ ਗੁਰਬਾਣੀ ਪੜ ਕੇ ਇਹ ਦੱਸ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਗੁਰੁ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਇਸ ਨਤੀਜੇ ਤੇ
ਕਿਵੇਂ ਪੁੱਜੇ? “ਚਲ ਮਰਦਾਨਿਆ, ਮੀਟ ਅੱਖਾਂ” ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਵੀ ਕੋਈ ਹੋਰ ਥੀਉਰੀ ਹੈ?
ਵੀਰ ਜੀ “ਚਲ ਮਰਦਾਨਿਆ, ਮੀਟ ਅੱਖਾਂ” ਥਿਉਰੀ ਨੂੰ ਮੈਂ ਵੀ ਨਹੀਂ ਮੰਨਦਾ।
ਅਸੀਂ ਇਸ ਨੂੰ ਬਿਬੇਕ ਥੀਉਰੀ ਹੀ ਕਹਿ ਲਈਏ, ਤਾਂ
ਇਹੀ ਕਹਾਂਗੇ ਕਿ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜੀ ਨੇ, ਪਰਮਾਤਮਾ ਵਲੋਂ ਬਖਸ਼ੀਸ਼ ਕੀਤੇ ਬਿਬੇਕ ਵਿਚਾਰ ਨਾਲ, ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ
ਦੀ ਰਚਨਾ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਵਿਚਾਰ ਲਿਆ ਸੀ! ਖ਼ਲਾ ਵਿਚ, ਇੱਕ ਬੈਲ ਦੇ ਸਿੰਗਾਂ ਤੇ,
ਧਰਤੀ ਦੇ ਖੜੇ ਹੋਣ ਦੀ ਧਾਰਨਾ ਬਾਰੇ ਸੱਚਾਈ ਦੇ ਰਹੱਸ ਨੂੰ, ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜੀ ਨੇ ਜਪੁ ਦੀ ਬਾਣੀ
ਵਿੱਚ ਖੋਲਿਆ। ਵੀਰ ਜੀ ਸੱਚ ਵੀ ਕਈਂ ਵਾਰ, ਕਈਂ ਸਦਿਆਂ ਰਹੱਸਮਈ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਜਦ ਤਕ ਕੀ ਕੋਈ ਉਸ
ਪਿੱਛਲੀ ਸੱਚਾਈ ਨੂੰ ਬਿਆਨ ਕਰਨ ਯੋਗ ਨਾ ਹੋ ਜਾਏ! ਇੱਕ ਸਮਾਂ ਸੀ ਜਦ ਮਨੁੱਖ ਲਈ ਧਰਤੀ ਦੀ ਚਾਲ ਇੱਕ
ਰਹੱਸ ਸੀ। ਉਹ ਸੂਰਜ ਨੂੰ ਘੁੰਮਦਾ ਸਮਝਦਾ ਸੀ। ਧਰਤੀ ਘੰਮਦੀ ਹੈ, ਇਹ ਸੱਚ ਤਾਂ ਸੀ, ਪਰ ਇਹ ਸੱਚ,
ਮਨੁੱਖ ਲਈ ਇੱਕ ਰਹੱਸ ਹੀ ਸੀ। ਯਾਨੀ ਕਿ ਇੱਕ ਬਿਬੇਕਮਈ ਗਲ ਕਦੇ ਮਨੁੱਖ ਲਈ ਸਦੀਆਂ ਰਹੱਸਮਈ ਰਹੀ
ਸੀ।
ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜੀ ਨੇ ਕਈਂ ਐਸੇ ਰੱਹਸਾਂ ਤੋਂ ਪਰਦਾ ਚੁੱਕਿਆ।
ਵਿਗਿਆਨ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਨਹੀਂ!
ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਕਸਵਟੀ ਲਗਾ ਕੇ ਹੀ ਮਾਹਨ ਨਹੀਂ ਸਥਾਪਤ ਹੁੰਦੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਹਾਨਤਾ ਦਾ
ਦਾਇਰਾ ਵੱਡਾ ਹੈ। ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦੀ ਰਚਨਾ ਬਾਰੇ, ਬਾਣੀ ਵਿੱਚ ਆਏ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੁੱਝ ਵਿਚਾਰ, ਵਿਗਾਆਨ
ਸਮਝਾਉਂਣ ਲਈ ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਮਹਾਨਤਾ ਅਤੇ ਸੱਚ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਣ ਲਈ ਹਨ।
ਉਹ ਕੁੱਝ ਵਿਚਾਰ, ਕੁੱਝ ਧਾਰਮਕ ਵਿਸ਼ਵਾਸਾਂ ਤੋਂ ਪਰਦਾ
ਚੁੱਕਣ ਲਈ ਹਨ। ਉਹ ਇਸ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਤੋਂ ਪਰਦਾ ਚੁੱਕਣ ਲਈ ਹਨ ਕਿ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦੀ ਰਚਨਾ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੇ,
3-6-8 ਦਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ! ਉਹ ਇਸ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਤੋਂ ਪਰਦਾ ਚੁੱਕਣ ਲਈ ਹਨ ਕਿ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦੀ ਰਚਨਾ
ਕਿਸੇ ਦੇਵਤੇ ਨੇ ਕੀਤੀ! ਉਹ ਇਸ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਤੋਂ ਪਰਦਾ ਚੁੱਕਣ ਲਈ ਹਨ ਕਿ ਸੰਸਾਰ, ਭੰਡਾਰ ਅਤੇ
ਜੀਵਨ-ਮਰਣ ਦੀ ਕਾਰ ਕਿਸੇ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੇ ਹੱਥ ਹੈ! ਪਰਮਾਤਮਾ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿਚਲੇ ਕੁੱਝ
ਭੁੱਲੇਖੇ ਦੂਰ ਕਰਨ ਲਈ ਇਹ ਸੱਚਾਈਆਂ ਵੀ ਬਿਆਨ ਕਰਨੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸਨ ਇਸ ਲਈ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜੀ ਨੇ ਐਸਾ
ਹੀ ਕੀਤਾ।
ਵੀਰ ਜੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜੀ ਜੇ ਕਰ ਇਤਨੀ ਬਿਬੇਕਮਈ ਸ਼ਕਤੀ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ,
ਬਿਬੇਕ ਨਾਲ, ਉਸ ਵੇਲੇ ਦੇ ਬਾਰੇ ਸੱਚ ਬਿਆਨ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਵੇਲੇ ਨਾਂ ਤਾਂ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਸੀ ਅਤੇ ਨਾ
ਹੀ ਵਕਤ! ਤਾਂ ਕੀ ਉਹ ਉਸੇ ਬਿਬੇਕ ਨਾਲ ਇਤਨਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਭਾਂਪ ਸਕਦੇ ਕਿ ਚਲ ਰਹੀਆਂ ਰਾਜਨੀਤੀਕ
ਪਰਿਸਥਿਤੀਆਂ ਦੇ ਮੱਧੇ ਨਜ਼ਰ ਨਿਕਟ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਸ਼ੇਰਸ਼ਾਹ ਅਤੇ ਹਮਾਉਂ ਵਿਚਕਾਰ ਕੀ ਹੋਂਣ ਵਾਲਾ ਹੈ?
ਜੇ ਕਰ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੀ ਬਿਬੇਕ ਵਿਚਾਰ ਸ਼ਕਤੀ ਭੂਤਕਾਲ ਵਿੱਚ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਸ੍ਹਾਮਣੇ
ਵਾਪਰ ਰਹਿਆਂ ਪਰਿਸਥਿਤੀਆਂ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਇਤਨਾ ਵੀ ਭਾਂਪ ਸਕਦੀ ਹੈ ਕਿ ਨਿਕਟਵਰਤੀ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਕੀ
ਹੋਂਣ ਵਾਲਾ ਹੈ!
ਵੀਰ ਜੀ
ਮੇਰਾ ਭਾਵ ਕੋਈ ‘ਛੂ ਮੰਤਰ’
ਵਾਲੀ ਭਵਿੱਖਵਾਣੀ ਦਾ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦਾ ਕੋਈ ਵੀ ਬਿਬੇਕਮਈ ਵਿਚਾਰ, ਜੋ ਸਾਡੀ ਸਮਝ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਆਏ,
ਤਾਂ ਉਸ ਵਿਚਾਰ ਵਿਚਲਾ ਸੱਚ, ਸਾਡੇ ਲਈ ਇੱਕ ਰਹੱਸ ਹੀ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਵੇਲੇ ਤਕ, ਜਦ ਤਕ ਉਹ ਸਾਡੀ
ਸਮਝ ਵਿੱਚ ਨਾ ਆ ਜਾਏ।
ਆਸ ਹੈ ਕਿ ਰਹੱਸ ਤੋਂ ਮੇਰਾ ਭਾਵ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਸਪਸ਼ਟ ਹੋ ਗਿਆ ਹੋਵੇਗਾ।
ਇਤਨੇ ਹੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨਾਲ ਕਿਸੇ ਭੁੱਲ ਚੂਕ ਲਈ ਛਿਮਾ ਦਾ ਜਾਚਕ ਸਮਝਣਾ!
ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ, ਜੰਮੂ-11. 11. 12
(11/11/12) ਰਾਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ (ਮੁੱਖ-ਸੇਵਾਦਾਰ)
ੴਸਤਿਗੁਰਪ੍ਰਸਾਦਿ॥ ਦੀਵਾਲੀ ਦੀ ਰਾਤ ਦੀਵੇ ਬਾਲੀਅਨਿ॥ ਗੁਰਮੁਖ ਸੁਖਫਲ ਦਾਤ ਸ਼ਬਦ ਸਮ੍ਹਾਲੀਅਨਿ॥ ੬॥ਗੁਰਮੁਖ ਮਨ ਪਰਗਾਸ ਗੁਰੂ ਉਪਦੇਸਿਆ॥ “ਬਲਿਹਾਰੀ ਕੁਦਰਤਿ ਵਸਿਆ॥ ਤੇਰਾ ਅੰਤੁ ਨ ਜਾਈ ਲਖਿਆ॥ 1॥” (ਸਲੋਕੁ ਮਃ
1, ਪੰਨਾ 469) ਹੇ ਕੁਦਰਤ ਵਿੱਚ ਵੱਸ ਰਹੇ ਕਰਤਾਰ ! ਮੈਂ ਤੈਥੋਂ ਸਦਕੇ ਹਾਂ, ਤੇਰਾ ਅੰਤ ਪਾਇਆ ਨਹੀਂ ਜਾ
ਸਕਦਾ।“ਕੁਦਰਤਿ ਦਿਸੈ ਕੁਦਰਤਿ ਸੁਣੀਐ ਕੁਦਰਤਿ ਭਉ ਸੁਖ ਸਾਰੁ॥ ਕੁਦਰਤਿ
ਪਾਤਾਲੀ ਆਕਾਸੀ ਕੁਦਰਤਿ ਸਰਬ ਆਕਾਰੁ॥” (ਮਃ 1, ਪੰਨਾ 464) (ਹੇ ਪ੍ਰਭੂ !) ਜੋ ਕੁੱਝ ਦਿੱਸ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤੇ ਜੋ ਕੁੱਝ ਸੁਣੀ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਇਹ ਸਭ ਤੇਰੀ
ਹੀ ਕਲਾ ਹੈ; ਇਹ ਭਉ ਜੋ ਸੁਖਾਂ ਦਾ ਮੂਲ ਹੈ, ਇਹ ਭੀ ਤੇਰੀ ਕੁਦਰਤ ਹੈ। ਪਤਾਲਾਂ ਤੇ ਅਕਾਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ
ਤੇਰੀ ਹੀ ਕੁਦਰਤ ਹੈ, ਇਹ ਸਾਰਾ ਅਕਾਰ (ਭਾਵ, ਇਹ ਸਾਰਾ ਜਗਤ ਜੋ ਦਿੱਸ ਰਿਹਾ ਹੈ) ਤੇਰੀ ਹੀ ਅਚਰਜ
ਖੇਡ ਹੈ।ਰਾਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ (ਮੁੱਖ-ਸੇਵਾਦਾਰ)
(11/11/12) ਵਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ “ਗੋਲਡੀ”
“ਸੁਖੁ ਦੁਖੁ ਦੁਇ ਦਰਿ ਕਪੜੇ”
ਅਸੀਂ ਸੁੱਖ ਅਤੇ ਦੁੱਖ ਨੂ ਰਬ ਜੀ ਕੋਲੋਂ ਮਿਲੀਆਂ ਦਾਤਾਂ ਅਤੇ ਸਰਾਪਾਂ ਤੱਕ ਹੀ ਸੀਮਤ ਕਰ
ਦਿੱਤਾ ਹੈ| ਜੇ ਕੋਈ ਮਨੁੱਖ ਸਰੀਰਕ ਤੋਰ ਤੇ ਤੰਦਰੁਸਤ ਹੈ, ਵਧੀਆ ਨੋਕਰੀ ਤੇ ਲਗਾ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਸੋਹਣਾ
ਘਰ ਹੈ, ਸੋਹਣਾ ਪਰਿਵਾਰ ਹੈ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਕਹੰਦੇ ਹਾਂ ਕੇ ਇਸ ਉਤੇ ਤਾਂ ਰਬ ਦੀ ਬਹੁਤ ਮੇਹਰ ਹੈ ਰਬ ਨੇ
ਸਾਰੀਆਂ ਦਾਤਾਂ ਦਿਤੀਆਂ ਹਨ| ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ ਜੇ ਕੋਈ ਕਿਸੇ ਸਰੀਰਕ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਮਰੀਜ਼ ਹੈ, ਨੋਕਰੀ
ਵਿਚ ਕੋਈ ਔਕੜ ਹੈ, ਜਾਂ ਕੋਈ ਪਰਿਵਾਰਕ ਔਕੜ ਹੈ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਝੱਟ ਕਹ ਦੇਂਦੇ ਹਾਂ ਕੇ ਤੈਨੂੰ ਤਾਂ ਰਬ
ਨੇ ਸਰਾਪ ਦਿੱਤਾ ਹੈ| ਕੀ ਰਬ ਜੀ ਕਿਸੇ ਨੂ ਦੁੱਖ ਜਾਂ ਸਰਾਪ ਦੇਂਦੇ ਹਨ ? ਹਰ ਰੋਜ਼ ਮੂਲਮੰਤਰ ਵਿਚ
ਪੜਦੇ ਹਾਂ ਕੇ ਅਕਾਲਪੁਰਖ ਨਿਰਵੈਰ ਹੈ, ਫਿਰ ਓਹ ਨਿਰਵੈਰ ਕਿਵੇਂ ਰਹ ਗਿਆ ਜੇ ਇਕ ਨੂੰ ਦਾਤਾਂ ਤੇ
ਦੁਜੇ ਨੂੰ ਸਰਾਪ ?
ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤੇ ਦੁੱਖ ਸਾਨੂ ਆਪਣੀਆਂ ਗਲਤੀਆਂ ਕਰਕੇ ਹੀ ਮਿਲਦੇ ਹਨ, ਸੁੱਖਾਂ ਦੀ ਭਾਲ ਵਿੱਚ
ਅਸੀਂ ਕਈ ਕਿਸਮ ਦੇ ਗਲਤ ਤਰੀਕੇ ਅਪਨਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਦੁੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਘੇਰੇ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ|
“ਸੁਖ
ਕਉ ਮਾਗੈ ਸਭੁ ਕੋ ਦੁਖੁ ਨ ਮਾਗੈ ਕੋਇ ॥ ਸੁਖੈ ਕਉ ਦੁਖੁ ਅਗਲਾ ਮਨਮੁਖਿ ਬੂਝ ਨ ਹੋਇ ॥ ਸੁਖ ਦੁਖ ਸਮ
ਕਰਿ ਜਾਣੀਅਹਿ ਸਬਦਿ ਭੇਦਿ ਸੁਖੁ ਹੋਇ ॥”
ਅਰਥ : ਹਰੇਕ ਜੀਵ (ਦੁਨੀਆ ਵਾਲਾ) ਸੁਖ
ਮੰਗਦਾ ਹੈ, ਕੋਈ ਭੀ ਦੁੱਖ ਨਹੀਂ ਮੰਗਦਾ; ਪਰ (ਮਾਇਕ) ਸੁਖ ਨੂੰ ਦੁੱਖ-ਰੂਪ ਫਲ ਬਹੁਤ ਲੱਗਦਾ ਹੈ,
ਆਪਣੇ ਮਨ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਤੁਰਨ ਵਾਲੇ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਇਸ (ਭੇਤ) ਦੀ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ (ਉਹ ਦੁਨੀਆ ਵਾਲੇ
ਸੁਖ ਹੀ ਮੰਗਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਨਾਮ ਤੋਂ ਵਾਂਜਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ)। (ਅਸਲ ਵਿਚ ਦੁਨੀਆ ਦੇ) ਸੁਖ ਤੇ
ਦੁਖ ਇਕੋ ਜਿਹੇ ਹੀ ਸਮਝਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਅਸਲ ਆਤਮਕ ਸੁਖ ਤਦੋਂ ਹੀ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਜੇ ਗੁਰੂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਦੀ
ਰਾਹੀਂ ਮਨ ਨੂੰ ਵਿੰਨ੍ਹ ਲਿਆ ਜਾਏ (ਮਨ ਨੂੰ ਨੱਥ ਕੇ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਮੌਜ-ਮੇਲਿਆਂ ਵਲੋਂ ਰੋਕ ਕੇ ਰੱਖਿਆ
ਜਾਏ) ॥ ਅਸੀਂ ਸੁੱਖ ਅਤੇ ਦੁੱਖ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਜ਼ਰੀਏ
ਨਾਲ ਹੀ ਵੇਖਦੇ ਹਾਂ| ਇੱਕ ਸੁੱਖ ਪਾਉਣ ਦੀ ਖਾਤਰ ਅਨੇਕਾਂ ਦੁੱਖ ਸਹੇੜ ਬੈਂਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਸਾਨੂ ਪਤਾ
ਹੀ ਨਹੀ ਲਗਦਾ| “ਸੁਖੁ ਮਾਂਗਤ
ਦੁਖੁ ਆਗੈ ਆਵੈ ॥ ਸੋ ਸੁਖੁ ਹਮਹੁ ਨ ਮਾਂਗਿਆ ਭਾਵੈ ॥“
ਮੈਨੂੰ ਉਸ ਸੁਖ ਦੇ ਮੰਗਣ ਦੀ
ਲੋੜ ਨਹੀਂ, ਜਿਸ ਸੁਖ ਦੇ ਮੰਗਿਆਂ ਦੁੱਖ ਮਿਲਦਾ ਹੈ |
ਇਹ ਗਲ ਸਮਝ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਕੇ ਦੁੱਖ ਕੋਈ ਅਲਗ ਚੀਜ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ ਸਗੋਂ ਸੁਖਾਂ ਦਾ ਹੀ ਦੂਜਾ ਰੂਪ
ਹਨ|
ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਸਾਰੇ ਦੁੱਖ, ਕਲੇਸ਼, ਚਿੰਤਾ,ਅਤੇ ਤਣਾਵਾਂ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਉਸ ਦੀ ਸੁੱਖਾਂ ਦੀ
ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਵਾਸਤੇ ਤ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ|
“ਸੁਖ ਕੈ ਹੇਤਿ ਬਹੁਤੁ ਦੁਖੁ ਪਾਵਤ
ਸੇਵ ਕਰਤ ਜਨ ਜਨ ਕੀ॥ ਦੁਆਰਹਿ ਦੁਆਰਿ ਸੁਆਨ ਜਿਉ ਡੋਲਤ ਨਹ ਸੁਧ ਰਾਮ ਭਜਨ ਕੀ”
ਗੁਰਦੇਵ ਸਮਝਾ ਰਹੇ ਹਨ ਕੇ ਸੁੱਖਾਂ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ ਵਿਚ ਮਨੁੱਖ
ਬਹੁਤ ਦੁੱਖ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜਣੇ ਖਣੇ ਦੀ ਸੇਵਾ ਵਿਚ ਲਗਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ| ਦਰ ਦਰ ਤੇ ਕੁਤਿਆਂ
ਵਾਂਗੂੰ ਤੁਰਿਆ ਫਿਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਕਾਲਪੁਰਖ ਤੋਂ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ| ਅੱਜ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਈ ਏਹੋ ਜਿਹੇ
ਮਿਲ ਜਾਣਗੇ ਜਿਹੜੇ ਸੁੱਖ ਪਾਉਣ ਦੇ ਚਕਰਾਂ ਵਿਚ ਅਖੌਤੀ ਸੰਤਾਂ, ਬਾਬਿਆਂ ਦੇ ਡੇਰੇ ਨਾਲ ਜੁੜ ਜਾਂਦੇ
ਹਨ ਅਤੇ ਅੰਤ ਨੂੰ ਅਨੇਕ ਦੁੱਖ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ| ਹਰ ਰੋਜ ਏਹੋ ਜਿਹੀਆਂ ਖਬਰਾਂ ਸੁਣਨ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ|
ਬੱਸ ਇਕੋ ਗਲ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਸਮਝ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਕੇ ਸੁੱਖ ਅਤੇ ਦੁੱਖ ਦੋਨੋ ਇੱਕੋ ਸਿੱਕੇ ਦੇ ਦੋ
ਰੂਪ ਹਨ| ਦੋਨੋ ਹੀ ਉਸ ਅਕਾਲਪੁਰਖ ਦੇ ਹੁਕਮ ਵਿੱਚ ਮਿਲਦੇ ਹਨ|
“ਜਤਨ ਬਹੁਤ ਸੁਖ ਕੇ ਕੀਏ ਦੁਖ ਕੋ ਕੀਓ
ਨ ਕੋਇ॥ ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਸੁਨਿ ਰੇ ਮਨਾ ਹਰਿ ਭਾਵੈ ਸੋ ਹੋਇ”
ਕੋਈ ਮਨੁੱਖ ਏਹੋ ਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ ਜਿਸਨੂ ਸਿਰਫ ਅਤੇ
ਸਿਰਫ ਦੁੱਖ ਹੀ ਮਿਲਦੇ ਹਨ ਸੁੱਖ ਨਹੀਂ, ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਅਕਾਲਪੁਰਖ ਦੀ ਰਜਾ ਵਿੱਚ ਹੀ ਆਉਂਦੇ ਹਨ| ਗੁਰੂ
ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਸਮਝਾਉਂਦੇ ਹਨ
“ਨਾਨਕ ਬੋਲਣੁ ਝਖਣਾ ਦੁਖ ਛਡਿ
ਮੰਗੀਅਹਿ ਸੁਖ ॥ ਸੁਖੁ ਦੁਖੁ ਦੁਇ ਦਰਿ ਕਪੜੇ ਪਹਿਰਹਿ ਜਾਇ ਮਨੁਖ ॥ ਜਿਥੈ ਬੋਲਣਿ ਹਾਰੀਐ ਤਿਥੈ
ਚੰਗੀ ਚੁਪ ॥“ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਕਹੰਦੇ ਹਨ ਕੇ ਦੁੱਖ
ਸੁੱਖ ਜਿਹੜੇ ਜਿੰਦਗੀ ਦੇ ਦੋ ਅੰਗ ਹਨ ਓਹ ਤਾਂ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਹੰਡਾਉਣੇ ਹੀ ਪੈਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਬਾਰ ਬਾਰ
ਸੁੱਖਾਂ ਨੂ ਮੰਗਣਾ ਸਿਰ ਖਪਾਈ ਕਰਨੀ ਹੀ ਹੈ| ਜਿਥੇ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਕੋਈ ਜੋਰ ਨਾ ਚਲੇ ਓਥੇ ਚੁੱਪ ਰਹਨ
ਵਿੱਚ ਹੀ ਭਲਾਈ ਹੁੰਦੀ ਹੈ| ਭਾਵ ਉਸ ਦੀ ਰਜਾ ਵਿਚ ਹੀ ਚਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ|
ਜਦੋਂ ਮਨੁੱਖ ਅਕਾਲਪੁਰਖ ਦੇ ਹੁਕਮ ਨੂ ਪਛਾਣ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਓਦੋਂ ਸੁੱਖ ਅਤੇ ਦੁੱਖ ਦੋਵਾਂ ਨੂ ਇੱਕੋ
ਜਿਹਾ ਸਮਝਦਾ ਹੈ|
“ਜਬ ਲਗੁ
ਹੁਕਮੁ ਨ ਬੂਝਤਾ ਤਬ ਹੀ ਲਉ ਦੁਖੀਆ॥ ਗੁਰ ਮਿਲਿ ਹੁਕਮੁ ਪਛਾਣਿਆ ਤਬ ਹੀ ਤੇ ਸੁਖੀਆ”
ਉਸ ਦੇ ਭਾਣੇ ਵਿਚ ਚਲਣ ਵਾਲੇ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਕੋਈ ਸਰੀਰਕ ਦੁੱਖ
ਪੋਹ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ ਓਹ ਓਹਨਾ ਦੁਖਾਂ ਨੂ ਵੀ ਉਸ ਦੀ ਦਾਤ ਸਮਝ ਕੇ ਖੁਸ਼ੀ ਖੁਸ਼ੀ ਲੈਂਦਾ ਹੈ| ਓਹ ਦੁੱਖ
ਅਤੇ ਸੁੱਖ ਦੋਵਾਂ ਵਿਚ ਉਸ ਅਕਾਲਪੁਰਖ ਨੂੰ ਸਦਾ ਯਾਦ ਰਖਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕੋ ਜਿਹਾ ਲੈਂਦਾ
ਹੈ| “ਜੇ ਸੁਖੁ ਦੇਹਿ ਤ
ਤੁਝਹਿ ਅਰਾਧੀ ਦੁਖਿ ਭੀ ਤੁਝੈ ਧਿਆਈ॥ ੨ ॥ ਜੇ ਭੁਖ ਦੇਹਿ ਤ ਇਤ ਹੀ ਰਾਜਾ ਦੁਖ ਵਿਚਿ ਸੂਖ ਮਨਾਈ”
ਅੱਜ ਅਖੌਤੀ ਸੰਤ ਲੋਕਾਂ ਨੂ ਕਹ ਦੇਂਦੇ ਹਨ ਕੇ
ਦੁੱਖ ਭੰਜਨੀ ਜਾਂ ਸੁਖਮਨੀ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਐਨੇ ਪਾਠ ਕਰ ਲਵੋ ਤਾਂ ਸਰੀਰਕ ਦੁੱਖ ਕਟੇ ਜਾਣਗੇ, ਓਹ ਇਹ
ਨਹੀਂ ਸੋਚਦੇ ਕੇ ਸਰੀਰਕ ਦੁੱਖ ਤਾਂ ਇਸ ਬਾਣੀ ਨੂੰ ਲਿਖਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂ ਵੀ ਸਹਨੇ ਪਏ ਸਨ| ਤਤੀ ਤਵੀ ਤੇ
ਬੈਠਨਾ, ਸਿਰ ਵਿੱਚ ਤੱਤੀ ਰੇਟ ਪਵਾਉਣੀ, ਦੇਗ ਵਿਚ ਉਬਾਲੇ ਜਾਣ ਨਾਲੋਂ ਜਿਆਦਾ ਸਰੀਰਕ ਦੁੱਖ ਕੀ ਹੋ
ਸਕਦਾ ਹੈ| ਪਰ ਓਹ ਅਕਾਲਪੁਰਖ ਦੀ ਰਜਾ ਵਿਚ ਖੁਸ਼ ਸਨ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਹੁਕਮ ਨੂ ਪਛਾਣਦੇ ਸਨ ਏਹੀ ਕਾਰਨ
ਹੈ ਕੇ ਹੱਸਦੇ ਹੱਸਦੇ ਸਿਰ ਤੋਂ ਖੋਪੜ ਲਵਾ ਲਏ ,ਆਰਿਆਂ ਨਾਲ ਚਿਰਾਏ ਗਏ, ਦੇਗਾਂ ਵਿੱਚ ਉਬਲੇ
ਗਏ,ਚਰਖੜੀਆਂ ਤੇ ਚੜ ਗਏ, ਅਤੇ ਬਚਿਆਂ ਦੇ ਟੋਟੇ ਕਰਵਾ ਕੇ ਗਲਾਂ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ ਪਵਾ ਲਏ|
ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਨੂੰ ਉਸੇ ਤਰਾਂ ਲਿਆ ਜਿਵੇਂ ਜਿੰਦਗੀ ਦੇ ਸੁੱਖਾਂ ਨੂ|
ਅਸਲੀ ਦੁੱਖ ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਵਿਛੋੜੇ ਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂ ਅਸੀਂ ਕਦੇ ਚਿਤਾਰਦੇ ਹੀ ਨਹੀਂ| ਅਕਾਲਪੁਰਖ
ਅਗੇ ਅਰਦਾਸ ਕਰੋ ਕੇ ਇਹ ਦੁੱਖ ਨਾ ਦੇਵੇ ਬਾਕੀ ਸੁੱਖ ਦੁੱਖ ਤਾਂ ਸਰੀਰ ਦਾ ਹੀਸਾ ਹੀ ਹਨ|
“ਦੁਖੁ ਤਦੇ ਜਾ ਵਿਸਰਿ ਜਾਵੈ॥ ਭੁਖ
ਵਿਆਪੈ ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਧਾਵੈ॥ ਸਿਮਰਤ ਨਾਮੁ ਸਦਾ ਸੁਹੇਲਾ ਜਿਸੁ ਦੇਵੈ ਦੀਨ ਦਇਆਲਾ ਜੀਉ”
ਅਰਥ: (ਜੀਵ ਨੂੰ) ਦੁੱਖ ਤਦੋਂ ਹੀ
ਵਾਪਰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਉਸ ਨੂੰ (ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਨਾਮ) ਭੁੱਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। (ਨਾਮ ਤੋਂ ਖੁੰਝੇ ਹੋਏ ਜੀਵ
ਉਤੇ) ਮਾਇਆ ਦੀ ਤ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਜ਼ੋਰ ਪਾ ਲੈਂਦੀ ਹੈ, ਤੇ ਜੀਵ ਕਈ ਢੰਗਾਂ ਨਾਲ (ਮਾਇਆ ਦੀ ਖ਼ਾਤਰ ਭਟਕਦਾ
ਫਿਰਦਾ ਹੈ। ਦੀਨਾਂ ਉਤੇ ਦਇਆ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਪਰਮਾਤਮਾ ਜਿਸ ਮਨੱਖ ਨੂੰ (ਨਾਮ ਦੀ ਦਾਤਿ) ਦੇਂਦਾ ਹੈ ਉਹ
ਸਿਮਰ ਸਿਮਰ ਕੇ ਸਦਾ ਸੌਖਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ॥੧॥
ਭੁੱਲ ਚੁੱਕ ਦੀ ਖਿਮਾ (ਵਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ “ਗੋਲਡੀ”)
(10/11/12) ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਬਰੈਂਮਪਟਨ
ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਜੰਮੂ ਜੀ ਆਵਿਨ ਅਠਤਰੈ ਜਾਨਿ ਸਤਾਨਵੈ ਹੋਰੁ ਭੀ ਉਠਸੀ ਮਰਦ ਕਾ ਚੇਲਾ ॥ ਨੂੰ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੀ ਹੀ ਹੇਠਲੀ ਪੰਕਤੀ ਚੰਗੀ ਤਰਾਂ ਬਿਆਨ ਕਰਦੀ ਹੈ।ਏ ਭੂਪਿਤ ਸਭ ਦਿਵਸ ਚਾਰਿ ਕੇ ਝੂਠੇ ਕਰਤ ਦਿਵਾਜਾ ॥੧॥(856) ਕੌਣ ਆਇਆ ਅਤੇ ਕੌਣ ਗਿਆ, ਕੋਈ ਮੱਹਤਵ ਨਹੀਂ ਰਖਦਾ। ਗੁਰੂ ਨੇ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਘਟਨਾ
ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਗਿਆਨ ਦੇਣ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਹੈ। ਪਰ ਗੁਰੁ ਕਿਸੀ ਬੀਤ ਚੁਕੀ ਘਟਨਾ ਨੂੰ ਹੀ ਬਿਆਨ ਕਰ ਸਕਦੇ
ਹਨ। ਜੋ ਘਟਨਾ ਅਜੇ ਵਾਪਰੀ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਉਸ ਨੂੰ ਬਿਆਨ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ।I shall take the simpleminded view that a
theory is just a model of the universe, or a restricted part of it, and a set of
rules that relate quantities in the model to observations that we make. It
exists only in our minds and does not have any other reality (whatever that
means). ਕਲ ਨੂੰ ਪੱਛਮ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨੀ (ਜਿਆਦਾਤਰ ਵਿਗਿਆਨੀ
ਪੱਛਮ ਦੇ ਹੀ ਹਨ) ਕੋਈ ਨਵੀਂ ਥਿਉਰੀ ਲੈ ਕੇ ਆ ਜਾਣ, ਤਾ ਕਿ ਫਿਰ ਅਸੀ ਉਸੇ ਥਿਉਰੀ ਦੀ ਪ੍ਰਮਾਣ
ਬਾਣੀ ਵਿਚੋਂ ਲੱਭਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦੇਵਾਂਗੇ?ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ
ਅਸਟ੍ਰੇਲੀਆਂ ਤੋਂ ‘ਸਿੱਖ ਮਾਰਗ’ ਦੇ ਇੱਕ ਪਾਠਕ
ਵਲੋਂ ਸਵਾਲ
ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ
ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜੀ ਨੇ ਵੈਦਿਕ ਰਸਮਾ ਅਨੁਸਾਰ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾਉਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਜੇ ਕਰ ਇਹ
ਸੱਚ ਹੋਵੇ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੈਂ ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ ਕਰਦਾ ਹਾਂ) ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਯਕੀਨ ਨਾਲ ਕਹਿ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਬਾਕੀ
ਗੁਰੂਆਂ ਨੇ ਵੀ ਉਂਜ ਹੀ ਕੀਤਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਤਦ ਸਵਾਲ ਉਠਦਾ ਹੈ ਕਿ ਗੁਰੂਆਂ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਹੇਠ ਸਿੱਖਾਂ
ਦੇ ਅਤੇ ਹੋਰ ਵਿਆਹ ਕਿਹੜੀ ਰੀਤੀ ਅਨੁਸਾਰ ਹੋਏ ਹੋਣਗੇ?
(10/11/12) ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ, ਜੰਮੂ
ਸਤਿਕਾਰ ਯੋਗ ਗੁਰਸ਼ਰਨ ਸਿੰਘ ਕਸੇਲ ਜੀ,
ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕਾ ਖ਼ਾਲਸਾ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕੀ ਫ਼ਤਿਹ॥
ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛਿਆ ਹੈ:-
“ਵੀਰ ਜੀ, ਇਹ ਵਿਚਾਰ ਦੇਣ ਦੀ ਖੇਚਲ ਕਰਨੀ ਕਿ ਆਪ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਅਨੁਸਾਰ “ਮੂਲ ਮੰਤਰ” ੴ ਤੋਂ
ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਕੇ ਕਿਥੋਂ ਤੀਕਰ ਹੈ?
ਵੀਰ ਜੀਉ ਮੇਰੇ ਵਿਚਾਰ ਅਨੁਸਾਰ ‘ਮੂਲ ਮੰਤਰ’
‘ੴ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਕੇ ਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ’
ਤਕ ਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਸਵਰੂਪ ਬਾਰੇ
ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਵਾਲੇ ਮੰਗਲਾਚਰਨ
‘ਆਦਿ ਸਚੁ ਜੁਗਾਦਿ ਸਚੁ॥ ਹੈ ਭੀ ਸਚੁ
ਨਾਨਕ ਹੋਸੀ ਭੀ ਸਚੁ॥ 1॥ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ
ਸਵਰੂਪ ਦਾ ਹੀ ਜ਼ਿਕਰ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਮੂਲਮੰਤਰ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਨਹੀਂ।
ਮੇਰੇ ਵਿਚਾਰ ਅਨੁਸਾਰ ਜੋ ਤੱਥ, ਮੂਲ ਮੰਤਰ ਦੇ ‘ੴ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਕੇ ਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ’ ਤਕ ਹੋਂਣ
ਦੀ ਠੋਸ ਗਵਾਹੀ ਭਰਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹਨ:-
(1) ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਵਿੱਚ ਮੂਲ ਮੰਤਰ ਦੇ ਸੰਖੇਪ
‘ਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ’
ਤਕ ਹਨ।
(2) ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਬੀੜਾਂ/ਪੌਥੀਆਂ ਵਿੱਚ ਮੂਲ ਮੰਤਰ ਦਾ ਸੰਖੇਪ
‘ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ’
ਹੀ ਲਿਖਿਆ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਨਾ ਕਿ
‘ੴ ਹੋਸੀ ਭੀ ਸਚੁ’।
ਮਿਸਾਲ ਵਜੋਂ ਅਹਿਆਪੁਰ ਵਾਲੀ ਪੌਥੀ, ਪੌਥੀ ਗੁਰੂ ਹਰਸਹਾਇ, ਬਾਹੋਵਾਲੀ ਪੌਥੀ, ਕਰਤਾਰਪੁਰੀ ਬੀੜ ਅਤੇ
ਹੋਰ ਕਈਂ ਬੀੜਾਂ। ਜੇ ਕਰ ਮੂਲ ਮੰਤਰ
‘ਹੋਸੀ ਭੀ ਸਚੁ’
ਤਕ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਉਸਦਾ ਸੰਖੇਪ ਵੀ
‘ਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ’
ਦੀ ਥਾਂ
‘ਹੋਸੀ ਭੀ ਸਚੁ’
ਕਰਕੇ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ।
(3) ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਬੀੜਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੇ ਗੁਰੂਆਂ ਦੇ ਹੱਥੀ ਨਿਸਾਣਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮੂਲ ਮੰਤਰ
ੴ ਤੋਂ ਸ਼ੂਰੁ ਕੇ ਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ਤਕ ਹੀ ਲਿਖਿਆ
ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਰਤਾਰ ਪੁਰੀ ਬੀੜ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਦਾ ਨਿਸਾਣ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬੀੜਾਂ
ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ, ਗੁਰੂ ਹਰਿਰਾਏ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਾਹਦਰ ਜੀ ਦੇ ਨਿਸਾਣ।
ਇਸ ਲਈ ਮੈਂ ਸਮਝਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਮੂਲ ਮੰਤਰ ‘ਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ’ ਤਕ ਹੈ। ਉਂਝ ਗੁਰੂ ਦਾ ਦਿੱਤਾ ਹੋਇਆ
ਹਰ ਉਪਦੇਸ ਗੁਰ ਮੰਤ੍ਰ ਹੈ।
ਕਿਸੇ ਭੁੱਲ ਚੂਕ ਲਈ ਛਿਮਾ ਦਾ ਜਾਚਕ ਸਮਝਣਾ!
ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ, ਜੰਮੂ-10. 11. 12
(10/11/12) ਜਸਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ
ਤੇ ਹੁਣ
ਨਗਰ ਕੀਰਤਨ ਵਿੱਚ ਝਾਕੀਆਂ ਵੀ ਜਦੋਂ ਵੀ ਕੋਈ ਗੁਰਪੁਰਬ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਤੋਂ
ਇੱਕ ਜਾਂ ਦੋ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ “ਨਗਰ ਕੀਰਤਨ” ਕੱਢਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਗੁਰਮਤਿ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਤਾਂ
ਵੈਸੇ ਨਗਰ ਕੀਰਤਨ ਕੱਢਣਾ ਹੀ ਗਲਤ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਗੁਰੂ- “ਸ਼ਬਦ-ਗੁਰੂ” ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਸ਼ੋਰ ਸ਼ਰਾਬਾ ਕਰਦੇ,
ਸ਼ਹਿਰ ਦੀਆਂ ਗਲੀਆਂ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਣਾ, ਲੰਮੇ ਲੰਮੇ ਕਾਫ਼ਲਿਆਂ ਦਾ ਟਰੈਫ਼ਿਕ ਜਾਮ ਕਰਨਾ ਅਤੇ
ਲੋਕਾਈ ਦੇ ਨਿੱਤ ਦੇ ਕੰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਘਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਨਾ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰਾਂ ਤੱਤ ਗੁਰਮਤਿ ਸਿਧਾਂਤ
ਨਹੀਂ ਕਹਾ ਸਕਦਾ। ਭਾਈ ਗੁਰਬਖਸ਼ ਸਿੰਘ, ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਵਿਦਵਾਨ ਲੇਖਕ ਹਨ {ਕਰਤਾ “ਨਾਨਕ ਸਾਚੇ ਕਉ
ਸਚ ਜਾਣ” ਅਤੇ “ਜੋ ਹਮ ਸ਼ਹਰੀ ਸੋ ਮੀਤ ਹਮਾਰਾ” } ਅਨੁਸਾਰ ‘ਪ੍ਰਭਾਤ ਫੇਰੀਆਂ’ ਅਤੇ ‘ਨਗਰ
ਕੀਰਤਨ’ ਵਿੱਚ ਤਾਂ ਸੁਰਤਿ ਦਾ ਖਿੰਡਾਉ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਧਰਮ ਤਾਂ ਸੁਰਤਿ ਨੂੰ ਸ਼ਬਦ ਵਿੱਚ ਜੋੜਨ
ਦਾ ਨਾਂ ਹੈ।“ਗੁਰ ਕੀ
ਮੂਰਤਿ ਮਨ ਮਹਿ ਧਿਆਨ।” ਜਿਸ ਨੂੰ ਭਾਈ ਗੁਰਦਾਸ ਜੀ ਨੇ “ਗੁਰ ਮੂਰਤ ਗੁਰ ਸ਼ਬਦ ਹੈ”
ਕਹਿ ਕੇ ਸਮਝਾਇਆ ਹੈ। ਇਹੀ ਸਾਡਾ ਸਿਧਾਂਤ ਹੈ, ਪਰ ਜੇ ਅਸੀਂ ਸ਼ਬਦ-ਗੁਰੂ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਨੂੰ ਸਮਝਾਉਣ
ਲਈ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਦੀਆਂ ਮੂਰਤਾਂ, ਚਿੱਤਰਾਂ, ਅਤੇ ਬੁੱਤਾਂ ਦੀ ਸਮੱਗਰੀ ਵਰਤੀਏ, ਤਾਂ ਸਿਧਾਂਤ
ਪ੍ਰਪੱਕ ਹੋਵੇਗਾ ਜਾਂ ਅਸੀਂ ਸਿਧਾਂਤ ਤੋਂ ਦੂਰ ਜਾਵਾਂਗੇ? ਜਿਹੜੇ ਸਿੰਘਾਂ ਨੇ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ
ਜੀ ਤੋਂ ਪਿੱਛੋਂ ਵੀ ਮੁਗਲਾਂ ਨਾਲ ਲੋਹਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਛੱਕੇ ਛੁਡਾਏ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹੜੀਆਂ
ਤਸਵੀਰਾਂ, ਮੂਰਤਾਂ, ਬੁੱਤਾਂ ਜਾਂ ਝਾਕੀਆਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਲਈ ਸੀ? ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ‘ਗੁਰੂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ’
ਨੂੰ – ‘ਗੁਰੂ ਦੇ ਹੁਕਮ’ ਨੂੰ ਹਿਰਦੇ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਸੀ। ਕਿਸੇ ਤਸਵੀਰ ਨੂੰ ਨਹੀਂ। …. .ਜਸਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ
VIDEO
(10/11/12) ਡਾ: ਦਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗ੍ਰੇਵਾਲ
ਜੋ
ਰਚਿਆ ਸੋ ਢਾਇਗਾ। ਡਾ: ਦਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗ੍ਰੇਵਾਲ
(09/11/12) ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ, ਜੰਮੂ
ਸਤਿਕਾਰ ਯੋਗ ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਬੇਰਮਪਟਨ ਜੀਉ,
ਸਤਿ ਸ਼੍ਰੀ ਅਕਾਲ!
ਆਪ ਜੀ ਦਾ ਬਹੁਤ ਧਨਵਾਦ! ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ:-
“ਤੁਹਾਡੇ ਪੁਆਇਂਟ ਨੰਬਰ 7 ਨਾਲ ਮੈਂ ਸਹਿਮਤ ਹਾਂ ਕਿ
ਹੋਰੁ ਭੀ ਉਠਸੀ ਮਰਦ ਕਾ ਚੇਲਾ
ਭਵਿਖ ਵਾਚਕ ਪੰਕਤੀ ਹੈ। ਸੋ ਇਸ ਨੂੰ ਗੌਰ ਕਰਦਿਆਂ ਦੋਵੇਂ ਪੰਕਤੀਆਂ ਦੇ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਰਥ ਹੋਰ
ਢੁਕਵੇਂ ਲਗਦੇ ਹਨ। ਜੇ ਅੱਜ ਹੁਂਮਾਯੂ ਹਾਰ ਗਿਆ ਹੈ ਤੇ ਕਲ ਨੂੰ ਸ਼ੇਰ ਸ਼ਾਹ ਸੁਰੀ ਦੀ ਥਾਂ ਤੇ ਕੋਈ
ਹੋਰ “ਮਰਦ ਕਾ ਚੇਲਾ” ਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਫਰ ਇਸ ਨੂੰ ਅਸੀ ਭਵਿਖਵਾਣੀ ਨਹੀਂ ਕਹਿ ਸਕਦੇ। ਇਹ ਤਾ ਇੱਕ ਅਟਲ
ਸਚਾਈ ਬਿਆਨ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।
ਵੀਰ ਜੀ ਜੇ ਕਰ ਆਪ ਜੀ ਵਲੋਂ ਕੀਤੇ ਉਰੋਕਤ ਅਰਥ ਸਹੀ ਹਨ, ਤਾਂ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨ
ਯੋਗ ਅਗਲੀ ਗਲ ਇਹ ਹੈ, ਕਿ ਸ਼ੇਰਸ਼ਾਹ ਸੂਰੀ ਤੋਂ ਉਪਰੰਤ ਕੋਈ
‘ ਹੋਰੁ’ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਖ਼ੂਦ ਹਮਾਉਂ ਹੀ ਦੁਬਾਰਾ ਸੱਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ
ਵਿੱਚ ਹਾਸਲ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਤੇ ਜੇਕਰ ਇਸ ਗਲ ਨੂੰ ਭਵਿੱਖਵਾਣੀ ਨਹੀਂ ਮੰਨਦੇ ਹੋਏ ਅਟਲ ਸੱਚਾਈ ਮੰਨਿਆ
ਜਾਏ, ਤਾਂ ਫਿਰ ਇਸ ਨੂੰ ਬੰਦਾ ਸਿੰਘ ਬਹਾਦਰ ਜਾਂ ਖਾਲਸਾ ਤੇ ਵੀ ਢੁੱਕਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ
ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੂੰ ਇਤਹਾਸ ਵਿੱਚ ‘ਮਰਦ ਅਗੰਮੜਾ’ ਕਰਕੇ ਅਤੇ ਖ਼ਾਲਸੇ ਨੂੰ
ਉਸ ‘ਮਰਦ ਦਾ ਚੇਲਾ’ ਕਰਕੇ ਸੰਬੋਧਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਬੰਦਾ ਸਿੰਘ ਬਹਾਦਰ ਵੀ ਮਰਦ ਦਾ
ਚੇਲਾ ਕਹਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਵੀਰ ਜੀਉ ਇਹ ਵੀ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨਾ “ਜਾ ਕਰਤਾ ਸਿਰਠੀ ਕਉ ਸਾਜੇ ਆਪੇ ਜਾਣੈ ਸੋਈ’
ਪੰਗਤੀ, ਸਿਸ਼੍ਰਟੀ ਦੀ
‘ਰਚਨਾ
ਬਾਰੇ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਨਹੀਂ’ ਦੇ ਭਾਵ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਜੁੜੀ
ਹੋਈ, ਬਲਕਿ ਸਿਸ਼੍ਰਟੀ ਦੀ
‘ਰਚਨਾ ਕਿਸ ਦਿਨ, ਤਾਰੀਖ, ਮਹੀਨੇ ਜਾਂ ਮੌਸਮ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਨਹੀਂ’
ਦੇ ਭਾਵ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੈ। ਸਿਸ਼੍ਰਟੀ ਕੀ ਰਚਨਾ ਕਿੰਝ ਹੋਈ,
ਇਸਦਾ ਉੱਤਰ ਗੁਰੁ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਪਰ ਉਹ ਕਿਸ ਦਿਨ, ਕਿਸ ਤਾਰੀਖ, ਕਿਸ ਮੌਸਮ ਜਾਂ ਮਹੀਨੇ
ਹੋਈ ਇਸਦਾ ਉੱਤਰ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੇ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਕਿਉਂਕਿ ਦਿਨ, ਤਾਰੀਖ ਮਹੀਨੇ ਜਾਂ ਮੌਸਮ
ਸਿਸ਼੍ਰਟੀ ਰਚਨਾ ਤੋਂ ਬਾਦ ਦੀਆਂ ਮਨੁੱਖੀ ਵੰਡਾਂ ਅਤੇ ਸਿੱਟੇ (ਮੌਸਮ ਸਿਸ਼੍ਰਟੀ ਬਣਨ ੳਪਰੰਤ ਬੜੇ ਹਨ)
ਹਨ।
ਸਵਾਲ ਭਵਿੱਖਵਾਣੀ ਦਾ ਨਹੀਂ। ਸਵਾਲ ਇਹ ਵਿਚਾਰਨ ਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਕਰ ਗੁਰੂ ਦਾ
ਆਤਮਕ ਬਿਬੇਕ (ਸ਼ਪਰਿਟਿਉਲ
Wisdom) ,
ਕਰੋੜਾਂ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਹੋਏ ਚਸ਼ਮਦੀਦ ਹੀਣ ਵਰਤਾਰੇ ਬਾਰੇ, ਕੁੱਝ ਸੱਚਾਈ ਬਿਆਨ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਕੀ
ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਉਸੇ ਗੁਰੂ ਦਾ ਆਤਮਕ ਬਿਬੇਕ ਆਉਂਣ ਵਾਲੇ ਨਿਕਟਵਰਤੀ ਵਰਤਾਰੇ ਬਾਰੇ ਕੁੱਝ ਸੱਚਾਈ ਬਿਆਨ
ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ? ਇਸ ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।
ਵੀਰ ਜੀ ਗੁਰਬਾਣੀ ਵਿੱਚ ਕੁਦਰਤ ਅਤੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਕਈ ਪੱਖਾਂ ਨੂੰ
ਵਿਸਮਾਦ ਕਰਕੇ ਬਿਆਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਕੁਦਰਤ ਦੇ ਕਈਂ ਪੱਖ ਐਸੇ ਹਨ ਜੋ ਵਿਸਮਾਦਮਈ ਹਨ। ਤਾਂ ਹੀ ਵਿਗਿਆਨ
ਵੀ ਕਈਂ ਵਿਸਮਾਦਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਲੱਗਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਗੁਰਬਾਣੀ ਵਿੱਚ ਕਈ ਭੇਤਾਂ ਨੂੰ ਖੋਲਿਆ ਵੀ
ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਕਈਂ ਥਾਂ ਵਿਸਮਾਦ ਦੀ ਅਪਾਰਤਾ ਨੂੰ ਵੀ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਮੁਲ ਮੰਤਰ ਵਿੱਚ
ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੂੰ ਬਿਆਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਪਰ ਨਾਲ ਉਸ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਲੇਖੇ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਅਕੱਥ-ਅਭੇਦ ਵੀ ਦੱਸਿਆ
ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸੇ ਅਨੁਸਾਰ ਤਾਕੀਦ ਹੈ ‘ਸ੍ਰਿਸਟੇ ਭੇਉ ਨ ਜਾਣੈ ਕੋਇ’ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਦੀ ਪਛਾਂਣ
ਦੱਸਦੇ ਗੁਰੂ ਨੇ ਤਾਕੀਦ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਦਾ ਵੀ ਅੰਤ ਨਹੀਂ। ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦੇ ਇਕ-ਇਕ
ਗੁਣ ਨੂੰ ਵੀ ਪੁਰੀ ਤਰਾਂ ਉਹੀ ਜਾਣ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜੋ ‘ਉਸ’ ਦੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਉੱਚਾ ਹੋਵੇ। ਉਹ ਤਾਂ ਕੋਈ
ਨਹੀਂ! ਇੰਝ ਹੀ ਗੁਰੂ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਦਾ ਪੁਰਾ ਭੇਦ ਉਹ ਜਾਣੇ ਜੋ ਗੁਰੂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਉੱਚਾ ਹੋਵੇ। ਉਹ ਤਾਂ
ਕੋਈ ਨਹੀਂ!
ਮਨੁੱਖ ਤਾਂ ਕੁਦਰਤ ਦੇ ਸਾਰੇ ਨਿਯਮਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਜਾਣੂ ਨਹੀਂ। ਨਾ ਹੀ ਅਸੀਂ
ਗੁਰੂ ਦੀ ਉਸ ਸਹਿਜ ਅਵਸਥਾ ਤੋਂ ਪੁਰੇ ਜਾਣੂ ਹਾਂ ਜਿਸ ਦੇ ਤਲ ਤੇ ਖੜੇ ਹੋ ਕੇ ਗੁਰੂ ਭੂਤ, ਵਰਤਮਾਨ
ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਕਾਰ ਨੂੰ ਸਮਝਦਾ ਹੈ। ਵਿਸਮਾਦ ਰੂਪੀ ਜੋ ਪੱਖ, ਅਜੇ ਸਾਡੀ ਸਮਝ
ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਉਸ ਦਾ ਅਰਥ ਇਹੀ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਪੱਖ ਸਾਡੇ ਲਈ ਰਹੱਸਮਈ ਹਨ। ਇੱਥੋਂ ਤਕ ਕਿ
ਗੁਰੂ ਦੀ ਕਹਿਆਂ ਗਲਾਂ ਵੀ ਕਈਂ ਪੱਖੋਂ ਸਾਡੀ ਸਮਝ ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਤਦ ਤਕ ਰਹੱਸਮਈ ਹਨ
ਜਦ ਤਕ ਕਿ ਕੋਈ ਆਤਮ ਦੇ ਉਚੇ ਤਲ ਤੇ ਖੜਾ ਹੋ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਅਨੁਭਵ ਨਾ ਕਰ ਲਵੇ। ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਅਨੁਭਵ
ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਖੜੇ ਲੋਗ ਹਾਂ। ਗੁਰੂ ਦਾ ਹੁਕਮ ਹੈ, ਸਮਝਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਗੁਰੂ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ
ਸਫ਼ਲਤਾ ਬਖ਼ਸ਼ੇ।
ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਹੇਤੂ ਗਲ ਲਿਖਦੇ ਕੋਈ ਭੁੱਲਚੂਕ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਛਿਮਾ ਦਾ
ਜਾਚਕ ਸਮਝਣਾ।
ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ, ਜੰਮੂ
(09/11/12) ਗੁਰਸ਼ਰਨ ਸਿੰਘ ਕਸੇਲ
ਸ੍ਰ
ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਜੰਮੂ ਜੀ, ਵੀਰ ਜੀ, ਇਹ ਵਿਚਾਰ ਦੇਣ ਦੀ ਖੇਚਲ ਕਰਨੀ ਕਿ ਆਪ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਅਨੁਸਾਰ “ਮੂਲ ਮੰਤਰ”
ੴ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਕੇ ਕਿਥੋਂ ਤੀਕਰ ਹੈ ? ਆਦਰ ਸਹਿਤ,ਗੁਰਸ਼ਰਨ ਸਿੰਘ ਕਸੇਲ
(09/11/12) ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਮਿਸ਼ਨਰੀ
ਗੁਰਮਤਿ
ਪ੍ਰਚਾਰਕ, ਨਿੰਦਕ ਅਤੇ ਗੁਣਾਂ ਦੀ ਸਾਂਝ
ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਮਿਸ਼ਨਰੀ (5104325827)
ਭਾਈ ਸਰਬਜੀਤ ਸਿੰਘ ਧੂੰਦਾ, ਪ੍ਰੋ
ਇੰਦਰ ਸਿੰਘ ਘੱਗਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਵੀ ਅਨੇਕਾਂ ਵਿਦਵਾਨ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਕਾਲਜਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ “ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ
ਸਾਹਿਬ” ਦੀ ਨਿਰੋਲ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਗੁਰਮਤਿ ਗਿਆਂਨ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਕਾਲਜ ਨੇ ਪੰਜਾਬ
ਦੇ ਕਰੀਬ 600 ਪਿੰਡਾਂ ਕਸਬਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚਾਰ ਸੈਂਟਰ ਖੋਲ ਕੇ ਓਥੇ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਪ੍ਰਚਾਰਕ ਭੇਜੇ ਹਨ ਜੋ
ਗੁਰਮਤਿ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦੇ ਨਾਲ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀਆ ਗੁਰਮਤਿ ਕਲਾਸਾਂ ਵੀ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਇੰਟ੍ਰਨੈਸ਼ਨਲ ਸਿੰਘ ਸਭਾ
ਨੇ ਗੁਰਬਾਣੀ ਸਿਧਾਂਤ ਘਰ ਘਰ ਪਹੁਚਾਉਣ ਲਈ ਲੱਖਾਂ ਦੀ ਤਦਾਤ ਵਿੱਚ ਸੀਡੀਆਂ ਅਤੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦੀਆਂ
ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੇਸ਼ ਵਿਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਲਾਗਤ ਮੁੱਲ ਅਤੇ ਬਹੁਤਾਤ ਵਿੱਚ ਫਰੀ ਵੰਡੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਵੰਡ ਰਹੇ ਹਨ।
ਜਿਸ ਨਾਲ ਕੌਮ ਵਿੱਚ ਜਗ੍ਰਿਤੀ ਆ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਗੁਰਮਤਿ ਵਿਰੋਧੀ ਜਾਂ ਅੰਧ ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ੀ ਸਜਨ ਘਬਰਾ ਕੇ
ਵਿਰੋਧ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਫੇਸ ਬੁੱਕ ਅਤੇ ਇੰਟ੍ਰਨੈਟ ਉਤੇ ਲੱਖਾਂ ਦੀ ਤਦਾਤ ਵਿੱਚ ਨੌਜਵਾਨ ਮਿਸ਼ਨਰੀ
ਪ੍ਰਚਾਰਕ ਵੈਬਸਾਈਡਾਂ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਬਣ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਜਗਰਤੀ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਨਹੀਂ ਕਿ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਪਹਿਲੇ
ਇੰਟ੍ਰਨੈਸ਼ਨਲ ਸਿੰਘ ਸਭਾ ਵੱਲੋਂ ਟੋਰਾਂਟੋ ਕਨੇਡਾ ਵਿਖੇ ਹੋਈ “ਵਿਸ਼ਵ ਸਿੱਖ ਕਾਨਫਰੰਸ” ਵਿੱਚ 550 ਦੇ
ਕਰੀਬ ਡੈਲੀਗੇਟ ਵੱਖ ਵੱਖ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਪਹੁੰਚੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਜਿੱਥੇ ਪੰਥ ਦੇ ਮਹਾਨ ਵਿਦਵਾਨ ਲਿਖਾਰੀ
ਅਤੇ ਪ੍ਰਚਾਰਕਾਂ ਬਾਬਾ ਗੁਰਬਖਸ਼ ਸਿੰਘ ਕਾਲਾ ਅਫਗਾਨਾ, ਪ੍ਰੋ ਇੰਦਰ ਸਿੰਘ ਘੱਗਾ, ਸ੍ਰ ਕੁਲਦੀਪ ਸਿੰਘ
ਰੇਡੀਓ ਸ਼ੇਰੇ ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਸ੍ਰ ਕੁਲਦੀਪ ਸਿੰਘ ਅਵੇਕਅਪ ਖਾਲਸਾ ਨੂੰ ਗੋਲਡ ਮੈਡਲਾਂ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਤ
ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਭਾਰੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਬਾਬਾ ਕਾਲਾ ਅਫਗਾਨਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋ ਇੰਦਰ ਸਿੰਘ ਘੱਗਾ ਵਰਗੇ
ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਸੀਡੀਆਂ ਅਤੇ ਪੁਸਤਕਾਂ ਦੀ ਵਿਕਰੀ ਹੋਈ। ਮੁਫਤ ਲਿਟ੍ਰੇਚਰ ਵੀ ਭਾਰੀ ਤਦਾਦ ਵਿੱਚ
ਵਿੰਡਆ ਗਿਆ। ਦੂਜਾ ਅਮੈਰਕਾ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਯੂਬਾ ਸਿਟੀ (ਕੈਲੇਫੋਰਨੀਆਂ) ਵਿਖੇ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ” ਦੇ
ਸਲਾਨਾਂ ਗੁਰਗੱਦੀ ਦਿਵਸ ਜੋੜਮੇਲੇ ਤੇ “ਵਰਲਡ ਸਿੱਖ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ, ਇੰਟ੍ਰਨੈਸ਼ਨਲ ਸਿੰਘ ਸਭਾ,ਮਿਸ਼ਨਰੀ
ਕਾਲਜ, ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਪ੍ਰਚਾਰ ਮਿਸ਼ਨ ਆਫ ਯੂ ਐਸ ਏ ਅਤੇ ਹੋਰ ਵੀ ਸਹਿਯੋਗੀ ਜਥੇ ਬੰਦੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਮਿਲ
ਕੇ “ਗੁਰੂ ਸ਼ਬਦ” ਦਾ ਲੰਗਰ ਵਰਤਾਇਆ ਗਿਆ। ਹਜਾਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਸੰਗਤਾਂ ਨੇ ਗੁਰਮਤਿ ਸਬੰਦੀ
ਲਿਟ੍ਰੇਚਰ ਲਿਆ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਦਾਸਾਂ ਨੇ ਵੀ “ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਪ੍ਰਚਾਰ ਮਿਸ਼ਨ ਆਫ ਯੂ ਐਸ ਏ” ਵੱਲੋਂ
ਸੁਲਝੇ ਹੋਏ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਸੀਡੀਆਂ ਅਤੇ ਪੁਸਤਕਾਂ ਦਾ ਸਟਾਲ ਲਾਇਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ਇਸ ਵਾਰ ਬਹੁਤੀਆਂ
ਸੰਗਤਾਂ ਨੇ ਅਖੌਤੀ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਸਬੰਧੀ ਪੁਸਤਕਾਂ ਲਈਆਂ। ਗੁਰ ਪੁਰਬ ਸੁਖ ਸੁਖਾਂ ਨਾਲ ਸੰਪਨ ਹੋਇਆ।
ਆਓ ਦੂਜਿਆਂ ਦੇ ਔਗੁਣ ਫੋਲਣ ਨਾਲੋਂ ਗੁਯਾ ਦੀ ਸਾਂਝ ਕਰੀਏ-ਸਾਝ ਕਰੀਜੈ ਗੁਣਹ ਕੇਰੀ ਛਾਡਿ ਅਵਗੁਣ
ਚਲੀਐ॥ ਇਸ ਵਿੱਚ ਹੀ ਕੌਮ ਦਾ ਭਲਾ ਹੈ। ਆਪ ਦਾਸਾਂ ਨਾਲ 5104325827 ਨੰਬਰ ਤੇ ਸੰਪਰਕ ਕਰਕੇ ਗੁਰਮਤਿ
ਸਬੰਧੀ ਪੁਸਤਕਾਂ ਅਤੇ ਸੀਡੀਆਂ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹੋ।
(09/11/12) ਬਿਕਰਮਜੀਤ ਸਿੰਘ ‘ਜੀਤ’
ਸਿੱਖਣਾਂ ਬਾਕੀ ਹੈ ::: (ਬਿਕਰਮਜੀਤ ਸਿੰਘ ‘ਜੀਤ’)
(08/11/12) ਸੁਰਜਨ ਸਿੰਘ
“ਜੈਸੀ ਮੈ
ਆਵੈ ਖਸਮ ਕੀ ਬਾਣੀ ਤੈਸੜਾ ਕਰੀ ਗਿਆਨੁ ਵੇ ਲਾਲੋ।।” (ਤਿਲੰਗ ਮਹਲਾ ੧)
ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਆਪਣੀ ਤੀਜੀ
ਉਦਾਸੀ ਦੌਰਾਨ ਮੱਕੇ ਬਗਦਾਦ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਪਰਤਦੇ ਭਾਈ ਲਾਲੋ ਕੋਲ ਰੁਕ ਗਏ। ਉਨ੍ਹੀਂ ਦਿਨੀਂ ਹੀ ਬਾਬਰ
ਸਿਆਲਕੋਟ ਮਾਰਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਏਮਨਾਬਾਦ ਤੇ ਆ ਪਿਆ। ਬਾਬਰ ਨੇ ਜੋ ਦੁਰਦਸ਼ਾ ਏਮਨਾਬਾਦ ਦੀ ਕੀਤੀ, ਗੁਰੂ
ਜੀ ਆਪਣੇ ਸ਼ਬਦ ਵਿੱਚ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਿਆਨ ਕਰਦੇ ਹਨ:- ਹੇ ਲਾਲੋ! ਜਿਹੋ ਜਿਹੀ ਖਸਮ ਪ੍ਰਭੂ ਵਲੋਂ
ਮੈਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਆਈ ਹੈ ਉਸ ਅਨੁਸਾਰ ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਏਮਨਾਬਾਦ (ਦੁਰਘਟਨਾ) ਦੀ ਵਾਕਫ਼ੀਅਤ ਦੇਂਦਾ ਹਾਂ।
“ਆਵਨਿ ਅਠਤਰੈ ਜਾਨਿ ਸਤਾਨਵੈ ਹੋਰੁ ਭੀ ਉਠਸੀ ਮਰਦ ਕਾ ਚੇਲਾ।। “ਅਰਥ:-” (ਪਰ ਹੇ ਭਾਈ
ਲਾਲੋ|! ਜਦ ਤਕ ਮਨੁੱਖ ਮਾਇਆ ਦੇ ਮੋਹ ਵਿੱਚ ਪਰਵਿਰਤ ਹਨ, ਅਜੇਹੇ ਘੱਲੂ - ਘਾਰੇ ਵਾਪਰਦੇ ਹੀ ਰਹਿਣੇ
ਹਨ, ਮੁਗਲ ਅਜ) ਸੰਮਤ ਅਠੱਤਰ ਵਿੱਚ ਆਏ ਹਨ, ਇਹ ਸੰਮਤ ਸਤਾਨਵੇ ਵਿੱਚ ਚਲੇ ਜਾਣਗੇ, ਕੋਈ ਹੋਰ ਸੂਰਮਾ
ਉਠੇਗਾ। “ਗੁਰਬਾਣੀ ਵਿਆਕਰਣ” ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਤੁਕ ਵਿੱਚ ਲਫ਼ਜ਼ ‘ਉਠਸੀ’ ਅੱਨ- ਪੁਰਖ,
ਇਕ-ਵਚਨ, ਭਵਿੱਖਤ ਕਾਲ ਕ੍ਰਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਅਰਥ ਹਨ:- ਉਠੇਗਾ। ਅਰਥਾਂ ਤੋਂ ਸਾਫ ਪਤਾ ਚਲਦਾ ਹੈ ਕਿ
ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਗੱਲ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ (ਭਵਿੱਖ) ਦੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਅਗਰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਜੀਵਨ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਹੀ
ਹਮਾਯੂੰ ਸ਼ੇਰਸ਼ਾਹ ਸੂਰੀ ਕੋਲੋਂ ਹਾਰ ਖਾ ਕੇ ਭੱਜਿਆ ਹੁੰਦਾ ਤਾ ਗੁਰੂ ਜੀ ਗੱਲ ਵਰਤਮਾਨ ਕਾਲ ਦੀ ਕਰਦੇ
ਅਤੇ ਤੁਕ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਿਆ ਵੀ ਵਰਤਮਾਨ ਕਾਲ ਦੀ ਵਰਤਦੇ। ‘ਉਠਸੀ ‘ਦੀ ਥਾਂ ‘ਉਠੈ ‘ਵਰਤਦੇ।
‘ਉਠੈ ‘ਅੱਨ-ਪੁਰਖ, ਇੱਕ -ਵਚਨ, ਵਰਤਮਾਨ ਕ੍ਰਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਅਰਥ ਹਨ:- ਉਠਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਤੋਂ ਸਪਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਹਮਾਯੂੰ ਨੇ ਸ਼ਾਰਸ਼ਾਹ ਸੂਰੀ ਤੋਂ ਹਾਰ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ
ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਜੀਵਨ ਕਾਲ ਦੇ ਬਾਅਦ ਖਾਦੀ ਹੈ। ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਵੀ ਗਵਾਹ ਹੈ ਕਿ ਜਿਸ ਵੇਲੇ
ਹਮਾਯੂੰ ਹਾਰ ਖਾ ਕੇ ਕਾਬਲ ਕੰਧਾਰ ਵਲ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਜੀ ਨੂੰ ਮਿਲਨ ਵਾਸਤੇ ਖਡੂਰ
ਸਾਹਿਬ ਆਇਆ। ਇਹ ਘਟਨਾ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਜੀਵਨ ਕਾਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੀ ਹੈ। ਗੁਰਬਾਣੀ ਕੋਈ
ਕਵਿਤਾ ਜਾਂ ਵਾਰਤਿਕ ਨਹੀਂ ਜਿਸ ਨੂੰ ਕਈ ਵਾਰੀ ਦੁਰੁਸਤ ਕਰ ਕੇ ਆਖਰੀ ਰੂਪ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੋਵੇ। ਇਹ
ਤਾਂ ਧੁਰ ਕੀ ਬਾਣੀ (ਅਕਾਲ ਪਾਸੋਂ ਆਈ ਬਾਣੀ) ਹੈ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਦਾ ਸ਼ਬਦ ਸ਼ੁਰੂ ਹੀ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੁੰਦਾ
ਹੈ:- “ਜੈਸੇ ਮੈ ਆਵੈ ਖਸਮ ਕੀ ਬਾਣੀ ਤੈਸੜਾ ਕਰੀ ਗਿਆਨੁ ਵੇ ਲਾਲੋ।।”
ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਉਸ ਵੇਲੇ ਉਚਾਰਿਆ ਜਿਸ ਵਕਤ ਉਹ ਭਾਈ
ਲਾਲੋ ਕੋਲ ਬਾਬਰ ਦੇ ਹਮਲੇ ਦੌਰਾਨ ਏਮਨਾਬਾਦ ਸੰਮਤ ੧578 ਵਿੱਚ ਰੁਕੇ ਹੋਏ ਸੀ। ਇਹ ਸਮਾਂ ਹਿਮਾਯੂੰ
ਦੀ ਹਾਰ ਤੋਂ ੧9 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਦਾ ਹੈ। ਸੁਰਜਨ ਸਿੰਘ----+919041409041
(08/11/12) ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਬਰੈਂਮਪਟਨ
ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਜੰਮੂ ਜੀ ਰਾਗੁ ਮਾਰੂ ਮਹਲਾ ੧ ਘਰੁ ੧ ਚਉਪਦੇ ਪਰ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਸਲੋਕ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਮਹਲਾ ਪੰਜਵਾ ਦਾ ਹੈ। ਸਲੋਕ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਬਾਣੀ
ਰਚਣਹਾਰ ਦਾ ਨਾਮ ਨਹੀਂ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ। ਪਰ ਇਹੀ ਸਲੋਕ ਗੁਜਰੀ ਕੀ ਵਾਰ ਵਿੱਚ ਮਹਲਾ ਪੰਜਵਾ ਦੇ ਨਾਮ
ਹੇਠ ਦਰਜ ਹੈ। ਇਸ ਸਲੋਕ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਹਲਾ ਪਹਿਲਾ ਦੇ ਚੌਪਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।“work in progress”
ਸੀ। ਇਸ ਦੌਰਾਣ ਬਾਣੀ ਰਚੀ ਵੀ ਜਾਂਦੀ ਰਹੀ। ਬਾਣੀ ਦੀ ਸਂਪਾਦਨਾ ਵੀ ਹੁੰਦੀ ਰਹੀ ਅਤੇ ਕਿਹੜੇ ਸ਼ਬਦ
ਨੂੰ ਕਿਹੜੀ ਥਾਂ ਤੇ ਦਰਜ ਕਰਨਾ ਹੈ, ਇਹ ਕੰਮ ਵੀ ਨਾਲ ਨਾਲ ਚਲਦਾ ਰਿਹਾ।ਹੋਰੁ ਭੀ ਉਠਸੀ ਮਰਦ
ਕਾ ਚੇਲਾ ਭਵਿਖ ਵਾਚਕ ਪੰਕਤੀ ਹੈ। ਸੋ ਇਸ ਨੂੰ ਗੌਰ ਕਰਦਿਆਂ ਦੋਵੇਂ ਪੰਕਤੀਆਂ ਦੇ ਹੇਠ
ਲਿਖੇ ਅਰਥ ਹੋਰ ਢੁਕਵੇਂ ਲਗਦੇ ਹਨ।
address ਜਰੂਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਜੋ ਵੀ ਉਸ ਵੇਲੇ ਦੀਆਂ
ਪਰਚਲਿਤ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਸਨ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਵਰਤ ਕੇ ਅਧਿਆਤਮਕ ਸਿਖਿਆਂ ਜਰੂਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ
(08/11/12) ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ, ਸਰੀ, ਬੀ ਸੀ, ਕਨੇਡਾ
“ਨਗਾਰਾ” ਸਾਰੇ ਗੁਰਦੁਆਰੇਆਂ ਵਿੱਚ ਨਗਾਰਾ ਹੋਣਾ
ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ“ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਵਿੱਚ ਨਗਾਰਾ ਹੋਵੇ, ਜੋ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਵਜਾਇਆ ਜਾਵੇ” ਗੁਰੁ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਸਿਖਾਂ ਵਿੱਚ ਜੋਸ਼ ਭਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਸਾਰਾ ਨਗਾਰਾ
ਬਣਵਾਇਆ, ਜਿਸ ਦਾ ਨਾਮ “ਰਣਜੀਤ ਨਗਾਰਾ” ਰੱਖਿਆ। ਜਦ ਵੀ ਨਗਾਰੇ ਤੇ ਚੋਟ ਵੱਜਦੀ ਤਾਂ ਸਿੱਖਾਂ ਵਿੱਚ
ਜੋਸ਼ ਆ ਜਾਂਦਾ। ਇਹ ਪਰੰਪਰਾ ਤਦ ਤੋਂ ਜਾਰੀ ਹੈ ਤੇ ਅਜ ਸਾਡੇ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਨਗਾਰਾ ਵੱਜਦਾ ਹੈ।
ਪਰ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਇਹ ਪਰੰਪਰਾ ਸਿਰਫ ਇਤਿਹਾਸਕ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਤਕ ਹੀ ਸੀਮਤ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਤੇ
ਕਿਤੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਵੀ ਨਗਾਰਾ ਅਲੋਪ ਹੁੰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਵਾਹਨ ਸ਼ਿਗਾਰੇ ਰਹੇਂ, ਬਾਜਤੇ ਨਗਾਰੇ ਰਹੇਂ. Video clip of “Bajte Nagare Rahen”:-
http://www.youtube.com/watch?v=NApY2apvdUM&feature=youtu.be
ਅਵਤਾਰ
ਸਿੰਘ, ਸਰੀ, ਬੀ ਸੀ, ਕਨੇਡਾ
(07/11/12) ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ, ਜੰਮੂ
ਸਤਿਕਾਰ ਯੋਗ ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਬਰੈਂਮਪਟਨ ਜੀਉ,
ਸਤਿ ਸ਼੍ਰੀ ਅਕਾਲ!
ਆਪ ਜੀ ਵਲੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਯੋਗ ਪੜਚੋਲ ਬਾਰੇ ਕੁੱਝ ਨੁਕਤੇ ਆਪ ਜੀ
ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਲਈ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹਨ:-
(1) ਇਤਹਾਸ ਵਿੱਚ ਕਈਂ ਵਾਰ ਕੁੱਝ ਘਟਨਾਵਾਂ ਲੰਭੇ ਸਮੇਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੋਣ
ਕਾਰਣ ਪਹਿਲੇ ਸਾਲ ਤੋਂ ਚੜਦੇ ਸਾਲ ਤਕ ਖਿੱਚ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਮਸਲਨ ਬਾਬਰ ਨੇ 1518-19 ਦਰਮਿਆਨ
ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸਿੰਧ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਕੇ ਭੀਰਾ ਦੇ ਕਿਲੇ ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ। ਪਰ ਉਸ ਨੂੰ ਕਾਬੁਲ ਵਾਪਸ
ਜਾਣਾ ਪਿਆ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਦੌਲਤ ਖਾਨ ਨੇ ਉਸ ਦੇ ਕਮਾਂਡਰ ਨੂੰ ਭੀਰਾ ਤੋਂ ਬੇ-ਦਖ਼ਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।
ਸਤੰਬਰ 1519 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਉਸਦਾ ਭਾਰਤ ਆਉਂਣ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਇਤਹਾਸ ਵਿੱਚ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਇਹ
ਆਮਦਾਂ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਨਹੀਂ ਸਨ।
(2) ਸਨ 1520-21 ਦਰਮਿਆਨ ਬਾਬਰ ਨੇ ਦੁਬਾਰਾ ਸਿੰਧ ਦਰੀਆ ਪਾਰ ਕਰਕੇ
‘ਭੀਰਾ’ ਅਤੇ ‘ਸਿਆਲਕੋਟ’ ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ। ‘ਲਾਹੋਰ’ ਵੀ ਉਸ ਹੱਥੇ ਚੜ ਗਿਆ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ
ਉਸਦੀ ਪਹਿਲੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਆਮਦ ਸੀ। ਉਹ ਹੋਰ ਅੱਗੇ ਨਾ ਵੱਧ ਸਕਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਪਿੱਛੇ ਕੰਧਾਰ ਵਿੱਚ
ਬਗ਼ਾਵਤ ਕਾਰਨ ਉਸ ਨੂੰ ਫਿਰ ਵਾਪਸ ਜਾਣਾ ਪਿਆ। ਇਸ ਬਗ਼ਾਵਤ ਨੂੰ ਦਬਾਉਂਣ ਵਿੱਚ ਬਾਬਰ ਨੂੰ ਢੇਡ ਕੁ
ਸਾਲ ਦਾ ਸਮਾਂ ਲੱਗਾ ਸੀ ਜਿਸ ਬਾਦ ਉਸ ਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਆਪਣਾ ਧਿਆਨ ਭਾਰਤ ਵੱਲ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਕੀਤਾ।
(3) ਉਪੋਕਤ ਤੱਥ ਇਹ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਬਾਬਰ ਦੇ ਭਾਰਤ ਆਉਂਣ ਦੀ ਘਟਨਾ ਇੱਕ
ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪਸਰੀ ਹੋਈ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।
(4) ਇੰਝ ਹੀ ਇਤਹਾਸ ਵਿੱਚ ‘ਹਮਾਉਂ’ ਦੀ ਹਾਰ ਦੀ ਘਟਨਾ ਵੀ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ
ਪਸਰੀ ਹੋਈ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮਾਰਚ 1539 ਵਿੱਚ ਸ਼ੇਰਸ਼ਾਹ ਨੇ ਹਮਾਉਂ ਨੂੰ `ਚੌਸਾ’ ਦੀ ਜੰਗ
ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਕਸਤ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਮਗਰੋਂ
ਮਈ 1540
ਵਿੱਚ ‘ਕਨੌਜ’ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਸ਼ੇਰਸ਼ਾਹ ਵਲੋਂ ਹਮਾਉਂ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਦੋ ਭਾਈਆਂ ਸਮੇਤ, ਕੜੀ ਸ਼ਿਕਸਤ
ਦੇਂਣ ਦੀ ਗਲ ਇਤਹਾਸ ਵਿੱਚ ਲਿਖੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।
(5) ਸਬੰਧਤ ਸ਼ਬਦ ਚੁੰਕਿ ਰਾਗ ਤਿਲੰਗ ਵਿੱਚ ਹੈ ਇਸ ਲਈ ਰਾਗ-ਕਾਵਿਯ ਦੀ
ਲੈਅ-ਬੰਦਿਸ਼ ਦੇ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਕਾਰਨ, ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਪਸਰੇ ਹੋਏ ਵਰਤਾਰੇ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਣ ਲਈ ਦੋਵੇਂ ਆਂਕੜੇ,
‘ਛਿਹਤਰੈ ਅਠਤਰੈ’ ਜਾਂ ‘ਛਿਆਨਵੈ ਸਤਾਨਵੈ’ ਲਿਖਣਾ ਮੁਮਕਿਨ ਨਹੀਂ ਜਾਪਦਾ, ਬਲਕਿ ਇਕੋ ਆਂਕੜੇ ਦੀ
ਵਰਤੋਂ ਕਰਨੀ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਇਤਹਾਸਕਰ ਤਾਂ 1520-21 ਕਰਕੇ ਦੋਵੇਂ ਆਂਕੜੇ ਲਿਖ ਲੇਂਦੇ ਹਨ।
(6) ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਭਾਗ ਵਰਤਮਾਨ ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਭਾਗ ਭਵਿੱਖ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰਦਾ
ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੂੰਦਾ ਹੈ।
(7) ਸ਼ਬਦ ਵਿੱਚ ਆਏ
‘ਹੋਰੁ ਭੀ ਉਠਸੀ ਮਰਦ ਕਾ ਚੇਲਾ’
ਅਤੇ
‘ਸਚੁ ਸੁਣਾਇਸੀ ਸਚ ਕੀ ਬੇਲਾ’
ਵਰਗੇ ਸ਼ਬਦ ਵੀ ਵਿਚਾਰ ਮੰਗਦੇ ਹਨ ਜੋ ਕਿ
ਭਵਿੱਖਕਾਲਕ ਜਾਪਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੂਲ ਮੰਤਰ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ
‘ਹੋਸੀ ਭੀ ਸਚੁ’।
ਹੋਰ ਥਾਂਈ
‘ਹੈ ਭੀ ਹੋਸੀ ਜਾਇ ਨਾ ਜਾਸੀ’
(ਜਪੁ) ਅਤੇ
‘ਨਾਨਕ ਵਸਤ ਪਛਾਣਸੀ’ (ਪੰਨਾ 18)
ਜੋ ਦੀਸੈ ਸੋ ਚਲਸੀ
(ਪੰਨਾ 61) ਅਸਮਾਨੁ ਧਰਤੀ
ਚਲਸੀ (ਪੰਨਾ 64) ਇਹ ਸਾਰੇ ਸ਼ਬਦ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜੀ
ਵਲੋਂ ਹੀ ਉਚਾਰੇ ਹੋਏ ਹਨ ਅਤੇ ਸਪਸ਼ਟਤਾ ਨਾਲ ਭਵਿੱਖਕਾਲ ਸਬੰਧਤ ਜਾਪਦੇ ਹਨ।
(8) ਜੇ ਕਰ ਇਸ਼ਾਰਾ ਸ਼ੇਰਸ਼ਾਹ ਵੱਲ ਹੈ, ਤਾਂ ਸ਼ੇਰਸ਼ਾਹ ਹਮਾਉਂ ਨੂੰ ਚੌਸਾ ਦੀ
ਲੜਾਈ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ, ਬੰਗਾਲ ਅੰਦਰ ਗ਼ੌਰ ਨਾਮਕ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਫ਼ੱਸਾ ਚੁਕਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਆਗਰੇ
ਨਾਲੋਂ ਹਮਾਂਉਂ ਦਾ ਰਾਬਤਾ ਟੂੱਟ ਗਿਆ ਸੀ। ਫਿਰ ਚੌਸਾ ਵਿਚ, ਸ਼ੇਰਸ਼ਾਹ ਨੇ ਹਮਾਂਉਂ ਨੂੰ ਆਰੰਬਕ
ਸ਼ਿਕਸਤ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਹਾਲਾਤਾਂ ਦੇ ਮੱਧੇਨਜ਼ਰ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜੀ ਲਈ ਬਿਲਕੁਲ ਨੇੜੇ ਦੇ ਸਮੇਂ
(ਸਤਾਨਵੈ) ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਭਾਂਪ ਲੇਂਣਾ ਕੋਈ ਨਾਮੁਮਕਿਨ ਗਲ ਨਹੀਂ ਜਾਪਦੀ। ਗੁਰੂ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਨੂੰ
ਘੱਟ ਕਰਕੇ ਨਹੀਂ ਸਮਝਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਜੇ ਕਰ ਅਸੀਂ ਮੰਨਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਨੇ ਸਿੱਧ ਗੋਸ਼ਟਿ ਜਾਂ
ਹੋਰ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਭੂਤਕਾਲ ਨੂੰ ਜਾਣਦੇ ਹੋਏ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦੀ ਰਚਨਾ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਤਕ ਨੂੰ
ਬਿਆਨ ਕੀਤਾ ਹੈ ਤਾਂ ਫਿਰ ਕੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਨਿਕਟਵਰਤੀ ਭਵਿੱਖ ਨੂੰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਸਮਝ
ਸਕਦੇ? ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਤਾਂ ਆਲਿਆਂ ਅਤੇ ਤਜਰਬਿਆਂ ਨਾਲ ਭੂਤਕਾਲ ਦੇ ਤੱਥ ਜਾਣੇ ਹਨ ਪਰ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ
ਨੇ ਕਿਵੇਂ ਜਾਣ ਲਏ? ਇਸ ਸਵਾਲ ਤੇ ਵੀ ਵਿਚਾਰ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।
ਵੀਰ ਜੀ ਇਸ ਸ਼ਬਦ ਦੇ ਅਰਥਾਂ ਬਾਰੇ ਮੇਰੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਹੋ
ਸਕਦਾ ਹੈ ਇਸਦਾ ਭਾਵ ਵਧੇਰੇ ਗਹਿਰਾ ਜਾਂ ਵੱਖਰਾ ਜਾਂ ਫਿਰ ਉਹੀ ਹੋਵੇ ਜੋ ਪ੍ਰੋ. ਸਾਹਿਬ ਸਿੰਘ ਜੀ
ਨੇ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਪਰੋਕਤ ਨੁਕਤੇ ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਵਲੋਂ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਯਤਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਯਦ ਕੁੱਝ ਕੰਮ ਆ ਸਕਣ।
ਕਿਸੇ ਭੁੱਲ ਚੂਕ ਲਈ ਛਿਮਾ ਦਾ ਜਾਚਕ ਸਮਝਣਾ!
ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ, ਜੰਮੂ- 7. 11. 12
(07/11/12) ਡਾ ਗੁਰਮੀਤ ਸਿੰਘ ਬਰਸਾਲ (ਕੈਲੇਫੋਰਨੀਆਂ)
ਸਤਿਕਾਰਿਤ ਵੀਰ ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ
ਬਰੈਂਪਟਨ ਜੀ,“ਆਵਨਿ ਅਠਤਰੈ ਜਾਨਿ ਸਤਾਨਵੈ” ਕੀ ਇਹ ਕਿਸੇ ਸਮੇ ਵਰਤਿਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਮੁਹਾਵਰਾ ਤੇ ਨਹੀਂ?(ਗੁਰਮੀਤ ਸਿੰਘ ਬਰਸਾਲ)
****************************************************
ਉਬਾਮੇ ਦੀ ਜਿੱਤ ਸਿਖਾਂ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਵਿੱਚ ਡਾ ਗੁਰਮੀਤ ਸਿੰਘ ਬਰਸਾਲ(ਕੈਲੇਫੋਰਨੀਆਂ)
(07/11/12) ਬੀ. ਐਸ. ਢਿੱਲੋਂ ਐਡਵੋਕੇਟ
ਇੱਕ ਸਿਆਸੀ ਟਿੱਪਣੀ dhaddan (dhadd
sarngian ) ਤੇ ਚੜਾਈ ਫਿਰਦੇ ਹਾਂ l ਥੋਨੂੰ ਤਾਂ ਅਜੇ ਥੋੜੇ ਸਾਲ ਹੀ ਹੋਏ ਹਨ l ਅਜੇ ਤੁਹਾਨੂ ਕਈ
ਸਾਲ ਰਗੜਾਂਗੇ l ਹੁਣ ਦੂਜੀ ਘਟਨਾ ਵੀ ਸੁਣ ਲਵੋ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਇੱਕ
senior ਕਾਂਗਰਸੀ ਨੇਤਾ, ਜਿਸ ਦੀ
ਨਾਨਕਿਆਂ ਵਾਲੀ ਤਾਰ ਸਾਡੇ ਪਿੰਡ ਨਾਲ ਜੁੜਦੀ ਹੈ l ਦੇ ਘਰੇ ਅਸੀਂ ਬੈਠੇ ਸਾਂ l ਤੇ ਓਹਨੀਂ ਦਿਨੀ
ਹੀ ਅਕਾਲੀ ਸਰਕਾਰ ਟੁੱਟੀ ਸੀ l ਸਾਡਾ ਇਹ ਕਾਂਗਰਸੀ ਮਿੱਤਰ ਸਾਨੂੰ ਕਹਨ ਲੱਗਿਆ ਕੇ ਅਕਾਲੀ ਮੂਰਖ
ਨਿੱਕਲੇ l ਜੇਹੜੇ ਅੱਡੇ ਵੱਡੇ ਮੁਦੇ ਦੇ ਹੁੰਦਿਆਂ ਦੋਬਾਰਾ ਸਰਕਾਰ ਨਹੀਂ ਬਣਾ ਸਕੇ l ਜੇ ਕਿਤੇ
ਇਹਨਾਂ ਨੇ ਸਾਡਾ ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਢਾਹਿਆ ਹੁੰਦਾ l ਅਸੀਂ ਪੰਜਾਬ ਚੋਂ ਸੋ ਸਾਲ ਆਪਣੀ ਸਰਕਾਰ ਨਹੀਂ ਸਾਂ
ਜਾਣ ਦਿੰਦੇ l ਬੀ. ਐਸ. ਢਿੱਲੋਂ ਐਡਵੋਕੇਟ
(07/11/12) ਡਾ: ਦਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗ੍ਰੇਵਾਲ
ਸਭ
ਲਈ ਆਪੋ ਅਪਣੀ ਕਾਰ ਡਾ: ਦਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗ੍ਰੇਵਾਲ
(06/11/12) ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਬਰੈਂਮਪਟਨ
ਸਰਵਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ
(06/11/12) ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ, ਜੰਮੂ
ਵੀਰ
ਸਰਵਜੀਤ ਸਿੰਘ ਸਕਰਮੈਂਟੋ ਜੀ, “ਆਪ ਨੇ ਆਪਣੇ ਲੇਖ, ‘ਇਕ ਪ੍ਰਚਾਰਕ ਜੀ ਨਾਲ ਸੰਖੇਪ ਮੁਲਾਕਾਤ’ ਵਿਚ ਜੋ
ਬੁਝਾਰਤ ਪਾਈ ਹੈ ਉਸ ਦੀ ਸਮਝ ਨਹੀ ਆਈ” ਵੀਰ ਜੀ ਪਹਿਲੀ ਗੱਲ ਤਾਂ ਇਹ ਕਿ ਉਸ ਲੇਖ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਬੁਝਾਰਤ ਨਹੀਂ। ਪਰ ਜੇ ਕਰ ਆਪ ਨੂੰ
ਐਸਾ ਲੱਗਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜਿਸ ਗਲ ਦੀ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਆਈ ਹੋਵੇ ਉਸ ਬਾਰੇ ਇਤਨੇ ਕਿਆਸ ਨਹੀਂ
ਲਿਖਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਜਿਤਨੇ ਕਿ ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਲਿਖ ਦਿੱਤੇ। ਤੁਸੀ ਅੱਗੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ:-“ਮੈਨੂੰ ਤੁਹਾਡਾ ਲੇਖ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਇਹ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿ ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਇਕ
ਫਰਜ਼ੀ ਪਾਤਰ ਸਿਰਜ ਕੇ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ ਹੈ” ਵੀਰ ਜੀ ਮੇਰਾ ਲਿਖਿਆ ਲੇਖ ਇੱਕ ਅਸਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਵਿੱਚ ਵਿਚਾਰੇ ਕੁੱਝ ਅੰਸ਼ਾ ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ
ਜਿਸ ਦਾ ਸਬੰਧ ਜੰਮੂ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਕਿਸੇ ਮੀਟਿੰਗ ਨਾਲ ਨਹੀਂ। ਪ੍ਰਚਾਰਕ ਜੀ ਨਾਲ ਅਚਾਨਕ ਹੋਈ ਇਹ
ਮੁਲਾਕਾਤ, ਜੰਮੂ ਵਿਖੇ ਹੋਈ ਮੀਟਿੰਗ ਤੋਂ ਕੁੱਝ ਹਫ਼ਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੋਈ ਸੀ। ਮੈਂ ਕਿਸੇ ਫਰਜ਼ੀ ਪਾਤਰ
ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਘੜੀਆ, ਇਸ ਲਈ, ਇਸ ਬਾਰੇ ਆਪ ਜੀ ਦਾ ਆਪਣਾ ਖ਼ਿਆਲ ਫ਼ਰਜ਼ੀ ਹੈ। ਜ਼ਰਾ ਕੁ ਸੋਚੋ! ਸੱਚਮੁੱਚ
ਹੋਈ ਮੁਲਾਕਾਤ ਨੂੰ ਜੇ ਕਰ ਆਪ ਜੀ ਫ਼ਰਜ਼ੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਮਹਸੂਸ ਹੋਂਣ ਵਾਲੀ ਉਪਰੋਕਤ
ਗਲ ਦਾ ਮੇਰੇ ਲਈ ਕੀ ਮਹੱਤਵ ਬੱਚਦਾ ਹੈ? ਮੈਂ ਆਪ ਜੀ ਤੇ ਯਕੀਨ ਕਰਾਂ ਜਾਂ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਬੀਤੇ ਅਨੁਭਵ
ਤੇ?“ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਜੰਮੂ ਜੀ, ਇੰਨੇ ਘਟੀਆਂ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਅਤੇ ਏਨੀ ਨੀਵੇਂ
ਪੱਧਰ ਦੀ ਅਲੋਚਨਾ ਕਰਕੇ, ਆਪਣੇ ਮੁਹੋਂ ਆਪ ਹੀ ਮੀਆ ਮਿੱਠੂ ਬਣਨਾ, ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਵਿਦਵਾਨ ਸਮਝਣ
ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਸ਼ੋਭਾ ਨਹੀ ਦਿੰਦਾ” ਪਹਿਲੀ ਗਲ; ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਵਿਦਵਾਨ ਸਮਝਣ ਦਾ ਭੁੱਲੇਖਾ ਮੈਂ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਪਾਲਿਆ।ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ, ਜੰਮੂ-6. 11. 12
(06/11/12) ਡਾ: ਇਕਬਾਲ ਸਿੰਘ ਢਿੱਲੋਂ
ਸਿਖਮਾਰਗ ਵੈਬਸਾਈਟ ਦੇ ਸਤਿਕਾਰਯੋਗ ਸੰਪਾਦਕ ਜੀ, ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਮੇਰੇ ਵੱਲੋਂ ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਪਰਵਾਨ
ਹੋਵੇ ਜੀ! ਸਰਵਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨ‘ਇਕ ਪ੍ਰਚਾਰਕ ਜੀ ਨਾਲ
ਸੰਖੇਪ ਮੁਲਾਕਾਤ’ ਦਾ ਬਿਲਕੁਲ ਸਹੀ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਇਸ ਲੇਖ ਦੇ ਲੇਖਕ ਦੇ ਨੈਤਿਕ ਪੱਧਰ
ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੇਪਰਦ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇੱਸੇ ਲੇਖਕ ਨੇ 02. 11. 2012 ਨੂੰ ਸਿਖਮਾਰਗ ਵੈਬਸਾਈਟ ਤੇ
ਮੇਰੀ ਨਵੀਂ ਛਪੀ ਪੁਸਤਕ ‘ਅਕਾਲ-ਤਖਤ: ਸੰਕਲਪ ਅਤੇ ਵਿਵਸਥਾ’ ਸਬੰਧੀ ਪਾਏ ਗਏ ਆਪਣੇ ਪੱਤਰ
ਵਿੱਚ ਈਰਖਾ, ਨਿਰਾਸ਼ਾ, ਨਫਰਤ, ਵੈਰ-ਭਾਵਨਾਂ ਅਤੇ ਨਿੰਦਿਆ ਦੇ ਪੰਜ ਮਨੋਵਿਕਾਰਾਂ ਦਾ ਸਪਸ਼ਟ ਰੂਪ
ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਹਉਮੇ ਦੇ ਰੋਗ ਤੋਂ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੀੜਤ ਅਤੇ ਉਪਰੋਕਤ ਪੰਜ
ਮਨੋਵਿਕਾਰਾਂ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਇਹ ਲੇਖਕ ਸਦਾ ਮਨਮੱਤੀ ਪ੍ਰੰਪਰਾਵਾਂ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਖੜੋਤਾ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦਾ
ਹੈ। ਆਪ ਜੀ ਅਤੇ ਵੈਬਸਾਈਟ ਦੇ ਸਲਾਹਕਾਰ ਬੋਰਡ ਨੂੰ ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਸਿਖਮਾਰਗ ਵੈਬਸਾਈਟ ਦੇ ਮਿਆਰ
ਨੂੰ ਸਾਹਮਣੇ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਇਸ ਲੇਖਕ ਪ੍ਰਤੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਵਿਚਾਰ-ਅਧੀਨ ਨਾਂਹ-ਪੱਖੀ ਲਿਖਤਾਂ
ਵਰਗੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਕੋਈ ਠੋਸ ਨੀਤੀ ਅਪਣਾਈ ਜਾਵੇ। ਇਕਬਾਲ ਸਿੰਘ ਢਿੱਲੋਂ
(06/11/12) ਸਤਪਾਲ ਸਿੰਘ ਦੁਗਰੀ
ਕੁਝ ਹੀ ਦਿਨਾਂ ਚ ਆਉਣ ਵਾਲੇ
ਅਨਮੱਤੀ ਤਿਉਹਾਰ ਦੀਵਾਲੀ ਬਾਰੇ ਅੱਜ ਫਤਹਿ ਮਲਟੀਮੀਡਿਆ ਟੀਮ ਵਲੋਂ ਸਰਗੋਧਾ ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ
ਵਿਚ ਬਚਿਆਂ ਨੂੰ “ਦੀਵਾ ਇਉ ਜਲੈ” ਫਿਲਮ ਦਿਖਾਈ ਗਈ ਅਤੇ ਉਨਾਂ ਨੂੰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਕੇ ਇਸ
ਦਿਨ ਅਸੀਂ ਖੁਦ ਆਪਣੇ ਪੈਸੇ ਦੀ ਬਰਬਾਦੀ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਆਪ ਹੀ ਆਪਣੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਨੂੰ ਗੰਦਾ ਕਰਕੇ
ਜਹਿਰ ਭਰਿਆ ਮਾਹੋਲ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਮਾਜ ਵਿਚ ਕਈ ਤਰਾਂ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਫੈਲਦੀਆਂ ਹਨ
ਜਿਸਦੇ ਜਿੰਮੇਵਾਰ ਅਸੀਂ ਆਪ ਹਾਂ , ਮੋਕੇ ਤੇ ਹੀ ਬਚਿਆਂ ਕੋਲੋਂ ਫਿਲਮ ਵਿਚੋਂ ਸਵਾਲ ਪੁਛ ਕੇ ਸਹੀ
ਜਵਾਬ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਬਚਿਆਂ ਨੂੰ ਇਨਾਮ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ,ਸਾਰੇ ਪ੍ਰੋਗ੍ਰਾਮ ਦੀ ਸਮਾਪਤੀ ਵੇਲੇ ਕਈ ਬਚਿਆਂ ਨੇ
ਆ ਕੇ ਪ੍ਰਣ ਕੀਤਾ ਕੇ ਉਹ ਪਟਾਕੇ ਨਾ ਚਲਾ ਕੇ ਆਪਣੇ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਸੁਥਰਾ ਰਖਣਗੇ ..ਸਤਪਾਲ
ਸਿੰਘ ਦੁਗਰੀ
(06/11/12) ਬਿਕਰਮਜੀਤ ਸਿੰਘ 'ਜੀਤ'
ਆਓ
ਸਿਆਣੇ ਬਣੀਏਂ :::
(05/11/12) ਹਾਕਮ ਸਿੰਘ
ਸਤਿਕਾਰ ਯੋਗ ਗਿਆਨੀ ਜਗਤਾਰ ਸਿੰਘ ਜਾਚਕ ਜੀ, “ਦੁਖ
ਸੁਖ ਕਰਤੈ ਧੁਰਿ ਲਿਖਿ ਪਾਇਆ ਦੂਜਾ ਭਾਉ ਆਪ ਵਰਤਾਇਆ” (ਪੰ: 1054)। ਮਾਰ ਧਾੜ,
ਕੁਰਲਾਉਣਾ, ਉਲਾਂਭਾ ਹਉਮੈ ਅਧੀਨ ਮਨੁੱਖੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਦਾ ਪਰਗਟਾਵਾ ਹਨ। ਇਹ ਸਭ ਮਨੁੱਖੀ ਜੀਵਨ ਅਤੇ
ਸੰਸਾਰ ਦਾ ਵਿਹਾਰ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਮਾਇਆ ਦੇ ਦੂਜੇ ਭਾਉ ਦਾ ਪਰਭਾਵ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਸੰਸਾਰ
ਵਿਚ ਮਾਇਆ ਦੇ ਪਰਭਾਵ ਦਾ ਦਰਿਸ਼ਟਾਂਤ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ, ਉਹ ਪ੍ਰਭੂ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਹੇ ਅਤੇ ਨਾ
ਹੀ ਕੋਈ ਇਤਿਹਾਸਕ ਵਰਨਣ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। “ਕਰਤਾ ਤੂੰ ਸਭਨਾ ਕਾ ਸੋਈ॥ ਜੇ ਸਕਤਾ ਸਕਤੇ ਕੋ ਮਾਰੇ ਤਾ ਮਨ ਰੋਸੁ ਨ
ਹੋਈ॥1॥ ਰਹਾਉ॥” ਫਰੀਦ ਕੋਟੀਏ ਟੀਕੇ ਦੇ ਰਹਾਉ ਦੀ ਪੰਗਤੀ ਦੇ ਇਹ ਅਰਥ “ਹੇ ਕਰਤਾ ਪੁਰਖ!
ਤੂੰ ਸਭ ਕਾ (ਸੋਈ) ਸੁਧ ਲੈਨੇ ਹਾਰ ਹੈ॥ ਜੇ (ਸਕਤਾ) ਬਲਵਾਨ, ਬਲਵਾਨ ਕੋ ਮਾਰੇ ਤੇ ਫਿਰ ਤੁਹਾਰੇ ਮਨ
ਮੇਂ ਮਾਰਨੇ ਵਾਲੇ ਪਰ ਕ੍ਰੋਧ ਨਹੀਂ ਆਉਤਾ” ਪ੍ਰਭੂ ਨੂੰ ਮਾਨਵ ਰੂਪ (Anthropomorphic)
ਵਜੋਂ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਗੁਰਮਤਿ ਸਿਧਾਂਤ ਦੇ ਵਿਪਰੀਤ ਹੈ।
ਗੁਰਮਤਿ ਵਿਚ ਪ੍ਰਭੂ ਨੂੰ ਮਨੁੱਖ ਜਾਂ ਅਵਤਾਰ ਨਹੀਂ ਚਿਤਵਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਉਸਦਾ ਕੋਈ ਮਨ ਹੈ ਜਿਸ
ਨੂੰ ਕ੍ਰੋਧ ਆਉਂਦਾ ਹੋਵੇ। ਮਨ ਤੇ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਗੁਣ ਹੈ ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਨਹੀਂ। “ਕਰਤਾ ਤੂੰ ਸਭਨਾ ਕਾ
ਸੋਈ” ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਇਕ ਗੁਣ ਦਾ ਵਰਨਣ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਪ੍ਰਭੂ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰ ਕੇ ਨਹੀਂ ਆਖਿਆ ਜਾਪਦਾ।
ਇਹ ਤੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੂੰ ਉਪਦੇਸ਼ ਆਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹਾਕਮ ਸਿੰਘ
(05/11/12) ਸਰਵਜੀਤ ਸਿੰਘ
ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਬਰੈਂਮਪਟਨ ਜੀ, ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕਾ ਖਾਲਸਾ। ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕੀ ਫ਼ਤਿਹ। ਸਤਿਕਾਰ ਸਹਿਤ ਸਰਵਜੀਤ ਸਿੰਘ
*************************************************
ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਜੰਮੂ ਜੀ, ਧੰਨਵਾਦ
*************************************************************************
ਸਤਿਕਾਰ ਕਮੇਟੀ ਬਨਾਮ ਪੰਥਕ ਮਤਾ ਬੀੜਾਂ ਦੇ ਪਾਰਸਲ: ਸ਼੍ਰੀ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਕਮੇਟੀ ਦੀ ਪੱਤ੍ਰਿਕਾ ਨੰ: 4125/67 ਮਿਤੀ
28-12-44 ਜਿਸ ਰਾਹੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪੁੱਛ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀਆਂ ਬੀੜਾਂ ਬਾਹਰ
ਪਾਰਸਲਾਂ ਰਾਜੀ ਭੇਜੀਆਂ ਜਾਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ ਜਾਂ ਨਹੀ। ਪੇਸ਼ ਹੋ ਕੇ ਪ੍ਰਵਾਨ ਹੋਇਆ ਕਿ ਪਾਰਸਲ
ਰਾਹੀਂ ਬੀੜਾਂ ਲੋੜ ਪੈਣ ਤੇ ਭੇਜ ਦੇਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ ਪਰੰਤੂ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਖਾਸ ਖਿਆਲ ਰੱਖਿਆ
ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪੈਕਿੰਗ ਚੰਗਾ ਤੇ ਆਦਰਯੋਗ ਹੋਵੇ। ਨੋਟ: ਇਸ ਸਮੇਂ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਬ ਜਥੇਦਾਰ
ਮੋਹਣ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਇਕੱਤਰਤਾ ਵਿਚ ਦਰਸ਼ਨ ਦਿੱਤੇ। (ਪੰਥਕ ਮਤੇ-ਪੰਨਾ 38, ਸੰਪਾਦਕ ਡਾ ਕਿਰਪਾਲ
ਸਿੰਘ)ਸਤਿਕਾਰ ਸਹਿਤ
(05/11/12) ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ, ਜੰਮੂ
‘ਮਨੁੱਖਤਾ ਲਈ ਜੀਵਨ ਜਾਚ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਕਿਉਂ’ ?
ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ, ਜੰਮੂ
ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜੀ
ਨੇ ਜਿਸ
ਧਰਮ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਦਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਸਾਨੂੰ ਦਿੱਤਾ, ਉਸ ਧਰਮ ਦੀਆਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਸਾਰੇ ਮਨੁੱਖਾਂ ਲਈ ਲਾਹੇਵੰਧ
ਹਨ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇ ਧਰਮ ਨੂੰ ਸਾਰੀ ਮਨੁੱਖਤਾ ਲਈ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇਸਦਾ ਅਰਥ ਇਹ ਨਹੀਂ, ਕਿ ਸਾਰੇ
ਮਨੁੱਖਾਂ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਅਪਨਾ ਲਿਆ ਹੈ। ਗੁਰੂ
ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਸਾਰੇ ਸੰਸਾਰ ਲਈ ਹਨ! ਇਸਦਾ ਦਾ ਅਰਥ ਇਹ ਨਹੀਂ ਕਿ, ਹਰ ਕਿਸੇ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਆਪਣਾ
ਗੁਰੂ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ! ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਬਾਕੀ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਗੁਰੂ
ਹਨ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਪਣੇ ਗੁਰੂ ਨਹੀਂ! ਗੁਰਤਾ ਤਾਂ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨ ਦਾ ਭਾਵ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਖ਼ੈਰ!
ਇਸ ਗਲ ਤੋਂ ਕੋਈ ਵੀ ਇਨਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਕਿ, ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਵਲੋਂ ਸਿਖਾਏ ਧਰਮ
ਵਿਚ, ਮਨੁੱਖਤਾ ਜਾਂ ਸਰਬਤ ਦੇ ਭਲੇ ਦਾ ਟੀਚਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਜੀ ਦੀਆਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ, ਹਰ
ਮਨੁੱਖ ਲਈ ਹਨ।
ਚਾਹੇ ਤਾਂ ਹਰ
ਕੋਈ ਉਸ ਨੂੰ ਪੜ ਕੇ, ਉਸ ਤੋਂ ਜੀਵਨ ਸੇਧ ਲੇ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਪਰ ਨਾਲ ਦੇ ਨਾਲ, , ਇਸ ਸੱਚਾਈ ਤੋਂ ਵੀ ਮੁਨਕਰ ਨਹੀਂ
ਹੋਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਕਿ, ਸਾਰੇ ਮਨੁੱਖਾਂ ਨੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਵਲੋਂ ਦਰਸਾਏ ਧਰਮ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ।
ਨਾ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਤੋਂ ਦਸ਼ਮੇਸ਼ ਜੀ ਵੇਲੇ ਤਕ, ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਦ ਅੱਜ ਤਕ!
ਇਸੇ ਪਰਿਪੇਖ ਵਿਚ, ਅੱਜ ਕਲ ਪ੍ਰਚਾਰੇ ਜਾ ਰਹੇ ਇਸ ਜੁਮਲੇ ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰੀਏ
ਕਿ, ਸਿੱਖ ਰਹਿਤ ਮਰਿਆਦਾ ਸੁਧਾਰ ਦਾ ਟੀਚਾ, ਸਾਰੀ ਮਨੁੱਖਤਾ ਲਈ ਇੱਕ ਰਹਿਤ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ ਹੈ।
ਕਮਾਲ ਹੈ ਭਈ! ਦਾਵਾ ਸਾਰੀ
ਮਨੁੱਖਤਾ ਲਈ ਜੀਵਨ ਜਾਚ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਦਾ ਪਰ ਉਸ ਵਿੱਚ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਕੇਵਲ ਸਿੱਖ ਦੀ?
ਇਸ ਦਾਵੇ ਤੋਂ ਹੀ ਸਿੱਧ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਦਾਵਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ
ਜ਼ਜ਼ਬਾਤੀ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪਾਸ ਸੋਚ ਦੀ ਉਹ ਪੱਧਰ ਨਹੀਂ, ਜੋ ਕਿ ਐਸੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਬਾਰੇ
ਸੋਚ-ਵਿਚਾਰ ਲਈ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜੀ ਦਾ ਧਰਮ ਮਨੁੱਖਤਾ ਲਈ ਹੈ, ਇਹ ਤਾਂ ਠੀਕ ਹੈ।
ਪਰ
ਭਲਾ ਜੋ ਲੋਕਾਈ, ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ
ਦੇ ਮਾਰਗ ਤੇ ਤੁਰਨ ਦਾ ਨਿਸ਼ਚਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦੀ, ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਗੁਰੂ ਨਹੀਂ
ਮੰਨਦੀ, ਉਸ ਲੋਕਾਈ ਲਈ, ਸਿੱਖ ਕਿਵੇਂ ਕੋਈ ਰਹਿਤ ਮਰਿਆਦਾ ਤਿਆਰ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ?
ਇਸਲਾਮ, ਇਸਾਈਅਤ ਆਦਿ ਵਿੱਚ ਅਕੀਦਾ ਰੱਖਣ ਵਾਲਿਆਂ ਲਈ
ਕੁਰਾਨ, ਬਾਈਬਲ ਆਦਿ ਸਾਰੀ ਮਨੁੱਖਤਾ ਲਈ ਹਨ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਪੁੱਛੇ ਬਿਨ੍ਹਾਂ,
ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਅਸੀਂ ਕਿਵੇਂ ਕੋਈ ਜੀਵਨ ਜਾਚ ਤਿਆਰ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ?
ਇਹ ਭੁੱਲੇਖੇ ਵਿੱਚ ਪਏ ਹੋਏ ਸੱਜਣਾਂ ਦਾ ਭੁੱਲੇਖਾਪੁਰਨ
ਦਾਵਾ ਹੈ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਇਸ ਦਾਵੇ ਵਿੱਚ ਮੁਲੋਂ ਹੀ ਭੁੱਲੇ ਹੋਏ ਹਨ।
ਜੇ ਕਰ ਰਹਿਤ ਮਰਿਆਦਾ ਸਾਰੀ ਮਨੁੱਖਤਾ ਲਈ ਹੋਂਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਵਿੱਚ
ਸਿੱਖ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਕਿਵੇਂ ਲਿਖੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ? ? ?
ਉਸ ਵਿੱਚ ਤਾਂ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ!
ਕਿਉਂਕਿ ਸਿੱਖ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਲਿੱਖਦੇ ਹੀ ਰਹਿਤ ਮਰਿਆਦਾ ਜਾਂ ਜੀਵਨ ਜਾਚ ਕੇਵਲ ਸਿੱਖਾਂ ਵਾਸਤੇ ਹੋ
ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਨਾ ਕਿ ਸਾਰੀ ਮਨੁੱਖਤਾ ਵਾਸਤੇ।
ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਸਿੱਖ ਦੀ, ਅਤੇ ਦਾਵਾ ‘ਸਾਰੀ
ਮਨੁੱਖਤਾ ਲਈ’ ਦਾ? ਬੜਾ ਹਾਸੋਹੀਣਾ ਦੋਗਲਾ ਦਾਵਾ
ਜਾਪਦਾ ਹੈ! ਦੋ ਕਸ਼ਤੀਆਂ ਤੇ ਸਵਾਰੀ ਵਰਗਾ! ਨਾ ਇੱਧਰ ਦਾ ਨਾ ਉੱਧਰ ਦਾ!
ਐਸਾ ਦਾਵਾ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ‘ਸਿੱਖ’ ਦੇ ਬਜਾਏ
‘ਮਨੁੱਖ’ ਜਾਂ ‘ਮਨੁੱਖਤਾ’ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਲਿਖਣ, ਤਾਂ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ‘ਕਥਨੀ ਅਤੇ ਕਰਨੀ’ ਇੱਕ ਨਜ਼ਰ
ਆਏ, ਅਤੇ ਸਾਰੀ ਮਨੁੱਖਤਾ ਵਾਸਤੇ ਰਹਿਤ ਮਰਿਆਦਾ ਬਨਾਉਂਣ ਬਾਰੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਿਦਵਤਾ ਅਤੇ ਕੁਸ਼ਲਤਾ
ਦਾ ਵੀ ਪਤਾ ਚਲ ਸਕੇ!
ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ, ਜੰਮੂ 5. 11. 12
(05/11/12) ਡਾ: ਦਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗ੍ਰੇਵਾਲ
ਮੈਂ
ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਗੋਲਾ। ਡਾ: ਦਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗ੍ਰੇਵਾਲ
(04/11/12) ਸੁਰਜਨ ਸਿੰਘ
ਸ.
ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ਬਰੈਂਮਪਟਨ, ਉਪਰਲੀ
ਵਿਚਾਰ ਤੋਂ ਸਿੱਧ ਹੈ ਕਿ ਦਸੋਂ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ (ਨਾਨਕ, ਅੰਗਦ, ਅਰਮਦਾਸ, -----------, ਗੋਬਿੰਦ
ਸਿੰਘ) ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਗੁਰੂ ਹਨ ਅਤੇ ਹੁਣ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਗੁਰਗੱਦੀ ਤੇ ਬਰਾਜਮਾਨ ਹਨ। ਸੁਰਜਨ ਸਿੰਘ ----+919041409041
(04/11/12) ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਬਰੈਂਮਪਟਨ
ਸਿੱਖ ਮਾਰਗ ਦੇ ਪਾਠਕ ਜਨੋ ਏਤੀ ਮਾਰ ਪਈ ਕਰਲਾਣੇ ਤੈਂ ਕੀ ਦਰਦੁ ਨ ਆਇਆ ॥੧॥ (360) ਮੇਰੀ ਸਮਝ ਮੁਤਾਬਿਕ ਉਪਰਲੇ ਸ਼ਬਦ ਦੇ ਅਰਥ ਇਂਝ ਬਣਦੇ ਹਨ।ਆਪੈ ਦੋਸੁ ਨ ਦੇਈ ਹਿਂਦੁਸਤਾਨ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਦੋਸ਼ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦਾ।ਕਰਤਾ ਜਮੁ ਕਰਿ ਮੁਗਲੁ ਚੜਾਇਆ ॥ ਕਹਿਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਰਤੇ ਨੇ ਮੁਗਲਾਂ ਨੂੰ ਹਿਂਦੁਸਤਾਨ ਤੇ ਚਾੜਿਆ ਹੈ।ਆਵਨਿ ਅਠਤਰੈ ਜਾਨਿ ਸਤਾਨਵੈ ਹੋਰੁ ਭੀ ਉਠਸੀ ਮਰਦ ਕਾ ਚੇਲਾ ॥ 1578 ਸੰਮਤ (1521 ਈਸਵੀ) ਵਿੱਚ ਬਾਬਰ ਨੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ। 1530 ਇਸਵੀ ਵਿੱਚ ਬਾਬਰ ਦੀ ਮੌਤ
ਹੋਈ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੁਮਾਂਯੂ ਤਖਤ ਤੇ ਬੈਠਾ। 1597 ਸਂਮਤ (1540 ਈਸਵੀ) ਵਿੱਚ ਸ਼ੇਰ ਸ਼ਾਹ ਸੁਰੀ ਨੇ
ਹੁਮਾਂਯੂ ਨੂੰ ਹਰਾ ਕੇ ਭਜਾ ਦਿੱਤਾ। ਮੈਨੂੰ ਤੇ “ਮਰਦ ਕਾ ਚੇਲਾ” ਤੋਂ ਸ਼ੇਰ ਸ਼ਾਹ ਸੁਰੀ ਵੱਲ ਹੀ
ਇਸ਼ਾਰਾ ਲਗਦਾ ਹੈ।ਇਸ ਪੰਕਤੀ ਤੋਂ ਤਿੱਨ ਸਿੱਟੇ ਕੱਡੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। 1) ਗੁਰੁ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਅਕਾਲ ਚਲਾਣਾ 1539 ਦੇ ਬਜਾਏ 1540 ਜਾਂ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੋਇਆ ਤਾਂ
ਹੀ ਉਹ ਇਹ ਪੰਕਤੀ ਲਿਖ ਸਕੇ।ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ
(04/11/12) ਸੰਦੀਪ ਸਿੰਘ ਖਾਲੜਾ
ਮਨੁੱਖੀ ਹੱਕਾਂ ਦੀ ਅਵਾਜ ਨੂੰ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਪੱਧਰ ਤੇ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਵਾਲੇ ਸ਼ਹੀਦ ਸ੍ਰ: ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ
ਖਾਲੜਾ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ 17 ਵਾਂ ਸ਼ਹੀਦੀ ਸਮਾਗਮ ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ। (ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਤਿੰਨ ਰੌਜਾ ਗੁਰਮਤਿ ਕੈਂਪ
ਵੀ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ)
VIDEO
(03/11/12) ਪ੍ਰੀਤਮ ਸਿੰਘ
ਗਿਆਨੀ ਜਗਤਾਰ ਸਿੰਘ ਜੀ, “ਰਤਨ ਵਿਗਾੜਿ ਵਿਗੋਏ
ਕੁਤੀਂ ਮੁਇਆ ਸਾਰ ਨ ਕਾਈ ॥” ਦੇ ਅਰਥ ਠੀਕ ਤੌਰ `ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੁਤੇ ਹਾਕਮਾਂ ਉਤੇ
ਢੁਕਦੇ ਹਨ!ਆਪ ਜੀ ਦਾ ਬਹੁਤ ਬਹੁਤ ਧੰਨਵਾਦ!
(03/11/12) ਡਾ. ਇਕਾਬਲ ਸਿੰਘ ਢਿੱਲੋਂ
ਮਾਨਯੋਗ ਗਿਆਨੀ ਜਗਤਾਰ ਸਿੰਘ ਜਾਚਕ ਜੀ, ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਮੇਰੇ ਵੱਲੋਂ ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਪਰਵਾਨ ਹੋਵੇ
ਜੀ!
“ਪ੍ਰਭੂ ਨੂੰ ਦਰਦ ਨਹੀਂ ਆਇਆ”। ਪਰੰਤੂ ਸਬੰਧਤ ਸਤਰ ਦੇ ਸਵਾਲੀਆ ਹੋਣ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਇਸ
ਵਿਚਲੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਲੜੀ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਸੀ: ਇਕਬਾਲ ਸਿੰਘ ਢਿੱਲੋਂ
(03/11/12) ਡਾ: ਦਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗ੍ਰੇਵਾਲ
ਸਦ
ਸੰਗ ਸੱਚਾ ਸੋਈ
(02/11/12) ਮਨਦੀਪ ਸਿੰਘ ‘ਵਰਨਨ’
ਨਸਲਕੁਸ਼ੀ ਮਨਦੀਪ ਸਿੰਘ ‘ਵਰਨਨ’
VIDEO
(02/11/12) ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ, ਜੰਮੂ
ਸਤਿਕਾਰ ਯੋਗ ਪਾਠਕ ਸੱਜਣੋਂ
ਸਤਿ ਸ਼੍ਰੀ ਅਕਾਲ!
ਸਿੱਖ ਮਾਰਗ. ਕਾਮ ਤੇ ਇਸ ਹਫ਼ਤੇ ਦੇ ਲੇਖਾਂ ਵਿੱਚ ਡਾ. ਇਕਾਬਲ ਸਿੰਘ ਢਿੱਲੋਂ
ਜੀ ਵਲੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੁਸਤਕ “ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ: ਸੰਕਲਪ ਅਤੇ ਵਿਵਸਥਾ” ਨਾਮੀ ਪੁਸਤਕ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਇੱਕ
ਲੇਖ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਲਿਖੀ ਗਈ। ਆਪਣੀ ਪੁਸਤਕ ਦੀ ਆਪ ਹੀ ਭੂਮਿਕਾ ਲਿਖਦੇ ਡਾ. ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪੁਸਤਕ
ਦੇ ਸਿਫ਼ਤੀ ਕਸੀਦੇ ਆਪ ਹੀ ‘
ਸਭ
ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਪਹਿਲਾ ਯਤਨ` ਅਤੇ ‘ ਇੱਕ
ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਵਸੀਲਾ ਸਾਬਤ ਹੋਵੇਗੀ` ਆਦਿ
ਲਿਖ ਕੇ ਪਰੋਸ ਦਿੱਤੇ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸਪਸ਼ਟ ਮੰਨਿਆਂ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਪੁਸਤਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਉੱਠੀਆਂ
‘ ਨਵੀਂਆਂ ਧਾਰਨਾਵਾਂ`
ਅਧਾਰਤ ਹੈ। ਪਰ ਇਹ ਭੂਮਿਕਾ ਅਧੂਰੀ ਸੀ ਜਿਸ ਨੂੰ
ਡਾ. ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੇ ਇੱਕ ਵੱਖਰੇ ਪੱਤਰ ਮਿਤੀ 01.11.12 ਰਾਹੀਂ ਪੁਰਾ ਕਰਨ ਦਾ ਯਤਨ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਚਾਹੀਦਾ ਤਾਂ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਡਾ. ਜੀ ਇਸ ਪੁਸਤਕ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਅਸਲਿਅਤ ਨੂੰ ਪੁਸਤਕ
ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਪੁਸਤਕ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੀ ਲਿਖਦੇ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਅਸਲ ਭੁਮਿਕਾ ਨੂੰ ਪੁਸਤਕ ਨਾਲੋਂ
ਵੱਖ ਕਰਕੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਕਿ ਅਸਲੀਅਤ ਉਸ ਪੁਸਤਕ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਨਾ ਬਣ ਕੇ ਇੱਕ ਪੱਤਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ
ਗੁਆਚ ਜਾਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਪਣੇ ਹੀ ਸੱਤ ਲੇਖ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੁਸਤਕ ਦੀ ਰਾਹ ਦਾ ਰੋੜਾ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ
ਨੂੰ ਇੱਕ ਪੱਤਰ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਦੂਰ ਕਰਨ ਦਾ ਯਤਨ ਡਾ. ਜੀ ਵਲੋਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਦਾਸ ਵਲੋਂ ਗੁਰੂ ਦੇ ਉਸਾਰੇ ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਦੀਆਂ ਅਸਲ ਤਸਵੀਰਾਂ ਦੇ ਹਵਾਲੇ
ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨ ਉਪਰੰਤ ਡਾ. ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪੱਤਰ ਮਿਤੀ
18.3.12
ਸਿੱਖ ਮਾਰਗ. ਕਾਮ ਤੇ
“ਉਂਜ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੰਭਾਵਨਾਂ ਇਸ ਥੜ੍ਹੇ ਦੇ ਅਸਲੀ ਹੋਣ ਦੀ ਲਗਦੀ ਹੈ” ਲਿਖਦੇ ਹੋਏ ਲਿਖਿਆ ਸੀ ਕਿ:-
“
ਉਪੱਰ
ਦਰਸਾਈ
ਸਾਰੀ
ਸਥਿਤੀ
ਵਿੱਚ
ਤਾਂ
ਵਿਚਾਰ-ਅਧੀਨ ਤਸਵੀਰ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ
ਵਾਲੀਆਂ ਧਿਰਾਂ ਨੂੰ ਮੰਗ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਕਿ ਮੁੜ-ਖੁਦਾਈ ਕਰਵਾ ਕੇ ਛੇਵੇਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ
ਤਖਤ-ਸਿੰਘਾਸਣ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਥੜ੍ਹੇ ਵਾਲੀ ਇਸ ਆਲੌਕਿਕ ‘ਲੱਭਤ` ਨੂੰ ਹੂਬਹੂ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪਰਗਟ ਕੀਤਾ
ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਿਖ ਇਤਹਾਸਿਕ ਅਤੇ ਵਿਰਾਸਤੀ ਯਾਦਗਾਰ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਪਰਦਰਸ਼ਿਤ
ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ”
ਇਸ ਤੇ ਦਾਸ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਆ, ਇਹ ਸੀ:-
“ਲਿਖਾਰੀ ਜੀ ਨੂੰ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਉਹ ਇਸ ਬਾਰੇ ਅਪਣੇ ਲਿਖੇ ਲੇਖਾਂ
ਅਤੇ ਸੰਭਾਵਤ ਕਿਤਾਬ ਦੀ ਖੁਦਾਈ ਕਰਨ ਅਤੇ ਗਲਤਬਿਆਨੀਆਂ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਡਣ। ਛਪਾਈ ਜੇ ਕਰ ਨਹੀਂ ਹੋਈ
ਤਾਂ ਛਪਾਈ ਨੂੰ ਹੁਣ ਦੇਰ ਲੱਗ ਸਕਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਖੁਦਾਈ ਲਈ ਸਮਾਂ ਤਾਂ ਲੱਗੇ ਗਾ ਹੀ। ਜੇ ਕਰ ਛੱਪ
ਗਈ ਹੈ ਤਾਂ ਕੋਈ ਗਲ ਨਹੀਂ ਪਾਠਕ ਆਪ ਖੁਦਾਈ ਕਰ ਲੇਂਣ ਗੇ। (
ਦਾਸ
ਦਾ ਲੇਖ, ‘ਗੁਰੂ ਦਾ ਉਸਾਰਿਆ ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਕਦੇ ਅਲੋਪ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ` ਮਿਤੀ ੧੯. ੩. ੧੨ ਸਿੱਖ ਮਾਰਗ.
ਕਾਮ)
ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ ਡਾ. ਜੀ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਤਬਦੀਲਿਆਂ ਕਰਨੀਆਂ
ਪਈਆਂ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਕਿਤਾਬ ਦੀ ਛਪਾਈ ਕਈਂ ਮਹੀਨੇ ਠੰਡੇ ਬਸਤੇ ਵਿੱਚ ਜਾ ਪਈ। ਡਾ. ਜੀ ਦੂਬਿਦਾ ਕਾਰਨ
ਪੁਸਤਕ ਦੀ ਭੁਮਿਕਾ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸੱਚਾਈ ਨਾ ਲਿਖ ਸਕੇ ਇਸ ਲਈ ਪਹਿਲਾਂ ਲਿਖੇ ਅਧਾਰਹੀਨ ਅਤੇ
ਭੁੱਲੇਖਾ/ਤਰੁੱਟੀਆਂ ਪੁਰਨ ਲੇਖਾਂ ਤੋਂ ਖਹਿੜਾ ਛੁੜਾਉਂਣ ਲਈ, ਕਿਤਾਬ ਉਪਰੰਤ ਇੱਕ ਪੱਤਰ ਰਾਹੀਂ
ਆਪਣੇ ਸੱਤ ਲੇਖ ਹਟਾਉਂਣ ਦੀ ਬੇਨਤੀ ਦਾ ਢੰਗ ਅਪਣਾ ਲਿਆ।
ਪੱਤਰ ਮਿਤੀ ੧. ੧੧. ੧੨ ਵਿੱਚ ਡਾ. ਢਿੱਲੋਂ ਜੀ ਲਿਖਦੇ ਹਨ:- “
ਮੈਂ
ਇੱਥੇ ਇਹ ਸਪਸ਼ਟ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਉਪਰੋਕਤ ਪੁਸਤਕ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਹਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਅਗਲੇਰੀ ਖੋਜ
ਅਤੇ ਸਮੱਗਰੀ ਦੀ ਸੁਧਾਈ ਦੀ ਪ੍ਰੀਕਿਰਿਆ ਰਾਹੀਂ ਸਬੰਧਤ ਲੇਖਾਂ ਦੇ ਪਾਠ ( text )
ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਆ ਗਈਆਂ ਹਨ”
“…ਸੱਤ ਲੇਖ ‘ਸਿਖਮਾਰਗ ’ ਵੈਬਸਾਈਟ ਤੋਂ ਹਟਾ ਦੇਣ ਨਾਲ ਪਾਠਕ ਕੇਵਲ
ਪੁਸਤਕ ਦੀ ਸਮੱਗਰੀ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਵਿਸ਼ੇ ਸਬੰਧੀ ਸੋਧੇ ਹੋਏ ਪਾਠ (
text )
ਨੂੰ ਹੀ ਪੜ੍ਹਨਗੇ ਤਾਂ ਮੇਰੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਸੇ ਭੰਬਲਭੂਸੇ ਦੀ ਗੁੰਜਾਇਸ਼ ਨਹੀਂ ਰਹੇਗੀ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਇਸ ਪੱਤਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੁਸਤਕ “
ਮੇਰੀ
ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ” ਅਧਾਰਤ ਹੈ। ਉਹ ਗੁਰਮਤਿ ਅਤੇ ਤੱਥਾਂ
ਨੂੰ ਕਲਪਨਾ, ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਕਲਪਨਾ ਨੂੰ ਤੱਥ ਬਣਾਉਂਦੇ ਆਏ ਹਨ! ਖ਼ੈਰ ਇਸ ਪੱਤਰ ਰਾਹੀਂ ਇਹ ਗਲਾਂ ਸਪਸ਼ਟ
ਹੋਇਆਂ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ:-
(1) ਡਾ. ਢਿੱਲੋਂ ਜੀ ਨੇ ਕਈ ਮਹੀਨੇਆਂ ਤਕ ਪਾਠਕਾਂ ਨੂੰ ਗਲਤ ਜਾਣਕਾਰੀ
ਦਿੱਦੇ ਹੋਏ ਸੱਤ ਲੇਖ ਸਿੱਖ ਮਾਰਗ. ਕਾਮ ਤੇ ਲਿਖੇ!
(2) ਡਾ. ਜੀ ਮਹੀਨੇਆਂ ਤਕ ਆਪਣੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੇਖਾਂ ਤੇ ਅੜੇ ਰਹੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ
ਅੰਦਰ ਬਾਦ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਤਬਦੀਲਿਆਂ ਕਰਨੀਆਂ ਪਈਆਂ।
(3) ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੱਤ ਲੇਖਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਕੁੱਝ ਐਸਾ ਸੀ ਜਿਸ ਲਈ ਡਾ. ਜੀ ਨੂੰ
ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਨਾ ਕੇਵਲ ਭਾਰੀ ਤਬਦੀਲਿਆਂ ਕਰਨੀਆਂ ਪਈਆਂ ਬਲਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੈਬਸਾਈਟ ਤੋਂ
ਹਟਵਾਉਂਣ ਦਾ ਰਾਹ ਵੀ ਚੁਣਨਾ ਪਿਆ।
(4) ਇਨਾਂ ਲੇਖਾ ਨੂੰ ਹਟਾਉਂਣ ਦਾ ਮਕਸਦ ਪਾਠਕਾਂ ਨੂੰ ਭੰਬਲਭੁਸੇ ਤੋਂ
ਬਚਾਉਂਣਾ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਆਪਣੀ ਭੰਬਲਭੂਸਾ ਰੂਪ ਕਿਤਾਬ ਵਿਚਲੀ ਨਿਜੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਨੂੰ ਬਚਾਉਂਣ ਦਾ ਯਤਨ
ਮਾਤਰ ਹੈ।
(5) ਉਨ੍ਹਾਂ ਆਪਣੀ ਨਵੀਂ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਵਿਚਲੇ ਭੰਬਲਭੂਸੇ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਹੀ
ਭਾਰੀ ਤਬਦੀਲਿਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਆਪਣੀ ਕਿਤਾਬ ਪਿੱਛਲੀ ਅਸਲ ਭੂਮਿਕਾ ਨੂੰ
ਛੁਪਾਉਂਣ ਦੀ ਜੁਗਤ ਵਿੱਚ ਲੇਖ ਹਟਾਵਾਏ ਹਨ। ਇਸ ਕਸਰਤ ਨਾਲ ਡਾ. ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਪੁਸਤਕ ਦੀ
ਵਿਸ਼ਵਸਨੀਅਤਾ ਨਾ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਬੱਚੀ ਹੈ।
ਇੰਝ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਡਾ. ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਨਿਜੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਨਹੀਂ
ਬਦਲੀ ਬਲਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਤੋਰਨ ਲਈ ਲੇਖ ਹਟਵਾ ਕੇ ਆਪਣੀ ਗਲਤ ਬਿਆਨਿਆਂ ਛੁਪਾਉਂਣ ਦਾ ਢੰਗ ਵਰਤਿਆ ਹੈ।
ਲੇਕਿਨ ਸੁਚੇਤ ਪਾਠਕ ਜਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੱਤਰ ਮਿਤੀ
1.11.12 ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਵਿਚਲੀ
ਭੂਮਿਕਾ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਹੀ ਦੇਖਣਗੇ।
ਲਿਖਤ ਵਾਪਸ ਲੇਂਣਾ ਹਰ ਲਿਖਾਰੀ ਦਾ ਹੱਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਉਸਦਾ ਕੋਈ ਵਾਜਬ
ਤਰੀਕਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਕਰ ਡਾ. ਸਾਹਿਬ ਲੇਖਨ ਅਦਬ ਦੇ ਤਕਾਜ਼ੇ ਨੂੰ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਹ ਆਪਣੇ
ਪੁਰਾਣੇ ਲੇਖਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪਾਠਕਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਰਹਿਣ ਦੇਂਣ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਸੱਤ ਲੇਖ ਸਿੱਖ ਮਾਰਗ ਤੇ
ਛੱਪੇ ਹੋਏ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪੱਤਰਾਂ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹਨ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲੇਖਾਂ ਤੇ ਪਾਠਕਾਂ ਦਰਮਿਆਨ
ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਬੱਧੀ ਲੰਬੀ ਵਿਚਾਰ ਚਰਚਾ ਹੋਈ ਹੋਵੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੇਖਾਂ ਨੂੰ ਹਟਵਾ ਕੇ ਡਾ. ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਲੇਖਨ
ਦੇ ਅਦਬ ਦੀ ਘੋਰ ੳਲੰਘਨਾ ਕੀਤੀ ਹੈ।
ਡਾ. ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੂੰ ਚਾਹੀਦਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਹਟਵਾਏ ਗਏ ਲੇਖਾਂ ਦੇ ਹੇਠ
ਤਬਦੀਲਿਆਂ ਸਬੰਧੀ ਟਿੱਪਣੀ ਲਿਖ ਛੱਡਦੇ ਤਾਂ ਕਿ ਪਾਠਕਾਂ ਨੂੰ ਸੂਚਨਾ ਮਿਲ ਜਾਂਦੀ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ
ਲੇਖਾਂ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀ ਹੋਈ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਕਿਤਾਬ ਨਾਲ ਮਿਲਾਨ ਕਰਕੇ ਕੇ ਜਾਣ ਸਕਦੇ ਸੀ ਕਿ ਕਿਹੜੀ-੨
ਤਬਦੀਲੀ ਹੋਈ ਹੈ? ਇਸ ਨਾਲ ਸੱਤ ਲੇਖਾਂ ਸਬੰਧੀ ਸਿੱਖ ਮਾਰਗ ਤੇ ਪਏ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਲੇਖਕਾਂ ਦੇ ਪੱਤਰਾਂ
ਦੇ ਵੱਡੇ ਰਿਕਾਰਡ ਦਾ ਪਰਿਪੇਖ/ਅਧਾਰ ਵੀ ਬੱਚਿਆ ਰਹਿੰਦਾ। ਪ੍ਰਿੰਟ ਮੀਡੀਆ ਵਿੱਚ ਜੇ ਕਰ ਛਪੀ
ਸਾਮਗਰੀ ਜੇ ਕਰ ਵਾਪਸ ਲਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਪਾਠਕਾਂ ਨੂੰ ਟਿੱਪਣੀ ਰਾਹੀਂ ਸੁਚਿਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ
ਹੈ ਪਰ ਡਾ. ਦਿੱਲੋਂ ਜੀ ਨੇ ਲੇਖ ਹਟਵਾ ਕੇ ਵਿਚਾਰਕਾਂ ਦਰਮਿਆਨ ਹੋਏ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਮਾਰਗ ਤੇ ਪਏ ਸਾਰੇ
ਸੰਵਾਦ ਦੇ ਵੱਡੇ ਰਿਕਾਰਡ ਨੂੰ ਖਰਾਬ ਕਰਨ ਦਾ ਯਤਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਸੰਪਾਦਕ ਜੀ ਦੀ ਸੁਹਿਰਦਤਾ
ਦਾ ਅਨੁਚਿਤ ਲਾਭ ਉਠਾਇਆ ਹੈ।
ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਡਾ. ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਹੁਣ ਸਬੰਧਤ ਪੱਤਰਾਂ ਦਾ ਰਿਕਾਰਡ ਵੀ
ਹਟਵਾਉਂਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰ ਦੇਂਣ ਤਾਂ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੀ ਧਾਰਕ ਪੁਸਤਕ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਸਾਰੀ ਹੀ
ਅਸਲੀਅਤ ਤੇ ਪਰਦਾ ਪੈ ਜਾਏ।
ਇਸ ਸਾਰੀ ਕਸਰਤ ਨਾਲ ਡਾ. ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਪੁਸਤਕ ਦੀ ਵਿਸ਼ਵਸਨੀਅਤਾ ਨਾ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਬੱਚੀ ਹੈ!
ਹਰਦੇਵ ਸਿੰਘ, ਜੰਮੂ ੨. ੧੧. ੧੨
(02/11/12) ਤੱਤ ਗੁਰਮਤਿ ਪਰਿਵਾਰ
ਸਿੱਖ ਰਹਿਤ
ਮਰਿਯਾਦਾ ਸੁਧਾਰ ਉਪਰਾਲੇ ਦੇ ਛੇਵੇਂ ਪੜਾਅ ਦੀ ਇਕੱਤਰਤਾ ਵਿਚ ਪਾਸ ਕੀਤੇ ਮਤੇ ਬਾਰੇ ਇਕ ਜ਼ਰੂਰੀ
ਵਿਚਾਰ:
ਸਿੱਖ ਰਹਿਤ ਮਰਿਯਾਦਾ ਸੁਧਾਰ
ਉਪਰਾਲੇ ਦੇ ਛੇਵੇਂ ਪੜਾਅ ਦੀ ਇਕੱਤਰਤਾ ਵਿਚ ਸਰਬਸੰਮਤੀ ਨਾਲ ਇਕ ਮਤਾ ਪਾਸ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਮਤਾ
ਇਸ ਇਕੱਤਰਤਾ ਦੇ ਸੱਦਾ ਪੱਤਰ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਵਜੋਂ 11 ਸੱਜਣਾਂ ਵਲੋਂ ਜਨਤਕ ਤੌਰ ’ਤੇ ਦਿੱਤੇ ਸਾਂਝੇ
ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਬਿਆਨ ਦੀ ਪੜਚੋਲ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਸੀ। ਇਸ ਸਾਂਝੇ ਬਿਆਨ ਵਿਚ 11 ਸੱਜਣਾਂ ਵਿਚ ਹੋਰਨਾਂ
ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਗਿਆਨੀ ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦਿਲੀ ਦਾ ਨਾਮ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਸੀ। ਸੋ ਸੁਭਾਵਿਕ ਤੌਰ
’ਤੇ ਮਤੇ ਵਿਚ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਾਮ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋ ਗਿਆ।ਇਕੱਤਰਤਾ ਦੀ ਖਬਰ ਛੱਪਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰਿੰ. ਗਿਆਨੀ ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਪ੍ਰਿੰ. ਨਰਿੰਦਰ
ਸਿੰਘ ਜੰਮੂ ਨੂੰ ਫੋਨ ਕਰਕੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ 11 ਸੱਜਣਾਂ ਦੇ ਉਸ ਸਾਂਝੇ ਬਿਆਨ ਨਾਲ ਉਹ ਸਹਿਮਤ ਨਹੀਂ
ਸਨ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਵਿਚਾਰ-ਚਰਚਾ ਦੇ ਬਾਈਕਾਟ ਰੂਪੀ ਗੁਰਮਤਿ ਵਿਰੋਧੀ ਹਰਕਤ ਨਾਲ ਉਹ ਕਦੇ ਸਹਿਮਤ ਨਹੀਂ
ਹੋ ਸਕਦੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਥਨ ਅਨੁਸਾਰ ਉਹ ਤਾਂ ਇਸ ਵਿਚਾਰ-ਚਰਚਾ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋਣ ਲਈ ਪੂਰਾ ਮਨ ਬਣਾਈ
ਬੈਠੈ ਸਨ, ਪਰ ਢੱਲਦੀ ਉਮਰ ਕਾਰਨ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਸ਼ਰੀਰਕ ਮਜ਼ਬੂਰੀ ਕਾਰਨ ਸਫਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਅਸਮਰਥ ਸਨ। ਸਪਸ਼ਟ
ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਾਮ ਇਸ ਸਾਂਝੇ ਬਿਆਨ ਦੇ ਸੂਤਰਧਾਰ ਸੱਜਣ ਨੇ ਗਲਤ ਤਰੀਕੇ ਵਰਤ ਲਿਆ ਹੈ। ਪ੍ਰਿ: ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਸੱਚੀ-ਸੁੱਚੀ ਭਾਵਨਾ ਦੀ ਕਦਰ ਕਰਦੇ
ਹੋਏ, ਇਸ ਇਕੱਤਰਤਾ ਦੇ ਸੰਯੋਜਕ ਵਜੋਂ, ‘ਤੱਤ ਗੁਰਮਤਿ ਪਰਿਵਾਰ’ ਪਾਠਕਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਬੇਨਤੀ ਕਰਦਾ ਹੈ
ਕਿ ਸਪਸ਼ਟੀਕਰਨ ਆ ਜਾਣ ਉਪਰੰਤ ਪ੍ਰਿੰ: ਗਿਆਨੀ ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦਾ ਨਾਮ ਇਸ ਮਤੇ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਸਮਝਿਆ
ਜਾਵੇ। ਇਸ ਗੁਰਮਤਿ ਵਿਰੋਧੀ ਨਾਂਹ-ਪੱਖੀ ਸਾਂਝੇ ਬਿਆਨ ਦੇ ਸੂਤਰਧਾਰ ਸੱਜਣ ਵਲੋਂ ਆਪਣੀ ਈਰਖਾ ਅਤੇ
ਨਰਾਜ਼ਗੀ ਕਾਰਨ ਕੁਝ ਹੋਰ ਸੱਜਣਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਵੀ ਇਸ ਬਿਆਨ ਲਈ ਆਪਹੁੱਦਰੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਵਰਤੇ ਜਾਪਦੇ ਹਨ।
ਉਪਰਾਲੇ ਦੀ ਤਾਜ਼ਾ ਇਕੱਤਰਤਾ ਸੰਬੰਧੀ ਵੀ ਇਸ ਸੱਜਣ ਅਤੇ ਇਕਾ-ਦੁੱਕਾ ਹੋਰ ਸੱਜਣਾਂ ਵਲੋਂ
ਗੁੰਮਰਾਹ-ਕੁੰਨ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਬਾਰੇ ਆਪਣਾ ਖੁੱਲਾ ਪੱਖ ਪਾਠਕਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਸਮਾਂ
ਮਿਲਦੇ ਹੀ ਰੱਖਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕਰਾਂਗੇ ਤਾਂ ਕਿ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਕੂੜ-ਪ੍ਰਚਾਰ ਦਾ ਸੱਚ ਸਮਝ ਆ ਸਕੇ।
‘ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਦਾ ਖਾਲਸਾ ਪੰਥ’ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦੇ ਤਾਜ਼ਾ ਆਏ ਬਿਆਨ ਦਾ ਸੱਚ ਵੀ ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਸਾਹਮਣੇ
ਲਿਆਉਂਦਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਸਿੱਖ ਰਹਿਤ ਮਰਿਯਾਦਾ ਸੁਧਾਰ ਉਪਰਾਲਾ
(02/11/12) ਜਗਤਾਰ ਸਿੰਘ ਜਾਚਕ
‘ਤੈਂ ਕੀ ਦਰਦੁ ਨ ਆਇਆ?’ ਤੁਕਾਂਸ਼ ਦੇ ਮਾਅਨੇ ਗਲ਼ਤ ਕਿਉਂ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ?
ਡਾ. ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ‘ਦਿਲਗੀਰ’ ਇੱਕ ਐਸੇ ਪੰਥਪ੍ਰਸਤ ਪ੍ਰਸਿੱਧ
ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਤੇ ਗੁਰਸਿੱਖ ਵਿਦਵਾਨ ਹਨ, ਜਿਹੜੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਗੁਰਮਤਿ ਦੀ ਸਿਧਾਂਤਕ
ਰੌਸ਼ਨੀ ਵਿੱਚ ਵਿਚਾਰਨ ਤੇ ਦਲੇਰੀ ਨਾਲ ਪ੍ਰਗਟਾਉਣ ਦੀ ਸਮਰਥਾ ਰਖਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸੱਚ ਕਹਿਣ
ਦੀ ਜੁਰਅਤ ਹੈ। ਦਾਸ, ਡਾ. ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਵਿਦਿਅਕ ਯੋਗਤਾ ਤੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਦੇਣ ਅੱਗੇ ਸਿਰ ਝਕਾਉਂਦਾ
ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਗੁਰਬਾਣੀ ਸਬੰਧੀ ਇੱਕ ਕੀਮਤੀ ਲੇਖ, ਜੋ ਪਹਿਲੀ ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ‘ਖ਼ਾਲਸਾ ਨਿਊਜ਼’ ਤੇ
ਛਪਿਆ ਹੈ, ਉਸ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਹੈ:
“ਏਤੀ ਮਾਰ ਪਈ ਕਰਲਾਣੇ ਤੈਂ ਕੀ ਦਰਦੁ ਨ ਆਇਆ “॥ ਇਕ ਐਸੀ ਤੁਕ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ
ਮਾਅਨੇ ਅਕਸਰ ਗ਼ਲਤ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ (ਇੱਥੇ ਪ੍ਰੋ ਸਾਹਿਬ ਸਿੰਘ ਨੇ ਵੀ ਗ਼ਲਤੀ ਕੀਤੀ ਹੈ) । ਇਸ ਦਾ
ਗ਼ਲਤ ਮਾਅਨਾ ਇਹ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ: ਇਤਨੀ ਮਾਰ ਪਈ ਕਿ ਉਹ ਕਰਲਾ ਉਠੇ । ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਵੇਖ ਕੇ ਕੀ ਤੈਨੂੰ
ਉਹਨਾਂ ਉਤੇ ਤਰਸ ਨਹੀਂ ਆਇਆ? ਇਸ ਵਿਚ ਕੁਝ ਲੇਖਕਾਂ ਨੇ ਗ਼ਲਤੀ ਨਾਲ ਕੀ ਅਤੇ? (ਸਵਾਲੀਆ ਨਿਸ਼ਾਨ)
ਕੋਲੋਂ ਪਾ ਦਿੱਤੇ ਹਨ । ਜੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮਾਅਨਿਆਂ ਨੂੰ ਮੰਨ ਲਈਏ ਤਾਂ ਇਸ ਦਾ ਅਰਥ ਇਹ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ:
ਗੁਰੁ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਰੱਬ ਨੂੰ ਉਲਾਂਭਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਰੱਬ ‘ਤੇ
ਇਤਰਾਜ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ; ਉਸ ਦਾ ਭਾਣਾ ਮੰਨਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕੀਤਾ ਹੈ; ਉਸ ਦੇ ਭਾਣੇ ਨੂੰ ਮਿੱਠਾ ਕਰ ਕੇ
ਨਹੀਂ ਮੰਨਿਆ । ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਗੁਰੁ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਫ਼ਿਲਾਸਫ਼ੀ ਦੇ ਉਲਟ ਹਨ। “
ਦਿਲਗੀਰ ਜੀ ਨੇ ਵਿਚਾਰ ਅਧੀਨ ਉਪਰੋਕਤ ਤੁਕ ਵਾਲੇ ਸ਼ਬਦ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦੋ ਪਦਿਆਂ
ਦੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਤੇ ਸਿਧਾਂਤਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਨ ਤੋਂ ਤੁਕ-ਅਰਥ ਤੇ ਭਾਵਾਰਥ ਲਿਖ ਕੇ, ਬਾਕੀ ਦੇ ਲੇਖਕਾਂ
ਨੂੰ ਅਰਜ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਤੁਕ ਦੇ ਗਲ਼ਤ ਮਾਅਨੇ ਨਾ ਕਰਿਆ ਕਰਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੁਤਾਬਿਕ ਤੁਕ ਦੇ ਅਸਲ
ਮਾਅਨੇ ਹਨ :
ਇਤਨੀ ਮਾਰ ਪਈ ਕਿ ਉਹ (ਹਾਕਮ ਵੀ ਤੇ ਜਨਤਾ ਵੀ) ਕਰਲਾ (ਹਾਇ
ਹਾਇ ਪੁਕਾਰ) ਉਠੇ । (ਪਰ) ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਵੇਖ ਕੇ ਤੈਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਉਤੇ ਤਰਸ ਨਹੀਂ ਆਇਆ ।
(ਉਨ੍ਹਾਂ ਪਠਾਣ ਹਾਕਮਾਂ ‘ਤੇ ਤਰਸ ਇਸ ਕਰ ਕੇ ਨਹੀਂ ਆਇਆ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਰੱਬ ਨੂੰ ਭੁੱਲ ਬੈਠੇ ਸਨ; ਉਹ
ਜ਼ਾਲਮ ਹਾਕਮ ਸਨ) ।
ਅਰਥ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਇਉਂ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਕਿ ਦਿਲਗੀਰ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ‘ਤੈਂ ਕੀ ਦਰਦੁ ਨ
ਆਇਆ’ ਤੁਕਾਂਸ਼ ਦੀ ਲਫ਼ਜ਼ੀ ਬਣਤਰ ਨੂੰ ਅਣਗੌਲਿਆਂ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗੁਰਮਤਿ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਕ
ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਨ ਤੋਂ ਸ਼ਬਦ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਪ੍ਰਸੰਗ ਵਿੱਚ ਤੁਕ ਦੇ ਭਾਵਾਰਥ ਲਿਖ ਕੇ ਸਿਧਾਂਤਕ ਟਪਲੇ ਤੋਂ
ਬਚਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਸਿੱਖ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਕਾਲਜ, ਲੁਧਿਆਣਾ ਦੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਨੇ ਵੀ ਇਸ ਤੁਕ ਦੇ ਲਗਭਗ
ਇਹੀ ਅਰਥ ਕੀਤੇ ਹਨ; ਤਾਂ ਜੋ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਨੂੰ ਉਲਾਂਭੇ ਦੇ ਦੋਸ਼ ਤੋਂ ਬਚਾਇਆ ਜਾ
ਸਕੇ। ਵਿਦਵਾਨ ਸਜਣਾਂ ਦਾ ਅਜਿਹਾ ਯਤਨ ਸ਼ਲਾਘਾ ਯੋਗ ਹੈ ਅਤੇ ਗੁਰਮਤਿ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਨ ਤੋਂ
ਇਹ ਅਰਥ ਸਹੀ ਵੀ ਜਾਪਦੇ ਹਨ। ਪਰ, ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੀ ਲਿਖਣ ਸ਼ੈਲੀ ਅਤੇ ਵਿਆਕਰਣਿਕ ਦ੍ਰਿਸਟੀਕੋਨ ਤੋਂ
‘ਤੈਂ ਕੀ ਦਰਦੁ ਨ ਆਇਆ’ ਤੁਕਾਂਸ਼ ਦੇ ਉਪਰੋਕਤ ਕਿਸਮ ਅਰਥ ਕਰ ਸਕਣੇ ਅਸੰਭਵ ਹਨ।
ਕਿਉਂਕਿ, ਸ੍ਰ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਵਿਖੇ
‘ ਕੀ’ ਲਫ਼ਜ਼ ਦੀ ਵਰਤੋਂ 2656 ਵਾਰ ਹੋਈ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਕੇਵਲ ਦੋ
ਰੂਪਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਵਰਤਿਆ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਹੈ ‘ਦੀ’ ਦੇ ਅਰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਸਬੰਧਕੀ ਰੂਪ ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਹੈ
‘ਕਿਆ’ ਦੇ ਅਰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸ਼ਨ-ਵਾਚਕ ਰੂਪ। ਜਿਵੇਂ:
ਮੰਨੇ ਕੀ ਗਤਿ, ਕਹੀ ਨ ਜਾਇ॥
{ਜਪੁਜੀ, ਅੰਗ 3}
ਆਇ ਗਇਆ, ਕੀ ਨ ਆਇਓ? ਕਿਉ ਆਵੈ ਜਾਤਾ? ॥
{ਅੰਗ 766}
‘ਏਤੀ ਮਾਰ ਪਈ ਕਰਲਾਣੇ ਤੈਂ ਕੀ ਦਰਦੁ ਨ ਆਇਆ’
{ਅੰਗ 360} ਤੁਕ ਵਿੱਚ ਵੀ
‘ ਕੀ’ ਲਫ਼ਜ਼ ਪ੍ਰਸ਼ਨ-ਵਾਚਕ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਣ ਹੈ ਕਿ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ
ਵਲੋਂ ਪ੍ਰਵਾਣਿਤ ਅਤੇ ਬਾਬਾ ਈਸ਼ਰ ਸਿੰਘ ਰਾੜੇ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਸਿਮਰਤੀ ਨੂੰ ਸਮਰਪਤ ‘ਈਸ਼ਰ ਮਾਈਕਰੋ
ਮੀਡੀਆ’ ਵੈਬ ਸਾਈਟ ਉਪਰ, ‘ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦਰਪਣ’ `ਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਇਸ ਤੁਕ ਦਾ ਪਾਠ-ਬੋਧ
ਇਉਂ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ:
ਏਤੀ ਮਾਰ ਪਈ ਕਰਲਾਣੇ; ਤੈਂ ਕੀ ਦਰਦੁ ਨ ਆਇਆ?॥ 1॥
ਗਿਆਨੀ ਗੁਰਬਚਨ ਸਿੰਘ ਭਿੰਡਰਾਂ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਪਾਠ-ਬੋਧ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ
‘ਗੁਰਬਾਣੀ ਪਾਠ ਦਰਸ਼ਨ’ ਪੁਸਤਕ ਵਿੱਚ
‘ ਕੀ’ ਲਫ਼ਜ਼ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਵਾਚਕ ਮੰਨ ਕੇ, ਤੁਕ ਵਿੱਚਲੇ ‘ਕੀ’ ਲਫ਼ਜ਼
ਪਿਛੋਂ ਕਾਮਾ ਲਗਾ ਕੇ ਅਰਥ ਸਪਸ਼ਟ ਕਰਨ ਦਾ ਇਉਂ ਯਤਨ ਕੀਤਾ ਹੈ:
ਏਤੀ ਮਾਰ ਪਈ ‘ਕਰਲਾਣੇ’ ; ਤੈਂ ਕੀ, ਦਰਦੁ ਨ ਆਇਆ॥ 1॥
ਇਹੀ ਕਾਰਣ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰੋ. ਸਾਹਿਬ ਸਿੰਘ ਜੀ ਹੁਰਾਂ ਨੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ
ਸਾਹਿਬ ਦਰਪਣ ਵਿਖੇ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੀ ਤੁਕ ਵਿੱਚ ਸੁਆਲੀਆ ਨਿਸ਼ਾਨ ਭਾਵੇਂ ਨਹੀਂ ਪਾਇਆ। ਪਰ, ਅਰਥ ਕਰਨ
ਵੇਲੇ ‘ਕੀ’ ਲਫ਼ਜ਼ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖ ਕੇ ਤੁਕ-ਅਰਥ ਸੁਆਲੀਆ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕੀਤੇ ਅਤੇ ਅਖ਼ੀਰ ਵਿੱਚ
ਸੁਆਲੀਆ ਚਿੰਨ (?) ਵੀ ਲਗਾਇਆ। ਜਿਵੇਂ:
(ਹੇ ਕਰਤਾਰ ! ਬਦ-ਮਸਤ ਪਠਾਣ ਹਾਕਮਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਗਰੀਬ ਨਿਹੱਥੇ ਲੋਕ ਭੀ ਪੀਸੇ
ਗਏ) ਇਤਨੀ ਮਾਰ ਪਈ ਕਿ ਉਹ (ਹਾਇ ਹਾਇ) ਪੁਕਾਰ ਉਠੇ। ਕੀ (ਇਹ ਸਭ ਕੁੱਝ ਵੇਖ ਕੇ) ਤੈਨੂੰ ਉਹਨਾਂ
ਉਤੇ ਤਰਸ ਨਹੀਂ ਆਇਆ ? । 1.
{}
ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੀ ਲਿਖਣ ਸ਼ੈਲੀ ਤੇ ਵਿਆਕਰਣਿਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਨ ਤੋਂ ਪ੍ਰੋ. ਸਾਹਿਬ
ਜੀ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੇ ਤੁਕ-ਅਰਥ ਬਿਲਕੁਲ ਸਹੀ ਹਨ ਅਤੇ ਦਿਲਗੀਰ ਜੀ ਦਾ ਇਹ ਕਥਨ ਕਿ “ਪ੍ਰੋ. ਸਾਹਿਬ ਨੇ
ਗਲਤੀ ਕੀਤੀ ਹੈ” ਜਾਂ “ਕੁਝ ਲੇਖਕਾਂ ਨੇ ਗਲ਼ਤੀ ਨਾਲ ਕੀ ਅਤੇ? (ਸੁਆਲੀਆ ਨਿਸ਼ਾਨ) ਕੋਲੋਂ ਪਾ ਦਿੱਤੇ
ਹਨ।” ਬਿਲਕੁਲ ਨਿਰਮੂਲ ਜਾਪਦਾ ਹੈ।
ਹਾਂ! ਪ੍ਰੋ. ਸਾਹਿਬ ਅਤੇ ਹੋਰ ਲੇਖਕ ਵੀਰਾਂ ਨੂੰ ਅਰਥ ਕਰਨ ਵੇਲੇ ਜਿਥੇ
ਟਪਲਾ ਲੱਗਾ, ਉਹ ਹੈ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਰਹਾਉ ਵਾਲਾ ਪਦਾ, ਜਿਹੜਾ ਸੰਪੂਰਨ ਤੌਰ `ਤੇ ਕਰਤੇ ਪ੍ਰਭੂ ਨੂੰ
ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਕੇ ਮਧਮ ਪੁਰਖ ਵਿੱਚ ਉਚਾਰਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਪਰ, ਅਰਥ ਕਰਨ ਵੇਲੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਨੇ ਇਸ ਦੀ
ਪਹਿਲੀ ਤੁਕ ਤਾਂ ਸੰਬੋਧਨ ਰੂਪ ਮੰਨ ਕੇ ਮਧਮ-ਪੁਰਖ ਵਿੱਚ ਅਰਥਾਈ ਹੈ। ਪਰ, ਦੂਜੀ ਤੁਕ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ
ਰੂਪ ਨਾ ਮੰਨ ਕੇ ਅਨ ਪੁਰਖ ਵਿੱਚ ਅਰਥਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਸਤਿਕਾਰਯੋਗ ਦਿਲਗੀਰ ਸਾਹਿਬ ਵੀ ਇਸੇ ਸ਼੍ਰੇਣੀ
ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਪਾਵਨ ਤੁਕ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਅਰਥ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹਨ:
ਕਰਤਾ! ਤੂੰ ਸਭਨਾ ਕਾ ਸੋਈ॥
ਜੇ ਸਕਤਾ, ਸਕਤੇ ਕਉ ਮਾਰੇ; ਤਾ ਮਨਿ ਰੋਸੁ ਨ ਹੋਈ॥ 1॥ ਰਹਾਉ॥ {
ਅੰਗ
360}
1. ਹੇ ਕਰਤਾ (ਦੁਨੀਆਂ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੇ ਕਰਤਾਰ) ਤੂੰ ਸਭਨਾਂ ਹੀ
ਜੀਵਾਂ ਦੀ ਸੋਈ (ਸਾਰ ਲੈਣ) ਵਾਲਾ ਹੈਂ ।
2. ਜੇ ਕੋਈ ਜ਼ੋਰਾਵਰ ਜ਼ੋਰਾਵਰ ਨੂੰ ਮਾਰ ਕੁਟਾਈ ਕਰੇ ਤਾਂ (ਕਿਸੇ ਦੇ
ਵੀ) ਮਨ ਵਿਚ ਰੋਸ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦ ਾ (ਕਿਉਂਕਿ ਦੋਵੇਂ ਧਿਰਾਂ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਬਰਾਬਰ ਦੇ ਤਗੜੇ
ਹੱਥ ਵਿਖਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ) ।
ਇਸ ਪੱਖੋਂ ਫਰੀਦਕੋਟੀ ਟੀਕੇ ਦੇ ਅਰਥ ਬਿਲਕੁਲ ਸਹੀ ਹਨ। ਉਸ ਦੀ ਲਿਖਤ ਇਸ
ਪ੍ਰਕਾਰ ਹੈ: ਹੇ ਕਰਤਾ ਪੁਰਖ! ਤੂੰ ਸਭ ਕਾ (ਸੋਈ) ਸੁਧ ਲੇਨੇ ਹਾਰਾ ਹੈਂ॥ ਜੇ (ਸਕਤਾ) ਬਲਵਾਨ,
ਬਲਵਾਨ ਕੋ ਮਾਰੇ ਤੋ ਫਿਰ ਤੁਮਾਰੇ ਮਨ ਮੇਂ ਮਾਰਨ ਵਾਲੇ ਪਰ ਕ੍ਰੋਧ ਨਹੀਂ ਆਉਤਾ॥ ਰਹਾਉ॥
ਸਪਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਗੱਲ ਕਰਤੇ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਮਨ ਦੀ ਸੀ। ਪਰ, ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਨੇ ਮਨ
ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਮੰਨ ਲਿਆ। ਇਥੋਂ ਹੀ ਮੁੱਢ ਬੱਝਾ ਹੈ ਸ਼ਬਦ ਦੀਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੁੱਝ ਤੁਕਾਂ ਦੇ
ਗਲ਼ਤ ਅਰਥਾਂ ਦਾ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਅਤੇ ਅਰਥਾਂ ਪੱਖੋਂ ਡਾ. ਦਿਲਗੀਰ ਜੀ ਨੇ ਲੇਖਕ ਵੀਰਾਂ ਨੂੰ
ਸੁਚੇਤ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਮੇਰਾ ਖ਼ਿਆਲ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਟੀਕਾਕਾਰ ਲੇਖਕ ਵੀਰ ਇਸ ਸ਼ਬਦ ਨੂੰ ਵੀਚਾਰਨ ਵੇਲੇ
ਸੰਨ 1521 ਨੂੰ ਸੈਦਪੁਰ (ਐਮਨਾਬਾਦ) ਵਿਖੇ ਮੁਗਲ ਪਠਾਣਾ ਦੀ ਹੋਈ ਇਸ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ, ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ
ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨਾਲ ਉਸ ਲਹੂ-ਲਹਾਨ ਮੈਦਾਨ ਤੇ ਅੱਗਾਂ ਦੇ ਭਾਂਬੜਾਂ ਵਿੱਚ ਖੜਾ ਕਰਕੇ ਲੋਕਾਂ
ਦੀ ਕਰਲਾਹਟ ਸੁਣਦੇ; ਤਾਂ ਉਹ ‘
ਏਤੀ
ਮਾਰ ਪਈ ‘ਕਰਲਾਣੇ’ ; ਤੈਂ ਕੀ, ਦਰਦੁ ਨ ਆਇਆ॥’
ਤੁਕ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਇਹ ਭੁਲੇਖਾ ਨਾ ਖਾਂਦੇ ਕਿ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਕਰਤੇ-ਪ੍ਰਭੂ ਨੂੰ ਸੁਆਲੀਆ ਲਹਿਜੇ
ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਉਲਾਂਭਾ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਹ ਛੇਤੀ ਹੀ ਸਮਝ ਜਾਂਦੇ ਕਿ ਇਹ ਪੁਕਾਰ ਮਾਇਕ ਰੰਗ ਤਮਾਸ਼ਿਆਂ
ਵਿੱਚ ਬੇਹੋਸ਼ ਹੋਏ ਅਤੇ ਰਾਜ ਅਭਿਮਾਨ ਕਾਰਨ ਕੁੱਤੇ ਬਣੇ ਹਾਕਮ ਪਠਾਣਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਰਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ
ਪੀੜਤ ਹਿਰਦਿਆਂ ਦੀ ਦੁਖਿਤ ਹੂਕ ਹੈ, ਜਿਹੜੇ ਸਕਤੇ ਸ਼ੀਂਹ ਬਣੇ ਮੁਗਲਾਂ ਹੱਥੋਂ ਬੇਇਜ਼ਤ ਹੋ ਕੇ ਮਰ
ਰਹੇ ਸਨ।
ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਤਾਂ ਰਹਾਉ ਦੀ ਤੁਕ ਦੁਆਰਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੁਖੀਆਂ ਦੇ ਅਜਿਹੇ
ਸ਼ਿਕਵੇ ਤੇ ਗਿਲੇ ਸੁਣ ਕੇ ਇੱਕ ਢੰਗ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਉੱਤਰ ਦੇ ਰਹੇ ਸਨ। ਜਿਵੇਂ ਪੰਜਾਬੀ ਦਾ
ਮੁਹਾਵਰਾ ਹੈ ‘ਕਹਾਂ ਧੀ ਨੂੰ, ਸੁਣਾਵਾਂ’ ਨੋਂਹ ਨੂੰ। “
ਕਰਤਾ
ਤੂੰ ਸਭਨਾ ਕਾ ਸੋਈ॥ ਜੇ ਸਕਤਾ ਸਕਤੇ ਕਉ ਮਾਰੇ ਤਾ ਮਨਿ ਰੋਸੁ ਨ ਹੋਈ॥”
ਗੁਰਵਾਕ ਦੁਆਰਾ
ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਦੇ ਸਨ ਰੱਬ ਨੂੰ ਤੇ ਸਮਝਾ ਰਹੇ ਸਨ
ਸਾਡੇ ਵਰਗੇ ਭੁਲੜਾਂ ਨੂੰ। ਇਸ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਨ ਤੋਂ
ਸੰਪੂਰਨ ਸ਼ਬਦ ਦੇ ਤੁਕ-ਅਰਥ ਤੇ ਭਾਵਾਰਥ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹੋਣਗੇ।
ਆਸਾ ਮਹਲਾ 1॥ ਖੁਰਾਸਾਨ ਖਸਮਾਨਾ ਕੀਆ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੁ ਡਰਾਇਆ॥ ਆਪੈ ਦੋਸੁ ਨ
ਦੇਈ ਕਰਤਾ ਜਮੁ ਕਰਿ ਮੁਗਲੁ ਚੜਾਇਆ॥ ਏਤੀ ਮਾਰ ਪਈ ਕਰਲਾਣੇ ਤੈਂ ਕੀ ਦਰਦੁ ਨ ਆਇਆ॥ 1॥
ਅਰਥ
:
—ਖੁਰਾਸਾਨ ਦੀ ਸਪੁਰਦਗੀ (ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਨੂੰ) ਕਰ ਕੇ (ਬਾਬਰ ਮੁਗ਼ਲ ਨੇ ਹਮਲਾ ਕਰ ਕੇ) ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਨੂੰ
ਆ ਸਹਮ ਪਾਇਆ। (ਜੇਹੜੇ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਫ਼ਰਜ਼ ਭੁਲਾ ਕੇ ਰੰਗ ਰਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪੈ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਜ਼ਾ
ਭੁਗਤਣੀ ਹੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਬਾਰੇ) ਕਰਤਾਰ ਆਪਣੇ ਉਤੇ ਇਤਰਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਆਉਣ ਦੇਂਦਾ। (ਸੋ, ਫ਼ਰਜ਼ ਭੁਲਾ
ਕੇ ਵਿਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮਸਤ ਪਏ ਪਠਾਣ ਹਾਕਮਾਂ ਨੂੰ ਦੰਡ ਦੇ ਕੇ ਜਗਾਉਣ ਲਈ ਕਰਤਾਰ ਨੇ) ਮੁਗ਼ਲ-ਬਾਬਰ
ਨੂੰ ਜਮਰਾਜ ਬਣਾ ਕੇ (ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਤੇ) ਚਾੜ੍ਹ ਦਿੱਤਾ। (ਬਦ-ਮਸਤ ਪਠਾਣ ਹਾਕਮਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਗਰੀਬ
ਨਿਹੱਥੇ ਲੋਕ ਭੀ ਪੀਸੇ ਗਏ) ਇਤਨੀ ਮਾਰ ਪਈ ਕਿ ਰਾਜਕੁਮਾਰ ਤੇ ਹੋਰ ਹਿੰਦੂ ਤੇ ਹਿੰਦਵਾਣੀਆਂ (ਹਾਇ
ਹਾਇ) ਪੁਕਾਰ ਉਠੇ। (ਉਹ ਕਰਲਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਕਹਿ ਰਹੇ ਸਨ “ਰੱਬਾ! ਇਤਨੀ ਮਾਰ ਪੈਂਦੀ ਵੇਖ ਕੇ) ਤੈਨੂੰ
ਸਾਡੇ `ਤੇ ਤਰਸ ਨਹੀਂ ਆਇਆ? । 1.
ਕਰਤਾ ਤੂੰ ਸਭਨਾ ਕਾ ਸੋਈ॥ ਜੇ ਸਕਤਾ ਸਕਤੇ ਕਉ ਮਾਰੇ ਤਾ ਮਨਿ ਰੋਸੁ ਨ ਹੋਈ॥
1॥ ਰਹਾਉ॥
ਹੇ ਕਰਤਾਰ ! ਤੂੰ ਸਭਨਾਂ ਹੀ ਜੀਵਾਂ ਦੀ ਸਾਰ ਲੈਣ ਵਾਲਾ ਹੈਂ। ਜੇ ਕੋਈ
ਜ਼ੋਰਾਵਰ, ਜ਼ੋਰਾਵਰ ਨੂੰ ਮਾਰ ਕੁਟਾਈ ਕਰੇ ਤਾਂ (ਹੇ ਕਰਤਾਰ! ਤੇਰੇ) ਮਨ ਵਿੱਚ ਗੁੱਸਾ-ਗਿਲਾ ਨਹੀਂ
ਹੁੰਦਾ (ਕਿਉਂਕਿ ਦੋਵੇਂ ਧਿਰਾਂ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਕਰਾਰੇ ਹੱਥ ਵਿਖਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ)। 1. ਰਹਾਉ।
ਸਕਤਾ ਸੀਹੁ ਮਾਰੇ ਪੈ ਵਗੈ, ਖਸਮੈ ਸਾ ਪੁਰਸਾਈ॥ ਰਤਨ ਵਿਗਾੜਿ ਵਿਗੋਏ ਕੁਤੀ,
ਮੁਇਆ ਸਾਰ ਨ ਕਾਈ॥ ਆਪੇ ਜੋੜਿ ਵਿਛੋੜੇ ਆਪੇ, ਵੇਖੁ ਤੇਰੀ ਵਡਿਆਈ॥ 2॥
( ‘ਏਤੀ ਮਾਰ ਪਈ ਕਰਲਾਣੇ, ਤੈਂ ਕੀ ਦਰਦੁ ਨ ਆਇਆ’ ਵਰਗੇ ਉਲਾਂਭੇ ਦੇਣ
ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਗੁਰਦੇਵ ਜੀ ਨੇ
ਰਹਾਉ ਦੇ ਪਦੇ ਰਾਹੀਂ ਸਮਝਾਇਆ ਕਿ ਤਹਾਨੂੰ ਪਈ ਮਾਰ ਦਾ ਰੱਬ ਨੂੰ ਕੋਈ ਗੁੱਸਾ-ਗਿਲਾ ਨਹੀਂ।
ਕਿਉਂਕਿ, ਤੁਸੀਂ ਦੋਵੇ ਧਿਰਾਂ
ਇੱਕੋ ਜਹੀਆਂ ਹੋ। ਹਾਂ ਭਾਈ! ਇਹ ਠੀਕ ਹੈ ਕਿ) ਜੇ ਕੋਈ ਸ਼ੇਰ (ਵਰਗਾ) ਜ਼ੋਰਾਵਰ ਗਾਈਆਂ ਦੇ ਵੱਗ
(ਵਰਗੇ ਕਮਜ਼ੋਰਾਂ) ਉਤੇ ਹੱਲਾ ਕਰ ਕੇ ਮਾਰਨ ਨੂੰ ਆ ਪਏ, ਤਾਂ ਇਸ ਦੀ ਪੁੱਛ (ਵੱਗ ਦੇ) ਖਸਮ ਨੂੰ ਹੀ
ਹੁੰਦੀ ਹੈ (ਪਰ, ਇਥੇ ਕੋਈ ਗਾਈਆਂ ਦਾ ਵੱਗ ਨਹੀਂ। ਦੋਨੋ ਪਾਸੇ ਉਹ ਸਕਤੇ ਹਾਕਮ ਹਨ, ਜਿਹੜੇ
ਦੁਨਿਆਵੀ ਰੰਗ ਰਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਮਦਹੋਸ਼ ਤੇ ਸੁਆਰਥੀ ਹੋ ਕੇ ਧਨ, ਜੋਬਨ ਤੇ ਰਾਜ ਅਭਿਮਾਨ ਵਿੱਚ ਕੁੱਤਿਆਂ
ਵਰਗੇ ਬਣ ਗਏ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ
ਕੁੱਤੇ, ਓਪਰੇ ਕੁੱਤਿਆਂ ਨੂੰ ਵੇਖ ਕੇ ਜਰ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ ਤੇ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਪਾੜ ਖਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹੀ
ਸੁਭਾਵ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ। ਇਹੀ ਕਾਰਣ ਹੈ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ) ਕੁਤਿਆਂ ਨੇ ਰਤਨ ਰੂਪ
ਮਨੁਖੀ ਸਰੀਰਾਂ ਨੂੰ ਵਿਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਲੱਗ ਕੇ ਵਗਾੜਿਆ ਤੇ ਹੁਣ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮਰੇ ਪਿਆਂ ਦੀ ਵੀ ਕੋਈ ਸਾਰ
ਨਹੀਂ ਲੈ ਰਿਹਾ।
(ਹੇ ਕਰਤਾਰ ! ਤੇਰੀ ਰਜ਼ਾ ਤੂੰ ਹੀ ਜਾਣੇਂ) ਤੂੰ ਆਪ ਹੀ (ਸੰਬੰਧ) ਜੋੜ ਕੇ
ਆਪ ਹੀ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮੌਤ ਦੇ ਘਾਟ ਉਤਾਰ ਕੇ ਆਪੋ ਵਿਚੋਂ) ਵਿਛੋੜ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਵੇਖ ! ਹੇ ਕਰਤਾਰ !
ਇਹ ਤੇਰੀ ਤਾਕਤ ਦਾ ਕਰਿਸ਼ਮਾ ਹੈ। 2.
ਜੇ ਕੋ ਨਾਉ ਧਰਾਏ ਵਡਾ ਸਾਦ ਕਰੇ ਮਨਿ ਭਾਣੇ॥ ਖਸਮੈ ਨਦਰੀ ਕੀੜਾ ਆਵੈ ਜੇਤੇ
ਚੁਗੈ ਦਾਣੇ॥ ਮਰਿ ਮਰਿ ਜੀਵੈ ਤਾ ਕਿਛੁ ਪਾਏ ਨਾਨਕ ਨਾਮੁ ਵਖਾਣੇ॥ 3॥ 5॥ 39॥ {ਪੰਨਾ 360}
(ਧਨ ਪਦਾਰਥ ਹਕੂਮਤ ਆਦਿਕ ਦੇ ਨਸ਼ੇ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖ ਆਪਣੀ ਹਸਤੀ ਨੂੰ ਭੁੱਲ
ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਬੜੀ ਆਕੜ ਵਿਖਾ ਵਿਖਾ ਕੇ ਹੋਰਨਾਂ ਨੂੰ ਦੁੱਖ ਦੇਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਨਹੀਂ ਸਮਝਦਾ ਕਿ)
ਜੇ ਕੋਈ ਮਨੁੱਖ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਅਖਵਾ ਲਏ, ਤੇ ਮਨ-ਮੰਨੀਆਂ ਰੰਗ-ਰਲੀਆਂ ਮਾਣ ਲਏ, ਤਾਂ ਭੀ ਉਹ
ਖਸਮ-ਪ੍ਰਭੂ ਦੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕੀੜਾ ਹੀ ਦਿੱਸਦਾ ਹੈ ਜੋ (ਧਰਤੀ ਤੋਂ) ਦਾਣੇ ਚੁਗ ਚੁਗ ਕੇ
ਨਿਰਬਾਹ ਕਰਦਾ ਹੈ (ਹਉਮੈ ਦੀ ਬਦ-ਮਸਤੀ ਵਿੱਚ ਉਹ ਮਨੁੱਖ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਅਜਾਈਂ ਹੀ ਗਵਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ)।
ਹੇ ਨਾਨਕ ! ਜੇਹੜਾ ਮਨੁੱਖ ਵਿਕਾਰਾਂ ਵਲੋਂ ਆਪਾ ਮਾਰ ਕੇ (ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ)
ਜੀਊਂਦਾ ਹੈ, ਤੇ ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਨਾਮ ਸਿਮਰਦਾ ਹੈ ਉਹੀ ਇਥੋਂ ਕੁੱਝ ਖੱਟਦਾ ਹੈ। 3. 5. 39.
ਮੈਂ ਅਤਿ ਧੰਨਵਾਦੀ ਹਾਂ ਡਾ. ਦਿਲਗੀਰ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦਾ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਹ ਸ਼ਬਦ
ਵੀਚਾਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਆ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਿਆਰ ਤੇ ਸਤਿਕਾਰ ਦਿੰਦੇ ਆ ਰਹੇ
ਹਾਂ। ਪੂਰਨ ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀ ਬਜ਼ੁਰਗੀ ਵਾਲਾ ਬਿਰਦ ਪਾਲਦੇ ਹੋਏ ਮੇਰੀ ਉੱਤਰ ਦੇਣ ਵਾਲੀ
ਉਪਰੋਕਤ ਗੁਸਤਾਖ਼ੀ ਨੂੰ ਮੁਆਫ਼ ਕਰਨਗੇ ਅਤੇ ਦਾਸਰੇ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀ ਸ਼ਬਦ ਵੀਚਾਰ ਨੂੰ ਹੋਰ ਸੁਧਾਰਨ ਲਈ
ਸਹਾਇਕ ਹੋਣਗੇ। ਸੂਝਵਾਨ ਪਾਠਕਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਵੀ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਖੁਲ੍ਹ ਕੇ ਦੇਣ ਤਾਂ
ਜੋ ‘ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ’ ਮੈਲਬਰਨ ਵੱਲੋਂ ਚਲਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ‘ਗੁਰਬਾਣੀ ਦਰਪਣ’
ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਰਾਹੀਂ ਇਸ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਸਹੀ ਵਿਚਾਰ ਸੰਗਤਾਂ ਤਕ ਪਹੁੰਚਾਈ ਜਾ ਸਕੇ। ਸਾਨੂੰ ਗੁਰਉਪਦੇਸ਼ ਹੈ:
ਬਾਦੁ ਬਿਬਾਦੁ ਕਾਹੂ ਸਿਉ ਨ ਕੀਜੈ॥ ਰਸਨਾ ਰਾਮ ਰਸਾਇਨੁ ਪੀਜੈ॥ {ਅੰਗ 1164}
ਗੁਣਵੰਤਿਆਂ ਪਾਛਾਰ: ਜਗਤਾਰ ਸਿੰਘ ਜਾਚਕ, ਮਿਤੀ 2 ਨਵੰਬਰ 2012
ਲੁਦਿਆਣਾ (ਇੰਡੀਆ) ਮੁਬਾਈਲ: 09855205089
(02/11/12) ਸਤਿੰਦਰਜੀਤ ਸਿੰਘ
ਕਰਵਾ ਚੌਥ: ਇੱਕ ਭਰਮ
ਸਤਿੰਦਰਜੀਤ ਸਿੰਘ
ਧਰਤੀ ਦਾ ਗੁਲਾਮ ਭਾਵ ਧਰਤੀ ਦੁਆਲੇ ਦਿਨ-ਰਾਤ ਬਿਨ੍ਹਾਂ ਸਾਹ ਲਏ ਚੱਕਰ ਲਾਉਣ
ਵਾਲਾ ਚੰਦਰਮਾ ਜੋ ਕਿ ਧਰਤੀ ਦਾ ਕੁਦਰਤੀ ਉਪ-ਗ੍ਰਹਿ ਹੈ ਅਤੇ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕੁਦਰਤ ਵੱਲੋਂ
ਤੈਅ ਕੀਤੇ ਨਿਯਮਾਂ ਅਧੀਨ ਹੈ, ਕਿਸੇ ਦਾ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਸੰਵਾਰ ਸਕਦਾ। ਕਰਵਾ ਚੌਥ ਦਾ ਵਰਤ ਜੋ ਕਿ ਚੰਨ
ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਖਤਮ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਇੱਕ ਪਾਖੰਡ, ਵਹਿਮ, ਅੰਧ-ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼, ਕਰਮਕਾਂਡ...ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੁਝ
ਨਹੀਂ। ਜੀਵਨ ਦੇਣ 'ਤੇ ਲੈਣ ਵਾਲਾ ਇੱਕੋ-ਇੱਕ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਹੈ ਕੋਈ ਗ੍ਰਹਿ ਜਾਂ ਉਪ-ਗ੍ਰਹਿ ਨਹੀਂ।
ਜਿਸ ਦਾ ਧਰਮ ਇਹ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜ਼ਾਜ਼ਤ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮੁਬਾਰਕ ਪਰ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਨੇ
ਸਮੁੱਚੀ ਮਾਨਵਤਾ ਨੂੰ ਪਾਖੰਡ ਅਤੇ ਕਰਮਕਾਂਡ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਲਿਆਂਦੀ ਸੀ, ਸਿੱਖ ਧਰਮ
ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਗੁਰੂ, ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਹੋਏ ਹਨ ਫਿਰ ਸਿੱਖ ਕਿਉਂ ਇਹਨਾਂ ਕਰਮਕਾਂਡਾ ਨੂੰ ਮਨਾ ਰਹੇ
ਹਨ...? ਜਿਸ ਪਾਖੰਡ 'ਚੋਂ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਕੱਢਿਆ ਸੀ, ਉਸੇ ਵਿੱਚ ਫਿਰ ਧਸਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਜੇ
ਮੰਗਣਾ ਹੀ ਹੈ ਤਾਂ ਜੀਵਨ ਲਈ ਖੁਸੀਆਂ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਤੋਂ ਮੰਗੋ, ਉਸਦੀ ਕਿਸੇ ਰਚਨਾ ਤੋਂ ਨਹੀਂ,
ਜਿਸਨੂੰ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਰੱਖੇ ਉਸਨੂੰ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਮਾਰ ਸਕਦਾ, ਗੁਰਬਾਣੀ ਦਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ:
ਭੈਰਉ
ਮਹਲਾ ੫ ॥
ਜਿਸੁ ਤੂ ਰਾਖਹਿ ਤਿਸੁ ਕਉਨੁ ਮਾਰੈ ॥ ਸਭ ਤੁਝ ਹੀ ਅੰਤਰਿ ਸਗਲ ਸੰਸਾਰੈ ॥
ਕੋਟਿ ਉਪਾਵ ਚਿਤਵਤ ਹੈ ਪ੍ਰਾਣੀ ॥ ਸੋ ਹੋਵੈ ਜਿ ਕਰੈ ਚੋਜ ਵਿਡਾਣੀ ॥੧॥
ਰਾਖਹੁ ਰਾਖਹੁ ਕਿਰਪਾ ਧਾਰਿ ॥ ਤੇਰੀ ਸਰਣਿ ਤੇਰੈ ਦਰਵਾਰਿ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ਜਿਨਿ ਸੇਵਿਆ ਨਿਰਭਉ ਸੁਖਦਾਤਾ ॥ ਤਿਨਿ ਭਉ ਦੂਰਿ ਕੀਆ ਏਕੁ ਪਰਾਤਾ ॥
ਜੋ ਤੂ ਕਰਹਿ ਸੋਈ ਫੁਨਿ ਹੋਇ ॥ ਮਾਰੈ ਨ ਰਾਖੈ ਦੂਜਾ ਕੋਇ ॥੨॥
ਕਿਆ ਤੂ ਸੋਚਹਿ ਮਾਣਸ ਬਾਣਿ ॥ ਅੰਤਰਜਾਮੀ ਪੁਰਖੁ ਸੁਜਾਣੁ ॥
ਏਕ ਟੇਕ ਏਕੋ ਆਧਾਰੁ ॥ ਸਭ ਕਿਛੁ ਜਾਣੈ ਸਿਰਜਣਹਾਰੁ ॥੩॥
ਜਿਸੁ ਊਪਰਿ ਨਦਰਿ ਕਰੇ ਕਰਤਾਰੁ ॥ ਤਿਸੁ ਜਨ ਕੇ ਸਭਿ ਕਾਜ ਸਵਾਰਿ ॥
ਤਿਸ ਕਾ ਰਾਖਾ ਏਕੋ ਸੋਇ ॥ ਜਨ ਨਾਨਕ ਅਪੜਿ ਨ ਸਾਕੈ ਕੋਇ ॥੪॥੪॥੧੭॥
{ਪੰਨਾ 1139}ਅਰਥ:- ਹੇ ਪ੍ਰਭੂ! ਮੈਂ ਤੇਰੀ ਸਰਨ ਆਇਆ ਹਾਂ, ਮੈਂ ਤੇਰੇ ਦਰ
ਤੇ ਆਇਆ ਹਾਂ, ਮਿਹਰ ਕਰ ਕੇ ਮੇਰੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰ, ਰੱਖਿਆ ਕਰ ।1।ਰਹਾਉ।
ਹੇ ਪ੍ਰਭੂ! ਜਿਸ ਨੂੰ ਤੂੰ ਬਚਾਏਂ, ਉਸ ਨੂੰ ਕੋਈ ਮਾਰ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ,
(ਕਿਉਂਕਿ) ਸਾਰੇ ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ ਸਾਰੀ (ਉਤਪੱਤੀ) ਤੇਰੇ ਹੀ ਅਧੀਨ ਹੈ । ਹੇ ਭਾਈ! ਜੀਵ (ਆਪਣੇ ਵਾਸਤੇ)
ਕ੍ਰੋੜਾਂ ਹੀਲੇ ਸੋਚਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਉਹੀ ਕੁਝ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਅਚਰਜ ਚੋਜ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਪਰਮਾਤਮਾ
ਕਰਦਾ ਹੈ ।1।
ਹੇ ਭਾਈ! ਜਿਸ ਮਨੁੱਖ ਨੇ ਨਿਰਭਉ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਸੁਖ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ
ਸਰਨ ਲਈ, ਉਸ ਨੇ (ਆਪਣਾ ਹਰੇਕ) ਡਰ ਦੂਰ ਕਰ ਲਿਆ, ਉਸ ਨੇ ਇਕ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨਾਲ ਹੀ ਡੂੰਘੀ ਸਾਂਝ ਪਾ
ਲਈ । ਹੇ ਪ੍ਰਭੂ! ਜੋ ਕੁਝ ਤੂੰ ਕਰਦਾ ਹੈਂ, ਉਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । (ਤੈਥੋਂ ਬਿਨਾ) ਕੋਈ ਦੂਜਾ ਨਾਹ
ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਮਾਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਨਾਹ ਬਚਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ।2।
ਹੇ ਭਾਈ! (ਆਪਣੇ) ਮਨੁੱਖਾ ਸੁਭਾਉ ਅਨੁਸਾਰ ਤੂੰ ਕੀਹ ਸੋਚਾਂ ਸੋਚਦਾ ਰਹਿੰਦਾ
ਹੈਂ? ਸਰਬ-ਵਿਆਪਕ ਪਰਮਾਤਮਾ ਹਰੇਕ ਦੇ ਦਿਲ ਦੀ ਜਾਣਨ ਵਾਲਾ ਹੈ ਸਿਆਣਾ ਹੈ । (ਅਸਾਂ ਜੀਵਾਂ ਦੀ)
ਉਹੀ ਟੇਕ ਹੈ ਉਹੀ ਆਸਰਾ ਹੈ । ਜੀਵਾਂ ਨੂੰ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਉਹ ਪ੍ਰਭੂ ਸਭ ਕੁਝ ਜਾਣਦਾ ਹੈ ।3।
ਹੇ ਭਾਈ! ਕਰਤਾਰ ਜਿਸ ਮਨੁੱਖ ਉੱਤੇ ਮਿਹਰ ਦੀ ਨਿਗਾਹ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਸੇਵਕ
ਦੇ ਉਹ ਸਾਰੇ ਕੰਮ ਸਵਾਰਦਾ ਹੈ । ਉਸ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਰਾਖਾ ਉਹ ਪਰਮਾਤਮਾ ਆਪ ਹੀ ਬਣਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ । ਹੇ
ਦਾਸ ਨਾਨਕ! (ਜਗਤ ਦਾ ਕੋਈ ਜੀਵ) ਉਸ ਦੀ ਬਰਾਬਰੀ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ ।4।4।17।
ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਸਮਝਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜਿਸਨੂੰ ਮਨੁੱਖ ਤਿਆਗਦਾ ਹੈ ਉਹ ਅੰਨ ਵੀ
ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਹੀ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਧੰਨ ਹੈ ਜੋ ਸਭ ਲਈ ਅਨਾਜ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ
ਅਨਾਜ ਵੀ ਧੰਨ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਖਾ ਕੇ ਪੇਟ ਭਰਨ ਨਾਲ ਮਨ ਖਿਲ ਉੱਠਦਾ ਹੈ:
ਗੋਂਡ ॥ ਧੰਨੁ ਗੁਪਾਲ ਧੰਨੁ ਗੁਰਦੇਵ ॥ ਧੰਨੁ ਅਨਾਦਿ ਭੂਖੇ ਕਵਲੁ ਟਹਕੇਵ ॥
ਧਨੁ ਓਇ ਸੰਤ ਜਿਨ ਐਸੀ ਜਾਨੀ ॥ ਤਿਨ ਕਉ ਮਿਲਿਬੋ ਸਾਰਿੰਗਪਾਨੀ ॥੧॥
ਆਦਿ ਪੁਰਖ ਤੇ ਹੋਇ ਅਨਾਦਿ ॥ ਜਪੀਐ ਨਾਮੁ ਅੰਨ ਕੈ ਸਾਦਿ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
{ਪੰਨਾ 873}
ਅਰਥ: (ਹੇ ਭਾਈ!) ਅੰਨ (ਜਿਸ ਨੂੰ ਤਿਆਗਣ ਵਿਚ ਤੁਸੀ ਭਗਤੀ ਸਮਝਦੇ ਹੋ)
ਪਰਮਾਤਮਾ ਤੋਂ ਹੀ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਨਾਮ ਭੀ ਅੰਨ ਖਾਧਿਆਂ ਹੀ ਜਪਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ
ਹੈ।੧।ਰਹਾਉ।
ਸੋ, ਧੰਨ ਹੈ ਧਰਤੀ ਦਾ ਪਾਲਣ ਵਾਲਾ ਪ੍ਰਭੂ (ਜੋ ਅੰਨ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ), ਧੰਨ
ਹੈ ਸਤਿਗੁਰੂ (ਜੋ ਐਸੇ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਸੂਝ ਬਖ਼ਸ਼ਦਾ ਹੈ), ਤੇ ਧੰਨ ਹੈ ਅੰਨ ਜਿਸ ਨਾਲ ਭੁੱਖੇ ਮਨੁੱਖ
ਦਾ ਹਿਰਦਾ (ਫੁੱਲ ਵਾਂਗ) ਟਹਿਕ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਸੰਤ ਭੀ ਭਾਗਾਂ ਵਾਲੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਸਮਝ
ਆਈ ਹੈ (ਕਿ ਅੰਨ ਨਿੰਦਣ-ਜੋਗ ਨਹੀਂ ਹੈ ਤੇ ਅੰਨ ਖਾ ਕੇ ਪ੍ਰਭੂ ਨੂੰ ਸਿਮਰਦੇ ਹਨ), ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ
ਪਰਮਾਤਮਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।੧।
ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਤਾਂ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਅੰਨ ਦਾ ਤਿਆਗ ਕਰਨ ਦੀ ਥਾਂ ਉਸਨੂੰ ਸਹਿਜ
ਨਾਲ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਛਕੋ ਜਿਵੇਂ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਨਾਮ ਸਿਮਰਦੇ ਹੋਈਏ:
ਜਪੀਐ ਨਾਮੁ ਜਪੀਐ ਅੰਨੁ ॥ ਅੰਭੈ ਕੈ ਸੰਗਿ ਨੀਕਾ ਵੰਨੁ ॥
ਅੰਨੈ ਬਾਹਰਿ ਜੋ ਨਰ ਹੋਵਹਿ ॥ ਤੀਨਿ ਭਵਨ ਮਹਿ ਅਪਨੀ ਖੋਵਹਿ ॥੨॥
{ਪੰਨਾ 873}
ਅਰਥ: (ਤਾਂ ਤੇ) ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਨਾਮ ਸਿਮਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤੇ ਅੰਨ ਨੂੰ ਭੀ
ਪਿਆਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ (ਭਾਵ, ਅੰਨ ਤੋਂ ਤਰਕ ਕਰਨ ਦੇ ਥਾਂ ਅੰਨ ਨੂੰ ਇਉਂ ਸਹਿਜੇ ਸਹਿਜੇ ਪ੍ਰੀਤ
ਨਾਲ ਛਕੋ ਜਿਵੇਂ ਅਡੋਲ ਹੋ ਕੇ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਨਾਮ ਸਿਮਰਨਾ ਹੈ)। (ਵੇਖੋ, ਜਿਸ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਰੋਜ਼ ਵਰਤਦੇ
ਹੋ, ਉਸੇ) ਪਾਣੀ ਦੀ ਸੰਗਤ ਨਾਲ ਇਸ ਅੰਨ ਦਾ ਕੇਹਾ ਸੁਹਣਾ ਰੰਗ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ! (ਜੇ ਪਾਣੀ ਵਰਤਣ ਵਿਚ
ਪਾਪ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਅੰਨ ਤੋਂ ਨਫ਼ਰਤ ਕਿਉਂ?)। ਜੋ ਮਨੁੱਖ ਅੰਨ ਤੋਂ ਤਰਕ ਕਰਦੇ ਹਨ ਉਹ ਸਭ ਥਾਂ ਆਪਣੀ
ਇੱਜ਼ਤ ਗਵਾਉਂਦੇ ਹਨ (ਭਾਵ, ਅੰਨ ਦਾ ਤਿਆਗ ਕੋਈ ਐਸਾ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਜਿਸ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਪਸੰਦ
ਕਰੇ)।੨।ਸਿੱਖ ਨੇ ਆਪਣਾ ਜੀਵਨ ਗੁਰਬਾਣੀ ਤੋਂ ਸੇਧ ਲੈ ਕੇ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ ਨਾ ਕਿ ਕਿਸੇ ਦੀ ਰੀਸ ਨਾਲ।
ਭੋਜਨ ਦਾ ਤਿਆਗ ਕਰ, ਵਰਤ ਵਰਗੇ ਪਾਖੰਗ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਲਈ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਫੁਰਮਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ:
ਛੋਡਹਿ ਅੰਨੁ ਕਰਹਿ ਪਾਖੰਡ ॥ ਨਾ ਸੋਹਾਗਨਿ ਨਾ ਓਹਿ ਰੰਡ ॥
ਜਗ ਮਹਿ ਬਕਤੇ ਦੂਧਾਧਾਰੀ ॥ ਗੁਪਤੀ ਖਾਵਹਿ ਵਟਿਕਾ ਸਾਰੀ ॥੩॥
ਅੰਨੈ ਬਿਨਾ ਨ ਹੋਇ ਸੁਕਾਲੁ ॥ ਤਜਿਐ ਅੰਨਿ ਨ ਮਿਲੈ ਗੁਪਾਲੁ ॥
ਕਹੁ ਕਬੀਰ ਹਮ ਐਸੇ ਜਾਨਿਆ ॥ ਧੰਨੁ ਅਨਾਦਿ ਠਾਕੁਰ ਮਨੁ ਮਾਨਿਆ ॥੪॥੮॥੧੧॥
{ਪੰਨਾ 873}
ਅਰਥ: ਜੋ ਲੋਕ ਅੰਨ ਛੱਡ ਦੇਂਦੇ ਹਨ ਤੇ (ਇਹ) ਪਖੰਡ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਹ (ਉਹਨਾਂ
ਕੁਚੱਜੀਆਂ ਜ਼ਨਾਨੀਆਂ ਵਾਂਗ ਹਨ ਜੋ) ਨਾਹ ਸੋਹਾਗਣਾਂ ਹਨ ਨਾਹ ਰੰਡੀਆਂ। (ਅੰਨ ਛੱਡਣ ਵਾਲੇ ਸਾਧੂ,)
ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਆਖਦੇ ਫਿਰਦੇ ਹਨ, ਅਸੀ ਨਿਰਾ ਦੁੱਧ ਪੀ ਕੇ ਹੀ ਨਿਰਬਾਹ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਪਰ ਚੋਰੀ ਚੋਰੀ
ਸਾਰੀ ਦੀ ਸਾਰੀ ਪਿੰਨੀ ਖਾਂਦੇ ਹਨ।੩।
ਅੰਨ ਤੋਂ ਬਗ਼ੈਰ ਸੁਕਾਲ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ, ਅੰਨ ਛੱਡਿਆਂ ਰੱਬ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ।
ਹੇ ਕਬੀਰ! (ਬੇਸ਼ੱਕ) ਆਖ-ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਨਿਸ਼ਚਾ ਹੈ ਕਿ ਅੰਨ ਬੜਾ ਸੁੰਦਰ ਪਦਾਰਥ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਖਾਧਿਆਂ
(ਸਿਮਰਨ ਕਰ ਕੇ) ਸਾਡਾ ਮਨ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨਾਲ ਜੁੜਦਾ ਹੈ।੪।੮।੧੧।ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਇਹਨਾਂ ਵਰਤਾਂ ਆਦਿਕ
ਕਰਮਕਾਂਡਾ ਦੀ ਕੋਈ ਥਾਂ ਨਹੀਂ।
ਜਾਗੋ ਸਿੱਖੋ, ਜਾਗੋ,
ਕਰਮਕਾਂਡ ਤਿਆਗੋ।
(01/11/12) ਡਾ: ਇਕਬਾਲ ਸਿੰਘ ਢਿੱਲੋਂ
ਸਿਖਮਾਰਗ ਵੈਬਸਾਈਟ ਦੇ ਮਾਨਯੋਗ ਸੰਪਾਦਕ ਜੀ, ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਮੇਰੇ ਵੱਲੋਂ ਸਤਿ
ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਪਰਵਾਨ ਹੋਵੇ ਜੀ!
ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਆਪ ਜੀ ਅਤੇ
‘ਸਿਖਮਾਰਗ ’ ਵੈਬਸਾਈਟ ਦੇ ਸੂਝਵਾਨ
ਪਾਠਕਾਂ ਨੁੰ ਪਤਾ ਹੀ ਹੈ, ‘ਅਕਾਲ-ਤਖਤ’ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇ ਤੇ ਮੇਰੀ ਪੁਸਤਕ ‘ਅਕਾਲ-ਤਖਤ:
ਸੰਕਲਪ ਅਤੇ ਵਿਵਸਥਾ’ ਕੁੱਝ ਕੁ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਛਪੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 2011 ਈਸਵੀ
ਦੌਰਾਨ ‘ਅਕਾਲ-ਤਖਤ’ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇ ਤੇ ਹੀ ਮੇਰੇ ਕੁੱਝ ਲੇਖ ‘ਸਿਖਮਾਰਗ ’ ਵੈਬਸਾਈਟ ਤੇ ਪਾਏ ਗਏ
ਸਨ ਜਿਹਨਾਂ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਮੇਰੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਇਸ ਪੁਸਤਕ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਦੀ ਵਿਉਂਤ ਬਣ ਗਈ ਸੀ। ਮੈਂ
ਇੱਥੇ ਇਹ ਸਪਸ਼ਟ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਉਪਰੋਕਤ ਪੁਸਤਕ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਹਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਅਗਲੇਰੀ ਖੋਜ
ਅਤੇ ਸਮੱਗਰੀ ਦੀ ਸੁਧਾਈ ਦੀ ਪ੍ਰੀਕਿਰਿਆ ਰਾਹੀਂ ਸਬੰਧਤ ਲੇਖਾਂ ਦੇ ਪਾਠ ( text )
ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਆ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਮੈਂ ਇਸ ਤੱਥ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਪੁਸਤਕ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੀਤਾ ਹੈ
ਜੋ ‘ਸਿਖਮਾਰਗ ’ ਵੈਬਸਾਈਟ ਤੇ ਇੱਸੇ ਹਫਤੇ (29. 10. 2012 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ) ਪਾਈ ਗਈ ਹੈ।
ਉੱਪਰ ਦਰਸਾਈ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਮੇਰੀ ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਕਿ ਵੈਬਸਾਈਟ ਦੀ ਲੇਖ ਲੜੀ ਚੌਥੀ
ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਚੱਲੇ ਆ ਰਹੇ ਮੇਰੇ ਹੇਠਾਂ ਦੱਸੇ ਸੱਤ ਲੇਖ ਤੁਰੰਤ ਹਟਾ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣ:
1.“ਅਕਾਲ ਤਖਤ” ਦੀ ਸਥਿਤੀ
2. ਅਖੌਤੀ ਅਕਾਲ-ਤਖਤ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਬਾਰੇ
3. ਅਖੌਤੀ ਅਕਾਲ-ਤਖਤ ਅਤੇ ਸਿਧਾਂਤ ਦਾ ਮੁੱਦਾ
4. ਅਖੌਤੀ ਅਕਾਲ-ਤਖਤ ਬਨਾਮ ਪੁਜਾਰੀਵਾਦ
5. ਅਖੌਤੀ ਅਕਾਲ-ਤਖਤ ਵਿਵਸਥਾ ਅਤੇ ਸਿਖ-ਮਾਨਸਿਕਤਾ
6. ਸਿਖ ਮੱਤ ਵਿੱਚ ਮੀਰੀ-ਪੀਰੀ ਦਾ ਸੰਕਲਪ
7. ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਥੁੜਿਆ ਅਖੌਤੀ ਅਕਾਲ-ਤਖਤ ਬਿਨਾਂ
ਸਤਿਕਾਰਯੋਗ ਸੰਪਾਦਕ ਜੀ, ਮੇਰੇ ਵੱਲੋਂ ਉਪਰੋਕਤ ਬੇਨਤੀ ਕਰਨ ਦਾ ਮੁੱਖ ਅਧਾਰ
ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸੱਤ ਲੇਖ ‘ਸਿਖਮਾਰਗ ’ ਵੈਬਸਾਈਟ ਤੋਂ ਹਟਾ ਦੇਣ ਨਾਲ ਪਾਠਕ ਕੇਵਲ ਪੁਸਤਕ ਦੀ
ਸਮੱਗਰੀ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਵਿਸ਼ੇ ਸਬੰਧੀ ਸੋਧੇ ਹੋਏ ਪਾਠ (
text )
ਨੂੰ ਹੀ ਪੜ੍ਹਨਗੇ ਤਾਂ ਮੇਰੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਸੇ ਭੰਬਲਭੂਸੇ ਦੀ ਗੁੰਜਾਇਸ਼ ਨਹੀਂ ਰਹੇਗੀ।
ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਆਪ ਜੀ ਉੱਪਰ ਦਰਸਾਏ ਸੱਤ ਲੇਖ ਹਟਾਉਣ ਬਾਰੇ ਕੀਤੀ ਗਈ ਮੇਰੀ ਮੰਗ ਪਿਛਲੀ ਭਾਵਨਾ ਨੂੰ
ਸਹੀ ਅਰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਲਵੋਗੇ ਅਤੇ ਮੇਰੀ ਉਪਰੋਕਤ ਬੇਨਤੀ ਨੂੰ ਜ਼ਰੂਰ ਹੀ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਲਵੋਗੇ।
ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਲਈ ਆਪ ਜੀ ਦਾ ਬਹੁਤ-ਬਹੁਤ ਧੰਨਵਾਦ ਹੈ ਜੀ।
ਇਕਬਾਲ ਸਿੰਘ ਢਿੱਲੋਂ
ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ।
(01/11/12) ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਬਰੈਂਮਪਟਨ
ਸੁਰਜਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਬ੍ਰਹਮਾ ਬਡਾ ਕਿ ਜਾਸੁ ਉਪਾਇਆ॥ ਪਰ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅਕਸਰ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉਹਨਾਂ ਕੋਲ ਜਵਾਬ ਦੇਣ ਲਈ ਸਮਾਂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।
ਕਿਤਨੀ ਅਜੀਬ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਗੁਰੂਆਂ ਦੀ ਕ੍ਰਿਤ ਨੂੰ ਤੇ “ਗੁਰੁ” ਪਰ ਗੁਰੂਆਂ ਨੂੰ “ਬਾਬੇ” ਜਾਂ
“ਜਾਮੇ”।ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਬਰੈਂਮਪਟਨ
(01/11/12) ਡਾ: ਦਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗ੍ਰੇਵਾਲ
ਸੋਈ
ਹੋਵੇ ਜੋ ਉਸ ਭਾਵੇ ਡਾ: ਦਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗ੍ਰੇਵਾਲ
(01/11/12) ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਮਿਸ਼ਨਰੀ
ਰੱਬ
ਅਤੇ ਨਾਮ ਸਿਮਰਣ ਬਾਰੇ ਸੰਖੇਪ ਵਿਚਾਰ “ਗੁਣ ਕਹਿ ਗੁਣੀ ਸਮਾਵਣਿਆਂ” ਹੋਣਾ ਹੈ। ਨਾਮ ਸਿਮਰਨ ਦੀ ਵਿਧੀ ਗੁਰਬਾਣੀ ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਈ ਗਈ
ਹੈ ਸੋ ਸਿੱਖ ਨੇ ਗੁਰਬਾਣੀ ਗੁਰੂ ਦੀ ਸਿਖਿਆ ਤੇ ਚੱਲਣਾ ਹੈ ਨਾਂ ਕਿ ਕਿਸੇ ਆਪੂੰ ਬਣੇ ਜਾਂ ਬਣਾਏ ਗਏ
ਡੇਰਦਾਰ, ਸਾਧ, ਸੰਤ ਜਾਂ ਸੰਪ੍ਰਦਾਈ ਦੇ ਕਹੇ ਕਿਸੇ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਮੰਤਰ ਜਾਪ ਕਰੀ ਜਾਣਾਂ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ
ਮੱਛੀ ਦੀ ਪ੍ਰੀਤ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਹੈ ਜੋ ਉਸ ਦਾ ਜੀਵਨ ਅਧਾਰ ਹੈ ਇਵੈ ਹੀ ਸਿੱਖ ਦੀ ਪ੍ਰੀਤ ਗੁਰੂ
ਪ੍ਰਮਾਤਮਾਂ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਨਾਲ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਖਾਲਕ ਖਲਕਤ ਵਿੱਚ ਵਸਦਾ ਹੈ। ਸਭ ਕੁਝ ਉਸਦਾ ਹੀ
ਰੂਪ ਹੈ-ਜੋ ਦੀਸਹਿ ਸੋ ਤੇਰਾ ਰੂਪ॥ ਇਸ ਲਈ ਖਲਕਤ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਕਰਨਾਂ ਹੀ ਖਾਲਕ ਦੀ ਬੰਦਗੀ
ਹੈ। ਹੋਰ ਸਾਰੇ ਅਡੰਬਰ ਕੂੜ ਹਨ। ਅੱਖਾਂ ਮੀਟ, ਛੌਂਕੜਾ ਮਾਰ ਸਮਾਧੀਆਂ ਲੌਣੀਆਂ ਸਿੱਖੀ ਵਿਖੇ
ਪ੍ਰਵਾਣ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਇਹ ਸਨਾਤਨੀ ਸਾਧਾਂ ਅਤੇ ਸਿੱਧਾਂ ਦੇ ਲੋਕ ਵਿਖਾਵੇ ਵਾਲੇ ਕਰਮ ਹਨ-ਗਾਇਂ
ਸੁਣੇ ਆਂਖੇਂ ਮੀਚੈਂ ਪਾਈਏ ਨਾਂ ਪਰਮਪਦ ਗੁਰ ਉਪਦੇਸ਼ ਗਹਿ ਜੌ ਲੌ ਨਾਂ ਕਮਾਈਏ॥ (ਭਾ. ਗੁ.)
ਦਸਾਂ ਨੌਹਾਂ ਦੀ ਕਿਰਤ ਕਰਨੀ, ਵੰਡ ਛੱਕਣਾ ਅਤੇ ਨਾਮ ਜਪਣਾ ਗੁਰਮੁਖ ਗਾਡੀ ਰਾਹ ਹੈ। ਸਿੱਖ ਨੂੰ ਹੋਰ
ਹੋਰ ਪਗ ਡੰਡੀਆਂ ਛੱਡ ਕੇ ਗੁਰੂ ਦਰਸਾਏ ਰਾਹ ਤੇ ਹੀ ਚਲਣਾਂ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
{ਨੋਟ:- ਪਿਛਲੇ ਹੋਰ ਪੱਤਰ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਐਰੋ (ਤੀਰ) ਨੂੰ ਕਲਿਕ ਕਰੋ ਜਾਂ ਉਪਰ ਪੰਨੇ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰੋ ਜੀ}
