. |
|
iswK nOjvfnF df BivwK-afriQk
pwK
(pRo[ ieMdr isMG �Gwgf�)
sMsfrI jIv leI pRmuwK jjbf hY afpxI jfn dI slfmqI. qn mihPUj ho
jfx dI qswlI qoN bfad pihlI loV hY srIr leI Bojn. awgoN KLurfk pYdfvrI leI
loVINdy rujLgfr pwKI sfDn. BuwKy pyt vfly iksy ivakqI nUM syvf jF ismrn krn leI
kihxf iek mjfk qoN vwD kuJ nhIN. sMsfrI loVF jF afrQk pwK nUM siqgurU sfihbfn ny
kdI BI axgOilaF nhIN kIqf. gurU GrF nfl lMgr sdf qoN cwldy af rhy hn. ijQy hr
afey pRfxI dI srIrk loV pUrI kIqI jFdI hY. pRsLfid Ckx qoN bfad hI afqmk iqRpqI
dI gwl turdI hY. mfrks ny qF afriQkqf nUM hI ijMdgI dy hr pihlU qy BfrU dwisaf
hY. iensfnI iewjLq afbrU, srIrk idwK aqy qMdrusqI, mfnisk bxqr, rihx-sihx df
ZMg, iksy nf iksy rUp ivc afriQkqf nfl jf juVdf hY. afriQkqf ikrq nfl zUMGf sbMD
rwKdI hY. iesy leI siqgurU jI ny "Drm dI ikrq krn qy" bhuq jLor idwqf hY.
Drm dI ikrq df sbMD awgoN aiDafqimkqf nfl iek-imk hoieaf pRqIq huMdf hY. jdoN
iswK sMgqF dy nfm siqgurU sfihbfn vwloN ilKy hukmnfmy pVHIdy hn, AunHF ivc Drm
AupdysL dy nfl ieh iliKaf BI imldf hY- "gurU gurU jpxf, srb sMgq rujLgfr bhuq
hovygf. gurU rfKygf, rujLgfr kI kfeI kmI nfhI hovYgI"]
ivigafn vwloN inwq nvIaF msLInF dI kfZ krky, ieko msLIn nfl
bhuq sfry afdmIaF df kMm kr idwqf jFdf hY. ies by-rujLgfrI ivc vfDf qF hovygf
hI, pr jdoN srkfrF BI nOjvfnF dy BivwK pRqI lfpRvfh hox, qdoN siQqI gMBIr bx
jFdI hY. srkfrI Kyqr dIaF nOkrIaF ivc rujLgfr dy mOky nFh dy brfbr hox krky,
iswK gwBrUaF nUM afpxf BivwK aMDkfr ivc zuwibaf pRqIq huMdf hY. ijLMdgI boJl
ijhI aqy PjUl idsx lwg pYNdI hY. ies juafnI dI awQrI Aumry dirafvF df muhfx moV
dyx dI, ihmflf nUM cIr suwtx dI, DrqI nUM plt dyx dI, asmfn ivc tfkIaF lf dyx dI
sLkqI TfTF mfr rhI huMdI hY. koeI Auicq agvfeI nf imlx krky sfrI smrwQf Gwty rul
jFdI hY. aijhy mfXUsI dy aflm ivc zuwibaf nOjvfn, afpxf BI qy smfj df BI, bhuq
nuksfn kr idMdf hY. aijhy hflfq df duKdfeI nqIjf iswK smfj cMgI qrHF vyK cuwikaf
hY. piqqpuxy dI lihr cl pYx df iek kfrn ieh BI hY ik iswK nOjvfn cfry pfisEN hfr
tuwt cuikaf hY, inrfsL hY. aijhI aMDkfr BrI aqy ainscqqf dI hflq ivcoN AuBfrn
leI, nOjvfnF nUM hONslf qy rujLgfr muhweIaf krvfAux leI, kuwJ suJf sMgqF qy
pRbMDkF dy snmuwK rwKx dI koisLsL kr irhf hF. smrQfvfnF df, pMQ ivc koeI qotf
nhIN hY. kuwJ adfry cwl BI rhy hn, hor vwzf hMBlf mfrn dI jLrUrq hY. afpxy
DMnBfg smJFgf agr iksy guriswK jF iswK sMsQfvF nUM kuwJ krn dI pRyrnf iml sky.
- skUl-kflj:- iswK pMQ kol siqgurU jI dy nfm qy cwlx vfly skUl-kfljF df
koeI sLumfr nhIN. ienHF ivc ivakqIgq BI hn aqy sMsQfvF vwloN clfey jfx vfly BI
hn. bhuq Gwt skUl-kflj hn, ijQy sMsfrI (srkfrI) ividaf dyx dy nfl-nfl Dfrimk
ividaf BI idwqI jf rhI hovy. bfhr skUl dy muwK gyt qy borz gurU dy nfm vflf
lwgf hovygf. aMdr iswKI (gurmiq) dI pVHfeI koisLsL krn qy BI njLrIN nhIN
pvygI. iswKI mfhOl, vys BUsf, kwuJ BI nhIN imlygf. bwicaF dy mfqf-ipqf ies
KLusL PihmI ivc hn ik bwcy iswKF dy skUl ivc pVH rhy hn, qF gurmiq dy DfrnI
hoeI jfxgy. pr iswKI vflI qF hvf qwk aMdr nhIN jf skdI. ikAuNik tIicMg stfPL
KLud gurmiq qoN kohF dUr hY. hux ies df dUjf pwK ivcfrIey:- agr ienHF skUlF
ivc ivDI pUrvk gurmiq dI ividaf pVHfeI jfvy qF qkrIbn ds-ku-hjLfr Dfrimk
aiDafpk ienHF QfvF qy inXukq kIqy jF skdy hn. Auh byrujLgfr lVky-lVkIaF, KLud
Drm dI ividaf pVHngy, kudrqIN hI Auh iswKI asUlF ivc prpwk aMimRqDfrI BI bx
jfxgy. awgoN skUlF-kfljF rfhIN aqy KuwlHIaF styjF qy kQf rfhIN anykF nUM iswKI
dfiery ivc ilafAux df kfrn bxngy. afpxI AuWc ividaf, ieh gurmuKI jIvn rfhIN
ividafrQIaF nUM jdoN pivwqr gurbfxI qy lfsfnI ieiqhfs pVHfAuxgy qF iswK pMQ
ivc by-sLumfr vfDf hovygf. smyN-smyN bwicaF nUM hor XfqrfvF dy nfl-nfl Dfrimk
sQfnF dI Xfqrf BI krvfeI jfvy. Dfrimk kYNp lf ky sulJy hoey iswK ivdvfnF qoN,
sOKI BfsLf ivc lYkcr krvfey jfx. iswK mhFpurKF dy nfm qy cMgI kfrgujfrI
ivKfAux vfly bwicaF nUM ienfm idwqy jfx. jLrUrI nukqf iehI hY ik Dfrimk tIcr
dI inXukqI vkq koeI isLPfrsI ivakqI nF rwiKaf jfvy. pUrI prK pVcol qoN bfad,
cMgI gLujfry lfiek qnKfh idwqI jfvy, qF ik Auh insicMq ho ky afpxy ijLMmy lwgI
syvf kr sky. ies qrHF df isstm iqafr kr lYx nfl ieh tIcr KLud BI iswKI asUlF
dy DfrnI bxy rihxgy, aqy awgoN bhuq sfrIaF sMgqF nUM Drm vwl pRyrq krngy. ieh
kfrj awgy qoN awgy cwldf jfvygf.
- ikwqf-muKI kors:- Aupr vrixq afm skUlF-kfljF ivc srsrI ijhI JfqI mfrn
qoN bfad ikwqf muKI sMsQfvF bfry BI QoVI ijhI ivcfr kr leIey. sMn 1892 ivc
aMimRqsr sfihb ivKy, lMmI soc-ivcfr qoN bfad "Kflsf kflj" dI nINh rwKI sI. ies
kflj ny bhuq sfry nOjvfnF nUM pYrF qy KVy hox ivc mdd kIqI. sLurU dy sflF ivc
iswKI df sohxf mfhOl BI bixaf irhf. smF pf ky ieh sLfnfmwqf KLflsf kflj BI iek
afm kflj bx igaf, isrP srkfrI kflj[[[. kfPI smF pihlF pMQk pYsy nfl
luiDafxy ivKy ieMijnirMg kflj KoilHaf igaf sI. ieh kflj BI nOjvfnF ivc iswKI
dI siprt Brn qoN asmrwQ hI irhf hY. koeI ijLkrXog kfrj, iswKI srUp ivc vfDf
krn vfsqy ieh kflj nhIN kr sikaf. bfkI kfljF aqy ikwqf muKI sMsQfvF df BI lgpg
iehI hfl hY.
iswK muKIaF nMU soc-ivcfr krky smyN dy hfxI, inrol inwjI Kyqr
vfly, ikwqf-muKI skUl-kflj KolHxy cfhIdy hn. ienHF adfiraF nUM srkfrI
dKLl-aMdfjI qoN bcfky rwiKaf jfvy. ienHF QfvF qy iswK nOjvfnF nUM afDuink ZMg
qrIikaF vflI ikwqf-muKI AuWqm isKlfeI idwqI jfvy. pMjfb dy bhuq sfry nOjvfn,
aFDrf-pRydsL aqy krnftkf ivc aijhy kMm iswKx jFdy hn. ijwQy AunHF df keI guxf
vwD KLrc huMdf hY, hor keI qrHF dIaF musLklF alwg. jy pMjfb ivc Aus iksm dI
isKlfeI df pRbMD kr idwqf jfvy qF ieh bhuq vwzI pRfpqI ho skdI hY. bygfny hwQF
vwl vyKx dI QFvy, irsLvqF qy isPfrsLF nfl nOkrIaF lwBx dI QFvy, Auh afpxy
inwjI DMdy krdy hoey svYmfx dI rotI Kfa skdy hn. rujLgfr dI mjbUrI kfrn Auh
iswKI qoN lFBy nhIN jfxgy. awgy hor bhuq sfry sMgIaF nUM BI ies pfsy pRyirq
krngy. ies qrHF dy pRbMD ivc tRyinMg sYNtr cflU kr dyx nfl byaMq nOjvfn,
byrujLgfrI aqy gLrIbI dI lfhxq qoN bc skdy hn. KyqI awj-kwlH lfhyvMdf ikwqf
nhIN irhf. msLInI Xuwg kfrn sfiraF nUM mjdUrI BI nhIN lwBxI. KyqI qy mjdUrI dI
sKLq imhnq bMdy df sIrmf pI jFdI hY, gLrIbI iPr BI dUr nhIN huMdI. mnuwK psUaF
vrgf jIvn ibqfAux leI mjbUr ho jFdf hY. aijhI drdnfk dsLf ivc iksy ivakqI df
iswKI srUp ivc itky rihxf asMBv hI ho skdf hY. jy sfzy pMQk muKIaF ny ies pfsy
POrI iDafn nF idwqf qF bhuq dyr ho cuwkI hovygI.
- pMjfb aYNz isMD bYNk:- bhuq smF pihlF lMmI soc-ivcfr qoN bfad iswK pMQ
dy isafxy guriswKF ny gurU pMQ dy pYsy nfl, pMjfb aYNz isMD bYNk KolHI sI.
sLRomxI gurduafrf kmytI ny ies nUM pwky pYNrI krn vfsqy iek kroV ruipaf jmHf
krvfieaf sI. cMgy pRbMDkF dI agvfeI ivc, sPlqf dIaF mMjLlF mfrdI geI. ies bYNk
ivc iswK nOjvfn nUM rujLgfr dyx df Auprflf kIqf igaf. sLrq rwKI geI ik iswKI
srUp vfly nOjvfnF nUM hI nOkrI idwqI jfvygI. ieh iek cMgf Auprflf sI. pr kyvl
iswKI srUp dI hI sLrq rwKI geI sI, pMj bfxIaF jLubfnI Xfd hox, aMimRqDfrI
hoxf, gurmiq qoN jfxkfr hox dI koeI sLrq nF rwKI geI. nqIjy vjoN gurmiq qoN
kohF dUr, nfsiqk lok BI dfVI-kys rwK ky bYNk ivc nOkrIaF lYx ivc kfmXfb ho
gey. ijnHF BfvnfvF nUM snmuK rwK ky, ieh adfrf sLurU hoieaf sI, Auh DrIaF hI
rih geIaF. awj-kwlH qF ieh bYNk BI Bfrq srkfr dy pRbMD ivc jf cuwikaf hY, bs
iek afm srkfrI adfrf hI bx igaf hY.
- imsLnrI kfljF dI loV:- KLflsf pMQ nUM bhuq sulJy hoey, afpf smrpx
Bfvnf vfly, imsLnrI lVky-lVkIaF dI aqI jLrUrq hY. jo gurbfxI dIaF bfrIkIaF nUM
cMgI qrHF smJdy hox. ieiqhfs, gurmiq-iPlfsPI, gurbfxI dI vIcfrDfrf, anmqIaF
bfry jfxkfrI rwKdy hox. dysL-ivdysL dy hr gurduafry ivc ies pwDr dy tRyNz jIvn
vfly gurisK nOjvfnF df inXukq krnf hI kOmI cVHdI klf df icMn hY. pr ies lYvl
dy imsLnrI iqafr krn vfsqy iswKF kol AuWc pfey df, pRcfr loVF nUM pUiraF krn
vflf, iek BI kflj nhIN hY. POrI qOr qy ijLlHf sdr mukfmf qy, aijhy kflj KolHy
jfxy cfhIdy hn. ijnHF ivc kQf, kIrqn, ieiqhfs, iswK Drm iPlLfsPI smyq dUjy
DrmF df qulnfqmk aiDaYn, iswK sfihq dI Koj afid dI zUMGI pVHfeI krvfeI jfvy.
iqMn mhIny, Cy-mhIny, do-sfl, pMj-sfl, jF vwD smyN dy iswiKaf kors cflU kIqy
jfx. hr gurduafry ivc pfTI, kQf-vfck, kIrqnIey ienHF kfljF ivcoN hI ley jfx.
pMjfb qoN bfhr vwsdy iswKF dIaF BfsLfeI loVF nUM muwK rwKky, pRcfrkF nUM Ausy
qrIky iqafr kIqf jfvy. ivdysLF vfsqy AuWc ividaf vfly gurmiq ivc inpuMn
ieMtrnYsLnl BfsLfvF ivc mfihr, imsLnrI iqafr kIqy jfx. ies qrHF dysL-ivdysL
ivc, iswKI Drm pRcfr dI iek lihr cwl skdI hY. ienHF kfljF ivc pVHfAux vfly
aiDafpk aqy pVH ky inkly imsLnrI, gurU nfnk ivcfrF df sMsfr ivc zMky vjf skdy
hn. ies qrHF iswDy qOr qy krIb iewk lwK nOjvfnF nUM rujLgfr BI imlygf qy iswKI
jIvn BI. aijhy isiKaf XfPqf imsLnrI sMgqF nUM qwq gurmiq qF sLrvx krvfAuxgy
hI, blik sfry gur sfnUM hI imsLnrI sYNtrF df rupey dy dyxgy. ijQy BI jfxgy,
gurmiq dI ivigafn ivDI nfl gl krngy. sRI akfl qKLq sfihb dI mirXfdf lfgU
krvfAuxgy. ies qrHF iswK pMQ dI idn dugxI qy rfq cOguxI qrwkI hovygI. ieh
pRcfrk sMgqF dIaF KLusLIaF pRfpq krngy, ies leI pYsy dI kmI nhIN afvygI, sgoN
gurU GrF dI afmdn bhuq vwD jfvygI.
- gurduafiraF nfl lfiebryrIaF dI sQfpnf:- ijwQy ikqy iswK jf ky vwsy hn,
AunHF CyqI qoN CyqI gur sMgqF dy juVn vfsqy gurduafry Ausfry hn. bhuq sfry
gurU Gr ieiqhfsk hn �qy kuwJ iek ieiqhfsk nf ho ky BI vwzI mhfnqf vfly hn.
ienHF gurU GrF ivc byaMq iswK sMgqF svyry sLfm nmsLkfrF krn afAuNdIaF hn. sfry
gurU GrF nfl agr iswK Drm bfry coxvIaF pusqkF dIaF lfiebryrIaF sQfpq kr
idwqIaF jfx qF, ieQoN sMgqF bhuq AuWwqm syD lY skdIaF hn. gurbfxI dI arQ
ivafiKaf bfry tIky hox, dUjy DrmF bfry qulnfqmk ikqfbF hox. sfry cMgy rsfly qy
aKLbfr BI mMgfey jfx. koeI ivakqI iksy bhfny afvy, pr gurU Gr nfl juiVaf rhy.
ijvyN aprfDI lok puils Qfxy df nfm suxidaF hI Gbrf jFdy hn. ies qrHF bhuqy lok
gurU Gr ivc dfKLl hox qoN kMnI kqrfAuNdy hn. AunHF dI idlcspI df sfmfn gurU Gr
ivc hovygf, qF Auh gurU Gr nfl lgfE rwKxgy. jdoN gurduafry cly hI gey qF awgoN
tRyNz imsLnrI ipafr Biraf vrqfE krngy, kQf, kIrqn ho irhf hovygf. kudrqI gl
hY, koeI nf koeI iswiKaf lY ky muVngy. ies qrHF dIaF lfiebryrIaF dI sQfpnf hox
qy ikqfbF dI KRId vDygI. ies nfl lyKkF, pRkfsLkF, CfpkF sB nUM Auqsfh imlygf.
ikqfbF qy cMgy imsLnrI hI asl ivc KLflsf pMQ ivc cyqnf pYdf kr skdy hn. mfnisk
pwDr AuWcf ho jfx nfl iswK smfj ijLMdgI dy hr KLyqr ivc ivkfs krygf. sfry qrHF
dy �Kflsf mfrcF� nfloN ieh AuWqm "KLflsf mfrc" hovygf.
- pfrt-tfeIm imsLnrI:-iswKF dIaF ijLMmyvfr jwQybMdIaF nUM agyqI skIm
iqafr krnI cfhIdI hY, ik vwzIaF klfsF dy ividafrQIaF nUM lMmIaF CuwtIaF hox
qy, sO-sO (jF vwD-Gwt) lVky-lVkIaF nfl rfbqf bxf ky, AunHF nUM QoVy smyN dI
gurmiq iswiKaf dy ky, PIlz ivc Auqfiraf jfvy. gurmiq dy muZly aqy jLrUrI mfx
Bry nukqy Cfpky, Coty-Coty pYPiltF dy bYg Brky, ienHF ividafrQIaF nUM vwD qoN
vwD ielfikaF ivc Byijaf jfvy. ieh pUrI isdk idlI nfl Gr-Gr jf ky ipafr apxwq
nfl sfihq vMzx. ienHF ivc keI bwcy ibnF kuwJ ilaF BI syvf Bfvnf nfl kMm krngy.
loVvMdF nUM kuwJ ku syvf Pl idwqf jfvy. ieh KLud BI gurmiq iltrycr pVHngy,
awgoN axigxq nUM gurmiq nfl joVngy. AunHF dI CuwtI df kMm df smF skfrQf
hovygf. pMQ leI vwzI vfDy dI gwl hovygI.
- afzIE-vIzIE kYstF:-sfzy ipMzF dy lokF df bhuq smF ivarQ ivc clf jf
irhf hY. ingUxIaF gwlF kfrn JgVy ho jFdy hn. hr Aumr dy ivakqI nisLaF ivc jIvn
brbfd kr rhy hn. anyk iksm dy ivkfr, cMgI syD nf imlx kfrn, ijLMdgI nUM aMDkfr
vwl leI jf rhy hn. sulJy hoey klfkfrF nUM Xog muafvjf dy ky iswK Drm bfry
afzIE-vIzIE kYstF iqafr krvfeIaF jfx. AUc kotI dy kvIaF dIaF kivqfvF nUM
isafxy gfiekF qoN gvfieaf jfvy. iswK dy shI qwQ pysL kIqy jfx. vIzIE iPlmF ivc
isrkwZvIaF ieiqhfsk JfkIaF ivKfeIaF jfx. iswK srUp vfly klfkfrF nUM AuqsLfhq
kIqf jfvy. sfrf KLoj kfrj lokF qwk puwjx qoN pihlF iek afhlf iswK skflrF dy
pYnl nUM ivKf ky, loVIdIaF soDF kr lYxIaF jLrUrI hox. iswKF df aslI ikrdfr,
sMsfr dy lokF sfhmxy ilaFdf jfvy. iswKF ivruwD GVIaF geIaF by-isr pYr khfxIaF
df b-dlIl AuWqr idwqf jfvy. dysL dI afjLfdI leI iswKF vwloN kIqIaF kurbfnIaF,
imslF vkq jLulmI rfj dIaF jVHF AuKfVn vfsqy kIqy mhfn kfrnfmy, nIivaF inmfixaF
qy iesqrI jLfqI nUM brfbr KVy krn leI jo kuwJ kIqf, iensfnIaq ivruwD jf ry pfp
krmF nUM ijvyN Twl pfeI, Bfrq BUmI nUM shI mfhinaF ivc ijvyN pivwqr kIqf[[[.
ieh sfrf kuwJ bVy PLKLr nfl kYstF rfhIN lokF sfhmxy rwiKaf jfvy. ienHF
afzIE-vIzIE kYstF dIaF lfiebryrIaF gurduafiraF dy nfl sQfpq kIqIaF jfx. ijQoN
sOiKaF pRfpq krky hr koeI vyKy-suxy iswK ivrsy nUM pCfxy, iswKI dI cVHdI klf
hovy. ies qrIky BI axigxq lokF nUM rujLgfr pRfpq hovygf. nfly puMn nfly
PlLIaF.
- ko-apryitv stor:- sfry sMsfr ivc iswK PYly hoey hn. vws lwgdy gurpurb
vwzy pYmfny qy mnfey jFdy hn. gurpurbF vkq qF lMgr cwldy hI hn, sgoN bhuq sfry
gurU GrF ivc qF sdf hI lMgr cwldy hn. jy iek sfl ivc kuwJ gurpurbF qy kIqf
igaf KLrc iekwTf joV ilaf jfvy, sfl ivc afm cwlx vfly lMgr BI sLfml kr ley jfx
qF kroVF rupey nhIN, igxqI arbF ivc puwj jfvygI. pRbMDkF nUM cfhIdf hY ik
afpsI sFJ pf ky ko-apryitv stor gurU GrF nfl cflU kr idwqy jfx. mMzIaF ivcoN
smyN isr vDIaf anfj-dflLF ssqy Bfa KRId ky, jmHF kr leIaF jfx. hor loVINdf
sfmfn BI Qok Bfa qy bjLfr ivcoN KRId ilaf jfvy. ienHF hI ko-apryitv storF qoN
sfry gurU GrF leI smfn muhweIaf krvfieaf jfvy. ieQoN cIjLF sfPL-suQrIaF BI
imlxgIaF aqy Gwt kImq BI pvygI. kroVF rupey dI slfnf bcq ho skdI hY. bhuq sfry
lokF nUM iswDy-aiswDy qOr qy rujLgfr pRfpq hovygf. ienHF storF qoN hor loVvMd
lok BI afpxI psMd dIaF cIjLF KRId ky iljf skdy hn.
- KyzF bfry ivBfg:- ies gwl qoN hr koeI BlI BFq jfxU hY ik iswK nOjvfn
afpxy bfhUbl qoN, hONsly ivc, sMsfr dy isr kwZvyN QF Kloqf hoieaf hY. rfjnIqI
dI gLMdI soc qihq Bfrq srkfr KyzF ivc iswKF nUM Auicq sQfn nhIN idMdI. ivgVy
hflfq ivc ijMny ky iswKF nUM awgy jfxdf mOkf imldf hY Auh Jwt dfVI-kys ktvf
idMdy hn. sMsfr dIaF Kyz jQybMdIaF iswKF dy kkfrF nUM pRvfn nhIN krdIaF. ienHF
dy hwk ivc Bfrq srkfr ny kdI afvfjL nhIN AuTfeI. iswK nOjvfn cfry bMinE iGry
hoey, iswKI vwloN mUMh Pyr lYNdy hn. sLRomxI kmytI nUM iewk KLyz-ivBfg sQfpq
krn ivc dyrI nhIN krnI cfhIdI. bcpn qoN hI bwicaF nUM KLyzF vfly pfsy ruicq
kIqf jfvy. vDIaf KLurfk aqy Xog isKlfeI df pRbMD hovy. sMsfr dIaF vwKo-vwK
tImF nfl dosqfnf KLyz mukfbly krvfey jfx. keI jyqU tImF sMsfr pwDr dIaF BI
iswK iqafr kr skdy hn. Puwtbfl, vflIbfl, hfkI, kbwzI, kusLqI afid qF pMjfb dI
KLfs KLyzF hn. ies qrHF iswK gwBrUaF ivc nvF Auqsfh jfgygf. Auh iswK hox qy
mfx mihsUs krngy. KLflsf pMQ aqy dysL nUM cfr cMn lfAuxgy. ivkfrF qoN bcxgy.
qy pMQ dI cVHdI klf hovygI.
- bwicaf leI iswiKaf kyNdr:- bhuqI vfrI afm mfeI-BfeI mhIny ku mgroN jF
iksy Kfs gurpurb qy hI gurU Gr Pyrf pfAuNdy hn. Auh BI bhuqy kyvl sLrDf vws hI
jFdy hn, ikAuNik awgy idl iKcvF pRogrfm qF huMdf hI nhIN. mfqf-ipqf nfl gey
bwcy qF mfno afpxy afp nUM burI qrHF Psy mihsUs krdy hn. bwicaF dI idlcspI df
kyNdr gurduafry ivc kVfh pRsLfd hI huMdf hY, qy vwizaF dI idlcspI df kyNdr
lMgr, qy bs. jy sfzy pRbMDkF ny afAux vfly smyN ivc nvIN pnIrI nUM gurU nfnk
jI dy crnF nfl joVky rwKxf hY qF AunHF dy psMdIdf pRogrfm gurU GrF ivc cflU
krny hI pYxgy. bwicaF dy KLyzx leI gurU GrF dy nfl pfrk iqafr krny hI pYxgy.
keI qrHF dIaF KLyzF df sfmfn BI rwKxf bxdf hY. iswKI ikrdfr nUM kfiem aqy hor
idlksL ZMgF nfl pysL krn vfly aKLbfr rsfly mMgvfAuxy jLrUrI hn. jy bwicaF nUM
KLusLI dyx vflf koeI sfmfn gurU Gr ivKy nhIN hovygf qF bwcy iksy kImq qy Drm
vfly pfsy nhIN af skxgy. kIrqn, kQf qF vwizaF nUM BI Gwt hI smJ afAuNdI hY,
Blf bwicaF nUM ikvyN smJ af skdI hY. AunHF dy mfnisk pwDr vfly pRogrfm iqafr
krny aqI jLrUrI hn.
pMQk kfrj byaMq hn, syvf df dfierf ivsLfl hY. iswKF kol pYsy dI
koeI QuV nhIN hY. nOjvfnF df KLUn bhuq josLIlf huMdf hY. jy ienHF nOinhflF nUM,
Xog syD qy isiKaf nf idwqf geI, qF sfzy sfiraF leI ieh afqm Gfq vrgI gwl hovygI.
rujLgfr dy sfDn lwBxy pYxgy, nOjvfnF nUM shI syD dyx vfsqy adfry KolHxy pYxgy.
afpxI sB qoN vwzI pUMjI (bwicaF) nUM sMBflxf vwizaf df pRQm ieKlfkI Prj hY. ijs
adfry ivc nOkrI krnI hovy, Aus dIaf sLrqF mMnxIaF hI pYNdIaF hn. kudrqI hY ik
aijhy QfvF qy nOkrI lYx leI iswKI iqafgxI pY jFdI hY. hr iek gurduafrf afrQk
pwKoN kmjLor pMj-pMj bwicaF dI pVHfeI dI ijLMmyvfrI cuwky. kmjLor pirvfrF dI Xog
shfieqf kry. jy scmuc hI pMQ dI cVdI klf locdy hF, qF ibafnF nfl jF kyvl iPkr
mMdI pRgt krn nfl, kwuJ nhIN sMvrnf. amlI qOr qy koeI Tos kfrj krny pYxgy. kyvl
DUMaFDfr BfsLxf nfl mqy pfs krn nfl, BIVF iekwTIaF kr lYx nfl, KLflsf mfrcF nfl,
jylH Bro morcy lf dyx nfl kuwJ nhIN bxnf. siqgurU sfihbfn ny amlI qOr qy vzyry
kfrj kIqy. kroVF nUM iswKI mMzl ivc ilaFdf. jLflm srkfrF nfl lMmIaF jMgF lVIaF,
mnuwKqf dy Bly vfly axigxq kfrj kIqy. asIN sfry sfDn aqy sLFqI vfly smyN ivc BI
jwQybMdk qOr qy vzyry pMQk kfrj nhIN kr sky. dUr-aMdysI vflf, pMQk Bly vflf,
koeI BI kfrj AulIkx qoN asmrQ hF. mfno qylI dy bld vFg sPLr qF bhuq kIqf, Qwk ky
cUr-cUr ho gey pr puwjy ikqy BI nhIN, mMijLl df koeI Qhu pqf nhIN. awKF qy
aigafnqf aqy KLudgrjI dI motI pwtI ju bwJI hoeI hY. siqgurU jI dy crnF ivc dovyN
hwQ joVky bynqI hY ik ijnHF dy hwQ qfkq bKLsLI hY, AunHF nUM kuwJ pMQk kfrj krn
dI sUJ-bUJ aqy smrwQf bKLisLsL krn. mfrg ivKfl dyx, sfzf lok-pRlok suhylf ho
jfvygf.
-0-
gurmiq igafn imsLnrI kflj,
pMjfbI bfgL, luiDafxf-141002
|
. |